INFORMACJE* - Vox Patrum

V O X PAT R U M 2 9 ( 2 0 0 9 ) t . 5 3 - 5 4
INFORMACJE*
1. OGÓLNOPOLSKIE SYMPOZJUM W KUL NA TEMAT:
„STOSUNEK DO LUDZI STARSZYCH W STAROŻYTNOŚCI
KLASYCZNEJ I CHRZEŚCIJAŃSKIEJ”
Instytut Badań nad Antykiem Chrześcijańskim Katolickiego Uniwersytetu
Lubelskiego Jana Pawła II organizuje w dniach 25-26 listopada 2010 r. ogólnopolskie sympozjum patrystyczne na temat: Stosunek do ludzi starszych w starożytności klasycznej i chrześcijańskiej. Podczas dwudniowych obrad, które odbędą się
w nowej Czytelni Filozoficzno-Teologicznej Biblioteki Uniwersyteckiej KUL (ul.
Chopina 27) w 4 zaplanowanych sesjach przewidziano wygłoszenie 34 następujących 15-minutowych komunikatów mających przybliżyć postawiony problem:
dr B. Burliga (GdańSk, UG), Homerycki strażnik pamięci – rzecz o Nestorze; dr
A.Z. Zmorzanka, Platon o starości i ludziach starszych; dr R. Majeran (Lublin,
KUL), Zalety i wady starości w ujęciu Arystotelesa; dr Z. Brzozowski (Gdańsk,
UG), Ksenofont – jesień kawalerzysty; dr H. Kowalski (Lublin, UMCS), Spokój
czy smutek? Koncepcja starości w pismach Marka Tuliusza Cycerona; dr Ewa
Osek (Lublin, KUL), Czy według Plutarcha ludzie starsi winni politykować?; dr
Małgorzata Siwicka (Lublin, KUL), Starość – szansa czy zagrożenie dla rozwoju moralnego człowieka w ocenie stoików; dr Tatiana Krynicka (Gdańsk, UG),
„Maturam frugem flore manente ferens”. Pochwała starości w poezji Auzoniusza;
ks. dr Jerzy Jurkiewicz (Tarnów, UPJPII), Kiedy w starożytności rozpoczynała się
starość?; dr Maciej Jońca (Lublin, KUL), Godny szacunku tyran i czcigodny sknera – wizerunek rzymskiego seniora rodu w źródłach prawniczych i literackich;
ks. prof. dr hab. Stanisław Longosz (Lublin, KUL), Proces starzenia się w opinii
starożytnych medyków greckich; ks. prof. dr hab. Antoni Tronina (Lublin, KUL),
Biblia o ludziach starszych; ks. prof. dr hab. Mirosław S. Wróbel (Lublin, KUL),
Zagadnienie starości w literaturze międzytestamentalnej; prof. dr hab. Jan Iluk
(Gdańsk, UG), Starość w późnoantycznej literaturze rabinistycznej; ks. prof. dr
hab. Józef Naumowicz (Warszawa, UKSW), Okresy życia ludzkiego według autorów wczesnochrześcijańskich; ks. dr Przemysław M. Szewczyk (Tomaszów
Maz.), Rola prezbiterów u Ojców Apostolskich; ks dr hab. Tadeusz Gacia (Lublin,
KUL), „Senectus portus esse debet”. Starość – ostoją wiary w świetle akt męczeńskich; ks prof. dr hab. Franciszek Drączkowski (Lublin, KUL), Obowiązki
i przywileje ludzi starszych według Klemensa Aleksandryjskiego; ks prof. dr hab.
*
Informacje przygotował w całości ks. Stanisław Longosz.
1080
INFORMACJE
Mariusz Szram (Lublin, KUL), Starość i starcy w aleksandryjskiej egzegezie Księgi
Rodzaju. Stanowisko Orygenesa i Dydyma Ślepego; ks dr hab. Waldemar Turek
(Roma), „In aetate antiqui” (Cypr. Ep. 55, 24, 2). Starość w ujęciu św. Cypriana;
ks prof. dr hab. Augustyn Eckmann (Lublin, KUL), Obraz ludzi starszych w pismach św. Augustyna; ks prof. dr hab. Tadeusz Kołosowski SDB (Warszawa,
UKSW), Autobiograficzna refleksja Prudencjusza nad własnym życiem u progu
starości; dr Monika Ożóg (Opole, UO), Starość w listach św. Hieronima; ks prof.
dr hab. Bogdan Czyżewski (Gniezno, UAM), Starość w nauczaniu św. Bazylego
Wielkiego; ks prof. dr hab. Norbert Widok (Opole, UO), Problematyka korespondencji starego Grzegorza z Nazjanzu; dr Marta Przyszychowska (Warszawa,
UKSW), Grzegorz z Nyssy: Czy Bóg stworzył starość?; ks prof. dr hab. Piotr
Szczur (Lublin, KUL), Starość widziana oczyma św. Jana Chryzostoma; ks prof.
dr hab. Jerzy Pałucki (Lublin, KUL), Ludzie starzy w nauczaniu Paulina z Noli;
ks prof. dr hab. Antoni Żurek (Tarnów, UPJPII), Senex i senectus w literaturze
galijskiej V-VI wieku; ks dr hab. Andrzej Uciecha (Katowice, UŚ), Pozycja starców w nauczaniu Ojców Syryjskich; ks prof. dr hab. Jan W. Żelazny (Kraków,
UPJPII), Rola starców w nauczaniu Ojców Ormiańskich; o. dr Rafał Zarzeczny SJ
(Rzym, Pontificio Istituto Orientale), Starość w nauczaniu Ojców Etiopskich; dr
Kamilla Twardowska (Kraków, UPJPII), Starość w ”Żywotach mnichów” Cyryla
ze Scytopolis (VI w.); ks dr Krzysztof Tyburowski (Rzeszów, UPJPII), Senectus/
senex/senior w pismach św. Grzegorza Wielkiego; o. dr Krzysztof Ościłowski
OSPPE (Kraków, UPJPII), Rola starszych w regułach zakonnych.
2. DOROCZNE SPOTKANIA SEKCJI PATRYSTYCZNEJ
W LATACH 2009 I 2010
Doroczne spotkanie Sekcji Patrystycznej w 2009 r. przewidziane 21-23 września w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku na temat: Kościół starożytny: Królestwo Chrystusa i instytucja. Podczas dwudniowych obrad zaplanowano
wygłoszenie następujących prelekcji: ks. prof. dr hab. H. Pietras SJ (Kraków),
Kościół jako społeczność zbawionych – próba rekonstrukcji pierwotnej inicjacji;
ks. prof. dr hab. J. Słomka (Łódź, UŚ), Judeochrześcijańska koncepcja Kościoła;
ks. prof. dr hab. N. Widok (Opole), Cechy konstytutywne wspólnoty kościelnej
w nauczaniu św. Ignacego z Antiochii; ks. prof. dr hab. F. Drączkowski (Lublin,
KUL), Eklezjologia Klemensa Aleksandryjskiego; ks. dr hab. W.Turek (Roma),
„Adveniat regnum tuum” (Mt 16, 10) w interpretacji wybranych pisarzy III i IV
wieku; dr M. Ożóg (Głogów), Teodoryk Wielki wobec schizmy laurencjańskiej; dr
K. Kochańczyk-Bonińska (Warszawa), Antropologia Maksyma Wyznawcy; ks. dr
hab. J. Żelazny (Kraków), Charakterystyczne elementy eklezjologii syryjskiej; o.
dr hab. D. Kasprzak OFMCap. (Kraków), Kościół IV i V wie­ku – pomiędzy instytucją Kościoła imperialnego a ideałem apostolskości; ks. prof. dr hab. J. Pałucki
(Lublin), Kościół – „institutio” czy „communio” w epistolografii łacińskiej IV
wieku; ks. dr P. Turzyński (Radom), „Christus totus” w myśli teologicznej św.
INFORMACJE
1081
Augustyna; ks. dr J. Lachowicz (Białystok), Obraz Kościoła w królestwach barbarzyńskich w korespondencji św. Grzegorza Wielkiego.
Natomiast doroczne spotkanie Sekcji Patrystycznej w 2010 r. zaplanowano
20-22 września w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach na temat:
Katechumenat i inicjacja chrześcijańską w Kościele starożytnym . Podczas
obrad przewidziano wygłoszenie następujących prelekcji: ks. prof. dr hab.
H. Pietras (Kraków), Chrzest jako sakrament kapłaństwa; ks. dr K. Tyburowski
(Rzeszów), Katechumenat w „Tradycji Apostolskiej” Hipolita Rzymskiego; ks.
dr R. Zarzeczny SJ (Roma, Pontificio Istituto Orientale), Przygotowanie do wiary i przygotowanie do chrztu w lite­raturze pseudoklementyńskiej; prof. E. Dal
Covolo (Roma, Pontificia Università Salesiana), Il battesimo – sacramento dell’iniziazione cristiana nella Secunda Clementis; ks. dr A. Nocoń (Roma), Nicetas
z Remezjany: katechezy przedchrzcielne; ks. dr hab. W. Turek (Roma, Pontificia
Università Urbaniana), Szafarz chrztu świętego w „De baptismo” Tertuliana;
dr K. Kochańczyk-Bonińska (Warszawa), Eucharystia w Mystagogii Maksyma
Wyznawcy; ks. dr M. Wysocki (Lublin), Katechumenat i chrzest w Afryce Północnej
w II/III wieku; o. prof. dr hab. D. Kasprzak OFMCap (Kraków), Obrzędy przejścia
pod­czas inicjacji monastycznej w starożytnych regułach zakonnych; ks. prof. dr
hab. T. Kołosowski (Warszawa), Chrzest w świetle pism św. Hila­rego z Poitiers;
ks. prof. dr hab. A. Żurek (Tarnów), Katechu­menat według św. Augustyna: próba
wiary czy charakteru; ks. prof. dr hab. J. Żelazny (Kraków), Inicjacja chrześcijańska w teologii syryjskiej.
Spotkanie Sekcji Patrystycznej w 2011 r. zaplanowano 19-21 września
w Tarnowie na temat: Ortodoksja, herezja, schizma w Kościele.
3. X. SYMPOZJUM KAZIMIERSKIE
Katedra Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańs­kiej Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II organizuje w dniach 1-3 X 2010 r.
w Kazimierzu Dolnym (w Domu Pracy Twórczej KUL) X już z kolei Sympozjum
Kazimierskie, poświęcone kulturze świata późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa, tym razem na temat: Granice świętości w świecie starożytnym i wczesnochrześcijańskim. Podczas trzydniowych obrad przewidziano wygłoszenie następujących prelekcji, podzielonych na trzy działy:
I. Świętość i jej granice: L. Trzcionkowski, Realne i wirtualne granice sacrum
w religii greckiej; ks. A. Tronina, Świętość według Księgi Kapłańskiej; H. Kowalski,
Przestrzeń sakralna i jej granice w Rzymie w okresie Republiki; Ł. NiesiołowskiSpano, Ile było świątyń jerozolimskich?; E. Osek, Granice świętości w literaturze
grecko-żydowskiej (III w. przed Chr. – I po Chr.); M. Stachura, Granice pojęć sacer
i sanctus w Kodeksie Teodozjusza; ks. J. Żelazny, Koncepcja świętości w chrześcijaństwie syryjskim; P. Jagła, Symbolika wody i krwi/wina w Czwartej Ewangelii
– rozważania wokół (możliwości) interpretacji; P. Piwowarczyk, Społeczne i organizacyjne aspekty rozdziału między Kościołem i herezją w świetle „Adversus
1082
INFORMACJE
Haereses” Ireneusza z Lugdunum; P. Scholtz, „Eikon” Orygenesa: „imago invisibilis Dei” (Princ. I 2, 6); D. Kolbaia, Ojcowie syryjscy i początki monastycyzmu w Gruzji A. Lic, Architektura wczesnochrześcijańska w Arabii Wschodniej
na przykładzie kościołów w Jubail, Al-Qusur i Al-Khawr; T. Górecki, Święty Apa
Bane i jego grób w kościele w Abu Fano w diecezji Hermopolis; A. Łukaszewicz,
Kilka uwag o świętości psa i krokodyla; Z. Kiss, Jahwe – bóg czarów, Gabriel
i Rafael – jego pomocnicy; I. Skupińska-Løvset, Fidiasz – niedościgniony odtwórca boskości; A. Kotłowska, Sakralizacja przyrody w literaturze bizantyńskiej.
II. Granice świętości miejsca: P. Madejski, Ara Pacis Augustae i granice
świętości w religii rzymskiej; M. Jońca, Grób w prawie rzymskim – granice świętości; B. Iwaszkiewicz-Wronikowska – A. Stróż – A. Zimnowodzka – A. Głowa,
Wyznaczanie granic świętości: a. w miejscach kultu męczenników w Rzymie wczesnochrześcijańskim; b. w miejscach najstarszych depozytów relikwii; c. w tzw. więzieniu św. Wincentego w Walencji; d. w kościołach wizygockich; E. Jastrzębowska,
Dom Boży, przestrzeń święta, jej jakość i wielkość oraz przemiana: najstarsze kościoły w świątyniach pogańskich; Z. Kalinowski, O różnorodności granic sacrum
we wczesnych kościołach chrześcijańskich; J. Młynarczyk, „Granice świętości”:
Zmiany zasięgu przestrzeni liturgicznej w Kościele Północno-zachodnim w Hippos
(VI-VIII w.); L. Khrushkova, Przegrody ołtarzowe we wczesnochrześcijańskich
bazylikach Krymu; H. Szymańska, Fazy rozwoju bariery ołtarzowej w bazylice
w Marei w Egipcie. Wyniki polskich wykopalisk; M. Burdajewicz, Przegrody ołtarzowe w Hippos (Sussita); M. Szymaszek, „Qestroma” – kilka uwag o przegrodach ołtarzowych kościołów na płaskowyżu Tur Abdin; P. Kochanek, „Rozesłanie
Apostołów” na mapie Beatusa z Burgo de Osma; D. Próchniak, Portale kościołów armeńskich, ich forma i narodowa symbolika; W. Aleksandrowicz, Tradycja
wydzielania przestrzeni sakralnej w ukraińskiej sztuce religijnej; K. NędzaSikoniowska, Świętość murów i bram na Rusi;
III. Granice świętości osoby: K. Gębura, Apolloniusz z Tyany – święty czy szarlatan?; ks. T. Stępień, Granice człowieczeństwa – granice świętości. Ponadludzki
sposób życia filozofa i mnicha; ks. M. Wysocki, Męczeństwo granicą świętości?; o. B. Kochaniewicz, Świętość Maryi, Matki Chrystusa, w pismach Ojców
Kościoła II-V w.; o. C.M. Paczkowski, Świętość w czasach podbojów islamskich.
Męczennicy chrześcijańscy z Gazy; P.Ł. Grotowski, Eikonismos w apokryfach
I tysiąclecia – w poszukiwaniu normatywnych wzorów dla ikonografii świętych
(V-VII w.).
4. POSIEDZENIA KOMISJI BADAŃ NAD ANTYKIEM
CHRZEŚCIJAŃSKIM KUL
Działająca w ramach Towarzystwa Naukowego KUL przy Wydziale HistorycznoFilologicznym Komisja Badań nad Antykiem Chrześcijań­skim, prowadzona bezpośrednio przez Instytut Badań nad Antykiem Chrześcijańskim, przewidziała podczas
swych comiesięcznych spotkań (w trzeci czwartek miesiąca) w roku akademickim
INFORMACJE
1083
2009/2010 wygłoszenie następujących prelekcji: dr Maria M. Dylewska (Lublin)
– Konfrontacja dwóch poglądów na cześć obrazów: Epifaniusz z Salaminy i Jan
z Damaszku; ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor (Katowice, UŚ) – Św. Pa­weł –
mistrzem heretyków; dr Ewa Osek (Lublin, KUL) – Orfeusz rywa­lem Chrystusa?
Orfizm w greckiej literaturze wczesnochrześcijań­skiej; ks. prof. dr hab. Marek
Starowieyski (Warszawa, UW) – Geneza i rozwój chrześcijańskich reguł monastycznych; dr Dariusz Słapek (Lublin, UMCS) – Spartakus – „laicki światy”: recepcja jego postaci od epoki Oświecenia po wizje marksistów; ks. prof. dr hab. Jan
Żelaz­ny (Kraków, UPJP II) – Koncepcja Boga i człowieka w myśli syryjskiej III-V
wieku: wolność jako jeden z fundamentów syryjskiej wizji świa ta; ks. prof. dr hab.
Augustyn Eckmann (Lublin, KUL) – Udział św. Augus­tyna w tworzeniu kultury
Europy; ks. prof. dr hab. Antoni Żurek (Tarnów, UPJPII) – Znudzenie żoną czy tęsknota za Bogiem? „Nawrócenia” arystokracji galijskiej IV wieku; dr Branka Migotti
(Zagrzeb, Chorwacka Akademia Nauk i Sztuk) – Early Christian archeology in northern Croatia (southern Pannonia).
5. SYMPOZJUM PATRYSTYCZNE W POZNANIU O SŁOWIE BOŻYM
Zakład Teologii Patrystycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Adama
Mickiewicza w Poznaniu organizuje 27 maja 2009 r. w bu­dynku WSD Braci
Mniejszych Franciszkanów we Wronkach jednodniowe sympozjum patrystyczne
na temat: Refleksja Ojców Kościoła nad słowem Bożym. Podczas obrad przewidziano wygłoszenie następujących prelekcji: ks. dr hab. P. Szczur (KUL) –
Medytacja słowa Bożego pokarmem dla duszy w ujęciu greckich Ojców Kościoła;
ks. dr L. Gładyszewski (Gniezno, PWSD) – Sposoby odkrywania treści ksiąg biblijnych według św. Hieronima; ks. dr M. Kieling (UAM) – Pismo Święte źródłem „spiritalis talis scientia” w pismach św. Jana Kasjana; ks. dr P. Wygralak
(UAM) -Pogłębienie wiary w oparciu o Pismo Święte według św. Cezarego
z Arles; ks. dr J. Lewandowicz (Łódź, WSD) – Warunki skutecznego głoszenia
słowa Bożego według św. Grzegorza Wielkiego; ks. prof. dr hab. B. Czyżewski
(UAM) – Osobowość kaznodziei na przykładzie „De doctrina christiana” i „De
pastoribus” św. Augustyna; o. dr B. Marciniak OFM (Rzym) – Wskazania biblijne
św. Cyryla Aleksandryjskiego.
6. COLLOQUIUM ORIGENIANUM DECIMUM
W dniach 31 VIII – 4 IX 2009 r. przewidziano obrady Colloquium Origenianum
Decimum, organizowanego w Krakowie przez jezuickie Wydawnictwo
Apostolstwa Modlitwy oraz Wydział Filozofii i Historii Kultury Chrześcijańskiej
Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej „Ignatianum” na temat: Orygenes
jako pisarz. Zgłoszone różnorodne na ten temat referaty (30 min.) i komunikaty
(15 min.) zgrupowano w VIII sekcjach, obradujących równocześnie w językach
kongresowych pod przewodnic­twem wybranych kierowników w trzech salach;
1084
INFORMACJE
tylko ich inauguracja z powitaniem Wielkiego Kanclerza ks. kard. F. Macharskiego
i rektora „Ignatianum” ks. prof. dr hab. L. Grzebienia oraz ich zakończenie przewidziano w Auli Wielkiej. A oto tytuły zgłoszonych do wygłoszenia prelekcji,
ukazujących, bez wątpienia, poruszaną współcześnie w badaniach nad piśmiennictwem Orygenesa problematykę:
Sesja inauguracyjna (G. Dorival): A. Łukaszewicz (Warszawa), Polish archeological exploration of the Alexandrian School; L. Perrone (Bologna), „Pro
domo sua”: Origen’s self-quotations and the construction of a literary oeuvre;
A. Cacciari (Bologna), Grammar and style in Origen: some remarks.
Sekcja I. The literary milieu of Alexandria and Caesarea Palestina in Origen’s
time (E. Prinzivalli): A. Zhyrkova (Tel Aviv), Reconstructing Philo’s and Clement
of Alexandria’s Doctrines of the Categories; J.L. Kovacs (Virginia, USA), The Unity
of Perfection: Clement of Alexandria as Interpreter of Paul; M. Rizzi (Milano),
Clement’s literary problem reconsidered; B. Bucur (Pittsburgh, USA), Origen
on Jesus’ Baptism and Ascension, Psalm 68, and Ezekiel’s Merkabah: Christian
Exegetical Tradition or Christianization of Rabbinic Exegesis; A. Tzvetkova-Glaser
(Heidelberg), Eden nell’interpretazione origeniana e rabbinica; Ch. Hengstermann
(Münster), The Neo-Platonism of Origen in the first two books of the Commentary
on John.
Sekcja II. Complexity and scope of Origen’s work – Hermeneutics (A. Zhyrkova
– L. Perrone – F. Risch): D.A. Giulea (Marquette, USA), „He Did Appear to Them
in the Form of God”: Kabod Theology and the Distinction Substantia-Opera Dei
in Origen’s PA 1.1 and CMt 12.37; E. Junod (Lausanne), Du danger d’écrire, selon quelques préfaces d’Origène; G. Bostock, Satan – Origen’s forgotten doctrine;
S. Morlet (Paris IV-Sorbonne), De la symphônia comme procédé de composition
dans les commentaires d’Origène; Ch. Markschies (Berlin), Scholien bei Origenes
und in der zeitgenössischen wissenschaftlichen Kommentierung; K. Metzler (Berlin),
Origenes’ Umgang mit der Hexapla; K. O’Neill (Boston), Origen’s Threefold
Method of Allegorical Exegesis and his Theology of the Trinity in „De principiis”;
M.V. Niculescu (Bradley, USA), „Changing Moods”: Origen’s Biblical Pedagogy
as a Transformative Attunement to the Grief and the Joy of a Messianic Teacher;
D. Pazzini, Figura simbolo legge linguistica nella prosa di Origene; H. Buchinger
(Regensburg), Zur Überlieferungsge­schichte und Textkritik der Schrift des Origenes
„Über das Pascha”: Offene Probleme; S. Guly, The Salvation of the Devil and
the Kingdom of God in Origen’s Letter to Friends in Alexandria; M. Pereira (New
York), An Examination of Origen’s Letter to Theodore.
Sekcja III. Apologies (M. Rizzi): A.Ch. Jacobsen (Aarhus), Contra
Celsum; L. Misiarczyk (Warszawa), The Influence of Justin Martyr on Origen’s
Argumentation in „Contra Celsum”; J. Arnold (Sankt Georgen), „Hassvolle
Unordnung”? Origenes und die Struktur von Celsus’ Alethes Logos;
Section IV. Commentaries and Homilies (A. Bastit – E. Dal Covolo –
D. Pazzini): A. Aliau-Milhaud (Paris IV-Sorbonne), La réécriture au passif et ses
INFORMACJE
1085
enjeux dans le ‘Commentaire sur Jean’ d’Origène; A. Bastit (Metz), De la phrase
de Paul à la phrase d’Origène: réception, mimétisme et transformation. L’exemple
du Commentaire sur Matthieu; P.F. Beatrice (Padova), On the Nature and Contents
of Heracleon’s Commentary; G. Bendinelli (Bologna), Matrimonio e Castità nel
Commento a Matteo di Origene; R. Ceulemans (Leuven), Origène dans la chaîne
copenhagoise sur le Cantique des Cantiques; Ch. Köckert (Heidelberg), Origen
and Didymus the Blind – Commentators on Genesis: A Comparison; P.A. Ciner
(Cuyo, Argentina), Orígenes como Escritor en el Comentario al Evangelio a Juan;
E. Cattaneo (Napoli), L’alleanza dei due re contro Gerusalemme (Is 7,1) ell’interpretazione di Origene; F. Cocchini (Roma), Origene e il Commento di Paolo alla
lettera ai Romani; S. Kaczmarek (Kraków), Conoscere e avere zelo” – l’imagine di
Paolo come aiuto per comprendere il senso della Lettera ai Romani nel Commento
di Origene; S. Fernández (Chile), Verso la teologia trinitaria di Origene: Metafora
e polemica nel linguaggio teologico; F. Risch (Berlin), Die Prologe des Origenes
zum Psalterium; M. Williams (San Francisco), Exegetical method, literary style,
and the scene of instruction in Origen’s Commentary on Matthew; O. Munnich
(Paris-Sorbonne), Le texte d’Origene en tradition directe et dans la tradition caténaire: le cas des Homélies sur Jérémie; S. Tampellini (Bologna), Osservazioni sulle
Omelie su Luca di Origene: aspetti della composizione, della struttura, dell’esegesi;
J. Naumowicz (Warszawa), Ez 1,1 chez Origène et la date de l’Épiphanie.
Section V. The language of Origen (A. Cacciari – J. Verheyden): G. Maspero
(Roma), Remarks on Origen’s analogies for the Holy Spirit; M. Szram, La terminologie de la „théologie en recherche” dans le Commentaire sur l’Évangile de
saint Jean d’Origène (Comm. Io. I, IX, 52-53 et I, XX, 119); G. Dorival, La forme
littéraire des Hexaples; A. Villani, Uno sguardo d’insieme sulle prosopopee divine
in Origene; E. Prinzivalli (Roma), A rediscovered author and the transformation
of Origen’s heritage: Didymus the Blind; W.G. Rusch, Origen from the perspective of Athanasius of Alexandria; V. Cvetkovic (St Andrews), From Adamantius to
Centaur: St Methodius of Olympus’ critique of Origen; M.O. Boulnois, Les dieux
ethnarques et la diversité des nations: du Contre Celse d’Origène au Contre Julien
de Cyrille d’Alexandrie; J. Dechow, Jerome’s Anti-Origenist Anathemas (ACO
I.5:4-5); J. Verheyden (Leuven), Origen in the Making: Eusebius and Rufinus
Create a Picture of Origen the Writer.
Section VI. The Bible and Apocrypha – Critics (E. Junod – M. Akiyama):
Ch. Barilli (Bologna), L’infanzia in Origene: passi scritturistici ed interpretazione.
Alcune osservazioni; H. Pietras (Kraków), Apocrifo „Preghiera di Giuseppe” in
ComIo II, 31, 188-192; Ch. Faraggiana di Sarzana (Bologna) – F. Pieri (Bologna),
A Byzantine critical reader and editor of Origen’s Philocalia: the ms. Marcianus graecus 47 and its marginalia; E. Fiori (Bologna), Traces of apokatastasis in Dionysius the
Aeropagite: evidence and contradictions; D. Zaganas (Paris-Sorbonne), L’Exégèse
vétérotestamentaire d’Origène et de Cyrille d’Alexandrie: continuité ou divergence?; J. Slotemaker (Boston), The Trinitarian Exegesis of Origen and Augustine:
A Comparative Analysis; C. Bandt (Berlin), Reverberations of Origen’s exegesis of
1086
INFORMACJE
the Psalms in the work of Eusebius and Didymus; M. Mejzner (Warszawa), L’eídos
e l’ochéma. La critica del concetto origeniano di risurrezione nel contesto dell’escatologia intermedia nel „De resurrectione” di Metodio di Olimpo; M. Akiyama
(Tsukuba, Japan), Nascita di Cristo e „il pasto sacro” (Ez 44,3).
Section VII. Philosophical sources (I. Ramelli): I. Ramelli (Milano), The
sources of the doctrine of Apocatastasis; J. O’Leary (Tokio), The interplay of
philosophical and biblical strands in Origen’s writing (Commentary on John);
P. O’Cleirigh (Guelph, Canada), Simile and division: literature and metaphysics
in Origen’s Commentary on John.
Section VIII. Disciples and followers of Origen (B. Stefaniw – G. Bostock):
B. Stefaniw (Erfurt), Neither Missionary Institute nor Homoerotic Bond: interpreting pedagogy at Origen’s school in Caesarea; A. Fürst (Münster), Origen losing his text. Reflections on Jerome’s translation of Origen’s homilies on Isaiah;
J.M. Auwers (Louvain), Le Commentaire d’Origène sur le Cantique des cantiques dans la traduction latine de Rufin et dans l’Epitomé de Procope; T. Becker,
The Transfiguration in Maximus the Confessor: From Origen and Through the
Theologian; A. Casiday (University of Wales), Evagrius Ponticus’ reading of
Origen; E. dal Covolo (Roma), Theia anagnosis/lectio divina: Origene, Ambrogio,
Agostino; B. Pouderon (Tours), Les Lamentations de Jérémie et l’Exégèse de l’âme
(NH II, 6) chez Olympiodore d’Alexandrie; R.M. Pancerz (Kalwaria Zebrzydowska,
WSD), Didimo il Cieco e antropomorfismi biblici; M. Tobon (London), Evagrius
Ponticus as Writer; J.P.W. Gibson, Plotinus and Origen: Relations in ExitusReditus, Hierarchy, and Participation; V. Baranov (Nowosybirsk), „Condensing
and Shaping the Flesh…”: Incarnation and the Instrumental Function of the Soul
of Christ in the Iconoclastic Christology; D. Bumazhnov, Origen on the Witch
of Endor in the Context of the Early Christian Literature; P.O. Scholz (Lublin),
Griechisch oder Altägyptisch: zur Frage nach den Wurzeln der theologischen
Spekulationen des Origenes.
Program Kolokwium przewidywał również wycieczkę do Tyńca, gdzie
uczestnicy mogli wysłuchać koncertu organowego i mniszego śpiewu łacińskich
nieszporów, zwiedzić XI-wieczne Opactwo, a nawet zjeść obiad w odnowionym
zakonnym refektarzu. Z powyższego programu można również zauważyć, że na
74 zgłoszone kongresowe prelekcje 9 wygła­szają Polacy (A. Łukaszewicz, ks.
L. Misiarczyk, S. Kaczmarek, ks. H. Pietras, ks. J. Naumowicz, ks. M. Szram,
o. R. Pancerz, ks. M. Mejzner, P.O. Scholz). Nie jest to za wiele, zważywszy, że
Kolokwium odbywa się w Polsce, a zainteresowanych Orygenesem z pewnością
jest więcej. Przeszkodą zapewne jest przede wszystkim język; szkoda, że nie poinformowano wcześniej, że dopuszczalny będzie także język włoski, w którym
zgłoszono aż 14 prelekcji, a który w znakomitej większości znają polscy patrologowie. Można by również zapytać, czy obok języ­ków kongresowych, nie należy
dopuścić również języka narodowego kraju, w którym kongres się odbywa, bo
wygląda to tak, że urządza się kosztowne spotkanie dla cudzoziemców, z którego
INFORMACJE
1087
krajowi badacze prawie nie korzystają. Można się spodziewać, że organizatorzy
wyda­dzą wkrótce wszystkie materiały tego epokowego w historii polskiej patrystyki, bez wątpienia bardzo organizacyjnie udanego, naukowego spotkania.
7. SYMPOZJUM PATRYSTYCZNE WE LWOWIE
O DOSKONAŁYM CHRZEŚCIJANINIE
Sekcja Patrystyczna przy Katedrze Teologii Ukraińskiego Uniwersytetu
Katolickiego (= UCU) we Lwowie wraz z miejscowym Seminarium Duchownym
organizuje w dniach 11-12 IX 2009 r. z okazji 80.rocznicy założenia lwowskiej
Akademii Teologicznej międzynarodowe sympozjum na temat: Model doskonałego chrześcijanina w spuściźnie Ojców Kościoła; sama konferencja odbędzie
się w gmachu Wydziału Filozoficzno-Teologicznego Ukraińskiego Uniwersytetu
Katolickiego. Na jej rozpoczęcie przewidziano odprawienie Boskiej Liturgii
przez Arcybiskupa Lwowskiego Ihora Woźniaka w seminaryjnym kościele Ducha
Świętego oraz powitanie uczestników przez rektora Uniwersytetu ks. dr. Borysa
Gudziaka, zaś podczas obrad zaplanowano wygłoszenie w różnych językach
(mimo iż wszystkie ich tytuły figurują w programie po angiel­sku) 32 prelekcji
zgrupowanych w czterech sesjach prowadzonych przez przewodniczących.
11 września
Plenary meeting (Taras Tymo): Robert Dodaro (Roma, Augustinianum), The
ideal Christian in the theology of St. Augustine of Hippo (po ang.); Andriy Chirovsky
(Ottawa) – „Ftharsis” as a forgotten patristic category of the World perception and
the presentation of the tragedy of corruption as a possible key to the human perfection (ukrain.); Piotr Szczur (Lublin, KUL) – The image of the perfect Christian
in John Chrysostom (pol); D. Dechandschutter (Leuven, CUL) – On the way to
perfection: „lust” as a factor in early Christian anthropology with an outlook on
the Syriac Fathers (ang.).
Session I.Early Christian tradition (prof. dr Walt Stevenson): Taras Khomych
(Leuven, CUL; Lviv, Ukrainian Catholic University = UCU) – Advancing on the way
of life: the notion of perfection in the Didache (ang.); Jan M. Kozłowski (Warszawa,
UW) – Polycarp as a Christian gymnosophist (ang.); Natalia Lazurkevych (Lviv,
UCU) – The perfect human being according to Irenaeus of Lyon (ukrain.); Olexandra
Vacula (Lviv, UCU) – The disciple of Christ as a model of the perfect Christian
in Origen (ukrain.); Ihor Horishniy (Roma, Augustinianum) – The image of the
perfect Christian in Methodius of Olympus (ukrain.); Oksana Luka (Lviv, UCU) –
Representing Christian perfection: the relationship between text and art (ukrain.).
Session II. Monastic Tradition (prof. dr hab. Dariusz Zagórski): Justyn Bojko
(Roma, Augustinianum) – The image of the perfect Christian in Apophthe gmata Patrum (ukrain.); Athanasiya Smetanyak (Roma, Salesianum) – The image of
the perfect Christian in „Vita Antonii” of Athanasius (ukrain.); Maria Horiacha
1088
INFORMACJE
(Leuven, CUL) – The image of the perfect christian in the writings of PseudoMacarius (ang.); Thomas Cottoi (Berkeley, Jesuit School of Theology) – Salvific
asymmetry: an hypostasy and spiritual practice in Theodore the Studite’s Refutation
of the iconoclasts (ang.); Taras Tymo (Lviv, UCU) – The „Wise Thief” as an image
of paradoxical nature of Christian perfection in Byzantine Patristic and liturgical
sources (ukrain.); Lesya Kondratiuk (National University of Kyiv) – The role of
the sacred music in the formation process of the perfect Christian according to the
teaching of the Church Fathers (ukrain.).
12 września
Plenary meeting (dr Taras Khomych): Herman Teule (Leuven, CUL) –
Barhebraeus Ethicon: a book of spirituality and rule of conduct for christian lay
people and monks (ang.); Antoni Żurek (Tarnów, PAT) – „Coverted christians”
– Spirituality of Gallican aristocracy in the IVth-Vth centuries (pol.); Dimitri
Makarov (Yekaterinburg, Russian Federal Pedagogical University) – Some notes
on the notions of synergy and circumincession in Theophanes of Nicaea (ang.);
Olek Kindiy (Lviv, UCU) – Diakonos tou Theou: the perfect Christian in Clement
in Alexandria through the prism of the service of the Church (ukrain.); Paul
Havrilyuk (St. Paul, University of St. Thomas) – The ascent of the concept of deification in the twentieth century: from a once despised archaism to an ecumenical
desideratum (ang.).
Session III. Latin Tradition (dr Maria Horiacha): Marcin Wysocki (Lublin,
KUL) – The image of the perfect Christian in the writings of St Cyprian (pol.);
Nadia Seleshchuk (Roma, Augustinianum) – The image of the perfect Christian
in the „De Ecclesiae unitate” of St. Cyprian (ukrain.); Marcela Andokova
(Bratislava, Trnava University) – The no­tion of tolerantia in Augustine’s Sermones
and Exegetical Homilies (ang.); Oleksandr Kashchuk (Lviv, UCU) – The image of the perfect Christian in Gregory the Great(ukrain.); Krzysztof Tyburowski
(Rzeszów, PAT) – Past and charity as important elements of Christian way to
perfec­tion according to the Sermons of St.Leo the Great (pol.).
Session IV. Late Antiquity (dr Thomas Cattoi): Mariana Horishnya (Roma,
Anselmianum) – Spiritual progress: the way of Christian to per­fection in the teaching of Evagrius Ponticus (ukrain.); Walt Stevenson (University of Richmond)
– John Chrysostom’s idea of the „Perfect Church” (ang.); Rafail Strontsitskyi
(Yerevan State University, Armenia) – The image of the perfect Christian in
Gregory of Narek (ukrain.); Dariusz Zagórski (Toruń, UMK) – The model of the
perfect Christian in the works of Gregory of Nazianzus (ang.); Natalia Syrotynska
(Lviv, UCU) – The image of the Three Hierarchs in Ukrainian Sacral Monody
(ukrain.).
INFORMACJE
1089
8. KONFERENCJA PATRYSTYCZNA W TORUNIU
O SZCZĘŚCIU LUDZKIM
Towarzystwo Naukowe, Zakład Historii Kościoła Starożytnego
i Średniowiecznego Wydziału Teologicznego oraz Koło Młodych Teolo­gów
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu organizują 14 IV 2010 r. ogólnopolską konferencję na temat: Vita beata: interpretacja pojęcia szczęścia ludzkiego
w starożytności chrześcijańskiej. Pod­czas spotkania przewidziano wygłoszenie
następujących prelekcji: ks. prof. dr hab. A. Szostek (KUL) – Szczęście: cel czy
owoc dobrego życia; ks. prof. dr hab. B. Częsz (UAM) – „Szczęście osiągniesz i dobrze ci będzie” (Ps 128): perspektywa szczęśliwego życia człowieka według Ojców
Kościoła; o. prof. dr hab. B. Degórski (Roma, Anselmianum) – „Chrześcijańskie
szczęście” w „Commentarium in Matthaeum” św. Hieronima; ks. prof. J. Pałucki
(KUL) – „Szczęśliwym być” w pismach św. Ambrożego i św. Paulina z Noli; ks.
prof. dr hab. F. Drączkowski (KUL) – Szczęście przyjaciela Boga według Klemensa
Aleksandryjskiego; o. prof. dr hab. M. Paczkowski (UMK) – Szczęście i błogosławieństwo w dziełach Bazylego Wielkiego; J. Wółkowski – A. Wyrąbkiewicz (UMK)
– Droga do szczęścia w nauczaniu św. Grzegorza z Nyssy; dr O. Kashchuk (Uniw.
Lwowski) – Prawdziwe ziemskie szczęście według św. Grzegorza Wielkiego.
9. UDZIAŁ SEKCJI PATRYSTYCZNEJ W VIII KONGRESIE TEOLOGÓW
POLSKICH W POZNANIU
Podczas VIII Kongresu Teologów Polskich, organizowanego przez Radę
Naukową Konferencji Episkopatu Polski w dniach 13-16 września 2010 r. na
Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu na temat: Między sensem a bezsensem ludzkiej egzystencji: teologiczna odpo­wiedź na fundamentalne pytania
współczesnego człowieka, w progra­mie spotkań sekcyjnych (16 IX) wzięła również udział, obok innych, Sekcja Patrystyczna prezentując następujące referaty: ks.
dr hab. A. Żurek (Tarnów, UPJPII) – Otworzyć się na Nieskończoność – nadzieja
nadająca sens egzystencji; ks. prof. dr hab. B. Czyżewski (Gniezno, UAM) –
Sens życia w ocenie Ojców Apostolskich; ks. prof. dr hab. L. Nieścior (Warszawa,
UKSW) – Temat sensu ludzkiej egzystencji w sporze chrześcijaństwa z manicheizmem; ks. prof. dr hab. F. Drączkowski (KUL) – Zagrożenie błędnowierstwa i herezji w Kościele współczesnym; ks. prof. dr hab. N. Widok (UO) – Wiodące idee
„II mowy o pokoju” Grzegorza z Nazjanzu; ks. dr hab. A. Uciecha (UŚ) – Idea
walki w ascezie „synów przymierza” na podstawie mów Afrahata.
10. PRZEKSZTAŁCENIE INSTYTUTU BADAŃ NAD ANTYKIEM
CHRZEŚCIJAŃSKIM KUL
Powołany do istnienia 13 maja 1969 r. przez Senat Akademicki KUL, na wniosek prof. Leokadii Małunowicz i ks. prof. J.M. Szymusiaka Międzywydziałowy
1090
INFORMACJE
Zakład Badań nad Antykiem Chrześcijańskim z zatwierdzonym wówczas własnym regulaminem, podlegający w swej działalności bezpośrednio Rektorowi
i Senatowi Akademickiemu KUL, przemianowany 1 IX 2006 r. według nowego
Statutu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego na Instytut Badań nad Antykiem
Chrześcijańskim (zob. VoxP 25:2005, t. 48, s. 666-667), po 40 latach swej niezależnej działalności, został ze względów finansowych, podobnie jak inne międzywydziałowe instytuty naukowo-badawcze KUL, decyzją „Senatu Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, na podstawie § 21 ust. 1 Statutu KUL, na
wniosek JM Ks. Rektora, z dniem 1 czerwca 2010 r. włączony w strukturę Wydziału
Teologii... przekształcony w ośrodek naukowo-badawczy ze zmienioną nazwą na:
Ośrodek Badań nad Antykiem Chrześcijańskim” (Uchwała Senatu KUL JPII z dnia
27 V 2010 r.)
11. Komisja Bizantynologiczna Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN
(KNoKA PAN) zorganizowała w r. 2008 dwa posiedzenia z następującymi prelekcjami: 7 maja w Gdańsku w budynku Uniwersytetu Gdańskiego w GdańskuOliwie: dr I. Milewski – Ekonomiczne aspekty depozycji i zsy­łek biskupów we
wczesnym Bizancjum (do 451 r.); dr M. Kruk – O katego­riach recepcji antyku
w sztuce dawnej Rusi; 29 listopada 2008 r. w Warszawie w sali konferencyjnej
Instytutu Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales”: dr K. Twardowska –
Poglądy religijne cesarzowej Atenais Eudokii; dr hab. P. Kochanek – Bibliografia
architektury Kon­stantynopola.
Również w r. 2009 odbyły się dwa posiedzenia tejże Komisji z następującymi prelekcjami: 30 maja 2009 r. w Krakowie w Collegium Novum UJ: dr
A. Kotłowska – Metodologia konstruowania wizji historii w dziele Euzebiusza
z Cezarei; dr J. Bonarek – Daniszmendyda, greckie miasta, ziemia Matrachów,
czyli o Tmutorakaniu w XII wieku; Informa­cja o Kongresie Bizantynologicznym
w Sofii w 2011 roku; 28 listopada 2009 r. w Łodzi w sali Posiedzeń Rady Wydziału
UŁ: dr P. Krupczyński – Przypomnienie sylwetki śp. prof. dr hab. Waldemara
Cerana; prof. dr hab. S. Bralewski – Krótka prezentacja wspomnień o śp.
Profesorze Waldemarze Ceranie oraz zdjęć ze wspólnych wypraw; prof. dr hab.
M. Kokoszko – Termin kandaulos/kandylos na podstawie Lšxewn sunagwg»
Focjusza oraz Commentarii ad Homeri Iliadem Eustacjusza z Tessaloniki. Po obradach uczestnicy spotkania udali się na Cmentarz Katolicki na Dołach, gdzie na
grobie śp. Waldemara Cerana złożono wspólnie kwiaty.
12. Katedra Prawa Rzymskiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana
Pawła II zorganizowała w dniach 24-26 X 2008 r. w Kazimierzu Dolnym n.Wisłą
(w Domu Pracy Twórczej KUL) II już z kolei Semina­rium Kazimierskie z Prawa
Rzymskiego, tym razem na temat: Christianitas et romanitas Stanislao Płodzień
(1913-1962) in memoriam. Większość wygłoszonych podczas 5. sesji prelekcji
(21) wiązała się bardziej lub mniej z różnorodną problematyką starożytnego chrześcijaństwa, jak m.in.: ks. prof. dr hab. A. Dębiński – Romanitas – Christianitas
INFORMACJE
1091
– Ius Romanum – Ius Ecclesiasticum; prof. dr hab. K. Amielańczyk – Eusebius,
Historia Ecclesiastica IV 9: prawo rzymskie w obronie prześladowanych chrześcijan?; dr R. Pankiewicz – Św. Augustyn a teoria komunikacji; ks. dr P. Sadowski
– Szkoła prawa w Bejrucie w świetle „Vita Severi” Zachariasza Scholastyka; dr
M. Wój­cik – Cesarz w Kościele czy ponad Kościołem?; dr J. Misztal-Konecka
– Monogamia w prawie rzymskim i prawie kanonicznym; prof. dr hab. B. Sitek –
Autonomia administracji kościelnej i państwowej w świetle rozwiązań rzymskich
i doświadczeń pierwszych wspólnot chrześcijań­skich a współczesne rozwiązania
w prawie publicznym; dr A. Świętoń — Żołnierz Cesarza – żołnierz Chrystusa.
Armia rzymska a chrześcijań­stwo w IV i V wieku – wybrane problemy; dr M. Ożóg
– Ustawodawstwo Konstantyna, Konstansa i Konstancjusza wobec pogańskich
obiektów kultu: posągów i świątyń; ks. dr S. Jóźwiak – Defensor civitatis; dr
M. Jońca – „Podrzutek” Żydówki Salome; mgr A. Stróż – Rzymskie scrinium jako
prototyp chrześcijańskiego relikwiarza; mgr D. Stolarek – Materfamilias – kobieta dobrych obyczajów; mgr J. Gołębiowska – Wpływ chrześcijaństwa na ustawodawstwo Justyniana wobec konkubinatu.
13. Rada Wydziału Teologii KUL powołała do istnienia 5 VI 2008 r. nową
Katedrę Teologii i Literatury Patrystycznej w ramach Instytutu Historii
Kościoła oraz powierzyła jej kierownictwo ks. dr hab. Mariu­szowi Szramowi,
prof. KUL; na tym samym posiedzeniu Rada Wydziału po­wierzyła kierownictwo
Katedry Historii Kościoła w Starożytności Chrześcijańskiej ks. dr hab. Piotrowi
Szczurowi, prof. KUL.
14. Podczas dwudniowej konferencji naukowej, zorganizowanej przez Instytut
Nauk o Rodzinie z okazji swego 10-lecia istnienia na Katolickim Uniwersytecie
Lubelskim Jana Pawła II w dniach 2-3 XII 2008 r. na temat: Kościół, który gromadzi się w domu, wśród 8 wygłoszonych na niej prelekcji i przeprowadzonych
po nich paneli, ks. prof. dr hab. Stanisław Longosz wygłosił wstępny referat pt.
Geneza, rozumienie i rozwój pojęcia „kościół domowy”.
15. Podczas interdyscyplinarnej konferencji lubelskich ośrodków naukowych, zorganizowanej przez Zakład Literatury Angloirlandzkiej i Zakład Kultury
Krajów Angielskiego Obszaru Językowego UKSW w dnich 4-5 XII 2008 r. na
temat: O wyższości świąt Bożego Narodzenia, wśród 16 wygłoszonych prelekcji
znalazły się również dwie o tematyce wczesnochrześcijańskiej: ks. prof. dr hab.
A. Paciorek (KUL) – Ewangelie dzie­ciństwa; dr E. Kowalski (UMCS) – Antyczne
i wczesnochrześcijańskie tradycje świąt Bożego Narodzenia (materiały spotkania opublikowano: O wyższości świąt Bożego Narodzenia, red. A. Kędzierska –
I. Wawrzyszek, Lublin 2009, Wydawnictwo UMCS, ss. 248).
16. Podczas międzynarodowej konferencji zorganizowanej 22-24 IX 2009 r.
w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim przez Katedrę Historii Filozofii Starożytnej
1092
INFORMACJE
i Średniowiecznej nt. Eriugena Kuzańczyk wśród 22 przewidzianych prelekcji znalazły się również dwie nawiązujące do tematyki patrystycznej: dr A Palusińska (KUL)
– Christian Neoplatonism: Pseudo-Dionysius, Eriugena and Gothic Cathedrals; dr
A. Hahn (Düsseldorf) – Neoplatonic elements in the cosmology of Johannes Scottus
Eriugena and Cusanus.
17. Podczas półdniowego sympozjum naukowego, zorganizowanego 24 X
2009 r. w Wyższym Seminarium Duchownym w Drohiczynie na temat: Pasterska
troska o życie duchowe człowieka wygłoszono m.in. dwie konferencje o tematyce
patrystycznej: ks. prof. dr hab. F. Drączkowski (KUL) – Agapetyczna struktura Kościoła w świetle przekazów patrystycznych; ks. dr J. Lachowicz (WMSD
Białystok) – Kapłan jako pasterz w pismach Grzegorza Wielkiego.
18. Niektóre z prelekcji wygłoszonych podczas comiesięcznych posiedzeń
członków Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN, odbywa­jących się przeważnie w sali konferencyjnej Instytutu Badań Inter­dyscyplinarnych „Artes liberales” w Warszawie, nawiązują także nie­rzadko do problematyki wczesnochrześcijańskiej, jak to miało miejsce w ostatnich dwóch latach (2009-2010: ks. prof. dr
hab. M. Starowieyski -Postać św. Pawła według apokryfów Nowego Testamentu;
prof. dr hab. P. Skubiszewski – Maiestas Domini – zagadnienie początków; ks.
prof. dr hab. S. Longosz – Stosunek filozofii greckiej (presokratyków, Platona,
Arystotelesa, stoików) do życia poczętego.
19. Na rozpoczęcie roku akademickiego 2009/2010 ks. prof. dr hab. S. Longosz
wygłosił patrystyczny wykład inauguracyjny najpierw (10 X) w Instytucie
Teologicznym w Wilnie, będącym filią Papieskiego Wydziału Teologicznego
w Warszawie Sekcji św. Jana Chrzciciela nt. Rodzina kościołem domowym – geneza
i rozwój pojęcia w okresie patrystycznym, a później (17 X) w Wyższym Seminarium
Duchownym Zgromadzenia Księży Marianów w Lublinie pt. Stosunek do życia poczętego w starożytności pogańskiej i chrześcijańskiej.
20. Wśród 14 prelekcji zgłoszonych na konferencję naukową orga­nizowaną
21-24 X 2009 r. w Nieborowie przez Katedrę Filologii Greckiej Instytutu Filologii
Klasycznej KUL na temat: Orfizm i jego recepcja w literaturze, sztuce i filozofii znalazło się również kilka o tematyce wczesnochrześcijańskiej; dr A.Z.
Zmorzanka (KUL) – Mit orficki a mit gnostycki – studium porównawcze (ujęcie typologiczne); ks. dr M. Szmajdziński (Stowarzyszenie Biblistów Polskich) –
Orfeusz – Dawid – Jezus; dr A. Lasek (UAM) – Elementy orfi­ckie w „Dionysiaka”
Nonnosa z Panapolis; dr E. Osek (KUL) – Testamenty Orfeusza w greckiej literaturze wczesnochrześcijańskiej.
21. Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego zorganizował 4 grudnia
2009 r. z okazji jubileuszu 90-lecia swego istnienia oko­licznościową konferen-
INFORMACJE
1093
cje z wykładem prof. dr hab. Elżbiety Jastrzębowskiej: Paweł Styger, archeolog
rzymski, profesor warszawski (1921-1934). Był on, jak informowała Prelegentka,
zapalonym badaczem rzymskich katakumb oraz najstarszej architektury i sztuki
kościelnej, a przede wszystkim odkrywcą w 1915 r. słynnej Triclia pod bazyliką
św. Sebastiana przy Via Appia inwokacjami do apostołów Piotra i Pawła. Jako profesor archeologii i sztuki kościelnej na Wydziale Teologii Katolickiej UW przybliżał studentom starożytną historię Kościoła, topografię katakumb, ikonografię
chrześcijań­ską oraz architekturę i epigrafikę, próbując nawet założyć w Rzymie
(choć bez powodzenia) Polski Instytut Archeologii i Historii Staro­żytnej. Pod koniec życia opublikował w Berlinie swoje najważniejsze książki o rzymskich katakumbach i grobach męczenników (zob. m.in. po polsku: Wizerunki św. Augustyna
na podstawie najstarszych portretów i dokumentów, w: Studia Augustyńskie,
Warszawa 1931, 13-24; Katakumby rzymskie, Warszawa 1932).
22. Wśród licznych (74) prelekcji, wygłoszonych podczas VII dorocznej
Konferencji Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Neoplatońskich
(International Society for Neoplatonic Studies) zorganizowanej 18-21 VI 2009
r. przez Jezuicką Wyższą. Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną „Ignatianum”
w Krakowie, znalazło sie również kilka nawiązujących do problematyki patrystycznej: Matthias Vorwerk – From Platonic heresy to Christian orthodoxy:
Plotinus and Augustine on ideas of Individuals; Kevin Corrigan – Simmias’ objection in Plato’s Phaedo and later Patristic mind/soul-body responses; Andrew
Louth – Maximus the Confessor on the logoi of Creation; Torstein Tollefsen – St.
Maximus the Confessor and John Philoponus; Vladimir Cvetkovic – Aspects of
the unity between God and the Creation according to St. Maximus the Confessor;
Gabriela Kurylewicz – What is music according to Plato and Boethius; Agnieszka
Kijewska – Mystical experience and limits of philosophy and religion – saint
Augustine’s case; Mariella Menchelli – The well ordered soul and the political
virtues: marginal notes on Synesius’ On kingship and on some manuscripts containing the Opuscula.
23. Podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej, zorganizowanej 20-21 XI 2009
r. w Nałęczowie przez Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego
AM i Katedrę Polityki Społecznej i Etyki Politycznej Instytutu Socjologii KUL
na temat: Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych,
nie zabrakło również, obok innych (29), wystąpień związanych z problematyką
wczesnochrześcijańską: ks. prof. dr hab. F. Rosiński (UWr) – Pogląd na choroby
i ułomności w czasach biblijnych; dr E. Osek (KUL) – Dziennik hipochondryka: Mowy
święte Eliusza Arystydesa; ks. prof. dr hab. M. Paczkowski (UMK) – Doświadczanie
choroby przez starożytnych pustelników, ascetów i pielgrzymów.
24. Zaproszona przez kierownika Katedry Historii Sztuki Starożytnej
i Wczesnochrześcijańskiej prof. dr hab. B. Iwaszkiewicz-Wronikowską pro-
1094
INFORMACJE
fesor Ludmiła Khrushkova (Rosja) – wybitna specjalistka w zakresie archeologii, kierownik prac wykopaliskowych w Abchazji i odkrywca bazylik
wczesnochrześcijańskich, poprowadziła 3 VI 2009 r. w ramach projektu ICT na
Katolickim Uniwersytecie Lubelskim otwarte seminarium naukowe na temat:
W poszukiwaniu zaginionych śladów chrześcijan: wykopaliska nad Morzem
Czarnym, podczas którego wygłosiła 3 wykłady wraz z prezentacją multimedialną:
1. Rzym i Krym: początki chrześcijaństwa nad Morzem Czarnym; 2. Między antykiem a islamem: chrześcijańskie zabytki Abchazji; 3. Artystyczna wizja Boga
w Kościołach Egiptu, Kapadocji i Kaukazu.
25. Dnia 15 X 2009 r w Auli Collegium Jana Pawła II na KUL-u odbyła się
piękna uroczystość wręczenia Księgi Jubileuszowej z okazji 80-lecia urodzin
Ks. prof. dr. hab. Czesławowi S. Bartnikowi, jednemu z największych polskich
teologów i wieloletniemu recenzentowi naukowemu „Vox Patrum”. Podczas
uroczystości, w której wzięło udział kilku biskupów (ks. abp prof. J. Życiński,
ks.bp R. Karpiński, ks. bp M. Cisło, ks. bp prof. J. Wróbel, ks. bp A. Miziński, ks.
bp J. Śrutwa, ks. bp A. Dydycz, ks. bp Kraszewski z Ukrainy), najwyższe władze
Uniwersytetu z Rektorem ks. prof. S. Wilkiem na czele, oraz przedstawiciele
Wydziałów Teologicznych z Katowic, Opola, Poznania i Warszawy, laudację
wygłosił ks. prof. dr hab. J. Misiurek przypominając m.in, że Jubilat jest autorem ok.
90 książek, ponad 3250 artykułów, promotorem 64 doktorów oraz 479 magistrów i licencjuszy, autorem ponad 240 recenzji doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich,
a wśród nich doktoratu h.c. ks. kard. J. Ratzingera na KUL-u. Wręczenia opasłej
dwutomowej (liczącej 2086 stron i zawierającej 186 artykułów) Jubileuszowej
Księgi pt. In Persona Christi (red. K. Góźdź, Lublin 2009, Wydawnictwo KUL)
dokonał Rektor Uniwersytetu ks. prof. S. Wilk, po czym sam przemówił składając
życzenia i gratulacje, za nim Wielki Kanclerz KUL ks. abp J. Życiński i inni, a na
końcu podziękował sam Jubilat. Wręczona Księga (w I tomie) zawiera również
szereg (10) artykułów patrystycznych: ks. W. Myszor – Ireneusz z Lyonu: dzieło
zbawienia i odnowy świata, s. 143-148; ks. R. Murawski SDB – Najstarszy katechizm Kościoła Ireneusza z Lyonu, s. 149-158; ks. W. Turek – „Corpus sumus”:
w poszukiwaniu właściwej interpretacji tekstu „Apologeticum” 39, 1 Tertuliana,
s. 159-168; ks. P. Szczur – Kościół wobec niewolnictwa (I-IV w.): zarys problematyki, s. 169-182; ks. S. Longosz – Patrystyczne traktaty o muzyce, s. 183-206;
B.J. Huculak OFM – Pochodzenie Ducha Świętego także od Syna według Cyryla
Aleksandryjskiego, s. 227-238; B. Kochaniewicz OP – Pojęcie Objawienia w kazaniach św. Piotra Chryzologa, s. 259-254; ks. A. Kubiś – Z teologii męczeństwa,
s. 377-384; ks. E. Sienkiewicz – Człowiek w myśli filozofów starożytnej Grecji
i Rzymu, s. 477-488; ks. W. Wołyniec – Kościół jako „communicatio et pax” według
synodów w Kartaginie, s. 507-514. Również Redakcja „Vox Patrum” życzy Ci,
Dostojny Księże Jubilacie, dalszych sił i sukcesów naukowych oraz dziękuje za
wszelką duchową i naukową pomoc.
INFORMACJE
1095
26. Częstochowski Oddział Polskiego Towarzystwa Teologicznego
w Krakowie wraz z Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji
Częstochowskiej organizują 27 II 2010 r. w Częstochowie z okazji ogłoszonego
przez Benedykta XVI Roku Kapłańskiego okolicznościowe sympozjum naukowe nt. Kapłan – świadek miłości, podczas którego przewidziano wygłoszenie
następujących prelekcji: o. prof. dr hab. T. Dąbek OSB – Biblijna perspektywa
kapłaństwa; ks. prof. dr hab. S. Longosz – Godność kapłana chrześcijańskiego
w nauczeniu Ojców Kościoła; ks. bp prof. dr hab. A. Czaja – Istota, specyfika i realizacja tożsamości kapłańskiej. Materiały sympozjalne mają być opublikowane
w 38. tomie „Częstochowskich Studiów Teologicznych” poświęconym w całości
kapłaństwu chrześcijańskiemu.
27. Zakład Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii
Uniwersytetu Wrocławskiego i II Katedra Teologii Dogmatycznej Papieskiego
Wydziału Teologicznego we Wrocławiu organizują wspólnie 18-19 VI 2010 r.
międzynarodowe sympozjum nt. Paradygmaty wolności w filozofii i teologii: historyczne i współczesne interpretacje, w programie którego znajduje się również
kilka wystąpień związanych z problematyką wczesnochrześcijańską: prof. dr
hab. J. Gajda-Krynicka (Wrocław) – Paradygmaty wolności w filozofii greckiej;
ks. prof. Emery De Gaal Guylai (Chicago) – Der Freiheitsbegriff im Denken der
Spätantike und Frühchristentum; ks. prof. dr hab. N. Widok (Opole) – Pastoralny
wymiar grzechu nieposłuszeństwa w ujęciu Jana Chryzostoma; dr P.P. Wróblewski
(Wrocław) – Semantyka pojęcia „thelema” w pismach Maksyma Wyznawcy.
28. W programie międzynarodowej konferencji biblijnej, organizowanej 21-22
X 2010 r. przez Instytut Nauk Biblijnych KUL w Lublinie nt. Biblia a moralność:
współczesne problemy moralne w świetle słowa Bożego, przewidziano również
3 wystąpienia o charakterze historycznym z tematyki patrystycznej: ks. dr M.
Wysocki (KUL) – Tertulian rygorysta a moralne wymagania Biblii: ostrzeżenie
dla współczesnych interpretatorów; ks. dr hab. D. Zagórski (UMK) – Słowo Boże
jako norma życia chrześcijańskiego w nauczaniu Bazylego Wielkiego; ks. prof. dr
hab. L. Misiarczyk (UKSW) – Słowo Boże jako oręż w walce duchowej według
Ewagriusza z Pontu.