Wojna domowa - Stosunki międzynarodowe
Transkrypt
Wojna domowa - Stosunki międzynarodowe
Wojna domowa Wojna domowa to wojna między frakcjami w ramach jednego państwa, walczącymi o kontrolę nad jego terytorium lub możliwość utworzenia rządu. Wojny domowe mogą przybierać postać wojen totalnych, tak jak to było podczas wojen domowych w Stanach Zjednoczonych i Rosji, albo ograniczonych. Wojny domowe są nie tylko częstsze niż wojny między państwami - ich liczba także wzrosła. W stuleciu między 1816 rokiem a końcem I wojny światowej toczyło się około 50 takich konfliktów, podczas gdy tylko w dekadzie lat 90. XX wieku było ich około 195. Najbardziej wyniszczające pod względem liczby ofiar wojny domowe rozegrały się właśnie w XX wieku. Ich przyczyny są zróżnicowane: od walki między rywalizującymi frakcjami o uzyskanie kontroli nad "upadłym państwem" (Somalia lub Liberia), walki etnonacjonalistycznych ruchów dążących do większej autonomii bądź secesji (Czeczeni w Rosji, Tamilowie na Sri Lance), aż po wojny między grupami etnicznymi, klanami czy ugrupowaniami religijnymi o władzę w państwie ( Kolumbia , Peru , Algieria , Rwanda ). Niezależnie od ich różnych przyczyn, wszyscy aktorzy: państwa, grupy w ramach państw czy ugrupowania o charakterze ponadnarodowym, dysponują potencjałem umożliwiającym prowadzenie wojny, popartym możliwością kupna uzbrojenia w ramach rozwijającego się międzynarodowego handlu bronią. Podczas gdy niektóre wojny domowe mają zasięg ograniczony wyłącznie do terytorium jednego państwa, coraz większa ich liczba przeradza się w konflikty międzynarodowe. Ich skutki są odczuwane poza granicami danego państwa, zwłaszcza wtedy, gdy uchodźcy uciekają do państw sąsiednich, a fundusze są wyprowadzane za granicę. Państwa, grupy, a nawet jednostki spoza pogrążonego w wojnie kraju zostają uwikłane w konflikt przez finansowanie określonych ugrupowań, sprzedając broń konkretnym frakcjom bądź wspierając dyplomatycznie jedną lub drogę stronę. Dlatego też zaledwie kilka wojen domowych można nazwać wyłącznie krajowymi, o wiele częściej są one bowiem wydarzeniami o charakterze międzynarodowym. Wielu przykładów wojen domowych dostarcza kontynent afrykański. Niektóre z nich są całkiem niedawne. Na przykład, w 2002 roku w Wybrzeżu Kości Słoniowej wybuchła wojna domowa będąca następstwem buntu wojska wszczętego przez jednostki wywodzące się z muzułmańskich grup, zamieszkujących północ tego kraju. Postrzegane bardzo długo jako jedno z najbardziej stabilnych politycznie i silnych gospodarczo państw tego regionu, Wybrzeże Kości Słoniowej pogrążyło się w wojnie, w której naprzeciwko siebie stanęły: biedniejsza muzułmańska Północ i bogatsze chrześcijańskie Południe, którego przywódcy przez lata zapewnili sobie mocną pozycję. Konflikt rozprzestrzenił się na kraje sąsiednie, po tym jak imigranci pracujący w Wybrzeżu Kości Słoniowej uciekli, szlaki handlowe zostały przerwane i ksenofobia rozlała się przez i tak wcześniej nieszczelne i będące przedmiotem częstych sporów granice. Zagraniczni inwestorzy i obcokrajowcy także wyjechali z pogrążonego w chaosie kraju. Terytoria Liberii i Sierra Leone - sąsiadujących z Wybrzeżem Kości Słoniowej - również są areną toczących się od dawna wojen domowych. W obu tych przypadkach rozmaite frakcje, ugrupowania partyzanckie, paramilitarne i najemnicy walczą o kontrolę nad terytorium i jego mieszkańcami pozbawionymi skutecznego rządu. Wszystkie te przykłady wojen domowych to 1/2 Wojna domowa wojny, których prowadzenie ułatwia duża dostępność broni, wykorzystywanie dzieci jako żołnierzy i finansowanie dzięki nielegalnemu handlowi diamentami powiązanemu z przynoszącymi krociowe zyski rynkami międzynarodowymi. We wszystkich tych przypadkach, naruszenia praw człowieka i kryzysy humanitarne zwróciły na siebie uwagę społeczności światowej, ale nie zdołały wywołać zaangażowania finansowego zmierzającego do zmiany tej sytuacji. Źródło: K. Mingst, Podstawy stosunków międzynarodowych, Warszawa 2006. 2/2