MIŁORZĄB DWUKLAPOWY (Ginkgo biloba L.) MIMOZA

MIŁORZĄB DWUKLAPOWY (Ginkgo biloba L.)
Rodzina: Miłorzębowate (Ginkgoaceae)
Jest jedynym współczesnym gatunkiem należącym
do tej rodziny, ta z kolei należy do osobnego rzędu
(Ginkgoales), a rząd do osobnej klasy (Ginkgopsida)
wśród nagonasiennych (Pinophyta). Został odkryty
przez niemieckiego uczonego Engelberta Kaempfera
w Japonii w 1690 r. Do Europy sprowadzono go około
1730 r., a do Polski w latach 1770-1780.
Osiąga 30 m wys. i 3 m średnicy pnia. Żyje ponad
1000 lat. Korona młodych drzew jest piramidalna,
a starych – rozłożysta. Liście sezonowe, o wachlarzowatym kształcie i widlastej nerwacji. Drzewo
dwupienne. Kwiaty jednopłciowe; pierwszy raz
kwitnie w wieku 25-30 lat. Nasiona otoczone są
mięsistą, bursztynowożółtą osnówką wielkości
małej śliwki, która rozkładając się wydziela intensywny zgniły zapach (kwas masłowy).
Najstarsze kopalne szczątki pochodzą z triasu
(225 mln lat temu). W jurze i kredzie kilkadziesiąt
gatunków miłorzębów rosło na całej kuli ziemskiej,
głównie w strefie umiarkowanej ciepłej półkuli pn.
Obecnie ten jeden gatunek rośnie na niewielkim stanowisku we wsch. Chinach, w górach Tianmu Shan.
W warunkach miejskich jest drzewem odpornym na
zanieczyszczenie środowiska. Nie atakują go bakterie, grzyby ani owady.
JK
MIMOZA WSTYDLIWA (Mimosa pudica L.)
Rodzina: Strączkowe (Fabaceae)
Cechą charakterystyczną tej rośliny są ruchy liści
wywołane bodźcami mechanicznymi – sejsmonastia.
Każdy liść (1) zbudowany jest z 4 pierzasto
złożonych listków (1a). U nasady ogonków liściowych (2) oraz listków pierwszego (1a) i drugiego
(1b) rzędu znajdują się poduszeczkowate stawy
(3 i 4). Pod wpływem dotyku (również bodźców
cieplnych lub elektrycznych) małe listki składają się
parami ukośnie do góry, a ogonek liściowy opuszcza
się w dół. Szybkość tych ruchów wzrasta z temperaturą i wilgotnością. Od zadziałania bodźca do
wystąpienia reakcji mija ok. 0,08 s. Pobudzenie rozchodzi się z prędkością 4-30 mm/s. Po kilku minutach liście wracają do pierwotnego położenia.
Mechanizm reakcji sejsmonastycznej polega na
nagłym obniżeniu się ciśnienia soku komórkowego
w komórkach stawu.
Mimoza wstydliwa jest półkrzewem, rośnie w krajach tropikalnych obu półkul.
– 92 –
JK