Zadania konkursowe przyroda kl.4

Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli
w Warszawie
Numer kodowy ucznia::
Imię i nazwisko ucznia:
Liczba uzyskanych punktów:
MIĘDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA
Zadania konkursowe z przyrody dla klasy IV
Opracowanie:
mgr Anna Zdunek – Sokołowska
Warszawa, kwiecień 2010
1
Drogi uczniu!
Masz przed sobą test składający się z 22 zadań. Przeczytaj uwaŜnie kaŜde
polecenie, a odpowiedzi zapisz w wyznaczonych miejscach. Odpowiedzi do
zadań wielokrotnego wyboru zaznacz krzyŜykiem x. Odpowiedzi do zadań
otwartych podaj we wskazanym miejscu przy zadaniach. Za test moŜesz
uzyskać maksymalnie 52 pkt. Na rozwiązanie zadań masz 90 minut.
Zadanie 1
2p
Drzewo jest Ŝywym składnikiem przyrody. Dla swojego prawidłowego wzrostu i rozwoju
potrzebuje składników nieoŜywionych. Spośród podanych wybierz te składniki i wpisz we
wskazane miejsca:
gleba, woda, składniki mineralne, składniki organiczne, światło, powietrze,
minerały, opady, białko, cukry:
:
Zadanie 2
1p
Nieodnawialne zasoby przyrody znajdują się w zestawie:
A. węgiel kamienny, woda, ropa naftowa
B. węgiel kamienny, węgiel brunatny, wiatr
C. ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel brunatny
D. ropa naftowa, gaz ziemny, drewno
Zadanie 3
3p
Wśród zasobów przyrody, z których korzysta człowiek są zasoby odnawialne i nieodnawialne.
Wpisz w wyznaczone kratki odpowiednie litery oznaczające zalety zasobów odnawialnych:
A
niewyczerpalność
B
wysokie ceny eksploatacji
C
nieszkodliwość dla środowiska
D
niedostępność
E
zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych
F
zmniejszenie bezpieczeństwa energetycznego
Zalety zasobów odnawialnych
2
Zadanie 4
3p
Kamil wybrał się na spacer, podczas którego chciał przećwiczyć poznane na lekcji
przyrody kierunki geograficzne. W tym celu narysował szkic swojej drogi i
ponumerował odcinki, którymi wędrował. Opisz drogę Kamila i wskaŜ kierunki jego
wędrówki.
1. z domu do iglastego drzewa wędrował
w kierunku …………………………………………………..
2. od drzewa iglastego do liściastego
w kierunki………………………………………………………
3. od liściastego drzewa do pagórka
w kierunku. ................................................
4. z pagórka nad staw
w kierunki ……………………………………………………..
5. z nad stawu do liściastego drzewa
w kierunku ………………………………..................
6. Od liściastego drzewa do domu
w kierunku ……………………………………………………
Zadanie 5
2p
Do wyznaczania kierunków w terenie słuŜy kompas i busola. Jeśli nie mamy Ŝadnego z tych
przyrządów, posługujemy się gnomonem, czyli palikiem ustawionym pionowo do powierzchni
Ziemi. Na rysunku zaznacz kierunki północ – południe, wschód – zachód. Do oznaczenia uŜyj
skrótów angielskich.
Zadanie 6
2p
Jednym z czynników środowiska, od którego zaleŜy
Ŝycie roślin jest woda. Na schematycznym rysunku
zaznaczono strzałkami kierunki transportu wody
w roślinie. Określ, jakie procesy oznaczono literami:
A, B, C.
A - ------------------------------------------------B - ------------------------------------------------C - ------------------------------------------------
3
3p
Zadanie 7
Wybierasz się z klasą na wycieczkę do Warszawy. Jednym z punktów programu jest spacer po
Starym Mieście i poznanie najwaŜniejszych pomników tam się znajdujących. Wasz autokar
zatrzymał się na parkingu oznaczonym literą A. WskaŜ drogę swojej klasie:
N
Skala 1: 200.000
A. Z parkingu pójdziemy na południowy wschód wzdłuŜ Wisły i dojdziemy do ulicy
……………………………………………………………………………………………………………………………
B. Przejdziemy tę ulicę i idąc dalej wzdłuŜ Wisły dojdziemy do ulicy ………………………….
równoległej do tej, na którą doszliśmy z parkingu.
C. Gdy dojdziemy do skrzyŜowania, pójdziemy prosto i wejdziemy w ulicę ………………..
D. Idąc dalej prosto dojdziemy do ulicy ………………………………………………………………..
E. Po przejściu przez tę ulicę, skręcimy w …………………………. i idąc dalej prosto
(podaj stronę)
dojdziemy do pomnika Nike, który znajduje się na …………......................... od Wisły.
(podaj kierunek geograficzny)
3p
Zadanie 8
Rysunki poziomicowe przedstawiają trzy formy terenu. Rozpoznaj je i wpisz ich nazwy
w prostokąty pod rysunkami:
50
100
150
150
100
50
50
0
a)
200m
0
50m
b)
0
40
30
200m
c)
4
4p
Zadanie 9
Rysunek niŜej przedstawia mapę poziomicową i połoŜenie wybranych miejscowości.
1) Odczytaj z mapy:
a) wysokość bezwzględną miejscowości B…………………………………………………………
b) wysokość względną miejscowości A względem miejscowości B ………………………
2) Zmierz:
a) w linii prostej na planie odległość z miejscowości B do miejscowości A ………………
3) Oblicz:
a) odległość rzeczywistą z miejscowości B do miejscowości A …………………………………
(miejsce na obliczenia)
Skala 1:200000
100
450
200
300
Zadanie 10
1p
400
Zadanie 11
Depresja to teren:
Na mapie hipsometrycznej niziny
oznacza się kolorem:
A. leŜący nad poziomem morza
B. leŜący poniŜej poziomu morza
C. nisko połoŜony w kotlinie
D. wysoko połoŜony w dolinie
A. Ŝółtym
B. pomarańczowym
C. brązowym
D. zielonym,
1p
5
3p
Zadanie 12
W atmosferze ziemskiej zachodzi wiele zjawisk. Podane niŜej zjawiska uporządkuj tak,
aby otrzymać poprawną kolejność, w jakiej powstają opady atmosferyczne:
1. Drobniutkie kropelki tworzą chmury.
2. Pod wpływem ciepła woda z mórz i lądów paruje.
3. Para wodna unosi się do góry.
4. Drobniutkie kropelki wody łączą się w większe, cięŜsze krople.
5. Następuje opad atmosferyczny.
6. W wyniku ochłodzenia para wodna ulega skraplaniu.
5
Zadanie 13
4p
Na podstawie opisu rozpoznaj rodzaj opadu lub osadu atmosferycznego:
a) występuje w postaci sporych bryłek twardego, częściowo przezroczystego lodu; z
powodu duŜych rozmiarów moŜe być przyczyną szkód w uprawach.
Odpowiedź: ……………………………………………………………
b) ma postać kropel wody tworzących się na powierzchni przedmiotów, na ziemi lub w
pobliŜu ziemi, wskutek kondensacji pary wodnej zawartej w otaczającym
przezroczystym powietrzu.
Odpowiedź: ………………………………………………………….
c) tworzy gładką, cienką, przezroczystą warstwę lodu pokrywającą duŜe powierzchnie
Ziemi.
Odpowiedź: …………………………………………………………
d) ma postać drobnych igiełek, puchu składającego się z drobniutkich kryształków lodu;
powstaje z „zamarzniętej mgły” na cienkich przedmiotach ( np. druty, liny, gałęzie).
Odpowiedź: ………………………………………………..
Zadanie 14
2p
Przeczytaj uwaŜnie zdania dotyczące pogody i jej składników i określ ich poprawność
zakreślając kółkiem odpowiednio P – prawda lub F – fałsz;
A.
B.
C.
D.
Temperaturę powietrza mierzy się barometrem dwa metry nad ziemią
Wynik pomiaru ciśnienia atmosferycznego podaje się w hPa
Wiatr, czyli poziomy ruch powietrza wieje zawsze od niŜu do wyŜu
Do pomiaru siły i kierunku wiatru słuŜy anemometr
P/F
P/F
P/F
P/F
6
3p
Zadanie 15
Z mapy pogody odczytaj i zapisz trzy
składniki, które tę pogodę opisują:
a) ………………………………………………………………
b) ……………………………………………………………..
c) ………………………………………………………………
2p
Zadanie 16
Przeanalizuj diagram, przedstawiający rozkład opadów i temperatury w Warszawie, a
następnie uzupełnij zdania:.
mm
m
NajniŜszą temperaturę zanotowano w ........................................... zaś najwyŜszą w
( nazwa miesiąca)
......................... Przez …................ miesięcy zanotowano temperaturę powyŜej zera
( nazwa miesiąca)
(liczba)
Opady niŜsze niŜ 5 mm zanotowano w .miesiącu………………………………………….
(nazwa miesiąca)
NajwyŜsze opady zanotowano ............................. ………………………………………….
(nazwa pory roku)
1p
Zadanie 17
Woda występuje w trzech stanach skupienia
i podlega procesom fizycznym. Zaznacz X
proces przedstawiony na rysunku obok:
A. skraplanie
C. sublimacja
B. parowanie
D. topnienie
7
2p
Zadanie 18
Schemat przedstawia obieg wody w przyrodzie. Składa się on z ogniw, które oznaczone
zostały cyframi. Rozpoznaj te ogniwa, a ich nazwy wpisz w wyznaczonym miejscu:
1
.
5
4
1
2
3
1. ----------------------------------------------------------------------------------------2. ----------------------------------------------------------------------------------------3. ----------------------------------------------------------------------------------------4. ----------------------------------------------------------------------------------------5. ----------------------------------------------------------------------------------------.
Zadanie 19.
2p
Uszereguj etapy procesu oddychania zachodzące w organizmie człowieka, wstawiając
w kratki odpowiednio numery od 1 do 5.
transport przez drogi oddechowe do płuc
doprowadzenie tlenu do wszystkich komórek ciała
pobranie powietrza z tlenem
usuwanie dwutlenku węgla z organizmu
uwolnienie energii z substancji pokarmowych
8
Zadanie 20.
2p
Korzystając z poprzedniego zadania dokończ zdania:
A. Proces oddychania organizmu ma na celu:……………………………………………………….
B. Proces wymiany gazowej polega na…………………………………………………………………
Zadanie 21
1p
OdŜywianie się to waŜna czynność kaŜdego organizmu. Niezbędne dla Ŝycia składniki
powstałe w procesie odŜywiania wchłaniane są w:
A.
B.
C.
D.
jelicie grubym
Ŝołądku
jamie ustnej
jelicie cienkim
Zadanie 22
3p
RozwiąŜ krzyŜówkę, a dowiesz co jest potrzebne Twojemu organizmowi do
wykonywania wszystkich czynności Ŝyciowych:
Znaczenie wyrazów:
1. jest gęsty i zawiera tłuszcze zwierzęce
2. wskazana po wstaniu z łóŜka
3. słodki, biały, źródło pustych kalorii
4. gęsta, oleista ciecz otrzymywana z tłuszczu wieloryba
5. podaje się ją chorym w kroplówce
6. regulują procesy w organizmie człowieka
7. jest składnikiem pokarmowym i buduje komórki organizmu
HASŁO: …………………………………………………..
9
KARTA ODPOWIEDZI DLA NAUCZYCIELA
Klasa IV
Nr zadania
Proponowane odpowiedzi
punktacja
1. (0 – 2) Składniki nieoŜywione:
• gleba
• woda
• światło
• powietrze
• składniki mineralne
2. (0 – 1) C
1p
3. (0 – 3)
Zalety zasobów odnawialnych:
A. C, E
1p za kaŜdą zaletę
4. (0 – 3)
1
2
3
4
5
6
3p za poprawne określenie
wszystkich kierunków
2p za 5 – 4 kierunki
1p za 3 – 2 kierunki
–
–
–
–
–
–
w
w
w
w
w
w
kierunku
kierunku
kierunku
kierunku
kierunku
kierunku
wschodnim
południowo – zachodnim
południowo zachodnim
wschodnim
północno – zachodnim
północno - zachodnim
5. (0 – 2)
Proponowana
punktacja
2p za 4 składniki
1p za 3 – 2 składniki
2p za oznaczenie 4
kierunków
1p za 3 – 2 kierunki
E
N
S
W
6. (0 – 3)
7. (0 – 3)
8. (0 – 3)
A – pobieranie wody przez korzenie
B – przewodzenie wody przez łodygę
C – parowanie (transpiracja) wody przez liście
A – Świętojerskiej
B – Długiej
C – Miodową
D – Al. Solidarności
W prawo
Na wschód w stosunku do Wisły
a) pagórek
b) kotlina
c) dolina
1p za kaŜdy prawidłowo
rozpoznany proces
3p uzupełnienie 6 wyrazów
2p uzupełnienie 5 - 4
wyrazów
1p za uzupełnienie 3 -2
wyrazów
1p za kaŜdą poprawnie
rozpoznaną formę terenu
10
9. (0 – 4)
1)
a) 150m.np.m.
1p za podanie wysokości
bezwzględnej w m.n.p.m.
WaŜne!
1p za obliczenie i podanie
wysokości względnej w m
1p za zmierzenie i
zapisanie odległości na
mapie
1p za poprawne obliczenie
odległości rzeczywistej z
wykorzystaniem skali
b) 500 – 150 = 350m
2)
a) 5cm
3)
a) 1cm = 2 km
5cm = X km
X = 10 km
10. (0 – 1) B
1p
11. (0 – 1)
1p
D
12. (0 – 3)
3p za poprawną kolejność
2
3
6
1
4
5
wszystkich procesów
2p za wyznaczenie 5- 4
procesy
13. (0 – 4)
a) grad
b) mgła
c) gołoledź
d) szadź
1p za 3 -2 procesy
1p za kaŜdy poprawnie
rozpoznany opad lub osad
14. (0 – 2) A – F
B–P
C–F
D–P
2p za 4 stwierdzenia
1p za 3 – 2 stwierdzenia
15. (0 – 3) a) temperatura powietrza
b) zachmurzenie
c) siła wiatru
1p za kaŜdy odczytany z
mapy i zapisany składnik
16. (0 – 2) NajniŜsza temperatura w styczniu,
NajwyŜsza - w lipcu
Przez 7 miesięcy
W miesiącu wrześniu
NajwyŜsze opady - jesienią
2p za odczytanie i
wpisanie 5 – 4 wyrazów
1p za odczytanie i
wpisanie 3 – 2 wyrazów
17. (0 – 1) B - parowanie
1p
18. (0 – 2) 1. opad
2. wsiąkanie
3. spływ powierzchniowy
4. parowanie z powierzchni mórz i oceanów
5. parowanie z roślin (transpiracja)
2p za 5 - 4 ogniw obiegu
wody
1p za 3 - 2 ogniwa
11
19. (0 – 2)
2
3
doprowadzenie tlenu do wszystkich
komórek ciała
1
pobranie powietrza z tlenem
5
2p za 5 procesów
ułoŜonych w kolejności
transport przez drogi oddechowe do płuc
1p za 4 - 3 procesy
ułoŜone w kolejności
usuwanie dwutlenku węgla z organizmu
4
uwolnienie energii z substancji pokarmowych
20. (0 – 2) A – wyzwolenie energii
B – dostarczenie tlenu
1 p za dokończone
zdanie
21. (0 – 1)
1p
D – w jelicie cienkim
22. (0 – 4)
S M A
L
E C
G I
M
N A S
E
E R
T
R A N
C U
I
G L U
B
T Y
K A
K O Z
W
I
T A M I
I
A Ł K O
4p za 7 haseł
3p za 6 - 5 haseł
2p za 4 - 3 hasła
1p za 2 - 1 hasło
A
N Y
Razem: 52 punkty
12