Metadane scenariusza

1.
2. Nowy realizm i kształt artystyczny Zbrodni i kary Fiodora
Dostojewskiego
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń:
•
rozumie pojęcie: powieść psychologiczna,
•
zapoznaje się z cechami charakterystycznymi dla powieści psychologicznej,
•
zna pojęcie powieści polifonicznej.
ii. b) Umiejętności
Uczeń:
•
potrafi scharakteryzować powieść psychologiczną na przykładzie Zbrodni i kary Fiodora
Dostojewskiego,
•
potrafi dokonać podsumowania wiadomości na temat powieści Fiodora Dostojewskiego.
b. 2. Metoda i forma pracy
Dyskusja, praca analityczna z powieścią Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego, nauczanie
sytuacyjne.
c. 3. Środki dydaktyczne
Egzemplarze powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego.
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Sprawdzenie listy obecności, zasygnalizowanie zagadnień, które będą poruszane w czasie lekcji
(powieść psychologiczna – określenie gatunku, powieść polifoniczna, kształt artystyczny powieści)
oraz zapisanie tematu lekcji.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Praca z tekstem: kompozycja, narrator, kształt artystyczny, budowa.
2. Powieść psychologiczna:
•
ukazanie życia wewnętrznego bohaterów; Dostojewski skupia się na wewnętrznych
przeżyciach głównego bohatera, analizuje motywy jego postępowania, snuje refleksje nad
powodami zbrodni i szuka argumentów, które mogły popchnąć Raskolnikowa do zbrodni,
•
znaczną część powieści zajmują opisy stanu psychicznego postaci,
•
przesłanie uniwersalne postaci.
3. Powieść polifoniczna, czyli wielogłosowa:
•
brak jednoznacznej oceny wypowiedzi i poczynań postaci, istnieją tylko zajmowane przez
bohaterów stanowiska,
•
odbiorca nie może się identyfikować z narratorem lub z którąś postacią, ale musi wchłaniać
informacje różnorodne,
•
komentarz narratora ograniczony jest do minimum,
•
narrator nie jest wszechwiedzący; często używa słów: może, prawdopodobnie, jakby.
4. Kształt artystyczny i realizm powieści:
•
tekst powieści o zagęszczonej akcji - fabuła obejmuje około dziesięciu dni, nie licząc
epilogu - rozbity na sześć części podzielonych na rozdziały i epilog,
•
epilog jest słaby, cichy - ten zabieg jest konieczny, tu następuje odrodzenie człowieka,
•
poetyka nastroju, w czym przejawia się realizm,
•
opisowość, emocje i symbolika,
•
realizm, według Dostojewskiego, to powszechnie rozumiana rejestracja zjawisk
powierzchniowych. Pisarz penetruje głębsze warstwy rzeczywistości w jej skrajnych
symptomach. Zjawiska, rzeczy, krąg realiów stają się znakiem ukrytych sensów.
iii. c) Faza podsumowująca
Przypomnienie i utrwalenie wiadomości:
•
najbardziej znane tytuły powieści Fiodora Dostojewskiego,
•
powieść psychologiczna,
•
powieść polifoniczna,
•
wątki biblijne w powieści Zbrodnia i kara,
•
motyw zbrodni i kary.
e. 5. Bibliografia
F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, PIW, Warszawa 1987.
f. 6. Załączniki
i. Zadanie domowe
Napisz wypracowanie na temat:
Zbrodnia i kara Dostojewskiego - świadomość błędu drogą do moralnego odrodzenia.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
Jest to czwarta lekcja z cyklu zajęć poświęconych analizie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego –
przeznaczona dla klasy trzeciej liceum ogólnokształcącego.