Piaskowiec z Radkowa

Kamienie polskie
Piaskowiec z Radkowa
[ Minimonografie polskich kamieni budowlanych ]
Z
50
nK 41 | 5/2009
Gmach Collegium Maius Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wybudowany
w latach 1908 - 1910, w okresie największego popytu na piaskowiec z Radkowa
Cechy fizyko-mechaniczne piaskowca Radków
(wyk. Proxima Wrocław, 2005 r.)
Gęstość Gęstość objętościowa
Porowatość całkowita Porowatość otwarta Szczelność Nasiąkliwość
przy ciśnieniu atmosferycznym
Mrozoodporność Ścieralność na tarczy Boehmego Ścieralność na tarczy Boehmego
po nasyceniu wodą Wytrzymałość na ściskanie
w stanie powietrzno-suchym
Wytrzymałość na ściskanie
w stanie po nasyceniu wodą
Wytrzymałość na ściskanie
po badaniu mrozoodporności
Wytrzymałość na zginanie
w stanie powietrzno-suchym
Wytrzymałość na zginanie
w stanie nasycenia wodą
Wytrzymałość na zginanie
po badaniu mrozoodporności
Wytrzymałość na uderzenie
(zwięzłość)
2590 kg/m3
2200 kg/m3
15,1%
14,8%
0,849
4.0
pełna
4,3 mm
4,8 mm
53,5 MPa
53,5 MPa
45,5 MPa
4,7 MPa
3,8 MPa
3,2 MPa
11 uderzeń
okładzinowe, formatowane, profilowane, posadzki, wyroby artystyczne,
w tym rzeźby wielkogabarytowe, toczydła przemysłowe. W ofercie obecnego
właściciela - Kopalni Piaskowca Radków
sp. z o.o. są również bloki, bryły niewymiarowe, formaki, płyty poligonalne, kostka.
Imponująca jest lista obiektów, w których wykorzystano piaskowce z Radkowa.
Oto przykłady: Warszawa: Zamek Królewski; Kraków: Wawel, Teatr im. Słowackiego; Poznań: Collegium Maius UAM,
Aula Uniwersytecka, Sąd Rejonowy przy
ul. Młyńskiej; Wrocław: ratusz, Dyrekcja
Kolei, kościół św. Karola, kościół Odkupiciela przy pl. Staszica (nieistniejący); Jasna
Góra: klasztor; Wambierzyce: bazylika
Nawiedzenia NMP; Ratno: pięcioprzęsłowy wiadukt kolejowy. Berlin: katedra, Biblioteka Królewska, Ministerstwo Kultury,
Urząd Patentowy, Akademia Cesarska,
Kaufhaus Wertheim, most Herkulesa, kościół ces. Wilhelma (zachowany w postaci
pomnika-ruiny); Charlottenburg: Politechnika, ratusz; Poczdam: zamek Monbijou,
schody Oranżerii: Monachium: Bank Rzeszy; Kolonia: dworzec główny, Frankfurt:
poczta główna; Hamburg: ratusz; Królewiec: dom kredytowy. 
Henryk Walendowski
www.nowykamieniarz.pl
fot.: radomil/ wikimedia/ gnu
łoże w Radkowie (w literaturze niemieckiej: Wünchelburg)
u podnóża masywu Szczelińca
w Górach Stołowych jest jednym z najwcześniej eksploatowanych na
terenie Polski. Już na początku XVI wieku
zastosowano ten górnokredowy piaskowiec ciosowy przy wznoszeniu kościoła
św. Elżbiety tuż przy wrocławskim Rynku.
Eksploatacja nie ustawała przez następne wieki, lecz skokiem technologicznym było zbudowanie w r. 1870 zakładu
obróbki kamienia, a następnie jego rozbudowa przez mistrza kamieniarskiego
z Berlina Karola Schillinga. Pierwotnie
bloki piaskowca z wyrobiska były transportowane kolejką linową bezpośrednio
do zakładu obróbki. Wodę przemysłową zapewniało ujęcie górskiego potoku
i rozprowadzenie siecią podziemnych
kanałów. W rozkręceniu przedsięwzięcia
pomogło wydatnie oddanie do użytku
odcinka kolei normalnotorowej ze Ścinawki Średniej do Radkowa (1 grudnia
1903 r.) wraz z dwukilometrową bocznicą do kamieniołomu. W 1905 roku zakład
Schillinga zatrudniał 500-600 osób.
Dzięki bardzo dobrym cechom piaskowiec radkowski zasłynął w całych Niemczech i nie tylko. Zamówienia napływały
z Austrii, Szwecji, Francji, Grecji, a nawet
z Ameryki Południowej. W okresie PRL-u
zakład w Radkowie działał w ramach ówczesnego państwowego monopolisty,
tj. Kombinatu Kamienia Budowlanego
„Kambud”. Przekształcenie w spółkę nastąpiło w roku 1991.
Oprócz korzystnych parametrów piaskowce z Radkowa mają ciekawą kolorystykę. Przeważają ciepłe kolory jasnokremowe do szarobeżowych, z odcieniem
pomarańczowym, czasem różowym.
Ziarno kwarcowe średnie, częściowo
grube. Tekstura zbita, spoiwo krzemionkowe, czasem z domieszką limonitu. Łupliwość dobra, przełam równy. Kamień
jest odporny na działanie warunków atmosferycznych, pod ich działaniem tylko
nieznacznie zmienia barwę.
Złoże piaskowców jest zasobne; przy
obecnym poziomie eksploatacji starczy
na 150-200 lat.
Z piaskowców radkowskich można
wykonać: elementy architektoniczne,