Program pracy z uczniem uzdolnionym z niepełnosprawnością

Transkrypt

K. Englot, A. Zakowicz
PROGRAM PRACY Z UCZNIEM UZDOLNIONYM
Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ
- TWÓRCZOŚĆ POETYCKA
"....Mów dziecku, że jest dobre,
że może, że potrafi..."
J. Korczak
Prudnik 2008
1
SPIS TREŚCI:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wstęp
Cele programu
Metody i formy realizacji
Techniki pracy
Oczekiwane rezultaty
Ewaluacja
Bibliografia
WSTĘP
Program pracy z uczniem uzdolnionym z niepełnosprawnością intelektualną,
dotyczący twórczości poetyckiej, przeznaczony jest do realizacji w szkole specjalnej
(w ramach zajęć pozalekcyjnych), na różnych etapach nauczania. Został on napisany
z myślą o uczniach wykazujących szczególne zainteresowania poezją i chcących
rozwijać swoje zdolności literackie. Program zawiera cele, treści, metody i formy
realizacji, techniki pracy, oczekiwane rezultaty oraz przykłady ewaluacji. Na bazie
programu nauczyciel opiekujący się uczniem uzdolnionym będzie mógł opracować
indywidualny plan pracy z taki dzieckiem. Pozwoli to na pełniejsze wspomaganie
ucznia, zarówno jeśli chodzi o rozwój emocjonalny, społeczny, jak i fizyczny.
Dzieciom szczególnie uzdolnionym powinno się stworzyć jak najlepsze warunki
i możliwości rozwijania jego różnorodnych zdolności.
Pierwszą, najważniejszą, sprawą jest wyłonienie takiego dziecka z grupy. Nie jest to
wcale takie proste, ponieważ nauczyciel ma za zadanie tak obserwować swoich
wychowanków, by dostrzec
dziecko z cechami wyróżniającymi zdolne dziecko.
Cechy te nie zawsze są widoczne, wiele zleży od temperamentu i osobowości
ucznia, ale kilka z nich doświadczony nauczyciel z pewnością zauważy podczas
zwykłego z nim kontaktu.
Dziecko uzdolnione:
•
szybko zapamiętuje, prawidłowo kojarzy i rozumuje;
•
rozumie polecenia i zadania;
•
jest dociekliwe, zadaje dużo pytań;
•
ma różnorodne zainteresowania, pasje, uzdolnienia;
•
potrafi skupić uwagę przez dłuższy czas
2
•
jest bardzo spostrzegawcze;
•
posiada bogatą wyobraźnię oraz ciekawe i oryginalne pomysły;
•
wymyśla nowe zabawy, opowiadania, sytuacje realne i abstrakcyjne;
•
wyraża swoje myśli i emocje w różnej formie np. werbalnej, plastycznej,
muzycznej;
•
broni swoich racji i poglądów, jest niezależne;
•
potrafi samodzielnie rozwiązywać problemy;
•
najczęściej posiada poczucie humoru;
Pomimo wielu
pozytywnych cech, dziecko zdolne jest często przez otoczenie
uznawane za zarozumiałe i egocentryczne. Jednocześnie może
mieć problemy
z przystosowaniem się do grupy, ponieważ wykazuje potrzebę rywalizacji,
imponowania i dominacji. Bywa, że lekceważy rówieśników, a nawet osobę lub
zdanie nauczyciela.
Posiadanie przynajmniej kilku, spośród wymienionych, cech pozytywnych,
oznacza, że dziecko zdolne przy wczesnej stymulacji, poświęcaniu czynnej uwagi
i akceptacji otoczenia, ma szansę wykorzystać i rozwinąć swoje predyspozycje.
CEL PROGRAMU:
Głównym założeniem programu jest wyjście naprzeciw potrzebom ucznia
o specjalnych potrzebach edukacyjnych, rozwijanie, wspomaganie i ukierunkowanie
zdolności
zgodnie
z
jego
potencjałem
i podtrzymywanie jego aktywności, a także
oraz
możliwościami,
wyzwalanie
umożliwianie mu indywidualnego
realizowania się w swojej twórczości. Te wszystkie działania wpłyną z pewnością na
szybszy rozwój ucznia zdolnego, wyposażą go w większy zakres wiedzy, ukształtują
myślenie twórcze, rozwiną oryginalność i całą osobowość dziecka.
3
CELE SZCZEGÓŁOWE:
1. Pobudzanie twórczego myślenia oraz inspirowanie do samodzielnych
poszukiwań i działań w zakresie edukacji polonistycznej (twórczość poetycka).
2. Usprawnianie techniki czytania oraz umiejętności odbioru dzieł kultury
w różnych aspektach.
3. Tworzenie warunków do rozwoju nabytych doświadczeń językowych, ze
szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania.
4. Rozwijanie zainteresowań językiem ojczystym.
5. Przygotowywanie uczniów do konkursów o charakterze poetyckim lub
literackim
6. Budowanie pozytywnych relacji na płaszczyźnie uczeń – nauczyciel, uczeń –
uczeń.
7. Stwarzanie
uczniom
warunków
do
odkrywania,
eksperymentowania,
poznawania, działania, przeżywania w różnych formach.
8. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań, uzdolnień, wyzwalanie u uczniów
twórczej aktywności.
9. Wdrażanie do samokształcenia i systematycznej pracy nad sobą.
10. Umożliwienie uczniom zdobycia szerszej wiedzy, o wyższym poziomie
trudności.
11. Kształcenie umiejętności wykorzystania wiedzy w praktyce, korzystania
z informacji, rozumowania.
12. Tworzenie środowiska wychowawczego, stymulującego rozwój uzdolnień
i postaw twórczych.
13. Uczenie okazywana pozytywnych emocji, np. radości z każdego, nawet
najmniejszego sukcesu.
14. Kształtowanie wiary we własne możliwości.
15. Podniesienie jakości pracy szkoły.
4
METODY I FORMY REALIZACJI:
Istnieje wiele metod pracy z uczniem zdolnym, aktywizujących inwencję
twórczą, pomysłowość, umiejętność dzielenia się swoimi przeżyciami. Należą do
nich, miedzy innymi:
- słowna (dyskusja, rozmowa, pogadanka)
- oglądowa (ilustracje, zdjęcia, obrazy, filmy)
- praktyczna (praca z tekstem, ćwiczenia dykcyjne)
- ekspresyjna (recytacje )
- problemowa (burza mózgów)
- indywidualizacji
Metody te można stosować zarówno w czasie lekcji,
jak i na zajęciach
pozalekcyjnych. Rzecz jasna, najlepsze efekty uzyskuje się w czasie pracy
indywidualnej, dostosowanej do możliwości i zainteresowań danego ucznia.
Aby
praca
przynosiła
oczekiwane
efekty,
niezwykle
ważne
jest
przyjęcie
odpowiednich form pracy, takich jak:
o redagowanie prac na konkursy literackie,
o tworzenie wierszy, artykułów, sprawozdań, notatek, publikacji na stronę
internetową szkoły, na konkursy oraz do lokalnej prasy,
o udział w różnego rodzaju konkursach recytatorskich,
o uczestniczenie w wycieczkach do teatru, kina, muzeum,
o prezentowanie umiejętności na apelach szkolnych oraz uroczystościach
klasowych
TECHNIKI
W pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym literacko można stosować wiele
technik. Podstawowymi i najbardziej rozpowszechnionymi są :
5
* doświadczenia poszukujące - technika ta polega na uczeniu się poprzez
samodzielne działanie, poszukiwanie, rozwiązywanie problemów. Dzieci pracując tą
techniką czytają, przeprowadzają wywiady, wybierają i porządkują materiały
źródłowe. Taka praca wdraża do samokształcenia, rozwija zainteresowania
i aktywność twórczą.
* swobodne teksty dzieci - technika ta rozwija wrażliwość na piękno słowa,
wzbogaca
słownik
ucznia,
wyrabia
poczucie
odpowiedzialności
za
własne
wypowiedzi i wyzwala inwencję twórczą. Mogą one przybierać postać bajek,
opowiadań, fantastycznych wierszy, rymowanek, opisów.
Wykorzystując tę technikę, rozwijamy w dziecku wrażliwość na słowo, muzykę,
umiejętność komunikowania otoczeniu swoich poglądów.
* zabawy w „wierszowanie” czyli twórczość poetycka. Podstawą jest tu
prawdziwa poezja. Jej znajomość powoduje, że dziecko zaczyna posługiwać się
metaforą czy porównaniem, szuka słów, które lepiej odzwierciedlają stan własnych
uczuć czy emocji.
* ośrodki tematyczne -
polegają one na uchwyceniu pewnych związków
w otaczającej dzieci rzeczywistości i na wykazaniu współzależności rzeczy i zjawisk.
Wówczas w świadomości dzieci formułują się rozliczne skojarzenia, a wypowiadanie
się ma wpływ na rozwój ekspresji słownej i płynności mówienia.
* techniki dramowe - polegają na improwizowanych scenkach i wczuwaniu
się w różne role. Odwołują się do indywidualności każdej jednostki, sprzyjają
wydobywaniu i rozwijaniu najbardziej pożądanych cech osobowości człowieka.
Oznacza to w praktyce: wyrabianie wrażliwości na otaczające przedmioty i zjawiska,
odkrywanie swoich możliwości poprzez wyrażanie siebie w sposób niewerbalny
i werbalny, działania twórcze w różnych obszarach aktywności, doświadczanie siebie
w określonej rzeczywistości, właściwa ocena wartości, uwrażliwienie na krzywdę
innych,
przyjmowanie
właściwej
postawy
wobec
środowiska
społecznego,
biologicznego i rzeczowego. Oznacza to, że tylko w dramie możliwe są
doświadczenia i przeżycia, jakich zwykle człowiek nie ma możliwości doznawać.
6
Drama służy realizacji związanych z rozwojem dziecka emocji, nie jest “sztuką dla
sztuki”
OCZEKIWANE REZULTATY STOSOWANIA PROGRAMU
Uczeń zdolny literacko, z którym realizowane będą zadania powyższego programu,
powinien (lub podejmować próby):
a) w zakresie mowy i myślenia
- wypowiadać się poprawnie pod względem logicznym i gramatycznym;
- gestem, mimiką odtworzyć czyjeś uczucia, emocje;
- uważnie słuchać różnorodnych wypowiedzi i powtórzyć ich treść;
- recytować wiersze;
-
odgrywać
role
w
inscenizacjach,
teatrzykach,
apelach,
występach
publicznych, konkursach;
- układać ciekawe zakończenia opowiadań, bajek, baśni;
- rozwijać umiejętność kulturalnego rozmawiania i dyskutowania,
b) w zakresie czytania i pisania
- czytać z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych, intonacji
- czytać ze zrozumieniem,
- czytać tekst z podziałem na role,
- korzystać z różnych źródeł, np. encyklopedii, słowników, czasopism
7
-
wykorzystywać
media,
Internet
jako
źródło
informacji
i
opinii
w samodzielnym dochodzeniu do wiedzy
- rozpoznawać formy wypowiedzi pisemnych
- układać rymy, wierszyki, opowiadania
- pisać zdania poprawnie pod względem gramatycznym, interpunkcyjnym,
- pisać z pamięci i ze słuchu,
EWALUACJA
Ewaluacja z realizacji powyższego programu odbędzie się poprzez:

obserwację
zajęć
przez
dyrektora
na
bieżąco
szkolnej
szkoły,
rodziców
lub
innych
nauczycieli,

informowanie
społeczności
o
sukcesach
ich
koleżanek i kolegów na apelach szkolnych,

prezentację osiągnięć uczniów w formie informacji na gazetce szkolnej i/lub na
stronie internetowej szkoły oraz prasie lokalnej,

zwiększenie
udziału
uczniów
w
konkursach
z
zakresu
przedmiotów
humanistycznych,

organizowanie minikonkursów wewnątrz grupy uczniów uzdolnionych,

prezentowanie postępów i osiągnięć na zajęciach edukacyjnych,

uzyskiwanie informacji zwrotnych od uczniów po odbytych zajęciach,

rozmowy z uczniami i ich rodzicami oraz nauczycielami
Pod koniec bieżącego roku szkolnego (co zbiegnie się z planowanym
zakończeniem realizacji programu) zostanie przeprowadzona ankieta wśród uczniów
i nauczycieli, która pozwoli ocenić dotychczasową pracę na zajęciach. Wyniki ankiety
posłużą do dalszej pracy lub ewentualnej modyfikacji programu.
8
BIBLIOGRAFIA:
1. W opracowaniu wykorzystano materiały : Sementowicz – „Freinet w Polsce i Nowoczesna
Szkoła Francuska Techniki Freineta”
2. Rou E. Ziętkiewicz E. : "Jak aktywizować uczniów". Oficyna Wydawnicza 2000.
3. Uszyńska – Jarmoc J.: "Metody wspierania aktywności edukacyjnej." Wychowanie
w Przedszkolu 9/2004.
4. Bogdanowicz M.: "Metoda Dobrego Startu." GWP 2003.
5. J. Bates, s. Mday – "Dzieci zdolne, ambitne i utalentowane"
6. D. Lewis-"Jak wychować zdolne dziecko"
7. T. Lewowicki "Kształcenie uczniów zdolnych", WSiP W-wa 1980
9
10