Informacja prasowa

Informacja prasowa
12 grudnia 2013 r.
Rynek obligacji w Europie Środkowo-Wschodniej w 2014
roku: niewielki wpływ końca luzowania ilościowego przez
Fed; czynniki lokalne powinny zatrzymać wzrost
rentowności.



Koniec luzowania ilościowego w znacznym stopniu został już uwzględniony w cenach
obligacji emitowanych przez państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Dyscyplina fiskalna i
coraz szybszy wzrost PKB czynnikami wspierającymi stabilną sytuację w finansach
publicznych.1
Duża aktywność w obszarze prefinansowania i wykupu obligacji pod koniec 2013 roku
zapewni państwom Europy Środkowo-Wschodniej możliwość dostosowania emisji w
pierwszym półroczu 2014 roku.
Sytuacja w regionie:

Czechy – duża płynność i niższa podaż brutto utrzymają rentowności na niskich poziomach

Chorwacja – według prognoz rentowności wzrosną do 5,5–5,75%; zdarzenia jednorazowe niezwiązane z
długiem mogą stanowić dodatkowe źródło środków pieniężnych

Węgry – wysokie zadłużenie zewnętrzne i krótkie terminy zapadalności obligacji skarbowych mogą
spowodować wzrost rentowności

Polska – zmiany w otwartych funduszach emerytalnych znacznie ograniczą podaż obligacji w przyszłym roku

Rumunia – obniżenie rezerwy obowiązkowej powinno zwiększyć popyt wewnętrzny na papiery skarbowe

Słowacja – jeden z najbardziej atrakcyjnych krajów; wykupy powinny ograniczyć emisje w przyszłym roku

Serbia – duże zapotrzebowanie na finansowanie w 2014 roku ze względu na restrukturyzację przedsiębiorstw
państwowych i jednego z segmentów rynku finansowego
Nadchodzące wygaszanie programu luzowania ilościowego przez Fed uznawane jest za czynnik mający
największy wpływ na rentowności obligacji skarbowych w przyszłym roku. Według opublikowanego dziś
raportu opracowanego przez Erste Group „Prognozy dotyczące rynku obligacji w Europie ŚrodkowoWschodniej w 2014 roku – Do czego doprowadzi ograniczenie luzowania ilościowego przez Fed i
ożywienie gospodarcze w regionie?”, ograniczenie luzowania ilościowego zostało już w znacznym
stopniu uwzględnione w cenach obligacji państw Europy Środkowo-Wschodniej, dlatego przewiduje się
jedynie nieznaczny wpływ na warunki finansowania państw grupy CEE6. – Wygląda na to, że proces
ograniczania luzowania ilościowego będzie uważnie kontrolowany. Fed będzie starał się uniknąć
raptownych skoków rentowności amerykańskich papierów skarbowych, aby nie zakłócić trwającego
ożywienia gospodarczego. To również ogranicza ryzyko wzrostu rentowności obligacji państw Europy
Środkowo-Wschodniej i dlatego prognozujemy bardzo nieznaczny wzrost rentowności o ok. 20–70
punktów bazowych w przyszłym roku – tłumaczy Juraj Kotian, szef CEE Macro/FI Research w Erste
Group.
– U schyłku 2013 roku rządy państw Europy Środkowo-Wschodniej aktywnie angażują się w
prefinansowanie i wykupy papierów wartościowych, co powinno zapewnić im dużo swobody w
pierwszych dwóch kwartałach 2014 roku. Niższe deficyty, dalsza konsolidacja (choć przebiegająca
wolniej) oraz bardziej optymistyczne prognozy dynamiki PKB na 2014 rok powinny również stanowić
wsparcie dla państw regionu w zakresie obsługi zadłużenia – zwraca uwagę Kotian. Analitycy Erste
1
CEE = Chorwacja, Czechy, Węgry, Słowacja, Polska, Rumunia i Serbia
1/2
Group prognozują, że dynamika PKB w Europie Środkowo-Wschodniej wzrośnie do 2,2% w 2014 roku,
a w strefie euro wyniesie 1,0%.
Czechy – potrzeby pożyczkowe brutto w 2014 roku wyniosą 9,5% PKB; duża płynność i niższa
podaż brutto utrzymają rentowności na niskich poziomach
Potrzeby pożyczkowe brutto Czech w 2014 roku szacuje się na ok. 370 mld CZK, czyli ok. 9,5%
nominalnego PKB. Na powyższą wartość składa się 270 mld CZK zapadającego długu (obligacje i bony
skarbowe) oraz 100 mld CZK deficytu prognozowanego na 2014 rok. Deficyt uwzględnia również
dodatkowe wydatki – jednak wzrost gospodarczy w tempie 2% w przyszłym roku powinien zapewnić
rządowi pewne możliwości sterowania bez zbliżania się do docelowego deficytu w wysokości 3%.
Znacznym podwyżkom rentowności przeciwdziałać będą czynniki lokalne, takie jak niemal zerowe stopy
procentowe oraz duża nadwyżka płynności w czeskim sektorze bankowym w połączeniu z
przeprowadzonymi ostatnio interwencjami w celu osłabienia korony. Ponadto czeski rząd planuje
wesprzeć publiczne finanse publiczne, stawiając na lepsze zarządzanie finansami instytucji publicznych
Ponieważ współczynnik kredytów do depozytów wynosi 73–75%, w czeskim sektorze bankowym
występuje duża nadwyżka płynności. Środki jakie banki mogą przeznaczyć na inwestycje stale rosną od
2011 roku i to właśnie głównie dzięki nim sektor bankowy może nabywać rządowy dług. Rynki
przewidują utrzymanie się ograniczonego popytu na kredyt, a ożywienie w gospodarce będzie
następować powoli, dlatego prognozuje się utrzymanie tego trendu w latach 2014–2015. Czeski sektor
bankowy powinien wygenerować ok. 160 mld CZK nadwyżki płynności w latach 2014–2015, z czego 65–
70 mld CZK w 2015 roku.
Chorwacja – według prognoz rentowności wzrosną do 5,5–5,75%; liczne zdarzenia jednorazowe
mogą stanowić dodatkowe źródło środków pieniężnych i ograniczyć potrzeby pożyczkowe
W grupie CEE6 Chorwacja jest państwem najbardziej zagrożonym gwałtowną zwyżką rentowności
obligacji, z racji najwyższego długu publicznego i deficytu budżetowego. Ponadto przyjęta polityka
walutowa wymaga uważnego zarządzania płynnością, co oznacza, że rentowności mogą wzrosnąć gdy
waluta znajdzie się pod presją.
Dług publiczny przekroczył niedawno 60% PKB (75% uwzględniając gwarancje rządowe) i w dalszym
ciągu rośnie. Około 1/5 długu publicznego zapadnie w 2014 roku, z czego ponad połowa to bony
skarbowe w rękach inwestorów krajowych. Niemniej jednak 40% emisji obligacji brutto zostało już objęte
niedawno uplasowaną emisją w wysokości 1,75 mld USD. Analitycy Erste Group prognozują, że
chorwackie Ministerstwo Finansów wróci na globalne rynki finansowe w połowie 2014 roku. Choć
obecnie mamy do czynienia z niskim ryzykiem dostępności finansowania, ceny będą uzależnione od
tempa ograniczania luzowania ilościowego przez Fed oraz wprowadzenia lokalnych planów konsolidacji
fiskalnej.
Z tego względu rentowność obligacji w HRK powinna wzrosnąć do ok. 5,5%–5,75%. O znacznym
obniżeniu potrzeb pożyczkowych w 2014 roku może zadecydować wiele potencjalnych zdarzeń
jednorazowych, np. oddanie w koncesję chorwackich autostrad, czy ograniczenie pakietu chorwackiego
Skarbu Państwa w spółce INA do 25%+1.
Węgry – wysokie zadłużenie zewnętrzne i krótkie terminy zapadalności obligacji skarbowych
mogą spowodować wzrost rentowności
Całkowity dług publiczny w centralnym budżecie państwa wynosi ok. 74 mld EUR (74% PKB), z czego
ok. 60% jest denominowane w HUF, a 40% w walutach obcych. Ponad 60% całkowitego zadłużenia
zapadnie w okresie najbliższych pięciu lat, a ponad 50% długu zaciągniętego przez rząd pozostaje w
rękach nierezydentów, co powoduje, że państwo jest dość wrażliwe na zmiany w ocenie ryzyka. Poza
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 46 tys. pracowników obsługuje 16,4 mln
klientów poprzez 2.900 oddziałów w 7 państwach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja i Serbia). W III kw. 2013 roku Erste
Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 207,9 mld EUR, zysk netto w wysokości 430,3 mln EUR oraz wskaźnik kosztów do
dochodów na poziomie 52,4%.
.
2/5
inwestorami zagranicznymi znaczną część długu denominowanego w forincie posiadają banki
komercyjne (nieco powyżej 1/5).
Łączna podaż długu węgierskiego rządu na 2014 rok to ok. 12 mld EUR (12,5% PKB). W drugim
półroczu możemy spodziewać się bardziej intensywnego wykupu długu denominowanego w walutach
obcych, ze względu na zbliżający się terminy zapadalności pożyczki w kwocie 2 mld EUR udzielonej w
ramach pomocy przez UE, MFW i BŚ. Prawdopodobne jest, że organ zarządzający długiem będzie w
dalszym ciągu emitował dług w walutach obcych (w ramach programu emisji obligacji na łączną kwotę 5
mld USD). Obecnie wysokie rezerwy rządowe (3,8 mld EUR bez sprzedaży obligacji w USD) i znaczna
nadwyżka na rachunku bieżącym (1,8 mld EUR według prognoz) umożliwiają częściowe refinansowanie
wykupu instrumentów w walutach obcych ze środków w HUF. W odniesieniu do emisji w HUF, o losach
przyszłorocznej podaży zadecyduje organ zarządzający długiem, który rozważy zastąpienie długu
walutowego o coraz bliższym terminie wykupu długiem w forintach. Wywoła to pewną presję na wzrost
rentowności obligacji w walucie lokalnej, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę mniej korzystną
sytuację na rynku zewnętrznym, związaną z wygaszaniem programu luzowania ilościowego.
Jako że głównymi nabywcami obligacji węgierskich są instytucje zagraniczne, wygaszanie programu
luzowania ilościowego przez Fed może dodatkowo zwiększyć ryzyko związane z posiadaniem
węgierskich obligacji przez inwestorów zagranicznych. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę ich
dotychczasowe przywiązanie do węgierskich obligacji (w latach 2012–2013) oraz apetyt rynku na ryzyko
związane ze spekulacyjnym charakterem węgierskiego ratingu, analitycy Erste Group nie prognozują
masowego wycofywania się inwestorów zagranicznych z rynku obligacji węgierskich, spodziewają się
jednak nieznacznego spadku ich udziału w przyszłości.
Polska – reforma systemu emerytalnego znacznie ograniczy podaż obligacji w przyszłym roku
Polski dług publiczny rósł ostatnimi czasy i przekroczył ustawowy próg 50% PKB, niebezpiecznie
zbliżając się do drugiego – 55% PKB, kiedy gospodarka zaczęła wyhamowywać. Większość długu jest w
złotówkach, a pozostałą część wyemitowano w EUR i USD. Nieznacznie skrócił się średni termin
zapadalności krajowego długu, tj. 4,37 roku, a w przypadku długu w walutach obcych jest to wynosi on
7,42 roku. Mimo to nadchodzące zmiany w systemie emerytalnym skrócą termin zapadalności
krajowego długu o ok. 0,2 roku według Ministerstwa Finansów.
Zakładając, że reforma systemu emerytalnego zostanie przeprowadzona pod koniec stycznia,
prognozuje się spadek potrzeb pożyczkowych brutto do ok. 132 mld
Inną konsekwencją reformy systemu emerytalnego będzie zmiana struktury podmiotowej długu
wyemitowanego przez Skarb Państwa. Według prognoz udział inwestorów zagranicznych posiadających
krajowe papiery skarbowe wzrośnie do ok. 44% (obecnie 35%), a w całym zadłużeniu do ok. 62%
(obecnie 53%).
Choć oczekiwane zmiany strukturalne wśród polskich obligatariuszy wywołają większą zmienność na
rynku, Polska będzie w dalszym ciągu dobrze postrzegana na rynkach międzynarodowych, a jej ratingi
pozostaną stabilne, co nie powinno przełożyć się na znaczny wzrost ryzyka. Niemniej jednak, większe
uzależnienie od globalnych nastrojów oznacza, że ryzyko związane z wydarzeniami na arenie
międzynarodowej (np. z rozpoczęciem wygaszania programu luzowania ilościowego) będzie miało
wpływ na rentowności, dodatkowo zwiększając obecną presję zwyżkową.
Rumunia – obniżenie rezerwy obowiązkowej powinno zwiększyć popyt wewnętrzny na papiery
skarbowe
Potrzeby pożyczkowe brutto Rumunii wycenia się na 65 mld RON, czyli 9,8% PKB. To nieznacznie mniej
niż 70 mld RON (11,2% PKB) w 2013 roku. Strategia Ministerstwa Finansów zakłada wydłużenie
terminów wykupu obligacji w walucie krajowej wyemitowanych na lokalnym rynku oraz ograniczenie
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 46 tys. pracowników obsługuje 16,4 mln
klientów poprzez 2.900 oddziałów w 7 państwach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja i Serbia). W III kw. 2013 roku Erste
Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 207,9 mld EUR, zysk netto w wysokości 430,3 mln EUR oraz wskaźnik kosztów do
dochodów na poziomie 52,4%.
.
3/5
kosztów kredytowania, dzięki czemu struktura terminowa długu rządowego obejmująca najbliższe kilka
lat jest obecnie bardziej równomierna. W 2013 roku zwiększyła się również znacznie baza inwestorów, a
według stanu na jesień 2013 roku nierezydenci są w posiadaniu 22% obligacji i bonów w RON (6% rok
temu).
Biorąc pod uwagę wciąż niską inflację, analitycy Erste prognozują, że główna stopa procentowa
pozostanie na poziomie 4% w 2014 roku, a rezerwa minimalna w RON spadnie do 12% na początku
przyszłego roku, co pozwoli dostarczyć 4 mld RON na rynek. Powyższe będzie miało wpływ przede
wszystkim na krótkoterminową część krzywej rentowności, a na jej długoterminową część największy
wpływ będą miały zdarzenia o charakterze zewnętrznym, takie jak rozpoczęcie wygaszania programu
luzowania ilościowego przez Fed oraz wydarzenia w krajowej polityce. Nie można wykluczyć kolejnego
cięcia o 25 punktów bazowych w styczniu 2014 roku, ale szanse na spadek głównej stopy procentowej
do 3,75% są nikłe. Prognozy Erste dla rządowych pięciolatek to 4,9% w czerwcu 2014 roku i 5,1% w
grudniu 2014 roku. Ograniczenie programu luzowania ilościowego przez Fed, normalizacja inflacji i
ryzyko polityczne związane z wyborami prezydenckimi pod koniec 2014 roku sugerują stopniowy wzrost
kosztów finansowania. Podniesienie ratingu oraz korzystny wpływ układów ostrożnościowych z MFW i
UE może obniżyć presję zwyżkową na rentowność długu emitowanego w walucie lokalnej, choć w
dalszym ciągu mamy do czynienia z presją na wzrost rentowności.
W przyszłości dług publiczny Rumunii powinien utrzymać się na poziomie poniżej 40% PKB, a deficyt
budżetowy powinien bardzo powoli spadać do 2,5% PKB w roku 2018.
Słowacja – czerpie korzyści z bycia jednym z najatrakcyjniejszych rynków; wykupy powinny
ograniczyć emisje w przyszłym roku
Dług zaciągnięty przez słowacki rząd znacznie wzrósł od czasu wybuchu kryzysu finansowego. Deficyt
fiskalny wzrósł do 8% PKB i jest stopniowo redukowany. Wkład związany z europejskimi mechanizmami
ratunkowymi również zwiększył zadłużenie. Od 2011 roku ma miejsce konsolidacja fiskalna, która
powinna ograniczyć deficyt do ok. 3% PKB w 2013 roku. Ponadto konsolidacja powinna być
kontynuowana w nadchodzących latach, ograniczając nowe emisje i przyrost długu.
Poza niższym deficytem, organ zarządzający słowackim długiem w 2014 roku będzie w nadzwyczaj
komfortowej sytuacji również ze względu na przychody (niezwiązane z wyemitowanym długiem) z
prywatyzacji rządowego pakietu mniejszościowego w głównym operatorze telekomunikacyjnym oraz
dywidendy nadzwyczajne, wypłacane przez przedsiębiorstwa państwowe. Łączna kwota emitowanych w
2014 roku obligacji może sięgnąć 6,0 mld EUR – o niemal 30% mniej niż w roku bieżącym. Z powyższej
kwoty 4,1 mld EUR będzie przeznaczone na rolowanie zapadających obligacji.
Popyt ze strony inwestorów krajowych może okazać się niższy niż w ubiegłych latach, ponieważ
wolumen kredytów może zwiększać się szybciej niż wartość depozytów, zmniejszając tym samym
płynność w sektorze bankowym. Niemniej jednak fundusze emerytalne mogą zastąpić część popytu.
Popyt ze strony inwestorów zagranicznych zapewne będzie w dalszym ciągu znaczny, ze względu na
wysoką atrakcyjność obligacji Słowacji o ratingu A/A2, których podaż spada. Wielkość pozostającego do
spłaty zadłużenia „najwyższej jakości“ na rynku w strefie euro zmalała z 7 bln EUR do nieco ponad 4 bln
EUR w dość krótkim czasie. W efekcie udział słowackich instrumentów w najwyższej jakości obligacjach
w strefie euro potroił się z 0,3% w 2009 roku do 0,9%.
Rentowność obligacji wyemitowanych przez słowacki rząd powinna wzrosnąć wraz ze wzrostem
rentowności obligacji niemieckich, choć takie ryzyko znacznie ogranicza silna pozycja finansowa organu
zarządzającego długiem. Spread rentowności słowackich obligacji względem obligacji niemieckich
pozostanie poniżej 100 punktów bazowych w przypadku dziesięciolatek.
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 46 tys. pracowników obsługuje 16,4 mln
klientów poprzez 2.900 oddziałów w 7 państwach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja i Serbia). W III kw. 2013 roku Erste
Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 207,9 mld EUR, zysk netto w wysokości 430,3 mln EUR oraz wskaźnik kosztów do
dochodów na poziomie 52,4%.
.
4/5
Serbia – duże zapotrzebowanie na finansowanie w 2014 roku, ze względu na restrukturyzację
przedsiębiorstw państwowych i jednego z segmentów rynku Finansowego
Dług publiczny Serbii powinien pozostać nieznacznie poniżej 50% PKB do końca 2013 rok, przy
nieznacznym pogorszeniu w średnim okresie. Zgodnie ze strategią fiskalną Ministerstwa Finansów,
zapotrzebowanie na finansowanie w 2014 roku wzrośnie ze względu na koszty związane z
restrukturyzacją przedsiębiorstw państwowych i jednego z segmentów rynku finansowego, szacowane
na 1,7% PKB. W odniesieniu do planu finansowania budżetu w 2014 roku, największy nacisk kładzie się
na krajowy rynek bonów skarbowych i obligacji oraz dwustronne umowy kredytowe, z których
najważniejszą jest umowa o finansowanie ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi w wysokości 3 mld
EUR. Ponadto ważną rolę odegra również Bank Światowy (finansowanie w wysokości 800 mln USD),
szczególnie w zakresie wsparcia restrukturyzacji SEO oraz rekapitalizacji agencji ubezpieczającej
depozyty. Plan finansowy zakłada wykorzystanie rynku euroobligacji w mniejszym stopniu – pozyskano
już ok. 600 mln EUR z emisji, a przeprowadzona ostatnio emisja w wysokości 1 mld USD zostanie
przeznaczona na prefinansowanie w 2014 roku. Analitycy Erste Group nie wykluczają możliwości, że
Ministerstwo Finansów może zrezygnować z kolejnych emisji w 2014 roku.
Decydującą rolę odgrywać będą ewentualne układy z Międzynarodowym Funduszem Walutowym,
ponieważ plan finansowy na 2014 roku opiera się przede wszystkim na czynnikach lokalnych, stabilności
politycznej oraz wiarygodności fiskalnej. Nie występują obecnie napięcia polityczne, a oczekiwane
rozpoczęcie negocjacji z Unią Europejską może przyczynić się do zwiększenia stabilności politycznej i
makroekonomicznej. W krótkim okresie zwiększyła się również wiarygodność fiskalna, po
przedstawieniu projektu budżetu, w którym doszukać się można planów konsolidacyjnych, oraz przyjęciu
bardziej pozytywnego nastawienia do zawarcia nowego porozumienia z MFW. Efekt może być jednak
krótkotrwały, ponieważ luka finansowania przekraczająca 7% PKB i ambitniejsze cele dla deficytu na
lata 2015–2016 zapewniają bardzo ograniczone możliwości korygowania rozbieżności fiskalnych. W
zakresie współpracy z MFW serbski rząd poczeka na dalszy rozwój wydarzeń. Dopóki możliwości
pozyskania finansowania są otwarte, cięcie kosztów w szerszym zakresie wydaje się analitykom Erste
Group mało prawdopodobne.
Dział Analiz:
Juraj Kotian (Head of CEE Macro/FI Research)
Departament prasowy
Hana Cygonková (Head of External Communications)
Carmen Staicu (Group Press Officer)
Linda Michalech (Group Press Officer)
Tel: +43 50100 - 17357
Tel: +43 50100 - 11675
Tel: +43 50100 - 11681
Tel: +43 50100 – 11676
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
Ta informacja prasowa dostępna jest również na stronie internetowej www.erstegroup.com/pressrelease.
Erste Group jest wiodącym dostawcą usług finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Około 46 tys. pracowników obsługuje 16,4 mln
klientów poprzez 2.900 oddziałów w 7 państwach (Austria, Czechy, Słowacja, Rumunia, Węgry, Chorwacja i Serbia). W III kw. 2013 roku Erste
Group osiągnęło łączną wartość aktywów na poziomie 207,9 mld EUR, zysk netto w wysokości 430,3 mln EUR oraz wskaźnik kosztów do
dochodów na poziomie 52,4%.
.
5/5