efektywne zarządzanie odpadami w placówkach

Nowiny Lekarskie 2007, 76, 3, 265-269
JAKUB PĘDZIŃSKI, BARTOSZ PĘDZIŃSKI
EFEKTYWNE ZARZĄDZANIE ODPADAMI W PLACÓWKACH OPIEKI ZDROWOTNEJ
EFFECTIVE WASTE MANAGEMENT IN HEALTH CARE
Katedra Towaroznawstwa Artykułów Przemysłowych
Wydział Towaroznawstwa
Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Korzeniowski
Streszczenie
Śmiało można stwierdzić, że dotychczasowe postępowanie z odpadami w placówkach opieki zdrowotnej jest nastawione na likwidowanie ich
szkodliwych skutków oddziaływania. Nie ma to nic wspólnego z racjonalną gospodarką odpadową i propagowaną obecnie zasadą zrównoważonego
rozwoju. Właściwym punktem wyjścia efektywnej gospodarki powinna być prewencja, mająca przede wszystkim na celu zminimalizowanie
niepożądanych skutków końcowych. Proces powstawania coraz większej ilości odpadów w opiece zdrowotnej generuje coraz większe koszty dla
placówek. Unieszkodliwianie odpadów medycznych ze względu na ich specyficzne właściwości jest regulowane restrykcyjnymi normami, których
spełnianie wymaga dużych nakładów finansowych. Znany jest fakt niedoboru środków finansowych na funkcjonowanie opieki zdrowotnej.
Mając powyższe na uwadze, w artykule podjęto próbę oceny procesu zarządzania odpadami powstającymi w wyniku działalności placówek opieki
zdrowotnej na przykładzie Szpitala Miejskiego w Zambrowie. Omówiono zachodzące w szpitalu zmiany związane z wdrażaniem zintegrowanego
systemu zarządzania. Przedstawiono założenia dotyczące wdrażania systemu ze szczególnym omówieniem roli i znaczenia systemu zarządzania
środowiskowego według normy ISO 14001, gdyż to właśnie jej wymagania kształtują w znacznym stopniu obecną strategię przedsiębiorstwa w
zakresie zarządzania odpadami. Ponadto omówiono procedurę określającą proces gospodarowania odpadami w badanym szpitalu.
SŁOWA KLUCZOWE: odpady medyczne, system zarządzania środowiskowego.
Summary
It will not be wrong to say that modern practices with waste in hospitals mainly deal with eradicating its harmful effect. They have nothing to
do with rational waste policy and wide spreading principle of balanced development. The proper way out should lie in prevention, aimed at
minimizing unwanted side effects. More medical waste generates higher costs of dealing with it. The law regulations impose restricting norms on
its utilization which, if they are complied with, considerably increase the cost. Most clinics feel the shortage of means.
Taking the above under consideration, the author of the article tried to evaluate the process of management of waste being the effect of health
care institutions’ activity, with the example of The City Hospital in Zambrow. Transformations happening in the hospital in connection with the
introduction of an integrated management system were discussed. Assumptions regarding the introduction of the system were presented with
the particular discussion of the role and significance of the environmental management system according to the ISO 14001 norm, as it is its
requirements that greatly mould the current company’s strategy regarding waste management. In addition, the procedure describing waste management process in the examined hospital was discussed.
KEY WORDS: medical waste, environmental management system.
Odpady powstające w wyniku działalności placówek
opieki zdrowotnej stają się istotnym problemem w aspekcie
bezpieczeństwa sanitarnego, ochrony środowiska, a także
kosztów unieszkodliwiania. Przez wiele lat, odpady procesów
leczenia składały się głównie z zabrudzonych materiałów
opatrunkowych lnianych i bawełnianych oraz materiału
biologicznego. Jedyną formą ich utylizacji było spalanie.
Metoda ta zapewniała bezpieczeństwo sanitarne, dając
jednocześnie efekt „nierozpoznawalności” odpadów w formie. Skład odpadów powodował, że jedynymi efektami
ubocznymi spalania był nieprzyjemny zapach i dym, który
był szczególnie widoczny, gdy spalanie odbywało się
z niedoborem tlenu lub w zbyt niskiej temperaturze. Także
pozostałości procesu spalania nie stanowiły poważniejszego
zagrożenia dla środowiska. Łatwość spalania odpadów
spowodowała, że przez wiele lat problem utylizacji wydawał
się być rozwiązany.
W ostatnich czasie, wprowadzono i zaczęto powszechnie
używać wielu materiałów jednorazowego użytku, co
spowodowało istotny wzrost ilości odpadów procesów
leczenia. Zmienił się także w sposób istotny skład odpadów.
Oprócz materiałów opatrunkowych i tkanki biologicznej,
w odpadach pojawiły się tworzywa sztuczne, ostre
metalowe przedmioty, niebezpieczne materiały chemiczne
i radioaktywne. W tej sytuacji, zastosowanie spalania
jako jedynej metody utylizacji wszystkich odpadów
powstających w placówkach opieki zdrowotnej musi zostać
zakwestionowane.
Nie należy obecnie utożsamiać słowa „utylizacja”
ze słowem „spalanie”, lecz rozumieć jako szereg
usystematyzowanych działań mających na celu
unieszkodliwienie odpadu. W zakresie tych działań należy
wziąć pod uwagę właściwości odpadów, ich ilość i skład
morfologiczny, regulacje prawne dotyczące postępowania z
266
Jakub Pędziński i inni
odpadami, wpływ procesu unieszkodliwiania na środowisko
naturalne i lokalne społeczeństwo, a także bezpieczeństwo
pracowników i klientów zakładów opieki zdrowotnej [1].
Proces powstawania coraz większej ilości odpadów
w opiece zdrowotnej generuje coraz większe koszty
dla placówek. Znanym jest fakt powszechnego
niedoboru środków finansowych na funkcjonowanie
ochrony zdrowia w większości krajów świata i Europy.
Unieszkodliwianie odpadów medycznych ze względu
na ich specyficzne właściwości jest regulowane
restrykcyjnymi normami, których spełnianie wymaga
dużych nakładów finansowych. Tymczasem, śmiało
można stwierdzić, że dotychczasowe postępowanie z
odpadami w szpitalach jest nastawione na likwidowanie ich
możliwych skutków oddziaływania, czyli tzw. technologie
end-of-pipe (końca rury). Nie ma to nic wspólnego
z racjonalną gospodarką odpadową i propagowaną obecnie
zasadą zrównoważonego rozwoju. W takiej sytuacji
powinno się promować i rozwijać efektywne systemy
gospodarowania odpadami. Właściwym punktem wyjścia
efektywnej gospodarki powinna być prewencja, mająca
przede wszystkim na celu zminimalizowanie niepożądanych
skutków końcowych, gdyż to właśnie one przyczyniają się
do pogorszenia stanu środowiska, stanowią zagrożenie dla
zdrowia i życia człowieka, a tym samym są największym
marnotrawcą zasobów. Właśnie na taką nowoczesną
gospodarkę odpadową powinny się nastawić polskie
placówki opieki zdrowotnej [2].
Mając powyższe na uwadze, w artykule podjęto próbę
oceny procesu zarządzania odpadami powstającymi w
wyniku działalności placówek opieki zdrowotnej na
przykładzie Szpitala Miejskiego w Zambrowie.
ZMIANY SYSTEMOWE W ZARZĄDZANIU
SZPITALEM
Szpital Miejski w Zambrowie – Niepubliczny Zakład
Opieki Zdrowotnej posiada 5 oddziałów: intensywnej
terapii, chirurgiczny, pediatryczny, ginekologiczno
położniczy, chorób wewnętrznych; 3 pracownie:
diagnostyki laboratoryjnej, diagnostyki obrazowej,
rehabilitacji i fizykoterapii; a także Dział specjalistyczny
opieki ambulatoryjnej w którego strukturach znajduje się
7 specjalistycznych poradni. Szpital posiada około 120
łóżek oraz 200 pracowników.
W czasie badań prowadzonych w Szpitalu Miejskim w
Zambrowie placówka była przygotowywana do wdrożenia
zintegrowanego systemu zarządzania. Proces ten miał
zakończyć się wdrożeniem systemu zarządzania jakością
w oparciu o normę PN-EN ISO 9001:2001, systemu
zarządzania środowiskowego w oparciu o normę PN-EN
ISO 14001:1998 oraz systemu zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy w oparciu o normę PN-N 18001:2004,
a także systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności
według wymogów normy DS 3027E:2002. Audit
certyfikujący planowany był na 16–17 lipca 2005 roku.
Szczególny wpływ na zarządzanie odpadami w badanym
szpitalu ma norma ISO 14001, gdyż podstawowym jej
zadaniem jest wspomaganie działań związanych z ochroną
środowiska i zapobieganiem zanieczyszczeniom w
sposób wyważony z potrzebami społeczno-ekonomiczny.
Norma ta nie zawiera wymagań bezwzględnych, które
dotyczą efektów działalności środowiskowej. Wymaga
jedynie podjęcia zobowiązania wyrażonego w polityce
środowiskowej, że organizacja będzie działała zgodnie z
odpowiednim ustawodawstwem, a także, że zobowiązuje
się do ciągłej poprawy wobec środowiska. Przedsiębiorstwo
wdrażające system zarządzania środowiskowego zmierza do
zapobiegania szkodliwym oddziaływaniom na środowisko
poprzez przewidywanie ryzyka szkodliwości środowiskowej.
Celem normy jest dążenie do ciągłej poprawy skuteczności
działań na rzecz środowiska.
Należy zaznaczyć, iż wdrożenie normy jest decyzją
dobrowolną. Dopiero z chwilą podjęcia decyzji przez
najwyższe kierownictwo o wdrażaniu systemu zarządzania
środowiskowego jej wymagania stają się obowiązujące [3].
Norma ISO 14001 oparta jest na cyklu P-D-C-A (Plan,
Do, Check, Act) znanym z podejścia TQM, na który składają
się cztery fazy: planowanie, wykonanie, sprawdzanie,
działanie. Na etapie planowania należy zidentyfikować
i ocenić elementy działań organizacji mające wpływ
na środowisko oraz sformułować odpowiednie cele
i zadania niezbędne do realizacji tych celów. Etap
wykonywania obejmuje wdrożenie zaplanowanych
elementów. W fazie sprawdzania należy obserwować efekty zmian lub prób, analizować dane oraz
określić problemy. Ostatnia faza, faza działania, polega
na zbadaniu wyników, przeprojektowaniu systemu z uwzględnieniem już posiadanej wiedzy, przekazaniu
informacji oraz ponownym szkoleniu. [3]
WDRAŻANIE
ODPADAMI
SYSTEMU
ZARZĄDZANIA
Identyfikacja i ocena aspektów środowiskowych
Szpital Miejski w Zambrowie prowadzi gospodarkę
odpadami na podstawie pozwolenia na wytwarzanie odpadów
wydanego przez Starostwo w Zambrowie. Wszelkie odpady
powstającewzwiązkuzprowadzonąprzezszpitaldziałalnością
są identyfikowane wewnątrz organizacji zgodnie z procedurą
„Identyfikacja aspektów środowiskowych” przy pomocy
„Arkuszy identyfikacji aspektów środowiskowych”. Norma
ISO 14001 definiuje aspekt środowiskowy jako element
działań organizacji, jej wyrobów lub usług, który może
wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem [4]. Organizacja
podejmująca działania ukierunkowane na budowę systemu
zarządzania środowiskowego musi opracować oraz wdrożyć
procedury ustalające sposób identyfikacji i oceny aspektów
środowiskowych, na które przedsiębiorstwo może mieć
wpływ [3]. W badanej placówce zakresem procedury
objęto wszystkie działania realizowane wewnątrz szpitala,
a także usługi świadczone na potrzeby szpitala przez
Efektywne zarządzanie odpadami w placówkach opieki zdrowotnej
podwykonawców.
Jednym z zidentyfikowanych w szpitalu aspektów
środowiskowych są odpady. Poniższa tabela zawiera
przykładowe
zestawienie
wybranych
aspektów
środowiskowych pod kątem świadczonych usług.
Procedura gospodarowania odpadami i mediami
W Szpitalu Miejskim gospodarowanie odpadami
kompleksowo reguluje procedura „Gospodarka odpadami i
mediami”. Zastąpiła ona szereg wcześniej obowiązujących
instrukcji. Celem procedury jest określenie sposobu
monitorowania ilości i rodzaju wytwarzanych przez
szpital odpadów oraz zużywanych mediów, sposobu
ich identyfikowania i postępowania z nimi wraz
z określeniem odpowiedzialności. Obejmuje swoim
zakresem wszystkie komórki organizacyjne szpitala, a także
wszelkie odpady powstające w realizowanych procesach.
Systemowe podejście do gospodarki odpadami
medycznymi wymaga stworzenia udokumentowanej
struktury organizacyjnej z jasnym schematem stanowisk i
zakresów odpowiedzialności. Najbardziej powszechnym
sposobem spełnienia tego wymagania jest schemat
organizacyjny, w którym opisany jest personel kluczowy, jego
odpowiedzialność, uprawnienia i wzajemne powiązania. W
działania związane z zarządzaniem środowiskowym powinni
być zaangażowani wszyscy pracownicy, natomiast niektórzy
powinni mieć przypisane konkretne odpowiedzialności
wynikające z pełnionych przez nich funkcji [3]. W tabeli 2.
przedstawiono odpowiedzialności i uprawnienia personelu
Szpitala Miejskiego w zakresie gospodarowania odpadami.
Jednym z najważniejszych punktów procedury jest
„postępowanie”, wskazane są w nim poszczególne etapy
postępowania w odniesieniu do tytułu dokumentu. W
omawianej procedurze wyróżniono cztery podpunkty:
1. Planowanie działań
W Szpitalu Miejskim Kierownik Sekcji Gospodarczo
– Technicznej opracowuje plany działań, w których
zawarte są działania w zakresie składowania, transportu
i unieszkodliwiania danego rodzaju odpadu, a w
przypadku odpadów niebezpiecznych również działania
zmierzające do ich ograniczenia. Plany są opracowywane na
okres jednego roku przy uwzględnieniu wyników z auditów,
zgłoszonych niezgodności, bądź ewentualnych zmian
polityki środowiskowej, celów i zadań środowiskowych.
Kierownik Sekcji Gospodarczo-Technicznej aktualizuje w
razie potrzeby plany działań po okresowych weryfikacjach
wykazu aspektów środowiskowych, bądź też zmianie
wymagań prawnych. Plany przekazywane są Dyrektorowi
Szpitala do zatwierdzenia, a następnie do stosowania
osobom odpowiedzialnym w poszczególnych komórkach
organizacyjnych za właściwe postępowanie z odpadami i
mediami. Środki na realizację planów zabezpiecza Dyrektor.
2. Segregacja i eliminacja odpadów
W celu opisania działań zmierzających do segregacji i
eliminacji zidentyfikowane w szpitalu odpady pogrupowano
w trzy kategorie: odpady inne niż niebezpieczne, w
267
tym medyczne; odpady niebezpieczne pochodzenia
niemedycznego; odpady niebezpieczne medyczne.
Wprowadzony podział pozwolił usystematyzować sposób
obchodzenia się z daną grupą odpadów. Następnie opisano
poszczególne etapy postępowania z zaznaczeniem zakresu
odpowiedzialności pracowników szpitala.
3. Ewidencja ilości wytwarzanych odpadów
Szpital Miejski prowadzi ilościowo-jakościową
ewidencję wytwarzanych odpadów. Prowadzona jest
ona w oparciu o karty ewidencji odpadów oraz karty
przekazania odpadów.
Wzory kart są zgodne ze wzorami zawartymi w
Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wzorów
dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów.
4. Statystyka i analiza
Monitorowanie ilości wytwarzanych odpadów
odbywa się poprzez okresową analizę danych dotyczących
porównywalnych okresów roku bieżącego i poprzedniego.
Analiza powinna uwzględniać zależności między ilościami
odpadów, a ilością i rodzajem realizowanych zadań. W przypadku znaczących rozbieżności pomiędzy wskaźnikami
przeprowadzone zostaje badanie w celu wyjaśnienia przyczyn
rozbieżności. Wyniki badań przedstawiane są na przeglądzie
systemu zarządzania. Kierownik Sekcji GospodarczoTechnicznej zgodnie z przepisami sporządza zbiorcze,
roczne, statystyczne zestawienia danych o rodzajach i ilościach odpadów i przekazuje je w stosownym terminie
Marszałkowi Województwa. Pozwala to na podjęcie dalszych
działań korygujących i naprawczych oraz doskonalenie
całego procesu zarządzania odpadami.
EFEKTYWNOŚĆ
WDRAŻANIA
ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA
W PROCESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI
Zgodnie z wymaganiami wdrażanego w Szpitalu
Miejskim w Zambrowie zintegrowanego systemu
zarządzania szpital zobowiązał się w swojej polityce do
ograniczania negatywnego wpływu na środowisko w
związku z prowadzoną działalnością poprzez:
– eliminację (redukcję) ryzyka zaistnienia awarii,
podczas których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia
negatywnego oddziaływania na środowisko
– stosowanie takich technologii, które eliminują
narażenie człowieka na czynniki szkodliwe
– segregację odpadów podlegających recyklingowi.
Spełnienie powyższych zobowiązań wiąże się ze
zmianami w prowadzonej przez szpital gospodarce
odpadami medycznymi. Podstawową zmianą jest
systemowe podejście do zarządzania odpadami zgodnie
z wymaganiami, wdrażanego w trakcie przeprowadzanych
badań, zintegrowanego systemu zarządzania.
W normie ISO 9000:2000 efektywność została
zdefiniowana jako zasięg, do jakiego planowane działania
są realizowane, a planowane wyniki osiągnięte [3]. Inna
definicja efektywności to relacja między osiągniętymi
268
Jakub Pędziński i inni
Tab. 1. Wykaz wybranych aspektów środowiskowych pod kątem świadczonych usług
Table 1. The list of assorted environmental aspects in regard to provided services
Proces/operacja/działalność/usługa
Czynności administracyjno-biurowe
Przechowywanie leków, materiałów opatrunkowych,
sprzętu jednorazowego użytku
Diagnostyka rentgenowska z obróbką chemiczną
zdjęć
Wykonywanie zabiegów operacyjnych
Laboratoryjna diagnostyka analityczna,
mikrobiologiczna, cytologiczna i serologiczna wraz z
pobieraniem materiału biologicznego
Aspekt – powstawanie odpadów
odpady komunalne, toner z drukarek, baterie
odpady komunalne, przeterminowane lub wycofane z obrotu
leki, przeterminowany lub uszkodzony sprzęt jednorazowy
(tworzywa sztuczne, guma, lateks)
odpady komunalne, medyczne odpady niebezpieczne,
zużyte błony fotograficzne, zużyte odczynniki fotograficzne,
opakowania po środkach dezynfekcyjnych (np. w sprayu)
odpady komunalne, odpady medyczne niebezpieczne
– tkanki organiczne
odpady odczynników chemicznych z materiałem biologicznym,
spirytus skażony hibitanem, odpady komunalne, odpady medyczne niebezpieczne, odpady niebezpieczne pochodzenia niemedycznego – odpady opakowań po niektórych odczynnikach,
tonery z drukarek, zjonizowane powietrze
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Arkusza identyfikacji aspektów środowiskowych nr 2” w Szpitalu Miejskim w Zambrowie
wynikami a wykorzystanymi zasobami. Efektywność
definiowana jest również jako skuteczność, sprawność.
Ten ostatni termin oznacza natomiast zdolność
do wykonywania określonych czynności. Pojęcie
efektywności jest związane ze strategią organizacji oraz
celami z niej wynikającymi. Efektywność w przypadku
procesu gospodarowania odpadami w Szpitalu Miejskim
w Zambrowie można zdefiniować jako zdolność do
realizacji strategii firmy i osiągania założonych w polityce
przedsiębiorstwa celów.
Analizując efektywność wdrażanego zintegrowanego
systemu zarządzania w Szpitalu Miejskim w Zambrowie
zauważono, iż został udoskonalony proces gospodarowania
odpadami. Udało się to osiągnąć poprzez zastąpienie
szeregu niespójnych instrukcji dotyczących postępowania
z odpadami jedną procedurą „Gospodarka odpadami i
mediami”. Omawiana w artykule procedura jest dokumentem
opisującym cele, zawiera opis realizacji działań dotyczących
postępowania z odpadami. Obejmuje swoim zakresem
wszystkie komórki organizacyjne szpitala, a także wszelkie
odpady powstające w realizowanych procesach. Określa
strukturę organizacyjną z jasnym schematem stanowisk i
zakresów odpowiedzialności. Dokument ten kompleksowo
reguluje szereg działań, takich jak: planowanie, segregację
i eliminację odpadów, ewidencję, statystykę i analizę ilości
wytwarzanych odpadów. Zarządzanie odpadami w oparciu o
procedurę ułatwia działania czyniąc je bardziej skutecznymi.
Oceniając efektywność wdrażania zintegrowanego
systemu zarządzania w procesie gospodarowania
odpadami zwrócono uwagę na spodziewane i osiągnięte
korzyści badanego procesu. Można je podzielić na
korzyści wewnętrzne, które bezpośrednio dotyczą
szpitala i korzyści zewnętrzne, mające wpływ nie tylko
na organizację, ale także na jej otoczenie.
Do korzyści wewnętrznych można zaliczyć:
1. Redukcję kosztów poprzez:
– poprawę efektywności bieżącego procesu
gospodarowania odpadami oraz jego ciągłe doskonalenie
– projektowanie wyrobów i usług w sposób pozwalający
ograniczyć zużycie narzędzi a zatem i ilość odpadów, bez
pogorszenia jakości świadczeń zdrowotnych
– odpowiednie zagospodarowanie odpadów – odzysk,
recykling – np. poprzez wykorzystywanie pustych
kanistrów po środkach dezynfekcyjnych oraz odczynnikach
chemicznych w zastępstwie specjalnych pojemników na
odpady typu „sharps”, a także odsprzedawanie niektórych
odpadów wyspecjalizowanym firmom zajmującym się
ich przetwarzaniem, do odpadów takich należą zużyte
lub przeterminowane błony fotograficzne oraz zużyte
odczynniki fotograficzne
– optymalizację doboru surowców, materiałów,
produktów, np. poprzez zastąpienie jednorazowych
baterii akumulatorkami, a także zastąpienie rtęciowych
termometrów termometrami elektronicznymi
– zwiększenie efektywności wykorzystywanej
infrastruktury
–
odpowiednie
przygotowanie
procesów
magazynowania, pakowania i transportu odpadów
(wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego
owocuje lepszym wykorzystaniem środków transportu
oraz wprowadzeniem rozwiązań minimalizujących liczbę
opakowań)
– zmniejszenie opłat za gospodarcze korzystanie ze
środowiska.
2. Wzrost konkurencyjności zakładu opieki zdrowotnej
na rynku usług medycznych poprzez:
– uporządkowanie i ujednolicenie działań na rzecz
ochrony środowiska, które zostaną zademonstrowane
opinii publicznej, czyli między innymi potencjalnym
klientom organizacji, a także dostawcom i pracownikom
– certyfikat zgodności funkcjonowania zintegrowanego
systemu zarządzania może stać się ważnym argumentem
w występowaniu o zamówienia publiczne.
3. Zwiększenie świadomości proekologicznej
pracowników, co przyczynia się do wyrobienia wśród
załogi nawyku dbałości o porządek i estetykę na swoim
Efektywne zarządzanie odpadami w placówkach opieki zdrowotnej
stanowisku pracy oraz w swoim otoczeniu, a także
zwiększenie bezpieczeństwa związanego z obchodzeniem
się z odpadami medycznymi.
4. Wzrost samokontroli i odpowiedzialności
pracowników.
5. Zapewnienie zgodności z obowiązującym
ustawodawstwem, co pozwala organizacji uniknąć
potencjalnych kar pieniężnych oraz niekorzystnego
wizerunku związanego z łamaniem przepisów ochrony
środowiska.
6. Znajomość wymogów prawnych oraz rozwijanie
odpowiedniej kultury i świadomości proekologicznej wśród
kierownictwa i załogi pozwala również przewidywać i bardzo często wpływać na przyszłe uregulowania prawne
w zakresie ochrony środowiska, a to z kolei daje szansę
przedsiębiorstwu na harmonizowanie i dostosowanie swoich
planów rozwojowych do tych uregulowań.
7. Łatwiejsze wykrywanie i usuwanie wszelkich
niezgodności, a zatem zmniejszenie prawdopodobieństwa
zaistnienia sytuacji, która mogłaby mieć ujemny wpływ
na środowisko naturalne.
8. Posiadanie certyfikatu poświadczającego, że w
szpitalu wdrożone jest systemowe podejście do problemu
minimalizacji możliwych zagrożeń powoduje, że banki,
towarzystwa ubezpieczeniowe i potencjalni inwestorzy
współpracują z tymi przedsiębiorstwami bez obawy
wystąpienia potencjonalnego ryzyka. Daje to moż-liwość
korzystania z dogodnych kredytów bankowych lub
możliwość obniżenia stawek ubezpieczenia.
9. Wdrożenie zasad zarządzania środowiskowego
może prowadzić do zmniejszenia częstotliwości kontroli
środowiskowych prowadzonych przez administrację
publiczną oraz złagodzenia innych form nadzoru.
10. Kryterium „wiarygodności środowiskowej” jest
stosowane we wszelkiego rodzaju projektach finansowych
ze środków takich instytucji, jak Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub Bank
Światowy.
11. Posiadanie certyfikatu na zgodność z zintegrowanym
systemem zarządzania jest jednym z kryteriów oceny
składanych ofert w warunkach konkursu na świadczenia
zdrowotne przeprowadzanego przez Narodowy Fundusz
Zdrowia [3, 5, 6, 7].
269
Do korzyści zewnętrznych można zaliczyć:
1. Wartość posiadanego certyfikatu daje gwarancję,
iż partner (w biznesie) spełnia międzynarodowe, uznane
kryteria dotyczące zarządzania organizacją, co zwiększa
poczucie bezpieczeństwa i często pozwala uniknąć
drobiazgowej weryfikacji.
2. Poprawę szeroko rozumianej ochrony środowiska
naturalnego, w tym gospodarowania odpadami.
3. Poprawę ekologicznej wiarygodności szpitala w
oczach klientów oraz administracji samorządowej, a także
polepszenie stosunków z lokalną społecznością [3, 8].
Sukces wprowadzania systemu uzależniony jest
od zaangażowania wszystkich pracowników. Należy
podkreślić, że zarządzanie środowiskowe obejmuje całość
problemów wpływających na strategię i konkurencyjność.
Natomiast potwierdzenie certyfikatem wdrożonego systemu
może być wykorzystane przez zakład opieki zdrowotnej do
zapewnienia zainteresowanych stron, że system zarządzania
środowiskowego jest odpowiednio wdrożony [3].
Piśmiennictwo
1. Ponikło W.: Utylizacja odpadów leczenia. W: Zdrowie publiczne, t. II, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 2001, 409.
2. Derlatka S., Lutek S.: Nowoczesna gospodarka odpadowa
w szpitalach. W: Menedż. Zdr., 2003, 3, 2003, 70-72.
3. Matuszak-Flejszman A.: Jak skutecznie wdrożyć system zarządzania środowiskowego według normy ISO 14001. Wydawnictwo Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sa-nitarnych, Poznań 2001, 93-104, 120-122, 137, 148, 242-247.
4. PN-EN ISO 14001:1998 Systemy zarządzania środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne stosowania. pkt 3.3.
5. Motyl K.: Zarządzanie jakością. Ogólnopolski Prz. Med., 2005,
5, 67-68.
6. Lisowska B.: Certyfikat zarządzania jakością w szpitalu. Puls
Med., 2002, 21, 48.
7. Łańcucki J., Mruk H., Januszek H. i wsp.: Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001, 156-159.
8. Lisiecka K.: Czas na jakość. Menedżer Zdr., 2004, 2.
Adres korespondencyjny:
Jakub Pędziński, ul. Wiśniowa 4, 62-020 Swarzędz
[email protected]