Ciepły dach i poddasze

Transkrypt

Ciepły dach i poddasze
konstrukcje i izolacje
S
posób ocieplenia dachu zależy od
tego, jakie poddasze będzie pod
nim. Gdy planujemy tam pomieszczenia użytkowe, połacie dachowe ociepla
się, izolując je na jeden z wymienionych
poniżej sposobów.
Ocieplenie międzykrokwiowe – można
do tego polecić wełnę mineralną, specjalne sprężyste płyty styropianowe, płyty poliuretanowe PIR. Te ostatnie dzięki
bardzo dobrej izolacyjności termicznej
nadadzą się do takiego ocieplania w każdym przypadku. Wełna i styropian tylko pod warunkiem, że szerokość krokwi
będzie wystarczająco duża, aby dało się
między nimi umieścić warstwę termoizolacyjną odpowiedniej grubości.
Ocieplenie połaci
Ciepły dach
i poddasze
Fot. Mariusz Bykowski
Jest kilka sposobów ocieplania dachu.
Decydując się na którykolwiek z nich, pamiętajmy,
że dach powinien mieć współczynnik przenikania
ciepła nie większy niż U = 0,25 W/(m².K).
Gdy poddasze ma być
użytkowe, połacie dachu
ociepla się od wewnątrz. Najczęściej używa się
wełny mineralnej
82
nowy dach
Ocieplenie międzykrokwiowe i podkrokwiowe – to rozwiązanie wskazane jest
wówczas, gdy między krokwiami nie
da się zmieścić pełnej grubości ocieplenia.
Część materiału układa się więc między nimi, a część mocuje od spodu.
Często trzeba w tym celu domontować
do krokwi ruszt nośny. Metoda ta jest
o tyle korzystniejsza niż pierwsza, że
zaizolowane zostają również krokwie,
przez które ucieka znacznie więcej ciepła.
Ten sposób ocieplania stosuje się głównie wtedy, gdy wybieramy wełnę mineralną, płyty drzewno-magnezytowe
lub styropian.
Ocieplenie podkrokwiowe – to metoda dość
rzadko stosowana, ale skuteczna.
Termoizolację mocuje się bezpośrednio
do krokwi od spodu lub układa między
elementami podwieszonego do nich
rusztu. Polecane są tu produkty o najlepszej izolacyjności termicznej (folie termoizolacyjne, polistyren ekstrudowany lub
płyty z pianki PIR). Można je układać
cienką warstwą, a mimo to uzyskać dobry współczynnik przenikania ciepła U.
Tu również krokwie zostają całkowicie
zaizolowane. Wadą tej metody jest obniżenie pomieszczenia o kilkanaście centymetrów. Jedynie folia jest na tyle cienka,
że zajmuje kilka centymetrów. Jest jednak stosowana jako dodatkowa warstwa
podkrokwiowa, gdy i tak ocieplane są
przestrzenie między krokwiami.
Ocieplenie nakrokwiowe – sprawdzi się
podczas remontu, zwłaszcza jeśli pod
dachem jest słabo ocieplone poddasze
użytkowe.
Tekst Radosław Murat
Termoizolacja pod pokryciem
płyty z pianki poliuretanowej PIR
powleczone włókniną szklaną tworzą
dodatkową termoizolację połaci
nowe pokrycie
dachowe
łaty
kontrłaty
folia niskoparoprzepuszczalna
krokwie
istniejące ocieplenie
ułożone między krokwiami
dachu
okładzina
wykończeniowa
poddasza
Ocieplenie nakrokwiowe układane bezpośrednio na krokwi
nowe pokrycie dachowe
– gonty bitumiczne
nowa izolacja
termiczna z płyt
polistyrenowych
XPS
nowe sztywne
poszycie
wykonane z płyt
MFP
stare poszycie
z desek
folia niskoparoprzepuszczalna
krokwie
istniejące ocieplenie
ułożone między
krokwiami dachu
okładzina
wykończeniowa
poddasza
Ocieplanie połaci będzie nieekonomiczne, gdy poddasze ma być
nieużytkowe. Wtedy ociepla się strop nad ostatnią kondygnacją.
Można do tego wykorzystać wełnę mineralną lub granulat, który
wysypuje się na folię paroizolacyjną ułożoną między belkami
REKLAMA
Fot. Robert Szarapka
Ocieplenie układane na sztywnym poszyciu
nowy dach
83
Wełna może mieć różny współczynnik przewodzenia ciepła λ. Im jest on niższy, tym wełna jest
„cieplejsza”
Między krokwiami wełnę umieszcza się
na wcisk i może się ona lekko wybrzuszać.
Dociśnie ją druga warstwa, która będzie
układana po zamontowaniu rusztu potrzebnego do wykończenia skosów odpowiednim
materiałem
W takiej sytuacji – jeżeli nie chcemy
remontować pomieszczeń – docieplenie
dachu od spodu jest niemożliwe. Jeżeli
zastosujemy odpowiednie materiały,
dodatkowa termoizolacja połaci będzie
łatwa do wykonania i skuteczna. Do tego
sposobu ocieplania nadają się polistyren XPS, pianka poliuretanowa PIR,
ewentualnie najtwardsze odmiany styropianu. Produkty te charakteryzują
się bardzo dobrą izolacyjnością cieplną,
a dodatkowo są na tyle sztywne i odporne
na wilgoć, że można na nich ułożyć
konstrukcję nośną pod pokrycie.
Wadą docieplenia dachu od zewnątrz
jest to, że znacznie wzrasta grubość
połaci. To zaś wymaga zastosowania
różnych niestandardowych produktów
i nietypowych rozwiązań, zwłaszcza
jeśli chodzi o obróbki blacharskie,
wykończenie kalenic, narożników
oraz okapów dachowych.
Ocieplenie nakrokwiowe i podkrokwiowe
– podobnie jak ocieplenie nakrokwiowe
jest niezbyt często stosowane, ale sprawdza się podczas remontu dachu, gdy
chcemy zaadaptować poddasze i mieć
widoczne krokwie. Wtedy materiał ociepleniowy trzeba ułożyć pod pokryciem
dachowym, na sztywnym poszyciu
z desek, płyt OSB lub MFP przybitych
do krokwi. Umieszczenie izolacji termicznej o grubości 20-25 cm pod pokryciem jest jednak trudne. Lepiej więc
84
nowy dach
ułożyć tylko jedną warstwę ocieplenia
– o grubości 8-10 cm.
Stosuje się tu płyty z polistyrenu łączone
na wpust i wypust, mechanicznie mocowane do poszycia.
Drugą warstwę układa się między krokwiami, ale tak, żeby nie zakryć ich
całkowicie. Tę wewnętrzną warstwę
izolacji najlepiej jest zrobić z wełny
mineralnej.
Gdy nie ma poddasza
użytkowego
Także w takiej sytuacji dach nie może
być miejscem ucieczki ciepła z domu.
Termoizolację układa się wtedy najczęściej na stropie ostatniej kondygnacji – zaizolowanie połaci dachu
byłoby nieekonomiczne.
Materiałem najchętniej stosowanym
w tym przypadku jest wełna mineralna.
Jej grubość powinna wynosić 20-25 cm,
ale nic nie przeszkadza, by była jeszcze
większa. Doskonale sprawdzą się też
materiały sypkie, na przykład strzępki
z wełny skalnej zwane też granulatem
– szczelnie wypełniają wszystkie
zakamarki.
Zasady układania termoizolacji
Wełna mineralna – umieszcza się ją
przede wszystkim między krokwiami.
Jej łączna grubość powinna wynieść
20-25 cm. Często 15-20 cm wełny
mieści się między krokwiami, a reszta
pod nimi. Należy wtedy zbudować
ruszt nośny z ocynkowanych profili
stalowych. Profile łączy się z krokwiami
za pośrednictwem systemowych wieszaków ułatwiających wypoziomowanie rusztu. Wełna musi ściśle
wy­peł­n iać ocieplane przestrzenie.
Zazwyczaj sama utrzymuje się na
miejscu, bez dodatkowego mocowania.
Czasem jednak trzeba ją podwiązać
żyłką lub drutem. Między wełną
a sztywnym deskowaniem należy
pozostawić 3-4-centymetrową szczelinę do wentylacji połaci (nie jest to
konieczne w przypadku folii wyso­ko-­
paroprzepuszczalnych).
Styropian – sprężyste płyty styropianowe
montuje się podobnie jak wełnę, układając na wcisk między krokwiami. Druga
warstwa – podkrokwiowa – może być ze
zwykłego styropianu. Jego płyty najlepiej
rozmieszczać wtedy między drewnianymi listwami przybitymi prostopadle do
krokwi. Listwy muszą być zaimpregnowane i dobrze wypoziomowane.
Płyty poliuretanowe PIR – układa się je na
styk między krokwiami, a między krokwie a krawędzie płyt wciska się rozprężną piankę poliuretanową.
Od strony poddasza płyty można mo­co­wać bezpośrednio do krokwi. Wkręty
przechodzą przez listwy – będą stanowiły
ruszt nośny pod okładzinę.
Fot. ISOVER
Fot. KNAUF INSULATIONS
konstrukcje i izolacje
płyty zespolone z papą. Izolacyjność
termiczna styropianu – odwrotnie niż
wełny – poprawia się wraz ze wzrostem
jego gęstości.
Oprócz zwykłych białych styropianów
jest też styropian o barwie popielatej
– Neopor. Jest produkowany z dodatkiem grafitu, który mimo małej gęstości ma bardzo niski współczynnik
przewodzenia ciepła λ – 0,031-0,033
W/(m·K). Zawdzięcza go dodatkowi
grafitu poprawiającemu izolacyjność
termiczną.
Polistyren ekstrudowany (XPS). To twarde
i lekkie płyty zapewniające lepszą izolacyjność termiczną niż styropian
i znacznie mniej niż on nasiąkliwe.
Są równie wygodne do cięcia i układania.
Szkodzi im kontakt z produktami
rozpuszczalnikowymi oraz ogniem.
Mają dużą wytrzymałość na ściskanie.
Ich współczynnik przewodzenia ciepła
λ to 0,031-0,038 W/(m·K).
Wełna mineralna. Świetnie izoluje termicznie i akustycznie, lecz ma większą
nasiąkliwość niż styropian. Jest niepalna
i nie wydziela szkodliwych substancji.
Ma dobrą paroprzepuszczalność i nie
hamuje przepływu pary wodnej przez
ściany domu. W sprzedaży są produkty
z wełny skalnej (zielonkawe) lub szklanej
(żółte). Najpopularniejsze są płyty i maty.
Można też kupić wełnę w postaci strzępek. Mamy również do dyspozycji płyty
Styropian (polistyren ekspandowany EPS).
Fot. ONDULINE
Jest dość odporny na wodę i dobrze
chroni przed przenikaniem ciepła.
Niestety, szybko topi się w kontakcie
z ogniem oraz substancjami zawierającymi rozpuszczalniki organiczne,
na przykład lepikiem rozpuszczalnikowym. Płyty styropianowe nie są
elastyczne i trudno nimi ocieplać powierzchnie łukowe. Ich współczynnik
przewodzenia ciepła λ wynosi 0,035-0,039 W/(m·K). W sprzedaży są płyty
styropianowe z otworami umożliwiającymi przenikanie pary wodnej oraz
Folią metalizowaną można ocieplać połacie
nakrokwiowo. Ma tę przewagę nad innymi
materiałami, że jest najcieńsza i zachowuje
znakomite właściwości termoizolacyjne
Ocieplenie połaci można też zrobić, wykorzystując płyty drzewno-magnezytowe.
Mają tę zaletę, że od razu po ułożeniu
można je wykończyć tynkiem. Są doskonałym materiałem wykończeniowym
dla tych, którym zależy na szybkim
wykończeniu pomieszczeń pod dachem
Fot. ECOTHERM
Materiały ociepleniowe
lamelowe o pięcio-, sześciokrotnie większej wytrzymałości na rozrywanie, lecz
gorzej tłumiące hałasy. Płyty te świetnie
sprawdzają się przy ocieplaniu powierzchni łukowych.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ
– 0,037-0,041 W/(m·K).
W sprzedaży jest już mata z wełny
szklanej o barwie świeżego śniegu
– delikatna, przyjemna w dotyku
i mało pyląca przy docinaniu. Nie powoduje podrażnień skóry. Współczynnik λ nowej wełny wynosi 0,035 W/
(m·K). Biała mata może być stosowana
jako izolacja cieplna i akustyczna.
Wełna mineralna Ecose to materiał
nowej generacji. Jest produkowana bez
użycia formaldehydu, fenoli, akrylu,
sztucznych barwników i substancji
rozjaśniających. Odznacza się również
znakomitą izolacyjnością termiczną, jej
λ wynosi nawet 0,032 W/(m·K).
Płyty poliuretanowe PIR. Obecnie to jeden z najlepiej izolujących termicznie
materiałów. Jego współczynnik przewodzenia ciepła λ jest wyjątkowo niski
i może wynosić nawet 0,020 W/(m·K)
– zazwyczaj jednak 0,023-0,028 W/(m·K).
Płyty te są odporne na wilgoć i wodę.
Ich nasiąkliwość osiąga maksymalnie 9%.
Zastępują też paroizolację. Są znacznie
twardsze od standardowych odmian
styropianu i wełny mineralnej. Mogą
osiągać odporność na nacisk rzędu
Fot. KNAUF INSULATIONS
Polistyren ekstrudowany – mocuje się go
tak samo jak płyty poliuretanowe, ale
od spodu krokwi.
Folia termoizolacyjna – przytwierdza
się ją zszywkami bezpośrednio do
więźby. Przez jej warstwę do krokwi
przykręcane są uchwyty (najczęściej typu ES), które będą utrzymywać stalowe profile rusztu nośnego
pod okładzinę.
Płyty drzewno-magnezytowe – między
krokwiami montuje się je podobnie
jak płyty z pianki PIR.
Podkrokwiową warstwę ocieplenia
z takich płyt przykręca się bezpośrednio do więźby dachowej. Ruszt
nie jest konieczny, jeśli chcemy otynkować płyty.
Płytami PIR można ocieplać połacie
dachu od wewnątrz i od zewnątrz.
W pierwszej sytuacji układa się je między krokwiami, a szczeliny na styku
izolacji z drewnem wypełnia pianką
poliuretanową. W drugim – łączy się
na pióro i wpust i przybija do krokwi
nowy dach
85
konstrukcje i izolacje
150 kPa/m2, wełna tylko 50 kPa/m2.
Płyty PIR zawierają składnik o nazwie
MDI, który odpowiada za dobrą odporność ogniową. Mają go w swym składzie aż 50%, a zwykły poliuretan
zawiera go jedynie 25%. MDI sprawia,
że w kontakcie z ogniem na powierz­
chni płyt PIR tworzy się zwęglona
skorupa chroniąca to, co znajduje się
w środku, przed płomieniami.
Odporność ogniowa zwiększa się, gdy
płyty PIR połączone są z płytami
gipsowo-kartonowymi lub gipsowo-włóknowymi.
Płyty poliuretanowe są obustronnie
okładane – przeważnie folią aluminizowaną lub wzmocnionym papierem typu
kraft. W sprzedaży jest mnóstwo typów
płyt PIR różniących się grubością,
rozmiarami i rodzajem okładziny.
Płytami tymi można właściwie ocieplać
wszystko poza przestrzeniami między
elementami konstrukcji szkieletowych.
Są bowiem sztywne i źle klinowałyby się
między słupami ścian, krokwiami, belkami stropowymi.
Przede wszystkim są wskazane do stosowania wszędzie tam, gdzie zależy nam
na odchudzeniu termoizolacji.
10-centymetrowej grubości warstwa
ocieplenia PIR o współczynniku
λ = 0,023 W/(m·K) śmiało zastąpi 15 cm
polistyrenu XPS o współczynniku 0,035
W/(m·K) lub 17 cm wełny mineralnej
o współczynniku 0,040 W/(m·K).
Piana poliuretanowa PIR. Może być wytwarzana także na placu budowy przez
specjalne agregaty umożliwiające ocieplenie natryskowe. Piana ma znako­
mitą przyczepność do większości
materiałów budowlanych i sama przykleja się do podłoża.
Piana natryskowa ma wszystkie zalety
PIR, ale zapewnia izolację całkowicie
jednorodną, bez szczelin lub miejsc łączenia, i błyskawiczne tempo ocieplania.
Po zakończeniu prac pozostaje minimalna ilość odpadów. Współczynnik
przewodzenia ciepła λ wynosi dla piany
PIR od 0,024 do 0,049 W/(m·K).
Piany najczęściej natryskuje się na dachy płaskie. Zwiększają ich izolacyjność cieplną i zastępują hydroizolację.
Takie powłoki wymagają pomalo­
wania lakierem chroniącym je przed
86
nowy dach
Połać z częściowo odsłoniętymi krokwiami
ruszt nośny
pokrycie dachowe
sztywne poszycie
krokiew
płyty poliuretanowe PIR
okładzina z płyt g-k
lub g-w
izolacja z folii
promie­niowaniem UV. Pianą można
też ocieplać ściany szkieletowe, stropy belkowe, przestrzenie między krokwiami dachowymi.
Płyty ze sztywnej piany fenolowej. Wyglądają podobnie jak płyty PIR i są
równie lekkie. Mają budowę zamkniętokomórkową, więc nie chłoną wody,
nie przepuszczają pary wodnej i odznaczają się sporą wytrzymałością mechaniczną. Są trudno zapalne i nietopliwe.
Z obu stron pokrywa je welon szklany.
Charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną. Ich współczynnik λ
może osiągnąć poziom 0,021 W/(m·K).
Wełna drzewna. To produkt z tartacznych odpadów w postaci płyt, mat lub
luźnych włókien. Płyty i maty są fabrycznie impregnowane, co zmniejsza ich nasiąkliwość. Są odporne na
odkształcenia i umożliwiają przepływ
pary wodnej. Dobrze chronią przed
ucieczką ciepła i stanowią znakomitą
izolację akustyczną. Ich odporność na
ogień jest mniejsza niż wełny mineralnej.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ
– 0,038-0,050 W/(m·K).
Włókna celulozowe. Powstają z przerobu
makulatury. Sprzedawane są w workach. Przed ogniem i wodą chroni je
lepiszcze impregnujące. Układa się
je głównie metodą nadmuchową.
Świetnie sprawdzają się w miejscach,
do których dostęp jest ograniczony, nadają się na przykład do ocieplania stropodachów niewentylowanych.
Współczynnik przewodzenia ciepła λ
– 0,039-0,042 W/(m·K).
dodatkowa warstwa
ociepleniowa z wełny mineralnej
Płyty drzewno-magnezytowe. Zbudowane
są z wełny drzewnej związanej spoiwem
magnezytowym. Są dość lekkie, sztywne i łatwe w obróbce oraz montażu. Zapewniają dobrą paroprzepuszczalność.
Można je bezpośrednio wykańczać tynkiem. Mają bardzo szerokie zastosowanie. Współczynnik przewodzenia ciepła
λ – 0,075 W/(m·K).
Folie termoizolacyjne. Zbudowane są
zwykle z dwóch warstw metalizowanej folii z warstwą folii bąbelkowej
lub włókniny syntetycznej wewnątrz.
Nie zapewniają przepływu pary, ale
mają znakomite właściwości termoizolacyjne. Mocuje się je podobnie jak
folię paroizolacyjną. Najlepszy rezultat uzyskiwany jest wtedy, gdy między błyszczącą powierzchnią takiego
ocieplenia a okładziną (lub pokryciem
dachowym, ścianą, ociepleniem) pozostawi się 2-3-centymetrową pustą
przestrzeń.
Folie stosuje się często jako drugą warstwę termoizolacji w układach wielowarstwowych. Zazwyczaj występują
w zespole z wełną mineralną. Są lekkie i mają znakomitą izolacyjność cieplną (współczynnik przewodzenia ciepła
λ może osiągać 0,019 W/(m·K)). Ich
błyszcząca powłoka potrafi odbić do
92% promieniowania cieplnego. Stosuje się je głównie do ocieplania dachów
skośnych (jako izolacja podkrokwiowa), ale gdy zdecydujemy się na ocieplanie nimi skosów lub zewnętrznych
ścian szkieletowych, nie trzeba będzie
układać folii paroizolacyjnej. r