POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

Sygn. akt I Ns 436/12
POSTANOWIENIE
Dnia 27 lutego 2013r.
Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący : Sędzia Sądu Rejonowego Izabela Siewierska
Protokolant : st. sekr. sąd. Edyta Kukuczka
po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2013 r. w Strzelcach Opolskich
na rozprawie
sprawy z wniosku J. K.
o stwierdzenie nabycia spadku po C. A. (2im) K.
I. stwierdza, że spadek po C. A.(2im) K.zmarłej dnia 6 kwietnia 2012r. w O., ostatnio stale zamieszkałej w D. na
podstawie ustawy nabyli:
jej mąż J. K. (syn J. i H.) wprost
jej siostra M. Z. (córka S. i I.) z dobrodziejstwem inwentarza
po ½ części każdy z nich;
II. poleca Komornikowi Skarbowemu przy Urzędzie Skarbowym w S. sporządzenie spisu inwentarza majątku
spadkowego C. A. (2im) K.;
III. kosztami postępowania obciąża strony w zakresie w jakim je poniosły.
UZASADNIENIE
Pismem z dnia 3 lipca 2012 roku wnioskodawca J. K.wniósł o stwierdzenie, że spadek po C. K.zmarłej dnia 6 kwietnia
2012 roku w O.i ostatnio zamieszkałej w D. na podstawie ustawy nabyli – J. K.jako mąż spadkodawczyni w ½ części
oraz matka I. C.i siostra M. Z.w ¼ części.
Uzasadniając wnioskodawca podniósł, iż C. K.ostatnio zamieszkała w D. zmarła dnia 6 kwietnia 2012 roku. Jej
spadkobiercami są mąż oraz matka i siostra. Spadkodawczyni nie pozostawiła po sobie testamentu. Innych osób
uprawnionych do dziedziczenia nie ma.
W dniu 4 września 2012r. wnioskodawca złożył wniosek o uchylenie się od skutków prawnych złożonego przez
siebie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Na rozprawie w dniu 28 listopada 2012 roku
wnioskodawca podniósł, iż oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza złożył pod wpływem
błędu, po popełnieniu którego o tym fakcie bezzwłocznie zawiadomił Sąd. Zdaniem wnioskodawcy błąd polegał na
niewłaściwym zrozumieniu konsekwencji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, bowiem wnioskodawca nie
zdawał sobie sprawy ze skutków złożonego oświadczenia, nie rozumiejąc pouczenia Sądu.
Postanowieniem z dnia 30 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich zatwierdził uchylenie się
wnioskodawcy od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu spadku po C. A. (2 im.) K. z dobrodziejstwem
inwentarza. Postanowienie to nie zostało zaskarżone apelacją.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
C. A.(2im.) K., córka S. C.i I. C.zd. K., urodzona w dniu (...)w G., zmarła w dniu 6 kwietnia 2012 roku w O., ostatnio
stale przed śmiercią zamieszkiwała w D. przy ulicy (...). Zmarła w chwili śmierci pozostawała w związku małżeńskim
z wnioskodawcą.
Dowód:
- odpis skrócony aktu zgonu k. 3
Zmarła spadkodawczyni była właścicielką działek nr (...)z mapy (...), stanowiących grunty orne, sad oraz zabudowane
podwórze, dla której to nieruchomości prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich księga wieczysta
nr (...).
Dowód:
- odpis księgi wieczystej nr (...) k. 5-8
C. A.(2im.) K.zmarła w dniu 6 kwietnia 2012 roku w O., ostatnio stale przed śmiercią zamieszkując w D. przy ulicy
(...). W chwili śmierci była w związku małżeńskim z J. K.. Pomiędzy małżonkami nie było orzeczonej separacji.
Spadkodawczyni nie miała dzieci, w tym przysposobionych, czy też pozamałżeńskich lub wcześniej zmarłych. Ojciec
spadkodawczyni zmarł w 1991 roku. Z rodzeństwa spadkodawczyni posiadała tylko siostrę M. Z..
Zmarła nie pozostawiła testamentu, nikt nie został uznany za niegodnego dziedziczenia po niej. Uprzednio nie toczyło
się postepowanie spadkowe po zmarłej C. K..
Dowód:
- zapewnienie spadkowe wnioskodawcy k. 16
- zeznania uczestniczek postepowania k.16
J. K. na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2012 roku oświadczył, iż spadek po zmarłej spadkodawczyni przyjmuje
z dobrodziejstwem inwentarza jako spadkobierca ustawowy, jednakże ostatecznie oświadczył, iż na skutek
niewłaściwego zrozumienia konsekwencji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza zamierza spadek przyjąć
wprost. Oświadczenie tej treści złożył na rozprawie w dniu 28 listopada 2012r. Postanowieniem z dnia 30 listopada
2012 roku Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich zatwierdził uchylenie się wnioskodawcy od skutków prawnych
oświadczenia o przyjęciu spadku po C. A. (2 im.) K. z dobrodziejstwem inwentarza.
M. Z. przyjęła spadek po zmarłej spadkodawczyni z dobrodziejstwem inwentarza jako spadkobierca ustawowy
składając stosowne oświadczenie na rozprawie w dniu 31 sierpnia 2012r.
Matka spadkodawczyni I. C. w dniu 21 września 2012 roku przed notariuszem M. F. złożyła oświadczanie o odrzuceniu
spadku po zmarłej C. K..
Dowód:
- oświadczenia spadkowe k. 17, 39
- zeznania wnioskodawcy k. 39
- akta sprawy I Ns 624/12 Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich
Sąd zważył, co następuje:
Przedmiotem niniejszego postępowania było stwierdzenie nabycia spadku po C. A.(2im.) K.zmarłej w dniu 6 kwietnia
2012 roku w O., ostatnio stale zamieszkałej w D..
Art. 1025 § 1 k.c. stanowi m. in., że Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku
przez spadkobiercę. Zatem zainteresowanymi w zgłoszeniu żądania stwierdzenia nabycia są nie tylko spadkobiercy
lub ich następcy prawni, lecz także wszystkie inne osoby mające interes prawny w prawidłowym wykazaniu
następstwa po spadkodawcy. Do kręgu osób uprawnionych do złożenia wniosku należy przede wszystkim zaliczyć
każdego spadkobiercę oraz następców prawnych spadkobiercy, nabywcę spadku lub udziału w spadku, wierzyciela
spadkodawcy lub wierzyciela spadkobiercy.
Według art. 670 k.p.c. w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku Sąd bada, kto jest spadkobiercą oraz w
oparciu, o jaki tytuł powołania następuje dziedziczenie.
W myśl art. 926 k.c. powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu, zaś dziedziczenie ustawowe co do całości
spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce
lub nie może być spadkobiercą.
Zgodnie z treścią art. 931 i następnych przepisów kodeksu cywilnego w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do
spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca
małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. W braku zstępnych spadkodawcy do spadku
powołani są z ustawy jego małżonek i rodzice (art. 932 § 1 k.c.). § 2 tego przepisu stanowi, że udział spadkowy każdego z
rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo
rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi
połowę spadku. Natomiast § 4 tego przepisu stanowi, że jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia
spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
Art. 933 § 1 k.c. stanowi, iż udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi
rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.
Wobec faktu, iż spadkodawczyni nie dokonała rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci w formie
testamentu, nie powołując tym samym spadkobiercy testamentowego, w niniejszej sprawie nastąpiło dziedziczenie
ustawowe.
W oparciu o przedstawione w toku sprawy dokumenty oraz przeprowadzone dowody Sąd uznał, iż zaistniały
przeszkody, ażeby orzec o stwierdzeniu nabycia spadku zgodnie z wnioskiem J. K., jednakże nie było podstaw do
merytorycznego oddalenia samego wniosku. Przede wszystkim uczestniczka postępowania – matka spadkodawczyni
– odrzuciła spadek składając odpowiednie oświadczenie, a zatem zgodnie z art. 1020 k.c. została wyłączona od
dziedziczenia, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku. Tym samym spadkobiercami C. A. (2 im.) K. stali się jedynie
wnioskodawca i M. Z.. Odziedziczyli oni spadek po połowie, co wynika z zacytowanej wyżej podstawy prawnej.
Sąd przychylił się do stanowiska wnioskodawcy, który po złożeniu już oświadczenia o sposobie przyjęcia spadku,
wniósł o uchylenie się od skutków prawnych tego oświadczenia.
Zgodnie z regulacją art. 84 § 1 i 2 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków
prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego
skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy,
albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej
nieodpłatnej. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie
woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
W orzecznictwie podnosi się, iż warunkiem prawnej doniosłości błędu w świetle art. 84 k.c. jest przede wszystkim
to, aby błąd składającego oświadczenie woli dotyczył treści czynności prawnej. Przepis ten zakłada więc istnienie
po stronie składającego oświadczenie woli mylnego wyobrażenia o treści tego oświadczenia (pomyłka) lub o takich
okolicznościach, jak np. fakty, do których odnosi się to oświadczenie, normy prawne, mające zastosowanie do
dokonywanej czynności prawnej, albo skutki prawne dokonywanej czynności prawnej (Wyrok SN z 2010-10-29, I CSK
595/09).
Zdaniem Sądu wnioskodawca uprawdopodobnił przesłanki tego, iż w chwili składania oświadczenia woli posiadał
mylne wyobrażenie co do jego treści, o czym stwierdził składając w toku sprawy swe zeznania.
Na tej podstawie Sąd zatwierdził wnioskodawcy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu spadku
po C. K. z dobrodziejstwem inwentarza, które wnioskodawca złożył w dniu 31 sierpnia 2012 roku. Orzeczenie to stronie
nie zaskarżyły apelacją.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd orzekł o stwierdzeniu nabycia spadku po połowie między wnioskodawcą, a M. Z., z
tym, że uwzględniając oświadczenia stron Sąd przyjął, że M. Z. nabyła spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zaś J.
K. – wprost.
Na skutek tego, iż jeden ze spadkobierców nabył spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a dotychczas spis taki nie
został wykonany Sąd, w myśl art. 644 k.p.c., polecił Komornikowi Skarbowemu przy Urzędzie Skarbowym w S. jego
sporządzenie.
Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia treść art. 520 § 1 k.p.c.
Mając powyższe na uwadze, w oparciu o powołane przepisy, Sąd orzekł, jak w sentencji postanowienia.