Projekt dydaktyczno - wychowawczy "Drzewa

Projekt dydaktyczno – wychowawczy:
Drzewa - pomniki
przyrody
Opracowały:
1
Urszula Dalecka, Joanna Kapusta, Agnieszka Kinal – Szymańska, Zofia Plechawska
Zespół Szkół w Legionowie
Gimnazjum nr 4 im. Aleksandra Kamińskiego
Wstęp
Świat bardzo się zmienił od chwili, gdy po raz pierwszy zaprezentowano koncepcję
formalnego kształcenia ogólnego. W ciągu ostatnich dwudziestu lat chociażby, życie ludzi
i instytucje społeczne pod wieloma względami uległy radykalnym przeobrażeniom. Pod
wpływem nowych środków komunikacji i transportu świat skurczył się, zaściankowy punkt
widzenia zaczyna ustępować perspektywie globalnej i globalnym interesom. Przyrost
naturalny i migracje sprawiły, że za normę przyjmuje się zróżnicowane, wielokulturowe
społeczności i uwrażliwienie na wynikające stąd kwestie społeczne. System wartości i styl
życia wpływa też na świadomość ubywających zasobów naturalnych i stan środowiska
przyrodniczego.
Technologie informatyczne, w tym satelity komunikacyjne, komputery osobiste,
systemy przetwarzania informacji, znacząco zmieniły nasz sposób myślenia o informacjach
i sposobach posługiwania się nimi. Dzięki technice elektronicznej można uzyskać dostęp
do informacji i wiedzy składowanej w głównych bibliotekach świata.
Jednocześnie, wraz z postępem cywilizacji, nadrzędnym celem jest edukacja
ekologiczna. Wychowanie człowieka wrażliwego na piękno środowiska naturalnego, zmiany
zachodzące w tym środowisku i aktywnego w usuwaniu niepożądanych zmian, ale przede
wszystkim zapobiegającego degradacji tego środowiska.
Ochrona przyrody jest naszym wspólnym zadaniem ponieważ: „ Ziemia nie jest naszą
własnością. Została nam jedynie powierzona na pewien czas. Człowiek naginając przyrodę
do swoich potrzeb zapomniał, że sam jest jej częścią i nie może żyć bez niej ani poza nią.
Cokolwiek uczynimy Ziemi, uczynimy sobie samym. Opamiętajmy się! Pozostawmy Ziemię
czystą i piękną dla przyszłych pokoleń, dla naszych dzieci i wnuków, aby w przyszłości
zwierzęta i rośliny były nie tylko na obrazkach”... ( Konferencja Chrześcijan i Żydów
w Halling Hong w październiku 1982 r.).
2
Ścieżka ekologiczna, a podstawa programowa
W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 roku
( Dziennik Ustaw Nr 14 z dnia 23 II 1999 r.) w sprawie podstawy programowej kształcenia
ogólnego czytamy:
W gimnazjum nauczyciele wprowadzają uczniów w świat wiedzy naukowej, wdrażają ich do
samodzielności; pomagają im w podejmowaniu decyzji dotyczącej kierunku dalszej edukacji
i przygotowują do aktywnego udziału w życiu społecznym.
Edukacja w gimnazjum, wspomagając rozwój ucznia jako osoby i wprowadzając go
w życie społeczne, powinna przede wszystkim:
1. Wprowadzić ucznia w świat nauki przez poznanie języka, pojęć, twierdzeń i metod
właściwych dla wybranych dyscyplin naukowych na poziomie umożliwiającym dalsze
kształcenie.
2. Rozbudzić i rozwijać indywidualne zainteresowania ucznia.
3. Wprowadzać ucznia w świat kultury i sztuki.
4. Rozwijać umiejętności społeczne ucznia przez zdobywanie prawidłowych
doświadczeń we współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej.
W sprawie ścieżek edukacyjnych czytamy dalej:
W gimnazjum, obok przedmiotów (bloków przedmiotowych), wprowadza się następujące
ścieżki edukacyjne:
• edukacja filozoficzna,
• edukacja czytelnicza i medialna,
• edukacja prozdrowotna,
• edukacja ekologiczna,
• edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie,
• obrona cywilna,
• edukacja europejska,
• kultura polska na tle cywilizacji śródziemnomorskiej.
W podstawie programowej uwzględniono możliwość „ częściowej realizacji tych treści
w czasie odrębnych, modułowych, kilkugodzinnych zajęć które będą dla uczniów ważnym
punktem odniesienia”.
W odniesieniu do edukacji ekologicznej na etapie gimnazjum, w cytowanej wyżej
podstawie programowej, sformułowano również:
Cele edukacyjne
1. Uświadomienie zagrożeń środowiska przyrodniczego, występujących w miejscu
zamieszkania.
2. Budzenie szacunku do przyrody.
3
Zadania szkoły
1. Tworzenie warunków do poznawania współzależności między różnymi składnikami
środowiska oraz rozumienia przyczyn i skutków ingerencji człowieka w świat
przyrody.
2. Kształtowanie proekologicznej motywacji uczniów.
Treści
1. Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze
i litosferze.
2. Różnorodność biologiczna ( gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) – znaczenie
jej ochrony.
Osiągnięcia
1. Dostrzeganie, opisywanie i wyjaśnianie związków między naturalnymi składnikami
środowiska, człowiekiem i jego działalnością.
2. Krytyczna analiza relacji między działalnością człowieka, a stanem środowiska.
3. Organizowanie działań służących poprawie stanu środowiska w najbliższym
otoczeniu.
4. Podejmowanie działań ekologicznych w najbliższym otoczeniu i we własnym życiu.
4
Treści edukacji ekologicznej w podstawie programowej
poszczególnych przedmiotów w III etapie edukacyjnym
Biologia
Cele edukacyjne
1. Rozwijanie zainteresowań biologicznych i skłanianie do samodzielnego poznawania
świata żywego.
2. Kształcenie zachowań ukierunkowanych na ochronę środowiska przyrodniczego.
Zadania szkoły
1. Umożliwienie projektowania i prowadzenia obserwacji i doświadczeń biologicznych.
2. Umożliwienie podejmowania działań na rzecz najbliższego środowiska
przyrodniczego i szacunku dla zwierząt.
Geografia
Cele edukacyjne
1. Budzenie zainteresowań szeroko rozumianą przestrzenią geograficzną ( własnym
regionem, terytorium Polski...) oraz przygotowanie do swobodnego poruszania się
w niej.
2. Kształtowanie w uczniach:
b) poczucia odpowiedzialności za swoje środowisko życia (geograficzne,
społeczne), gotowości uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów swojej
społeczności.
3. Uświadomienie wartości jaką jest własny region i kraj oraz ich dziedzictwo kulturowe.
Zadania szkoły
Stwarzanie uczniom sprzyjających warunków do:
1. korzystania z możliwości różnorodnych źródeł wiedzy geograficznej, w tym
z własnych obserwacji terenowych, ze szczególnym uwzględnieniem swojego
powiatu,
2. uczenie się czynnego, kształtującego dociekliwość, refleksyjność, zdrowy krytycyzm,
chęć działania,
5
3. kształtowanie postawy szacunku do przyrody.
Chemia
Cele edukacyjne
1. Nabywanie umiejętności obserwacji i opisu zjawisk chemicznych zachodzących
w otaczającym świecie.
2. Poznanie znaczenia wiedzy chemicznej w procesie przetwarzania materii przez
człowieka.
3. Nabywanie umiejętności i nawyku postępowania zgodnego z zasadami dbałości
o własne zdrowie i ochronę środowiska.
Zadania szkoły
1. Ukształtowanie myślenia prowadzącego do zrozumienia poznanej wiedzy chemicznej
i posługiwania się nią w różnych sytuacjach życiowych.
2. zapoznanie uczniów z właściwościami substancji chemicznych i bezpiecznym
obchodzeniem się z nimi.
3. Umożliwienie uczniom zdobycia wiadomości i umiejętności zarówno praktycznych,
jak i stanowiących podstawę do kształcenia na poszczególnych etapach.
6
Podstawy projektu dydaktyczno – wychowawczego: Drzewa –
pomniki przyrody
Główne kierunki kształcenia i wychowania wyznacza Podstawa programowa
kształcenia ogólnego (Dziennik Ustaw Nr 14 z dnia 14 lutego 1999 r.). Podstawa programowa
ustala dla każdego z okresów kształcenia cele edukacyjne i zadania szkoły, podaje kanon
treści, które muszą być uwzględnione w toku kształcenia i określa, jakie powinny być
osiągnięcia uczniów. Jednocześnie, poprzez sformułowanie dotyczące realizacji ścieżek
edukacyjnych: „ Częściowej realizacji tych części można dokonać w czasie odrębnych,
modułowych, kilkugodzinnych zajęć, które będą dla uczniów punktem odniesienia” (Dziennik
Ustaw Nr 14 z dnia 23 II 1999 r.), pozostawia nauczycielom furtkę dającą możliwość
realizacji owych treści np. na kołach zainteresowań.
Pamiętając, że edukacja szkolna w gimnazjum wspomaga rozwój ucznia jako osoby,
wprowadza go w język treści i dziedzin działalności człowieka, kształcąc jego samodzielność
intelektualną, został sformułowany projekt: Drzewa – pomniki przyrody. Główne założenia
tego projektu realizowane będą na zajęciach: koła biologicznego, geograficznego,
chemicznego, lekcjach biologii, geografii, plastyki.
W opracowaniu projektu uwzględniono wymogi cytowanej wyżej podstawy
programowej dotyczące realizacji ścieżki ekologicznej. Ważną rolę odegrały również
zainteresowania uczniów działalnością organizacji polskich i międzynarodowych na rzecz
ochrony środowiska.
Wraz z postępem cywilizacji nadrzędnym celem edukacji ekologicznej jest
wychowanie młodego człowieka wrażliwego na zmiany zachodzące w środowisku
naturalnym, aktywnego w działaniu zmierzającym do usuwania tych zmian, ale przede
wszystkim umiejącego zapobiegać degradacji tegoż środowiska. Inwentaryzacja drzew –
pomników przyrody w Legionowie i najbliższej okolicy ma zachęcić uczniów do
propagowania postaw proekologicznych i podejmowania działań na rzecz ochrony
środowiska przyrodniczego. Gromadzenie teoretycznych informacji ułatwi zrozumienie
zagadnień i problemów współczesnego świata i lokalnych społeczności związanych z ochroną
środowiska.
Cele wiodące projektu:
1. Wspomaganie uczniów w dostrzeganiu walorów przyrodniczych najbliższego regionu.
2. Zapoznanie z prawnie chronionymi obiektami przyrodniczymi.
3. Zapoznanie z organizacjami lokalnymi i międzynarodowymi działającymi na rzecz
ochrony przyrody.
4. Wdrażanie do podejmowania działań mających na celu ograniczenie negatywnego
wpływu na środowisko lokalne.
5. Przekazywanie ekologicznych wartości ludziom z najbliższego otoczenia.
7
Cele kształcenia i wychowania
a) wiadomości
uczeń powinien zdobyć podstawowe wiadomości dotyczące:
• obiektów przyrodniczo i kulturowo cennych w najbliższym środowisku,
• organizacji lokalnych i międzynarodowych działających na rzecz ochrony środowiska,
• wpływu działalności gospodarczej człowieka na środowisko lokalne (pojazdy
samochodowe, zaśmiecanie środowiska odpadami komunalnym itp.),
• ochrony i kształtowania środowiska,
• zasad właściwego gospodarowania zasobami przyrody.
b) umiejętności
uczeń powinien opanować umiejętności w zakresie
• obserwowania i badania środowiska przyrodniczego,
• kształtowania więzi emocjonalnej ze środowiskiem przyrodniczym, ukazywanie jego
piękna,
• kształtowania aktywnej postawy w działaniach na rzecz ochrony środowiska,
• propagowanie wiedzy ekologicznej w środowisku lokalnym,
• kształtowanie umiejętności porównywania, samodzielnego wnioskowania,
uogólniania, dostrzegania związków przyczynowo – skutkowych,
• nawiązywania współpracy z organizacjami działającymi na rzecz ochrony środowiska,
rozwijania własnej osobowości.
c) postawy
uczeń powinien ukształtować postawy i przejawiać zachowania proekologiczne takie jak
• współodpowiedzialność za ochronę środowiska,
• przekonanie o konieczności zachowania środowiska dla przyszłych pokoleń,
• kształtowanie emocjonalnych więzi z przyrodą, wrażliwość na środowisko
przyrodnicze,
• przestrzeganie przepisów ochrony środowiska,
• rozwijanie postawy badawczej, zainteresowań przyrodniczych.
Metody
•
•
•
•
•
zajęcia terenowe
zajęcia w laboratorium
metoda problemowa
obserwacja bezpośrednia i pośrednia
opis
8
•
ćwiczenie
Procedury osiągania celów
1. Zrozumienie treści projektu : Drzewa – pomniki przyrody będzie możliwe poprzez
korelację z programem nauczania biologii i geografii, ale także z programem
wychowawczym szkoły.
2. Zajęcia związane z realizacją projektu będą prowadzone metodami aktywizującymi
pracę ucznia i rozwijającymi twórcze myślenie np. dyskusja, zajęcia w terenie, metoda
projektu.
3. Realizacja projektu będzie związana z aktualizacją informacji i korzystaniem z innych
źródeł informacji pochodzących np. z Internetu, Nadleśnictwa Jabłonna, Starostwa
Powiatu Legionowo.
4. Organizowanie wystaw np. z okazji Dnia Ziemi i warsztatów prowadzonych przez
panią Ewę Grzywacz z Nadleśnictwa Jabłonna.
5. Organizowanie kół przedmiotowych umożliwi rozwijanie wśród uczniów
świadomości ekologicznej, poczucia odpowiedzialności za otaczające środowisko.
6. Aktywne uczestnictwo młodzieży na rzecz ochrony przyrody.
7. Poznanie dziedzictwa regionu.
9
Szczegółowa tematyka zajęć
Lp.
Tematyka
Materiał nauczania
1.Tereny i obiekty chronione
i ich znaczenie w zachowaniu
bioróżnorodności na Ziemi..
*formy ochrony przyrody,
*idea tworzenia obszarów
chronionych,
*motywy ochrony przyrody.
2.Walory
geograficzne
środowiska lokalnego
*położenie
powiatu
Legionowo na mapie Polski,
*ukształtowanie powierzchni
najbliższej okolicy,
*sieć rzek przepływających
przez powiat Legionowo.
1.
Ochrona przyrody
w skali globalnej
i lokalnej.
3. Formy ochrony przyrody
w środowisku lokalnym
*pomniki przyrody,
*szata
roślinna
ze
wskazaniem
roślin
chronionych.
4.Monitorowanie
stanu
zasobów
przyrody
–
pomników przyrody i parków
ze starodrzewem.
5.Współczesne
zmiany
Przykładowe
zadania i
ćwiczenia dla
uczniów
Przewidywane
osiągnięcia
uczniów
Procedura
osiągania
celów
Uczeń:
*wskaże
położenie
powiatu na mapie Polski,
*wskaże na mapie parki
narodowe,
*objaśni co i dlaczego
może być pomnikiem
przyrody,
*wyjaśni ideę tworzenia
obszarów
chronionych
i pomników przyrody,
*uzasadni
celowość
tworzenia
obszarów
chronionych,
Uczeń:
*wskaże
położenie
powiatu
Legionowo
na mapie Polski,
*omówi
formy
ukształtowania
powierzchni
najbliższej
okolicy,
*uzasadni
korzystny
wpływ
ukształtowania
powierzchni na krajobraz,
*wymieni nazwy rzek
i wskaże je na mapie,
*wykaże
wrażliwość
na piękno przyrody.
Uczeń:
*wskazuje
na
mapie
powiatu
największe
skupiska
pomników
przyrody,
*uzasadni
celowość
tworzenia
pomników
przyrody,
*omówi ich znaczenie
w środowisku lokalnym,
*wymieni
i
rozpozna
dominujące gatunki drzew
– pomników przyrody.
*ćwiczenia
z mapą,
*analiza
czasopism
przyrodniczych,
*warsztaty
pod
kierunkiem
pracownika
Nadleśnictwa
Jabłonna.
Wyjaśnia pojęcia:
a)ochrona
gatunkowa,
b)ochrona
częściowa
i
całkowita
obszarów.
*ćwiczenia
z mapą,
*Wycieczki
po
najbliższej okolicy
–
obserwacja,
ćwiczenia
terenowe,
*rozmowa
z pracownikiem
Nadleśnictwa
Jabłonna.
Opisz
ukształtowanie
terenu
wokół
twojego miejsca
zamieszkania.
*ćwiczenia
z mapą,
*wycieczki
po
najbliższej
okolicy,
*ćwiczenia
praktyczne
–
obserwacje,
*wywiad
z pracownikiem
Nadleśnictwa
Jabłonna
i
Starostwa
Powiatowego.
Sporządź
listę
pomników
przyrody,
Oznacz na mapie
powiatu
największe
skupiska
pomników
przyrody.
Przygotuj
prezentację
multimedialną
pomników
przyrody.
Wykonaj gazetkę
ścienną
prezentując
najpiękniejsze
drzewa – pomniki
przyrody
i
podstawowe
informacje
o
pomnikach
przyrody.
Wykonaj
mapę
topograficzną
powiatu
( z naniesieniem
miejscowości,
biegu
rzek,
rezerwatów,
pomników
przyrody, parków
ze starodrzewem)
Uczeń:
*opisze przy pomocy
instrukcji
pracownika
Nadleśnictwa
Jabłonna
starodrzew parku,
*dokona
pomiarów
pomnika przyrody i opisze
stan ich „zdrowia”’
*określi
jakie
cechy
powinno spełniać drzewo
aby możne je było uznać
za pomnik przyrody,
Uczeń:
*zajęcia terenowe,
*obserwacja,
*dyskusja.
*obserwacja
Korzystając
ze
10
zachodzące w wyglądzie
najbliższego otoczenia
*zmiany
zachodzące
w
najbliższym środowisku i ich
wartościowanie,
*pozytywne przykłady działań
na rzecz ochrony przyrody,
*niekorzystne
zmiany
zachodzące w przyrodzie
wskutek
działalności
człowieka.
1.Znaczenie
cieplarniany
2.
Przyczyny
powstawania efektu
cieplarnianego i jego
wpływ na życie na
Ziemi.
pojęcia
efekt
2.Drzewo jako filtr powietrza.
1.Zanieczyszczenia atmosfery
powodujące kwaśne deszcze
i źródło ich powstawania
*SO2,CO2 –tlenki powstające
w
wyniku
spalania
zasiarczonych paliw,
*N2O5 –tlenek wytwarzany
w silnikach samochodowych,
*NO2 – tlenek wytwarzany
w zakładach produkujących
związki azotu
2.Powstawanie
kwaśnych
deszczy.
3.
Przyczyny i skutki
kwaśnych deszczy.
3.Wpływ kwaśnych opadów
na środowisko naturalne,
a w szczególności na:
*drzewa,
*glebę.
4.Negatywne
oddziaływań
deszczy
w
lokalnym
*rozpoznawanie
drzew iglastych.
4.
Dziury na mapie
ozonu
skutki
kwaśnych
środowisku
*rozpoznaje
zagrożenia
cywilizacyjne,
*wskaże
pozytywne
przykłady
działań(
zakładanie
rezerwatów,
pomników przyrody ),
*wskaże
niekorzystne
zmiany ( wycinanie drzew,
wyrzucanie śmieci ),
*wyraża poczucie osobistej
odpowiedzialności za stan
najbliższego otoczenia,
Uczeń:
*określi definicję efektu
cieplarnianego,
*wyjaśni
proces
powstawania
tego
zjawiska,
*omówi wpływ efektu
cieplarnianego na drzewa.
Uczeń:
*określi
rolę
drzew
w środowisku naturalnym.
Uczeń:
*wymieni
tlenki
powodujące
kwaśne
deszcze,
*poda źródła powstawania
tlenków,
Uczeń:
*wyjaśnia jak powstają
kwaśne deszcze,
*określi
przyczyny
powstawania
kwaśnych
deszczy.
Uczeń;
*omówi wpływ kwaśnych
deszczy na drzewa,
*uzasadnia, że kwaśne
opady,
to
jeden
z
czynników
zakwaszających glebę.
Uczeń:
*potrafi
dokonać
obserwacji i wyciągnąć
wnioski,
uszkodzeń
Dziura ozonowa
*zanieczyszczenia atmosfery
powodują
ubytek
ozonu
w
stratosferze:
związki
chlorofluorowęglowe
tzw.
freony, tlenki azotu N2O,
węglowodory CxHy
Konsekwencje zaniku ozonu
*uszkodzenie roślin lądowych
Uczeń:
*wyjaśni pojęcie: dziura
ozonowa
*wymieni
zanieczyszczenia
atmosfery
niszczące
ozonosferę
Uczeń:
*charakteryzuje zmiany w
klimacie
spowodowane
dziurą ozonową
środowiska
najbliższej okolicy
*wywiad
środowiskowy z
przedstawicielem
Starostwa
Powiatowego.
zdobytej wiedzy
wyjaśnij
co
rozumiesz
pod
pojęciem
etyki
ekologicznej.
*dyskusja
Wykonaj
schematyczny
rysunek
efektu
cieplarnianego.
*metoda
problemowa,
*burza mózgów,
*projektowanie
plakatu
Drzewo
oraz kalendarza o
tematyce drzewa –
pomniki przyrody.
*pogadanka
z
elementami
dyskusji,
Praca
z
czasopismami
przyrodniczymi,
Wyjaśnij dlaczego
drzewa nazywane
są
„
zielonymi
płucami”
Podaj przykłady
substancji
powodujących
powstawanie
kwaśnych
opadów.
*oglądanie
i analiza plansz,
*dyskusja
*dyskusja,
*ćwiczenia
laboratoryjne.
Wymień
przyczyny
zakwaszania gleb
spowodowane
działalnością
człowieka.
*zajęcia w terenie,
*obserwacja
negatywnych
skutków kwaśnych
opadów,
*wywiad
środowiskowy.
Poszukaj
informacji
np.
w
encyklopedii,
Internecie
na
temat organizmów
będących
wskaźnikami
(bioindykatorami)
zanieczyszczeń
powietrza.
Określ
wpływ
freonów
na
warstwę
ozonową.
*analiza
plansz
i
publikacji
ekologicznych,
*dyskusja.
*ćwiczenie
–
analiza fotografii,
dyskusja
11
Zadania dla uczniów
Nr
zadania
Cele
Wycieczka do parku przy siedzibie PAN
w Jabłonnie
*wprowadzenie w tematykę realizacji
projektu: Drzewa – pomniki przyrody,
*zapoznanie z osobliwościami przyrody
parku,
*przypomnienie form ochrony przyrody,
*skład gatunkowy drzew na terenie parku,
*walory poznawcze najbliższej okolicy,
*relaks na świeżym powietrzu.
IX i II
Zakładamy słowniczek podstawowych
terminów.
X
Projekt
kalendarza
przyrodniczego
zawierającego drzewa – pomniki
przyrody.
Wiedza uczniów gimnazjum dotycząca
rozmieszczenia pomników przyrody
w najbliższym otoczeniu – ankieta.
*przybliżenie podstawowego słownictwa
związanego z realizacją projektu (pomnik
przyrody park krajobrazowy, starodrzew,
dziura ozonowa, otulina, kwaśne deszcze...)
*poszerzenie wiadomości dotyczących form
ochrony przyrody.
*poszerzenie wiedzy uczniów na temat
organizacji zajmujących się ochroną
przyrody.
*poszerzenie wiedzy uczniów związanej z
formami ochrony przyrody.
*wskazanie
zależności
między
ukształtowaniem
powierzchni,
a
krajobrazem,
*poznanie działań Nadleśnictwa związanych
z ochroną przyrody,
*poznanie przepisów i dokumentów
regulujących działania związane z ochroną
przyrody w Polsce.
*walory krajoznawcze i turystyczne
najbliższej oklicy
*piękno krajobrazu najbliższej okolicy,
*walory poznawcze najbliższej okolicy,
*poszerzenie
wiadomości
na
temat
gatunkowego składu drzew – pomników
przyrody.
*utrwalenie miejsc przyrodniczo cennych,
*propagowanie form ochrony przyrody
w najbliższym otoczeniu ucznia.
*sprawdzenie
wiadomości
uczniów
gimnazjum na temat drzew – pomników
przyrody,
Prezentacja realizacji projektu:
*na płycie CD,
*wystawa prac uczniów
*upowszechnianie form ochrony przyrody w
najbliższym otoczeniu ucznia,
*ukazanie piękna otoczenia uczniów.
1.
2.
3.
4.
5.
Polskie i międzynarodowe organizacje
działające na rzecz ochrony środowiska.
Formy ochrony przyrody.
Walory
geograficzne
lokalnego.
środowiska
Wywiad z pracownikiem Nadleśnictwa
Jabłonna.
6.
7.
Rozpoznanie środowiska przyrodniczego
powiatu Legionowo.
Zdjęciowa dokumentacja drzew –
pomników przyrody.
8.
9.
10.
11.
Termin
realizacji
Tematyka
Uwagi
IX – zajęcia
wskazujące
piękno
starodrzewu
w Jabłonnie,
II – zajęcia pod
kierunkiem
pracownika
Nadleśnictwa
Jabłonna
–
szczegółowe
pomiary,
inwentaryzacja.
X
XI
XI
II
XII – III
XII – III
XI
X
22 kwietnia
.
12
Instrukcje do realizacji zadań
Zadanie nr 1 i 3
Wycieczka do parku w Jabłonne przy siedzibie PAN.
Wprowadzenie w tematykę projektu: Drzewa – pomniki przyrody.
3.Wycieczki w celu lokalizacji drzew – pomników przyrody w Powiecie
Legionowo.
1.
KARTA INWENTARYZACYJNA
gatunek
usytuowanie
obwód
wysokość
wiek
udokumentowanie
(zdjęcie, oznaczenie
na planie miasta)
1.Podczas wycieczki zachowaj ostrożność.
2. Stosuj się do zaleceń opiekunów wycieczki.
3. Przestrzegaj zasad obowiązujących w parku.
4. Zapoznaj się z zadaniami przygotowanymi przez Nauczyciela ( na podst. opracowań
p. Małgorzaty Dobosz ).
5. Uważnie czytaj dane z kart pomocniczych przekazanych przez Nauczyciela.
MATERIAŁY DLA UCZNIÓW:
T: OKREŚLENIE WIEKU DRZEWA
1.
2.
3.
Zmierzyć obwód pnia na wysokości 1,5 m ponad gruntem.
Uzyskaną liczbę w cm podzielić przez 2,5.
Otrzymana liczba jest w przybliżeniu wiekiem drzewa.
T: OKREŚLANIE WIEKU DRZEW STOJĄCYCH
Mierzymy obwód drzewa centymetrem na wysokości 1, 30 cm ( pierśnica ) i obliczamy jego średnicę
korzystając ze wzoru na obwód koła, następnie wiek drzewa odczytujemy z tabeli
średnica drzewa = obwód drzewa / 3, 1416
13
TABELA WIEKOWA DRZEW
opracowana przez prof. dr Longina Majdeckiego, uzyskana dzięki uprzejmości dr Jacka Borowskiego / SGGW /
GATUNEK
Topola biała
Topola czarna
Lipa drobnolistna
Lipa szerokolistna
Grab zwyczajny
Głóg
Buk pospolity
Robinia akacjowa
Sosna zwyczajna
Klon zwyczajny
Klon jawor
Platan klonolistny
Jesion wzniosły
Kasztanowiec zwyczajny
Dąb szypułkowy
Dąb bezszypułkowy
Świerk pospolity
Świerk kłujący
Modrzew europejski
Klon polny
Wierzba biała
Brzoza brodawkowata
Brzoza omszona
Wiąz szypułkowy
Tuja - żywotnik
Olsza czarna
Czeremcha zwyczajna
Populus alba
Populus nigra
Tilia cordata
Tilia platyphyllos
Carpinus betulus
Crataegus
Fagus silvatika
Robinia pseudoacacia
Pinus silvestris
Acer platanoides
Acer pseudoplatanus
Platanu acerifolia
Fraxinus excelsior
Aesculus hippocastanum
Quercus petraea
Picea excelsa
Picea pungens
Larix decidua
Acer negundo
Salix alba
Betula verrucosa
Betula pubescens
Ulmu laevis
Tuja occidentalis
Alnus glutinosa
Prunus padus
20
35
40
70
70
100
125
145
17
35
57
78
92
7
15
35
50
60
13
12
12
26
25
25
45
50
40
62
68
55
75
80
67
12
20
9
46
38
18
25
65
35
60
87
47
72
105
55
12
25
50
70
82
17
27
35
54
52
85
67
-
79
-
22
34
57
79
-
15
5
17
30
10
30
51
20
50
73
35
70
90
-
OKREŚLANIE WYSOKOŚCI DRZEWA
I Sposób
1. Dobrać kij o długości od oka do końca wyciągniętej ręki.
2. Oddalić się od drzewa na tyle, aby kij w wyciągniętej ręce wydawał się tak wysoki jak drzewo.
3. Odległość od drzewa jest jego wysokością.
II Sposób
1. Odmierzyć 27 kroków od drzewa i w tym miejscu postawić tyczkę ( tyczkę trzyma kolega ).
2. Położyć się na ziemi i poprosić kolegę, aby zaznaczył na tyczce miejsce, które pokrywa się z
widocznym w oddali drzewem.
3. drzewo jest dokładnie 10 x wyższe niż odcinek na tyczce.
14
Zadanie nr 2
Wycieczka do Nadleśnictwa Jabłonna
Pytania do pracownika
Nadleśnictwa Jabłonna
Odpowiedzi
- ustawy, rozporządzenia regulujące w Polsce
działania na rzecz ochrony przyrody,
- rozporządzenie dotyczące uznania drzewa za
pomnik przyrody,
- spis drzew – pomników przyrody na terenie Powiatu
Legionowo,
- zadania Nadleśnictwa Jabłonna dotyczące
pomników przyrody,
- działania podejmowane przez pracowników
Nadleśnictwa Jabłonna na rzecz propagowania
ochrony przyrody,
- najczęstsze problemy, z którymi boryka się NJ w
zakresie ochrony przyrody,
- choroby najczęściej dotykające drzewa – pomniki
przyrody,
- najczęściej występujące w Powiecie Legionowo
drzewa – pomniki przyrody,
- najstarsze pomniki przyrody na naszym terenie,
- najstarsze pomniki przyrody w Polsce i najczęściej
występujące gatunki drzew chronionych.
1. Podczas wycieczki zachowaj ostrożność.
2.Przestrzegaj zasad ustalonych przez opiekunów wycieczki.
3. Podczas wywiadu pamiętaj o zasadach kulturalnej dyskusji.
4. Słuchaj uważnie odpowiedzi pracownika nadleśnictwa Jabłonna.
5. Odpowiedzi zapisuj pełnymi zdaniami, zwróć uwagę na styl i błędy ortograficzne.
6. Nie przerywaj innym.
Zadanie nr 4
Opracowanie graficzne wyników wycieczek
Zadanie nr 5
Polskie i międzynarodowe organizacje działające na rzecz ochrony przyrody
Nazwa
organizacji
Siedziba
Założenia
Największe
osiągnięcia
Logo
15
1. W tabelce uwzględnij najważniejsze organizacje działające na rzecz ochrony przyrody.
2. Wykorzystaj informacje dostępne w bibliotece szkolnej, Internecie i innych znanych Ci
źródłach.
3. Celem uatrakcyjnienia wypowiedzi o organizacjach wykorzystaj dostępne zdjęcia np.
z największych akcji tych organizacji.
Zadanie nr 6
Słowniczek wyrazów podstawowych
Na podstawie dostępnych źródeł informacji ( biblioteka szkolna. Internet, inne) wyjaśnij
terminy:
- pomnik przyrody,
- rezerwat przyrody
- starodrzew
- otulina
-efekt cieplarniany
- kwaśne deszcze
- ekosystem
- biosfera
- ozon
Konsultacje projektu: Drzewa – pomniki przyrody
Data
24 IX 2005 r.
Tematyka
Uwagi - wyniki
Wprowadzenie w tematykę projektu
*podział uczniów na zespoły’
*cele projektu,
*sposoby realizacji projektu,
*prezentacja wyników.
Przydział zespołom rejonów Powiatu Legionowo w celu rozpoznania
środowiska przyrodniczego
*podanie listy obiektów geograficznych, które należy zlokalizować,
*zasady prowadzenia notatników terenowych i opisu kompleksów leśnych,
*wykonanie
informacyjnych
Leśniewska kl. III b )
Słowniczek wyrazów podstawowych.
*wyodrębnienie terminów podstawowych, niezbędnych podczas realizacji
projektu: Drzewa – pomniki przyrody : otulina, pomnik przyrody, rezerwat
przyrody, starodrzew, kwaśne deszcze, ozon...
Przygotowanie do wycieczki do parku przy siedzibie PAN w Jabłonnie
Przygotowanie karty pracy nr 1
Przygotowanie wycieczki do Nadleśnictwa Jabłonna
*przygotowanie pytań dotyczących:
- ustaw dotyczących ochrony środowiska w Polsce,
-lokalizacji pomników przyrody w Powiecie Legionowo,
-działań Nadleśnictwa Jabłonna na rzecz ochrony środowiska,
-najstarszych pomników przyrody w Polsce,
-najczęstszych chorób, które dotykają drzewa – pomniki przyrody,
-ustalenie odpowiedzi na pytanie: Czy każde drzewo może być pomnikiem
przyrody?
Przygotowanie do wycieczki w celu lokalizacji pomników przyrody
*przydzielenie zespołom określonych rejonów,
*sposoby oznaczania i dokumentowania pomników przyrody
*wyjaśnienie
wymienionych
terminów, ( karta pracy nr 6)
Opracowanie graficzne wyników wycieczek
* plan Powiatu
z
naniesionymi
chronionymi,
plakatów
(Natalia
Legionowo
obiektami
*karta pracy nr 1
*opracowanie multimedialne
*karta pracy nr 2
* lista pomników przyrody
*mapa Polski z oznaczonymi
miejscami najstarszych pomników
przyrody w Polsce
*plan Legionowa i okolic,
*zdjęcia
drzew
pomników
przyrody,
*opis pomników przyrody (karta
pracy nr 3)
*mapy, tabele, zdjęcia wykresy
(karta pracy nr 4)
16
Polskie i międzynarodowe organizacje działające na rzecz ochrony przyrody
Przygotowanie pytań do ankiety: Drzewa – pomniki przyrody
Podsumowanie
*informacje tekstowe,
*logo
organizacji,
plakaty.
Portfolio,
(karta pracy nr 5)
Ankieta i analiza jej wyników
*karty pracy, plany, mapy,
wykresy,
prezentacje
multimedialne.
Propozycje działań w zakresie realizacji projektu:
Drzewa – pomniki przyrody
Przedmiot
biologia
geografia
chemia
informatyka
plastyka
Tematyka
Rozpoznawanie gatunków drzew za
pomocą kluczy atlasów.
Czy każde „duże” drzewo to pomnik
przyrody?- zasady uznawania drzewa za
pomnik przyrody.
Rozpoznanie środowiska przyrodniczego
Powiatu Legionowo.
Oznaczenie na planie Powiatu Legionowo
kompleksów
leśnych
i
obszarów
chronionych
Zasady prowadzenia notatnika terenowego
Organizacje międzynarodowe działające
na rzecz ochrony przyrody.
Przyczyny
powstawania
efektu
cieplarnianego i jego wpływ na drzewa –
ilustracja
doświadczeniem
efektu
cieplarnianego.
Powstawanie kwaśnych deszczy –
ćwiczenia laboratoryjne – otrzymanie
kwaśnego
roztworu
w
wyniku
rozpuszczenia w wodzie SO2 otrzymanego
w procesie spalania siarki.
Stosowanie programu WORD, Excel,
Power Point
Logo organizacji międzynarodowych
działających na rzecz ochrony przyrody.
Plakaty informacyjne o realizacji projektu:
Drzewa – pomniki przyrody.
Przykładowe formy
prezentacji podsumowującej
Oznaczanie
sfotografowanych
przyrody.
Uwagi
(rozpoznawanie)
gatunków pomników
Opis położenia Powiatu Legionowo na
mapie Polski.
Opis dominujących form krajobrazu na
obszarze Powiatu Legionowo.
Prezentacja
kompleksów
leśnych
i obiektów chronionych na terenie Powiatu
Legionowo.
Notatki terenowe – wybór najlepszej.
Wiadomości dotyczące największych
organizacji działających na rzecz ochrony
przyrody..
Schematyczny
rysunek
efektu
cieplarnianego.
Prezentacja wniosków z doświadczenia
i analizy wpływu kwaśnych deszczy na
drzewa..
Prezentacje multimedialne.
Plakaty wykonane różnymi technikami.
17