LABORATORIUM 1 WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH

LABORATORIUM 1
WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH
PODSTAWOWA OBSŁUGA POCZTY
1. POCZTA ELEKTRONICZNA - PODSTAWY
Poczta elektroniczna (e-mail) umożliwia przesyłanie korespondencji między użytkownikami sieci
komputerowych (w tym także sieci Internet).
Przewaga poczty elektronicznej nad tradycyjną przejawia się w wielu aspektach, przede wszystkim
w prędkości przekazywania przesyłek; elektroniczny list "na drugi koniec świata" dociera w ciągu kilku
godzin, minut lub sekund (w zależności od rodzaju i przepustowości łączy).
Każda osoba posiadająca konto w sieci ma również własny adres poczty elektronicznej, pod który
można wysyłać listy. Adres składa się z nazwy konta użytkownika, znaczka @ ("at" nazywanego również
małpką) oraz nazwy komputera sieciowego (serwera) na którym znajduje się dane konto (np.:
[email protected])
Podstawowe komendy poczty elektronicznej to:
send [adres] - wysłanie listu na podany adres;
read
- wyświetlenie treści listu;
reply
- wysłanie odpowiedzi na otrzymany list;
forward
- przesłanie otrzymanego listu innym osobom;
delete
- kasowanie listu.
Elementy składowe każdego listu:
nagłówek
- w którym podane są informacje dotyczące nadawcy listu (From), czasu jego wysłania
(Time), tematu (Subject) i inne mniej istotne informacje
treść listu
- zazwyczaj jest nią tekst, ale mogą być to również inne pliki.
2. OPIS PROGRAMU PEGASUS MAIL
Do obsługi poczty w sieci Novell Netware (serwer TAURUS) służy program PEGASUS Mail (pmail).
Jest on dostępny zarówno w wersji dla DOS, jak i dla MS Windows. Poniższy opis dotyczy wersji dla
systemu DOS, natomiast obsługa wersji Windows jest podobna, a nawet nieco prostsza, dzięki
graficznemu interfejsowi programu.
W momencie logowania się na konto w sieci, system sprawdza, czy użytkownik ma jakieś nowe lub nie
przeczytane listy; jeżeli tak, to wyświetlony zostaje komunikat New or unread mail messages. Aby
uruchomić program należy wydać komendę pmail.
Menu główne programu zawiera następujące pozycje:
N:
S:
F:
B:
O:
C:
P:
E:
Q:
Check for New mail - czytanie nowych listów*
Send a mail message - wysyłanie listu
send Files via mail - wysyłanie plików
Browse mail messages - przeglądanie listów
nOtice boards
- tablica ogłoszeń
Change file server
- zmiana serwera
Preferences
- preferencje
Edit a text file
- edycja pliku tekstowego
Quit - exit to DOS - wyjście z programu
*Pozycja Check for New mail pojawia się tylko wówczas, gdy mamy nie przeczytane listy.
Wielka litera, jest skrótem, umożliwiającym wywołanie danej komendy. Jeżeli więc np. chcemy wysłać
list, możemy rozpocząć naciskając literę S, lub podświetlając linię zawierającą komendę Send a mail
message i akceptując wybór klawiszem ENTER. Pomoc kontekstową do programu (w języku
angielskim) można uzyskać przyciskając klawisz F1. Zawiera ona opis wszystkich elementów i komend
programu.
Wysyłanie listów Send a mail message (S)
W celu wysłania listu należy wybrać z menu głównego komendę Send a mail message (S). Następnie w
polu - To: [..........] wpisujemy adres osoby, do której zamierzamy wysłać list i akceptujemy klawiszem
ENTER, wpisujemy temat (przedmiot) listu - Subj:.........., również potwierdzamy klawiszem ENTER
i wreszcie wpisujemy treść listu. List wysyłamy naciskając klawisze CTRL i trzymając go ENTER.
•
Lista użytkowników
Jeżeli nie znamy adresu osoby, o której wiemy, że posiada konto na serwerze TAURUS, wówczas
możemy odszukać ją na liście użytkowników F2 - Local user lists - naciskając i podając jej nazwisko.
Odnaleziony adres (jeśli go zatwierdzimy) zostanie automatycznie umieszczony w nagłówku wysyłanego
listu.
•
Książki adresowe, listy dystrybucyjne
Mamy również możliwość przeglądania książek adresowych innych serwerów w Poznaniu oraz tworzenia
i edycji własnych F3 - Address books. Możemy również utworzyć tzw. listę dystrybucyjną F6 Distribution lists na której umieszczamy adresy osób, do których zostanie przesłany dany list. Jest to
szczególnie przydatne w przypadku wysyłania lub przekazywania (forward) listów do wielu
użytkowników jednocześnie.
•
Przesyłanie plików jako załączniki
Możemy też dołączyć do listu plik(i) jako załącznik(i) F7 - File attachment i postępujemy tak jak przy
wysyłaniu plików.
•
Zaawansowane opcje dla wysyłanego listu
Można także wykorzystać zaawansowane opcje dla listu:
1) Cc - carbon copy - lista wysyłanych kopii przesyła kopię listu pod wskazane adresy, które zostaną wpisane w tym polu;
2) Bcc - black carbon copy - tzw. "ślepa" kopia, podobnie jak Cc, ale informacje o odbiorcy (odbiorcach) tej kopii nie są
przesyłane do głównego adresata listu;
3) Reply to - adres zwrotny umożliwia podanie adresu zwrotnego innego niż (domyślny) adres nadawcy;
4) Keep a copy -zapisuje na dysku kopię wysyłanego listu jeśli chcemy zachowywać listy musimy również ustawić
odpowiedni folder (domyślnie ustawiony jest folder COPYSELF)
5) Encrypt message - kodowanie listu umożliwia zabezpieczenie treści listu przed osobami postronnymi;
6) Confirm reading - potwierdzenie przeczytania jeżeli adresat przeczyta list zostanie przesłana informacja zwrotna;
7) Confirm delivery - potwierdzenie doręczenia przesłana zostanie informacja zwrotna o doręczeniu listu (funkcja raczej
rzadko stosowana, ponieważ w przypadku nie doręczenia listu i tak zostaniemy o tym zawiadomieni
- list zostanie odesłany z komunikatem zawierającym opis przyczyny nie doręczenia np.: jeżeli błędnie
wpiszemy adres list zostanie odesłany i opatrzony komunikatem: Adresat nieznany -User unknown);
8) Urgent message - oznaczenie listu jako pilny nagłówek listu wyświetlany jest na czerwono, co odróżnia go od listów
zwykłych;
9) Omit signature - pominięcie sygnatury. Sygnaturki to małe pliki tekstowe które mogą być automatycznie dodawane na
końcu listu - zawierają one zazwyczaj dane dotyczące nadawcy np. adres, telefon, adresy e-mail, http itp.;
10) MIME features - ustawienie sposobu kodowania polskich liter umożliwia stosowanie polskich znaków np. š, ć itd. - jest
jednak rzadko stosowane przez użytkowników programu PMAIL ze względu na istnienie różnych sposobów
kodowania, oraz konieczność zdefiniowania odpowiednich tablic przekodowania.
W liniach opisanych w podpunktach 1 - 3 należy wpisać adres (adresy), natomiast w podpunktach 4 -7
trzeba potwierdzić (skrót od Yes), lub zaprzeczyć (skrót od No).
•
Przerywanie edycji listu
Do przerywania edycji listu (również do przerywania innych czynności) możemy wykorzystać klawisz
Esc. Program prosi wtedy o potwierdzenie np.: Please confirm - Are you sure you want to cancel this
screen? Any unsaved changes will be lost. Please press (Y or N). Jeżeli potwierdzimy wówczas
wszystkie nie zachowane dane zostaną utracone. Możemy również zaprzeczyć i wówczas mamy
możliwość kontynuować pisanie listu.
•
Wysyłanie komunikatów do zalogowanych użytkowników
Naciskając klawisz F4 uzyskamy listę osób aktualnie pracujących na serwerze (zalogowanych).
Kombinacja klawiszy ALT+S umożliwia wysłanie wiadomości (komunikatu) do (wybranej z listy) osoby,
która jest zalogowana.
•
Opcje edytora
Po naciśnięciu klawisza F10, dostępne po rozpoczęciu edycji listu (Editor options/keystrokes):
- Send message - wysłanie listu CTRL ENTER
- Find text - wyszukiwanie tekstu CTRL QF
- Replace text - zamiana tekstu CTRL QA
- Find again - ponowne wyszukiwanie CTRL L
- Print message - wydruk wiadomości CTRL KP
- Save as draft - zachowanie szkicu CTRL KS
- Import text file - wstawianie pliku tekstowego CTRL KR
- Mark block - zaznaczanie bloku tekstu CTRL KB
- Copy to scrap - kopiowanie do schowka CTRL KC
- Cut to scrap - wycinanie do schowka CTRL KV
- Paste scrap - wstawianie tekstu ze schowka CTRL KI
- Check spelling - sprawdzanie pisowni (ang.) CTRL KL
- Glossary manager - menedżer słownika CTRL KG
- Expand glossary - słownik rozszerzony CTRL \
- Reformat paragraph - zmiana formatu akapitu CTRL B
- Line drawing - rysowanie linii ALT+L
- Box drawing - rysowanie ramek ALT+B
- Text indenting... - marginesy (lewy/prawy)
Szczególnie przydatna może okazać się komenda Save as draft. Dzięki niej możemy przerwać edycję
listu, zachowując niedokończony list, aby potem móc do niego powrócić. Program spyta o opis
zachowywanego listu (description). Aby dokończyć pisanie listu (np. następnego dnia) trzeba z głównego
menu programu wybrać komendę Send a mail message - wówczas pojawi się nowa linia komend - Open
draft message. Należy wskazać opis, który wcześniej wpisaliśmy - wówczas edytor przywróci
zachowany tekst.
Przesyłanie plików send Files via mail (F)
Naciskając send Files via mail (F) za pośrednictwem poczty elektronicznej można przesłać różne pliki
(pliki tekstowe, binarne, programy) do innych użytkowników sieci. W polu "To:" trzeba podać adres
odbiorcy, można również podać temat: w polu "Subj: ..." . Następnie, po naciśnięciu klawisza należy
wskazać plik, który chcemy przesłać (Filename) - podając pełną ścieżkę dostępu do tego pliku (np.:
H:\tekst.doc ), określić jego format oraz sposób kodowania (Encoding). Jeśli nie znamy formatu pliku lub
nie wiemy, czy powinien on być kodowany możemy zaakceptować wartości domyślne - wówczas
program sam zdecyduje jakie wartości przyjąć. Pliki wysyłamy - podobnie jak listy -naciskając klawisze
CTRL ENTER.
Czytanie nowych listów Check for New mail (N)
Linia zawierająca polecenie Check for New mail (N) ukazuje się jedynie wówczas, gdy na koncie
znajdują się nowe lub nie przeczytane listy. Po jej zaakceptowaniu ENTER wyświetlony zostaje spis
zawierający nagłówki nie przeczytanych listów. W kolumnach znajdują się informacje: kto jest nadawcą
listu (From), jaki jest jego temat - przedmiot (Subject), oraz kiedy został wysłany (Date). W polu Subject
może wystąpić skrót Re: - oznaczający, że jest to odpowiedź (Replay) na list. Aby możliwe było
przeczytanie listu, należy przesunąć (za pomocą kursora) podświetlenie na odpowiedni nagłówek
i nacisnąć klawisz ENTER.
Po przeczytaniu można bezpośrednio przejść do następnego lub wrócić do poprzedniego listu - klawisze
<+> i <->. Naciskając klawisz F5 zaznaczamy list, aby później móc jednocześnie dokonywać operacji na
wszystkich zaznaczonych listach (np. kasować, zapisywać do pliku itp.) W celu skasowania listu należy
wskazać list i nacisnąć klawisz DELETE (Del).
Przeglądanie listów Browse mail messages (B)
Foldery to teczki, w których przechowywane są odczytane lub wysłane listy. Odczytane listy, które nie
zostaną skasowane są automatycznie zachowywane w folderze Main. Do przeglądania tych listów służy
komenda Browse mail messages (B) - którą należy wybrać z głównego menu programu.
Możemy również tworzyć własne foldery i przechowywać w nich listy uporządkowane tematycznie lub
korespondencję z poszczególnymi osobami itp. W tym celu trzeba wywołać okno folderów przyciskając
klawisz F10, a następnie po przyciśnięciu New Folder program spyta o nazwę nowego foldera. Za
pomocą klawisza DELETE możliwe jest kasowanie folderów. Foldery mogą być również
kompresowane, odbudowywane, przenoszone itp.
•
Przesyłanie otrzymanego listu
Możliwe jest również przesłanie otrzymanego listu (lub listów jeżeli zostały zaznaczone) bądź pliku do
wybranego użytkownika (lub użytkowników) poczty elektronicznej. Służy do tego komenda Forward
(F). Po jej wydaniu podajemy adres osoby, do której chcemy przesłać listy lub pliki. Program pyta o to,
czy zamierzamy edytować list przed wysłaniem (Edit before sending?) Odpowiedź twierdząca Y
umożliwia dodanie własnego komentarza, który zostaje oddzielony od treści listu linią zawierającą napis:
Forwarded Message Follows. Dalej postępujemy analogicznie jak przy wysyłaniu listu.
•
Odpowiadanie na listy
Jeśli otrzymamy list, możemy odpowiedzieć na niego bez konieczności podawania adresu odbiorcy. W
tym celu wystarczy wydać polecenie Reply (R). Program automatycznie wstawi adres zwrotny nadawcy,
na którego list odpowiadamy, oraz "Subj:" poprzedzony skrótem Re:. Przed wysłaniem odpowiedzi
program domaga się określenia parametrów odpowiedzi. Parametry standardowe przyjmowane są
domyślnie i wystarczy potwierdzić je naciskając CTRL+ENTER, by przejść do okna edycji odpowiedzi.
W przypadku, gdy parametry domyślne odpowiedzi nie odpowiadają naszym preferencjom, możemy je
zmodyfikować:
Opcje ogólne (General options):
- czy odpowiedź ma zawierać treść listu, na który odpowiadamy - Include message:
- czy cytowany list ma być oznaczony znakami ">" - Commented "> ":
- czy wysłać odpowiedź do wszystkich (jeśli list był przesłany kilku osobom) - Reply to all: Adres zwrotny (Address reply to:)
- czy odpowiedź ma zawierać adres nadawcy listu, na który odpowiadamy - From field:
- czy odpowiedź ma zawierać adres zwrotny nadawcy - Reply-to field:
- czy odpowiedź ma zawierać adresatów kopii listu - Cc field:
- czy odpowiedź ma zawierać adres nadawcy pierwotnego listu - Sender field:
- czy odpowiedź ma zawierać adresata listu - To field :
- czy kopia odpowiedzi ma być przesłana do innych osób - Copy Cc field?:
•
Zapisywanie listu do pliku
Możliwe jest również zapisywanie listu do pliku na dysk twardy, sieciowy lub dyskietkę. Służy do tego
polecenie eXtract (X). Po wydaniu komendy program spyta o nazwę pliku (Extract message to what
file?), do jakiego chcemy zapisać treść listu (lub listów jeśli zostały one zaznaczone). Trzeba wówczas
wpisać nazwę pliku poprzedzoną pełną ścieżką dostępu, np.: aby zapisać list od cioci ;-) na dyskietkę
znajdującą się w stacji A trzeba podświetlić jego nagłówek, nacisnąć klawisz X, a następnie wpisać:
A:\ciocia.txt po czym nacisnąć CTRL+ENTER. Oczywiście nazwy plików mogą być dowolne, są
jednak ograniczone do 8 znaków w nazwie i 3 w rozszerzeniu.
•
Pliki dołączone do listu
Jeżeli w nagłówku listu, (pod znaczkiem +) po dacie jego wysłania pojawi się litera "Y" oznacza to, że do
listu dołączone są jakieś pliki. Aby je odczytać należy wydać polecenie Attachments (A). Następnie
należy rozpakować plik poleceniem extract (X).
•
Opcje specjalne (Special options)
- Undecode message - rozkodowanie pliku zakodowanego w undecode;
- UnBinHex message -rozkodowanie pliku w BinHex;
- Get message info - wyświetlenie informacji o liście;
- Pass to DOS command CTRL+F10- przejście do poziomu DOS;
- Add sender to list - dodanie nadawcy do listy (adresowej) (patrz - Distribution List);
- Delete sender from list - skasowanie nadawcy z listy;
- Apply rules to folder - zastosowanie opcji filtrowania przychodzących listów;
- Edit a rule set - edycja opcji filtrowania;
- Annotations - edycja przypisów, komentarzy;
- Mark as unread - zaznaczenie listu jako nie przeczytany.
Tablica ogłoszeń Notice board (O)
Poleceni Notice board (O) służy do umieszczania ogłoszeń przez użytkowników sieci.
Na serwerze TAURUS tablica ogłoszeniowa nie jest dostępna.
Zmiana serwera Change file server (C)
Komenda Change file server (C) umożliwia przejście na inny lokalny serwer sieci Novell Netware.
Należy wybrać z listy dostępnych serwerów ten, na który zamierzamy przejść, program poprosi o
zalogowanie się - trzeba podać identyfikator i hasło. Po zalogowaniu można pracować z pocztą na
przyłączonym serwerze.
Preferencje Preferences (P)
Polecenie Preferences (P) pozwala na dostosowanie zmiennych środowiskowych programu do
indywidualnych potrzeb użytkownika.
- Copy-self settings - ustawienie foldera w którym mają być zapisywane wysyłane listy;
- Editor and keyboard settings - ustawienia parametrów edytora i klawiatury;
- General settings - ustawienia ogólne programu (domyślny adres zwrotny, ustawienie hasła, zachowywanie kasowanych
listów w tymczasowym folderze, katalog roboczy, sposób wyświetlania adresów, automatyczne otwieranie
listów, potwierdzanie, itp);
- NetWare MHS/SMF settings - sieciowe ustawienia MHS/SMF;
- change Home mailbox location - zmiana położenia katalogu domowego poczty;
- edit or create Signatures - tworzenie i edycja sygnaturek;
- New mail filtering Rules - ustawienie zasad filtrowania przychodzących listów;
- edit eXtended features - edycja rozszerzonych właściwości.
Ostatnia komenda (edit eXtended features) nie jest standardowo dostępna (widoczna) dla użytkowników.
W celu jej aktywacji należy zwrócić się do administratora. Komenda umożliwia automatyczne
przesyłanie listów pod wskazany adres (autoforward). Jest ona szczególnie przydatna w sytuacji, gdy
zamierzamy wyjechać, a w miejscu, do którego się udajemy również posiadamy konto, na które mają być
przesyłane listy.
Edycja pliku tekstowego Edit a text file (E)
Polecenie Edit a text file (E) umożliwia utworzenie i modyfikację pliku zawierającego tekst. Komenda
szczególnie przydatna w przypadku przesyłania plików tekstowych, które wymagają dokonania zmian
przed wysłaniem.
Wyjście Quit - exit to DOS (Q)
Zakończenie pracy programu PMAIL wymaga podania komendy: Quit - exit to DOS (Q). Pracę z
programem można zakończyć również przyciskając klawisz Esc i potwierdzając klawiszem Y, lub użyć
skrótu ALT+F10.