Stosunki gospodarcze z Suazi

MINISTERSTWO ROZWOJU
KRÓLESTWO SUAZI
Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską
Informacje ogólne
Powierzchnia:
Ludność:
Głowa państwa:
Premier:
Minister Handlu i Przemysłu
Minister Spraw Zagranicznych
i Współpracy Międzynarodowej
Ambasador RP w Królestwie Suazi
Najbliższe wybory parlamentarne
17,364 km²
1,25 mln
Mswati III
Barnabas Sibusiso Dlamini
Gideon Dlamini
23 października 2008 r.
-
Mgwagwa Gamedze
od 2013 r.
Anna Raduchowska-Brochwicz
2018 r.
od 28 stycznia 2013 r.
Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wskaźniki
PKB (w mld USD)
PKB na 1 mieszkańca (USD)
PKB (wzrost w %)
Deficyt budżetowy (% PKB)
Inflacja (w %)
Eksport towarów (w mld USD)
Import towarów (w mld USD)
2013
10,41
8 300
2,9%
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Źródło: CIA The World Factbook
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Wrzesień 2016 rok
2014
10,67
8 400
2,5%
b.d.
5,7%
1,803
1,687
2015
10,85
8 500
1,7%
-2,6%
5%
1,575
1,581
MINISTERSTWO ROZWOJU
1. Podstawowe informacje, sytuacja gospodarcza
Królestwo Suazi leży na południowym krańcu Afryki, na wschodnich stokach Gór Smoczych, graniczy
z RPA i Mozambikiem, pozbawione jest dostępu do morza. Suazi oferuje dużą różnorodność
krajobrazów, od gór wzdłuż granicy z Mozambikiem, przez sawanny na wschodzie, po lasy deszczowe
na północnym-zachodzie. Siedziba króla i parlamentu mieści się natomiast w Lobambie. Kraj
podzielony jest na cztery dystrykty: Hhhohho, Lubombo, Mazini i ShiselweniInne większe miasta to
Manzini oraz Siteki.
Suazi jest monarchią konstytucyjną. Kraj wchodzi w skład Wspólnoty Narodów. Głową państwa jest
król (Mswati III), który rządzi wspólnie z królową-matką. Obecnie istnieje tylko jeden ruch polityczny –
Narodowy Ruch Imbokodvo (INM). W 2005 r. Sąd Najwyższy Suazi uznał istnienie partii politycznych za
nielegalne. Władza ustawodawcza należy do Izby Zgromadzeń i Senatu. Izba składa się z 65
członków (10 wybiera król, 55 jest wybieranych w wyborach powszechnych), a Senat z 30 (20 wybiera
król a 10 Izba Zgromadzeń). Członkowie do parlamentu są wybierani na 5-letnią kadencję. Władza
wykonawcza należy do rządu na czele z premierem, którego wybiera monarcha.
Gospodarka kraju jest ściśle powiązana z RPA, bowiem z tego kraju pochodzi przeważająca część
inwestycji w Suazi. Podstawą gospodarki jest przemysł wytwórczy, głównie przetwarzający płody
rolne (cukrownie, wytwórnie konserw owocowych i zakłady mięsne), przynoszący ok. 40% PKB.
Rolnictwo i leśnictwo pozostaje ważnym działem gospodarki (ok. 8% PKB), ale jego udział
systematyczne maleje na rzecz usług (blisko połowa PKB). Udział górnictwa w gospodarce spadł
do mniej niż 1% (eksploatacja jednej kopalni węgla).
2
Powierzchnia kraju: 17,364 km ludność: 1,25 mln osób język urzędowy: angielski i SiSwati, poza
tym w Suazi 76 tys. osób posługuje się językiem Zulu, a 19 tys. - Tsonga; stolica: Mbabane, waluta
narodowa: 1 lilangeni (SZL). akceptowanym środkiem płatniczym jest również rand
południowoafrykański (ZAR): 1 SZL = 1 ZAR. Oficjalny średni kurs wymiany wobec USD, 24 sierpnia
2016 roku wynosił: 1 USD = 14,15 SZL.
Członkostwo w organizacjach i porozumieniach o charakterze ekonomicznym:
- Światowa Organizacja Handlu - World Trade Organization (WTO)
- Organizacja Narodów Zjednoczonych - United Nations Organization (ONZ)
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy - International Monetary Found (IMF)
- Bank Światowy - World Bank
- Unii Afrykańskiej – African Union (AU)
- Wspólny Rynek dla Wschodniej i Południowej Afryki - Common Market For East And South Africa
(COMESA)
- Południowoafrykańskiej Unii Celnej - Southern African Customs Union – SACU.
- Południowoafrykańska Wspólnota na rzecz Rozwoju - South African Development Comunity
(SADC)
- Światowa Organizacja Własności Intelektualnej - World Intellectual Property Organization
- Wspólny Rynek Południa – MERCOSUR.
2. Polityka gospodarcza
Obecnie rząd rozpoczął szereg projektów, które miały na celu wzmocnienie kraju, w tym wzmocnienie
infrastruktury i służby zdrowia poprzez budowę nowych centrów opieki medycznej. MFW zalecił
władzom Suazi zmniejszenie zatrudnienia w administracji państwowej, (której płace stanowią 43,2%
wydatków rządu ogółem) o 1/3. Rząd Suazi jednak nie spełnił tych wymagań, w związku z czym MFW
nie udzielił zaplanowanej pożyczki, co spotęgowało kryzys fiskalny w tym kraju (sektor publiczny jest nie
tylko największym pracodawcą w Suazi, ale też znaczącym odbiorcą usług i dóbr od wielu firm
lokalnych. W przypadku dalszego załamania sytuacji ekonomicznej duża liczba przedsiębiorstw,
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Wrzesień 2016 rok
MINISTERSTWO ROZWOJU
zwłaszcza małych i średnich firm współpracujących z sektorem publicznym, będzie zmuszona zamknąć
swoją działalność.
Suazi najdotkliwiej odczuło, w porównaniu do innych krajów członkowskich, zmniejszenie wpływów ze
wspólnej puli Południowoafrykańskiej Unii Celnej (Southern African Customs Union – SACU). Władze
Suazi opracowały program usprawnienia systemu finansowego państwa, który m.in. zakłada poprawę
zarządzania wpływami z podatków, wprowadza kompleksową reformę służby cywilnej i racjonalizuje
wydatki budżetu państwa w zakresie dalszych oszczędności. Suazi ma niesprawny system prawny,
a biurokracja jest wszechobecna, korzysta z pożyczek zaciągniętych np. na ukończenie wielkich
projektów rządowych takich jak Mbabane Bypass Road i Lower Usuthu Smallholder Irrigation Project
(LUSIP).
Kraj pogrąża się w zapaści gospodarczej, zwłaszcza po zniesieniu przez USA w 2014 r. dotychczas
obowiązujących preferencji w ramach AGOA (African Growth and Opportunity Act). Ponadto,
w czerwcu 2015 r. USA zdecydowały się wycofać Suazi z programu handlu bezcłowego z powodu
łamania praw człowieka i obywatela, w tym prawa do organzowania demonstracji pokojowych i braku
ochrony praw pracowniczych. Wg amerykańskiej administracji szczególnie niepokojące jest
wykorzystanie w Suazi sił bezpieczeństwa i arbitralnych aresztowań w celu tłumienia i zapobiegania
pokojowym demonstracjom.
3. Ramy prawno - traktatowe współpracy gospodarczej
a) UE –Suazi
•
2009 r. Królestwo Suazi podpisało z UE Tymczasową Umowę o Partnerstwie Ekonomicznym
tzw. IEPA;
•
16 lipca 2014 r. Umowę o Partnerstwie Ekonomicznym (EPA), dającą Suazi preferencyjne
warunki w handlu z UE.
b) Polska – Suazi
•
11 maja 1990 r - nawiązane zostały stosunki dyplomatyczne między RP a Królestwem Suazi.
Komunikat o nawiązaniu stosunków podpisany został przez stałych przedstawicieli RP i Królestwa
Suazi przy ONZ. Reprezentantami dyplomatycznymi Królestwa Suazi w Polsce są ambasadorowie
rezydujący w Kopenhadze. Polskie interesy w Mbabane reprezentuje Ambasada RP w Pretorii.
Na forum organizacji międzynarodowych, których członkami są oba kraje, współpraca układa się
poprawnie.
Nie odnotowano dotychczas znaczących kontaktów politycznych. Nie obowiązuje żadna umowa
dwustronna. W dniu 8 stycznia 1998 r. rząd Królestwa Suazi podjął jednostronną decyzję o zniesieniu
obowiązku wizowego wobec obywateli polskich (Polska jako jedyny kraj EŚW znalazła się w grupie
państw objętych tą decyzją).
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Wrzesień 2016 rok
MINISTERSTWO ROZWOJU
4. Wymiana handlowa z Polską (tyś USD)
Dynamika
2015
2014
I-VI.2016
Dynamika
I-VI.2016
I-IV.2015
2012
2013
2014
2015
Eksport
22,6
28,6
37,2
11,6
31,2
5,0
50,2
Import
14328,7
2272,6
1027,7
1061,5
103,3
328,4
119,1
Obroty
14351,3
2301,2
1064,9
1073,1
100,8
333,3
116,8
Saldo
-14306,1
-2244
-990,5
-1049,9
-
-323,4
-
Źródło: INSIGOS
Obroty handlowe Polski z Królestwem Suazi wyniosły 1061,5 tyś USD, czyli około 1,1 mln USD.
Eksport towarów z Polski do Suazi wyniósł bardzo niewiele bo zaledwie 11,6 tyś USD (spadek o ok.
19,6 tyś USD w porównaniu z 2014 r. czyli blisko 70%), natomiast wartość importu to 1 mln 61,5 tyś
USD (wzrost o ponad 3%). W efekcie dało to ujemne saldo o wysokości ponad 1 mln USD.
Warto także zauważyć, iż w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2016 roku, wartość polskiego
eksportu do Suazi zmniejszyła się o ok. 50% i wyniosła 5,0 tyś USD. Wzrosła natomiast wartość
polskiego importu o blisko 20%, osiągając poziom 328,4 tyś USD, co w efekcie przyniosło obroty
handlowe na poziomie 333,3 tyś USD i ujemne saldo.
W strukturze polskiego eksportu do Suazi w 2015r. największymi grupami towarowymi były:
- rury, przewody rurowe z aluminium (9,7 tyś USD).
Natomiast w strukturze polskiego importu z Suazi w omawianym okresie największymi grupami
towarowymi były:
- owoce cytrusowe, świeże lub suszone (587,2 tyś USD);
- soki owocowe i warzywne (253,4 tyś USD);
- Aparatura elektryczna do przełączania i zabezpieczania przewodów elektrycznych (64,1 tyś USD).
5. Współpraca inwestycyjno-kapitałowa
Bardzo ważne dla gospodarki Suazi są małe i średnie przedsiębiorstwa, które wytwarzają około 33%
produkcji przemysłowej, a ich udział w działalności handlowej wynosi 56%. Bezpośrednie inwestycje
zagraniczne są głownie lokowane w przemyśle przetwórczym (produkty spożywcze, napo-je i ropa
naftowa), sektorze usług (budownictwo i handel hurtowy) i w finansach i ubezpieczeniach (głównie
banki). Pochodzą one przede wszytskim z RPA, Wielkiej Brytanii, USA, Australii i UE. W ostatnich
latach rząd czynił starania, aby przyciągnąć inwestorów z innych krajów, zwłaszcza Chin, Indii i innych
krajów azjatyckich.
6. Dostęp do rynku
Wejście Polski do Unii Europejskiej i objęcie umową ACP-EU a obecnie EPA powoduje, że polskie firmy
nie napotykają żadnych barier w eksporcie do Suazi, mają pełnoprawny dostęp do tego rynku i takie
same warunki jak inne firmy z UE.
Rząd Suazi nie stosuje żadnych utrudnień w dostępie do rynku pracy, szczególnie gdy chodzi o
wysoko-wykwalifikowanych pracowników. Pozwolenia na pracę na okres 5 lat z możliwością
przedłużenia są wydawane tylko w przypadku, gdy nie jest możliwe znalezienie lokalnego pracownika
na dane stanowisko. Z uwagi na ograniczony rynek wewnętrzny, gospodarka Suazi nastawiona jest
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Wrzesień 2016 rok
MINISTERSTWO ROZWOJU
proeksportowo i posiada stosunkowo liberalne przepisy dewizowo-celne. Wyrazem proeksportowej
polityki rządu są zachęty inwestycyjne: zintegrowany 30% podatek, 5-letnie ulgi podatkowe dla nowych
przedsiębiorstw produkujących na eksport, dopłaty do kosztów infrastrukturalnych.
Zamówienia publiczne w większości przypadków podlegają procedurom przetargowym, są otwarte i nie
ma teoretycznie ograniczeń w składaniu ofert. Przy większych przetargach obowiązuje klauzula prekwalifikacji bo do nich dopuszczane są tylko te firmy, które zostały już zarejestrowane i uznane przez
organizatora przetargu. Zamówienia publiczne są zarządzane przez Swaziland National Tender Board.
W Suazi istnieje szereg uregulowań prawnych chroniących własność intelektualną i prawa autorskie
oraz własność przemysłową. Są one zgodne z zapisami WTO Trade Related Aspects of Intellectual
Property Rights (TRIPS). Niemniej jednak, nieefektywny system prawny i powolnie działający wymiar
sprawiedliwości powoduje, że ochrona własności intelektualnej w Suazi jest ograniczona.
7. Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej
Nie odnotowano dotychczas żadnych znaczących kontaktów politycznych pomiędzy Polską
a Suazi. W ciągu ostatnich lat nie miały też miejsca żadne oficjalne wizyty, spotkania przedstawicieli
obu krajów. Na forum organizacji międzynarodowych, których członkami są oba kraje, współpraca
układa się poprawnie.
8. Potencjalne dziedziny współpracy
Głównymi partnerami handlowymi Suazi pozostają: RPA (91% importu Suazi i 63% eksportu), inne
państwa afrykańskie stowarzyszone w SADC oraz USA, Tajwan, Nowa Zelandia i ChRL. Eksportuje się
głównie artykuły spożywcze, tekstylia, cukier i pulpę drzewną. Suazi importuje m.in. maszyny
i urządzenia transportowe, towary przemysłowe, żywność, paliwa i chemikalia.
9. Placówki Rzeczypospolitej Polskiej w Angoli
Ambasada RP w Pretorii, Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Johannesburgu
Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w RPA: Anna Raduchowska-Brochwicz
Pretoria,14 Amos Street, Colbyn, PO BOX 12277 Queenswood 0121
Tel.: +27 12 430 26 31/+27 12 430 26/+27 12 430 26 21
Fax +27 86 76 50 421
E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.pretoria.msz.gov.pl
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pretorii z siedzibą w Johannesburgu
Kierownik Wydziału: Andrzej Krężel
P.O.Box 1547, Houghton 2041, Republika Południowej Afryki
Tel. +27 -11- 788-6597
Fax: +27-11- 442-5375
E-mail : [email protected]
[email protected]
Strona internetowa : www.johannesburg.trade.gov.pl
Na podstawie danych: MR, MSZ, GUS, CIA The World Factbook; African Economic Outlook 2016.
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
Wrzesień 2016 rok