doc90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA
download 
Reklamacja Transkrypt
90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA
LUBELSKA OKRĘGOWA IZBA APTEKARSKA ul. Lubartowska 60, 20-094 Lublin tel./fax (0-81) 532-72-97, (0-81) 534-28-61 Internet: www.loia.pl BIURO czynne w godzinach: 800 - 1500 – sprawy dotyczące prawa wykonywania zawodu oraz składek członkowskich: codziennie w godzinach: 800 - 1300 e-mail: [email protected] G O D Z I N Y P R Z Y J Ę Ć: PREZES mgr farm. Krzysztof Przystupa poniedziałek 1000-1400 e-mail: [email protected] V-CE PREZES mgr farm. Marian Mikulski wtorek, piątek 1000-1400 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ mgr farm. Janina Kisielewska ostatni poniedziałek miesiąca 1000-1200 DYREKTOR BIURA mgr Anna Knieć codziennie 800-1500 e-mail: [email protected] RADCA PRAWNY mgr Małgorzata Goździewska środa, piątek 1000-1300 [email protected] Numer rachunku bankowego Lubelskiej OIA: 90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA SPIS TREŚCI PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY SŁOWO PREZESA .................................................................................................... 3 Produkty lecznicze poza aptekami ............................................................................ 5 Post ulat yw sprawie zmianyprzepisów .................................................................... 6 W ynagrodzenia farmaceutów szpitalnych............................................................. 10 Kierownik w pełnym wymiarze godzin ...................................................................11 Kalendarium prac nad ustawą Prawo farmaceutyczne ........................................... 12 Stałe ceny, sztywne marże .....................................................................................21 Terminy utylizacj i .......................................................................... ........................ 23 Komunikat NFZ dla Aptek –dot. prod. leczniczego Seroquel XR ....................... 24 Weryfikacj a zgodności numerów recept .................................................................25 Warunki przechowywania produktów leczniczych................................................26 WIADOMOŚCI Z posiedzenia OkręgowejRady Aptekarskiejw Lublinie ..................................... 28 Komunikat ORA w Lublinie .................................................................................. 28 UROCZYSTOŚCI I WYDARZENIA Maciej Strzemski W ieczorki naukowe w Aptece M uzeum ....................................................................... 31 NAUKA „Punkty twarde” w szkoleniachinternetowych............................................................ 34 HISTORIA FARM ACJI Jolanta Połajdowicz Miej sca odległe –Cy c ów, historia i apteki ......................................................................36 NON OMNIS MORIAR Pożegnanie Doktora Michała Hajnosa ................................................................. 46 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Lublin,kwiecień-maj 2010r. Inadszedł maj , przepiękna czysta zieleńprzeplatana wyłaniaj ącymi sięz niejbarwami fiołków, niezapominaj ek, forsycj i, a teraz dołącza sięcoraz więcejprzepięknychkolorów kwitnącychdrzew. W szystko tętni, żyj e, rozwij a się, ażchce siężyć. A unas teżsięrozwij a –tyle, że niestety przeciwko zawodowi. Ustawy refundacyj nejoczywiście nie widać i do wyborów myślęnic sięnie zmieni. A to co słychać z zapowiedzi nie niesie nam nadziei, a wręcz przeciwnie –wyłania sięobraz j eszcze gorszy. M ała, poj edyncza, przyj azna pacj entowi apteka powinna byćsolą farmacj i, powinna byćgwarantem właściweji dobrejpracy;powinna byćpodstawową j ednostką w opiece farmaceutycznej.Ale pewnie źle myślę, bo życie niesie zupełnie inne założenia i propozycje. Niesie totalny bałagan, bezprawie bez j akiej kolwiek kontroli i nadzoru. Firmy farmaceutyczne i producenckie rozdaj ą dziś karty i one układaj ą rynek apteczny wedługwłasnychreguł. To właśni one podzieliły apteki i w świetle prawa „dzielą i rządzą” eliminuj ąc coraz to słabsze, małe i średnie placówki z rynku. Finał będzie taki, że tych„słabych” za chwilęnie będzie, późniejpójdą j eszcze dzisiaj„mocni” i tak oddamy farmacjęw obce ręce. A obcy będą promowaćswoj e leki, wprowadzą nam po drodze kontraktowanie, a później opiekęfarmaceutyczną na swoichwarunkach. Przykre j est to, że we własnym kraju, mając piękny zawód;wierząc, że możemy we własnychaptekachgodnie i uczciwie pracowaći żyć, doznaj emy coraz trudniej szychdoświadczeń. A M inisterstwo Zdrowia i państwo nie widzi problemu. Panuj e totalne bezprawie. Pieniądze, których brak, są marnotrawione i wyprowadzane z i tak ograniczonego budżetu, bez jakiejkolwiek kontroli i nadzoru. Ostatnie wyj ątkowe promocj e organizowane poprzez poszczególne podmioty kapitałowe służą oczywiście tylko im, pozostałychniszczą. To siędopiero zaczyna i ażstrachpomyślećco będzie za chwilę... 4 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY Dochodzi do tego ograniczanie j edności zawoduza naszym przyzwoleniem. Bo przecież pierwsze „wirtualne”, a jeszcze gorzej„niedzielne” technika farmaceutyczne tworzyli nasi koledzy dla własnychpotrzeb. Jakośćwykształcenia żadna, wymagania kończącychje coraz wyższe, a my przyglądamy się i pozwalamy na degradacj ę, z takim trudem zdobytego zawodu. Co dalej ?Nie wiem czy wszystko przysięgło sięprzeciwko nam czy to brak określonejreakcj i z naszejstrony prowadzi nie w tym kierunku? Okłamuj emy sami siebie, że jest ok, że nic złego sięnie dziej e. Wewnętrzne rozbicie w samorządzie, gdzie wieluprezesów j użnie prezentuj e poj edynczejapteki, a swoje i „mocnych” interesy, jak i brak szacunku wzaj emnego dla siebie, prowadzi do degradacjiśrodowiska. Dbanie tylko o własne interesy da za chwilękatastrofalne wyniki. Nawołuj ęo wzaj emny szacunek, zakończenie walki między sobą, poszukaj my drogi do obrony własnychinteresów, ale razem, nawołujędo rozmów i zj ednoczenia. Z sieciami nie wygramy. Zmuśmy przeciwne nam M inisterstwo do negocj acj i cenowych, do j ednakowychwarunków zakupowychdla każdejapteki. Znikną wówczas i „wolna amerykanka” jaka dzisiajpanuje i „lewy rynek”, j ak i bezprawie. Innejdrogi nie ma. Apteki sieciowe osiągaj ą 70% marży i maj ą siędobrze, aj aką maj ą szanse pozostali? M yślę, że naj niższe wynegocjowane i kontrolowane przez M inisterstwo ceny (skończy sięgra cenami),25% marży w każdejaptece na wszystko oraz stała cena detaliczna na wszystkie leki refundowane, to j est droga do tego, że sieci przy marży 20-25 % siępo prostunie utrzymają, a prawdziwi aptekarze zaczną konkurowaćnie cenami, a z takim trudem zdobytą wiedzą. Ioby jak naj szybciej . Tego i sobie i Wam życzę. Każda inna droga to niestety klęska i porażka. Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 5 PRODUKTY LECZNICZE POZA APTEKAMI Lublin,dn. 05. maja 2010r. Naczelna Izba Aptekarska Uwagi do projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wykazu produktów leczniczych,które mogą być dopuszczone do obrotu w placówkach obrotu pozaaptecznego oraz punktach aptecznych. Proponowane załączniki zawierające nazwy powszechnie stosowane, postać, maksymalnie dopuszczoną moc produktuleczniczego, kategoriędostępności i maksymalnie dopuszczona wielkośćopakowania nie pozwalają w sposóbj asny i klarowny określić, j akie poszczególne produkty lecznicze są dopuszczone do obrotupozaaptecznego. Dodatkowo, brak kodu EAN uniemożliwia prawidłową identyfikację produktów j ak i ichproducentów. M aj ąc na uwadze, że w punktachaptecznychpracownikiem fachowym / kierownikiem/może byćtechnik farmaceutyczny, cały ciężar prawidłowej sprzedaży spoczywaćbędzie na hurtowniach, które będą zmuszone do sporządzania odręcznychwykazów produktów spełniaj ącychwymogi. Zdaniem OkręgowejRady Aptekarskiejw Lublinie jest to świadome i zamierzone działanie ze strony M inisterstwa, maj ące na celuwyprowadzenie z aptek do sprzedaży pozaaptecznejjak największejliczby produktów leczniczych. Z poważaniem Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa 6 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY POSTULATY W SPRAWIE ZMIANY PRZEPISÓW Lublin,dn. 28. kwietnia 2010r. Szanowny Pan Dr Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie zwraca sięz prośbą do Pana Prezesa o przekazanie na ręce Pani Ewy Kopacz, M inister Zdrowia wniosków dotyczących zmiany przepisów, nie mających racjonalnego uzasadnienia i obecnie skutkujących znacznymi utrudnieniami dla środowiska aptekarskiego: 1. Umożliwienie aptece np. w przypadku jej likwidacji –sprzedaży leków do innej apteki. W obecnym stanie prawnym , zgodnie z art. 88 ust. 5 pkt 5 ustawy z dnia 6września 2001 r. (t.j . Dz.U. z 2008 r. nr 45 poz. 271),do zadańkierownika apteki należy m.in : zakup produktów leczniczych wyłącznie od podmiotów posiadających zezwolenie na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej oraz ichwydawanie zgodnie zart. 96. Zapis art. 96wyżejcyt. ustawy wskazuje, że produkty lecznicze i wyroby medyczne wydawane są z apteki ogólnodostępnejprzez farmaceutęlubtechnika farmaceutycznego w granicachichuprawnieńzawodowych: na podstawie recepty, bez recepty i na podstawie zapotrzebowania. Powyższe zapisy uniemożliwiają dokonanie sprzedaży produktów leczniczych np. z apteki likwidującejswoją działalność do apteki istniejącej i działaj ącej(gdzie będą prawidłowo zabezpieczone, przechowywane i wydane pacj entom). Jedynym sposobem na zagospodarowanie i zabezpieczenie leków w aptece likwiduj ącejsięjest ichzwrot do hurtowni (który zależy od dobrejwoli hurtowni, a nadto zdarza się, że hurtownia j użnie istnieje) bądźutylizacja leków (pełnowartościowych). PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 7 Stąd apteki likwiduj ące sięi zaprzestające działalności nie mogą zmniej szyćswoj ego zadłużenia poprzez sprzedażleków do innejapteki i odzyskanie ichwartości, a przekazuj ąc do utylizacjidobre leki pogłębiają j eszcze swoje st rat y. Wobec powyższego proponujemy: 1/w art. 96 cyt. ustawy Prawo farmaceutyczne dodanie pkt. 6a w brzmieniu: „Apteka może na podstawie faktury dokonać sprzedażyproduktów l eczniczychi wyrobów medycznychdo innejapteki posiadającejzezwolenie na prowadzenie apteki” 2/w art. 88 ust. 5 pkt. 5 cyt. ustawy Prawo farmaceutyczne poprzez nadanie następuj ącego brzmienia: „zakupproduktów l eczniczychwyłącznie od podmiotów posiadających zezwol enie na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej,z zastrzeżeniem art.96pkt 6a,oraz ichwydawanie zgodnie z art.96. ” 2. Zniesienie opłaty za zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki w przypadkach niezależnych od właściciela (np. zmiana administracyjna nazwy ulicy,numeru budynku itp.). Apteka ogólnodostępna może byćprowadzona tylko na podstawie uzyskanego zezwolenia na prowadzenie apteki, wydanego przez woj ewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Za udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki zgodnie z art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 6września 2001 r. (t.j . Dz.U. z 2004 r. nr 53 poz. 533 ze zm.) pobierana j est opłata w wysokości 5-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z art. 105 ust. 2 cyt. ustawy Prawo farmaceutyczne –za zmianęzezwolenia pobiera sięopłatęw wysokości połowy wyżej określonej opłaty. Zgodnie z art. 102 pkt. 1-3 zezwolenie na prowadzenie apteki zawiera: 1/nazwęi siedzibępodmiotu, na rzecz którego zostało wydane zezwolenie, a w przypadkuosoby fizycznejimię, nazwisko i adres 2/gminę, na obszarze którejapteka ma byćutworzona 3/adres prowadzenia apteki Zmiana zezwolenia j est wymagana w każdym przypadku, a więc także 8 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY wówczas, gdy elementy określone w zezwoleniuulegają zmianie w wyniku działania organów władzy publicznejlubdotyczą nazwiska czy zmiany adresu osoby, na rzecz którejwydano zezwolenie. W przypadku zmiany nazwiska osoby, dla którejwydano zezwolenie, zmiany adresuzamieszkania przedsiębiorcy, zmiany z urzędunazwy ulicy, na którejusytuowana j est apteka –wymagana jest zmiana zezwolenia. Powyższe okoliczności nie maj ą wpływu na zmianętożsamości przedsiębiorcy ani miej sca prowadzenia apteki i są okolicznościami niezależnymi od przedsiębiorcy (maj ącymi charakter porządkowy),stąd uważamy, że nie powinna być pobierana j akakolwiek opłata za dokonanie takichzmian na zezwoleniu. Wobec czego proponujemy dokonanie zmiany art. 105 ust. 2 ustawy Prawo farmaceutyczne poprzez dodanie do art. 105 ust. 2 zdania drugiego w brzmieniu: „Opłatyza zmianęzezwol enia nie pobiera się,jeżel i zmiana ta została dokonana w następstwie działania organów władzypubliczneji dotyczy danychokreśl onychw art.102pkt 1-3,l ubw następstwie zmianynazwiska l ubadresuzamieszkania przedsiębiorcybędącego osobą fizyczną, na rzecz którejzostało wydane zezwol enie”. 3. Zniesienie obciążania aptek kosztami przeceny produktów leczniczych i materiałów medycznych przy zmianie cen urzędowych. M inister Zdrowia j est zobowiązany na podstawie art. 5 ust. 4b ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach(Dz.U. nr 97 poz. 1050 z późn. zm.)do aktualizacj i w drodze rozporządzenia wykazu zawieraj ącego ceny urzędowe hurtowe i detaliczne w odniesieniu do produktów leczniczych objętych na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniachopieki zdrowotnejfinansowanychze środków publicznych(Dz.U. nr 210 poz. 2135) wykazem leków podstawowych i uzupełniających oraz wykazem leków i wyrobów medycznychprzepisywanychbezpłatnie, za opłatą ryczałtową lub częściową odpłatnością w związkuz chorobami zakaźnymi lubpsychicznymi, upośledzeniem umysłowym oraz niektórymi chorobami przewlekłymi, wrodzonymi lub nabyt ymi. Obecnie obowiązuje rozporządzenie M inistra Zdrowia z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie wykazu cen urzędowych hurtowych i detalicznych produktów leczniczych i wyrobów medycznych (Dz.U. nr 222 poz. 1654 z późn. zm.). PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 9 Powyższe rozporządzenia wprowadzają zapis, iżzmiany cen urzędowych obowiązuj ą od wskazanejdaty, co skutkuj e, że wej ście w życie rozporządzenia zmieniaj ącego ceny urzędowe odbywa sięna koszt apteki, która ponosi pełne skutki przeceny. Wobec powyższego proponujemy, aby każde rozporządzenie M inistra Zdrowia w sprawie wykazucen urzędowychhurtowychi detalicznychproduktów leczniczych i wyrobów medycznychzawierało zapis że: „zmiana cen urzędowychhurtowychi detalicznychponiżejcenyzakupu istniej ących zapasów w aptekach i hurtowniach pokrywana jest przez producenta,zaśzmiana cen urzędowychpowoduj ącychwzrost dotychczasowej maksymal nejcenyobowiązuje do czasuwyczerpania zapasów”. 4. Całkowity zakaz reklamy produktów leczniczych i materiałów medycznych w środkach masowego przekazu. Jedynym i właściwym do udzielania informacj i o leku j est lekarz oraz aptekarz. Dzisiej sza reklama jest jedynie bardzo agresywną namową do nadużywania leków. Skutki takiejreklamy coraz częściejspotykamy w szpitalach na oddziałachleczącychzatrucia i powikłania polekowe. Z poważaniem Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa W dniu27 kwietnia 2010 r. odeszła od nas w wieku57 lat Śp. mgr farm. Joanna Zatyka kierowniczka i właścicielka apteki w M ichowie. Rodzinie wyrazy głębokiego współczucia składają w imieniusamorząduaptekarskiego Prezes oraz członkowie OkręgowejRady Aptekarskiejw Lublinie 10 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY WYNAGRODZENIA FARMACEUTÓW SZPITALNYCH Warszawa,dn. 18. maja 2010r. Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia Szanowna Pani Minister W imieniufarmaceutów szpitalnychzwracam siędo Pani M inister z prośbą o uwzględnienie w ankietachdotyczącychwynagrodzeńw ochronie zdrowia grupy zawodowejmagistrów farmacj i zatrudnionychw aptekachszpitalnych, zakładowychi działachfarmacjiszpitalnej. W piśmie M inisterstwa Zdrowia z dnia 21 kwietnia 2010 roku, kolej ny j uż raz brak j est zainteresowania tą grupą zawodową. Brak pytań, czy w ogóle ta grupa funkcj onuj e w szpitalach, ilujest farmaceutów oraz ile zarabiaj ą. W rozmowie z Panem Piotrem Jóżwickim z DepartamentuDialoguSpołecznego w dniu29 kwietnia 2010 roku, Koordynator DepartamentuFarmacj i SzpitalnejNaczelnejRady Aptekarskiejuzyskał informacje, że ankieta j est długa, w konsekwencj i szpitale aby ją wypełnićproszą nawet o prolongatę terminu. Dlatego też M inisterstwo Zdrowia nie zamierza dokładać pracy administracj i szpitala pytaj ąc o farmaceutów. Ankieta rzeczywiście j est długa, skomplikowana, wymaga nawet instrukcj i aby j ą wypełnić, a przecieżwystarczyłaby jedna kartka by uwzględnić wszystkichpracowników medycznychnanosząc podstawowe dane tj . lekarze, farmaceuci, pielęgniarki, stażpracy, posiadane kwalifikacj e, zarobki. M inisterstwo Zdrowia miałoby wówczas informacje umożliwiające przeprowadzenie analizy dynamiki wysokości wynagrodzeńw szpitalach. Przedstawiaj ąc powyższe, wyrażam nadziejęna zrozumienia i uwzględnienie zarobków farmaceutów szpitalnychw ankietach. Z poważaniem Prezes Naczelnej RadyAptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 11 KIEROWNIK W PEŁNYM WYMIARZE GODZIN Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia Lublin,dn. 27. kwietnia 2010r. W związku z trwającymi pracami nad nowelizacją ustawy z dnia 06.09.2001r. –Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 45 poz. 271), Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie zwraca sięz wnioskiem o podj ęcie działańzmierzaj ącychdo zmiany art. 88 ww. ustawy poprzez: I. Dodanie w art. 88 ust. 2 po kropce nowego zdania: „Kierownik apteki winien byćzatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy”. II. W art. 88 ust. 4 dodanie po kropce nowego zdania w brzmieniu: „W przypadku nieobecności spowodowanej innymi przyczynami,kierownik wyznacza na piśmie farmaceutę,o którym mowa w ust. 1,do jego zastępowania”. III. W art. 88 ust. 2 a nadanie brzmienia: „Przed podjęciem zatrudnienia kierownik winien uzyskaćrękojmięnależytego prowadzenia apteki wydaną przez okręgową radęaptekarską właściwą ze względu na wpis farmaceuty,mającego zamiar pełnićfunkcję kierownika ,na listęczłonków okręgowej izby aptekarskiej. Rękojmia winna byćstwierdzana w każdym przypadku zmiany apteki”. Uzasadnienie: W yłącznie kierownik zatrudniony na podstawie umowy o pracęw pełnym wymiarze, może spełnićwymagania określone w ust. 5 cytowanego artykułu. Ustanowienie farmaceuty do zastępowania kierownika podczas j ego nieobecności, wyeliminuj e nieprawidłowości związane z wykonywaniem wszystkich czynności fachowychprzez technika farmaceutycznego. Dodanie w art. 88 ust. 2a jest podyktowane koniecznością ustanowienia trybustwierdzania rękoj mi. Z wyrazami szacunku Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa 12 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY KALENDARIUM PRAC NAD USTAWĄ PRAWO FARMACEUTYCZNE Warszawa,dn. 6. maja 2010r. Pan Donald TUSK Prezes Rady Ministrów SzanownyPanie Premierze Działaj ąc w imieniuNaczelnejRady Aptekarskiejpozwalam sobie zwrócić siędo Pana Premiera w sprawie nowelizacj i ustaw reguluj ącychobrót produktami leczniczymi i wyrobami medycznymi, w szczególności ustawy –Prawo farmaceutyczne oraz ustawy o cenach. Panie Premierze! Naczelna Rada Aptekarska zwraca sie do Pana o wyrażenie j ednoznacznego stanowiska w sprawie nowelizacjisystemurefundacjileków i wyrobów medycznych, w tym zasad ustalania cen na te leki i wyroby, oraz nowelizacji Prawa farmaceutycznego. Czy i ewentualnie kiedy Pana Rząd zamierza zająćsięsytuacją polskich aptek i pracuj ącychw nichfarmaceutów, czy przez kolejne miesiące będziemy zwodzeni, aby pod koniec kadencji dowiedziećsięod Pana lubM inistra Zdrowia, że „chcieliśmy ale nie zdążyliśmy”? Panie Premierze, kto i w jakim trybie opracowuje projekty ustaw dla Rządu, którym Pan kieruj e?Czy tak ważne dokumenty, jakimi są Prawo farmaceutyczne oraz zapowiadany od dawna projekt ustawy o refundacj i leków, środków spożywczychspecjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznychze środków publicznychnie powinny byćprzygotowane przez urzędników M inistra Zdrowia w rozsądnychterminach? Prosimy o uczciwe i konkretne postawienie sprawy. Czy możemy liczyć na realny dialogmiędzy Panem jako rządzącym, a ważną i liczną grupą społeczną, j aką są farmaceuci? Uprzej mie proszęPan Premiera o zbadanie sprawy przez podległe Panu służby. Pozwalam sobie zauważyć, że przekazanie sprawy do M inisterstwa PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 13 Zdrowia nie rozstrzygnie problemui nie wyj aśni zasygnalizowanychniżejwątpliwości. Od Ministra Zdrowia z pewnością po raz kolej ny dowiemy się, że prace trwaj ą i wszystko idzie zgodnie z planem. Niestety to j użdoskonale wiemy. Proszę Pana Premiera o zwrócenie uwagi na przebieg i tempo prac nad projektami ustaw, które mają zreformować zasady refundacji leków i wyrobów medycznych ze środków publicznych oraz warunki funkcj onowania polskichaptek. Naj większy niepokójśrodowiska aptekarskiego budzą działania M inisterstwa Zdrowia dotyczące proj ektuustawy o zmianie ustawy –Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie niektórychinnychustaw (pierwsza wersj a tego proj ektu została przekazana do konsultacjispołecznychw dniu4 listopada 2008 r., zaś termin na zgłaszanie uwagi opinii upłynął w dniu3 grudnia 2008 r.). W celuwyj aśnienia PanuPremierowi przyczyn niniej szego wystąpienia przedstawiam kalendarium naj ważniej szychwydarzeńzwiązanychz pracami nad ww. proj ektami, o którychśrodowisko aptekarskie zostało poinformowane. Pozwalam sobie na szersze omówienie niektórychzagadnieńz uwagi na ich znaczenie dla polskiego aptekarstwa. 1. W drugiej połowie 2008 r. M inister Zdrowia podjął zadanie opracowania ważnego i obszernego projektuustawy o zmianie ustawy –Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie niektórychinnychustaw. 2. Pierwsza wersj a proj ektuustawy, o którym mowa w pkt 1, została przekazana do konsultacjispołecznychw dniu4listopada 2008 r., zaś termin na zgłaszanie uwagi opinii upłynął w dniu3 grudnia 2008 r. Przesłany przez M inisterstwo Zdrowia dokument zawierał szereg bardzo istotnych proj ektów przepisów dotyczącychfunkcjonowania aptek ogólnodostępnych i szpitalnychoraz żywotnychinteresów pracującychw nichfarmaceutów. Niektóre z norm mogły –w ocenie samorząduaptekarskiego –uchronić polskie apteki przed likwidacją i powstrzymaćpostępującą pauperyzację farmaceutów. W proj ekcie, po raz pierwszy w tak istotnym zakresie, podj ęto próbęponownego, lepszego unormowania: reklamy aptek ogólnodostępnychi punktów aptecznych, przepisów uszczelniaj ącychzakazy łączenia obrotu hurtowego z detalicznym, zasad przeciwdziałania koncentracji obrotudetalicznego w ramachjednego podmiotu, sztywnychurzędowych cen zbytuoraz urzędowychsztywnychmarżhurtoweji detalicznejna leki podlegaj ące refundacj i ze środków publicznychoraz pozycj i i zadańaptek szpitalnych w zakładach opieki zdrowotnejświadczących całodobową opiekęmedyczną. 14 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 3. Odpowiadaj ąc na pismo Podsekretarza Stanu w M inisterstwie Zdrowia z dnia 4listopada 2008 r. (znak: M Z-PL-462-6724-27/M Z/ 08)w sprawie zaopiniowania ww. projektuustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie niektórychinnychustaw, Naczelna Rada Aptekarska przedłożyła obszerny materiał, zawieraj ący uzupełnienie lubdoprecyzowanie przesłanychprzez ministerstwo propozycj i. 4. Do marca 2009 r. strona społeczna, w tym środowisko aptekarskie, nie otrzymywała żadnychoficj alnychinformacj i o losachwskazanego wyżej proj ektuustawy. 5. W dniu 12 marca 2009 r. Naczelna Rada Aptekarska wystąpiła do Pani Ewy Kopacz z prośbą o zwrócenie przez M inistra Zdrowia szczególnej uwagi na przebiegi tempo prac nad ww. projektem. W piśmie NRA podkreślono m. in., że należy zadbaćaby pierwotne - oczekiwane od wielu lat przez aptekarzy - propozycje nie zostały zmodyfikowane w kierunku całkowicie wypaczaj ącym sens podjętejnowelizacj i a prace nad niektórymi zmianami nie zostały zawieszone. Po raz kolej ny NRA zwróciła się o zorganizowanie bezpośredniego spotkania przedstawicieli samorządu aptekarskiego z Panią M inister. 6. W dniu 24marca 2009r. Naczelna Rada Aptekarska ponownie wystąpiła do pani Ewy Kopacz w sprawie nowelizacj i Prawa farmaceutycznego i ustawy o cenach, odnosząc sięszerzejdo jednego z najważniej szychproblemów, który dotyka apteki i pracującychw nichfarmaceutów. Podkreślono, że brak sztywnychcen urzędowychna leki i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznychoraz brak regulacjiograniczającychliczbęaptek stanowią przyczynęwielunegatywnychzjawisk na rynkufarmaceutycznym, ze szczególnym uwzględnieniem nagannychzachowańw relacj ach pacj ent - podmiot wydaj ący leki lubwyroby medyczne. Przesyłaj ąc kopie pism indywidualnychaptekarzy, NRA podkreśliła, że organy samorządu aptekarskiego otrzymują setki oficjalnych i nieoficjalnych wystąpień zdezorientowanychi rozgoryczonychfarmaceutów, nie godzącychsięna spychanie aptek do roli „sklepuz lekami”, a farmaceutów do roli „sprzedawców leków”. 7. Równocześnie, w marcu 2009 r. Naczelna Rada Aptekarska skierowała do Prezesa Rady M inistrów pismo opisujące sytuacj ęzwiązaną z pracami nad proj ektem ustawy nowelizującejPrawo farmaceutyczne oraz ustawę o cenach. Już wówczas wyrażano zaniepokojenie i zastrzeżenia co do sposobui tempa prac nad tym dokumentem. PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 15 8. Na skutek wspominanego wyżejpisma do Prezesa Rady M inistrów, Dyrektor DepartamentuPolityki Lekoweji Farmacji w M inisterstwie Zdrowia w piśmie z dnia 10 kwietnia 2009 r. (znak: M Z-PL-462-6724-31/ M Z/ 09) poinformował Naczelną RadęAptekarską, że kierownictwo M inisterstwa Zdrowia w dniu26marca 2009 r. wycofało z PlanuPrac Rząduna Ipółrocze 2009 r. proj ekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie innychustaw. Uzasadniając tękontrowersyjną decyzj ęM inister Zdrowia wskazał, że w trakcie uzgodnieńzewnętrznych, w tym konsultacj i społecznychwpłynęła duża liczba uwag, które miały zasadniczy charakter i zasługiwały na uwzględnienie. W konsekwencji - zdaniem M inistra Zdrowia - należało zmienić„koncepcj ęustawy” i rozpoczęto prace nad przygotowaniem nowejustawy. 9. W dniu28 kwietnia 2009 r. M inister Zdrowia wydał zarządzenie w sprawie powołania Zespołudo spraw opracowania projektuustawy –Prawo farmaceutyczne. Na czele Zespołustanął ekspert zewnętrzny –Krzysztof Tronczyński. Od samego początku istnienia ww. zespołu wątpliwości samorząduaptekarskiego budził i budzi fakt powoływania kierowanych przez ekspertów zewnętrznych zespołów do opracowywania proj ektów ustaw kluczowychdla funkcj onowania rynkufarmaceutycznego. W tym kontekście zasadnym wydaje się pytanie, czy M inisterstwo Zdrowia jest urzędem niewydolnym merytorycznie i organizacyjnie, a w konsekwencji nie może „własnymi siłami” przygotować projektu ustawy? Zgodnie z ww. zarządzeniem, po zakończeniuprac Zespołu, Przewodniczący Zespołuzobowiązany jest do przedstawienia M inistrowi Zdrowia, do zatwierdzenia, opracowanego przez Zespół proj ektuustawy –Prawo farmaceutyczne. Do dnia dzisiejszego brak jakichkolwiek oficjalnychinformacj i o losachproj ektu. Nie wiemy, czy ww. Zespół zakończył prace, i czy ewentualny projekt został zatwierdzony przez M inistra Zdrowia. W związkuz tym coraz realniejszym staje sięscenariusz, przewidywany przez Naczelną RadęAptekarską, jużw dniupodj ęcia prac przez Zespół, że będzie on pracował przez wiele miesięcy, a może i lat, a następnie M inister Zdrowia nie zatwierdzi wypracowanego projektu. Taka sytuacj aj est możliwa, a nawet wysoce prawdopodobna, j eżeli uwzględni się fakt, że przygotowany proj ekt będzie dziełem grupy ekspertów, w dużej części „zewnętrznych”. Za kilka miesięcy okaże się, że stracono bardzo dużo czasu, a istniejące problemy na rynkufarmaceutycznym nie zostały rozwiązane i w naj bliższym czasie nie zostaną nawet podjęte próby ich rozwiązania. Nawiązując do argumentacji, która rzekomo uzasadniała 16 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY decyzję o wycofaniu z Planu Prac Rządu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie innych ustaw, wskazać należy, że Naczelna Rada Aptekarska była jednym z tychorganów, który zgłosił naj więcejuwagdo przesłanego do konsultacj i proj ektu. Niestety, M inister Zdrowia nie powołał do składuZespołużadnego przedstawiciela samorządu aptekarskiego lub aptekarza praktyka znającego praktyczne problemy na rynkuleków i wyrobów medycznych. 10. W dniu 11 maja 2009 r. (pismo znak: L.dz. P-145/2009)Naczelna Rada Aptekarska zwróciła się do M inistra Zdrowia o zorganizowanie spotkania dotyczącego problemów polskich aptekarzy oraz planów M inisterstwa Zdrowia związanych z nowelizacj ą ustawy Prawo farmaceutyczne oraz innych ustaw regulujących obrót produktami leczniczymi. Podkreślono, że decyzj a kierownictwa M inisterstwa Zdrowia o wycofaniuz PlanuPrac Rząduna Ipółrocze 2009 r. proj ektuustawy o zmianie ustawy –Prawo farmaceutyczne oraz o zmianie innychustaw budzi silny sprzeciw w środowiskuaptekarskim. 11. Po miesięcznym oczekiwaniuNaczelna Rada Aptekarska została zaproszona na spotkanie z M inister Zdrowia na dzień 1 lipca 2009 r. (pismo z dnia 17 czerwca 2009 r. M Z-PLO-460-7158-160/GR/ 09). Na spotkanie w dniu 1 lipca 2009 r. zamiast pani minister przybył Podsekretarz Stanu w M Z oraz Dyrektor Departamentu Polityki Lekoweji Farmacji. Członkowie Prezydium NaczelnejRady Aptekarskiejprzedstawili szerokie uzasadnienie postulatów środowiska aptekarskiego. Na konkretnych przykładachwskazano mechanizmy kształtowania cen na leki refundowane oraz sposoby nieuzasadnionego względami medycznymi zwiększania wydatków Narodowego FunduszuZdrowia na refundacj e leków. Podkreślono koniecznośćwprowadzenia sztywnychcen na refundowane leki i wyroby medyczne, wobec luki prawnejw ustawie o cenach. 12. W dniu8 lipca 2009r. (pismo: L.dz. BP-208/2009)Naczelna Rada Aptekarska wystąpiła do Prezesa Rady M inistrów z prośbą o rozważenie przez premiera możliwości spotkania sięz przedstawicielami Naczelnej Rady Aptekarskiej . Podkreślono, że pilnychi skutecznychdziałań, w tym legislacyj nych wymagają sprawy związane ze stosowaniem marżi cen urzędowychna leki refundowane oraz sposóbpostępowania Narodowego FunduszuZdrowia wobec aptekarzy. W yraźnie wskazano, że odrębnym, bardzo ważnym i obszernym zagadnieniem j est nowelizacj a ustawy –Prawo farmaceutyczne. W ww. piśmie NRA zaznaczyła, że dotychczasowe PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 17 działania i zabiegi samorządu aptekarskiego wskazują jednoznacznie, że duża część problemów wymaga decyzji na poziomie Prezesa Rady M inistrów. 13. W dniu 3 sierpnia 2009 r. (M Z-PLE-460-9209-1/BRB/09)Naczelnik W ydziału Organizacyj no-Prawnego, działając z up. Dyrektora DepartamentuPolityki Lekoweji Farmacj i w M Z poinformował, że Sekretariat Prezesa Rady M inistrów zwrócił sięz prośbą do M inisterstwa Zdrowia o rozważenie możliwości spotkania przedstawicieli NRA i M inisterstwa Zdrowia. 14. W dniu5sierpnia 2009r. (L.dz. P-250/2009)Naczelna Rada Aptekarska przedstawiła M inistrowi Zdrowia stanowisko, że fakt wstrzymania prac legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw powoduje konieczność pilnego wyselekcjonowania najważniejszych problemów dotyczących rynku farmaceutycznego i polskich aptekarzy oraz niezwłocznego wprowadzenia w tym zakresie zmian w obowiązującym prawie. W skazano, że za naj ważniej sze i najpilniejsze zagadnienia środowisko aptekarskie uważa m. in.: ustalenie sztywnychcen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznychna wszystkich poziomach obrotu, przy równoczesnym zakazie obniżania (rezygnacji) przez apteki z pobierania ustalonychcen lubopłat, wprowadzenie całkowitego zakazureklamowania aptek oraz ograniczenie zakładania nowych aptek poprzez wprowadzenie kryteriów demograficznychi geograficznych przy wydawaniuzezwoleńna prowadzenie apteki. 15. W dniu8 sierpnia 2009r. zostały skierowane przez NRA także dwa pisma do Podsekretarza Stanuw M inisterstwie Zdrowia (znak: L.dz. BP-252/ 2009 i BP251/ 2009),w którychm.in. obszernie i szczegółowo uzasadniono koniecznośćpilnego ustalenia sztywnychcen na produkty lecznicze i wyroby medyczne refundowane ze środków publicznych(BP-252/ 2009), a także powtórzono propozycje zgłaszane jużw grudniu2008 r. BP251/ 2009). 16. W dniu 19 sierpnia 2009 r. Dyrektor Departamentu Polityki Lekowej i Farmacj i poinformował Naczelną RadęAptekarską, że w M inisterstwie Zdrowia trwaj ą prace Zespołuds. opracowania projektuustawy –Prawo farmaceutyczne, a uwagi i sugestie NRA z pisma z dnia 5 sierpnia 2009 r. (P-250/ 2009)zostały przekazane członkom Zespołu jako materiał do wykorzystania w trakcie jego prac. 18 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 17. W dniu 18 września 2009 r. (znak: L.dz. P-288/2009)Naczelna Rada Aptekarska po raz kolejny zwróciła się do M inisterstwa Zdrowia w sprawie zmiany systemu refundacji produktów leczniczych. Powołując się na docierające do samorządu aptekarskiego informacje o podj ęciuprzez M inistra Zdrowia prac nad zmianą systemurefundacj i produktów leczniczych–samorząd aptekarski, niedopuszczony do bezpośredniego udziałuw pracachlegislacyj nych, wskazał po raz kolej ny problemy i bolączki związane z funkcj onowaniem aktualnie obowiązuj ącego systemu. Podkreślono, że wynikająca z ustawy o cenachcena maksymalna zamiast doprowadzaćdo ustalania cen na jak najniższym poziomie, wykorzystywana j est często przez wytwórcęj ako element gry cenowejumożliwiaj ącej stosowanie niedozwolonychpraktyk, promującychj edne podmioty kosztem innych. W skazano, że firmy farmaceutyczne negocj uj ąj ak najwyższą cenęurzędową maksymalną, by móc następnie graćrynkiem za pomocą różnego rodzaj urabatów i upustów, sięgającychnawet do kilkudziesięciu procent. Taki stan rzeczy spowodował nierówne traktowanie podmiotów. Apteki indywidualne (niesieciowe, niewybrane)zostały pozbawione możliwości zaopatrywania sięw leki na tychsamychwarunkachco apteki sieciowe. Firmy stworzyły specjalne pakiety lekowe, na które „wybrane apteki” otrzymały zarówno leki, jak i wysokie rabaty. Reszta aptek takichmożliwości nie ma. Znamienny jest fakt, że zj awisko to występuje w większych miastach, natomiast nie istnieje prawie wcale w mniejszychmiej scowościach, gdzie nie ma sieci i takiejwspółpracy z firmami. Naczelna Rada Aptekarska stwierdziła m.in., że opisany stan rzeczy utrzymuj e siępomimo wynikającego z art. 63c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnejfinansowanych ze środków publicznych, obowiązku jednakowego traktowania podmiotów. Podkreślono, że uwzględniając definicj ęceny, wynikaj ącą wprost z ustawy o cenachz dnia 5 lipca 2001r. (Dz. U. Nr 97, poz. 1050), przesądzającą, że ceną jest wartośćwyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lubusługę, nie ulega wątpliwości, iżna tle art. 63c zawsze powinna byćto ta sama ilośćjednostek pieniężnych, jaką kupujący płaci przedsiębiorcy. Fakt, że zasada powyższa nie jest przestrzegana przez przedsiębiorców, źle rokuje stosowaniuprzyszłychregulacji. Skoro w obecnym stanie prawnym, odpowiednie organy nie są w stanie wyegzekwowaćobowiązuj ącychprzepisów, nowe zapisy powinny umożliwić zmianętychpraktyk. PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 19 18. Od końca 2009r. przedstawiciele M inisterstwa Zdrowia w trakcie wieluoficj alnychspotkańzapewniają, że w najbliższym czasie zostanie przekazana do uzgodnień międzyresortowych i konsultacj i społecznych proj ekt ustawy o refundacj i leków, środków spożywczychspecj alnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznychze środków publicznych. M . in. w trakcie posiedzenia senackiejKomisjiZdrowia w dniu16lutego 2010 r. Podsekretarz Stanuw M inisterstwie Zdrowia M arek Twardowski zapewnił, że prace nad projektami reformującymi: system refundacji, badania kliniczne oraz Prawo farmaceutyczne dobiegają końca i w naj bliższym czasie dokumenty te zostaną zaprezentowane opinii publicznej . Na posiedzeniu tejsamejkomisji w dniu 18 marca 2010 r. informacj ę dotyczącą planów legislacyjnych M inistra Zdrowia przedstawił Jakub Szulc - sekretarz stanu w M inisterstwie Zdrowia. Podkreślił, że w planie prac rządu na pierwsze półrocze 2010 r. znajduje się14 proj ektów ustaw, w tym projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne oraz projekt ustawy o zmianie ustawy o produktach biobójczych. W dniu19 marca 2010 r., podczas spotkania podsumowuj ącego realizacj e rekomendacj i Konferencj i „Białego Szczytu” M inister Zdrowia zapewniła Prezesa NRA, że w naj bliższym czasie większośćpostulatów samorządu aptekarskiego zostanie uwzględniona w projektach ustaw, które zostaną skierowane do konsultacjispołecznych. M ając na uwadze dotychczasowe doświadczenia z M inisterstwem Zdrowia Naczelna Rada Aptekarska wystosowała w tym czasie kilka wystąpień dotyczących ww. projektów ustaw. W piśmie do Premiera z dnia 2 marca 2010 r., dotyczącym projektuustawy o ograniczaniubarier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców wyrażono zaniepokojenie, że ważny dla bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków projekt ustawy, zmieniający istotnie ustawę – Prawo farmaceutyczne, przygotowywany jest poza M inisterstwem Zdrowia i z pominięciem struktur i procedur nadzorowanych przez M inistra Zdrowia. W wystąpieniu tym wskazano na niepokojącą sytuację związaną z pracami nad projektem ustawy nowelizującejPrawo farmaceutyczne oraz ustawę o cenach. W dniu31 marca 2010 r. w korespondencji NaczelnejIzby Aptekarskiej do M inister Zdrowia Ewy Kopacz ponownie przedstawione zostały najważniejsze postulaty samorządu aptekarskiego wraz z obszernym uzasadnieniem. Przypomniano, że prace nad projektami nowejustawy Prawo farmaceutyczne i tzw. ustawy refundacyj nejpowinny – zdaniem samorządu aptekarskiego – doprowadzić między innymi do: ustalenia 20 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY sztywnychcen na produkty lecznicze i wyroby medyczne finansowane ze środków publicznych, ustanowienia całkowitego zakazu reklamowania aptek ogólnodostępnychi punktów aptecznychoraz sprzedaży produktów leczniczych z automatów, wprowadzenia kryteriów demograficznych i geograficznychprzy wydawaniuzezwoleńna prowadzenie apteki i tzw. zasady „apteka dla aptekarza” (powołano się na wyrok Europejskiego TrybunałuSprawiedliwości z 19 maja 2009 r.),doprecyzowania i uszczelnienia przepisów zakazuj ącychłączenia obrotuhurtowego z detalicznym w ramachtego samego podmiotui j ednostek powiązanych. 19. W dniu 15 kwietnia 2010 r. Naczelna Rada Aptekarska otrzymała pismo od Podsekretarza Stanu w M inisterstwie Zdrowia, stanowiące odpowiedź na prośbę o spotkanie z panią minister, w którym stwierdzono, że „prawdopodobnie” w kwietniu br. zostanie przekazany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych projekt ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ze środków publicznych. Do dnia dzisiejszego, tj. do dnia 29 kwietnia 2010 r. Naczelna Rada Aptekarska nie otrzymała żadnego projektu do zaopiniowania. Przez kilkanaście miesięcy Naczelna Rada Aptekarska oraz całe środowisko aptekarskie cierpliwie oczekiwało na rezultaty prac M inistra Zdrowia, wspieranego przez liczne grono ekspertów. Jak dotychczas nie widać wymiernych efektów pracy nad Prawem farmaceutycznym, ustawą o cenachoraz innymi projektami, które miały zreformowaćsystem refundacjicen leków. Niniej sze wystąpienie pozwalam sobie przesłaćdo wiadomości M inistra Zdrowia oraz posłów i senatorów z sejmoweji senackiejkomisj i zdrowia. Z wyrazami szacunku Prezes Naczelnej RadyAptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 21 STAŁE CENY,SZTYWNE MARŻE Warszawa,dn. 7. maja 2010r. Pan Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej SzanownyPanie Prezesie W odpowiedzi na otrzymane pismo z dnia 31 marca 2010 r., chciałbym uprzej mie podziękowaćza przekazane informacj e i uwagi odnośnie obecnego systemurefundacj i produktów leczniczych, a także za wniesiony wkład j ak i nakład pracy oraz czasu poświęconego na przygotowanie postulatów w zakresie usprawnienia systemu refundacj i leków ze środków publicznych. Ze względu na patologiczne zjawiska w obrocie lekami (nieuzasadnione względami medycznymi zwiększanie refundacj i, leki za 1 grosz, turystyka rerfundacyj na, niej ednolite marże hurtowe stosowane wobec aptek, niejednolite systemy rabatowania , darowizn, zjawisko marnotrawienia leków)konieczne j est uregulowanie rynkuleków refundowanychprzez wprowadzenie stałych, j ednolitychcen w aptekachoraz sztywnychmarżhurtowychi detalicznych. M inister Zdrowia w ramachrealizacj i polityki lekowejpaństwa, świadomy istniej ącychproblemów w przedmiotowym zakresie, a także z uwagi na koniecznośćograniczenia nieuzasadnionego wzrostuwydatków na refundacj ęproduktów leczniczychi wyrobów medycznych, przygotował projekt ustawy o refundacj i leków, środków spożywczychspecj alnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, w którym zaproponowano wprowadzenie stałychi j ednolitychcen detalicznychwe wszystkichaptekachna leki refundowane. W prowadzenie stałychcen produktów leczniczychskutkowaćbędzie: – wyeliminowaniem różnic cen produktów leczniczych refundowanych ze środków publicznychw aptekach; –ustaleniem wysokości cen na linii producent–hurtownik–aptekarz zostanie j ednoznacznie uregulowane z korzyścią dla pacjenta; 22 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY – zagwarantowaniem obniżania cen urzędowych na produkty lecznicze, co będzie miało wpływ na gospodarkę finansową Narodowego Fundusz Zdrowia, a w konsekwencjina budżet państwa w tym zakresie. Jednocześnie uprzej mie informuję, iżw związkuz aktualnie trwaj ącymi pracami legislacyj nymi nad przedmiotowym proj ektem, przesłane przez Naczelną RadęAptekarską postulaty poddane zostaną szczegółowejanalizie. Obecnie proj ekt ustawy o refundacji leków, środków spożywczychspecj alnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznychjest na etapie uzgodnieńwewnątrzresortowych. Po podj ęciudecyzj i Kierownictwa M inisterstwa Zdrowia o skierowaniu przedmiotowego projektu do uzgodnień zewnętrznych, w tym konsultacji społecznych, zostanie on przekazany do zaopiniowania oraz udostępniony na stronie internetowejM inisterstwa Zdrowia, a także na stronie Biuletynu Informacj i PublicznejM inisterstwa Zdrowia, umożliwiając zapoznanie się zj ego treścią każdemuzainteresowanemupodmiotowi i zgłoszenie, w przewidzianym do tego terminie, swoichuwag. Z poważaniem Dyrektor DepartamentuPolityki Lekowej i Farmacji Artur Fałek Apteka w Krasnymstawie zatrudni magistra farmacji –kierownika do prowadzenia apteki. Zainteresowane osoby prosimy o kontakt pod numerem telefonu664-148-948. PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 23 TERMINY UTYLIZACJI Komunikat dla aptek –dot. utylizacj i produktów leczniczychktórym upłynął termin ważności zawieraj ącychśrodki odurzające, substancje psychotropowe i prekursory z grupy I-R. Lublin,dn. 25. kwietnia 2010r. A p t e k i - wszystkie M ając na uwadze obowiązki wynikające z rozporządzenia M Z z dnia 20.12.2002 r. w sprawie postępowania z produktami leczniczymi podrobionymi, zepsutymi, sfałszowanymi lubktórym upłynął termin ważności, zawieraj ącymi środki odurzaj ące, substancj e psychotropowe i prekursory z grupy I-R (Dz.U. z 2003 r., Nr 21, poz.181),Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie informuj e o możliwości utylizacj i produktów leczniczychi prekursorów z grupy I-R przez apteki z terenudziałania Izby za pośrednictwem firmy: Lub-Eko-Plus w terminie: w dniach od 01czerwca do 21czerwca 2010rok w Bazie Lub-Eko-Plus przy ul. Metalurgicznej 17c w godz. 8oo - 14oo Informujemy,że odpłatnośćdo 1kg wynosi 50zł netto. Za każdy kolejny kilogram dolicza się5zł netto. W szystkie osoby, które będą przekazywały odpady do utylizacj i, powinny posiadać2 egz. treści umowy z Lub-Eko-Plus w celujejpodpisania. Kolej ne terminy składania odpadów będą podawane na bieżąco. Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa Uwaga: M ateriały do pobrania –wzór umowy z Lub-Eko-Plus wraz z aneksem,protokółu unieszkodliwiania oraz karty przekazania odpadu znajdują sięna stronie internetowej: www.loia.pl 24 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY Komunikat NFZ dla Aptek –dot. prod. leczniczego Seroquel XR Lublin,dn. 04. maja 2010r. W związku z poj awiaj ącymi sięzapytaniami aptek oraz firm farmaceutycznychw sprawie możliwości zamiany przez osobęrealizuj ącą receptęw aptece na podstawie art. 38 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008r.,nr 164,poz. 1027z późn. zm.)produktów leczniczychw postaci tabletek powlekanych zawieraj ących w swoim składzie substancjęczynną kwetiapina dla pacj entów schizofrenicznych, na leki z tą samą substancj ą czynną, lecz będące w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu(Seroquel XR)z objęciem ich refundacj ą, informuj ęco następuje. Zgodnie z opinią M inisterstwa Zdrowia, ww. sytuacja nie spełnia warunków określonych w art. 38 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanychze środków publicznych, ponieważzapisy art. 38 należy czytaćj ako całość, a więc ust. 5 z uwzględnieniem ust. 4, w którym mowa j est o postaci farmaceutycznejzbliżonejnie powoduj ącejróżnic terapeutycznych. W związkuz tym należy stwierdzić, iżprzepisy nie pozwalają na refundację lekuzawieraj ącego substancj ęczynną kwetiapina w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu, ze względuna odmienną formęczęstotliwości podawania i szybkości uwalniania lekuw porównaniuz produktami leczniczymi w postaci tabletek powlekanych. W związkuz tym, iżfarmaceuta nie ma uprawnieńzmiany sposobudawkowania produktuleczniczego określonego przez lekarza, z dwóchrazy dziennie (w przypadku tabletek powlekanych)na jeden raz dziennie (w przypadku tabletek o przedłużonym uwalnianiu),stosowanie przez pacj enta dawkowania produktu Seroquel XR dwa razy dziennie może stanowić zagrożenie j ego zdrowia lubżycia, co należy miećna uwadze w szczególności ze względuna możliwośćwystąpienia działańubocznychleków antydepresyjnych(wzrost tendencj i samobój czych). M aj ąc na uwadze powyższe rozważania oraz fakt, iżnie można dokonywać nadinterpretacj i prawa polegającejna powoływaniusięna fragment artykułu ustawy bez stosowania go w całości należy stwierdzić, iżlek Seroquel XR nie spełnia wszystkichwymagańokreślonychw art. 38 ustawy o świadczeniach PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 25 opieki zdrowotnejfinansowanychze środków publicznych(Dz.U. z 2008r., nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), a zatem dopóki nie zostanie wpisany przez M inistra Zdrowia do wykazuleków refundowanych, nie może byćfinansowany przez NFZ. Jednocześnie Ministerstwo Zdrowia zaznacza,iżinterpretacja ta nie może byćpodstawą do odmowy refundacji przez NFZ recept jużzrealizowanych. Ponadto informuj ę, iżCentrala Narodowego FunduszuZdrowia wystąpiła do M inisterstwa Zdrowia z wnioskiem o zmiany legislacyj ne, które pozwoliłby na uniknięcie problemów interpretacyjnychzwiązanychz zamianą leków. Zastępca Dyrektora ds. Medycznych Lubelskiego OW NFZ Marek Kokoszka WERYFIKACJA ZGODNOŚCI NUMERÓW RECEPT Lublin,dn. 19maja 2010r. KOMUNIKAT Lubelskiego OW NFZ DLA APTEK I LEKARZY Uprzej mie informuj ę, że z uwagi na koniecznośćwykorzystania będących j użw obrocie recept lekarskich (w tym kuponów RUM ), których budowa numeruj est niezgodna z wymogami określonymi w rozporządzeniuM inistra Zdrowia w sprawie recept lekarskich, a zwłaszcza w załącznikunr 4 do rozporządzenia (Dz. U. Nr 97, poz. 646z późn. zm.),wdrożenie nowych zasad walidacji i weryfikacji zgodności numerów recept z wymogami zawart ymi w ww. rozporządzeniunastąpi w dniu 1września 2010r. Z-ca Dyrektora ds. Medycznych Lubelskiego OW NFZ Marek Kokoszka 26 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY WARUNKI PRZECHOWYWANIA PRODUKTÓW LECZNICZYCH Komunikat Głównego Inspektora Farmaceutycznego nr 1 z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie obowiązku przechowywania produktów leczniczych termolabilnychw warunkachzgodnychz wymaganiami określonymi przez wytwórcę lub podmiotodpowiedzialny. Warszawa,dn. 18maja 2010r. KOM UNIKAT NR 1 w sprawie obowiązkuprzechowywania produktów leczniczychtermol abil nychw warunkachzgodnychz wymaganiami określonymi przez wytwórcę l ubpodmiot odpowiedzial ny W związkuz kierowanymi do Głównego InspektoratuFarmaceutycznego pytaniami dotyczącymi obowiązków związanych z przechowywaniem produktów leczniczychtermolabilnych, Główny Inspektor Farmaceutyczny zaj muj e w przedmiotowejsprawie następujące stanowisko: 1. Ustawa z dnia 6września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.)nie zawiera przepisów, z którychwynikałby dla przedsiębiorców prowadzących działalnośćgospodarczą w zakresie obrotudetalicznego produktami leczniczymi obowiązek tzw. mapowania urządzeń chłodniczych znajdujących sięna wyposażeniu aptek i punktów aptecznych. Przepisy powyższejustawy nie uprawniają organów PaństwowejInspekcj i Farmaceutycznejdo żądania od przedsiębiorców prowadzącychapteki i punkty apteczne mapowania urządzeńchłodniczych znaj duj ącychsięna wyposażeniutychplacówek. 2. Zgodnie z § 2 rozporządzenia M inistra Zdrowia z dnia 18 października 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki (Dz. U. Nr 187, poz. 1565)„Produkty lecznicze i wyroby medyczne muszą być przechowywane w aptece w sposób gwarantujący zachowanie ustalonych dla produktu leczniczego lub wyrobu medycznego wymagań jakościowych i bezpieczeństwo przechowywania”. Produkty lecznicze termolabilne przechowywane są w lodówce lubszafie chłodniczej , które przepis §8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia M inistra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY 27 powinien odpowiadaćlokal apteki (Dz. U. Nr 171, poz. 1395)zalicza do podstawowego wyposażenia apteki ogólnodostępnej . 3. Inspektorzy farmaceutyczni w tokukontroli przeprowadzanejw aptece lub punkcie aptecznym sprawdzaj ą m. in. warunki przechowywania produktów leczniczych w urządzeniu chłodniczym będącym na wyposażeniu danej placówki. Kontrola w powyższym zakresie ma na celusprawdzenie czy zakres temperatur j est właściwy we wszystkichmiej scachurządzenia, gdzie przechowywane są produkty lecznicze (np. na wszystkichj ego półkach). Przedsiębiorca prowadzący działalnośćgospodarczą w zakresie obrotudetalicznego odpowiada bowiem za przechowywanie produktów leczniczych termolabilnychw warunkachzgodnychz wymaganiami określonymi przez wytwórcęlub podmiot odpowiedzialny. Zapewnienie zgodności warunków przechowywania z powyższymi wymaganiami stanowi gwarancj ę bezpieczeństwa stosowania produktów leczniczych. 4. Koniecznośćtzw. mapowania urządzeńchłodniczychwynika z wymagań DobrejPraktyki W ytwarzania (GM P – Good M anufacture Practice) i dotyczy działalności gospodarczejw zakresie wytwarzania produktów leczniczychi importuproduktów leczniczych;nie odnosi siędo działalności gospodarczejw zakresie obrotudetalicznego produktami leczniczymi. Jakiekolwiek wymagania odnośnie przedsiębiorców prowadzących, działalnośćgospodarczą mogą wynikaćj edynie z obowiązuj ącychprzepisów. Przepisy te – jak wynika z pkt 1 Komunikatu – nie zawierają jednak – w odniesieniu do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie obrotu detalicznego produktami leczniczymi – wymogu tzw. mapowania urządzeńchłodniczychznaj dującychsięna wyposażeniuaptek ogólnodostępnychi punktów aptecznych. 5. Z przepisów ustawy – Prawo farmaceutyczne nie wynika dla przedsiębiorców prowadzących działalnośćgospodarczą w zakresie obrotu detalicznego produktami leczniczymi obowiązek posiadania certyfikatów walidacji urządzeńchłodniczych znajdujących sięna wyposażeniu apteki lub punktu aptecznego. Brak jest podstaw do żądania przez inspektorów farmaceutycznych przeprowadzających kontrolęw aptece lub punkcie aptecznym okazania powyższego dokumentu przez przedsiębiorcęprowadzącego działalnośćgospodarczą. GłównyInspektor Farmaceutyczny Zofia Ulz 28 PROBLEM ATYKA PRACY ZAW ODOW EJ APTEKARZY WIADOMOŚCI Z POSIEDZENIA OKRĘGOWEJ RADY APTEKARSKIEJ W LUBLINIE W dniu12 kwietnia 2010 r. na posiedzeniuOkręgowejRady Aptekarskiej w Lublinie rozpatrzono wnioski o wydanie opinii w sprawie udzielenia zezwolenia na prowadzenie apteki przez: –SALUTISSp. z o.o. w Lublinie przy ul. Harnasie 11, –mgr farm. M irosławęRomanowską w Lublinie przy ul. Głębokiej10, –RenatęDominik-Kunęw Suchowoli 42. Rada omówiła problemy dotyczące spełnienia przez apteki wymogów art. 94 ust.2 ustawy Prawo farmaceutyczne. Dyskutowano na temat godzin czynności aptek i podej mowania dyżurów nocnych. Prezes przekazał informacj e podsumowuj ące Zj azd sprawozdawczy, koszty i frekwencj e. Poruszano także sprawy dotyczące: programuePRUFi innychprogramów loj alnościowychw kontekście sytuacjipojedynczejmałejapteki i kierunków podejmowanych działań obronnych;sytuacji w samorządzie, problemów aptek szpitalnych, obchodów 65-lecia W ydziału Farmaceutycznego UM w Lublinie. Komunikat Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie Okręgowa Rada Aptekarska w Lublinie przypomina, że zgodnie z Uchwałą Nr 30/ 2004 z 04.08.2004r. Prezydium OkręgowejRady Aptekarskiej , wnioski o stwierdzenie rękoj mi należytego wykonywania funkcji kierownika apteki oraz wnioski o wydanie opinii w sprawie otrzymania zezwolenia na prowadzenie apteki lubhurtowni, będą rozpatrywane wyłącznie po uregulowaniu składek członkowskichna rzecz LOIA przez kandydatów ubiegaj ącychsię o wydanie rękoj mi i wnioskodawców, będącychczłonkami Izby, ubiegaj ących sięo zezwolenie na prowadzenie apteki lubhurtowni. Prezes Okręgowej RadyAptekarskiej w Lublinie mgr farm. Krzysztof Przystupa W IADOM OŚCI 29 KALENDARIUM PRAC PREZESA I CZŁONKÓW ORA W LUBLINIE KWIECIEŃ 2010R. 09.04. – odbyło sięposiedzenie Komisji ds. prawa wykonywania zawodu i rękoj mi. W posiedzeniuudział wzięli: dr n. farm. Mariola Drozd – przewodnicząca, dr n. farm. Anna Kijewska, dr n. farm. Tomasz Baj – członkowie. Komisja przeprowadziła rozmowy kwalifikacyj ne z 5 kandydatami na kierowników aptek oraz zapoznała sięz dokumentami 7 kandydatów. Komisja pozytywnie zaopiniowała wszystkichkandydatów na kierowników aptek. 10.04. – w sali M iej skiego Ośrodka Kultury w BiałejPodlaskiejodbyło się posiedzenie naukowo –szkoleniowe OddziałuLubelskiego PTFarm. i LubelskiejOkręgowejIzby Aptekarskiejdla aptekarzy z Delegatury Biała Podlaska. 12..04. –odbyło sięposiedzenie Rady, w trakcie, którego rozpatrzono następuj ące wnioski: –8 o wydanie prawa wykonywania zawodufarmaceuty –3 o wpisanie na listęczłonków LOIA –5 o skreślenie z listy członków LOIA –15 o stwierdzenie rękojmi należytego prowadzenia apteki – 3 o wydanie opinii w sprawie otrzymania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej –o przedłużenie okresuszkoleniowego 19.04. – w siedzibie Izby odbyło sięcomiesięczne posiedzenie Koła Emerytów i Rencistów działającego przy LOIA. 28.04. –PanPrezes mgr farm. KrzysztofPrzystupa uczestniczył w Zjeździe Sprawozdawczo-W yborczym Lubelskiego OddziałuPTFarm., podczas którego został wybrany na członka Zarząduww. Oddziału. Skierowano pisma: 06.04. –do Prezesa NaczelnejRady Aptekarskiejo podj ęcie działańmaj ących na celuwstrzymanie programuePRUFka, organizowanego w ramach programu„Dbam o Zdrowie”. 30 W IADOM OŚCI 06.04. –do Posłów i Senatorów Ziemi Lubelskiejo destabilizacj i na rynku farmaceutycznym. 06.04. – do Arcybiskupa Metropolity Lubelskiego Józefa Życińskiego, Biskupa Diecezji Siedleckiej Zbigniewa Kiernikowskiego i Biskupa Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej Wacława Depo w sprawie prowadzonej w niektórych kościołach na terenie ww. diecezji reklamy kart rabatowych Senior 25%. 28.04. – do Ministerstwa Zdrowia za pośrednictwem NRA: – o podjęcia działań w zakresie wstrzymania programu ePRUFka, – o wprowadzenie całkowitego zakazu reklamy produktów leczniczych we wszystkich środkach masowego przekazu, – o uwzględnienie wniosków ORA w Lublinie dot. propozycji zmian w ustawie – Prawo farmaceutyczne. Kalendarium opracowała mgr Anna Knieć Dyrektor Biura LubelskiejOIA Apteka w Nowym Sączu zatrudni magistra farmacji – kierownika do prowadzenia apteki. Oferujemy także mieszkanie. Zainteresowane osoby prosimy o kontakt pod numerem telefonu 600-803-700. UROCZYSTOŚCI I WYDARZENIA UROCZYSTOŚCI I WYDARZENIA WIECZORKI NAUKOWE W 31 APTECE MUZEUM W dniu 27. listopada 2009r. w Aptece Muzeum w Lublinie miała miejsce pierwsza edycja „Kwartalnych Wieczorków Naukowych w Aptece Muzeum”. Ideązorganizowania tych spotkań było stworzenie „żywego muzeum” i jednocześnie propagowanie nauk farmaceutycznych wśród farmaceutów i szeroko pojętego społeczeństwa. Wydawaćby się mogło, że tematy poruszane na tego typu spotkaniach powinny byćtypowo historyczne, jednak bez orientacji w obecnym stanie nauki nie da się dostrzec i zrozumiećistoty jej postępu na przestrzeni dziejów. Dostrzeżono więc potrzebę zorganizowania spotkań tematycznych, podczas których poszczególne referaty uzupełniałyby się wzajemnie i przedstawiały proces ewolucji nauki od jej początków po dzień dzisiejszy. Fot. Profesor dr hab. Edward Soczewiński w trakcie wykładu. 32 UROCZYSTOŚCI I WYDARZENIA Fot. Uczestnicy „Kwartalnych Wieczorków Naukowych w Aptece Muzeum” Pierwszy wieczorek przebiegł pod hasłem chromatografii. Podczas sesji referatowej uczestnicy mieli okazję wysłuchaćtrzech prelekcji: Profesora Edwarda Soczewińskiego „Wpływ analizy chromatograficznej na rozwójnauk przyrodniczych”, Doktora Ryszarda Świebody „Barwa w chromatografii”oraz Doktora Ireneusza Sowy „Nowoczesna chromatografia cieczowa”. Wszyscy prelegenci otrzymali pamiątkowe podziękowania orazalbumy„Apteka Muzeum w Lubl inie”. Pragnę podkreślić, że wygłosili oni referaty w czynie społecznym i w tym miejscu chcę im jeszcze raz serdecznie podziękować. Wieczorek spotkał się z dużym zainteresowaniem. Sesja odbyła się w sali Biura Wystaw Artystycznych nad lokalem Apteki Muzeum, bowiem mury Muzeum nie byłyby w stanie pomieścićtak licznie przybyłych gości. Po wysłuchaniu wykładów goście przeszli do Apteki Muzeum, gdzie odbyła się towarzyska częśćwieczorku, zwiedzanie i poczęstunek. Za wysłuchanie referatów uczestnicy otrzymali 6 punktów edukacyjnych przyznanych przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Należy również podkreślić, że na spotkanie przybyli nie tylko aptekarze, ale równieżprzedstawiciele świata nauki oraz studenci. UROCZYSTOŚCI I WYDARZENIA 33 Podczas drugiego wieczorku naukowego słuchaczom przybliżono tematykę zielarskąi farmakognostyczną. Odbył się on 5 marca w Sali Biura Wystaw Artystycznych. Referaty na spotkanie przygotowali: Prof. dr hab. Kazimierz Gł owniak „Kierunki badań nad lekiem roślinnym –rośliny adaptogenne”, Dr Anna Bogucka Kocka „Badanie wpływu substancj i rośl innych na proces apoptozy drogąpozyskania nowych l eków przeciwnowotworowych”, Dr Grażyna Zawiśl ak „Historia zielarstwa i ziołol ecznictwa”oraz Dr Anna Oni szczuk„Przygotowanie próbki z materiału rośl innego do anal izy HPLC”. Również i tym razem prelegenci poświęcili swój czas bezinteresownie i otrzymali pamiątkowe podziękowania oraz albumy. Pragnę podkreślić, że w organizację wieczorku czynnie włączyli się studenci Lubelskiego Wydziału Farmaceutycznego, na czele z Prezesem Lubelskiego Towarzystwa Studentów Farmacji Panem Piotrem Pawłowskim i PaniąKatarzynąZawadzką. Im równieżnależąsię podziękowania za okazane zaangażowanie. Zainteresowanie spotkaniami okazało się jedna tak duże, że w perspektywie dłuższego czasu nie byłoby możliwe ich dalsze organizowanie w Sali nad AptekąMuzeum. Kol ejny,trzeci już wieczorek odbędzie się9czerwca o godz. 18.00 w Sal i Audytoryjnej im. Profesora Henryka Raabego Instytutu Biol ogii UM CS przy ul.Akademickiej 19. Serdecznie zapraszam wszystkich aptekarzy i osoby zainteresowane naukami farmaceutycznymi. mgr MaciejStrzemski Kustosz „Apteki-Muzeum”w Lublinie Do wynajęcia pomieszczenia apteki z wyposażeniem – woj. pomorskie, Telefon kontaktowy: 505 3435 10, e-mail: ilgrzegorz@ wp.pl 34 NAUKA NAUKA „PUNKTY TWARDE”W SZKOLENIACH INTERNETOWYCH Ostatnia dekada przyniosła wiele istotnych zmian w funkcjonowaniu sektora edukacji, zarówno w szkolnictwie wyższym pierwszego stopnia, jak i w szkoleniach podyplomowych. Zmiany te w dużym stopniu dotyczązawodów medycznych. Pojawił się ustawowy obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez udział między innymi w szkoleniach, zjazdach, konferencjach. Wszyscy borykamy się z brakiem czasu i z tej przyczyny uzyskanie wymaganych przepisami punktów edukacyjnych staje się niekiedy problemem. Sytuacja taka zobowiązuje uczelnie medyczne do wprowadzania ciągłych zmian w swojej ofercie edukacyjnej, skierowanej nie tylko do studentów, ale równieżabsolwentów. W 2008 roku Uniwersytet M edyczny w Łodzi przystąpił do konkursu o uzyskanie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej finansowania projektu na uruchomienie platformy internetowej mającej na celu poszerzenie oferty edukacyjnej o nieodpłatne kursy i wykłady dla lekarzy, farmaceutów, pielęgniarek, diagnostów laboratoryjnych, techników farmacji oraz innych osób mających związek z medycyną. Na początku bieżącego roku ogólnopolski projekt pt.: „Opracowanie i wdrożenie programów kształcenia z zakresu medycyny i farmacji metodą e-learning na Uniwersytecie M edycznym w Łodzi”uzyskał finansowanie w ramach programu operacyjnego Kapitał Ludzki, priorytetu IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, działanie 4.1. „Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy”. W ramach projektu utworzony został portal internetowy, na którym będą umieszczone wcześniej opracowane materiały dydaktyczne w formie wykładów, pogrupowane w kursy z zakresu nauk farmaceutycznych i medycznych. Będzie to jeden z nielicznych tego typu portali wykorzystujących techniki kształcenia na odległośće-learning o tak szerokim zasięgu, a jedyny przeznaczony dla wszystkich absolwentów szkół i uczelni medycznych. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez osoby wykonujące zawody medyczne wynika z obowiązujących ustaw krajowych. Dotychczasowe szkolenia ciągłe polegają na uczestnictwie w kursach, które sąpunktowane (potwierdzone certyfikatem), a każda grupa zawodowa musi wykazaćsię określonąw aktach prawnych liczbąpunktów uzyskanąw danym okresie edukacyjnym. NAUKA 35 Celem naszego projektu jest umożliwienie farmaceutom, lekarzom, technikom farmacji i innym grupom zawodowym uczestniczenie w najnowszych szkoleniach bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. Wszystkie wykłady i kursy są dostępne bezpł atnie po zarejestrowaniu sięnaport aluint ernet owym. Portal znajduje się na dwóch witrynach internetowych http:/ / www.e-umed.pl/oraz http:/ / www.e-umed.l odz.pl/. W kolejnych latach będąumieszczane stopniowo kolejne wykłady opracowywane przez wykładowców z całej Polski. Wykłady stanowićbędąmateriał dydaktyczny najwyższej jakości, a jakośćtązapewniąpowołani recenzenci - specjaliści z różnych dziedzin medycyny i farmacji. Każda zarejestrowana osoba będzie miała dostęp do wybranego tematu (wykładów, kursów, streszczeń) przez okres 30 dni. Po tym okresie uczestnik szkolenia będzie miał możliwośćsprawdzenia swojej wiedzy poprzez rozwiązanie testu. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku każdy uczestnik szkolenia będzie mógł wydrukowaćcertyfikat poświadczający ukończenie kursu z danego tematu. Uzyskany certyfikat, będzie równocześnie zaświadczeniem potwierdzającym zdobycie punktów edukacyjnych, np. w przypadku farmaceutów będąto tzw. „punkty twarde”szkolenia ciągłego. Dzięki temu projektowi lekarze, farmaceuci oraz pozostali absolwenci szkół i uczelni medycznych mająmożliwośćuczestniczenia w nieodpłatnym podnoszeniu swoich kwalifikacji zawodowych. Spowoduje to, że wiedza z zakresu najnowszych osiągnięć medycyny i farmacji będzie dostępna dla każdego specjalisty niezależnie od klasycznie przeprowadzanych szkoleń i kursów. Zespół projektu: prof. dr hab. n. farm. Elżbieta Mikiciuk-Olasik;dr n. farm. Paweł Szymański;dr n. farm. Urszula Kurczewska 1. Urszula Kurczewska, Paweł Szymański, Elżbieta Mikiciuk-Olasik „E-learning na UM w Łodzi”, Gazeta Farmaceutyczna, 2009, 8, vol XVIII, 20-21 2. Elżbieta Mikiciuk-Olasik, Paweł Szymański, „E-learning dostępny dla wszystkich”,Aptekarz Polski, 2009, 32, 10, 27-28 Certyfikaty bez wychodzenia z domu! Twarde punkty edukacyjne! 90 wykładów online! Oszczędnośćczasu i pieniędzy! Człowiek - najlepsza inwestycja Źródło: http://www.e-umed.pl/ 36 HISTORIA FARMACJI HISTORIA FARMACJI MIEJSCA ODLEGŁE – C Y C Ó W, HISTORIA I APTEKI Możliwośćpoznania historii i przeszłości coraz to nowych miejscowości, jest radością, przyjemnością i ogromną satysfakcją, dostarczającą wiedzy o miejscach w których teżtoczy się życie mieszkańców, splatające się z życiem przedstawicieli naszego zawodu. Tworzony jest wspólny obraz dni, lat, epok, nieraz spokojnych bez wstrząsów i dramatów, nieraz złych, trudnych, burzliwych, tragicznych jak losy całego naszego kraju, oczekującego bezskutecznie na pomoc tych, którzy w różnych okresach historycznych mienili się naszymi sojusznikami, a z których to sojuszy niewiele nam przyszło, jak pokazują smutne wielowiekowe, dawne i niestety obecne, aktualne doświadczenia. Tym razem chciałabym, wytrwałym czytelnikom moich opracowań przybliżyćw możliwie ciekawy sposób historię, realia geograficzne, przeszłość i teraźniejszośćaptek w Cycowie - gminie o powierzchni 148 km², typowo rolniczym charakterze, w której średnia wielkośćpowierzchni gospodarstwa rolnego oscyluje w granicach 8 ha, zaś liczba ludności to ok. 7800 osób. Tereny te bogate sąw piękne jeziora z otaczającymi je torfowiskami i terenami bagiennymi stanowiącymi obszary gniazdowania ptactwa wodnego i zawierającymi skarbnicę rzadko jużspotykanej w innych rejonach kraju flory, co czyni z nich rezerwaty przyrody. Największym jeziorem na terenie gminy jest Jezioro Uświerz o trudno dostępnych, porosłych i bagiennych brzegach, ustępujące walorami rekreacyjnymi np. Jezioru Głębokie czy Jezioru Piaseczno. Innymi ciekawostkami są: rezerwat wodno-torfowiskowy Świerszczów i torfowisko Ciesacin. Historia tych terenów, na podstawie dokonanych niedawno odkryćarcheologicznych, sięga 8500 do 6500 lat p.n.e., odkryćtych dokonano w kol. Garbatówka. Początki państwowości na tych terenach zaznaczyły się krwawymi wojnami o przyłączenie tych ziem do Polski lub Rusi. Grody Czerwieńskie, do których należał obecny Cyców były w 981r. zdobyte przez księcia ruskiego Włodzimierza, w 1018r. powróciły do Polski po zwycięskiej wojnie Bolesława Chrobrego, by ponownie znaleźćsię pod panowaniem Rusi od 1031r., gdy zostały zdobyte przez Jarosława Mądrego. Kiedy HISTORIA FARMACJI 37 nastąpił rozpad Rusi Kijowskiej, Cyców i okolice znalazły się w Księstwie Wołyńskim, a później weszły w skład Księstwa Halicko-Włodzimierskiego. Po zwycięstwach Kazimierza Wielkiego w 1349r. i przyłączeniu Chełma do Polski, znalazły się ponownie w granicach naszego państwa jednak na krótko bo od 1359r. weszły w skład Księstwa Chełmsko-Bełzkiego będącego pod panowaniem litewskim. Od 1366 r. po złożeniu hołdu Kazimierzowi Wielkiemu, książę Jerzy Narymutowicz związał się sojuszem z Polską, jednak to dopiero od roku 1377 ziemie te weszły do Korony Królestwa Polskiego. Trzeba ku ścisłości dodać, że były to okolice bagniste, peryferyjne, słabo zaludnione, nie przebiegały przez nie żadne szlaki komunikacyjne. Osada Cyców powstała w 1430 r., została założona przez rycerza z Ziemi Przemyskiej. Na ten okres datuje się powstanie drugiej osady na tym terenie w Świerszczowie. Następne wieki nie przyniosły tym terenom takiego rozwoju który można by porównać z innymi częściami naszego kraju, pewnie jużzaczął się podział na „ścianę wschodnią”i lepsząresztę, niestety obowiązujący do dzisiaj i jak wskazują realia, mający się utrzymaćjeszcze długo. Okres zaborów to czas nadmiernego wyzysku ludności Ziem Polskich zarówno ekonomicznego jak i czas, odbierania swobód obywatelskich. Obszar obecnej Gminy Cyców leżał początkowo w granicach zaboru austriackiego, by później wejść w skład Królestwa Polskiego podlegającego carskiemu zaborcy. Rok 1864to data powstania Gminy Cyców i uwłaszczenie chłopów na mocy carskiego ukazu. Nastąpiła teżwtedy szybka parcelacja niektórych majątków ziemskich, a na te tereny zaczęli masowo napływaćkoloniści narodowości niemieckiej z powodu niewielkiej ceny tutejszych gruntów rolnych. Nie zawsze jednak wiązali się na stałe z zasiedlonymi miejscowościami. W okresie tym miał teżmiejsce napływ ludności żydowskiej, zajmującej się handlem i świadczeniem usług. Głównie jednak mieszkańcami tych ziem byli Polacy wyznania rzymsko-katolickiego i Rusini wyznania greko-katolickiego. Przełom XIX i XX wieku zaznaczył się silnąrusyfikacją, zarówno Ziemi Chełmskiej jak i samego Cycowa do czego miała się m.in. przyczynić kasata kościoła greko- katolickiego w 1875 r. i zmuszanie jego wyznawców do przyjęcia prawosławia. W 1905 r. miały tu miejsce strajki robotników rolnych, a w 1906 r. protesty przy wyborach do Dumy Państwowej, które unieważniono z powodu różnic między ludnościąkatolickąi prawosławną. W czasie I Wojny Światowej w 1915 r. przez Gminę Cyców przebiegał front, Rosjanie zostali pokonani i gmina znalazła się pod okupacjąwojsk austro-węgierskich. Wyzwolenie nastąpiło w 1918 r. Spokój nie trwał jednak długo. Najsłynniejsze wydarzenia, związane z opisywanymi terenami, miały 38 HISTORIA FARMACJI miejsce 15 i 16 sierpnia 1920 r. w czasie mało jużwspominanej wojny polskobolszewickiej, kiedy to jako naród i mało jeszcze zahartowana państwowość, broniliśmy nie tylko naszej wolności i wiary, ale broniliśmy całej Europy, jak zwykle mało wdzięcznej i krótko pamiętającej nasze dokonania, męstwo i przelanąkrew, była to obrona przed bolszewickąnawałą. Pod Cycowem, w okolicach Garbatówki i Świerszczowa nasze oddziały słabo wyszkolone i uzbrojone, składające się z ludzi działających na tyłach armii, urzędników oraz żołnierzy po leczeniu w szpitalach na skutek odniesionych w boju kontuzji i ran, zostały zaatakowane przez 58 brygadę strzelców grupy mozyrskiej. Polskie oddziały zostały wyparte pod Cyców i Głębokie. Natarcie 3 i 7 pułku ułanów w liczbie 450 i 478 szabel dało naszym wojskom zwycięstwo, przy niewielkich stratach własnych. Toczyła się w tym czasie teżbitwa warszawska, która byćmoże przesądziła o losach świata. A niebawem pod Komarowem, miała się rozegraćostatnia, największa kawaleryjska i teżzwycięska, bitwa z doskonale uzbrojoną, nowoczesną armiąBudionnego, której to rekonstrukcję z niemałym nakładem sił i środków, każdego roku organizuje p. Tomasz Dudek architekt z Zamościa. Na Grobie Nieznanego Żołnierza jest wpisana bitwa pod Cycowem, świadcząca o bohaterstwie, kunszcie dowodzących, chwale polskiego oręża. Ten okres wywarł teżtrwały wpływ na losy mojej rodziny. Dziadek, Jerzy Witwicki ostatnim transportem, wraz z dziećmi - żona zmarła w czasie wojny- opuścił dom, dochodowąpracę w cukrowni Trościaniec na Ukrainie, uciekając przed bolszewikami, w kraju rodzinnym zastał bezrobocie, kryzys i długo trwało zanim uzyskał trwałe zatrudnienie, stabilizację i osiadł w Wożuczynie. A w wojnie tej brał udział mój teśćJózef Połajdowicz. Jako bardzo młody człowiek, uczeń Seminarium Nauczycielskiego w Chełmie wstąpił do Chełmskiego Dywizjonu majora Jaworskiego. Walczył pod jego dowództwem przez pięćmiesięcy, wielu kolegów nie powróciło z tej wojny, ale jemu dane było jeszcze raz służyćOjczyźnie, przy obronie twierdzy w Brześciu w 1939r. i miećwspaniałe, choćniełatwe, długie życie. Historia aptek w Cycowie wg nie dających się przecenić Kalendarzy Franciszka Heroda i Kroniki PTFarm w Chełmie przedstawia się następująco. Apteka była otwarta jużw 1924 r. i pierwszym jej właścicielem był Aksamitowski. W latach 1929-1948 prowadził aptekę w imieniu spadkobierców pomocnik aptekarski Wiktor Zambrzycki. Następnie kolejno kierowali apteką: mgr Stanisław Machnikowski, mgr Bernaszkiewicz, mgr Szcześniewski i pomocnik aptekarski Stanisław Nosowski, a od 1961r. kierownictwo apteki przeszło w ręce mgr Janusza Tudelskiego absolwenta AM w Lublinie. HISTORIA FARMACJI 39 Jak wielkie zmiany nastąpiły w aptekach w drugiej połowie XX wieku widaćna podstawie wspomnianej jużkroniki PTFarmu, której niestety nie mogę tu zaprezentować, a której tomy zasługująna zainteresowanie, przynajmniej ze strony studentów piszących prace z historii farmacji i która pokazuje szybkośćzachodzących zmian nawet w ostatnich dziesięcioleciach, jako że prywatne apteki to najszybciej i najczęściej powstające placówki w dobie zmian ustrojowych, gospodarczych i postępującej prywatyzacji. Wracając do historii aptek, trzeba wspomnieć, że apteka kierowana przez mgr Janusza Tudelskiego przeniosła się z drewnianego budynku do wybudowanego przy ul. Nowej 1 w centrum miejscowości, Ośrodka Zdrowia. Zajmowała w nim dwa pomieszczenia na parterze budynku i pomieszczenia magazynowe w piwnicy. Częśćrecepturowa była wydzielona z ekspedycji. Mgr farm. Janusz Tudelski dyplom L.681/ 992/ 56 uzyskał 7 stycznia 1956 r. i po latach pracy w lubelskim „Cefarmie”otrzymał koncesję od Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej 23.11.1992 r. Pomagała mu w pracy w sprywatyzowanej aptece koleżanka mgr farm. Jadwiga Połecka dyplom L.639/ 941/55 z dnia 12.02.1956 r, która wcześniej kierowała aptekąszpitalnąw Abramowicach. Apteka działała do 03.08. 1999r. Dnia 22 grudnia 1998 r. otworzył aptekę w Cycowie przy ul. Nowej 4, p. Jan Kloc właściciel P.P.H. Comed w Lublinie, wytwarzającego sprzęt medyczny. Początkowo kierował aptekąmgr farm. Miłosz Szponar (dyplom AM w Lublinie L. 2230 z dnia 27.09.1972), a następnie od 2000 r. obowiązki kierownika przejęła mgr farm. Małgorzata Trojniak, pracująca od chwili powstania apteki (dyplom L. 4047/ 90 z dnia 24.10.1990 r.), która kieruje placówkądo chwili obecnej. Przez placówkę przewinęło się kilku pracowników, byli to: mgr farm. Mariusz Gilowski, Małgorzata Knapczyk, Jolanta Wołejko, Bożena Ostrowska, Rafał Romaneczko, Bożena Rakowska. Apteka jeszcze przed otwarciem, została przerobiona, utworzono piętro, gdzie znajduje się izba recepturowa, zmywalnia, archiwum i obszerne pomieszczenie administracyjno-szkoleniowe. Teren obok apteki, na którym znajduje się teżNZOZ jest starannie utrzymany i pielęgnowany, co w równym stopniu jest zasługązarówno żony p. Kloca jak i mieszkającej obok, matki. Dnia 16 czerwca 2004r. otworzyła aptekę mgr farm. Grażyna Dyk i od imienia swojej matki nazwała aptekę „Helena”. Helena Dyk była lekarzem i wiele lat przepracowała w Cycowie, niosąc pomoc mieszkańcom, jak pisałam miejscowości odległej, często niedoinwestowanej. 40 HISTORIA FARMACJI Adres apteki to Wólka Cycowska 96, sąsiaduje ona teżz NZOZ, jako że taka współpraca leży zarówno w interesie pacjentów jak i działających placówek. Grażyna Dyk jest absolwentkąAM w Lublinie (dyplom L.3121/ 80 z dnia 24.10.1980 r.) i przed rozpoczęciem działalności na własny rachunek pracowała w aptekach lubelskich, nabierając doświadczenia i wprawy. Lokal jest bardzo funkcjonalny, ładnie wyposażony, zachęcający mieszkańców Cycowa przez swoje położenie do odwiedzin i dbania o tak bezcennąrzecz jakąjest zdrowie. mgr farm.Jolanta Poł ajdowicz Nasza Apteka w Nowym Sączu zatrudni magistrów farmacji. Poszukujemy osób: *komunikatywnych *ambitnych Zapewniamy: *doskonałe wynagrodzenie, premiujące efekty pracy *szkolenia fachowe *miłąpracę w zgranym zespole pracowników *dodatkowe wynagrodzenie za dyżury *ustawowe urlopy i dodatkowo wolne dni za dyżury. Właściciele to magistrowie farmacji. Praca jest dla nas pasjąi przyjemnością. e-mail: wolski@ aptekanasza.pl tel. 694-413-929 NON OMNIS MORIAR 41 NON OMNIS MORIAR Pożegnanie Doktora Michała Hajnosa Wiadomośćo tragicznym wypadku samochodowym, w którym zginął dr Michał Hajnos, adiunkt Katedry Farmakognozji, napełniła przerażeniem, nieopisanym żalem i żałobą nie tylko najbliższąrodzinę: Rodziców, Żonę z małą Córeczką, Siostrę, ale także cały Zespół Pracowników Katedry Farmakognozji, Katedry Chemii Nieorganicznej, jak również społeczność Wydziału Farmaceutycznego i całego Uniwersytetu Medycznego. Dotarła również do wielu bratnich Katedr Wydziałów Farmaceutycznych w Polsce, skąd napływająna moje ręce kondolencje z serdecznymi wyrazami współczucia. Pragnę ten wielki ból i żal wyrazićrównieżw imieniu Władz Uczelni, z JM Rektorem, Kolegium Rektorskim, Senatem i obecnej tu tak wielkiej rzeszy Pracowników i Studentów naszego Uniwersytetu. Dr Michał Hajnos był niezwykle uzdolnionym asystentem, a następnie adiunktem Katedry Farmakognozji, gdzie pracował przez 12 lat. Był ambitnym młodym pracownikiem nauki, niezwykle obowiązkowym i odpowiedzialnym, oddanym pracy naukowej i dydaktycznej w Katedrze, która była jego drugim domem, drugąrodziną. Pracował z ogromnym oddaniem. Jako młody, chłonny naukowiec o wszechstronnych zainteresowaniach: muzycznych, humanistycznych i przyrodniczych podejmował wielokierunkowe tematy badawcze, które prowadził nad roślinami leczniczymi, poczynając od ich uprawy w Ogrodzie Farmakognostycznym, którym kierował, ażdo poszukiwań i wyodrębniania z materiału roślinnego naturalnych związków o działaniu leczniczym. Wielokierunkowe badania prowadzone w Katedrze zaowocowały licznymi publikacjami naukowymi zamieszczanymi w międzynarodowych czasopismach naukowych, doniesieniami zjazdowymi i patentami. Badania 42 NON OMNIS MORIAR te zostały uwieńczone pracądoktorskąna temat związków przeciwnowotworowych zawartych w korze cisa, obronionąz wyróżnieniem i wytypowanądo nagrody Prezesa Rady Ministrów RP. Jego dorobek naukowy osiągnięty w tak krótkim, dwunastoletnim czasie pracy stanowią: 27 prac oryginalnych, opublikowanych w renomowanych czasopismach oraz 40 doniesień konferencyjnych i czynny udział we współpracy Katedry z licznymi zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Doświadczenie w analizie fitochemicznej i znajomośćjęzyków obcych, a nade wszystko wielka otwartośćna kontakty naukowe zadecydowały o wyjazdach zagranicznych na krótkie staże naukowe do Austrii i Grecji oraz na wymianę naukowądo Kanady, Indii, Grecji i na Węgry. Udział tak wielkiej rzeszy studentów w ostatniej, smutnej chwili pożegnania dra Michała Hajnosa jest najlepszym wyrazem jego ogromnej życzliwości dla studentów, którym poświęcał wiele czasu na ćwiczeniach, seminariach, konsultacjach i zajęciach fakultatywnych, na które się do niego zapisywali. Wprowadzał teżzdolnych studentów w tajniki pracy naukowej prowadzonej w kole naukowym, którym się opiekował. Stąd też studenci ustawiali się na dwa lata wcześniej w kolejkę, by móc pracowaćw kole naukowym, a następnie wykonywaćpracę magisterskąpod jego kierunkiem, co często dawało możliwośćwyjazdów zagranicznych studentów w programie Erazmus-Socrates. Wielka radośćżycia i optymizm, z jakim podchodził do rozwiązywania różnych problemów naukowych i życiowych były głównymi cechami, którymi zarażał swoje koleżanki i kolegów. Michał był wyjątkowym kolegą i współpracownikiem. Jego niepowtarzalna osobowość, kryształowy charakter, kultura słowa i sposobu bycia oraz hołdowanie dobrym obyczajom akademickim wytworzyły przyjacielskie relacje z koleżankami i kolegami, dla których był powiernikiem w kłopotach, mediatorem w sporach czy życzliwym uczestnikiem w radościach i podniosłych wydarzeniach w Katedrze. W trudnych sprawach koleżanki i koledzy przychodzili do naszego Michała z prośbą o pomoc czy poradę, a Michał zawsze odpowiadał „to da się rozwiązać” i nigdy nie odmawiał pomocy. Byćmoże w przyszłości ktoś z jego studentów stanie przy jego stole laboratoryjnym, ale nikt jak on nie zaintonuje kolędy na spotkaniach opłatkowych organizowanych w Katedrze, nie zorganizuje wyprawy florystycznej w terenie po zbiór nasion i roślin leczniczych. Nikt jak on nie wzmocni tenorów w chórze akademickim, gdzie był instruktorem i prezesem i nie zaśpiewa NON OMNIS MORIAR 43 pięknych pieśni góralskich na spotkaniach Związku Podhalan, którego był sekretarzem. Nikt nie przywiezie z ukochanej pasieki w Ostrowsku miodu mniszkowego i artystycznych wyrobów z wosku pszczelego. Pragnę Cię pożegnaćMichale w imieniu Władz Uczelni, społeczności akademickiej i w imieniu własnym, jako Kierownik Katedry, w której pracowałeś, ale także prywatnie, jako człowiek związany blisko z Twojąrodziną – Babcią, Paniąmgr AntoninąWaksmundzką, mojąasystentkąw Katedrze Chemii Organicznej;Dziadkiem, znakomitym Profesorem i Dziekanem naszego Wydziału, którego stuletniąrocznicę urodzin będziemy w tym roku czcić; Rodzicami, a zwłaszcza z Mamą, Profesor Waksmundzką-Hajnos, z którą przepracowałem trzy lata w jednej pracowni chromatograficznej. Pamiętam Ciebie i TwojąSiostrę, Agnieszkę, jako uzdolnionych muzycznie uczniów odwiedzających Mamę w pracowni i byłem zaskoczony, że oboje, szanując tradycję rodzinną, wybraliście studia farmaceutyczne, a potem obroniliście prace magisterskie z Farmakognozji, z którąTy związałeś się trwale pracując jako nauczyciel akademicki. Twój dalszy rozwój naukowy, który zostałby zapewne wkrótce uwieńczony habilitacją, Twoją aktywność honorowego krwiodawcy, działalnośćw Związku Podhalan i wielu innych płaszczyznach życia społecznego przerwał nagle tragiczny wypadek samochodowy, ale w naszej społeczności akademickiej, w zespole naszej Katedry pozostanie zawsze pamięćo Tobie. Pozostaniesz równieżw trwałych śladach jakie pozostawiłeś w swoim zbyt krótkim życiu w nauce, w nowych opracowanych metodach analitycznych, w podręcznikach dla studentów i w roślinach leczniczych, które sprowadziłeś do naszego Ogrodu z wielu zakątków świata. W naszej pamięci i w naszej modlitwie odpoczywaj w pokoju! Pragnę w tym miejscu złożyć wyrazy najszczerszego ubolewania Rodzicom, Żonie z Córeczkąi Siostrze z Rodzinąw imieniu Władz Uczelni, własnym i całej społeczności akademickiej Lublina i innych zaprzyjaźnionych uczelni w kraju i za granicą, skąd równieżnapływająkondolencje drogą mailową. prof.dr hab.Kazimierz Gł owniak Wydawca: Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska Redakcja: mgr farm. Alicja Konstankiewicz, dr n. farm. Tomasz Baj Na okładce: Fragment obrazu mgr farm. Anny Głowniak-Lipa Komitet Redakcyjny: mgr farm. Krzysztof Przystupa (Przewodniczący), mgr farm. MarianMikulski,mgr farm. Jolanta Połaj dowicz, mgr Małgorzata Goździewska Adres redakcji: 20-612 Lublin, ul. Muzyczna 4/ 9 tel./fax(0-81) 53428 76 (w godz. 800-1600) e-mail: biuletyn@ loia.pl Redakcja oraz Rada OIA w Lublinie nie odpowiada za treśćogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam oraz zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów i zmian tytułów zamieszczanych tekstów. Realizacja wydania,reklamy i ogł oszenia „PROJEKT-STUDIO”S.C. 20-612 Lublin, ul. Muzyczna 4/ 9 tel./fax(0-81) 53428 76, tel. kom. 0606 332 810 e-mail: biuletyn@ loia.pl Zamówienia prosimy składaćw terminie do dnia 20 każdego miesiąca.
