Zakład Medycyny Wychowania Fizycznego i Sportu

Zakład Medycyny Wychowania Fizycznego i Sportu - Treści programowe
•
•
•
Medycyna wychowania fizycznego - IV rok, Kierunek Nauczycielski
Pierwsza pomoc przedlekarska - I rok, Kierunek Nauczycielski i Kierunek Turystyka i Rekreacja
Odnowa biologiczna w sporcie - Specjalizacja z odnowy biologicznej
PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA
•
•
Ilość godzin: ćwiczenia 8 godz. (4 x 2 godz.)
Prowadzą: Dr dr Wojciech Gawroński, Stanisław Kita, Zbigniew Szyguła
Cel zajęć:
Zapoznanie słuchaczy ze stanami wymagającymi natychmiastowej (pierwszej) pomocy i ich objawami.
Nauczenie wykonywania zabiegów reanimacyjnych, opatrywania ran, unieruchamiania kończyn. Nauka
postępowania po obrażeniach głowy, klatki piersiowej, brzucha, kręgosłupa i tkanek miękkich narządu
ruchu. Nauka postępowania w przypadku zatruć, oparzeń, udaru cieplnego, odmrożenia i wychłodzenia
organizmu oraz porażenia prądem elektrycznym i piorunem. Uduszenie, utonięcie. Choroba
dekompresyjna i wysokościowa.
Tematy zajęć:
1. Podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej
a) Podstawy prawne udzielania pomocy.
b Nagłe przypadki i stany zagrożenia życia. Stan nieprzytomności.
c) Postępowanie z nieprzytomnym
d) Proces umierania. Śmierć kliniczna (przyczyny, objawy i rozpoznanie).
e) ABC; reanimacji bezprzyrządowej (ożywianie, resuscytacja, reanimacja).
Demonstracja i nauka podstawowych zabiegów reanimacyjnych.
2. Wstrząs; patofizjologia (objawy) i jego rodzaje -doraźna walka ze wstrząsem.
a) Krwotok, krwawienie i jego tamowanie
b) Rany i ich opatrywanie Demonstracja i nauka podstawowych sposobów zaopatrzenia ran.
3. Zasady postępowanie w obrażeniach ciała na miejscu wypadku
a) Obrażenia czaszkowo-mózgowe
b) Obrażenia kręgosłupa
c) Obrażenia klatki piersiowej
d) Obrażenia jamy brzusznej
e) Obrażenia kończyn dolnych i miednicy
f) Obrażenia kończyn górnych ( ze szczególnym uwzględnieniem ręki)
g) Kolejność wykonywania czynności ratunkowych w przypadku obrażeń mnogich (ABCDEF)
h) Postępowanie w ostrych uszkodzeniach tkanek miękkich narządu ruchu (PRICEMM)
Demonstracja i nauka unieruchomień transportowych.
4. Pierwsza pomoc w wybranych nagłych przypadkach
a) Zatruć,
b) Oparzeń, udaru cieplnego,
c) Odmrożenia i wychłodzenia organizmu
d) Porażenia prądem elektrycznym i piorunem
e) Ukąszenia przez zwierzęta, węże i owady
f) Utonięcia
g) Choroby dekompresyjnej i wysokościowej
h) Zasypania lawiną Nauka praktycznego postępowania w wybranych przypadkach zagrożenia życia
Uwaga: W trakcie ćwiczeń każdy student musi się wykazać umiejętnością praktycznego wykonania
zabiegów ratujących życie jako warunku dopuszczenia do zaliczenia testowego w sesji zaliczeniowej.
MEDYCYNA W TURYSTYCE
Wymiar godzin: Wykłady - 30 godzin
Prowadzący: Dr Z. Szyguła, Dr W. Gawroński
WYKŁADY (UWAGA! - jeden temat przewidziano na 2 godziny lekcyjne)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zagrożenia zdrowia i życia w podróży i podstawowe zasady ochrony zdrowia.
Przygotowanie do podróży z lekarskiego punktu widzenia - badania i zabiegi lekarskie związane z
wyjazdem oraz przeciwwskazania do wyjazdu ze względów zdrowotnych. Osoby wymagające
specjalnej uwagi w czasie podróży.
Zagrożenie chorobami zakaźnymi i pasożytniczymi w podróży. Szczepienia ochronne.
Ukąszenia przez zwierzęta i stawonogi.
Higiena w podróży (osobista, seksualna, żywienia).
Choroby związane ze sposobem podróżowania cz. I.
Choroby związane ze sposobem podróżowania cz. II.
Zaburzenia cieplne związane ze zmianami temperatury otoczenia (przegrzanie, oziębienie,
oparzenie).
Sporty zimowe - wypadki, lawiny
Sporty wodne i wypadki nad wodą.
Choroba wysokościowa.
Ogólne zasady unikania wypadków w podróży i postępowania na miejscu wypadku.
Zasady udzielania pierwszej pomocy
Apteczka podróżna.
Postępowanie w stanach zagrożenia życia (zabiegi ratujące życie).
ZALECANA LITERATURA
1. S. Tomaszunas i wsp.: Zdrowie w podróży. Marpress, Gdańsk 1992.
2. Janicki K. Turystyczny poradnik medyczny. PZWL, Wa-wa 1997.
3. Szyguła Z. Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w turystyce. W: Kompendium Pilota Wycieczek.
PROKSENIA, Kraków 2000, s.161-176.
4. Rehlis N. Podróżuj bezpiecznie. Diagnostics Poland sp. z o. o., Poznań 2001.
5. Sport Wyczynowy i Medicina Sportiva - wybrane tematy
Treści nauczania oraz wymagania egzaminacyjne z zakresu Medycyny WF i Sportu dla
studentów kierunku wychowania fizycznego AWF w Krakowie- studia stacjonarne i
zaoczne oraz po SN.
Prowadzący: Dr Z. Szygula, Dr W. Gawroński, Lek. med. B.S. Kita
WYKŁADY
•
•
•
•
•
Medycyna sportowa; rys historyczny, cele i zadania medycyny sportowej. Historia medycyny
sportowej.
Homeostaza a wydolność fizyczna.
Hipokinezja i jej wpływ na organizm.
Reakcje układu krążenia na wysiłek fizyczny i trening - zmiany adaptacyjne: "serce sportowca" i
przeciążeniowe w układzie sercowo-naczyniowym. Śmierć w sporcie.
Krew: zmiany adaptacyjne oraz nieprawidłowe zmiany w układzie białych i czerwonych krwinek
pod wpływem wysiłków fizycznych ("anemia sportowa").
•
•
•
•
•
•
Doping w sporcie. Używki a sport.
Zaburzenia termoregulacji w sporcie, sposoby zapobiegania.
Rytmy biologiczne człowieka a wydolność fizyczna; zaburzenia rytmów biologicznych u
sportowców.
Aktywność sportowa kobiet.
Urazowość w sporcie. Choroba urazowa. Patogeneza wstrząsu, jego rodzaje i postępowanie w
ramach I-pomocy.
Stany przeciążeniowe narządu ruchu związane z uprawianiem sportu.
TEMATY ĆWICZEŃ - IV NAUCZYCIELSKI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Organizacja poradnictwa sportowo-lekarskiego i przepisy prawne regulujące obowiązek i zakres
badań sportowo-lekarskich.
Metodyka badania sportowo-lekarskiego, ze szczególnym uwzględnieniem badania układu
krążenia i oddychania, oraz prób czynnościowych.
Wskazania i przeciwwskazania do uprawiania sportu i udziału w lekcjach wf w różnych grupach
wiekowych i dyspanseryjnych, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Wskazania i
przeciwwskazania do uprawnia sportu i rekreacji przez osoby dorosłe ze schorzeniami narządów
wewnętrznych. Ćwiczenia fizyczne w prewencji chorób cywilizacyjnych, profilaktyka i ćwiczenia w
leczeniu otyłości, nadciśnienia tętniczego i choroby wieńcowej. Starzenie organizmu, wskazania i
przeciwwskazania do ćwiczeń fizycznych. Trening zdrowotny osób dorosłych jako profilaktyka
chorób cywilizacyjnych.
Problematyka zmęczenia, przemęczenia i przetrenowania; główne postacie kliniczne
przetrenowania; profilaktyka i postępowanie lecznicze. Pojęcie odnowy biologicznej, metody i
środki w niej stosowane. Sauna w sporcie; działanie, wskazania i p/wskazania do jej stosowania.
Doping a tzw. wspomaganie farmakologiczne. AIDS; zagrożenie w sporcie, profilaktyka.
Rany, rodzaje i ich zaopatrzenie. Zapalenie i zakażenie. Zasady postępowania w oparzeniach i
odmrożeniach.
Złamania; patomechanizm, rodzaje złamań, pierwsza pomoc, powikłania. Wczesne i odległe
następstwa i powikłania w uszkodzeniach narządu ruchu.
Urazy klatki piersiowej, brzucha i narządów moczowo-płciowych, I-sza pomoc
Urazy głowy (czaszkowo-mózgowe) ostre - objawy, I-sza pomoc; nokaut i choroba bokserska.
Uszkodzenia kręgosłupa u sportowców.
Obrażenia narządu ruchu (tk. miękkie, stawy i kości), ze szczególnym uwzględnieniem urazów i
uszkodzeń kończyny górnej,
Obrażenia kończyny dolnej i górnej - nauka i praktyka udzielania I-szej pomocy.
Urazy i uszkodzenia ostre i przewlekłe w różnych dyscyplinach sportu.
Stany zagrożenia życia, objawy, postępowanie, zasady oraz nauka reanimacji i resuscytacji.
Literatura
1. Dziak A, Nazar K. Medycyna Sportowa, PTMS, Wa-wa, 1991.
2. Kozłowski S.: Granice przystosowania. (Wybrane rozdziały), Wiedza Powszechna. Wa-wa 1986.
3. Kozłowski S., Nazar K. Fizjologia kliniczna. (wybrane rozdziały), PZWL, Wa-wa, 1999.
4. Lisiecka M.: Odnowa biologiczna. PKOL, Wa-wa, 1971.
5. Sport Wyczynowy, No 10-11, 1978; No 3-4, 1985; No 7 - 8, 1991.
6. Sport Wyczynowy, No 5-6, 1995 - Wszystko o saunie
7. Sport Wyczynowy, No 7-8 oraz 9-10, 1997 - Choroba cieplna u sportowców
8. Garlicki J, Kuś W.M.: Traumatologia sportowa, PZWL, Wa-wa, 1988, (wybrane zagadnienia).
9. Fibak J. Traumatologia sportu. AWF, Poznań, 1974.
10. Woynarowska B. Opieka zdrowotna w sporcie dzieci i młodzieży. Wydawnictwo AWF, Warszawa
1989.
11. Medicina Sportiva - wybrane tematy
12. Maughan R., Burke L. Żywienie a zdolność do wysiłku fizycznego. Biblioteka Medicina Sportiva.
Medicina Sportiva, Kraków 2000
13. Williams M. Granice wspomagania. Biblioteka Medicina Sportiva. Medicina Sportiva, Kraków
1998
14. Gawroński W., Szyguła Z. (red.) ABC medycyny sportowej. Medicina Sportiva, Kraków 2002
15. Kuński H., Janiszewski M. Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999.