Uchwała nr 66/14/II/02 - Towarowa Giełda Energii SA

Transkrypt

Warunki obrotu dla instrumentów terminowych na gaz
Warunki obrotu dla programu sezonowych instrumentów terminowych na gaz
Tekst jednolity
Zatwierdzony Uchwałą Zarządu nr 68/18/14 z dnia 21 marca 2014 r
Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 7 kwietnia 2014 r.
strona 1
Spis treści
Rozdział 1
Rozdział 2
Oddział 1.
Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. ......................................................... 3
Wstęp. ........................................................................................................................... 5
Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów
terminowych. .................................................................................................................. 5
Oddział 2. Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. ... 5
Oddział 3. Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. 5
Oddział 4. Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" ... 6
Oddział 5. Data sporządzenia Warunków obrotu. ........................................................................... 6
Oddział 6. Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. ..... 6
Rozdział 3
Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. .................... 6
Oddział 1. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 – 4 Warunków obrotu i
Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. ............................................................................. 6
Oddział 2. Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. .......................................... 6
Oddział 3. Oświadczenia o odpowiedzialności ............................................................................... 6
Oddział 4. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. .... 7
Oddział 5. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. .................... 7
Oddział 6. Oświadczenia o odpowiedzialności ............................................................................... 7
Rozdział 4
Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. ........................................ 7
Oddział 1. Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. . 7
Oddział 2. Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. .... 9
Oddział 3. Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych. .............................. 9
Oddział 4. Terminy notowania instrumentów terminowych. ............................................................ 9
Oddział 5. Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia
do publicznej wiadomości. ............................................................................................. 9
Oddział 6. Termin wykonania kontraktu terminowego. ................................................................. 10
Oddział 7. Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. ........................................................ 10
Oddział 8. Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. ........................................... 10
Oddział 9. Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych. ........................................ 11
Oddział 10. Podstawowe zasady obrotu w systemie aukcji. ........................................................... 14
Oddział 11. Podstawowe zasady obrotu poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych. ............... 17
Oddział 12. Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu. ............................................... 17
Oddział 13. Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i
ryzyka związanego z ich nabyciem. ............................................................................. 17
Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz. .......................................................... 18
Załącznik nr 2. Szczegółowe zasady rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. .............. 19
strona 2
Rozdział 1
Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście.
 Członek Giełdy – podmiot posiadający status Członka Giełdy zgodnie z Regulaminem Giełdy,

Dzień Dostawy – odpowiada dobie gazowej w rozumieniu IRiESPg i oznacza kolejne godziny
począwszy od godziny 06:00 dnia bieżącego do godziny 06:00 dnia następnego, w których gaz
zakontraktowany na giełdzie w Dniu Obrotu zostanie dostarczony lub odebrany,

Dzień Obrotu – dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz,

Dzień wygaśnięcia – ostatni dzień obrotu,

giełda – Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z
Regulaminem Giełdy,

Giełda, TGE – Towarowa Giełda Energii S.A.,

Instrument terminowy – instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy,

Instrument bazowy – gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym
przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu zgodnie z
zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy,

IRiESPg – rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną
przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., zgodnie z art. 9 g) ustawy Prawo
energetyczne;

Izba Rozliczeniowa – Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie
prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby
rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi,

Kod ZUP – rozumie się przez to kod służący do identyfikacji ZUP,

Kontrakt, kontrakt terminowy – umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub
obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych,

Kontrakt roczny – kontrakt terminowy o rocznym terminie wykonania,

Kontrakt kwartalny – kontrakt terminowy o kwartalnym terminie wykonania,

Kontrakt miesięczny – kontrakt terminowy o miesięcznym terminie wykonania,

Kontrakt sezonowy letni-kontrakt terminowy o półrocznym terminie wykonania (obejmujący drugi i
trzeci kwartał roku),

kontrakt sezonowy zimowy--kontrakt terminowy o półrocznym terminie wykonania (obejmujący
czwarty kwartał roku i pierwszy kwartał roku następnego) ,

Kurs instrumentu terminowego – określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena
gazu w terminie wykonania,

Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) – kupno (nabycie) instrumentu terminowego,

Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) – sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego,

Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego – pozycja długa w momencie
wygaśnięcia kontraktu terminowego,

Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego – pozycja krótka w momencie
wygaśnięcia kontraktu terminowego,
strona 3

Pozycja przeciwstawna – pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca
instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja
krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii,

Regulamin Giełdy – Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A.

Rozporządzenie – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie
szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z
2010 r., Nr 6, poz. 30),

Rynek bazowy – rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego gazu prowadzony przez
Giełdę,

RDNg – wyodrębniony w ramach RDNiBg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez
Giełdę,

RDNiBg lub Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu – rozumie się przez to Rynek Dnia
Następnego i Bieżącego gazu, prowadzony przez Giełdę,

RTT – Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę,

Seria instrumentu terminowego – instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez
Giełdę standardowi charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą
samą datą wygaśnięcia,

System informatyczny giełdy – zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności
wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT,

Tabela zleceń – uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży,

Transakcja pozasesyjna – umowa sprzedaży instrumentów terminowych zawarta między
Członkami Giełdy na giełdzie poza sesją RTT,

Ustawa – Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr
48, poz. 284, z późn. zm.),

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi – rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005
r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r., Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.),

Wartość kontraktu – kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez
liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu,

Warunki obrotu – niniejsze Warunki obrotu dla programu sezonowych instrumentów terminowych
na gaz ,

Zamknięcie pozycji – zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej,

Zleceniodawca Usługi Przesyłania (ZUP) – rozumie się przez to Zleceniodawcę Usługi
Przesyłania zdefiniowanego w IRiESPg
strona 4
Rozdział 2
Wstęp.
Oddział 1.
Oznaczenie rodzaju instrumentów
instrumentów terminowych.
terminowych
oraz
opis
programu
Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w § 84
Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny paliw gazowych.
Instrumenty terminowe na gaz, stanowią program praw majątkowych w rozumieniu § 3 ust. 3
Rozporządzenia.
Przez kontrakt terminowy na gaz rozumie się umowę zobowiązującą sprzedającego (wystawcę
instrumentu) do dostarczenia gazu, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą
kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru gazu w określonym terminie, po określonej cenie.
Instrumenty terminowe na gaz notowane są w seriach. Jednocześnie notowane są 3 serie
sezonowych instrumentów terminowych.
Sezonowe instrumenty terminowe podlegają podziałowi. W dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu
wykonania instrumentu sezonowego, następuje jego podział na dwa instrumenty kwartalne, przy czym
instrument pierwszego kwartału natychmiast ulega podziałowi na trzy instrumenty miesięczne. W dniu
podziału instrumentu sezonowego po zakończeniu sesji giełdowej, pozycje otwarte w dzielonym
instrumencie sezonowym są zamieniane na analogiczne pozycje otwarte w dwóch instrumentach
kwartalnych. Pozycje przyporządkowane do instrumentu pierwszego kwartału są zamieniane na
analogiczne pozycje otwarte w trzech instrumentach miesięcznych. Początek i koniec terminu
wykonania dwóch instrumentów kwartalnych pokrywa się z początkiem i końcem terminu wykonania
instrumentu sezonowego. Początek i koniec terminu wykonania trzech instrumentów miesięcznych
pokrywa się z początkiem i końcem wykonania instrumentu dla pierwszego kwartału.
Termin wykonania kontraktu sezonowego jest zgodny z „Kalendarzem notowania instrumentów
terminowych i wykonania umów” począwszy od godziny 6:00 pierwszego dnia wykonania do godziny
6:00 pierwszego dnia następującego po zakończeniu okresu wykonania, określonego w „Kalendarzu
notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”.
Oddział 2.
Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego
ustalenia.
Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy
wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy
notowania instrumentów terminowych i wykonania kontraktów dla wszystkich wprowadzanych
instrumentów terminowych w „Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o
którym mowa w § 15.
„Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów” zostaje ustalony i przekazany do
publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu.
Oddział 3.
Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych
cyklach.
Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w
„Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15.
strona 5
Oddział 4.
Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki
ryzyka"
Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został
zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu
instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu.
Oddział 5.
Data sporządzenia Warunków obrotu.
Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 20 marca 2014 r.
Oddział 6.
Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków
obrotu.
Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami
terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych.
Rozdział 3
Oddział 1.
Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu.
Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 – 4 Warunków obrotu i
Załącznik nr 1 do Warunków obrotu.
Firma:
Towarowa Giełda Energii S.A.
Siedziba:
Warszawa
Adres:
ul. Poleczki 23 bud. H, 02-822 Warszawa
Numery telekomunikacyjne:
Telefon:
+48 22 341 99 12
Fax:
+48 22 341 99 10
Adres poczty elektronicznej:
[email protected]
Adres strony internetowej:
http://www.tge.pl
Oddział 2.
Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A.
Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu
Adam Simonowicz - Wiceprezes Zarządu
Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 – 4 Warunków obrotu i
Załączniku nr 1 do Warunków obrotu.
Oddział 3.
Oświadczenia o odpowiedzialności
Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 – 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do
Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których
ujawnienie jest wymagane przepisami prawa.
…………………..
………………………..
Ireneusz Łazor
Adam Simonowicz
Prezes Zarządu
Wiceprezes Zarządu
strona 6
Oddział 4.
Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu.
Firma:
Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A.
Siedziba:
Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35
Adres:
ul. Poleczki 23 bud. H, 02-822 Warszawa
Numery telekomunikacyjne:
Telefon:
+48 22 341 99 01
Fax:
+48 22 341 99 83
Adres poczty elektronicznej:
[email protected]
Adres strony internetowej:
http://www.irgit.pl
Oddział 5.
Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A.
Dariusz Bliźniak - Prezes Zarządu
Andrzej Kalinowski - Członek Zarządu
Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu.
Oddział 6.
Oświadczenia o odpowiedzialności
Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne
oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami
prawa.
……………………
………………………
Dariusz Bliźniak
Andrzej Kalinowski
Prezes Zarządu
Członek Zarządu
Rozdział 4
Oddział 1.
Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi.
Opis czynników
terminowych.
ryzyka
dla
nabywców
lub
sprzedawców
instrumentów
§1
Informacje ogólne
1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej
znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze
świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów.
2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z
obrotu instrumentami terminowymi.
strona 7
§2
Ryzyko rynkowe
1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny
instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu
bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest
narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z
istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej.
2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia
stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski
spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości
zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne
wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego.
3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość
początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia.
4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej
określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, Członek Giełdy posiadający
otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie
dokonane w określonym czasie, pozycje danego Członka Giełdy będą zamykane.
5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie
pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji.
Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między
wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu.
§3
Ryzyko płynności
1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić
trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie
wpłynąć na poziom kursów rynkowych.
2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji po
spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych.
3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku.
§4
Ryzyko specyficzne
Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen gazu notowanego na Rynku Dnia Następnego gazu
prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs
instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających.
§5
Ryzyko prawne
Sektor energetyczny podlega aktom prawnym ustawodawczym i wykonawczym, które mogą mieć
wpływ na cenę instrumentu bazowego.
§6
Ryzyko dostawy
1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór gazu w ramach
kontraktów terminowych zawartych na RTT.
strona 8
2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy gazu,
wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen
właściwy dla tych Dni Dostawy.
Oddział 2.
Warunki jakie
terminowych.
powinni
spełniać
nabywcy
i
sprzedawcy
instrumentów
§7
Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych
Warunkach obrotu, mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie
instrumentów terminowych na gaz zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby
Rozliczeniowej.
Oddział 3.
Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych.
§8
Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w § 87 Regulaminu Giełdy,
zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia gazu w określonym terminie i po określonej
cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru gazu w określonym terminie i po
określonej cenie. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i
dostawę fizyczną gazu.
Oddział 4.
Terminy notowania instrumentów terminowych.
§9
Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z
„Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15.
Oddział 5.
Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy
udostępnienia do publicznej wiadomości.
§ 10
Dzienny kurs rozliczeniowy
1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie
notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN).
2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10
transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych.
3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy
przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie
notowań ciągłych.
4. Wyznaczenie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje
na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. Jeżeli dzienny kurs
rozliczeniowy nie został określony na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań
ciągłych, wówczas dzienny kurs rozliczeniowy określony jest jako ostatnia wyznaczona
średnia cena ważona na sesji w systemie aukcji.
strona 9
5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych
zasadach niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto
żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych ani w systemie aukcji, za dzienny kurs
rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach
kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku
przez czas określony przez Giełdę.
6. Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 podlega
ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego.
Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda. W przypadku
przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań dziennego kursu rozliczeniowego względem
ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego lub braku możliwości wyznaczenia
kursu zgodnie z ust. 5, za kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs
rozliczeniowy.
§ 11
Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości
1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane
Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka
Giełdy i Giełdy.
2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda
publikuje na swojej publicznej stronie internetowej.
Oddział 6.
Termin wykonania kontraktu terminowego.
§ 12
1. Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie
instrumentów terminowych następuje zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów
terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15.
2.
Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa gazu zgodnie z
zasadami przedstawionymi w Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla gazu na Rynku
Dnia Następnego gazu, z zastrzeżeniem § 6.
Oddział 7.
Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych.
§ 13
Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych.
Oddział 8.
Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi.
§ 14
Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego
Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy.
§ 15
Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego
Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając
terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych,
zwane „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”.
strona 10
§ 16
Instrument bazowy
Instrumentem bazowym jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem
określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego gazu,
wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN).
§ 17
Podział instrumentu
1. Sezonowe instrumenty terminowe podlegają podziałowi na dwa instrumenty kwartalne.
Podział instrumentu sezonowego następuje w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu
wykonania. W dniu podziału instrumentu, po zakończeniu sesji giełdowej Izba Rozliczeniowa
dokonuje podziału otwartych pozycji w dzielonym instrumencie sezonowym na analogiczne
pozycje w dwóch instrumentach kwartalnych, każdy instrument z innym terminem wykonania,
przy czym początek, koniec i długość terminu wykonania dwóch instrumentów kwartalnych
pokrywa się z początkiem, końcem oraz długością terminu wykonania instrumentu
sezonowego.
2. Kwartalne instrumenty terminowe podlegają podziałowi na trzy instrumenty miesięczne.
Podział instrumentu kwartalnego następuje w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu
wykonania. W dniu podziału instrumentu po zakończeniu sesji giełdowej, Izba Rozliczeniowa
dokonuje podziału otwartych pozycji w dzielonym instrumencie kwartalnym na analogiczne
pozycje w trzech instrumentach miesięcznych, każdy instrument z innym terminem
wykonania, przy czym początek, koniec i długość terminu wykonania trzech instrumentów
miesięcznych pokrywa się z początkiem, końcem oraz długością terminu wykonania
instrumentu kwartalnego.
§ 18
Strony transakcji
Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do
działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na gaz.
§ 19
System notowań
Obrót na instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych oraz w systemie aukcji
lub poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych, wyłącznie przy wykorzystaniu systemu
informatycznego giełdy.
Oddział 9.
Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych.
§ 20
Godziny trwania notowań
Notowania odbywają się w dni robocze w godzinach 8:00 – 14:00, zgodnie
z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”, o którym mowa w § 15, o
ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej.
strona 11
§ 21
Zlecenia
1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym
giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. Do Portfela przyporządkowany jest Kod ZUP.
2. Każdy Członek Giełdy posiada w systemie informatycznym giełdy tyle Portfeli, ile posiada
Kodów ZUP. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Kodów ZUP Udostępnionych.
3. Każdy Portfel może być przypisany tylko do jednego Członka Giełdy, chyba że Członek Giełdy
udostępni ten portfel innemu Członkowi Giełdy na zasadach określonych w Regulaminie.
4. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela.
§ 22
1. Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności
następujące parametry:
a)
oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem
zlecenia,
b)
rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż),
c)
portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane,
d)
liczba instrumentów terminowych,
e)
limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie
wykonania zlecenia bez określania limitu ceny,
f)
termin ważności,
g)
warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu,
h)
oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie,
i)
datę i godzinę wystawienia zlecenia,
j)
numer zlecenia.
2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek
Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w
zleceniu.
§ 23
1. Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności.
W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń:
a)
Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę.
b)
Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do
końca notowania instrumentu. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję
notowania instrumentu.
c)
Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie
składania zlecenia. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję notowania
instrumentu. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin.
d)
Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do
czasu określonego na etapie składania zlecenia.
e)
Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia
pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku
transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność.
strona 12
Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle.
Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny.
f)
Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia
pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku
transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie
zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w
całości, zlecenie traci ważność.
2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów
zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane.
§ 24
1. Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne).
Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach.
2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania
wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę.
3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i
zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT.
4. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT. Poza okresem
prowadzenia notowań na RTT Członek Giełdy może złożyć zlecenie lokalne.
5. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo
anulowania.
§ 25
1. Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia
na rynku – zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss).
2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry:
a) instrument warunku aktywacji – nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji,
b) limit warunku aktywacji – kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji,
c) rodzaj warunku aktywacji – oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia
nastąpi z chwilą, gdy:
i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji,
ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji,
iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z
limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5
poniżej,
iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z
limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5
poniżej.
3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym.
4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W
wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego
modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami
określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem
aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę.
5. Zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku
aktywacji.
strona 13
6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych.
7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu
notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności
zgodny z wybranym typem zlecenia.
8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji.
§ 26
1. Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać:
a) oferowana liczba instrumentów terminowych,
b) limit ceny.
2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT. Jeśli modyfikacja polega na
zmniejszeniu wolumenu gazu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych
przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzymuje nowy
czas złożenia.
3. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą
być modyfikowane.
§ 27
Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem
terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych
transakcji.
§ 28
Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji
1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu
wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z
następującymi zasadami:
a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku
zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży,
b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia
zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności).
2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie
dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego.
Oddział 10.
Podstawowe zasady obrotu w systemie aukcji.
§ 29
W systemie aukcji instrument terminowy otrzymuje odrębną nazwę, określoną w standardzie, zgodnie
z Załącznikiem nr 1.
§ 30
1. Aukcje mogą odbywać się według harmonogramu określonego w ust. 2 poniżej, od
poniedziałku do piątku zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i
wykonania umów”, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. W przypadku, gdy Zarząd Giełdy
wyrazi zgodę na przeprowadzenie więcej niż jednej aukcji w danym Dniu Obrotu, wówczas
harmonogram aukcji zostanie opublikowany z wyprzedzeniem określonym w § 33.
strona 14
2. Harmonogram aukcji
Godziny
Od 14:00 do 14:15 w Dniu Obrotu
Do 15:30 w Dniu Obrotu
Faza notowań
Wprowadzanie zleceń przez Uczestników Aukcji
Wprowadzanie zleceń Uczestników w odpowiedzi na
ogłoszoną aukcję. Zlecenia można usuwać i
modyfikować.
Wprowadzanie zlecenia Oferenta
Wprowadzanie zlecenia Oferenta na podstawie danych
zawartych we wniosku o otwarcie aukcji.
Zamknięcie
aukcji
i
podanie
wyników
na
niepublicznej stronie internetowej
Opublikowanie wyników aukcji na publicznej stronie
internetowej
§ 31
1. Otwarcie aukcji następuje na wniosek Oferenta. Wniosek o otwarcie aukcji powinien określać
co najmniej:
a) proponowaną datę przeprowadzenia aukcji,
b) rodzaj aukcji (sprzedaż lub kupno),
c) instrument terminowy, będący przedmiotem aukcji,
d) liczbę instrumentów terminowych, którą wnioskodawca zamierza sprzedać lub kupić w wyniku
aukcji (wolumen aukcji),
e) oferowany limit ceny (limit ceny stanowi cenę minimalną w przypadku aukcji sprzedaży lub
cenę maksymalną w przypadku aukcji kupna).
2. Wniosek o otwarcie aukcji należy złożyć nie później niż 7 dni roboczych przed proponowanym
terminem aukcji na formularzu, którego wzór określa Zarząd Giełdy.
§ 32
Aukcja może być przeprowadzona, jeżeli określona we wniosku liczba instrumentów terminowych jest
nie mniejsza niż 100 (dostawa 100 MWh w każdej godzinie okresu wykonania kontraktu). Zarząd
Giełdy może wyrazić zgodę na otwarcie aukcji z niższym wolumenem aukcji, jeżeli uzna, że nie
wpłynie to niekorzystnie na płynność transakcji giełdowych.
§ 33
Aukcja może zostać zorganizowana w każdym Dniu Obrotu według harmonogramu określonego w §
30. Termin otwarcia aukcji Giełda podaje do publicznej wiadomości co najmniej na 5 dni roboczych
przed dniem jej odbycia. W ogłoszeniu tym Giełda podaje w szczególności:
a) datę aukcji,
b) rodzaj aukcji,
c) przedmiot aukcji,
d) wolumen aukcji.
§ 34
1. Członek Giełdy może wycofać wniosek o otwarcie aukcji najpóźniej na 2 dni robocze przed jej
terminem. Członek Giełdy zobowiązany jest do poinformowania Giełdy o przyczynach swojej
decyzji.
strona 15
2. Członek Giełdy może dokonać zmiany oferowanego limitu ceny nie później niż na 1 dzień
roboczy przed terminem aukcji. Zarząd Giełdy może wprowadzić ograniczenie zmiany limitu
ceny.
§ 35
1. Zlecenia składane w systemie aukcji powinny spełniać warunki określone w § 21 i § 22 ust 1.
2. Uczestnicy Aukcji mogą składać tylko zlecenia przeciwstawne w dacie aukcji, w terminie
określonym w § 30.
3. Uczestnicy Aukcji składają zlecenia z wolumenem nie mniejszym niż 5 instrumentów
terminowych.
§ 36
1. Zlecenie Oferenta jest składane przez Giełdę w jego imieniu na podstawie wniosku o otwarcie
aukcji, w dacie aukcji, w terminie określonym w § 30.
2. W trakcie składania zleceń Oferent oraz Uczestnicy Aukcji mają dostęp tylko do swoich
zleceń.
3. Uczestnicy Aukcji mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać:
a) oferowana liczba instrumentów terminowych,
b) limit ceny.
§ 37
Zamkniecie aukcji następuje po złożeniu zlecenia Oferenta i określeniu wyników aukcji.
§ 38
1. Transakcje zawierane są po cenie transakcyjnej równej limitowi ceny, jaki został podany w
zleceniu Uczestnika Aukcji, zgodnie z następującymi zasadami:
a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku
zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży,
b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia
zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności).
2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie
dotyczyła przynajmniej jednego instrumentu terminowego.
3. Po zakończeniu aukcji zlecenia niezrealizowane zostają usunięte.
§ 39
1. Giełda podaje do publicznej wiadomości wyniki aukcji po zamknięciu aukcji.
2. W przypadku aukcji rozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące
informacje:
a) wolumen zawartych transakcji,
b) minimalna i maksymalna cena transakcyjna,
c) średnia ważona wolumenem cena transakcyjna aukcji (transakcji aukcyjnych).
3. W przypadku aukcji nierozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące
informacje:
a) wolumen aukcji, określony przez Oferenta,
b) limit ceny, określony przez Oferenta,
c) minimalny i maksymalny limit ceny zleceń Uczestników Aukcji.
strona 16
Oddział 11.
Podstawowe zasady obrotu poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych.
§ 40
1. Transakcje pozasesyjne mogą być zawierane na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy
i Warunkach obrotu.
2. Transakcja pozasesyjna może zostać zawarta na wniosek Członka Giełdy, jeżeli w jej wyniku
nastąpi Zamknięcie pozycji lub Zamknięcie Portfela.
3. Po otrzymaniu wniosku o przeprowadzenie Transakcji pozasesyjnej Zarząd Giełdy określa
szczegółowe warunki złożenia i realizacji zleceń dla danej transakcji.
4. Zarząd Giełdy może nie wyrazić zgody na zawarcie Transakcji pozasesyjnej, jeżeli uzna, że
zawarcie transakcji może naruszać obowiązujące prawo albo, gdy wymaga tego
bezpieczeństwo obrotu lub rozliczeń.
5. Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych informacji
niezbędnych do oceny wniosku lub do określenia szczegółowych warunków złożenia i
realizacji zleceń. W szczególności, Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy
przedstawienia dokumentów dotyczących zobowiązania, w celu wykonania którego ma być
zawarta transakcja pozasesyjna.
Oddział 12.
Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu.
§ 41
Tryb dokonywania zmian w Warunkach obrotu
Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu
powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie.
Oddział 13.
Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i
ryzyka związanego z ich nabyciem.
§ 42
Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą
mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem.
strona 17
Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz dla sezonu.
Nazwa instrumentu
terminowego
Instrument bazowy
Nominał instrumentu
terminowego
Kurs instrumentu
terminowego
Wartość kontraktu
terminowego
Termin wykonania
sezonu letniego (S)
Termin wykonania
sezonu zimowego (W)
Okres wykonania
Okres notowania
Jednostka dostawy
Dzień wygaśnięcia
Dzień podziału
Pierwszy dzień obrotu
nowej serii
Jednostka notowania
Sposób rozliczenia
kontraktu terminowego
GAS_BASE_S-X-yy lub GAS_BASE-A_ S-X-yy, gdzie :
GAS_BASE_S – nazwa podstawowa instrumentu terminowego,
GAS_BASE-A_S- nazwa instrumentu terminowego dla systemu aukcji,
X oznacza sezon: S - sezon letni, W- sezon zimowy
yy – dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada początek terminu
wykonania kontraktu terminowego.
Gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem
określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku
Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1
grosza.
1MW pomnożony przez określoną w „Kalendarzu notowania
instrumentów terminowych i wykonania umów” liczbę godzin, która
zależy od liczby dni w sezonie: 4368-4392 MWh.
Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza.
Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu
terminowego.
Jeden sezon letni (183 dni) w godzinach od 06:00 1 kwietnia roku
dostawy do 06:00 1 października roku dostawy.
Jeden sezon zimowy (182-183 dni) w godzinach od 06:00 1
października roku dostawy do 06:00 1 kwietnia roku następnego po
roku dostawy.
Zgodnie z „Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i
wykonania umów”.
wykonania umów”.
1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu.
Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w „Kalendarzu
notowania instrumentów terminowych i wykonania umów”.
wykonania umów” po zakończeniu sesji w dniu poprzedzającym
rozpoczęcie terminu wykonania. Instrument jest dzielony na 2 kwartalne
kontrakty danego roku dostawy. Dodatkowo pierwszy kwartał ulega
rozpadowi na trzy kontrakty miesięczne.
Pierwszy dzień sesyjny ustalony w „Kalendarzu notowania
instrumentów terminowych i wykonania umów”
1 instrument terminowy.
Fizyczna dostawa gazu w równych ilościach w każdej godzinie terminu
wykonania.
strona 18
Załącznik nr 2.
Szczegółowe zasady
rozliczeń rynków
prowadzonych przez TGE
S.A.
Wchodzą w życie w dniu 7 kwietnia 2014 roku.
strona 19
Definicje
1)
Izba – giełdowa izba rozrachunkowa (w rozumieniu Ustawy) prowadzona
przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A.;
2)
IRGiT – spółka Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w
Warszawie;
3)
Prawa Majątkowe ŚP – rozumie się przez to prawa majątkowe ze
świadectw pochodzenia w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo
Energetyczne oraz prawa majątkowe ze świadectw efektywności
energetycznej w rozumieniu przepisów Ustawy o efektywności
energetycznej;
4)
Gaz – rozumie się przez to paliwa gazowe, o których mowa w art. 3 pkt 3
a) Ustawy Prawo Energetyczne będący towarem giełdowym
dopuszczonym do obrotu na Rynku Towarów Giełdowych zgodnie z
odpowiednimi uregulowaniami wewnętrznymi Giełdy;
5)
Ustawa – ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (t.
jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 121 poz. 1019 z późn. zm.);
6)
Bank Rozliczeniowy – bank, który na podstawie umowy z Izbą oraz umów
z poszczególnymi Rozliczającymi Członkami Izby, zapewnia usługi
finansowe związane z rozliczaniem Transakcji zawartych na giełdzie;
7)
Rozliczający Członek Izby – podmiot, który uzyskał członkostwo w Izbie na
mocy uchwały Zarządu IRGiT i dopuszczony został przez Izbę do
rozliczania Transakcji zawartych na giełdzie;
8)
Członek Giełdy – podmiot, który zawarł z Giełdą umowę o członkostwo;
9)
Dzień Dostawy – dzień, w którym towar giełdowy sprzedany lub zakupiony
w Dniu Obrotu, zostanie dostarczony lub odebrany;
10) Dzień Obrotu – dzień, kiedy odbywa się określenie kursów na rynkach TGE
dla danego Dnia Dostawy;
11) Giełda, TGE – Towarowa Giełda Energii S.A.;
12) giełda – Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Giełdę;
13) Niepubliczna Strona Internetowa – strona internetowa dostępna tylko dla
danego Rozliczającego Członka Izby i dla Izby;
14) OSPe lub Operator Systemu Przesyłowego Elektroenergetycznego –
rozumie się przez to Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółkę Akcyjną z
siedzibą w Konstancinie-Jeziornie;
15) OSPg lub Operator Systemu Przesyłowego Gazowego – rozumie się przez
to Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM Spółka Akcyjna z
siedzibą w Warszawie;
16) IRiESPe – rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci
Przesyłowej opracowaną przez OSPe;
strona 20
17) IRiESPg – rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci
Przesyłowej opracowaną przez OSPg;
18) Ustawa Prawo Energetyczne – rozumie się przez to ustawę z dnia 10
kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89. poz. 625 z
późn. zm.);
19) Ustawa o efektywności energetycznej – rozumie się przez to ustawę z
dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 r., Nr
94, poz. 551 z późn. zm.);
20) Rachunek kupna – rachunek otwarty przez Rozliczającego Członka Izby w
Banku Rozliczeniowym do obsługi rozliczeń i rozrachunku pieniężnego dla
Transakcji zawartych na RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE, w szczególności
do gromadzenia zabezpieczeń pieniężnych dla Transakcji kupna oraz
depozytów zabezpieczających dla RTT;
21) Rachunek pomocniczy – rachunek otwarty przez Rozliczającego Członka
Izby do Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym służący do uznawania
przez Izbę należności z tytułu rozliczenia Transakcji zawartych na RDN,
RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE;
22) Raport rozliczeniowy – raport dostępny w Systemie rozliczeniowym
zawierający salda płatności na dany dzień z tytułu rozliczeń Transakcji
zawartych na giełdzie;
23) RDN – Rynek Dnia Następnego, prowadzony przez Giełdę;
24) RDB – Rynek Dnia Bieżącego, prowadzony przez Giełdę;
25) RDNg – Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę;
26) RPM – Rynek Praw Majątkowych, prowadzony przez Giełdę;
27) RTT – Rynek Terminowy Towarowy, prowadzony przez Giełdę;
28) RUE – Rynek Uprawnień do Emisji, prowadzony przez Giełdę;
29) Regulamin
TGE – Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych
Towarowej Giełdy Energii S.A.;
30) System
rozliczeniowy – zespół urządzeń i oprogramowania, w
szczególności
wyspecjalizowany
program
komputerowy,
za
pośrednictwem którego odbywa się rozliczenie zawartych Transakcji na
giełdzie;
31) Transakcja – umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta na giełdzie,
której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek Izby;
32) Transakcja pozasesyjna – umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta
poza sesją na giełdzie, której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek
Izby;
33) Zlecenie – złożona przez Członka Giełdy oferta kupna lub sprzedaży
towarów giełdowych na giełdzie;
strona 21
34) Limit Transakcyjny – maksymalna łączna wartość Transakcji kupna
możliwych do zawarcia w danym dniu na RDN, RDB, RDNg, RPM i RUE
przez Rozliczającego Członka Izby;
35) KOBiZE – Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami – rozumie
się przez to podmiot odpowiedzialny za prowadzenie ewidencji
Uprawnień do emisji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, wyznaczony
przez ministra właściwego do spraw środowiska;
36) Rejestr Unii –– rozumie się przez to system ewidencji Uprawnień do emisji
prowadzony przez KOBiZE zgodnie z właściwymi przepisami;
37) Konta ewidencyjne – urządzenia ewidencyjne do rejestrowania pozycji w
towarach giełdowych prowadzone przez IRGiT według kodu
Rozliczającego Członka Izby, kodu klienta, kodu serii towarów
giełdowych, kodu rodzaju działalności, kodu portfela;
38) Konta obrachunkowe – urządzenia ewidencyjne, służące do ustalania
zobowiązań i należności wynikających z rozliczeń Transakcji giełdowych i
depozytów zabezpieczających, prowadzone przez IRGiT według kodu
Rozliczającego Członka Izby oraz kodu klienta;
39) Konto zabezpieczeń – urządzenie ewidencyjne służące do rejestrowania
zabezpieczeń wnoszonych przez Rozliczającego Członka Izby w środkach
pieniężnych
deponowanych
na
Rachunku
kupna
w
Banku
Rozliczeniowym,
jak również w uznanych środkach niepieniężnych zarejestrowanych w
Rejestrze Zabezpieczeń Niepieniężnych;
40) Portfel – pozycje w towarach giełdowych zarejestrowane na Kontach
ewidencyjnych oznaczonych tym samym kodem Członka Izby oraz tym
samym kodem Portfela;
41) Dzień N
– dzień przeprowadzania przez Izbę bieżących rozliczeń
Transakcji. Dni poprzedzające lub następujące po dniu N oznacza się
odpowiednio N-1 lub N+1;
42) Zagraniczna izba rozliczeniowa – podmiot działający samodzielnie
wobec Izby, który dokonuje rozliczenia Transakcji w obrocie energią
elektryczną zawieranych na giełdach i wykonywanych poza systemem, o
którym mowa w art. 3 pkt 23 Prawo Energetyczne;
43) Rejestr Zabezpieczeń Niepieniężnych – Rejestr prowadzony przez Izbę, w
którym rejestrowane są Prawa Majątkowe ŚP, Uprawnienia do Emisji CO2,
Gwarancje Bankowe stanowiące pokrycie zobowiązań Rozliczających
Członków Izby oraz odpowiednio ich klientów z tytułu depozytów
zabezpieczających oraz depozytów transakcyjnych;
44) Jednostka Grafikowa – podstawowy obiekt rynku bilansującego w
rozumieniu IRiESPe, przydzielony przedsiębiorstwu energetycznemu przez
OSPe lub udostępniony przez przedsiębiorstwo energetyczne Członkowi
Izby lub klientowi Członka Izby w celu fizycznej realizacji dostawy energii
elektrycznej;
strona 22
45) Nominacja – rozumie się przez to nominację zdefiniowaną w IRiESPg,
przydzieloną danemu Członkowi Izby przez OSPg lub udostępnioną
Członkowi Izby lub klientowi Członka Izby zgodnie z regulacjami
obowiązującymi na Giełdzie w tym zakresie;
46) Kod ZUP – rozumie się przez to kod służący do identyfikacji Zleceniodawcy
Usługi Przesyłania zdefiniowany w IRiESPg;
47) Toe – rozumie się przez to tonę oleju ekwiwalentnego w rozumieniu Ustawy
o efektywności energetycznej;
48) Podmiot zagraniczny – Członek Izby działający na terytorium RP z siedzibą
za granicą.
Część I - Zabezpieczenie rozliczeń
1. System zabezpieczenia rozliczeń Transakcji.
1.1. Izba tworzy i zarządza systemem zabezpieczeń Transakcji sesyjnych
i pozasesyjnych zawartych na giełdzie w oparciu o środki finansowe zgromadzone
na Rachunkach kupna Rozliczających Członków Izby w Banku Rozliczeniowym oraz
o uznane zabezpieczenia niepieniężne zarejestrowane w Rejestrze Zabezpieczeń
Niepieniężnych prowadzonym przez Izbę.
1.2. Każdy Rozliczający Członek Izby posiada w Systemie rozliczeniowym Konto
zabezpieczeń odzwierciedlające bieżący stan wniesionych zabezpieczeń dla
Transakcji zawieranych przez niego na giełdzie.
1.3. Każdego dnia roboczego po zakończeniu rozliczeń do godziny 18:30 stan
Konta zabezpieczeń jest aktualizowany w oparciu o zabezpieczenia pieniężne
i uznane zabezpieczenia niepieniężne.
1.4. Aktualizacja
zabezpieczeń
z następującymi zasadami:
pieniężnych
jest
dokonywana
zgodnie
a) wpłata na Rachunek kupna w Banku Rozliczeniowym zwiększa wartość
zabezpieczenia na Koncie zabezpieczeń,
b) wypłata z Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym pomniejsza wartość
zabezpieczenia na Koncie zabezpieczeń.
1.5. Przed każdym Dniem Obrotu Izba przesyła do Giełdy aktualny Limit
Transakcyjny Rozliczającego Członka Izby obliczany jako aktualny stan Konta
zabezpieczeń, pomniejszony o depozyty zabezpieczające dla RTT oraz
pomniejszony lub powiększony o saldo zobowiązań lub należności z zawartych
Transakcji na giełdzie z dostawą:
a) w dniu N: RUE, RPM,
strona 23
b) w dniu N i N+1: RDB,
c) w dniu N+1: RDNg,
d) w dniu N+1 i N+2: RDN, RTT.
1.6. Limit transakcyjny umożliwiający złożenie Zlecenia, które wykonywane będzie
poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23 Ustawy Prawo Energetyczne
ustanawiany jest przez Zarząd IRGiT w formie uchwały.
2. Urządzenia do prowadzenia ewidencji.
2.1. Izba prowadzi odrębne zespoły Kont ewidencyjnych dla poszczególnych
Rozliczających Członków Izby, a w przypadku jeżeli Rozliczający Członek Izby
rozlicza klientów również dla klientów tego Członka oraz dla poszczególnych
rynków rozliczanych przez Izbę, w których uczestniczy Rozliczający Członek Izby.
2.2. Zespół Kont ewidencyjnych dla rynków, na których przedmiotem obrotu jest
energia elektryczna, składa się z kont ewidencyjnych dla godzin dostawy
grupowanych w Portfele przyporządkowane do Jednostek Grafikowych.
2.3. Zespół Kont ewidencyjnych dla Rynku Praw Majątkowych składa się z Kont
ewidencyjnych dla świadectw pochodzenia z Praw Majątkowych ŚP wytwarzanych
w poszczególnych źródłach wytwarzania, zgodnie z zasadami, na których Prawa
Majątkowe ŚP są przedmiotem obrotu na giełdzie.
2.4. Dla Rynku Uprawnień do Emisji Izba prowadzi dla każdego Rozliczającego
Członka Izby, a także dla każdego z jego klientów jedno Konto ewidencyjne
Uprawnień do Emisji CO2.
2.5. Zespół Kont ewidencyjnych dla rynków, na których przedmiotem obrotu jest
Gaz, składa się z kont ewidencyjnych dla godzin dostawy lub dla dni dostawy
grupowanych w Portfele przyporządkowane do Kodów ZUP.
3. Depozyty zabezpieczające dla RTT.
3.1. Wartość depozytu zabezpieczającego naliczana jest codziennie dla każdego
Rozliczającego Członka Izby.
3.1.1. Wartość zobowiązań na depozyt zabezpieczający dla Rozliczającego
Członka Izby rejestrowana jest na subkontach depozytów wstępnych
i depozytów uzupełniających prowadzonych w ramach konta
obrachunkowego.
3.1.2. Jeżeli Rozliczający Członek Izby rozlicza klientów to wartość depozytu
zabezpieczającego naliczana dla Rozliczającego Członka Izby stanowi
sumę depozytów zabezpieczających naliczanych odrębnie dla każdego
klienta oraz depozytów zabezpieczających od pozycji własnych
3.2. W celu określenia wartości depozytów zabezpieczających (wstępnych oraz
uzupełniających), o których mowa w §39 Regulaminu Giełdowej Izby
Rozrachunkowej, pozycje zajmowane przez danego Rozliczającego Członka Izby
oraz jego klientów umieszczane są w koszykach uformowanych według okresów
dostawy z uwzględnieniem kompensacji pozycji w ramach okresów dostawy.
strona 24
3.2.1. Wstępne depozyty zabezpieczające
a) Depozyty wstępne dla kontraktów terminowych na energię elektryczną,
wyznaczone w dniu N, obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od
dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie.
Depozyty wstępne naliczane są wg poniższego algorytmu:
Gdzie:
Dw – wartość depozytu wstępnego [zł],
LKi – ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty kupna
dla i – tego okresu dostawy [MWh],
LSi – ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty
sprzedaży dla i - tego okresu dostawy [MWh],
Kri – kurs rozliczeniowy dla i – tego okresu dostawy,
i – okres dostawy,
Pi – parametr ryzyka dla ostatniego dnia i – tego okresu dostawy,
N - liczba okresów dostawy kontraktów terminowych.
b) Depozyty wstępne dla kontraktów terminowych na Gaz wyznaczone w
dniu N obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia N+3 dla
kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie.
Depozyty wstępne naliczane są wg poniższego algorytmu:
Gdzie:
Dw – wartość depozytu wstępnego [zł],
LKi – ilość niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty
kupna dla i – tego okresu dostawy [MWh],
LSi – ilość niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty
Pi – parametr ryzyka dla ostatniego dnia i – tego okresu dostawy,
3.2.2. Depozyty uzupełniające
a) Depozyty uzupełniające dla kontraktów terminowych na energię
elektryczną wyznaczone w dniu N obejmują wszystkie dni dostawy
począwszy od dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N
włącznie.
Depozyty uzupełniające naliczane są wg następującego algorytmu:
strona 25
Gdzie:
Du – wartość depozytu uzupełniającego,
LKi – ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty kupna
dla i - tego okresu dostawy [MWh],
LSi – ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty
Kki – średni ważony kurs Transakcji kupna kontraktów dla i – tego
okresu dostawy [zł/MWh],
Ksi – średni ważony kurs Transakcji sprzedaży kontraktów dla i –tego
b) Depozyty uzupełniające dla kontraktów terminowych na Gaz
wyznaczone w dniu N obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia
N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie.
Depozyty uzupełniające naliczane są wg następującego algorytmu:
Gdzie:
Du – wartość depozytu uzupełniającego,
LKi – niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty kupna
dla i - tego okresu dostawy [MWh],
LSi – niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty
Kki – średni ważony kurs Transakcji kupna kontraktów dla i – tego
Ksi – średni ważony kurs Transakcji sprzedaży kontraktów dla i –tego
3.2.3.
Jeżeli Rozliczający Członek Izby rozlicza wyłącznie własne
Transakcje, to wartość depozytu zabezpieczającego wyliczana jest
według następującego algorytmu:
Gdzie:
– całkowity depozyt zabezpieczający,
- depozyt wstępny dla kontraktów na energię elektryczną,
- depozyt uzupełniający dla kontraktów na energię elektryczną,
strona 26
- depozyt wstępny dla kontraktów na Gaz,
- depozyt uzupełniający dla kontraktów na Gaz.
3.2.4. W przypadku gdy Rozliczający Członek Izby rozlicza Transakcje
swoich klientów, to zasada przedstawiona w pkt 3.2.3. obowiązuje
na poziomie poszczególnych klientów, a całkowity depozyt
zabezpieczający liczony dla tego Rozliczającego Członka Izby jest
równy sumie depozytów zabezpieczających dla poszczególnych
klientów i depozytów zabezpieczających od pozycji własnych
3.3. Okresy dostawy dla energii elektrycznej
3.3.1. Depozyt wstępny obliczany jest osobno dla każdego okresu dostawy. Za
okres dostawy przyjmuje się jeden dzień, jeżeli dostawa nastąpi w okresie
od dnia N+3 do:
a) 14 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest piątek,
b) 13 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest sobota,
c) 12 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest niedziela,
d) 11 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest poniedziałek,
e) 10 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest wtorek,
f) 9 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest środa,
g) 8 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest czwartek.
3.3.2. Dla kolejnych dni tworzy się tygodniowe okresy dostawy pokrywające się z
terminami wykonania kontraktów tygodniowych będących w notowaniu.
3.3.3. Dni, które zawierają się w kontrakcie tygodniowym obejmującym przełom
dwóch miesięcy rozbijane są na dwa koszyki: do pierwszego zaliczają się
dni z kończącego się miesiąca, a do drugiego z miesiąca
rozpoczynającego się.
3.3.4. Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów tygodniowych
nie kończy się w ostatnim dniu miesiąca to tworzy się koszyk z dni
począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu
Dostawy ostatniego notowanego kontraktu tygodniowego aż do
ostatniego dnia tego miesiąca.
3.3.5. Kolejne okresy dostawy tworzone są dla dni, które pokrywają się w całości
z notowanymi kontraktami miesięcznymi i tworzą koszyki miesięczne.
3.3.6. Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów miesięcznych nie
kończy się w ostatnim dniu kwartału to tworzy się koszyk z dni począwszy
od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy
ostatniego notowanego kontraktu miesięcznego aż do ostatniego dnia
tego kwartału.
3.3.7. Kolejne dni, których nie obejmują okresy dostawy notowanych kontraktów
miesięcznych grupuje się w koszyki kwartalne.
3.3.8. Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów kwartalnych nie
kończy się w ostatnim dniu roku to tworzy się koszyk z dni począwszy od
dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy
strona 27
ostatniego notowanego kontraktu kwartalnego aż do ostatniego dnia
roku.
kwartalnych grupuje się w koszyki roczne.
3.4. Okresy dostawy dla Gazu
3.4.1. Depozyt wstępny obliczany jest osobno dla każdego okresu dostawy. Za
okres dostawy przyjmuje się jeden dzień, jeżeli dostawa nastąpi w okresie
od dnia N+3 do:
a) 14 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest piątek,
b) 13 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest sobota,
c) 12 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest niedziela,
d) 11 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest poniedziałek,
e) 10 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest wtorek,
f) 9 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest środa,
g) 8 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest czwartek.
3.4.2. Od dnia następującego po ostatnim okresie dostawy dziennym, tworzony
jest okres dostawy złożony z dni do końca danego miesiąca.
3.4.3. Kolejne okresy dostawy tworzone są dla dni, które pokrywają się w całości
z notowanymi kontraktami miesięcznymi i tworzą koszyki miesięczne.
3.4.4. Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów miesięcznych nie
kończy się w ostatnim dniu kwartału to tworzy się koszyk z dni począwszy
od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy
ostatniego notowanego kontraktu miesięcznego aż do ostatniego dnia
tego kwartału.
miesięcznych grupuje się w koszyki kwartalne.
3.4.6. Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów kwartalnych nie
kończy się w ostatnim dniu sezonu (przez który rozumie się okres drugiego i
trzeciego kwartału roku (sezon letni) lub ostatni kwartał roku wraz
pierwszym kwartałem roku następnego (sezon zimowy)) to tworzy się
koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po
ostatnim Dniu Dostawy ostatniego notowanego kontraktu kwartalnego, aż
do ostatniego dnia tego sezonu.
kwartalnych grupuje się w koszyki sezonowe.
3.4.8. Okres od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu
Dostawy ostatniego notowanego kontraktu sezonowego aż do ostatniego
dnia roku tworzy kolejny koszyk.
sezonowych grupuje się w koszyki roczne.
strona 28
3.5. Kurs rozliczeniowy dla i – tego okresu dostawy energii elektrycznej obliczany
jest w dni robocze wg następujących algorytmów:
3.5.1. Dla wszystkich okresów dostawy, które nie pokrywają się z żadnym
notowanym oraz umożliwiającym zawarcie Transakcji w dniu następnym
kontraktem terminowym, kurs rozliczeniowy wyznaczany jest:
a) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN24 z ostatnich 7 dni w
przypadku kontraktów typu BASE;
b) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN8.22 z ostatnich 5 dni
roboczych w przypadku kontraktów typu PEAK5;
c) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN24 z ostatnich 5 dni roboczych
dla kontraktów typu BASE5;
d) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN8.22 z ostatnich 7 dni dla
kontraktów typu PEAK7;
e) jako średnia ważona z ostatnich 7 dni (wagami są liczby godzin na
podstawie których wyznaczany jest indeks na dany dzień), w tym:
indeksu IRDN23.7 (w przypadku dni roboczych) oraz indeksu IRDN24 (w
przypadku dni wolnych od pracy) dla kontraktów typu OFFPEAK.
3.5.2. W okresie od dnia 24 grudnia danego roku do dnia 6 stycznia kolejnego
roku dla okresów dostawy wymienionych w pkt 3.5.1. za kurs rozliczeniowy
przyjmuje się kurs wyznaczony zgodnie z wyżej wymienioną konwencją w
dniu 23 grudnia, z zastrzeżeniem pkt 3.7.
3.5.3. Dla okresów dostawy pokrywających się wyłącznie z kontraktami
tygodniowymi będącymi w notowaniu na giełdzie kurs rozliczeniowy jest
liczony
jako
średnia
kursu
danego
kontraktu
tygodniowego
odpowiadającego
danemu
okresowi
dostawy
oraz
średnich
wymienionych w pkt 3.5.1. (7-dniowej dla kontraktów BASE, 5-dniowej dla
kontraktów BASE5, 7-dniowej dla kontraktów PEAK7, 5-dniowej dla
kontraktów PEAK5 oraz 7-dniowej dla kontraktów OFFPEAK). W przypadku
gdy kurs kontraktu tygodniowego wynosi 0, do obliczenia kursu
rozliczeniowego dla okresu dostawy przyjmuje się kurs najbliższego
kontraktu tygodniowego. W przypadku gdy kurs wszystkich kontraktów
tygodniowych o bliższym okresie dostawy wynosi 0, kurs rozliczeniowy dla
okresu dostawy liczony jest jak w pkt 3.5.1.
3.5.4. Dla pozostałych okresów dostawy dla kontraktów typu BASE, PEAK5 i
BASE5, kurs rozliczeniowy jest liczony jako średnia ważona kursów
rozliczeniowych
kontraktów
będących
w
notowaniach
TGE,
odpowiadających danemu okresowi dostawy:
Gdzie:
– kurs rozliczeniowy kontraktu
tygodniowego/miesięcznego/kwartalnego/rocznego
– liczba otwartych pozycji na kontraktach
tygodniowych/miesięcznych/kwartalnych/rocznych
strona 29
3.5.5. Dla pozostałych okresów dostawy dla kontraktów typu OFFPEAK do
momentu pojawienia się otwartych pozycji w kontraktach miesięcznych,
kwartalnych lub rocznych, kurs wyznaczany jest według wzoru:
Gdzie:
OFFPEAK - kurs rozliczeniowy zabezpieczający kolejny okres,
BASE i PEAK5 - giełdowe kursy rozliczeniowe odpowiadające
danemu okresowi.
Kursy rozliczeniowe dla koszyków, które pokrywają się z
kontraktami, w których są otwarte pozycje, wyznaczane są
według wzoru przedstawionego w pkt 3.5.4.
3.5.6. Dla pozostałych okresów dostawy dla kontraktów typu PEAK7 do
momentu pojawienia się otwartych pozycji w kontraktach miesięcznych,
kwartalnych lub rocznych, kurs wyznaczany jest według wzoru:
Gdzie:
PEAK7 - kurs rozliczeniowy zabezpieczający kolejny okres,
PEAK5 - giełdowy kurs rozliczeniowy odpowiadający danemu
okresowi,
IRDN8.22s i IRDN8.22n - ostatnie znane indeksy IRDN8.22 dotyczące
dostawy w sobotę i niedzielę odpowiednio.
Kursy rozliczeniowe dla koszyków, które pokrywają się z
kontraktami, w których są otwarte pozycje, wyznaczane są
według wzoru przedstawionego w pkt 3.5.4.
3.5.7. W przypadku gdy obliczony według wymienionych w pkt 3.5.1.-3.5.6.
niniejszych regulacji kurs wynosi 0, kurs rozliczeniowy dla okresu dostawy
jest równy kursowi z poprzedniego okresu dostawy.
3.5.8. Kursy rozliczeniowe ustalone do wyznaczenia depozytów w dni wolne od
pracy równe są kursom ustalonym w dzień roboczy poprzedzający te dni.
3.6. Kurs rozliczeniowy dla i – tego okresu dostawy Gazu obliczany jest w dni
robocze wg następujących algorytmów:
strona 30
3.6.1. Dla wszystkich okresów dostawy, które nie pokrywają się z żadnym
notowanym oraz umożliwiającym zawarcie Transakcji w dniu następnym
kontraktem terminowym kurs rozliczeniowy wyznaczany jest jako średnia
arytmetyczna indeksu POLPX gas z ostatnich 7 dni.
3.6.2. W przypadku braku możliwości wyznaczenia kursów rozliczeniowych
wspomnianych w pkt 3.6.1. kursem rozliczeniowym jest ostatni kurs
kontraktu miesięcznego, którego dostawa pokrywała się z wymienionymi
w pkt 3.6.1. okresami dostawy.
3.6.3. Dla pozostałych okresów dostawy, kurs rozliczeniowy jest liczony jako
średnia ważona kursów rozliczeniowych kontraktów będących w
notowaniach TGE, odpowiadających danemu okresowi dostawy:
Gdzie:
– kurs rozliczeniowy kontraktu
miesięcznego/kwartalnego/sezonowego/rocznego
– liczba otwartych pozycji na kontraktach
miesięcznych/kwartalnych/sezonowych/rocznych
3.6.4. W przypadku gdy obliczony zgodnie z zasadami, o których mowa w pkt
3.6.3. kurs wynosi 0, kurs rozliczeniowy dla okresu dostawy jest równy
kursowi z poprzedniego okresu dostawy.
3.6.5. Kursy rozliczeniowe ustalone do wyznaczenia depozytów w dni wolne od
pracy równe są kursom ustalonym w dzień roboczy poprzedzający te dni.
3.7. Ustalanie kursów rozliczeniowych dla okresów dostawy energii elektrycznej lub
Gazu w warunkach szczególnych:
3.7.1. W przypadku, gdy ustalany przez Giełdę kurs kontraktu znacząco odchyli
się od kursu z dnia poprzedniego oraz sytuacja taka wpływa na kurs
rozliczeniowy dla okresów dostaw, Zarząd IRGiT może w drodze uchwały
dokonać korekty kursu kontraktu przyjętego do ustalenia kursu
rozliczeniowego w danym dniu tak, aby odpowiadał on wartościom
rynkowym lub przyjąć kurs z dnia poprzedniego.
3.7.2. W przypadku, gdy kurs rozliczeniowy dla i-tego okresu dostawy ustalony
zgodnie z pkt 3.5. lub 3.6. znacząco odchyli się od wartości rynkowych,
Zarząd IRGiT może w drodze uchwały dokonać korekty tego kursu
rozliczeniowego.
3.8. Zarząd IRGiT może w drodze uchwały przydzielić Rozliczającym Członkom Izby
oraz określonym klientom Rozliczającego Członka Izby indywidualne współczynniki
korygujące depozyt wstępny dla energii elektrycznej lub Gazu ze względu na
generowane przez tych Rozliczających Członków Izby lub ich klientów ryzyko.
Współczynniki korygujące mogą być odmienne dla zajmowanych pozycji długich i
strona 31
krótkich. Współczynniki korygujące modyfikują parametry ryzyka wykorzystywane
do obliczania depozytów wstępnych.
3.9. Środki pieniężne wpłacane na depozyty zabezpieczające blokowane są na
Rachunkach kupna Rozliczających Członków Izby w Banku Rozliczeniowym.
Aktualizacja wysokości blokowanych depozytów zabezpieczających przesyłana
jest do Banku Rozliczeniowego każdego dnia roboczego do godziny 16:00 wraz z
Raportem Rozliczeniowym z zastrzeżeniem pkt 11.5.1.
3.10. Rozliczający Członkowie Izby mają obowiązek regulowania zobowiązań
wynikających z naliczonych depozytów zabezpieczających przed rozpoczęciem
notowań na najbliższej sesji pod rygorem niedopuszczenia do działania na RTT.
3.11. Jeżeli Rozliczający Członek Izby nie dysponuje środkami na uzupełnienie
swoich zobowiązań, o których mowa w pkt 3.10., jest on zobowiązany na wezwanie
Izby do zredukowania liczby swoich pozycji na RTT do stanu, w którym wartość
zdeponowanych przez niego środków pieniężnych i niepieniężnych będzie
pokrywała jego zobowiązania.
3.12. Jeżeli Rozliczający Członek Izby w terminie 2 dni roboczych nie uzupełni
wymaganych środków na pokrycie swoich zobowiązań lub nie wykona polecenia
Izby, o którym mowa w pkt 3.11., Zarząd IRGiT w drodze uchwały zawiesza
Rozliczającego Członka Izby i wdraża procedury związane z jego
niewypłacalnością.
3.13. Dla kontraktów będących w okresie dostawy zamykanie pozycji dokonywane
jest poprzez otwarcie pozycji odwrotnych do zajmowanych pozycji na
instrumentach notowanych na RTT oraz na rynku RDN, RDB i RDNg. Wolumen
i termin wykonania pozycji nowo otwartych musi pokrywać się z wolumenem
i terminem pozycji zamykanych.
4. Podział pozycji kontraktów terminowych z RTT, których przedmiotem obrotu jest
Gaz.
4.1. Podział pozycji z kontraktów rocznych na kontrakty kwartalne:
Na jeden dzień przed wykonaniem kontraktu rocznego, w procesie
bieżących rozliczeń Izba dokonuje podziału zarejestrowanych przez
Izbę pozycji z kontraktu rocznego o najbliższym okresie dostawy na
analogiczną ilość pozycji na czterech najbliższych kontraktach o
kwartalnym okresie dostawy, tym samym łącząc pozycje z
podzielonego kontraktu rocznego z wcześniej zarejestrowanymi przez
Izbę
pozycjami
na
kontraktach
kwartalnych
o pokrywających się okresach dostawy z ulegającym podziałowi
kontraktem rocznym.
4.2. Podział pozycji z kontraktów sezonowych na kontrakty kwartalne:
Na jeden dzień przed wykonaniem kontraktu sezonowego, w procesie
Izbę pozycji z kontraktu sezonowego o najbliższym okresie dostawy na
analogiczną ilość pozycji na dwóch najbliższych kontraktach o
kwartalnym okresie dostawy, tym samym łącząc pozycje z
strona 32
podzielonego kontraktu sezonowego z wcześniej zarejestrowanymi
przez Izbę pozycjami na kontraktach kwartalnych o pokrywających się
okresach dostawy z ulegającym podziałowi kontraktem sezonowym.
4.3. Podział pozycji z kontraktów kwartalnych na kontrakty miesięczne:
Na jeden dzień przed wykonaniem kontraktu kwartalnego, w procesie
Izbę pozycji z kontraktu kwartalnego o najbliższym okresie dostawy na
analogiczną ilość pozycji na trzech najbliższych kontraktach o
miesięcznym okresie dostawy, tym samym łącząc pozycje z
podzielonego kontraktu kwartalnego z wcześniej zarejestrowanymi
przez Izbę pozycjami na kontraktach miesięcznych o pokrywających się
okresach dostawy z ulegającym podziałowi kontraktem kwartalnym.
Część II - Rozliczenie finansowe
5. Postanowienia ogólne.
5.1. W procesie rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE Izba staje się stroną
rozliczeń.
5.2. Naliczenie i rozliczenie podatku VAT oraz podatku akcyzowego następuje
zgodnie z obowiązującymi przepisami.
5.3. Rozliczający Członek Izby posiada przynajmniej jedno Konto obrachunkowe w
Systemie rozliczeniowym, na którym prowadzone są rozliczenia Transakcji zawartych
na RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE.
5.4. W procesie rozliczenia następuje kompensata pomiędzy należnościami i
zobowiązaniami poszczególnych Rozliczających Członków Izby wynikającymi z
Transakcji zawartych na RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE.
5.5. Proces rozliczeń rozpoczyna się po otrzymaniu przez Izbę od Giełdy danych
wszystkich Transakcji zawartych na giełdzie w danym Dniu Obrotu i potwierdzenia
ostateczności tych danych. Z chwilą potwierdzenia Transakcji przez Giełdę stają się
one nieodwołalne dla Giełdy i podmiotów trzecich.
5.6. Rozliczający Członek Izby zobowiązany jest posiadać w Banku Rozliczeniowym
Rachunek kupna.
5.6.1. Rozliczający Członek Izby może posiadać w Banku Rozliczeniowym
Rachunek pomocniczy prowadzony przy Rachunku kupna.
5.6.2. Rachunek pomocniczy prowadzony przy
rachunkiem wyłącznie uznawanym przez Izbę.
Rachunku
kupna
jest
5.6.3. W celu uznawania przez Izbę Rachunku pomocniczego Rozliczającego
Członka Izby w procesie rozliczeń, konieczne jest złożenie przez
Rozliczającego Członka Izby odpowiedniego wniosku do Zarządu IRGiT,
którego wzór określa Zarząd IRGiT.
strona 33
5.7. Rozliczający Członek Izby zobowiązany jest do udzielenia Bankowi
Rozliczeniowemu pełnomocnictwa do składania dyspozycji w zakresie dokonania
przelewu środków z Rachunku kupna Rozliczającego Członka Izby na rachunek
rozliczeniowy IRGiT w wysokości wskazanej przez Izbę w Raporcie Rozliczeniowym.
5.8. Funkcję Banku Rozliczeniowego dla rozrachunków pieniężnych Transakcji
zawartych na giełdzie pełni Bank Ochrony Środowiska S.A. (BOŚ S.A.).
5.9. W celu zapewnienia bezpiecznego i sprawnego przebiegu rozrachunków
pieniężnych Transakcji giełdowych Izba współdziała z BOŚ S.A.
5.10. Rozrachunek pieniężny Transakcji zawartych na giełdzie ze wszystkimi
Rozliczającymi Członkami Izby, którzy są stroną rozliczeń Transakcji zawartych na
RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE, prowadzi Izba za pośrednictwem Banku
Rozliczeniowego.
5.11. Rozrachunek pieniężny Transakcji z Zagraniczną izbą rozliczeniową może być
prowadzony poza Bankiem Rozliczeniowym. W takim przypadku Zagraniczna izba
rozliczeniowa jest zobowiązania do regulowania swoich zobowiązań poprzez
wpłatę środków bezpośrednio na rachunek wskazany przez IRGiT przed
dokonaniem rozrachunku pieniężnego przez Izbę w terminie określonym uchwałą
Zarządu IRGiT.
5.12. Zobowiązania bądź należności Zagranicznej izby rozliczeniowej mogą być
powiększone lub pomniejszone o płatności wynikające z Transakcji zawartych na
giełdzie, które wykonywane będą poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23
Ustawy Prawo Energetyczne.
6. Zasady ustalania wysokości należności i zobowiązań z tytułu Transakcji zawartych
na RDN i RDB.
6.1. W każdym Dniu Obrotu po zarejestrowaniu pozycji z Transakcji rozliczanych
przez danego Rozliczającego Członka Izby, Izba na poszczególnych Kontach
obrachunkowych Rozliczającego Członka Izby i odpowiednio jego klientów
dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji sesyjnych zawartych na RDN i RDB w Dniu
Obrotu i pozasesyjnych, dla których otrzymała polecenie rozliczenia.
6.2. Suma sald rozliczeń poszczególnych Kont obrachunkowych, za których
rozliczenie odpowiada dany Rozliczający Członek Izby, jest określana jako wartość
Transakcji sprzedaży zawartych na RDN i RDB w Dniu Obrotu pomniejszonych o
wartość Transakcji kupna zawartych na RDN i RDB w Dniu Obrotu przy
jednoczesnym powiększeniu o wartość podatku VAT.
6.3. Dla Podmiotów zagranicznych, o ile nic innego nie wynika z obowiązujących
przepisów prawa, saldo rozliczeń nie jest powiększane o podatek VAT.
6.4. Wartość Transakcji zawartych na RDN i RDB w Dniu Obrotu obliczana jest jako
iloczyn wolumenu Transakcji liczonego w MWh oraz kursu Transakcji wyrażonego
jako PLN/MWh.
7. Zasady ustalania wysokości należności i zobowiązań z tytułu realizacji Transakcji
zawartych na RTT.
strona 34
7.1. W każdym Dniu N Izba na poszczególnych Kontach obrachunkowych
Rozliczającego Członka Izby i odpowiednio jego klientów, dokonuje bieżących
rozliczeń Transakcji sesyjnych zawartych na RTT i pozasesyjnych, dla których
otrzymała polecenie rozliczenia, których dostawa nastąpi w Dniu N+1 i N+2.
dostarczanej w Dniu N+1 i N+2 energii elektrycznej lub Gazu wynikającej z Transakcji
sprzedaży zawartych na RTT pomniejszonych o wartość dostarczanej w Dniu N+1
i N+2 energii elektrycznej lub Gazu wynikającej z Transakcji kupna zawartych na RTT
przy jednoczesnym powiększeniu o wartość podatku VAT oraz podatku
akcyzowego naliczanego zgodnie z obowiązującymi przepisami.
przepisów prawa, saldo rozliczeń nie jest powiększane o podatek VAT, jest
natomiast, o ile wymagają tego przepisy prawa, powiększane o podatek
akcyzowy.
7.4. Wartość Transakcji zawartych na RTT obliczana jest jako iloczyn wolumenu
Transakcji liczonego w MWh oraz kursu Transakcji wyrażonego jako PLN/MWh.
na RPM.
dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji sesyjnych zawartych w Dniu Obrotu na
RPM i pozasesyjnych, dla których otrzymała polecenie rozliczenia.
Transakcji sprzedaży zawartych na RPM w Dniu Obrotu pomniejszonych o wartość
Transakcji kupna zawartych na RPM w Dniu Obrotu przy jednoczesnym
powiększeniu o wartość podatku VAT.
8.4. Wartość Transakcji zawartych na RPM w Dniu Obrotu obliczana jest jako:
8.4.1. iloczyn wolumenu Transakcji liczonego w kWh oraz kursu Transakcji
wyrażonego jako PLN/MWh podzielony przez 1 000, dla Praw
Majątkowych ŚP ze świadectw pochodzenia, w rozumieniu przepisów
Ustawy Prawo Energetyczne,
8.4.2. iloczyn wolumenu Transakcji liczonego w Toe oraz kursu Transakcji
wyrażonego jako PLN/Toe podzielony przez 1 000, dla Praw Majątkowych
ŚP ze świadectw efektywności energetycznej, w rozumieniu przepisów
Ustawy o efektywności energetycznej.
na RUE.
strona 35
dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji sesyjnych zawartych w Dniu Obrotu na RUE
i pozasesyjnych, dla których otrzymała polecenie rozliczenia.
Transakcji sprzedaży zawartych na RUE w Dniu Obrotu pomniejszonych o wartość
Transakcji kupna zawartych na RUE w Dniu Obrotu przy jednoczesnym powiększeniu
o wartość podatku VAT.
9.4. Wartość Transakcji zawartych na RUE w Dniu Obrotu obliczana jest jako iloczyn
wolumenu Transakcji liczonego w tonach (Mg) oraz kursu Transakcji wyrażonego
jako PLN/Mg.
na RDNg.
dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji sesyjnych zawartych na RDNg w Dniu
Obrotu i pozasesyjnych, dla których otrzymała polecenie rozliczenia.
Transakcji sprzedaży zawartych na RDNg w Dniu Obrotu pomniejszonych o wartość
Transakcji kupna zawartych na RDNg w Dniu Obrotu przy jednoczesnym
powiększeniu o wartość podatku VAT oraz podatku akcyzowego naliczonego
zgodnie z obowiązującymi przepisami.
przepisów prawa, saldo rozliczeń nie jest powiększane o podatek VAT, jest
natomiast, o ile wymagają tego przepisy prawa, powiększane o podatek
akcyzowy.
10.4. Wartość Transakcji zawartych na RDNg w Dniu Obrotu obliczana jest jako
iloczyn wolumenu Transakcji liczonego w MWh oraz kursu Transakcji wyrażonego
jako PLN/MWh.
Część III - Rozrachunek pieniężny
strona 36
11. Zasady przekazywania informacji do Banku Rozliczeniowego.
11.1. W każdy dzień roboczy Izba przygotowuje dane do rozrachunku pieniężnego,
wykonywanego w Banku Rozliczeniowym, w formie Raportu Rozliczeniowego.
11.2. Raport Rozliczeniowy zawiera salda płatności poszczególnych Rozliczających
Członków Izby obliczone jako suma sald rozliczeń Transakcji z rynków RDN, RDB,
RDNg, RPM, RTT i RUE.
11.3. Do Raportu Rozliczeniowego, sporządzanego w roboczym Dniu N, wliczane są
zobowiązania i należności wynikające z Transakcji zawartych na rynkach RPM i RUE
w Dniu N, wynikające z rozliczenia rynku RDB na Dzień N oraz wynikające z
rozliczenia rynku RDN, RDNg i RTT na Dzień N+1, z zastrzeżeniem pkt 11.5.
11.4. Raport Rozliczeniowy może zostać rozszerzony na wniosek Giełdy o inne
zobowiązania bądź należności Rozliczających Członków Izby wobec Giełdy
wynikające z ich członkostwa w Giełdzie.
11.5. Raport Rozliczeniowy przesyłany jest do Banku Rozliczeniowego w Dniu Obrotu
każdego dnia roboczego do godziny 16:00. Jeżeli Dzień Obrotu jest dniem wolnym
od pracy, Raport Rozliczeniowy przesyłany jest w pierwszy następujący po tym
dniu dzień roboczy jako skompensowane saldo płatności za dni wolne od pracy
i pierwszy następujący po nich dzień roboczy. Do momentu przesłania Raportu
Rozliczeniowego do Banku Rozliczeniowego, naliczone w procesie rozliczeń
należności lub zobowiązania powiększają lub pomniejszają Limit Transakcyjny
Rozliczającego Członka Izby w formie Depozytu Rozliczeniowego podanego na
Niepublicznej Stronie Internetowej Rozliczającego Członka Izby.
11.5.1. W przypadku dokonania przez Giełdę rekalkulacji Ceny Rozliczeniowej
opisanej w „Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla energii
elektrycznej na Rynku Dnia Następnego” Raport Rozliczeniowy może
zostać przesłany do Banku Rozliczeniowego po godzinie 16:00. W takim
przypadku Izba poinformuje Rozliczających Członków Izby za pomocą
poczty elektronicznej o planowanej godzinie przesłania Raportu
Rozliczeniowego.
11.6. Do momentu otrzymania przez Izbę potwierdzenia wykonania dyspozycji
płatniczych przez Bank Rozliczeniowy, Limit transakcyjny Rozliczającego Członka
Izby jest powiększany lub pomniejszany o należności lub zobowiązania, przesłane w
Raporcie Rozliczeniowym, występujące w formie Depozytu na Należności
podanego na Niepublicznej Stronie Internetowej Rozliczającego Członka Izby.
11.6.1. W przypadku uznania Rachunku pomocniczego Rozliczającego Członka
Izby przy Rachunku kupna, Limit transakcyjny Rozliczającego Członka Izby
nie
jest
powiększany
o
wysokość
środków
dysponowanych
(przekazywanych) na Rachunek pomocniczy.
11.7. Na podstawie Raportu Rozliczeniowego, Bank Rozliczeniowy dokonuje w
pierwszym dniu roboczym następującym po dniu przesłania Raportu
Rozliczeniowego po godzinie 8:00 przeksięgowań środków pieniężnych pomiędzy
Rachunkami kupna Rozliczających Członków Izby a rachunkiem rozliczeniowym
Izby.
strona 37
11.8. W pierwszej kolejności Bank Rozliczeniowy dokonuje przelewów z Rachunków
kupna Rozliczających Członków Izby, posiadających saldo zobowiązań, na
rachunek rozliczeniowy Izby, następnie dokonywane są przelewy z rachunku
rozliczeniowego Izby na Rachunki kupna Rozliczających Członków Izby
posiadających saldo należności.
11.8.1. W przypadku złożenia wniosku, o którym mowa w pkt 5.4.3., uznawanym
rachunkiem Rozliczającego Członka Izby przez Izbę może być Rachunek
pomocniczy prowadzony przy Rachunku kupna.
11.8.2. Rachunek pomocniczy Rozliczającego Członka Izby jest uznawany tylko w
przypadku złożenia wniosku, o którym mowa pkt 5.4.3., oraz jeżeli w wyniku
rozliczenia sesji Depozyt na Należności danego Rozliczającego Członka
Izby jest dodatni i przekazanie należności na rachunek pomocniczy nie
spowoduje ujemnego salda zabezpieczeń.
11.9. Bank Rozliczeniowy przekazuje do Izby potwierdzenie wykonania dyspozycji
płatniczych z Raportu Rozliczeniowego w dniu ich wykonania najpóźniej do godziny
18:00.
11.10.
Rozliczający Członek Izby może składać dyspozycje wypłat środków
pieniężnych ze swojego Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym każdego dnia
roboczego między 16:00 a 16:30. Dyspozycje te będą realizowane po godzinie
16:30.
11.10.1. Środki znajdujące się na Rachunku pomocniczym nie są blokowane.
Rozliczający Członek Izby może dysponować tymi środkami w dowolnych
godzinach.
11.10.2. W przypadku przesłania Raportu Rozliczeniowego do Banku
Rozliczeniowego po godzinie 16:00, ale przed godziną 16:30 Rozliczający
Członek Izby może składać dyspozycje wypłat środków pieniężnych ze
swojego Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym między 16:30 a 17:00
tego samego dnia.
11.10.3. W przypadku przesłania Raportu Rozliczeniowego do Banku
Rozliczeniowego po godzinie 16:30 Rozliczający Członek Izby nie może
składać dyspozycji wypłat środków pieniężnych ze swojego Rachunku
kupna w Banku Rozliczeniowym w tym dniu.
11.11.
Rozrachunek pieniężny Zagranicznej izby rozliczeniowej, prowadzony
poza Bankiem Rozliczeniowym realizowany jest poprzez pobranie środków
wpłaconych na konto wskazane przez IRGiT w przypadku posiadania przez
Zagraniczną izbę rozliczeniową salda zobowiązań oraz poprzez wpłatę środków
przez Izbę na konto wskazane przez Zagraniczną izbę rozliczeniową w przypadku
posiadania przez Zagraniczną izbę rozliczeniową salda należności.
12. Zasady procesu fakturowania.
12.1. Faktury VAT wystawiane są w dni wykonania rozrachunku pieniężnego, za
każdy okres za jaki wykonywany jest rozrachunek pieniężny.
12.2. W przypadku gdy rozrachunek pieniężny przypada na dzień wolny od pracy
lub pierwszy z następujących po sobie dni wolnych od pracy (w tym sobotę),
faktura i płatność za dostawę towarów giełdowych przypadającą w danym dniu
strona 38
wykonywane są w najbliższy dzień roboczy. W przypadku gdy rozrachunek
pieniężny wypada w drugi lub kolejny następujący dzień wolny od pracy (w tym
sobotę) faktura i płatność za dostawę towarów giełdowych zrealizowaną w te dni
wykonywane są w drugi dzień roboczy następujący po ostatnim dniu wolnym od
pracy.
Część IV - Rozrachunek w towarach
13. Rozrachunek energii elektrycznej.
13.1. Transakcje, których przedmiotem jest energia elektryczna, rozliczane przez
Izbę, zgłaszane są saldem do OSPe w podziale na Jednostki Grafikowe przydzielone
przez OSPe Rozliczającym Członkom Izby i odpowiednio ich klientom oraz Giełdzie.
13.2. Zgłoszenie wykonywane jest na Jednostkach Grafikowych należących do
TGE. Zmiana Jednostek Grafikowych, na które zgłaszane będą Transakcje,
dokonywana jest uchwałą Zarządu IRGiT i jest podawana do wiadomości
Rozliczających Członków Izby najpóźniej na tydzień przed jej dokonaniem.
13.3. Szczegółowe zasady rozrachunku energii elektrycznej określone są w IRiESPe
oraz Szczegółowych Zasadach Obrotu Towarowej Giełdy Energii S.A.
14. Rozrachunek Praw Majątkowych ŚP.
14.1. W Dniu Obrotu po zakończeniu rozliczenia Transakcji Izba przekazuje do
rejestru plik zawierający salda zobowiązań i należności poszczególnych
Rozliczających Członków Izby wyrażone w Prawach Majątkowych ŚP.
14.2. Realizacja Transakcji zawartych na RPM następuje poprzez zmianę stanu
posiadania poszczególnych Praw Majątkowych ŚP na Kontach ewidencyjnych
Rozliczających Członków Izby w odpowiednim rejestrze prowadzonym przez
Giełdę:
a) rejestrze świadectw pochodzenia, o którym mowa w Ustawie Prawo
Energetyczne,
b) rejestrze świadectw efektywności energetycznej, o którym mowa w
Ustawie o efektywności energetycznej.
14.3. W przypadku zawarcia Transakcji przez Rozliczającego Członka Izby na
rachunek klienta, proces przeksięgowania Praw Majątkowych ŚP jest dokonywany z
wykorzystaniem Konta ewidencyjnego klienta w rejestrze.
14.4. Zawieszenie rozliczeń Transakcji. Postępowanie w przypadku braku
dostatecznej ilości Praw Majątkowych ŚP na koncie Członka rejestru w trybie
normalnym. Transakcja kupna na TGE brakującej ilości Praw Majątkowych ŚP w
trybie Transakcji pozasesyjnej lub sesyjnej na RPM.
14.4.1. W przypadku konieczności zawieszenia rozliczenia przez Izbę Transakcji
giełdowej z RPM z powodu braku w rejestrze dostatecznej ilości Praw
strona 39
Majątkowych ŚP Rozliczającego Członka Izby, IRGiT niezwłocznie
komunikuje się ze stronami Transakcji, nie później niż w dniu następującym
po dniu zawarcia takiej Transakcji do godziny 9:00.
14.4.2. W przypadku gdy stroną Transakcji zobowiązaną do dokupienia Praw
Majątkowych ŚP jest dom maklerski, realizuje on zlecenie na rzecz klienta,
na rachunek którego dokonał sprzedaży.
14.4.3. W przypadku gdy stroną Transakcji zobowiązaną do dokupienia Praw
Majątkowych ŚP jest inny Rozliczający Członek Izby niż dom maklerski,
realizuje on zlecenie na własny rachunek.
14.4.4. Izba blokuje, na własnym rachunku w Banku Rozliczeniowym, środki
pieniężne wpłacone przez stronę kupującą na rozliczenie Transakcji, które
zostało zawieszone.
14.4.5. Środki pieniężne, o których mowa w pkt 14.4.4., wykorzystane zostają do
rozrachunku pieniężnego Transakcji kupna brakującej ilości Praw
Majątkowych ŚP. Strona zobowiązana do dokupienia Praw Majątkowych
ŚP pokrywa różnicę kursową przy rozrachunku pieniężnym tej Transakcji.
14.4.6. Strona zobowiązana do dokupienia brakującej ilości Praw Majątkowych
ŚP, na bieżąco informuje Izbę o podjętych działaniach i ich rezultatach.
14.4.7. Uzupełnienie brakującej ilości Praw Majątkowych ŚP następuje poprzez
złożenie przez Rozliczającego Członka Izby zlecenia kupna i zawarcie
Transakcji sesyjnej lub pozasesyjnej rozliczanej na TGE. Strona kupująca
zobowiązana jest niezwłocznie poinformować Izbę o złożeniu zlecenia w
Systemie Informatycznym Giełdy oraz przekazać jej pisemne
potwierdzenie tego zlecenia.
14.4.8. Uzupełnienie brakującej ilości Praw Majątkowych ŚP powinno nastąpić w
najbliższym terminie przewidywanym w harmonogramie tzn. w trakcie
najbliższego Dnia Obrotu na giełdzie.
14.5. Transakcja kupna brakującej ilości Praw Majątkowych ŚP w trybie Transakcji
pozasesyjnej na RPM.
14.5.1. Zarząd Giełdy w porozumieniu z Izbą może zezwolić na zawarcie
Transakcji pozasesyjnej, na pisemny wniosek podmiotu zobowiązanego do
kupna brakującej ilości Praw Majątkowych ŚP.
14.5.2. Transakcja pozasesyjna zostaje zawarta na RPM i rozliczona przez Izbę
poza ustalonymi w odpowiednich regulacjach Giełdy i Izby dniami.
14.6. Tryb postępowania po wykonaniu dokupienia Praw Majątkowych ŚP.
14.6.1. Po zawarciu Transakcji dokupienia Praw Majątkowych ŚP następuje
ostateczne rozliczenie przez Izbę Transakcji, które zostało zawieszone.
14.6.2. Transakcja dokupienia Praw Majątkowych ŚP zostaje rozliczona finansowo
oraz w Prawach Majątkowych ŚP.
14.6.3. W przypadku Transakcji dokupienia Praw Majątkowych ŚP w trybie
transakcji pozasesyjnej, rozliczenie w Prawach Majątkowych ŚP następuje
niezwłocznie po zawarciu Transakcji. Rozliczenie finansowe następuje w
najbliższym terminie wykonywania rozrachunku pieniężnego w Banku
Rozliczeniowym.
strona 40
14.6.4. Po rozliczeniu Transakcji dokupienia Praw Majątkowych ŚP wykonywane
jest rozliczenie Transakcji, której rozliczenie zostało zawieszone, poprzez
rozliczenie finansowe i wprowadzenie do Systemu Informatycznego
rejestru parametrów takiej Transakcji.
14.6.5. Rozliczenia finansowe dokonywane są z wykorzystaniem środków
pieniężnych, o których mowa w pkt 14.4.4., oraz korygowane są o
ewentualne różnice kursowe. Izba oblicza korektę oraz wystawia stosowne
dokumenty płatnicze.
15. Rozrachunek uprawnień do emisji.
15.1. Każdy Rozliczający Członek Izby dopuszczony przez Giełdę do uczestnictwa w
RUE zobowiązany jest posiadać rachunku emisji w Rejestrze Unii.
15.2. Rozliczający Członek Izby jest zobowiązany podać Izbie numer swojego
rachunku emisji w Rejestrze Unii.
15.3. W przypadku zmiany numeru rachunku emisji, o którym mowa w pkt 15.2.,
Rozliczający Członek Izby jest zobowiązany przekazać aktualne dane Izbie.
15.4. W celu dokonania rozrachunku Transakcji zawartych na RUE Izba wykorzystuje
własny rachunek emisji w Rejestrze Unii.
15.5. Rozliczający Członek Izby, który zamierza dokonać Transakcji sprzedaży
Uprawnień do Emisji na Giełdzie musi uprzednio dokonać transferu Uprawnień do
Emisji z własnego rachunku emisji w Rejestrze Unii na rachunek emisji IRGiT w tymże
rejestrze.
15.6. Przedmiotem Zlecenia sprzedaży mogą być wyłącznie Uprawnienia do Emisji,
które znajdują się na rachunku emisji IRGiT w Rejestrze Unii.
15.7. Izba prowadzi ewidencję Uprawnień do Emisji zdeponowanych na rachunku
emisji IRGiT w Rejestrze Unii.
15.8. Izba rejestruje zmiany stanu posiadania Uprawnień do Emisji wynikające z
zawartych Transakcji rozliczanych przez Rozliczających Członków Izby.
15.9. Transfer Uprawnień do Emisji z rachunku emisji IRGiT na rachunek
Rozliczającego Członka Izby w Rejestrze Unii, jest dokonywany na podstawie
pisemnego wniosku o wykonanie transferu dostarczonego faksem lub za pomocą
poczty elektronicznej na adres wskazany przez IRGiT.
15.10.
Transfer nie jest realizowany w przypadku, gdy wolumen przedstawiony
we wniosku przekracza liczbę Uprawnień do Emisji znajdujących się na rachunku
emisji IRGiT w Rejestrze Unii przypisanych Rozliczającemu Członkowi Izby.
15.11.
Transfer Uprawnień do Emisji dokonywany jest do 12:00 w pierwszy dzień
roboczy następujący po Dniu Obrotu.
16. Rozrachunek Gazu.
strona 41
16.1. Transakcje, których przedmiotem jest Gaz, rozliczane przez Izbę, zgłaszane są
saldem do OSPg w podziale na Kody ZUP przydzielone przez OSPg Rozliczającym
Członkom Izby i odpowiednio ich klientom.
16.2. Zgłoszenie wykonywane jest przez TGE w imieniu Rozliczających Członków Izby
i odpowiednio ich klientów poprzez złożenie Nominacji, na podstawie danych
uzyskanych z Systemu rozliczeniowego Izby.
16.3. Szczegółowe zasady dostawy Gazu określone są
Szczegółowych Zasadach Obrotu Towarowej Giełdy Energii S.A.
w
IRiESPg
oraz
17. Rozrachunek i rozliczenie Transakcji w obrocie energią elektryczną zawieranych
na giełdach i wykonywanych poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23
Ustawy Prawo Energetyczne.
17.1. W ramach organizacji i prowadzenia rozliczeń Transakcji zawieranych w
obrocie energią elektryczną na giełdzie, które są wykonywane poza systemem, o
którym mowa w art. 3 pkt 23 Ustawy Prawo Energetyczne, Izba w szczególności:
17.1.1. ustala wielkość świadczeń niepieniężnych, do spełnienia których są
zobowiązani, lub do których uzyskania są uprawnieni Rozliczający
Członkowie Izby dla danego połączenia międzysystemowego (w
rozumieniu pkt 17.2.),
17.1.2. ustala wielkość świadczeń pieniężnych Rozliczających Członków Izby
wynikających z ustalenia wielkości świadczeń, o których mowa w pkt
17.1.1.,
17.1.3. umożliwia spełnienie świadczeń, o których mowa w pkt 17.1.2., poprzez
przygotowanie dyspozycji powodujących uznanie lub obciążenie
rachunków bankowych wskazanych przez Rozliczających Członków Izby i
prowadzonych w Banku Rozliczeniowym lub poprzez uznanie lub
obciążenie rachunku bankowego Izby,
17.1.4. w zakresie określonym w regulaminie Izby organizuje i zarządza systemem
gwarantowania rozliczeń, w tym ustala wartość Limitów transakcyjnych
dla poszczególnych Rozliczających Członków Izby lub Zagranicznych izb
rozliczeniowych na dany dzień,
17.1.5. wystawia lub akceptuje w imieniu Rozliczających Członków Izby
odpowiednie dokumenty księgowe obejmujące świadczenia pieniężne, o
których mowa w pkt 17.1.2.
17.2. Zgłaszanie dostaw do OSPe dokonywane jest w podziale na Jednostki
Grafikowe przydzielone przez OSPe Członkom Izby lub odpowiednio ich klientom, z
uwzględnieniem
dostaw
realizowanych
z
wykorzystaniem
połączeń
międzysystemowych. Za połączenie międzysystemowe rozumie się udostępnianie
przez Giełdę dla celów handlowych zdolności przesyłowych przez połączenie
pomiędzy krajowym systemem elektroenergetycznym przesyłowym i systemami
przesyłowymi państw sąsiednich.
17.3. Podmiotem odpowiedzialnym za zapewnienie odpowiednich mocy
przesyłowych w połączeniach międzysystemowych pozwalających na wykonanie
przez Członków Izby świadczeń niepieniężnych wynikających z Transakcji
rozliczanych przez Izbę jest dana giełda. Zasady udostępnienia mocy przesyłowych
strona 42
dla Członków Izby określa Izba w umowie dotyczącej rozliczania Transakcji
zawieranej z daną giełdą.
Część V - Inne Operacje
18. Transfer pozycji.
18.1. Transfer pozycji polega na przeniesieniu zapisów wyrażających stany
posiadania pozycji w towarach giełdowych z Konta ewidencyjnego
prowadzonego dla Rozliczającego Członka Izby na inne Konto ewidencyjne
prowadzone dla tego samego lub innego podmiotu, bez przeniesienia własności
towarów giełdowych.
18.2. Transfer, o którym mowa w pkt 18.1., wykonywany jest przez Izbę na podstawie
złożonego przez Rozliczającego Członka Izby pisemnego wniosku, który powinien
zawierać nazwy Kont ewidencyjnych, z których i na które ma być dokonany
transfer oraz zawierać szczegółowe informacje opisujące transferowane pozycje,
w tym m.in. typ, numer, kurs, datę i czas zawartej Transakcji, ilość kontraktów oraz
nazwę instrumentu, na którym była zawarta Transakcja.
18.3. Możliwe jest także wykonanie przez Izbę transferu pozycji – w przypadkach,
gdy dopuszczają to właściwe przepisy prawa – polegającego na przeniesieniu
zapisów wyrażających stany posiadania pozycji w towarach giełdowych z Konta
ewidencyjnego prowadzonego dla Rozliczającego Członka Izby na Konto
ewidencyjne prowadzone dla innego Rozliczającego Członka Izby, w związku z ich
nabyciem na skutek określonego zdarzenia prawnego, z przeniesieniem prawa
własności towarów giełdowych.
18.4. Transfer, o którym mowa w pkt 18.3., wykonywany jest przez Izbę na podstawie
złożonego pisemnego wniosku zarówno przez Rozliczającego Członka Izby, który
przyjmuje transfer jak i Rozliczającego Członka, z którego konta transfer jest
wykonywany. Wniosek powinien wskazywać nazwy Kont ewidencyjnych, z których i
na które ma być dokonany transfer oraz zawierać szczegółowe informacje
opisujące transferowane pozycje, w tym m.in. typ, numer, kurs, datę i czas zawartej
Transakcji, ilość kontraktów oraz nazwę instrumentu, na którym była zawarta
Transakcja. Dodatkowo do wniosku Rozliczający Członek Izby załącza odpowiednie
dokumenty potwierdzające zajście określonego zdarzenia lub dokonanie
czynności, których przedstawienia zażąda Izba w terminie wskazanym przez Izbę.
18.5. Opłata za transfer pozycji, naliczana i pobierana jest przez Izbę na podstawie
tabeli opłat regulaminu Izby, od każdej transferowanej pozycji osobno.
19. Działania Izby w przypadku wystąpienia ograniczeń w poborze lub dostawach
energii elektrycznej lub Gazu.
19.1. W przypadku wystąpienia ograniczeń w poborze lub dostawach energii
elektrycznej lub Gazu, Rozliczający Członkowie Izby lub ich klienci objęci takim
ograniczeniem nie są zwolnieni z obowiązków wynikających z posiadania pozycji
otwartych na RTT (których przedmiotem obrotu jest energia elektryczna lub Gaz),
na RDN lub RDNg, chyba że zostanie podjęta decyzja o zawieszeniu rozrachunków,
o której mowa w pkt 19.2. Jeśli Rozliczający Członek Izby lub jego klient nie ma
strona 43
możliwości zbilansowania dostaw za pomocą dostępnych na giełdzie
instrumentów, wtedy podlega on usłudze bilansowania (fizycznego i handlowego),
przewidzianej w IRiESPe lub IRiESPg. W takim też przypadku przepisy niniejszych
Szczegółowych Zasad Rozliczeń stosuje się odpowiednio do rozliczeń oraz
rozrachunku Transakcji, których przedmiotem jest energia elektryczna lub Gaz.
19.2. W przypadku powzięcia przez Izbę informacji o wprowadzeniu lub wystąpieniu
ograniczeń w poborze lub dostawie energii elektrycznej lub Gazu, Izba zastrzega
sobie możliwość zawieszenia na czas określony dokonywania rozrachunków lub
rozliczeń Transakcji, których przedmiotem jest energia elektryczna lub Gaz. Po
ustaniu przyczyny podjęcia decyzji o wprowadzeniu zawieszenia, o którym mowa w
niniejszym pkt 19.2, Zarząd IRGiT podejmie decyzję o wznowieniu prowadzenia
rozrachunków lub rozliczeń Transakcji.
19.3. W okresie zawieszenia przez Izbę dokonywania rozrachunku lub rozliczeń, o
którym mowa w pkt 19.2., Izba nie będzie:
19.3.1. wykonywała rozrachunku energii elektrycznej, o którym mowa w pkt 13.,
lub rozrachunku Gazu, o którym mowa w pkt 16., oraz
19.3.2. rozrachunku finansowego, o którym mowa w pkt 11., dla Transakcji
zawartych na RDN, RDB, RDNg lub RTT (w przypadku, gdy przedmiotem
jest energia elektryczna lub Gaz),
których dostawa pokrywa się z okresem zawieszenia. Dodatkowo Izba dla
wskazanego okresu zawieszenia nie będzie wystawiała faktur VAT dla Transakcji,
których przedmiotem jest energia elektryczna lub Gaz.
19.4. Decyzja w zakresie, o którym mowa w pkt 19.2., podjęta zostanie na
podstawie uchwały Zarządu IRGiT.
20. Działania Izby w przypadku zawieszenia świadczenia usług przesyłowych przez
OSPe lub OSPg dla Członka Izby.
20.1. W przypadku otrzymania przez Izbę informacji od Giełdy o wstrzymaniu przez
OSPe lub OSPg świadczenia usług przesyłowych dla Członka Izby lub jego klienta
na wskazanych Jednostkach Grafikowych lub Kodach ZUP, Izba uniemożliwi od
daty dostawy wskazanej przez Giełdę danemu Członkowi Izby lub klientowi
Członka Izby zgłaszanie zarejestrowanych na tych Jednostkach Grafikowych lub
Kodach ZUP pozycji.
20.2. Członek Izby, który na Kontach ewidencyjnych w Izbie, pod którymi
zdefiniowane są Jednostki Grafikowe lub Kody ZUP, dla których OSPe lub OSPg
wstrzymał świadczenie usług przesyłowych, posiada zarejestrowane pozycje do
wykonania, zobowiązany jest na wezwanie Izby do zamknięcia tych pozycji
najpóźniej do godziny 9:00 na jeden dzień przed ich datą dostawy.
20.3. Jeżeli Członek Izby, o którym mowa w pkt 20.2., nie zamknął pozycji do
godziny 9:00 na jeden dzień przed datą dostawy, Izba może za pośrednictwem
Giełdy podjąć działania w imieniu Członka Izby w celu zamknięcia otwartych
strona 44
pozycji. Koszty wynikające z różnicy kursów zamykanych pozycji obciążają Członka
Izby.
21. Działania Izby w przypadku nie przyjęcia przez OSPe lub OSPg zgłoszenia do
fizycznej realizacji Transakcji, których przedmiotem jest energia elektryczna lub
Gaz.
21.1. W przypadku nie przyjęcia do fizycznej realizacji przez OSPe zgłoszenia, o
którym mowa w pkt 13., lub nie przyjęcia do fizycznej realizacji przez OSPg
zgłoszenia, o którym mowa w pkt 16., Izba zastrzega sobie możliwość zawieszenia
na czas określony dokonywania rozrachunków lub rozliczeń Transakcji, których
przedmiotem jest energia elektryczna lub Gaz. Zawieszenie, o którym mowa w
zdaniu powyżej, może dotyczyć wszystkich Transakcji lub części Transakcji w
stosunku do których zaistniały przyczyny, o których mowa w zdaniu pierwszym,
pokrywających z się z datą dostawy nie przyjętych zgłoszeń do fizycznej realizacji
przez OSPe lub OSPg. Po ustaniu przyczyny podjęcia decyzji o wprowadzeniu
zawieszenia, o którym mowa w niniejszym pkt 21.1., Zarząd IRGiT podejmie decyzję
o wznowieniu prowadzenia rozrachunków lub rozliczeń Transakcji.
21.2. W okresie zawieszenia przez Izbę dokonywania rozrachunku lub rozliczeń,
o którym mowa w pkt 21.1., Izba nie będzie:
21.2.1. wykonywała rozrachunku energii elektrycznej, o którym mowa w pkt 13.,
lub rozrachunku Gazu, o którym mowa w pkt 16., oraz
21.2.2. rozrachunku finansowego, o którym mowa w pkt 11., dla Transakcji
zawartych na RDN, RDB, RDNg lub RTT (w przypadku, gdy przedmiotem
jest energia elektryczna lub Gaz),
których dostawa pokrywa się z okresem zawieszenia. Dodatkowo Izba dla
wskazanego okresu zawieszenia nie będzie wystawiała faktur VAT dla Transakcji,
których przedmiotem jest energia elektryczna lub Gaz.
21.3. Decyzja w zakresie, o którym mowa w pkt 21.1., podjęta zostanie na
podstawie uchwały Zarządu IRGiT.
strona 45

Uchwała nr 66/14/II/02 - Towarowa Giełda Energii SA

Transkrypt

Podobne dokumenty

DEKLARACJA CZŁONKA IZBY PRZEMYSŁOWO

KONKURS WIEDZY O KRAJACH EUROPEJSKICH

strony 1-8 - Dolnośląska Izba Rzemieślnicza

Prosba o przygotowanie nowego projektu papieru

Koniec nadużywania umów terminowych o pracę. Zmiany od stycznia

pobierz - Gmina Radomyśl nad Sanem

DEKLARACJA CZŁONKOWSKA Imieniem własnym lub działając z

victor santisteban członek rady

Nazwa firmy LINDE GAZ POLSKA Sp.z oo ul

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia na zakup i dostawę gier