propozycje tematów i zagadnień II sem. r. akad. 2010/2011

Konwersatorium
„Językoznawstwo wschodnioazjatyckie”
propozycje tematów i zagadnień
II sem. r. akad. 2010/2011
prowadzenie: dr Bartosz T. Wojciechowski
Propozycje tematów referatów czyli o czym byśmy chcieli rozmawiać
Ogólne zasady:
(a) konwersatorium poświęcone jest językom wschodnioazjatyckim, a więc przede wszystkim językom
chińskiego kręgu kulturowego, nazywanego również sinosferą, 漢 字文 化圏 , a jeszcze inaczej językami CJKV
(Chinese–Japanese–Korean–Vietnamese). W tym polu zainteresowań zawierają się jednak również ich
dialekty oraz inne języki dalekowschodniego (okołochińskiego) kręgu kulturowego, jak choćby tajski,
tybetański, birmański i inne.
(b) zakładamy, że podstawowe wiadomości o tych czterech językach są nam znane – nie chcemy zatem
podstawowych informacji o współczesnym standardowym chińskim, japońskim czy koreańskim; chodzi
bardziej o poszerzanie naszej wiedzy o bardziej szczegółowe zagadnienia, szczególnie kwestie porównawcze
między nimi
(c) w referatach możemy się opierać na uznanej, klasycznej literaturze przedmiotu, na własnej wiedzy czy
(szczególnie chętnie!) samodzielnych spostrzeżeniach, ale i na (np. znalezionych w sieci) pracach naukowych,
wyrażających poglądy nawet kontrowersyjne czy nie przyjęte powszechnie, ale które pobudzają myślenie i
skłaniają do prób potwierdzenia czy obalenia różnych, nieraz ekscentrycznych pomysłów.
Konwersatorium ma służyć nie tylko celom edukacyjnym, ale i stymulacji własnych zainteresowań
naukowych.
(d) nie korzystamy z angielskiej Wikipedii jako podstawowego źródła wiedzy (to może zrobić każdy, więc po
co referat?), chyba że jako punkt wyjścia oraz pomoc dla dalszych poszukiwań w bardziej szczegółowych i
wiarygodnych źródłach; z polskiej Wikipedii nie korzystamy w ogóle
Konkretne propozycje tematów:
- monografie języków (według zasad opisu języków prof. Adama Weinsberga, patrz inny dokument na tej
stronie); proponowane przykładowo języki:
- chiński klasyczny (wenyan)
- japoński klasyczny (bungo)
- mongolski
- tamilski
- riukiuański (=luczuański, okinawski)
- japoński dialekt Kansai (Kansai-ben)
- khmerski
- ajnuski
- języki Dalekiego Wschodu Rosji
- tagalog
- rosyjsko-chiński pidżyn kiachtyński (кяхтинский, 中俄混合語)
- malajski/indonezyjski
- ...
Przy dokonywaniu opisów języków proszę się kierować „mapą drogową” prof. Weinsberga – na tyle, na ile
jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie postawione tam zagadnienia; zdaję sobie sprawę, że pewne
szczegółowe zagadnienia językoznawcze mogą być za trudne zarówno dla autora, jak i dla słuchaczy, w takiej
sytuacji skupmy się bardziej np. na aspektach socjolingwistycznych czy osobliwościach danego języka
- o akcencie tonicznym w jęz. koreańskim, systemy tonalne w językach chińskich (czy innych sinotybetańskich), zmiany w obrębie tych systemów, wzajemne relacje, osobliwości i ciekawostki
- o klasyfikatorach/enumeratorach – istota i funkcjonowanie klasyfikatorów, ale też porównanie systemów
klasyfikatorów w różnych językach CJKV; pojęcie klasyfikacji w językach świata; osobliwości systemu,
ciekawostki
- o częściach mowy w języku chińskim – na jakiej podstawie wiemy, jaką część mowy stanowi dany wyraz?
wyróżniki formalne, wykładniki (?) kategorii gramatycznych, fleksja a słowotwórstwo
- wyrażanie czasu w języku chińskim – jaka jest różnica między określeniami czasu (przeszły, przyszły itd.) a
aspektu (aspekt dokonany, niedokonany, dokonany w zamkniętym i otwartym przedziale czasowym itd.),
zdania z nieokreślonym (domyślnym) czasem, wyrażanie sekwencji czynności w sposób leksykalny i
gramatyczny
- honoryfikatywność w języku chińskim – w jakim stopniu funkcjonuje tam honoryfikatywność jako kategoria
gramatyczna? leksykalna? (w porównaniu z językami japońskim i koreańskim, gdzie honoryfikatywność jest
silnie obecna na poziomie gramatycznym), jaka jest relacja względem osobowości (czyli np. czy do wyrażania
honoryfikatywności służy inna osoba gramatyczna, jak w językach europejskich, gdzie wartość
honoryfikatywną może mieć II osoba liczby mnogiej (wy) lub III osoba pojedynczej (pan, hiszp. usted)
- wzajemne zapożyczenia języków Azji Wschodniej, w szczególności z chińskiego do różnych języków
sinosfery – periodyzacja, inne zagadnienia (np. jakie grupy słownictwa były zapożyczane i dlaczego, jakie
czynniki kulturowe/językowe o tym decydowały, czy to słownictwo było potem wypierane przez derywaty
własne (jak np. w języku polskim na pocz. XX wieku dominowały zapożyczone leksemy trybuszon, futbol i
futbolista, potem zastąpione derywatami własnymi korkociąg, piłka nożna i piłkarz), czy też nie
- temat-remat w językach CJKV
- o kwestiach związanych z komputerowym przetwarzaniem tekstów – edytory, zintegrowane systemy
wprowadzania tekstu (IME), kodowania znaków (zestawy znaków tradycyjnych, uproszczonych chińskich i
uproszczonych japońskich, Uni-han), systemy transkrypcyjne; jak w praktyce radzić sobie z wprowadzaniem
tekstu w językach poza głównym językiem naszych zainteresowań – np. jak sinologowie mają użyć w tekście
polskim przykładów z języka koreańskiego, a koreaniści – z japońskiego itd., skąd brać darmowe
oprogramowanie, czcionki dla poszczególnych języków itp. itd.
- inne (poza głównymi, tj. ideografika hanzi, sylabariusze japońskie i hangul) systemy pisma Dalekiego
Wschodu, jak np. pisma Indochin (khmerskie, tajskie, laotańskie, birmańskie), mongolskie tradycyjne
(ujgurskie), pomocnicze (bopomofo/zhuyin zimu/zhuyin fuhao), pisma mniejszości chińskich, ideografika w
dialektach chińskich,
- o leksykografii w internecie – ja mogę opowiedzieć o powszechnie dostępnych słownikach i innych
narzędziach japońskich, ktoś może opowiedzieć o chińskich, koreańskich, wietnamskich, może jeszcze jakichś
innych
Referaty, które planuję przedstawić:
- symbolizmy dźwiękowe w ogóle, a w językach wschodnioazjatyckich w szczególności
- mechanizmy poszerzania słownictwa w językach CJKV – zapożyczanie vs. derywacja własna; zmiany w
czasie – np. japoński; przyczyny
- o etosie komunikacji w języku i kulturze japońskiej
- typologia morfologiczna języków świata ze szczególnym uwzględnieniem Azji Wschodniej, czyli o
strukturze aglutynacyjnej i izolującej języków wschodnioazjatyckich i co z tego wynika
- o pochodzeniu japońszczyzny – hipotezy genetycznej przynależności japońskiego, pozamainstreamowe
koncepcje pokrewieństwa języków sino-tybetańskich (języki indoeuropejskie a chiński), coś więcej o języku
koreańskim
- „językowy obraz świata” – przede wszystkim w języku japońskim, ale i w innych językach CJKV; jak przez
pryzmat języka manifestuje się świat wartości danej kultury (np. jak sobie poradzić z wielością określeń
stanów psychicznych i estetycznych w języku japońskim, które nie mają odpowiedników w językach Europy;
z drugiej strony – czy rzeczywiście w japońszczyźnie nie ma tylu wulgaryzmów co w takich językach jak np.
polski, angielski czy rosyjski?)
- o feminolekcie japońskim czyli o zróżnicowaniu języka mężczyzn i języka kobiet (ale tu ktoś musi coś
dopowiedzieć o innych językach, bo ja się na tym nie znam)
- paralingwistyczne elementy komunikacji japońskiej – kinezyka, mimika, proksemika; o innych językach
opowiem, jeśli coś na ten temat znajdę; oczywiście może to dopowiedzieć ktoś, kto się lepiej na tym zna