25 kwietnia 2014 r. Trwają konsultacje tzw. pakietu a

Co zawiera projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej?
25 kwietnia 2014 r.
Trwają konsultacje tzw. pakietu antykolejkowego, czyli przedstawionego przez ministra zdrowia
zbioru projektów ustaw i rozporządzeń. Zaproponowane rozwiązania mają na celu modyfikację
obecnego systemu opieki zdrowotnej, a minister zdrowia ma w nim zyskać bardzo silną pozycję.
W pakiecie znalazł się obszerny projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych.
W uzasadnieniu do projektu czytamy, że celem proponowanych przepisów jest poprawa opieki nad
pacjentem onkologicznym, poprawa zarządzania listami oczekujących oraz poprawa
funkcjonowania Narodowego Funduszu Zdrowia.
Minister Zdrowia chce utworzyć nową instytucję – Agencję Oceny Technologii Medycznych i
Taryfikacji. Obecnie działa Agencja Oceny Technologii Medycznych, która rekomenduje
ministrowi zdrowia terapie do refundacji. AOTM zyskuje środki na działalność przede wszystkim z
opłat firm farmaceutycznych, które występują o ocenę leku czy technologii.
Projekt Ministerstwa Zdrowia przewiduje przekształcenie AOTM w Agencję, która dodatkowo
będzie ustalać, według zatwierdzonego przez ministra zdrowia planu, taryfy świadczeń
zdrowotnych. Tym samym to nie NFZ, jak obecnie, a Agencja będzie odgrywała największą rolę w
ustalaniu wyceny świadczeń opieki zdrowotnej. Na działalność związaną z taryfikacją mają być
przeznaczone pieniądze ze składek na ubezpieczenie zdrowotne – 0,07 proc. przychodów NFZ za
rok obrotowy płatne w miesięcznych transzach.
Minister zdrowia w obwieszczeniu ma określić zalecenia dla standardu rachunku kosztów u
świadczeniodawców. Warto zwrócić uwagę na fakt, że obwieszczenie to akt prawny nie podlegający
procedurze zawartej w Regulaminie Pracy Rady Ministrów, a nakazującej konsultacje wewnątrz
Rady Ministrów oraz społeczne danego projektu aktu oraz przygotowanie uzasadnienia dla projektu
wraz z oceną skutków społeczno-gospodarczych regulacji. Taka procedura jest obowiązkowa przy
opracowywaniu projektu rozporządzenia. Propozycję standardu do obwieszczenia ma złożyć prezes
Agencji.
Wybrani przez Agencję świadczeniodawcy, prowadzący rachunek kosztów zgodnie z kryteriami
obwieszczenia ministra zdrowia mają przekazywać do Agencji dane konieczne do ustalenia taryfy.
Prezes ustala taryfę po zasięgnięciu opinii Rady ds. Taryfikacji.
Taryfa świadczeń to „zestawienie świadczeń gwarantowanych wraz z przypisanymi im wartościami
względnymi z wyłączeniem programów lekowych”.
Zmiany w NFZ
Jeśli ustawa weszłaby w życie, duże zmiany czekają NFZ. Obecnie prezesa Funduszu powołuje
premier; on też nadaje statut tej instytucji. Projekt przewiduje, że prezesa i wiceprezesów NFZ
powoływać i odwoływać będzie minister zdrowia.
Prezes powoływany będzie po wygraniu „konkurencyjnego i otwartego naboru”. Prezes
odwoływany jest co do zasady po zasięgnięciu opinii rady, ale jeśli „rażąco naruszy obowiązki”,
MZ odwoła go bez takiej opinii.
Minister zdrowia ma ponadto powoływać i odwoływać dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ,
a także rady oddziałów. Obecnie dyrektorów powołuje i odwołuje prezes NFZ, a rady – sejmik
właściwego województwa.
Projekt ustawy zawiera artykuł, że NFZ nie jest przedsiębiorcą, ani nie wykonuje działalności
gospodarczej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Wcześniej zdarzyło się,
że przedsiębiorcy skarżyli NFZ do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o stosowanie
praktyk monopolistycznych.
Minister zdrowia ma też uzyskać duży wpływ na planowanie świadczeń. Wojewodowie, w
porozumieniu z Wojewódzkimi Radami ds. Potrzeb Zdrowotnych mają raz na trzy lata sporządzać
Mapy Regionalne Potrzeb Zdrowotnych. Projekty map ma przedstawiać wojewodom Narodowy
Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Instytut ma – w myśl projektu –
przedstawiać ponadto projekt ogólnopolskiej mapy. Mapy mają być uzupełnione o prognozy
potrzeb zdrowotnych na 6 i 9 lat. Wszystkie mapy – ogólnopolską i regionalną zatwierdzać ma
minister zdrowia. Ma uzyskać również prawo do ich zmiany. W myśl projektu mapy mają być
uwzględniane przy tworzeniu planu zakupów świadczeń zdrowotnych.
Projekt przewiduje zmiany w zakresie kontraktowania. Kontrakty na lecznictwo szpitalne będą
mogły być zawierane na 10 lat, a umowy na podstawową opiekę zdrowotną – na czas nieoznaczony.
Komisja konkursowa ma być powoływana przez dyrektora oddziału, ale sposób jej pracy określać
ma minister zdrowia. Do prezesa NFZ ma należeć określenie szczegółowych warunków umów, przy
czym dokument ma zawierać uzasadnienie sporządzane według kryteriów stosowanych do projektów
ustaw (a zatem ma obejmować m.in. przewidywane skutki regulacji).
Obecnie minister zdrowia jest zobowiązany do określenia w rozporządzeniu ogólnych warunków
umów w uzgodnieniu z samorządem lekarskim i pielęgniarek i położnych. Projekt ustawy nie
przewiduje już takiego trybu. Nowym rozwiązaniem jest też umieszczenie w tym rozporządzeniu
zakresu odpowiedzialności świadczeniodawcy z tytułu nieprawidłowego wykonania umowy.
Projekt zawiera przepis o możliwości ubiegania się wspólnie o kontrakt kilku świadczeniodawców.
Postępowanie konkursowe może być rozpoczęte bez zatwierdzenia planu finansowego
Istotne zmiany dotyczą koordynacji inwestycji oraz podmiotów, które mogą przystąpić do
konkursu. Dyrektor oddziału NFZ będzie sporządzał plan zakupów na następny rok, przy czym określi
w nim maksymalną liczbę świadczeniodawców z którymi NFZ zawiera kontrakt w danym zakresie na
danym obszarze. Liczba maksymalna świadczeniodawców będzie podawana w ogłoszeniu o konkursie.
Projekt ustawy przewiduje, że wojewoda będzie wydawał w formie decyzji administracyjnej:
 opinię o celowości utworzenia nowych jednostek lub komórek organizacyjnych
przedsiębiorstw podmiotu leczniczego prowadzących działalność szpitalną lub
 opinię o celowości realizacji inwestycji o wartości przekraczającej wart. 3 mln zł, a w
przypadku ambulatorium – o wart. 2 mln zł (kwota będzie co roku waloryzowana o
wskaźnik inflacji).
Opinia będzie ważna przez 3 lata i jeśli będzie negatywna, z mocy ustawy oferta takiego
świadczeniodawcy zostanie odrzucona w konkursie ofert organizowanym przez NFZ.
Onkologia i kolejki
W razie podejrzenia nowotworu złośliwego lekarz POZ będzie pacjentowi wydawał kartę leczenia
onkologicznego. Jednak nie każdy lekarz będzie miał to uprawnienie. Minister zdrowia w
rozporządzeniu ma opracować „minimalny wskaźnik skuteczności rozpoznawania nowotworów”.
Następnie, na podstawie tego wskaźnika, każdy lekarz ma mieć wyznaczony „indywidualny
wskaźnik skuteczności rozpoznawania nowotworów”. Dopiero spełnienie tego wskaźnika daje mu
prawo wydawania kart. Karty będą miały unikalne numery.
Jeśli lekarz nie osiągnie minimalnego wskaźnika, zostanie poinformowany o obowiązku odbycia
szkolenia z wczesnego rozpoznawania nowotworów i otrzyma prawo wydawania kart dopiero po
złożeniu zaświadczenia o przejściu szkolenia.
Kolejka ma być prowadzona w formie elektronicznej. Nie będzie uwzględniać się w niej pacjentów,
którzy kontynuują leczenie. Pacjent będzie mógł zapisać się tylko do jednej kolejki – w tym celu
pacjent skierowanie ma zostawiać u świadczeniodawcy, do którego się zapisuje. Jeśli nie dostarczy
oryginału w ciągu 2 tygodni, będzie wykreślony z kolejki. Ministerstwo Zdrowia chce wprowadzić
wymóg skierowania od lekarza POZ do dermatologa i okulisty.
Dla podejrzanych o nowotwór złośliwy lub leczących się z jego powodu stworzona ma być odrębna
lista oczekiwania, a także standardy maksymalnego czasu oczekiwania.
Mają zmienić się obowiązki świadczeniodawców w zakresie sprawozdawania. Do tej pory
sprawozdawana była liczba oczekujących i średni czas oczekiwania; teraz ma być także
sprawozdawana kolejka według stanu na ostatni dzień miesiąca.
NFZ ma informować pacjenta o pierwszym wolnym terminie udzielenia świadczenia, a
świadczeniodawca ma NFZ przekazywać informację o pierwszym wolnym dniu świadczenia co
najmniej raz w tygodniu.
Projekt przewiduje karę grzywna temu, kto utrudnia lub uniemożliwia zapisanie się na listę
oczekujących.
Projekt ustawy niedługo trafi do prac w Sejmie. Niedługo swoją opinię na temat pakietu przedstawi
samorząd lekarski. Ministerstwo Zdrowia chce, by nowe przepisy zaczęły obowiązywać w przyszłym
roku.
Justyna Wojteczek