TWN LABORATORIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ

POLITECHNIKA LUBELSKA
WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI
KATEDRA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I TWN
LABORATORIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ
Ćw. nr 5
Wytrzymałość udarowa powietrza
Grupa dziekańska ....................
Data wykonania ćwiczenia .....................
Godzina wykonania ćwiczenia ................
Grupa laboratoryjna .................
1. ..............................................
2. ..............................................
3. ..............................................
4. ..............................................
Lublin 2006
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
1. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest:
•
zapoznanie się z mechanizmami przeskoku i przebicia przy udarach napięciowych,
•
porównanie wytrzymałości statycznej i udarowej wybranych układów izolacyjnych.
2. Sposób przeprowadzenia pomiarów
Pomiar
wytrzymałości
udarowej
i
statycznej
w
układzie
kulowym
i ostrzowym
Pomiar napięcia udarowego wykonujemy w układzie z generatorem udarowym (rys. 2)
dla układów kulowego i ostrzowego. Ustawiamy wartość napięcia Ukuv lub Uouv (podaną
w tabeli 2 lub 3). Ustawiamy odstęp między kulami pomocniczymi iskiernika generatora tak, aby
doszło do przeskoku między nimi, a czas pomiędzy przeskokami wynosił 1 – 2 s. Następnie za
pomocą drąŜka izolacyjnego regulujemy odległość w iskierniku głównym tak, aby uzyskać
50-procentowe występowanie przeskoków, które odpowiada 50-procentowemu napięciu
przeskoku. Odczytane odległości na iskierniku głównym zapisujemy w tabeli 2 lub 3.
Pomiar napięcia statycznego wykonujemy na układach pomiarowych z iskiernikiem
kulowym oraz iskiernikiem ostrzowym dla odległości otrzymanych przy pomiarach
wytrzymałości udarowej. Na iskierniku nastawiamy odległości odczytane przy pomiarach
wartości udarowej, a następnie załączamy układ i zwiększamy napięcie do wystąpienia
przeskoku. Pomiary przeprowadzamy 4 razy dla kaŜdej odległości.
Rys. 1. Schemat układu pomiarowego do wyznaczenia wytrzymałości statycznej układów izolacyjnych
2
obiekt badany
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
Rτ
Rys. 2. Schemat układu pomiarowego do wyznaczenia wytrzymałości udarowej układów izolacyjnych
Tabela 1.
Parametry generatora udarowego, statycznego i warunki meteorologiczne
Przekładnia transformatora generatora udarowego
Liczba stopni generatora udarowego
Przekładnia transformatora generatora statycznego
ϑ1 =
n=4
ϑ=
Temperatura, °C
t=
Ciśnienie, hPa
b=
Gęstość względna powietrza δ =
b 273 + 20
⋅
1013 273 + t
60000
220
110000
220
δ=
Wilgotność, %
φ=
Współczynnik uwzględniający wpływ wilgotności kw odczytany z wykresu
kw=
3
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
Tabela 2. Pomiar wytrzymałości udarowej i statycznej dla układu kulowego
Wytrzymałość układu kulowego
L.p.
1
2
3
4
5
6
Wytrzymałość udarowa
Uku
Ukuv
a
UG
V
mm
kV
kV
Wytrzymałość statyczna
η (i )
Uksv
Uksvsr
Uks
V
V
kV
-
115
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
105
95
85
75
65
Wartość średnia η sr =
Obliczenia dla układu kulowego
Ukuv – napięcie na woltomierzu dla układu kulowego dla generatora napięcia udarowego;
ak – odległość odczytana na iskierniku kulowym;
4
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
W układzie generatora podczas jego pracy mogą wystąpić zjawiska ulotu na elementach
połączeń, szczególnie przy wyŜszych napięciach oraz spadku napięcia na elementach
rezystancyjno pojemnościowych generatora. Stąd napięcie wytwarzane przez generator bez
uwzględnienia tych spadków napięć wynosi:
UG =
U kuv ⋅ 2 ⋅ ϑ1 ⋅ n
(1)
δ
Uksv – napięcie na woltomierzu zmierzone dla generatora napięcia statycznego przy odległości
pomiędzy kulami wyznaczonej na generatorze udarowym
Uks – napięcie statyczne w warunkach normalnych dla układu kulowego wyznaczamy według
wzoru:
U ks =
U ksvsr =
2 ⋅ U ksvsr ⋅ ϑ
δ
, gdzie
U2 +U3 +U4
3
(2)
(3)
W przypadku uwzględnienia tych zjawisk wprowadza się tzw. współczynnik wykorzystania
obwodu generatora wyznaczamy z zaleŜności:
η=
U ku
U ks
(4)
Uku – napięcie udarowe w warunkach normalnych dla układu kulowego wyznaczamy według
wzoru:
U ku =
2 ⋅ U kv ⋅ ϑ1 ⋅ n ⋅ η sr
δ
(5)
5
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
Tabela 3. Pomiar wytrzymałości udarowej i statycznej dla układu ostrzowego
Wytrzymałość układu ostrzowego
L.p.
1
2
3
4
5
Wytrzymałość udarowa
Uouv
a
Uou
V
mm
kV
Wytrzymałość statyczna
Uosv
Uosvsr
Uos
k ou (i )
V
V
kV
-
95
-
-
-
-
-
-
-
-
85
75
65
55
Wartość średnia k ko sr =
Uouv – napięcie na woltomierzu dla układu ostrzowego dla generatora napięcia udarowego;
ao – odległość odczytana na iskierniku ostrzowym;
Uou – napięcie udarowe w warunkach normalnych dla układu ostrzowego wyznaczamy według
wzoru:
U ou =
2 ⋅ U ov ⋅ ϑ1 ⋅ n ⋅ η sr ⋅ k w
δ
(6)
6
Laboratorium Techniki Wysokich Napięć – Ćw. 5. Wytrzymałość udarowa powietrza
Uosv – napięcie na woltomierzu zmierzone dla generatora napięcia statycznego przy odległości
pomiędzy ostrzami wyznaczonej na generatorze udarowym
Uos – napięcie statyczne w warunkach normalnych dla układu ostrzowego wyznaczamy według
wzoru:
2 ⋅ U osvsr ⋅ ϑ
U os =
δ
U osvsr =
, gdzie
U2 +U3 +U4
3
(7)
(8)
kku – współczynnik udaru dla układu kulowego
k ou =
U ou
U os
(9)
3. Opracowanie sprawozdanie
Sprawozdanie powinno zawierać:
• dane określające warunki atmosferyczne;
• schematy układów pomiarowych;
• tabelę wyników przeprowadzonych pomiarów;
• przykładowe obliczenia;
• wykres dla iskiernika kulowego:
o zaleŜności napięcia udarowego Uku i napięcia statycznego Uks w funkcji odległości a;
• wykres dla iskiernika ostrzowego:
o zaleŜności napięcia udarowego Uou, i napięcia statycznego Uos w funkcji odległości a;
• porównać wytrzymałość udarową i statyczną dla układów kulowego i ostrzowego.
4. Literatura
1. L. Kacejko, Cz. Karwat, H. Wójcik: Laboratorium techniki wysokich napięć, WPL
Lublin
2. S. Szpor: Technika wysokich napięć, WNT Warszawa
3. S. Szpor: Ochrona odgromowa, WNT Warszawa
4. Z. Flisowski: Technika wysokich napięć, WNT Warszawa
5. Z. Gacek: Technika wysokich napięć, WPŚ Gliwice
6. Z. Gacek: Wysokonapięciowa technika izolacyjna, WPŚ Gliwice
7