Worried about your memory

Czy martwi się Pan/i
swoją pamięcią?
„Pamiętam tamte wakacje, jakby to
było wczoraj... ale nie mogę sobie
przypomnieć, co robiłam dzisiaj rano.”
Celem niniejszej ulotki jest dostarczenie
Panu/i informacji na temat utraty pamięci
oraz na temat pomocy, leczenia i wsparcia
dla osób, które martwią się o pamięć swoją
lub bliskich.
W niniejszej ulotce znajdą
Państwo informacje na temat:
– Jakie są przyczyny
problemów z pamięcią?
– Czym jest demencja
– Otrzymania diagnozy
– Kiedy należy zwrócić
się do lekarza
– Jaka pomoc jest dostępna
– W jaki sposób można
pomóc swojej pamięci
– W jaki sposób powinno
się chronić swoją pamięć
Czy już powinienem/
nam zacząć się martwić?
Co może powodować
problemy z pamięcią?
Czym jest demencja?
Przydarza się to każdemu z nas w różnych
momentach. Nie można sobie przypomnieć
czyjegoś nazwiska. Nie pamięta się, gdzie są
klucze. Gdzie zaparkowało się samochód.
W większości przypadków jest to irytujące,
ale nie świadczy o jakiejś poważnej chorobie.
Problemy z pamięcią występują bardzo
często. Niemal każdy z nas obserwuje
z wiekiem pogorszenie się swojej pamięci.
Zmęczenie, stres, przepracowanie, lęk,
depresja, niektóre choroby fizyczne i/lub
działania niepożądane niektórych leków
również mogą się do tego przyczynić.
Poza tym niektórzy z nas zawsze byli
roztargnieni. Jednak czasami zapominanie
może być wczesnym objawem demencji.
Demencja nie jest pojedynczą chorobą,
ale grupą objawów powodowanych przez
uszkodzenia mózgu. Objawy obejmują
utratę pamięci, zmiany nastrojów i stany
splątania. Demencję może powodować
szereg różnych chorób w tym choroba
Alzheimera.
Jednak, jeżeli Pana/i pamięć lub pamięć
kogoś z bliskich, ulega znacznemu
pogorszeniu lub zaczyna mieć negatywny
wpływ na życie, warto podzielić się takim
zmartwieniem i zasięgnąć porady lekarza.
Czasami problemy z pamięcią mogą być
wczesnym objawem choroby np. demencji.
„Pierwszy raz zauważyłem,
że coś jest nie tak, kiedy
zacząłem chodzić na lekcje
tańca. Chociaż bardzo się
starałem, nie mogłem z lekcji
na lekcję zapamiętać kroków.
Ale ja zawsze miałem bardzo
dobrą pamięć.”
Demencja naczyniowa jest drugą (po
chorobie Alzheimera) z najczęstszych
przyczyn wywoływaną w miarę upływu
czasu przez zaburzenia przepływu krwi
w mózgu. Wysokie ciśnienie krwi, choroby
serca, wysokie stężenie cholesterolu
i cukrzyca sprzyjają występowaniu
demencji naczyniowej i dlatego ważne
jest rozpoznanie takich chorób i podjęcie
jak najszybszego ich leczenia.
Dla osób cierpiących na demencję
dostępna jest pomoc i leczenie, więc
im szybciej zgłosi się Pan/i po poradę,
tym lepiej. Osoby z demencją i ich rodziny
często mówią, że odkrycie problemu stało
się punktem zwrotnym w rozpoczęciu
uzyskania poprawy.
Co powinienem/nam
zrobić, jeżeli się martwię?
Czy zdarzył się Panu/i
któryś z poniższych
przypadków?
Wizyta u lekarza
i uzyskanie pomocy
Co robić, jeśli to
jest demencja?
Jeżeli ma Pan/i problemy z pamięcią, należy
zwrócić się do lekarza, który zajmie się
Pana/i obawami lub zleci dalsze badania.
Należy jak najszybciej zgłosić się do
lekarz, jeżeli Pana/i pamięć pogarsza się,
szczególnie jeżeli:
Alternatywnie może Pan/i skontaktować się
z Alzheimer’s Society Dementia Helpline
(centrum pomocy Towarzystwa Pomocy
Osobom z Chorobą Alzheimera) pod
numerem 0845 300 0336 (od 8:30 do
16:30, od poniedziałku do piątku), gdzie
specjalnie przeszkolony personel przekaże
Panu/i informacje stanowiące dla Pana/i
wsparcie.
– nie może Pan/i przypomnieć niedawnych
zdarzeń, choć łatwo Pan/i przypomina
sobie rzeczy, które wydarzyły się dawno
temu
Lekarz może spytać o szczegóły
dotyczące wcześniejszych Pana/i chorób,
przeprowadzić badanie fizykalne i inne
testy w celu wykrycia przyczyny problemów.
Po badaniach lekarz będzie mógł omówić
z Panem/ią objawy i przepisać odpowiednie
leki lub podjąć leczenie ewentualnych
wykrytych chorób.
Niezależnie od tego, czy rozpoznanie
demencji będzie zaskoczeniem, czy
potwierdzi wcześniejsze podejrzenia,
może Pan/i doświadczyć różnych stanów
emocjonalnych, otępienia, złości,
zmartwienia, smutku, poczucia winy lub
frustracji. Jednak może Pan/i również poczuć
ulgę, gdy okaże się, że problemy z pamięcią
mają rzeczywiście zdrowotną przyczynę.
Jeżeli martwi się Pan/i o problemami
z pamięć innej osoby, warto zachęcić ją
do wizyty u lekarza. Jeżeli ta osoba
niechętnie podchodzi do wizyty, może
Pan/i zaproponować, że uda się wspólnie
z nią lub zasugerować ogólne badanie
lekarskie. Najważniejsze jest, aby zgłosić
się do lekarza jak najszybciej. Należy też
pamiętać, że oprócz demencji istnieje
wiele innych przyczyn zapominania.
– nie może Pan/i skupić się na rozmowach
lub programach telewizyjnych
– zapomina Pan/i imiona przyjaciół i nazwy
rzeczy codziennego użytku
– nie może Pan/i przypomnieć sobie
rzeczy, które Pan/i słyszał/a, widział/a lub
czytał/a
– ma Pan/i trudności z podejmowaniem
decyzji
– zauważa Pan/i, że się powtarza lub
zapomina, o czym mówił/a
– ma Pan/i problemy z myśleniem
i rozumowaniem
– czuje Pan/i lęk, depresję lub złość
z powodu zapominania
– odkrywa Pan/i, że inne osoby komentują
Pana/i zapominanie.
Może skierować Pana/ią do lokalnej
poradni konsultacyjnej lub do specjalisty
w celu dalszej oceny i badań.
Chociaż nie ma lekarstwa na demencję,
dzięki leczeniu i wsparciu wiele osób
z tą chorobą nadal prowadzi aktywne,
interesujące życie.
Jeżeli demencja jest na przykład
spowodowana chorobą Alzheimera,
specjalista może przepisać Panu/i leki,
które tymczasowo złagodzą niektóre
objawy. Takie leki są przepisywane
wyłącznie osobom z łagodną postacią
choroby Alzheimera. Chociaż nie
powodują poprawy u wszystkich
pacjentów, to jednak mogą złagodzić
objawy u wielu osób. Lokalny oddział
opieki społecznej może ocenić sytuację
i zorganizować lub zapewnić pomoc
w domu.
Alzheimer’s Society (Towarzystwo Pomocy Osobom z chorobą Alzheimera) może udzielić
Panu/i pomocy. W Anglii, Walii i Irlandii Północnej znajduje się ponad 240 placówek,
które zapewniają pomoc, porady i wsparcie dla osób z demencją i ich opiekunów.
Zakres pomocy obejmuje wiele form od grup wsparcia dla opiekunów i osób
z demencją po zapewnianie istotnych informacji, na przykład w postaci broszur i ulotek.
Więcej informacji można uzyskać kontaktując się z
Alzheimer’s Society Dementia Helpline pod numerem telefonu 0845 300 0336
(8:30 do 18:30 od poniedziałku do piątku).
Jak mogę pomóc mojej
pamięci?
Pomóż chronić swoją
pamięć
Jeżeli ma Pan/i problemy z pamięcią, istnieje – Można korzystać z przylepianych
wiele sposobów, które ułatwiają życie.
karteczek, które przypomną o rzeczach
Poniżej znajdzie Pan/i kilka wskazówek,
do zrobienia.
które okazały się pomocne dla innych osób. – Ważne rzeczy takie jak pieniądze, klucze
i okulary należy trzymać zawsze w tym
Radzenie sobie z codziennymi
samym miejscu, dzięki czemu zawsze
czynnościami
można je łatwo znaleźć.
– „Lista rzeczy do zrobienia” ułatwi
– Ważne numery telefonów powinny się
wypełnianie zadań.
znajdować obok telefonu, dzięki czemu
Czy istnieje sposób na zmniejszenie ryzyka
wystąpienia demencji? Badania pomagają
nam w odkrywaniu nowych informacji
o czynnikach ryzyka choroby Alzheimera
i innych rodzajów demencji. Chociaż
odziedziczone geny i historia chorób to
czynniki ryzyka, podejrzewa się, że wpływ
ma również dieta, ćwiczenia i styl życia.
– Łatwiej radzić sobie z zadaniami, jeśli
podzieli się je na mniejsze etapy.
– Należy starać się wykonywać jedną
rzecz na raz, wykonywanie kilku zadań
jednocześnie łatwo wprowadza
zamieszanie.
będą pod ręką w razie potrzeby.
– Można w banku złożyć stałe zlecenie
płatności regularnych rachunków.
Przyzwyczajenie się do stosowania
powyższych wskazówek może Panu/i
zająć trochę czasu, należy więc zachować
– Można wypracować sobie rutynowy plan cierpliwość.
codziennych zadań, dzięki czemu łatwiej
Kontakty z innymi osobami
pamiętać, co jeszcze trzeba zrobić.
– Nie powinien/na Pan/i się wstydzić, kiedy
– Nie należy się spieszyć.
czegoś zapomni. Jeżeli nie może Pan/i
Pomocne przedmioty
przypomnieć sobie właściwego słowa,
czy informacji, nie należy zbyt mocno
– Należy używać zegarów, nosić zegarek,
próbować. Często odpowiedź sama
mieć kalendarz i dobrze jest zamówić
się zjawia, kiedy się przestanie usilnie
codzienną dostawę gazety, to pomoże
się starać.
śledzić upływ czasu.
– Pomocne może się okazać prowadzenie
pamiętnika, w którym można notować
informacje o umówionych spotkaniach,
„listy rzeczy do zrobienia" oraz wszystkie
pozostałe rzeczy, o których chce Pan/i
pamiętać.
– Inne osoby zwykle bardzo chętnie
pomogą, kiedy się je poprosi o pomoc,
której od czasu do czasu wszyscy
potrzebujemy. Trzeba porozmawiać
z rodziną i przyjaciółmi o tym, jak mogą
Panu/i pomóc.
Oczywiście nikt nie może zagwarantować,
że u Pana/i nie wystąpi demencja. Jednak
niektóre z poniższych porad mogą
przyczynić się do zachowania z wiekiem
zdrowego mózgu i dobrej pamięci.
Zrezygnować z soli
Sól może powodować zwiększenie
ciśnienia krwi i zwiększać ryzyko powstania
demencji. Zredukowanie spożywanej soli
może być trudne, ponieważ 75% soli, którą
spożywamy znajduje się juz w produktach,
które kupujemy. Należy starać się nie
dodawać dodatkowo soli podczas posiłku
oraz kupować niskosolne wersje gotowych
produktów, takich jak zupy i sosy. Oznacza
to sprawdzanie etykiet produktów –
poniżej 0,3 g soli na 100 g oznacza produkt
mało solny, natomiast ponad 1,5 g na 100 g
oznacza produkt o dużej zawartości soli.
Zdrowo się odżywiać
Należy jeść smacznie i spożywać
różnorodne produkty spożywcze,
aby zapewnić organizmowi pełny
zakres witamin i soli mineralnych. Należy
spożywać dużo owoców i warzyw oraz
ograniczyć w swojej diecie ilość produktów
tłustych, słodkich i słonych.
Być aktywnym
Należy być aktywnym/ą przynajmniej
przez 30 minut pięć razy w tygodniu. Nie
koniecznie oznacza to pobyt na siłowni
lub wykonywanie intensywnych ćwiczeń –
spacer, taniec, uprawianie ogródka i prace
domowe zapewnią Panu/i dobrą kondycję.
Kontrolować ciśnienie krwi
i stężenie cholesterolu
Należy porozmawiać ze swoim lekarzem,
jak postępować, aby nie przekraczać tych
zakresów. Dostępne są nowe leki, które
szczególnie w połączeniu ze zdrowym
odżywianiem pomagają w utrzymaniu
prawidłowych poziomów ciśnienia krwi
i cholesterolu.
Zachować prawidłową wagę
Zwiększenie masy ciała może prowadzić
do ryzyka wystąpienia cukrzycy, choroby
serca i innych problemów zdrowotnych.
Aby osiągnąć optymalny stan zdrowia,
należy starać się utrzymać wskaźnik masy
ciała (BMI) w granicach od 18,5 do 24,9.
„Zapamiętywanie tekstu nigdy nie sprawiało
mi trudności, ponieważ jestem aktorem,
więc kiedy zacząłem zapominać zacząłem
się tym martwić. Nie chciałem o tym myśleć,
ponieważ obawiałem się tego, co to może
oznaczać. Moja żona martwiła się moimi
problemami z pamięcią i tym jak to wpływa
na nasz związek i to zmobilizowało mnie do
pójścia do lekarza.
Rozpoznanie u mnie choroby Alzheimera
było jednym z najtrudniejszych wydarzeń
w moim życiu. Ale teraz, kiedy już wiem, co
mi jest, znalazłem sposób na to, jak sobie
z tym radzić i żyć z demencją. Myślałem, że
to koniec mojego życia, ale, dzięki wsparciu,
jakie otrzymuję, tak się nie stało.”
Tim Meats
Tim Meats w domu z żoną Henriettą
Jeśli Pan/i się martwi, należy
skontaktować się ze swoim
lekarzem. Im wcześniej uzyska
się pomoc, tym szybciej można
prowadzić normalne, aktywne życie.
Nie wolno zwlekać. Trzeba działać.
Proszę skontaktować się z lokalnym biurem Alzheimer’s Society:
Alzheimer’s Society, Devon House, 58 St Katharine’s Way, London E1W 1JX
T 020 7423 3500 F 020 7423 3501 E [email protected]
Zarejestrowana działalność charytatywna pod nr 296645. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
do wysokości gwarancji, zarejestrowana w Anglii pod nr 2115499.
Niniejsza broszura została opracowana przez Alzheimer’s Society ze środków
Departamentu Zdrowia w ramach jego działalności utworzenia Krajowej Strategii Demencji.
216(Polish)