Raport z diagnozy poziomu poczucia bezpieczeństwa w szkole

Raport z diagnozy poziomu poczucia
bezpieczeństwa w szkole uczniów oraz
rodziców
Zespół Szkół Publicznych
w Czerniejewie
rok szkolny 2012/2013
1
Diagnoza za pomocą anonimowej ankiety została przeprowadzona we wszystkich klasach
szkoły podstawowej oraz gimnazjum oraz wśród rodziców. Ankiety zostały przekazane
wszystkim uczniom klas I SP oraz 10 uczniom z każdej klasy szkoły podstawowej i
gimnazjum, a także 90 rodzicom. Rzeczywista liczba osób ankietowanych wynosi:
35 uczniów I klasy szkoły podstawowej
40 uczniów klas II-III szkoły podstawowej
38 uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej
54 uczniów gimnazjum
66 rodziców
I.
Uczniowie z klas I szkoły podstawowej odpowiedzieli na 5 pytań,
uzyskano następujące wnioski:
94% uczniów czują się w szkole dobrze, radośnie. 6% (dwójka uczniów) wskazała, że w
szkole czuje się smutna. Pięciu uczniów zaznaczyło, że boi się starszych kolegów, co stanowi
14% ankietowanych. Uczniowie najbezpieczniej czują się w swojej klasie (97%), ale także w
bibliotece (94%), jadalni (71%), toalecie (62%), na świetlicy (68%). Najmniej bezpiecznie
czują się przebywając na korytarzu (28%). Wszyscy uczniowie zgłoszą się z problemem do
wychowawcy oraz rodziców, 60% powie koleżance lub koledze, 40% dyrektorowi szkoły,
37% pedagogowi lub psychologowi. Jeśli coś nieprzyjemnego spotkało uczniów klasy I to
było to najczęściej było to zaczepianie ze strony innych kolegów (62%) oraz popychanie
(51%), aż 22% uczniów brało udział w bójce.
II.
Uczniowie z klas II – III odpowiedzieli na 9 pytań, uzyskano
następujące odpowiedzi:
1. Na pytanie pierwsze: „W swojej szkole czujesz się” większość uczniów (71%)
odpowiedziało, że czują się radośni, lubią przychodzić do szkoły, 27% uczniów
odpowiedziała, że dobrze się czuje, ale tylko w swojej małej grupie kolegów. 7%
uczniów odpowiedziało, że lepiej czuje się w szkole niż w domu.
2. Na pytanie drugie: „Na ile punktów w skali od 1 do 7 czujesz się bezpiecznie w
szkole? (gdzie:1 to wcale nie czuje się bezpieczny w szkole, a 7 to w szkole czuję się
2
super bezpiecznie!) 52% uczniów uznało, że czują się na 7 punktów, 40% uczniów
na 6 a tylko 2% uczniów uznało, że na 1.
3. Na pytanie trzecie: „Jeśli czujesz się bezpieczny lub prawie zawsze bezpieczny w
szkole to dlatego, że:” 57% uczniów wskazało, że zawsze mogą się o pomoc do
swojego wychowawcy, 55% ponieważ nauczyciele są na korytarzach i boisku podczas
przerw, 40% ponieważ w szkole jest fajny klimat i 37% uczniów za powód uznało to,
że uczniowie się przyjaźnią.
4. Na pytanie czwarte „Jeśli czasami lub nigdy nie czujesz się bezpiecznie w szkole to
dlatego, że:” 37% uczniów podało przyczynę obawy uczniów ze starszej klasy, 27%
bycie często zaczepianym, popychanym, 12% bycie wyśmiewanym na lekcjach
przez innych, 5% wskazało poczucie zagrożenia w trakcie przerw.
5. Na pytanie piąte: „ Gdy się zdenerwujesz, przestraszysz to powiesz o tym:” 87%
uczniów powie wychowawcy, 57% mamie lub tacie a 25% dyrektorowi, 20%
koleżance lub koledze. Żaden z uczniów nie wskazał pedagoga lub psychologa.
6. Na pytanie szóste: „Czy spotkało Ciebie lub Twojego kolegę coś nieprzyjemnego w
szkole? Jeśli tak, to co:” 37% uczniów było przezywanych, 22% zaczepianych, 17%
popychanych, 10% biło się.
7. Na pytanie siódme: „Jeżeli obawiasz się kogoś w szkole, to kogo:” 45% uczniów
wskazało ucznia z gimnazjum, 20%
także ucznia ze starszej klasy szkoły
podstawowej, po 5% uczniów obawia się grupki uczniów ze swojej klasy lub klasy
równoległej oraz ucznia z młodszej klasy.
8. Na pytanie ósme: „W mojej szkole najbezpieczniej czuję się w:” 92% uczniów
najbezpieczniej czuje się w swojej klasie, 12% na świetlicy, 10% na boisku, 7% na
stołówce, 5% w toalecie, 2% w bibliotece.
9. Na pytanie dziewiąte: „Czy zdarzyło Ci się opuścić zajęcia szkolne, gdyż bałeś się, że
spotka Cię przykrość?” 92% stwierdziło, że nie.
III.
Uczniowie klas IV –VI odpowiedzieli na 11 pytań, uzyskano
następujące dane:
1. Na pytanie pierwsze ” W swojej szkole czuję się:” 65% uczniów odpowiedziało, że
czują się radośnie i lubi tu przychodzić, 31% czuje się dobrze, ale tylko w małej
3
grupie w klasie, 5% czuje się lepiej niż w domu, żaden uczeń nie czuje się zagrożony
lub zagubiony.
2. Na pytanie drugie: „Na ile punktów czujesz się w swojej szkole bezpiecznie?” 65%
uczniów czuje się bezpiecznie na 100%, 23% czuje się prawie zawsze bezpiecznie w
szkole i 18% uczniów czuje się dość bezpiecznie w szkole.
3. Na pytanie trzecie: „Jeśli czujesz się bezpiecznie to dlatego, że:” 73% uczniów
stwierdziło że nauczyciele pełnią dyżury na przerwach, 34% uczniów uznało, że może
zawsze zwrócić się o pomoc do wychowawcy, 18% że w szkole jest dobry klimat,
7% że wynika to z tego, że uczniowie się przyjaźnią.
4. Na pytanie czwarte: „Jeśli nie czujesz się bezpiecznie w szkole to dlatego, że:” 26%
uczniów obawia się ucznia ze starszej klasy, 15% jest często popychana, zaczepiana,
7% w czasie przerw czuje się zagrożona, po 5% uczniów obawia się niektórych
nauczycieli, nie ma komu powiedzieć o swoim problemie.
5. Na pytane piąte: „Jeśli obawiasz się kogoś w szkole, to kogo:” 28% obawia się
ucznia z gimnazjum 23% uczniów udzieliło odpowiedzi, że była to grupa uczniów z
ich lub równoległej klasy, 10% ucznia ze starszej klasy szkoły podstawowej, 5%
grupki uczniów z innej klasy, 2% ucznia z młodszej.
6. Na pytanie szóste: „W szkole najbezpieczniej czuję się:” 78% uczniów uznało, że w
swojej klasie, 13% na świetlicy, po 10% na boisku i w bibliotece, i po, 5% uczniów
w ogóle czuje się bezpiecznie na terenie szkoły, 2% w toalecie, na stołówce.
7. Na pytanie siódme: „Dlaczego, Twoim zdaniem, niektórzy uczniowie stosują przemoc
wobec innych? Możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi.” 50% uczniów za przyczynę
podało chęć zdobycia i utrzymania ważnej pozycji w klasie, 28% uczniów wskazało
problemy uczuciowe i odreagowanie negatywnych emocji, po 26% uczniów wskazało
na problemy uczuciowe, doświadczanie przemocy w domu, chęci dostosowania się do
norm narzuconych przez kolegów, 23% wskazuje na sposób na uzyskanie akceptacji
ze strony kolegów, 13% na dążenie do podporządkowania sobie innych kolegów,
10% że jest to skuteczny sposób załatwienia swoich interesów, po 5% że jest to
wyraz bezsilności i niemocy, efekt spożywania alkoholu, adhd, bez powodu.
8. Na pytanie ósme: „Co, Twoim zdaniem, mogłoby spowodować, żeby w szkole było
bezpieczniej? Możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi.” 60% osób uznało, że pomocny
może być dodatkowy monitoring, 42% wzmożone dyżury nauczycieli na przerwach,
28% umożliwienie wejścia na teren szkoły tylko uczniom z identyfikatorami.
4
9. Na pytanie dziewiąte: „Gdy coś się dzieje lub masz jakiś problem to kogo prosisz
o pomoc:” 68% uczniów prosi wychowawcę, 23% kolegę lub koleżankę, 18% innego
nauczyciela, 5% pana woźnego lub panią sprzątaczkę, żaden z uczniów nie wskazał
na pedagoga szkolnego, jeden z uczniów wskazał na rodziców.
10. Na pytanie: „Czy zdarzyło Ci się opuścić zajęcia szkolne, gdyż bałeś się, że spotka
Cię przykrość?” 94% uczniów odpowiedziało, że nie.
11. Na pytanie: „ Czy na terenie szkoły:”44% uczniów wskazało, że było przezywane lub
zaczepiane, 23% doświadczało dokuczania ze strony kolegów, 13% było
prowokowanych do bójki, 7% było pobite a 5% zostało okradzionych.
IV.
Uczniowie klas I – III gimnazjum odpowiedzieli na 15 pytań,
uzyskano następujące dane:
1. Na pytanie pierwsze ”W swojej szkole czuję się:” , 51% czuje się dobrze, ale tylko
w małej grupie w klasie, 40% uczniów odpowiedziało, że czują się zintegrowani
z całą klasą, 5% czuje się zagubionych.
2. Na pytanie drugie: „Czy czujesz się w swojej szkole bezpiecznie?” 55% uczniów
uznało, że zawsze czują się bezpiecznie, 33% czuje się często bezpiecznie a 7%
uczniów często czuje się zagrożonych, 1% czuje się zawsze zagrożonych.
3. Na pytanie trzecie: „Jeśli czujesz się bezpiecznie to dlatego, że:” po 24% uczniów
uznało, że wynika to z tego, że uczniowie się przyjaźnią i w szkole jest fajny klimat
22% uczniów wskazało na monitoring, 16%,
że nauczyciele pełnią dyżury na
przerwach, 11%, że uczniowie mają dobry kontakt z wychowawcą.
4. Na pytanie czwarte: „Jeśli nie czujesz się bezpiecznie w szkole to dlatego, że:” 27%
osób nie udzieliło odpowiedzi, trzech uczniów za przyczynę podało bycie
zaczepianym, popychanym, 11% uczniów boi się nauczycieli, 5% uczniów obawia
się kradzieży, a 3% w czasie przerwy czuje się zagrożony.
5. Na pytane piąte: „Kto spowodował, że poczucie Twego bezpieczeństwa jest
zagrożone:”
12%
uczniów
odpowiedziało,
że
zagrożenie
spowodował
kolega/koleżanka ze starszej klasy, 11% uczniów wskazało na kolegę/koleżankę ze
swojej klasy, po 9% na kolegę/koleżankę z młodszej klasy, pracownika szkoły, po
5
7% wskazało na grupę uczniów ze starszej klasy oraz nauczycieli, 1% na ucznia z
równoległej klasy.
6. Na pytanie szóste: „Czy na terenie szkoły:” 35% uczniów było zaczepianych, 12%
uczniów doświadczało dokuczania, czterech uczniów nie udzieliło odpowiedzi, po
11% uczniów było pobitych lub prowokowanych do bójki, 3% było okradzionych a
1% doświadczyło wymuszania pieniędzy.
7. Na pytanie siódme: „Czy są takie miejsca w szkole, w których czujesz się najmniej
bezpiecznie:” 88% uczniów uznało, że nie ma takich miejsc, 9% uczniów wskazało
na toalety, 1% na klasę.
8. Na pytanie ósme: „Kiedy dzieje się coś złego w szkole?” 59% uczniów uznało, że
podczas przerw, 14% uczniów uznało, że po lekcjach i 3% w czasie porannych zajęć,
1%w czasie popołudniowych zajęć.
9. Na pytanie dziewiąte: „Jeżeli byłeś świadkiem przemocy w szkole, to gdzie to miało
miejsce?” 57% udzieliło odpowiedzi, że byli świadkiem przemocy na korytarzu,
20% uczniów wskazało na toalety, 12% uczniów wskazało na szatnię, 12% uczniów
wskazało na szatnię, 9% uczniów wskazało na boisko.
10. Na pytanie dziesiąte: „Jak często dzieje się coś złego w szkole?” 64% uczniów
uznało, że rzadko, 7%, że bardzo rzadko, 12%, że często, a 5%, że bardzo często.
11. Na pytanie jedenaste: „Czy bezpieczeństwo w szkole było zakłócane przez osoby nie
będące uczniami twojej szkoły?” 79% uczniów uznało, że nie.
12. Na pytanie dwunaste: „Dlaczego, Twoim zdaniem, niektórzy uczniowie stosują
przemoc wobec innych? Możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi.” 58% uczniów za
przyczynę podało chęć zdobycia i utrzymania ważnej pozycji w klasie, 51% na
odreagowanie negatywnych emocji, 38% uczniów wskazało na
doświadczanie
przemocy w domu, 37% na dążenie do podporządkowania sobie innych kolegów
31% wskazało na problemy uczuciowe, po 28% wskazało na chęci dostosowania się
do norm narzuconych przez kolegów oraz na sposób na uzyskanie akceptacji ze
strony kolegów, po 18% wskazało na skuteczny sposób załatwienia swoich interesów
oraz na picie alkoholu, 3% na brutalne gry.
13. Na pytanie trzynaste: „Co, Twoim zdaniem, mogłoby spowodować, żeby w szkole
było bezpieczniej? Możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi.” 46% wskazało na
umożliwienie wejścia na teren szkoły tylko uczniom z identyfikatorami, 35%
6
wskazało na wzmożone dyżury nauczycieli na przerwach, 33% na dodatkowy
monitoring.
14. Na pytanie czternaste: „Gdy coś się dzieje lub masz jakiś problem to kogo prosisz o
pomoc:” 57% uczniów prosi wychowawcę, 48% kolegę lub koleżankę, 3% pana
woźnego lub sprzątaczkę, 1% innego nauczyciela.
15. Na pytanie piętnaste: ” Relacje między nauczycielami a uczniami określiłbyś, jako:”
57% uczniów nie potrafi rozpoznać, 33% uważa, że są życzliwe, 10% uważa, że
nieżyczliwe.
V.
Rodzice odpowiedzieli na 16 pytań, uzyskano następujące dane:
1. Na pierwsze pytanie: „Czy Państwa dziecko chętnie chodzi do szkoły? Jeśli nie,
proszę podać przyczynę.” 95% rodziców uznało, że dziecko chętnie chodzi do szkoły.
2. Na pytanie drugie: „Czy Państwa dziecko dobrze zostało przyjęte w szkole przez
kolegów ze starszych klas?” po 45% rodziców uznało, że tak lub raczej tak, 3%, że
raczej nie, 1%, że nie.
3. Na pytanie trzecie: „Czy Państwa zdaniem dziecko czuje się w szkole bezpiecznie?”
50% rodziców uznało, że raczej tak, 34%, że tak, 1% raczej nie.
4. Na pytanie czwarte: „ Czy jest coś czego Państwa dziecko boi się w szkole?” 75%
rodziców uznało, że nie.
5. Na pytanie piąte: „Jeśli tak, to czego?” 13% rodziców uznało, że złej oceny, 7%
ośmieszenia lub poniżenia, 3% pobicia lub użycia wobec dziecka przemocy, 1%
usłyszenia od nauczyciela złej opinii o sobie.
6. Na pytanie szóste: „Czy dziecko doświadczyło przemocy ze strony innych uczniów?”
80% rodziców uznało że nie.
7. Na pytanie siódme: „Jeśli tak, to jaki był to rodzaj przemocy?” 15% rodziców
wskazało na poniżenie słowne, po 3% wskazało na zastraszanie i groźby, bicie się
i pobicia, wymuszenia pieniędzy, 1% na dokuczanie ze strony starszych kolegów.
7
8. Na pytanie ósme: „Gdzie miała miejsce przemoc wobec dziecka?” 18% rodziców
wskazało, że przemoc ma miejsce podczas przerw, 3%, że po zajęciach lekcyjnych.
9.
Na pytanie dziewiąte: „ Czy są miejsca w szkole i jej pobliżu, które Państwa dziecko
uważa za niebezpieczne? Jeśli tak, proszę wymienić je i podać dlaczego?” 75% uznało, że
nie , po 1% rodziców wskazało na teren wokół kontenerów na śmieci, schody, świetlica,
toaleta, droga ze szkoły do domu.
10. Na pytanie dziesiąte: „Kto dopuszczał się ewentualnych złych zachowań, naruszenia
bezpieczeństwa pańskiego dziecka? 15% rodziców wskazało ucznia ze starszej klasy,
10% wskazało na rówieśnika,1% wskazał nauczyciela.
11. Na pytanie jedenaste: „Czy zgłaszaliście Państwo o tych sytuacjach dyrektorowi
szkoły lub wychowawcy?” 30% rodziców uznało, że nie gdyż nie było takiej
potrzeby, 15% uznało, że tak i sytuacja się poprawiła, 3%, że tak ale nic to nie
pomogło, 1% uważa, że nie zgłosiło bo nie był to problem.
12. Na pytanie dwunaste: „Czy wychowawcy i nauczyciele chętnie pomagają uczniom w
rozwiązywaniu ich problemów?” 48%, uznało, że raczej nie, 39% rodziców uznało,
że tak.
13. Na pytanie trzynaste: „Jeśli dziecko ma problem zwraca się z nim do:” 83% rodziców
uznało, że do rodziców, 36%, że do nauczyciela, wychowawcy, 6% że do kolegi,
przyjaciela.
14. Na pytanie czternaste: „Czy uważają Państwo, że szkoła stanowi środowisko
sprzyjające powstawaniu zagrożeń, np. dla bezpieczeństwa, zdrowia, uzależnień?
Jeżeli „tak”, to proszę napisać, co jest powodem Państwa obaw?” 72% rodziców
odpowiedziało nie, 3% uznało, że tak i wskazali na przemoc,
narkotyki i inne
używki, zastraszanie ze strony starszych kolegów.
15. Na pytanie piętnaste: „Jaka tematyka spotkań z pedagogiem, psychologiem lub innym
specjalistą interesowałaby Państwa osobiście? 46% rodziców chciałoby spotkań na
temat trudności w wieku dojrzewania, 21% na temat budowania właściwych relacji
między rodzicami a dziećmi, 4% na temat zagrożeń różnymi patologiami, 21% na
temat budowania właściwych relacji między rodzicami a dziećmi, 1% na temat relacji
między dziećmi oraz rozwiązywanie konfliktu między uczniami.
8
16. Na pytanie szesnaste: „Czy chcieliby Państwo o czymś powiedzieć, co dotyczy
bezpieczeństwa Waszego dziecka, a co nie zostało poruszone w powyższych
pytaniach?” brak odpowiedzi.
Podsumowanie diagnozy poziomu poczucia bezpieczeństwa w szkole
uczniów oraz rodziców
Celem diagnozy było określenie poziomu doświadczanego przez dzieci poczucia
bezpieczeństwa oraz to, w jakim stopniu rodzice uważają, że ich dziecko jest w szkole
bezpieczne. Diagnozę przeprowadzono w formie anonimowej ankiety wśród uczniów na
każdym poziomie edukacyjnym oraz wśród rodziców uczniów klas szkoły podstawowej oraz
gimnazjum.
Podsumowując większość uczniów na każdym poziomie edukacyjnym uważa, że są w szkole
bezpieczni, ich zdaniem rzadko dzieje się coś, co zakłóca ich bezpieczeństwo, nie jest ono
naruszane przez osoby spoza szkoły. Na ich poczucie bezpieczeństwa wpływa fakt, że
uczniowie przyjaźnią się ze sobą, nauczyciele pełnią dyżury podczas przerw, w szkole jest
monitoring (pojedynczy uczniowie wskazywali na „fajny” klimat w szkole, dobre relacje z
wychowawcą). Jeżeli dochodzi do aktów przemocy najczęściej dochodzi do tego podczas
przerw (pojedynczy uczniowie wskazują na czas pozalekcyjny, zajęcia poranne lub
popołudniowe). Miejsca, w których dochodzi do przemocy uczniowie wskazują głównie
korytarze szkolne, szatnie, toalety. Zdarza się, że uczniowie obawiają się bycia zaczepianym,
popychanym; dokuczania; bycia okradzionym, bycia pobitym. Ci sami uczniowie uważają, że
ich bezpieczeństwo jest zagrożone głównie ze strony rówieśników, starszych kolegów. Jeżeli
uczeń doświadczył przemocy to przyjmowała ona formę: zaczepiania, przezywania,
dokuczania, pobicia. Uczniowie zastanawiali się również jakie są przyczyny stosowania przez
innych uczniów przemocy. Uważają, że ważnym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu
przemocy jest: chęć zdobycia i utrzymania ważnej pozycji w klasie, doświadczanie przemocy
w domu, sposób na uzyskanie akceptacji ze strony kolegów, dążenie do podporządkowania
sobie innych kolegów,
chęci dostosowania się do norm narzuconych przez kolegów,
problemy uczuciowe i sposób odreagowania negatywnych emocji,
skuteczny sposób
załatwienia swoich interesów, pojedynczy uczniowie wskazywali na brak pieniędzy, picie
9
alkoholu, adhd, brak powodu.
Według uczniów skutecznym sposobem, aby poprawić
bezpieczeństwo w szkole byłoby: dodatkowy monitoring w szkole,
wzmożone dyżury
nauczycieli na przerwach, umożliwienie wejścia na teren szkoły uczniom z identyfikatorami.
Uczniowie, którzy wzięli udział w ankiecie w razie potrzeby poprosiłaby o pomoc
wychowawcę, a także kolegę, koleżankę, rodzica, dyrektora szkoły, pedagoga, psychologa,
innego pracownika szkoły. Uczniowie mają trudność w stwierdzeniu czy relacje między
uczniami a nauczycielami są życzliwe.
Również zdaniem rodziców szkoła jest miejscem bezpiecznym dla ich dzieci, lubią oni do
niej chodzić. Jednakże 28% rodziców uważa, że jest coś, czego ich dziecko boi się w szkole.
Najwięcej rodziców wskazało na obawę przed złą oceną oraz ośmieszenie, poniżenie, użycie
wobec dziecka przemocy. Większość rodziców uważa, że ich dziecko nie doświadczyło
przemocy w szkole, jeśli miało to miejsce to przemoc przyjmowała głównie formę poniżania
słownego. Według rodziców najczęściej do przemocy dochodzi podczas przerw. Zdaniem
znacznej większości rodziców ich dziecko nie spostrzega w szkole niebezpiecznych miejsc.
15% rodziców zgłaszało sytuację zagrożenia bezpieczeństwa dziecka i sytuacja poprawiła
się. Tylko 3% rodziców zaznaczyło, że zgłoszenie problemu w szkole nie przyniosło
pożądanych efektów. Aż 48% rodziców uważa, że wychowawcy i nauczyciele niechętnie
pomagają dzieciom rozwiązywać ich problemy (39% uznało, że chętnie). Znaczna część
rodziców uważa, że jeśli dziecko ma problem to zwraca się z tym do nich, 36% uznało, że
zgłasza się do nauczyciela, wychowawcy. Większość rodziców jest zdania, że szkoła nie jest
miejscem sprzyjającym wystąpieniu zagrożeń dla zdrowia, nieliczni zaznaczyli problem
narkotyków, przemocy. Rodzice szczególnie są zainteresowani poszerzeniem swojej wiedzy
na temat trudności wieku dorastania, ale i zagrożeniami różnymi patologiami oraz
budowaniem właściwej relacji z dzieckiem, pojedynczy rodzice byli zainteresowani
problematyka budowania dobrych relacji i rozwiązywania konfliktów między uczniami.
10