Przedszkole 5

z praktyki
Niezwyk∏e
guziki
Warunkiem ciekawych zaj´ç nie muszà byç drogie i wspania∏e pomoce
naukowe. Czasem wystarczy dobry pomys∏, troch´ serca i wyobraêni, aby
organizowaç sytuacje edukacyjne sprzyjajàce wielostronnemu rozwojowi
naszych wychowanków.
BEATA SZUROWSKA
P
rzedmioty z najbli˝szego otoczenia
cz´sto s∏u˝à mi w pracy z przedszkolakami. W naszej przedszkolnej sali
zmieniajà swoje znaczenie i zastosowanie.
Guzikami bawi´ si´ od dawna, poniewa˝ trudno wymarzyç sobie lepszy materia∏ do kszta∏cenia poj´ç matematycznych oraz rozwijania
wyobraêni, wra˝liwoÊci estetycznej, percepcji,
pami´ci i sprawnoÊci manualnej dzieci. Zaj´cia z guzikami bez wzgl´du na wiek dzieci zaczynam zawsze podobnie: przynosz´ do sali
kolorowà paczk´ i mówi´ dzieciom, ˝e znalaz∏am jà dziÊ rano przed drzwiami przedszkola.
Odczytuj´, od kogo i do kogo jest zaadresowana (lub w grupach 5- i 6-latków odczytujemy adresy wspólnie). Okazuje si´, ˝e jest to
upominek dla dzieci z przedszkola od ciotki
Dobrotki. Po rozpakowaniu pude∏ka znajdujemy list i kolorowy worek. Dzieci zawsze sà
bardzo podekscytowane i jak najszybciej chcà
zajrzeç do worka. Najpierw jednak prosz´ je,
˝eby usiad∏y wygodnie i odczytuj´ list:
Witajcie, kochane dzieci. Mam nadziej´, ˝e
jesteÊcie zdrowe i weso∏e. U mnie wszystko
w porzàdku. Wybieram si´ w∏aÊnie z wizytà do
Krasnali, wi´c nied∏ugo przeÊl´ Wam od nich
pozdrowienia. Dzisiaj przesy∏am Wam prawdziwe skarby, z których mo˝na wyczarowaç
5/2004
Nie zawsze by∏em guzikiem
ró˝ne pi´kne rzeczy. OczywiÊcie, znacie mnie
dobrze i pewnie si´ domyÊlacie, ˝e bez zadaƒ
si´ nie ob´dzie – po rozpakowaniu skarbów
z worka, przeczytajcie niebieskà kartk´. ˚ycz´
weso∏ej zabawy. Ca∏uj´ Was goràco
ciotka Dobrotka
Lekko rozwiàzuj´ worek i pozwalam kolejno ka˝demu dziecku w∏o˝yç r´k´ do Êrodka, pytajàc: Jak myÊlisz, co nam przys∏a∏a
ciotka Dobrotka?
Padajà ró˝ne odpowiedzi, snujà si´ domys∏y i pragnienia. A ja w koƒcu wysypuj´ ukryte skarby.
Dalsza cz´Êç zaj´ç, czyli zadania od ciotki
Dobrotki napisane na niebieskiej kartce, oczywiÊcie jest zró˝nicowana, w zale˝noÊci od wieku
285
29
z praktyki
dzieci i liczebnoÊci grupy. Oto kilka sprawdzonych pomys∏ów na zabawy z guzikami.
Guziki stanowià wspania∏y materia∏ do
zabaw i çwiczeƒ wspomagajàcych kszta∏towanie poj´ç matematycznych. Dzieci manipulujàc guzikami majà okazj´ do ich porównywania, grupowania, przeliczania, dodawania i odejmowania. Pami´tajmy, ˝e ma∏e
dzieci powinny mieç oddzielne miseczki ze
„swoimi” guzikami przed sobà. Ju˝ z trzylatkami mo˝na tworzyç zbiory, np.: szukamy
czerwonych guzików, szukamy guzików
z nó˝kami jak grzybki, szukamy guzików
z dwoma oczkami (dziurkami) itp.
Dawno temu by∏em ksi´ciem
Dzieci starsze mogà liczyç, przeliczaç
i porównywaç liczebnoÊci zbiorów, np.:
Nauczyciel zadaje pytanie: Czy gdyby guziki czerwone chcia∏y poprosiç do taƒca guziki bia∏e, to czy dla wszystkich starczy∏oby
partnerów? Dzieci próbujà oszacowaç liczebnoÊci zbiorów „na oko”, a potem kolejno biorà do r´ki guziki czerwone i proszà guziki bia∏e do taƒca. Na koniec liczà guziki,
dla których nie starczy∏o partnerów i mówià,
których guzików by∏o wi´cej i o ile.
Niezwyk∏e przygody guzików
Nauczycielka wybiera jeden guzik (np. grawerowany), przyglàda mu si´ uwa˝nie i mówi:
Ten guzik to dopiero mia∏ przygod´.
Wsta∏ rano i razem z przyjació∏mi wybra∏
si´ do lasu na je˝yny. Zapomnia∏ g∏uptasek, ˝e je˝ynisko jest bardzo k∏ujàce. Nie
za∏o˝y∏ d∏ugich spodni i koszuli. Zobaczcie, jak bardzo si´ pok∏u∏ i podrapa∏...
30
286
Dzieci przyglàdajà si´ guzikowi. Potem
nauczycielka pyta:
Jak myÊlicie, jakie przygody mia∏y inne
guziki?
Dzieci wybierajà po jednym guziku i wymyÊlajà, co mog∏o im si´ przydarzyç i g∏oÊno opowiadajà swoje historie.
Zabaw´ t´ mo˝na przeprowadzaç we
wszystkich grupach wiekowych. Nawet trzylatki z przej´ciem mówi∏y na temat „Guzika-brudaska, który nie umy∏ si´ po malowankach”, „Guzika- psotnika, który wdrapywa∏
si´ na drzewo i ca∏y si´ podrapa∏ o ga∏´zie”.
Moja rada: Do tej zabawy najlepiej przygotowaç guziki bardzo charakterystyczne–
grawerowane, b∏yszczàce, o chropowatej
strukturze, które b´dà inspiracjà dla dzieci´cej wyobraêni.
Planeta guzikoludków
Materia∏y: guziki, rolki po papierze toaletowym, w∏óczka, papier kolorowy, p´dzelki, klej.
Zadaniem dzieci jest wykonanie guzikoludków. Rolki po papierze toaletowym oklejamy papierem kolorowym i guzikami. Doklejamy r´ce, nó˝ki i antenki z papieru oraz
w∏osy z w∏óczki.
Z szarego papieru mo˝na uformowaç
(przez gniecenie) planet´ guzikoludków,
ozdobiç jà przyklejonymi guzikami i ustawiç
wykonanych wczeÊniej mieszkaƒców.
Niezwyk∏e guziki
Nauczyciel mówi, ˝e wÊród wszystkich guzików sà guziki zaczarowane, niezwyk∏e. Jest
ich akurat tyle, ile dzieci w grupie. Prosi dzieci, aby odnalaz∏y czarodziejskie guziki. Starsze dzieci mogà ju˝ uzasadniaç swój wybór
(co wymaga rozumowania drogà analogii),
opowiadaç o niezwyk∏ej mocy i czarodziejskich w∏aÊciwoÊciach swoich guzików oraz
wymyÊlaç dla nich imiona.
Dzieci z radoÊcià wyszukujà guziki spe∏niajàce ˝yczenia, guziki odstraszajàce choroby, guziki, dzi´ki którym mo˝na zrozumieç
mow´ zwierzàt itp.
Nie zawsze by∏em guzikiem
Materia∏y: kolorowe, srebrne lub z∏ote guziki,
farby, p´dzelki, kartki z bloku rysunkowego.
wychowanie w przedszkolu
z praktyki
Nauczyciel wczeÊniej w szafkach lub szufladach dzieci ukrywa guziki (najlepiej, ˝eby
by∏y one kolorowe, z∏ote, srebrne lub b∏yszczàce). Potem prosi dzieci, aby ich poszuka∏y
i opowiada: Guziki, które trzymacie w r´kach
nie sà zwyk∏ymi guzikami. Pos∏uchajcie opowieÊci tego, którego ja wylosowa∏am: Nie zawsze by∏em guzikiem. Dawno, dawno temu by∏em ksi´ciem. Mia∏em wszystko – wielki
zamek, s∏u˝b´, karoc´, ale z nikim nie chcia∏em si´ podzieliç swoim bogactwem. Pewnego
dnia jedna z wró˝ek zamieni∏a si´ w ma∏à,
biednà dziewczynk´, która w zimny, deszczowy
wieczór zapuka∏a do mojego zamku. Wyjrza∏em przez okno i zobaczy∏em, jak trz´sie si´
w porwanych ∏achmanach.
Czego chcesz – zapyta∏em?
Dobry panie, wpuÊç mnie do Êrodka, zimno
mi bardzo. Czy mog´ si´ u Ciebie ogrzaç?
Spojrza∏em na nià niech´tnie. Nie mia∏em
ochoty tego brudasa wpuszczaç do domu,
wi´c odpowiedzia∏em: – WynoÊ si´, nie
mam czasu.
Dziewczynka zacz´∏a p∏akaç i prosiç o kubek goràcej herbaty i kromk´ chleba, ale ja
ze z∏oÊcià zamknà∏em okno i mruknà∏em
niech´tnie: – Nic Ci do mojej herbaty i do
mojego chleba. Guzik Ci dam.
W tym momencie na chwil´ zasz∏o s∏oƒce,
zaczà∏ wiaç zimny wiatr, a przede mnà stan´∏a
wró˝ka i powiedzia∏a:
JesteÊ z∏ym, samolubnym ksi´ciem, który
nie umie si´ z nikim dzieliç. Sam wyda∏eÊ
na siebie wyrok. Powiedzia∏eÊ: „guzik Ci
dam”, wi´c ja teraz dam ci nauczk´ i zamieni´ ci´ w guzik. I tak pokutuj´ za swoje
z∏e serce, jako ten w∏aÊnie guzik.
5/2004
Dzieci po wys∏uchaniu opowiadania nauczycielki, zastanawiajà si´, jak mog∏y wyglàdaç wczeÊniejsze losy ich guzików. Potem
malujà „prawdziwe” postacie guzików farbami i opowiadajà ich przygody.
Ja najbardziej zapami´ta∏am dzieci´ce
opowieÊci o z∏ej krawcowej, która specjalnie
szy∏a krzywe ubrania, o niegrzecznym kotku,
który w nocy wykrada∏ biednym myszkom jedzenie i... o dobrej Ani, którà wró˝ka zaczarowa∏a w guzik przez pomy∏k´.
Co si´ zmieni∏o?
Dzieci siedzà w kó∏eczku lub przy stoliku.
Nauczyciel uk∏ada guziki i prosi dzieci, aby
spróbowa∏y je zapami´taç. Potem dzieci zamykajà oczy lub odwracajà si´, a nauczyciel
zakrywa jeden guzik kubeczkiem lub zabiera:
Spróbujcie odpowiedzieç, jakiego guzika
brakuje?
Guzikowy walczyk
Nauczycielka przyszywa guziki na Êrodku
cienkich chust lub apaszek (6-latki przyszywajà je samodzielnie) Dzieci trzymajàc swoje chusty taƒczà przy muzyce, Êpiewajà piosenk´ do melodii Bia∏ego walczyka:
Taƒczà guziki raz, dwa, trzy,
a razem z nimi taƒczymy my.
Taƒczà guziki weso∏o,
a my kr´cimy si´ w ko∏o.
Guzikowe kwiaty
Na znak nauczyciela dzieci chowajà chusty
z guzikami w d∏oniach tak, aby nie by∏o ich
287
31
z praktyki
˝ych kolorowych kartonach las z guzików
w czterech porach roku. Dzieci najpierw losujà por´ roku, potem wybierajà odpowiednie dla niej kolory guzików i wyklejajà (drzewa, krzewy, zwierz´ta, ptaki, kwiaty itp.)
widaç. Na sygna∏ muzyczny powoli otwierajà
d∏onie uwalniajàc swoje kwiaty, które „rozkwitajà”.
Wie˝e z guzików
Zabaw´ t´ mo˝na przeprowadzaç w grupach
lub indywidualnie. Zadaniem dzieci jest u∏o˝enie jak najwy˝szej wie˝y z guzików w okreÊlonym czasie. Nauczyciel daje sygna∏ rozpocz´cia i zakoƒczenia zabawy. Starsze dzieci
bez trudu wybierajà guziki odpowiednie do
budowania – o zbli˝onej do siebie wielkoÊci
i strukturze. Dostrzegajà te˝ zwiàzek mi´dzy
wielkoÊcià guzików i budowanych wie˝, dlatego przewa˝nie si´gajà po najwi´ksze guziki.
32
Guzikowe pude∏ka
Materia∏y: niewielkie pude∏ka, guziki, p´dzelki, klej.
Nauczycielka dzieƒ wczeÊniej prosi dzieci
o przyniesienie niewielkich pude∏ek. Zadaniem dzieci jest dok∏adne oklejenie pude∏ek
kolorowymi guzikami. Takie pude∏ka mogà
byç wspania∏ym prezentem dla mamy lub
babci.
Fot. G. Bryk, M. Kozio∏/WSiP
Obrazki z guzików
Materia∏y: kartony z bloku technicznego
z narysowanymi konturami (je˝, s∏oƒce, jab∏ko itp.), guziki, p´dzelki, klej.
Nauczycielka przygotowuje dzieciom
miejsca pracy – do kilku miseczek wsypuje
guziki, rozk∏ada pojemniki z klejem i p´dzelki. Nast´pnie prosi, aby dzieci wylosowa∏y
kartki z ró˝nymi rysunkami (du˝e kontury,
np. s∏oƒca, je˝a). Zadaniem dzieci jest przyklejanie guzików na kontury, tak, aby powsta∏a kolorowa praca.
Przeprowadzajàc takie zaj´cia, zawsze
z radoÊcià patrz´, jak dzieci z wypiekami na
twarzy bawià si´ i uczà. Trudno mi wtedy
oprzeç si´ myÊli, ˝e tak naprawd´ warunkiem
ciekawych zaj´ç w przedszkolu nie sà wcale
doskona∏e pomoce naukowe. Czasem wystarczy dobry pomys∏, troch´ serca i wyobraêni, aby organizowaç wspania∏e sytuacje
edukacyjne sprzyjajàce wielostronnemu rozwojowi naszych wychowanków. Cztery pory roku
Materia∏y: cztery du˝e kolorowe kartony, guziki, p´dzelki, klej, cztery wizytówki pór roku
do losowania.
Nauczycielka dzieli dzieci na cztery grupy, których zadaniem b´dzie wykleiç na du-
BEATA SZUROWSKA
288
nauczycielka Przedszkola „RoÊnij z DIDASKO”
w Warszawie
wychowanie w przedszkolu