1 Sesja 1 (10.15-12.00) Urzędnicy administracji centralnej – obrazy

ABSTRAKTY WYSTĄPIEŃ
Sesja 1 (10.15-12.00)
Urzędnicy administracji centralnej – obrazy grupy
Prof. UW dr hab. Jacek Czaputowicz, Polski system administracji publicznej i służby cywilnej na tle modeli
światowych
Tematem wystąpienia będzie ocena polskiego systemu administracji publicznej i służby cywilnej na tle
modeli światowych (państwo neoweberowskie, Nowe Zarządzanie Publiczne, Rządzenie Publiczne).
Przedmiotem analizy będzie system polskiej służby cywilnej i rola wyższych urzędników pod kątem spójności
systemu oraz spełniania kryteriów systemu kariery i systemu stanowisk. Omówione zostaną wyzwania
stojące przed polską służbą cywilną.
Prof. UW dr hab. Jolanta Itrich-Drabarek, Refleksje na temat pożądanego modelu polskiej służby cywilnej
Współczesne państwo potrzebuje służby cywilnej postrzeganej jako sprawny aparat interweniujący na rynku
w obliczu kryzysu gospodarczego, czuwający nad bezpieczeństwem wewnętrznym państwa. Krytyka służby
cywilnej i próby wprowadzania alternatywnych rozwiązań okazały się przedwczesne, nadal na urzędnikach
służby cywilnej spoczywa ciężar dbania o dobro wspólne, nie straciły na świeżości pytania, jaka winna być
służba cywilna, jak zbudować infrastrukturę etyczną administracji publicznej, aby sprostać misji służby
publicznej. Zbyt krótka tradycja służby cywilnej w III RP pozwala domniemywać, że bez utrwalonych
standardów służby cywilnej nadal jej urzędnicy będą traktowani instrumentalnie lub półfeudalnie przez
polityków. W związku z tym szczelny system, do którego przyjmuje się na podstawie obiektywnych kryteriów
naboru, w którym z jednej strony przedstawiciele służby cywilnej odpowiadają za rzetelne, bezstronne,
neutralne politycznie i zawodowe wykonywanie swoich funkcji, z drugiej zaś docenia się ich starania w
wymiarze zarówno finansowym i awansowym, czyli model mieszany wydaje się najlepszy dla obecnego
stanu rozwoju służby cywilnej w Polsce
Dr Witold Betkiewicz, Kariery zawodowe dyrektorów polskiej administracji publicznej
Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną wybrane charakterystyki społeczno-demograficzne elity
polskiej administracji publicznej, a także przebieg karier zawodowych urzędników najwyższego szczebla.
Empiryczny obraz przebiegu karier elity zostanie odniesiony do dwóch typów idealnych rekrutacji i kariery w
administracji: modelu kariery oraz modelu stanowisk. Prowadzi to do stwierdzenia, że kariery polskiej elity
administracji charakteryzuje model mieszany przesunięty w stronę modelu kariery, a biografie zawodowe
znacznej części elity administracyjnej przebiegały w organach administracji rządowej najwyższego szczebla.
Wystąpienie opiera się na analizie dostępnych w domenie publicznej danych biograficznych o elicie
administracyjnej.
Prof. ISP PAN dr hab. Ewa Nalewajko, dr Barbara Post, Dobre państwo i dobry urzędnik – w stronę
krystalizacja wizji normatywnych
Wzory normatywne są ważnym regulatorem zbiorowych działań oraz dobrym wskaźnikiem
instytucjonalizacji rządowej administracji i konsolidacji jej elit, działających w demokratycznym otoczeniu.
W przypadku „dobrego” państwa i „dobrego” urzędnika wydają się względnie wykrystalizowane – ale przede
wszystkim wyraźnie zróżnicowane. Nie mamy więc do czynienia z wyrazistą dominacją wewnętrznie
koherentnych i jednoczących badaną elitę ponad podziałami wyobrażeń stanu pożądanego, idealnego. To
raczej specyficzny „stan umysłu”, który uznać można za typowy dla zaawansowanego procesu
1
przekształcania i rozwoju administracji w nowych kontekstach i uwarunkowaniach, tak wewnętrznych jak i
międzynarodowych.
Mgr Anna Radiukiewicz, W drodze do roli społecznej dyrektora – o procesach socjalizacji w departamentach
polskich ministerstw
W wystąpieniu przedstawiona zostanie charakterystyka wybranych elementów interakcji zachodzących w
departamentach polskich ministerstw, w których uczestniczyli ich dyrektorzy, a które składają się na obraz
procesów socjalizacyjnych w tych organizacjach społecznych. Zostanie też zwrócona uwaga na efekty tychże
procesów widziane z perspektywy ich uczestników dla nich samych. Za takie uznaje się m.in. tworzenie tych
elementów tożsamości jednostki, które dotyczą roli pracownika danej organizacji. Odtworzenie części
subiektywnego obrazu administracji – rzec można „administracji dyrektorów” – stanowić będzie również
punkt wyjścia do refleksji nad procesem przemian administracji publicznej w Polsce w ostatnich latach.
Sesja 2 (12.30-14.15)
Społeczne praktyki urzędników – między rutyną a refleksyjnością
Dr Dagmir Długosz, Relacje między polityką i służbą cywilną w polskiej administracji rządowej – wybrane
zagadnienia
U podstaw efektywnego współdziałania służby cywilnej z osobami pełniącymi kierownicze funkcje
państwowe leży wykorzystanie potencjału współpracy różniących się grup: liderów politycznych i wysokich
urzędników służby cywilnej dla tworzenia i wdrażania bardziej skutecznej polityki rządu. Chodzi o otwarty
dialog na temat oczekiwań, norm grupowych obu grup oraz tego, jakie obszary współpracy wymagają
udoskonalenia. Najważniejszą kwestią jest próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak pogodzić: (1)
mandat polityczny i oczekiwania lidera rządowego (liderów rządowych), (2) zalety zespołowej pracy i
nastawienie na efektywność, (3) przestrzeganie zasad służby cywilnej. Dla sprawnego zarządzania konieczne
jest znalezienie równowagi między zmiennością, która charakteryzuje politykę, a stabilnością będącą cechą
służby cywilnej. Kwestie usprawniania relacji pomiędzy tymi dwiema sferami można rozpatrywać m.in. przez
pryzmat narzędzi prawnych regulujących wzajemne zależności jak również w kontekście oczekiwań
społecznych.
Mgr Paweł Maranowski, Elity administracyjne państwa w procesach stanowienia prawa
W wystąpieniu zostanie przedstawiony proces legislacyjny z perspektywy dyrektorów merytorycznych
departamentów ministerstw. Analiza materiału empirycznego dała podstawy do wyróżnienia typowych
narracji występujących w opisie procesu legislacyjnego, jak również na oszacowanie poczucia wpływu
badanych na ten proces i nakreślenie typowych ról, które precyzują dyrektorzy w odniesieniu do rożnych
jego etapów. Pozwala ona dodatkowo na sformułowanie uwag na temat procesów podejmowania decyzji w
administracji rządowej, umieszczonych w szerszym analitycznym kontekście.
Dr Irena Pańków, Elity administracyjne – misja i powszednia odpowiedzialność
Wystąpienie będzie próbą odpowiedzi na pytanie czy i na jakich podstawach we współczesnej Polsce
kształtuje się samoświadoma (i względnie autonomiczna) elita administracyjna. Przedmiotem analizy są
treści świadomości członków badanej zbiorowości, dotyczące głównie jej samej: postrzegania własnej roli,
jej specyfiki, społecznych i politycznych oczekiwań oraz usytuowania w obszarze polityki. O autonomii elity
administracyjnej decydują zasoby będące w jej posiadaniu. Przedmiotem mojej uwagi jest głównie jeden typ
2
owych zasobów: zasoby symboliczne elity administracyjnej. Ich konfiguracja jest interpretowana jako realne
lub potencjalne formuły legitymizacyjne elity administracyjnej. Formuły te odtwarzane są z dwóch
fragmentów narracji: (1) ogólnej narracji o polityce i bardziej szczegółowych relacjach na linii polityka –
administracja, urzędnicy – politycy oraz (2) narracji o misji, odpowiedzialności i zadaniach.
Dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, Polscy urzędnicy w polityce spójności
Wystąpienie będzie próbą odpowiedzi na trzy podstawowe pytania. Po pierwsze, czy reżim organizacyjny
polityki spójności modernizuje polską administrację, czy tworzy "garb" biurokratyczny dla polityki rozwoju.
Po drugie, czy urzędnicy administracji centralnej kierują się racjonalnością biurokratyczną czy celami polityki
spójności. Po trzecie, czy urzędnicy mają coraz większe umiejętności planowania operacyjnego, ale coraz
mniejsze w zakresie planowania strategicznego.
Dr Elżbieta Skotnicka-Illasiewicz, Administracja rządowa i jej elity w warunkach członkostwa Polski w Unii
Europejskiej
Celem wystąpienia jest przedstawienie wyników analizy wypowiedzi dyrektorów departamentów,
dotyczących zadań wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Jego uzyskanie w 2004 roku
stawiało przed administracją rządową nie tylko wymóg implementacji dorobku prawnego Unii do warunków
krajowych, ale również aktywnego współuczestnictwa w realizacji przyszłych celów europejskiego projektu.
Spełnienie tych zadań wymagało wszechstronnego pogłębienia kompetencji urzędników w zakresie:
opanowania języków obcych, organizacji pracy, poznania dorobku prawnego Unii czy wreszcie zasad
przygotowywania i stanowienia nowych aktów prawnych. Doświadczenia pierwszych lat członkostwa
ujawniały istotne liczne niedostatki kompetencji polskich urzędników we współpracy z urzędnikami krajów
członkowskich od lat kooperującymi w ramach Unii. Dziewięcioletnia praktyka ( 2013r), poprzedzona latami
dostosowań do członkostwa i wysiłkiem podnoszenia kompetencji zniwelowała niesymetryczność
wcześniejszych relacji i wynikających z nich niepewności, obniżających rangę polskiej administracji i pozycję
własnego kraju. Dyrektorzy bezpośrednio kooperujący w ramach Unii wyrażają obecnie poczucie ogromnej
satysfakcji z dobrze rozumianej przydatności, poczucia sprawstwa, sensowności i ważności zadań i celów
które realizują, jak również wysoką pozycję ich pracowników delegowanych do prac przy projektach
unijnych.
3