Sprawozdanie z działalności Sekcji Odonatologicznej

ł
!
"# $% %&& ' (
%)" *&+ *% "#
,(
-(
,
( ,
ł
-(
,
Lublin, 17 V 2007
Sprawozdanie z działalno ci Sekcji Odonatologicznej
w latach 2004-2007
Sprawozdanie dotyczy okresu od 22 V 2004 r. (gdy wybrano ust puj cy zarz d sekcji)
do dnia 17 V 2007 r.
1. Siedziba, skład osobowy i władze
Siedzib sekcji jest Zakład Zoologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin). Jej archiwum znajduje si w Katedrze Zoologii Bezkr gowców i
Hydrobiologii UŁ (S. Banacha 12/16, 90-237 Łód ).
Na dzie 17 V 2007, sekcja liczy 22 członków – 20 z Polski i dwóch z zagranicy
(Czechy, Holandia). S to: Małgorzata Baranowska (Lublin), Rafał Bernard (Pozna ), Edyta
Buczy ska (Lublin), Paweł Buczy ski (Lublin), Bogusław Dara (Rzeszów), Aleš Dolný
(Ostrawa, Czechy), Jan Hermans (Linné, Holandia), Paweł J dryczak (Gdynia), Andrzej Łab dzki (Pozna ), Wiaczesław Michalczuk (Zamo ), Grzegorz Micho ski (I sko), Alicja
Miszta (Katowice), Tomasz Rutkowski (Pozna ), Anna Rychła (Czerwie sk), Juliusz Samol g (Tarnowo Podgórne), Jakub Szyma ski (Łód ), Szymon niegula (Rakowo), Dawid Tatarkiewicz (Pozna ), Grzegorz To czyk (Łód ), Jacek Wendzonka (Pozna ), Katarzyna Wybraniec (Lipina Nowa), Andrzej Zawal (Szczecin).
W okresie sprawozdawczym przybyło 7 członków (M. Baranowska, E. Buczy ska, J.
Hermans, P. J dryczak, W. Michalczuk, S. niegula, K. Wybraniec), ubył jeden – zmarł p.
Dr Stefan Mielewczyk.
Pracami sekcji kierował zarz d w składzie: Paweł Buczy ski – przewodnicz cy,
Grzegorz To czyk – sekretarz.
2. Działalno
wydawnicza
a) biuletyn „Odonatrix”
W roku 2005 zacz ł ukazywa si półrocznik „Odonatrix” (ISSN 1733-8239). W latach 2005-2006 był wydawany własnymi siłami sekcji, przy współpracy z i we współfinansowaniu przez Zakład Zoologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – jako
broszura w nakładzie 95 egzemplarzy, w formacie A5, w okładkach półsztywnych. W tym
okresie wszystkie koszty druku i wysyłki (ok. 200-250 zł na numer) ponosił Zakład Zoologii
UMCS, a członkowie sekcji otrzymywali biuletyn darmowo.
Od roku 2007 półrocznik jest wydawany w sposób profesjonalny przez wydawnictwo
MANTIS (Olsztyn), w nakładzie 150 egzemplarzy, w formacie B5. Ze wzgl du na znaczny
wzrost kosztów, nie było mo liwe utrzymanie darmowej dystrybucji. Obecnie pismo rozchodzi si w prenumeracie (24 zł rocznie).
W skład zespołu redakcyjnego „Odonatrix” wchodz : Paweł Buczy ski – redaktor naczelny, Edyta Buczy ska – sekretarz, Grzegorz To czyk – członek redakcji.
Dotychczas wydano 5 numerów regularnych i dwa suplementy: 1(1), 15.01.2005; 1(2),
15.07.2005; 1(Suplement 1), 15.06.2005; 2(1), 15.01.2006; 2(2), 15.07.2006; 2(Suplement
1), 15.10.2006; 3(1), 31.01.2007. Liczyły one w sumie 176 stron, na których znalazło si 67
tekstów oraz kilka listów do i od redakcji. Opublikowano: 13 artykułów, 13 notatek, 11 sprawozda i komunikatów, 15 omówie literatury fachowej, dwa materiały wspomnieniowe i 13
innych tekstów.
Na uwag zasługuje numer 1(Suplement 1), w którym ukazał si pierwszy od ponad
100 lat polski klucz do oznaczania wa ek – autorstwa Jacka Wendzonki.
Wydane numery „Odonatrix” zostały rozesłane do najwa niejszych bibliotek w kraju
(egzemplarze obowi zkowe). Pojedyncze egzemplarze wszystkich numerów biuletynu przekazano: bibliotekarzowi PTE Dr. hab. Markowi Wanatowi, Zarz dowi Głównemu PTE i Prezesowi PTE Prof. dr. hab. Januszowi Nowackiemu.
Roczniki: 1. i 2. s udost pnione jako pliki pdf w Internecie, na stronach: Polskiego
Towarzystwa Entomologicznego (http://www.pte.au.poznan.pl) i Sekcji Odonatologicznej
(http://www.odonata.pl). Komercyjny rocznik 3. jest na razie udost pniany w Sieci w formie
streszcze polskich i angielskich, pliki pdf b d upowszechniane z rocznym opó nieniem.
b) inne plany wydawnicze
Uzgadniany jest druk klucza do imagines opublikowanego w suplemencie 1. tomu 1.,
w formie ksi kowej w wydawnictwie „Mantis” – po rozbudowie i uzupełnieniach (autor: Jacek Wendzonka).
2
W ko cowej fazie opracowania jest klucz do larw i wylinek wa ek Polski. Powinien
on by zło ony do druku którego druk planowany jest na II połow w roku lub na pocz tku
roku 2008 – te w wydawnictwie „Mantis” (autorzy: Paweł Buczy ski i Grzegorz To czyk).
3. Sympozja
W roku 2005 sympozjum nie odbyło si z powodu niedostatecznej liczby ch tnych.
W dniach 15-16 IX 2006, miało miejsce III Ogólnopolskie Sympozjum Odonatologiczne PTE w Zwierzy cu k. Zamo cia (Roztocze). Zorganizowali je Paweł Buczy ski i
Grzegorz To czyk. W spotkaniu udział wzi ło 9 osób: Paweł Buczy ski, Bogusław Dara ,
Elena Djatlova, Wiaczesław Michalczuk, Alicja Miszta, Barbara Szpala, Jakub Szyma ski,
Jolanta Tondys, Grzegorz To czyk. Sympozjum miało charakter warsztatowy, przeprowadzono szkolenie do bada faunistycznych nad wa kami i warsztaty w oznaczaniu larw tych
owadów. Relacje z sympozjum ukazały si na stronach internetowych Polskiego Towarzystwa Entomologicznego i Sekcji Odonatologicznej. Materiały zebrane w trakcie warsztatów
terenowych zostały opracowane naukowo i opublikowane w suplemencie 1. do tomu 2. biuletynu „Odonatrix”.
Na rok 2007, zaplanowano IV Ogólnopolskie Sympozjum Odonatologiczne PTE w
Brdzie k. Chojnic (Bory Tucholskie); organizuje je Grzegorz To czyk. Odb dzie si ono w
dniach 18-20 maja, udział zapowiedziało 16 osób (Rafał Bernard, Edyta Buczy ska, Paweł
Buczy ski, Bogusław Dara , Aleš Dolný Wiaczesław Michalczuk, Grzegorz Micho ski, Alicja Miszta, Jan Niedo piał, Klaudia Samol g, Juliusz Samol g, Jakub Szyma ski, Dawid Tatarkiewicz, Emanuela Tatarkiewicz, Jolanta Tondys, Grzegorz To czyk).
4. Aktywno
w Internecie
W roku 2005 powstała strona internetowa sekcji, stworzona i administrowana przez
Jacka Wendzonk . Pocz tkowo stanowiła ona cz
witryny entomologicznej prowadzonej
przez Jacka Kurzaw (www.entomo.pl/odonata), od roku 2006 funkcjonuje jako samodzielna
strona, cho nadal w domenie administrowanej przez J. Kurzaw . Jej obecny adres sieciowy
to: www.odonata.pl.
W roku 2005 miejsce na serwerze (100 MB) było darmowe. W roku 2006 kosztowało
100 zł, który to koszt solidarnie poniosła wi kszo
członków sekcji. W bie cym roku znów
udost pniono nam darmow przestrze na dysku, dzi ki uprzejmo ci J. Kurzawy.
Strona sekcji zawiera nast puj ce elementy:
• cz
wst pn ,
3
• systematyczny wykaz gatunków krajowych lub mo liwych do stwierdzenia w kraju,
• galeri fotograficzn (zdj cia wa ek i siedlisk),
• informacje o akcji „Atlas rozmieszczenia wa ek (Odonata) w Polsce”,
• baz publikacji o wa kach Polski,
• klucz do oznaczania imagines,
• porady techniczne nt. odłowu, obserwacji i fotografowania,
• informacje o ochronie wa ek,
• biuletyn „Odonatrix” (starsze numery jako pliki pdf, nowsze jako spisy tre ci),
• baz adresow polskich odonatologów,
• komunikaty sekcji.
Szczególnie wiele czasu po wi cono rozbudowie galerii zdj
wa ek, obejmuj cej ju
prawie wszystkie gatunki wyst puj ce w Polsce, i informacjom zwi zanym z „Atlasem rozmieszczenia wa ek (Odonata) w Polsce”.
Obecnie trwaj prace nad rozbudow strony (zwłaszcza działu „Ochrona”) i zmian
szaty graficznej.
5. Akcja „Atlas rozmieszczenia wa ek (Odonata) w Polsce”
Pierwsze przymiarki do projektu si gaj połowy lat 1990-tych, natomiast bezpo rednie
prace nad nim zacz ły si w roku 2004. Koordynowane s one przez Centrum Atlasu (Rafał
Bernard, Paweł Buczy ski, Grzegorz To czyk). W badania do „Atlasu...” jest zaanga owanych ok. 130 osób z kraju i zagranicy (Czechy, Francja, Holandia, Niemcy).
W styczniu 2005 r. członkowie Centrum Atlasu zło yli do ówczesnego Ministerstwa
Nauki i Informatyzacji wniosek o finansowanie projektu badawczego własnego „Struktura i
granice zasi gów wa ek (Odonata) w Polsce – stan bie cy i zmiany”, w celu pozyskania
funduszy na: kwerendy muzealne w kraju i za granic , uzupełniaj ce badania terenowe, prace
nad opracowaniem danych, wydanie Atlasu w formie ksi ki (monografii). W listopadzie
2005 r. uzyskano finansowanie tego projektu. Jego kierownikiem, wykonawcami – pozostali
członkowie Centrum.
Obecnie znajduje si w ostatniej fazie gromadzenia danych:
• w zaawansowany stadium s uzupełniaj ce badania terenowe najwi kszych „białych plam”,
na terenach: Pobrze a Gda skiego, Niziny Staropruskiej, Mazowsza, pogórzy podkarpackich (mi dzy Krosnem a Gorlicami), Beskidów, Dolnego l ska, Sudetów;
• zweryfikowano materiały z Polski znajduj ce si w zbiorach Museum für Naturkunde przy
Humboldt Universität (Berlin, Niemcy) i w kilku kolekcjach krajowych (m.in. Muzeum i
4
Instytut Zoologii PAN, Muzeum Górno l skie);
• stworzono komputerow baz stwierdze poszczególnych gatunków; jej administratorem
jest Paweł Buczy ski. Jak dot d:
- skompilowano z surowych danych i zarejestrowano arkusze danych z 1979 stanowisk lecych 564 kwadratach UTM (ok. 17% pokrycia powierzchni kraju);
- wprowadzono do bazy 12708 stwierdze ).
Trwa te opracowywanie danych literaturowych (Rafał Bernard).
Zako czenie projektu i wydanie publikacji „Atlas rozmieszczenia wa ek (Odonata) w
Polsce” jest planowane na pocz tek roku 2009.
6. Baza polskiej literatury odonatologicznej
Baza ma obj
wszystkie publikacje po wi cone wa kom polski i/lub napisane przez
polskich odonatologów. S one skanowane i archiwizowane jako pliki pdf, które w razie potrzeby b d udost pniane osobom zainteresowanym. Obecnie w bazie znajduje si 115 prac
(963,71 MB danych) – od bie cych publikacji, po opracowania XIX-wieczne. W najbli szych miesi cach liczba ta b dzie systematycznie rosła; aktualizacja bazy udost pnionej w Internecie jest planowana co trzy miesi ce.
Przewodnicz cy sekcji
Sekretarz sekcji
(Paweł Buczy ski)
(Grzegorz To czyk)
Do wiadomo ci:
1. członków Sekcji Odonatologicznej
2. Zarz du Głównego Polskiego Towarzystwa Entomologicznego
5