Czy rolnik i urzędnik w jednej osobie to dobre połączenie…?

Czy rolnik i urzędnik w jednej osobie to dobre połączenie…?

Jesienią
też się ruszamy!
Borowiki,
podgrzybki,
maślaki
czytaj na str. 22
Radosław Szatkowski
Z OJCA
NA SYNA
Czy rolnik i urzędnik
w jednej osobie
to dobre połączenie…?
Bądźmy refleksyjni
Mahatma Gandhi
Mahatma Gandhi
Katarzyna Dorosz
FRAGMENT KSIĄŻKI „DROGA DO SZCZĘŚCIA”
Radość Życia
Redaktor Naczelna
Katarzyna Dorosz
tel. 537 499 944
[email protected]
Manager ds. Reklamy
i Marketingu
Damian Dorosz
[email protected]
Skład i opracowanie graficzne
Alfa Skład Łukasz Bieszke
tel. 501 539 159
[email protected]
Sekretarz Redakcji
Waldemar Gabis
[email protected]
Wydawca
Homo Homini
Opiekunka portali
[email protected]
Facebook.com/
radosczyciamagazyn
twitter.com/radoscmagazyn
Pinterest.com/radoscmagazyn
Wszelkie przedruki wyłącznie
za pisemną zgodą wydawcy.
Kontakt do redakcji:
[email protected]
www.radosczycia.org
Magazyn Radość Życia dystrybuowany jest bezpłatnie w Uniwersytetach Trzeciego Wieku,
Urzędach Marszałkowskich, Miast i Gmin, Klinikach Medycznych
Szczególne Podziękowania kierujemy do wszystkich Firm i Instytucji, które współfinansują wydawanie
magazynu „Radość Życia“. To dzięki Państwa pomocy udaje nam się zrobić coś dobrego dla innych.
10% dochodu z reklam zostanie przeznaczone
na rzecz Fundacji „Pomagam Homo Homini”,
która w ten sposób wspiera dzieci chore na raka, niepełnosprawne oraz osoby starsze.
Na bieżąco wspieramy rehabilitację Daniela i Dawida z Gałąźni Wielkiej.
Nasza gazeta jest monitorowana przez: Instytut Monitorowania Mediów
MIASTO PRZYJAZNE SENIOROM
Co nowego w Gdańsku?
Rozmawiamy z prezydentem Gdańska Pawłem Adamowiczem.
talentów wokalnych w wykonaniu seniorów”.
I tak dalej.
Naszym zdaniem niezmiernie ważne są
projekty i wydarzenia oparte na budowaniu
międzypokoleniowej więzi i tworzeniu okazji
do wspólnego spędzania czasu. A więc nie
tylko korzystanie, ale także współtworzenie,
aktywność.
Gunter Grass, a w zasadzie figura
gdańskiego noblisty, zasiadł we
Wrzeszczu na ławeczce obok figury
Oskara, bohatera „Blaszanego bębenka”.
Tak, 16 października, a więc w dniu urodzin wielkiego gdańskiego pisarza, zasiądzie
on obok Oskarka na ławeczce nieopodal fontanny przy placu Wybickiego. A więc niedaleko miejsca, w którym spędził młodość.
1 października to Międzynarodowy
Dzień Osób Starszych. Wiadomo
ilu w Gdańsku jest seniorów, osób,
powiedzmy, powyżej 60 roku życia?
- Około 120 tys. czyli dosyć dużo.
W Gdańsku ten jeden dzień przekształcił
się w cały miesiąc: Październik
Miesiącem Seniora. Dlaczego?
- Do tej pory był praktycznie weekend seniora. Ale jak się okazało to mało, co w dużej mierze uświadomili nam sami seniorzy.
A poza tym została poszerzona formuła.
A więc teraz to nie tylko imprezy dla seniorów,
ale też imprezy prze seniorów przygotowane.
Przygotowanych zostało
z tej okazji wiele atrakcji.
- Do współpracy przy tworzeniu oferty dedykowanej seniorom zaprosiliśmy samych
zainteresowanych, czyli seniorów z gdańskich klubów i kół seniora. A także podmioty,
z którymi z powodzeniem współpracowaliśmy w poprzednich edycjach Gdańskich Dni
Seniora. I muszę Pani powiedzieć, że bardzo
mnie cieszy coraz większe zainteresowanie
działaniami adresowanymi do osób starszych. Dlatego co roku wzbogacamy naszą
ofertę i nawiązujemy współpracę z nowymi
partnerami.
Ponadto ogromną wartością tegorocznej,
trzeciej już edycji Gdańskich Dni Seniora jest
współtworzenie wydarzeń przez samych
seniorów. Przykładem takiego działania jest
na przykład„Art-Age. Przegląd małych form
scenicznych”. Albo Gdański Festiwal Seniorów „Cantantes Seniorumque, czyli przegląd
Gdańsk wygrał Europejską
Rowerową Rywalizację Miast. Na
czym rywalizacja polegała?
To wielki sukces – Gdańsk bezapelacyjnie wygrał „European Cycling Challenge”we
wszystkich kategoriach, bijąc wszystkie dotychczasowe rekordy z poprzednich edycji.
Tytuł Rowerowej Stolicy Polski zobowiązuje. Z uporem „Kręciliśmy kilometry dla
Gdańska”. Kręciliśmy dziesiątki, setki, tysiące
kilometrów. Kręciliśmy mimo zmęczenia,
bólu nóg, deszczu i wszędobylskiego wiatru.
Ale co najważniejsze kręciliśmy najlepiej ze
wszystkich w Europie.
W naszej drużynie aktywnie jeździło ponad
2,6 tys. osób, to najwięcej spośród wszystkich
39 miast uczestniczących w rowerowym wyzwaniu. W ciągu miesiąca udało nam się wykręcić rekordowe 450 tys. km. Gdańsk jako
pierwsze miasto w historii wygrał Rowerową
Rywalizację Miast w obu kategoriach. W kategorii generalnej wyprzedziliśmy dużo większe miasta: Rzym, Barcelonę, Warszawę oraz
Wrocław. W kategorii na Najbardziej Rowerowe Miasto (km/1000 mieszkańców) Gdańsk
osiągnął rewelacyjny wynik 978 km, wyprzedzając litewskie Telsze 846 km oraz szwedzką
Umeę 805 km.
Wśród indywidualnych uczestników najlepszy wynik w osiągnęli: Piotr Krzemiński
2427 km, Jakub Opoczyński 2255 km (obaj
z Urzędu miejskiego w Gdańsku) oraz Krzysztof Makulski 2250 z Urzędu Celnego w Gdańsku. Osiągnięcie tak rewelacyjnych wyników
wymagało wiele determinacji i wysiłku, gdyż
uczestnicy wielokrotnie pokonywali ponad
100 km dziennie.
Wygraną w „Rowerowej Rywalizacji Miast”
udowodniliśmy, że Gdańsk jest niezaprzeczalnie rowerową stolicą Polski, a jednocześnie
wyraźnie zaznaczyliśmy swoją obecność na
mapie rowerowej Europy.
Pragnę podziękować wszystkim rowerzystkom i rowerzystom za tak wspaniałe zaangażowanie. Wygrana Gdańska w „European Cycling Challenge” to sukces każdego z nas.
Miasto posiada bardzo dobrze
rozwiniętą sieć dróg rowerowych.
Sieć naszych dróg rowerowych jest jedną
z najbardziej rozbudowanych w kraju. Na koniec zeszłego roku liczyła 470 kilometrów.
Zaczynaliśmy skromnie. Pierwsze trasy
rowerowe w Gdańsku zostały wytyczone
w pierwszej połowie lat 90. poprzez obniżenie krawężników, wymalowanie linii rozgraniczających ruch pieszych i cyklistów oraz
symboli roweru na istniejących szerokich
chodnikach m.in. w ciągu al. Rzeczypospolitej
i al. Jana Pawła II. Pierwotnie były to niepołączone odcinki. Następnie budowano ścieżki
dla rowerów o nawierzchni z niewygodnej
dla rowerzystów wypukłej betonowej kostki
brukowej z fazą (tzw. kostka Bauma), później
upowszechniły się nawierzchnie z gładkiej
kostki, a obecnie powstające ścieżki mają
głównie nawierzchnię z czerwonego asfaltu.
Równolegle z budową nowych odcinków
postępuje integracja niepołączonych dotąd
odcinków, uzupełniana wspomagającymi
bezpieczeństwo rozwiązaniami na skrzyżowaniach, progami zwalniającymi, sygnalizatorami świetlnymi, śluzami rowerowymi
(ul. Wita Stwosza), monitorowanymi parkingami itd.
Proszę jeszcze powiedzieć coś o akcji
BAND – Banku Nasadzeń Drzew.
Gdańsk to jedno z najbardziej zielonych
dużych miast Polski. Tereny zielone stanowią
ponad 20 % powierzchni miasta – więcej niż
w Warszawie, Wrocławiu czy Krakowie. Jednak procesy inwestycyjne sprawiają, że co
roku wycina się drzewa. Wycinane są również
drzewa chore i stanowiące zagrożenie dla
mieszkańców. Teraz każdy gdańszczanin będzie mógł zaproponować nowe miejsce do
nasadzeń! Umożliwi to nowoczesna aplikacja
BAND. To pierwsze tego typu przedsięwzięcie
w Polsce!
Mówiąc w skrócie BAND – Bank Nasadzeń
Drzew – to aplikacja pozwalająca łatwo i szybko wskazać na mapie Gdańska miejsca, w których warto posadzić nowe drzewa lub krzewy. Wystarczy tylko wejść na stronę BANDgdansk.com lub www.gdansk.pl/band, wybrać
lokalizację, preferowane gatunki drzew oraz
podać swoje dane kontaktowe.
Od lat było moim marzeniem, by umożliwić każdemu z mieszkańców Gdańska posadzenie swojego drzewa. Pamiętam drzewa,
które sam sadziłem i potem przez lata obserwowałem ich powolny wzrost. Trudno było
znaleźć sposób, aby móc to urzeczywistnić.
Z pomocą przyszły dopiero technologie,
które intensywnie włączamy w rozwój i zarządzanie miastem. Każdy będzie miał okazję
sprawić, że Gdańsk będzie jeszcze bardziej
zielony i opiekować się przez dekady wybranym drzewem.
3
Z ojca na syna…
Czy rolnik i urzędnik w jednej osobie to dobre
połączenie…? Radosław Szatkowski to rolnik
z województwa pomorskiego, a jedocześnie
urzędnik, który kieruje pracą kluczowej dla
branży instytucji – Agencji Rynku Rolnego.
PRZEDSIĘBIORCA ROLNY….
Jak sam o sobie mówi, Radosław Szatkowski to rolnik z dziada pradziada. Jego
nieżyjący już ojciec – znany i ceniony
działacz społeczny, był z zawodu i zamiłowania ogrodnikiem. Zaszczepił w synu
miłość do roli i do ogrodnictwa. Rolnicza droga zawodowa Szatkowskiego od
zawsze związana jest z roślinną produkcją towarową. Gospodarz na 140 hekta-
4
rach w powiatach puckim i wejherowskim uprawia zboża i rośliny motylkowe
z przeznaczeniem na kwalifikowany materiał siewny, a 7 hektarów stanowią łąki.
Gospodarstwo jest wyspecjalizowane
i dobrze zmechanizowane. Ale gdy tylko może, Radosław Szatkowski zamienia
garnitur na strój roboczy. W piątek wieczorem wraca z Warszawy na Pomorze,
a już w sobotę rano rozpoczyna pracę
i gospodarskim okiem dogląda upraw.
Żartobliwie nazywa siebie kapitanem
nakreślającym kierunek, w którym płynie
jego statek. Zgodnie z tymi słowami, co
sobotę określany jest tygodniowy plan
działań.
Poza produkcją towarową co roku w gospodarstwie produkuje się 15-20 tysięcy
sztuk chryzantem. I pomidory szklarniowe, które podbijają podniebienia przyjaciół rodziny Szatkowskich.
Jak rolnik ocenia bieżący sezon? Wbrew
pozorom dobrze, bo północna część kraju
została w dużej mierze oszczędzona przez
suszę, a letnia pogoda ułatwiła żniwa.
Gospodarstwo rodziny z Pomorza
to nie tylko produkcja roślinna. I tu znów
odwołujemy się do ojca Radosława Szatkowskiego, który zaraził miłością do koni
synową i wnuczkę, czyli żonę i córkę
Radosława. Dziś w gospodarstwie funkcjonuje szkółka jeździecka dysponująca
Radosław Szatkowski
swoją karierę urzędniczą
rozpoczął jako kierownik
Sekcji Filii szczecińskiego
Oddziału Terenowego
Agencji Rynku Rolnego.
11 sztukami tych zwierząt. Do tego po podwórzu biegają trzy olbrzymie, przyjazne
Berneńskie Psy Pasterskie, które czekają
cały tydzień na swojego pana i po jego
przyjeździe nie odstępują go na krok.
URZĘDNIK...
Radosław Szatkowski swoją karierę
urzędniczą rozpoczął jako kierownik Sekcji Filii szczecińskiego Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego. Po reformie samorządowej tworzył nowy oddział
w Gdyni i wkrótce po tym stanął na jego
czele. I tak rozpoczęła się droga urzędniczej kariery, która doprowadziła do stanowiska prezesa Agencji.
Doświadczenie i wiedza rolnicza pomaga w kierowaniu instytucją obsługującą
sektor rolny, pozwala spojrzeć na problem z szerszej perspektywy – przekonuje Radosław Szatkowski. I od razu dodaje,
że pracownicy Agencji to profesjonalny
zespół urzędników, prawników. On z kolei
jest także rolnikiem. Takie połączenie teorii z praktyką, znajomości mechanizmów
krajowych i unijnych ze specyfiką rolnictwa usprawnia pracę i inicjuje uproszczenia wielu procedur.
CZŁOWIEK Z PASJĄ…
Rolnik i prezes Szatkowski nie wyobraża
sobie innego miejsca do życia niż wieś –
otwarta przestrzeń, kontakt z naturą, proste i tradycyjne wartości przekazywane
przez pokolenia. Sam stara się kierować
zasadami przekazanymi przez rodziców.
W szczególności przez ojca, który był
równie aktywnym człowiekiem – odpo-
JAK ROLNIK OCENIA
BIEŻĄCY SEZON? WBREW
POZOROM DOBRZE,
BO PÓŁNOCNA CZĘŚĆ
KRAJU ZOSTAŁA
W DUŻEJ MIERZE
OSZCZĘDZONA PRZEZ
SUSZĘ, A LETNIA POGODA
UŁATWIŁA ŻNIWA.
zapadły tamte smaki… domowej roboty
masło, mamine sery, kiełbasy czy kaszanki. Świniobicia, które były okazją do spotkania rodziny i przyjaciół przy wspólnym
stole, zajadania się smakołykami.
Jak twierdzi Szatkowski – nowoczesność i postęp są bardzo ważne, ale ceną
jakie za nie płacimy jest brak integracji lokalnych społeczności.
Wydaje się, że mnogość obowiązków
i prestiżowe stanowisko nie zmieniły rolnika Radosława Szatkowskiego, dla którego najważniejszą wartością jest rodzina
i przyjaciele. Przy odrobinie wysiłku zdaje
się znaleźć również czas na pasje – muzykę i sport oraz odpoczynek – głównie
relaks w domowych pieleszach i spacery
z psami.
W swoim życiu Radosław Szatkowski
kieruje się wartościami i ideami przekazanymi przez ojca – rodzina, ciężka praca,
uczciwość, gra fair play. I z tym bagażem
wiedzy, zasad i doświadczenia chce zaistnieć w polskiej polityce.
wiedzialną i mądrą głową rodziny, autorytetem dla dzieci, społecznikiem, zawodowym ogrodnikiem, posłem PSL.
Gospodarz z rozrzewnieniem wspomina wieś swojego dzieciństwa – bliskie
kontakty między sąsiadami, piejące koguty i dużo zwierząt. Szczególnie w pamięć
5
ZDROWIE
SEN i jego
zaburzenia
- część 1
Sen jest bardzo ważny dla człowieka, wszak
«przesypiamy» 1/3 swojego życia - mężczyźni
okolo 8 godzin, a kobiety około 6.5 godziny
na dobę. Największymi śpiochami są
australijczycy ze średnią 9 godzin a najmniej
śpią mieszkańcy Azji - poniżej 6 godzin,
rasa czarna śpi mniej niż biała a osoby
w wieku starszym śpią krócej od młodych.
dochodzi do przyspieszonego podziału
komórek a wiec i regeneracji organizmu,
w tej fazie wydziela się najwięcej hormonu
wzrostu i także dochodzi do zjawiska tzw.
lunatykowania.
Ostatnią fazą snu jest tzw. sen paradoksalny powtarzany w trakcie nocy co około
90 minut.
Charakteryzuje go aktywność mózgu
zbliżona do tej obserwowanej po obudzeniu: przyspieszony lub bardzo zwolniony
puls, znaczne rozluźnienie mięśni i nieregularny oddech. To głównie w tej fazie śnimy marzenia senne.
Cykle snu powtarzają się naprzemiennie
przez całą noc.
GORZEJ BEZ SNU
Na zaburzenia snu cierpi ponad 30%
populacji, około 15% musi zażywać leki
ułatwiające zaśnięcie. Brak lub niedostatek snu ma ogromne konsekwencje dla
naszego zdrowia.
Wzrasta ryzyko wypadku komunikacyjnego czy w pracy. Wzrasta wrażliwość na
ból, spada refleks, odporność organizmu
zmniejsza się przez co łatwiej łapiemy
wszelkie infekcje, dochodzi do zaburzenia w metabolizmie glukozy, co z czasem
może doprowadzić do cukrzycy. U kobiet
wzrasta ryzyko zachorowania na raka piersi a u obu płci łatwiej dochodzi do rozwoju
otyłości i nadciśnienia tętniczego.
Niedobór snu to także problemy psychiczne: nadmierna drażliwość, wybuchowość, mniejsze zdolności zapamiętywania i skłonność do podejmowania
nieprzemyślanych decyzji.
SAMO ZJAWISKO SNU
DZIELIMY NA 5 FAZ
SKŁADAJĄCYCH SIĘ
NA ZDROWY SEN.
Na poziomie hormonalnym za wywołanie
snu odpowiada zatrzymanie syntezy histaminy, która pozwala mózgowi na utrzymanie jego aktywnosci a całym tym procesem
steruje jedno z jąder mózgu.
SEN RAZY 5
Samo zjawisko snu dzielimy na 5 faz
składających się na zdrowy sen.
6
Pierwszą z nich jest tzw. sennośćc czyli
stan między jawą a snem, która u zdrowego człowieka trwa okolo 20 minut.
Następnym stadium jest tzw. sen lekki czyli już śpimy, ale jeszcze jesteśmy
wrażliwi na bodźce zewnętrzne. Kolejne dwie fazy to tak zwany sen głęboki,
ktory trwa niecałe dwie godziny i jest
on najważniejszy dla zdrowia. To wtedy
Dobrego I odpowiednio długiego snu
potrzebujemy wszyscy, aby prawidłowo
funkcjonować. Ani my ani zwierzęta nie
potrafimy się obejść bez snu. Hmm…
z jednym wyjątkiem! Samice ork i delfinów
przez pierwszy miesiąc po porodzie nie
śpią w ogóle (podobnie jak ich dzieci). Maluchom pozwala to na ochronę przed drapieżnikami, utrzymanie stałej temperatury
ciała, poza tym potrzebują bardzo często
wypływać na powierzchnię wody, aby zaczerpnąć powietrza. Po czterech-pięciu tygodniach powoli odzyskują swój naturalny
cykl snu.
Wszystkim Państwu życzę zdrowego snu
i miłych marzeń sennych.
dr Jacek Antczak, specjalista
anestezjologii i intensywnej terapii
ZDROWIE
PORUSZAJ SIĘ
BEZ PRZESZKÓD...
W kwiecie wieku, żyjąc pełnią życia, nieomal każdy marzy o wspaniałym
domu z dużym ogrodem. Niektórzy dokładają do tego jeszcze działkę
nad jeziorem lub morzem z wygodnym domkiem letniskowym.
Nikt nie zastanawia się wówczas, że schody na
tyłach willi czy parę stopni wiodących na pomost
mogą być w przyszłości nie lada wyzwaniem.
Z upływem czasu sił w nas ubywa,
a czasami zdarzają się nieprzewidziane
wypadki, które kończą się dysfunkcją narządów ruchu. Wydaje się wówczas, że
nigdy już nie uda się nam samodzielnie
zejść po schodach na zieloną trawę sadu
lub dotknąć bosymi stopami piasku plaży. Na szczęście nie musi tak być. Z pomocą przychodzi nam technika. Firma Acorn
jest producentem krzesełek schodowych
do stosowania na zewnątrz budynków. Są
to wygodne i łatwe w obsłudze urządzenia, które pozwalają na transport pasażerów w pozycji siedzącej. Dzięki nim osoby
starsze i każdy mający problemy z pokonywaniem schodów mogą swobodnie
przemieszczać się z jednego poziomu
budynku na drugi. Krzesełka schodowe
montowane są na szynie prostej, a ich
napęd stanowi elektryczny silnik zasilany
akumulatorami. Sterowanie tymi windami schodowymi jest niezwykle łatwe i odbywa się przy pomocy specjalnego pilota
lub przycisku umieszczonego w podłokietniku urządzenia. Niewątpliwą zaletą
krzesełek schodowych jest ich trwałość.
Krzesełka schodowe do stosowania na
zewnątrz są odporne na czynniki pogodowe. W komplecie, razem z urządzeniem zawsze dostarczany jest specjalny
pokrowiec, który dodatkowo je chroni –
tak więc deszczem lub śniegiem też nie
musimy się przejmować. Tor jezdny, czyli
szyna wykonana jest ze specjalnie powlekanego aluminium. W naszej ofercie
znajdują się krzesełka schodowe zarówno nowe, jak i używane. Te drugie zostały
dopuszczone do użytkowania i posiadają
stosowne atesty. Dodatkowo przed ponownym wykorzystaniem wszystkie ich
elementy sprawdzono i wymieniono te,
które tego wymagały.
Sprzęt ten jest objęty programem dofinansowania ze środków PFRON. Dotyczy
to zarówno krzesełek nowych, jak i używanych.
Osobom, które są bardziej mobilne
polecamy doskonałe urządzenia do pokonywania schodów, jakimi są schodołazy. Nie wymagają one montażu, gdyż są
samobieżnymi. Sprawdzają się doskonale
na każdych schodach i można je zabrać ze
sobą, gdyż swobodnie mieszczą się w bagażniku samochodu.
Dzięki krzesełkom schodowym i schodołazom nikt nie musi rezygnować ze
swoich marzeń o domu z ogrodem czy
działce nad jeziorem.
WINDY KRZESEŁKOWE
Rafał Kurzyna
tel.: 692 449 474
http://www.krzesla-schodowe.pl
SCHODOŁAZY
Grzegorz Krzemiński
tel.: 606 248 022
http://www.uzywane-schodolazy.pl
7
ZDROWIE
Układ limfatyczny zbudowany jest m.in. z naczyń chłonnych
włosowatych, węzłów chłonnych, pni chłonnych, przewodów
chłonnych. W jego naczyniach płynie chłonka (limfa – jeden
z płynów ustrojowych), będąca wieloskładnikowym płynem
tkankowym, dzięki któremu cały układ prawidłowo funkcjonuje.
Zdarza się jednak, że przepływ chłonki jest utrudniony i powstaje obrzęk limfatyczny: pierwotny lub wtórny.
Pierwotny obrzęk limfatyczny powstaje najczęściej w wyniku dziedziczności lub w wyniku wrodzonej niewydolności układu limfatycznego.
Wtórny obrzęk limfatyczny spowodowany jest zniszczeniem
węzłów chłonnych lub naczyń limfatycznych w przebiegu operacji, radioterapii, stanów zapalnych, unieruchomieniu, ciąży itp.
Niezależnie od przyczyny największy problem stanowią
obrzęki kończyn,
a szczególnie kończyny górnej, będący powikłaniem terapii
raka sutka. Po postawieniu diagnozy obrzęku oraz określeniu
jego wielkości i zaawansowania należy przystąpić do terapii.
Poza farmakologią i leczeniem chirurgicznym podstawowe
znaczenie w leczeniu obrzęków ma tzw. kompleksowa terapia przeciwobrzękowa ( KTP) obejmująca:
1) manualny drenaż limfatyczny ( MDL)
2) przerywaną kompresję pneumatyczną przy użyciu rękawów
na całą kończynę górną lub dolną
3) bandażowanie
4) używanie elastycznych wyrobów uciskowych
5) naukę ćwiczeń
6) stosowanie pozycji ułożeniowych
7) całodobową terapię tapingiem
8) elementy medycy fizykalnej
Cały okres terapii można podzielić na dwie części:
- intensywną i podtrzymującą.
W fazie intensywnej stosujemy manualny drenaż limfatyczny
przez 5 dni w tygodniu a gdy kończyna chudnie przechodzimy
do fazy podtrzymującej, stosując MDL przez 1-2 razy w tygodniu .
Osoba raz dotknięta obrzękiem limfatycznym do końca życia
narażona jest na ryzyko powracania tej dolegliwości. Istotne
znaczenie w kompleksowej terapii przeciwobrzękowej poza
MDL, kompresją pneumatyczną i tapingiem ma bandażowanie
i stosowanie wyrobów uciskowych.
Równocześnie należy uświadomić pacjentowi ogromną rolę
samodyscypliny, unikanie zagrożeń i edukowanie w zakresie
prowadzenia ćwiczeń oraz przeszkolenie najbliższych pacjenta
w zakresie bandażowania kończyny.
Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa nie jest usługą refundowaną.
8
Refundacją objęty jest 15 minutowy drenaż limfatyczny oraz drenaż mechaniczny.
Właściwy manualny drenaż limfatyczny ( MDL ) powinien trwać od
40 do 60 minut., podczas którego zastosowane są specjalne chwyty
do pobudzenia naczyń limfatycznych.
Przed rozpoczęciem kompleksowej terapii przeciwobrzękowej konieczna jest konsultacja lekarska celem wykluczenia przeciwwskazań, określenie wielkości obrzęku oraz ustalenie programu leczenia.
Kompleksową terapię przeciwobrzękową prowadzi:
NZOZ Sopockie Centrum Fizykoterapii i Rehabilitacji Sp. z o. o.
Sopot, ul. Kościuszki 38, tel. 58 551 15 12, 724 905 080
www.scfir.entro.pl
ZDROWIE
Oczy to jeden z najdelikatniejszych naszych organów. By dobrze
funkcjonował, trzeba o nie dbać.
Pomocne w tym może być prawidłowe odżywianie, bogate w różne
witaminy. Ważne jednak, by z ich
dostarczaniem nie przesadzać.
Suche powietrze, siedzenie przed
komputerem i telewizorem, dym
z papierosów czy spaliny – wszystko to wpływa negatywnie na nasze
oczy. Niemal każdy jest więc narażony na kłopoty ze wzrokiem. W Polsce ponad 10 mln osób nosi okulary.
By problemy ze wzrokiem zniwelować jak najbardziej niezbędne jest dostarczanie organizmowi witaminy A, która pobudza produkcję specjalnego śluzu nawilżającego oko. Z kolei brak tej witaminy może
doprowadzić m.in. do „kurzej ślepoty”, która
objawia się zaburzeniami widzenia przy słabym oświetleniu.
Należy spożywać przede wszystkim warzywa oraz owoce bogate w beta-karoten,
czyli prowitaminę A, która w organizmie
przekształca się w witaminę A. Są to m.in.
warzywa i owoce - marchew, pomidory, bro-
Witamina C występuje m.in. w cytrusach, porzeczkach, truskawkach, kiwi,
winogronie i ziemniakach, witamina E
w mięsie, podrobach, nabiale oraz
orzechach, marchwi, brokułach, szpinaku czy soi.
Oczom potrzebne są również kwasy
tłuszczowe omega-3, obecne w rybach
(łosoś, makrela, tuńczyk). Ich spożywanie pozwala m.in. złagodzić objawy
zespołu suchego oka, a także chroni
przed jaskrą, ponieważ obniża ciśnienie śródgałkowe.
kuły, morele, brzoskwinia, szpinak, szczaw,
botwina, czerwona papryka, dynia i cykoria.
Można ją także znaleźć w wątróbce, maśle,
margarynie, rybach, pełnotłustym mleku czy
żółtku jaja.
Witamina A to główne źródło dobrego
funkcjonowania wzroku, ale nie jedyne. Przydatne są także inne witaminy - C i E. Pierwsza
z nich potrzebna jest do procesu fotosyntezy
kolagenu, który zapewnia trwałość naczyń
krwionośnych oka. Druga zwiększa wchłanianie beta-karotenu w jelicie cienkim, co ma
wpływ na przyswajanie witaminy A.
Przydatne oczom są także minerały
mangan, selen i cynk, które usuwają wolne
rodniki. Mangan znaleźć można w czarnej
herbacie, orzechach i syropie klonowym,
cynk w grochu, fasoli, kaszy gryczanej, owocach morza, orzechach, produktach zbożowych, mięsie i rybach a selen w kukurydzy,
orzechach i rybach.
Pamiętajmy jednak, by nie przesadzić
z dostarczaniem powyższych składników do
organizmu. Bo nadmiar – także tych korzystnych elementów – najzwyczajniej w świecie
może szkodzić.
(red)
Medytacja w męskim wydaniu
Istnieją setki różnych form medytacji. Wiekszość z nas kojarzy medytacje z siedzeniem z nogami skrzyżowanymi na podłodze. Prawda jest
jednak taka, że medytować można siedząc na krześle, stojąc czy chodząc.
Gdy skupiamy się na jakiejś czynności do tego stopnia, że wszystko inne
przestaje istnieć.
Jesteśmy w pełni świadomi tego, co robimy. Jesteśmy tym, co robimy.
Wtedy medytujemy. Tak więc większość nas doświadczyła stanu medytacji, nie wiedząc, że tego doświadcza.
Tym co łączy różne formy medytacji jest to, że każda z nich ma pewien
obiekt, na którym medytujący skupia się w czasie medytacji. Obiektem
medytacji może być na przykład bardzo wolny chód. Chodzenie przeradza
się w medytację gdy skupiamy się całym sobą na każdym naszym kroku.
Na doświadczeniu dotknięcia stopy z ziemią i tym, jak stopa odrywa się
od ziemi by postawić następny krok.
Gdy skupiamy się na obiekcie naszej medytacji, umysł odrywa się od
gonitwy myśli, które nam towarzyszą cały dzień. Nasze ciało wchodzi
w stan odprężenia, relaksacji. Dzięki temu uwalniamy się od chronicznych stanów napięcia pewnych partii mięśni i organów wewnętrznych,
których nie jesteśmy nawet świadomi. To może być powodem, dla którego medytacja ma tak zbawienny wpływ na nasze zdrowie.
Gdy jesteśmy spięci, zdenerwowani i chcemy się odpreżyć, trudno jest
to zrobić, mówiąc sobie : "muszę się uspokoić, muszę sie wyciszyć". Podczas medytacji skupiamy się na czymś bardzo prozaicznym, na przykład
na naszym oddechu, albo na ciężarze naszych ramion i dłoni opartych
o nasze kolana. Gdy skupiamy się oddech za oddechem na tym jednym
obiekcie medytacji, umysł uspokaja się. Relaksujemy się. Stajemy się
zdrowsi, bardziej radośni, odnajdujemy w sobie radość życia.
9
Samospełniająca
się przepowiednia
- czy to magia?
Ważne jest co mówimy do siebie w duchu. Słucha nas ktoś naprawdę ważny - My sami i według woli naszej się stanie.
Inaczej
samospełniające
się proroctwo.
Choć obie nazwy
brzmią jakby miały
związek z magią
czy przepowiednią
wróżbity, nie
mają z tym wiele
wspólnego.
Psychologowie społeczni mówią o samospełniającej się przepowiedni jako o zjawisku sprawiającym, że oczekiwania dotyczące jakiegoś zdarzenia czy osoby mogą
zmieniać nasze zachowanie czy postrzeganie w taki sposób, że uzyskujemy to,
czego oczekiwaliśmy. Czyli wracamy do
przekonań jakimi się kierujemy. Samospełniająca się przepowiednia sprawdza
się w niemalże wszystkich dziedzinach
życia, w związkach, w pracy, w relacjach
z ludźmi itd. Oto krótka historia: Maria jest
kobietą, pozostającą od 10 lat w „pracy za
biurkiem”, której nie lubi, ale uważa, ze
lepszej i tak nie dostanie. Je w pośpiechu,
nie zastanawiając się nad tym czy jest
to żywność pełnowartościowa, nie ma
czasu na kontakty z rodziną i znajomymi
i nie dba o aktywność fizyczną. Jednym
zdaniem- Nie troszczy się o siebie. Co myśli o sobie Maria? „Jestem nieważna”, „nie
należy o mnie dbać”. Z jakimi partnerami
wiąże się zatem Maria? Z takimi, którzy
także nie dbają o nią, ani o jej potrzeby.
Gdyby ta kobieta myślała o sobie- Zasługuję na lepszą pracę i ją zdobędę, za-
sługuję na to by jeść smacznie i zdrowotak też sobie gotuję, chcę mieć zdrowe,
piękne ciało więc biegam oraz zasługuję
na czułego, kochającego partnera i tylko
z takim będę się wiązać, jej życie wyglądałoby zupełnie inaczej. Dlatego tak ważne jest co mówimy do siebie w duchu.
Słucha nas ktoś naprawdę ważny - My
sami i według woli naszej się stanie.
Jak można powiązać samospełniającą
się przepowiednię z wróżbitą? A no tak,
że jeśli głęboko wierzymy w karty tarota,
numerologię czy horoskop i mówią nam
one „W finansach początek tego miesiąca
będzie trudniejszy, natomiast w drugiej
połowie miesiąca pojawi się więcej sprzyjających okoliczności. W pracy otworzą
się nowe możliwości rozwojowe…” Podświadomie będziemy tak postępować
i takie zdarzenia zauważać, które będą
nam potwierdzać wyżej zapisaną wróżbę. Nie twierdzę, że w życiu nie spotyka
nas nic magicznego, uważam jednak, że
w dużej mierze to my kreujemy naszą rzeczywistość.
Miachalina Dyrga
ZDROWIE
CHROŃMY STAWY
W czasie aktywności fizycznej stawy są obciążane.
Następuje zużycie chrząstek.
Jeśli aktywność jest intensywna i regularna,
tkanki te nie nadążają z regeneracją.
To z kolei powoduje powstanie bólu.
Aby się przed nim ochronić myśl zawczasu o stawach.
GLUKOZAMINA I CHONDROITYNA
Oba związki są prekursorami glukozoaminoglikanów. Są one składnikiem tkanki chrzęstnej, ścięgien oraz więzadeł. Glukozaminę organizm może sam wytwarzać
z glukozy i glutaminy. Niestety jednak,
jeśli ćwiczysz intensywnie i regularnie,
ustrój nie nadąża z jej produkcją. Dlatego
istotne jest jej dostarczenie z zewnątrz.
– podnoszeniem ciężkich przedmiotów
lub długotrwałym staniem, stawów rąk –
narażeniem na wibracje.
Zaburzenia budowy stawu, np. wrodzona dysplazja biodra, koślawość i szpotawość kolan, niestabilność stawu po urazie;
można je korygować poprzez rehabilitację, używanie odpowiednich przyrządów
ortopedycznych lub leczenie operacyjne.
Z przeprowadzonych badań wynika,
iż odpowiednia dawka glukozaminy jest
rzędu 1500 mg dostarczana w porcjach
po 500 mg. Ilość taka w okresie trzyletniej
suplementacji poprawiała zdolność poruszania się u osób cierpiących na zapalenie
stawów. Pamiętajmy jednak, iż chodziło
tutaj o czystą glukozaminę. W sprzedaży zaś dominuje siarczan glukozaminy,
w którym siarka stanowi 1/3. Stąd w takiej
sytuacji odpowiednia dawka pojedyncza
wynosi 750 mg.
CO ROBIĆ, ABY UNIKNĄĆ
ZACHOROWANIA?
Aby spowolnić proces zwyrodnienia
stawów:
- zrzuć zbędne kilogramy
- dbaj o dobrą kondycję fizyczną, uprawiając sporty, które nie powodują dużych
przeciążeń stawów, takie jak pływanie,
bieganie (po miękkim podłożu i w odpowiednim obuwiu!), jazda na rowerze
- nie wykonuj czynności wywołujących
ból stawów
- oszczędzaj swoje stawy: unikaj noszenia ciężkich przedmiotów, chodzenia po
nieregularnym podłożu, długotrwałego
stania lub klęczenia
- przystosuj otoczenie do swoich potrzeb (np. montując uchwyty ułatwiające
wstawanie)
- stosuj się do zaleceń lekarza dotyczących poprawy funkcjonowania stawu (np.
noś wkładki do butów, używaj stabilizatorów, kul lub innego zaopatrzenie zaopatrzenia ortopedycznego)
- wykonuj zalecone ćwiczenia rehabilitacyjne
- naucz się rozpoznawać zaostrzenia
choroby – w tym czasie ważne jest odciążanie stawu przy użyciu laski, kul, stabilizatorów; lekarz może zalecić Ci odpoczynek przez 12–24 godzin a także zaproponować zmianę leczenia.
CO TO JEST CHOROBA
ZWYRODNIENIOWA STAWÓW
I JAKIE SĄ JEJ PRZYCZYNY?
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest
najczęstszą chorobą układu ruchu. Rozwija się w wyniku zaburzenia jakości i ilości
chrząstki stawowej, której zadaniem jest
amortyzowanie ruchów stawu i umożliwienie przesuwania się powierzchni stawowych
Z czasem uszkodzeniu ulegają również
inne struktury – kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw
więzadła, ścięgna i mięśnie. Skutkiem
tego są ból i sztywność stawu, a następnie zniekształcenie jego obrysów oraz
ograniczenie ruchomości. Choroba zwyrodnieniowa prowadzi to do pogorszenia
jakości życia i niesprawności. Najczęściej
atakuje kolana, biodra, kręgosłup, stawy
palców rąk i stóp, ale może dotyczyć każdego stawu.
JAKIE CZYNNIKI WYWOŁUJĄ
CHOROBĘ ZWYRODNIENIOWĄ
STAWÓW?
Czynniki, na które można wpłynąć:
Otyłość – im większa masa ciała, tym
większe ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej (zwłaszcza kolan). Redukcja
nadwagi zmniejsza zagrożenie rozwojem
choroby.
Osłabienie mięśni otaczających staw
– stabilizują one staw i zapewniają płynność ruchu, dlatego tak ważne jest dbanie
o dobrą kondycję fizyczną.
Czynniki zawodowe – choroba zwyrodnieniowa kolana może być spowodowana m.in. częstym klęczeniem lub
zginaniem kolana, stawów biodrowych
11
Czytaj, pisz i ucz się bez lęku
czyli o dysleksji
rozwojowej słów kilka...
Czytanie i pisanie to dwie podstawowe umiejętności szkolne,
które musi opanować każdy człowiek, zaś bezbłędne ich
wykonywanie jest jednym z głównych warunków właściwego
funkcjonowania w społeczeństwie przez całe życie.
Powszechnym jest, że wszystkie dzieci,
które rozpoczynają naukę w szkole mają
początkowo trudności z opanowaniem
poprawnej pisowni czy umiejętności czytania, jednakże w przypadku dzieci z dysleksją nie mają one szansy zniknąć pod
wpływem standardowego programu nauczania. Z czasem wręcz się nasilają i stają
się coraz bardziej uporczywe, a niejednokrotnie niepoddane właściwym ćwiczeniom po zakończeniu etapu kształcenia
początkowego, dają o sobie znać do końca życia.
Choć nie jest łatwo ustalić dzisiaj, kto
zapoczątkował badania nad dysleksją
rozwojową, wiadomo, że początkowo
zainteresowali się tym tematem szkolni
lekarze i okuliści. Wśród nich znaleźli się
między innymi James Hinshelwood, autor
pierwszych monografii na temat dysleksji
(1895-1900), oraz Rudolf Berlin, prekursor
używania terminu dysleksja w celu określenia zespołu specyficznych trudności
w procesie czytania i pisania, jakie można zaobserwować u niektórych dzieci lub
osób dorosłych (1887).
Autorem pierwszego opisu przypadku dysleksji, występującej u 14-letniego
chłopca, był natomiast okulista, William
Pringle Morgan (1886), który na łamach
czasopisma British Medical Journal przedstawił schorzenie swojego pacjenta, określając zespół zaobserwowanych u niego
trudności mianem „ślepoty słownej”. Zagadnienie to w krótkim czasie znalazło
się w szerokim kręgu badaczy, którzy
określali je różnymi terminami, m.in. legastenia (obecnie określenie to funkcjonuje
głównie w krajach niemieckojęzycznych),
aleksja, analphabetia partialis czy strephosymbolia – w latach 80-tych XX wieku
12
funkcjonowało aż 28 różnych nazw (!).
W dzisiejszych czasach najczęściej używany jest termin dysleksji rozwojowej, co
ma służyć przede wszystkim podkreśleniu
wrodzonego charakteru występujących
trudności, w odróżnieniu m.in. od aleksji, zwanej inaczej dysleksją nabytą, która
pojawia się na skutek uszkodzeń mózgu
doznanych przez osoby, które wcześniej
posiadały umiejętność czytania i pisania.
W literaturze przedmiotu spotkać się
można także z problemem zdefiniowania
zjawiska dysleksji. Ponieważ w okresie
początkowym główną rolę w badaniach
nad dysleksją odgrywali lekarze neurolodzy oraz psychiatrzy, jako pierwsza zaczęła obowiązywać definicja przyjęta w 1968
roku w Dallas przez Światową Federację
Neurologów, określająca dysleksję rozwojową jako: „zaburzenie manifestujące
się trudnościami w nauce czytania, mimo
stosowania konwencjonalnych metod
nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno-kulturowych. (...) spowodowane zaburzeniami
podstawowych zdolności poznawczych,
które często są uwarunkowane konstytucjonalnie”.
Znacznie później tym zjawiskiem zajęli
się również psychologowie oraz pedagodzy. Wówczas dopiero rozpoczęła się
właściwa współpraca interdyscyplinarna,
dzięki czemu uzgodnione zostało stanowisko, które zakładało wieloprzyczynowość dysleksji, uznawało wielość jej
odmiennych patomechanizmów, a także różnorodność jej typów. W 1994 roku
Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji
opublikowało definicję, zgodnie z którą
„dysleksja jest jednym z wielu różnych
rodzajów trudności w uczeniu się. (...)
Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, (...) [które]
są zazwyczaj niewspółmierne do wieku
życia oraz innych zdolności poznawczych
i umiejętności (...) nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń
sensorycznych. (...) często oprócz trudności w czytaniu, dodatkowo pojawiają się
poważne trudności w opanowaniu czynności pisania i poprawnej pisowni”.
W obrębie dysleksji rozwojowej rozróżnia się kilka rodzajów specyficznych
trudności, które czasem pojawiają się jako
trudności izolowane, a czasem występują łącznie. Zostały one przez specjalistów
określone terminami: dysleksja (trudności w czytaniu), dysortografia (trudności
w pisaniu pod względem technicznym)
oraz dysgrafia (trudności w pisaniu pod
względem estetycznym). Co ciekawe, badacze podejmują problematykę zaburzeń
pisania relatywnie rzadko, szczególnie
w porównaniu z zagadnieniami związanymi z rozwojem i zaburzeniami umiejętności czytania. Przy czym, na trudności
w pisaniu składają się jakby dwa rodzaje
nieprawidłowości zapisu tekstu – jak właściwie je rozpoznawać?
W dysgrafii pismo jest niekształtne, litery są nieproporcjonalne i nieregularnego
kierunku, między literami znajdują się
nierówne odstępy, pismo nie jest utrzymane w liniach. Ponadto, można o niej
mówić wtedy, gdy równocześnie w pracy
pisemnej dziecka występuje kilka nieprawidłowych symptomów i nie są one przypadkowe czy sporadyczne.
Z kolei dysortografię charakteryzują
błędy typu: przestawienia, opuszczenia
lub dodawanie liter (sylab), błędne rozdzielanie poszczególnych cząstek wypo-
W dzisiejszych czasach najczęściej używany jest termin dysleksji rozwojowej, co ma służyć przede wszystkim podkreśleniu
wrodzonego charakteru występujących trudności, w odróżnieniu m.in. od aleksji, zwanej inaczej dysleksją nabytą, która
pojawia się na skutek uszkodzeń mózgu doznanych przez osoby, które wcześniej posiadały umiejętność czytania i pisania.
wiedzi (wyrazów), łączenie wyrazów oraz
inwersja statyczna przy literach o podobnym kształcie lub o podobnym brzmieniu,
polegająca na myleniu kierunków w stosunku do osi poziomej, czyli kierunków
góra-dół, np. n-u, p-b, m-w, jak również
specyficzne błędy ortograficzne. Rodzaj
popełnianych przy dysortografii błędów
w dużej mierze zależy od warunkujących
je zaburzeń oraz od tego, czy dotyczą
funkcji wzrokowych czy słuchowych.
Wspomniane objawy dysleksji rozwojowej mogą występować równocześnie,
choć w praktyce rzadko ma to miejsce.
Najczęściej występują w postaci izolowanej lub w postaci syndromu zaburzeń.
Z reguły problemom w czytaniu towarzyszą trudności w pisaniu, ale nie zawsze
dysortografia współwystępuje z dysleksją. Częściej przejawiającą się trudnością
są problemy z pisaniem (13-16%). Problemy z czytaniem, w najcięższej formie,
dotyczą tylko około 4% badanych, choć
w Polsce badania wskazują na około
9-10% wszystkich przypadków dysleksji.
Około 4% dzieci ma także stwierdzoną
dysgrafię.
Dysleksja rozwojowa może występować także w różnym stopniu nasilenia
– powierzchniowa powoduje umiarkowane trudności, zaś głęboki stopień
nasilenia jest już problemem niezwykle
poważnym. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce i za granicą wskazują,
że dzieci z powierzchniową dysleksją stanowią około 10-15% badanej populacji
uczniów, zaś około 4% to przypadki poważnego nasilenia dysleksji rozwojowej.
Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu nieproporcjonalnie częściej występują wśród chłopców, niż dziewczynek
(3-4 razy częściej). Podobnie u dorosłych,
około 4 razy częściej cierpią na tego typu
zaburzenia mężczyźni. Zresztą wskaźnik ten dotyczy także innych dysfunkcji
ośrodkowego układu nerwowego, do
których można zaliczyć zespół sawanta,
autyzm, leworęczność, zaburzenia artykulacji i ekspresji językowej czy zespół
ADHD.
Warto przy tym zaznaczyć, że w ogóle
w ciągu ostatnich lat liczba błędów ortograficznych pojawiających się w dyktandach uczniów dwukrotnie się zwiększy-
ła. Statystyczny piątoklasista popełnia
średnio 1 błąd na 3-4 wyrazy w pisaniu
ze słuchu. Co więcej, dzieci zaczynają
tworzyć swoją własną ortografię, pomijają znaki interpunkcyjne bądź zastępują je emotikonami. Co ciekawe, w 1995
roku 10% absolwentów szkoły podstawowej pisało bezbłędnie. Po reformie
oświaty i wprowadzeniu gimnazjum poziom ów obniżył się wręcz drastycznie.
W 2005 roku zaledwie 4% uczniów, idących do szkół średnich, pisało bezbłędnie podstawowe wyrazy, które powinny
wchodzić w czynny zasób leksykalny
każdego z nich. Zaś w roku 2007 na 312
prac uczniów ani jedna nie była napisana
poprawnie – także poziom graficzny pozostawiał wiele do życzenia. Wyniki te są
zatem dość zatrważające i wskazują na
to, że standardowe programy nauczania
wymagają wprowadzenia nowych rozwiązań i metod. Takich, które pomogą
dzieciom opanować umiejętność czytania i pisania na właściwym poziomie,
a tym samym ułatwić im funkcjonowanie
w dorosłym życiu.
Katarzyna Królewicz-Gorzelańczyk
13
ZDROWIE
Problemy z nadwagą
Nadwaga to choroba cywilizacyjna XXI wieku.
Niemal co drugi Polak waży więcej,
niż powinien. Odpowiednio dobrana dieta
może przynieść oczekiwane efekty.
Według statystyk, wartość ilości sprzedawanych produktów dietetycznych i suplementów diety na świecie waha się od
40 do 100 miliardów dolarów w samych
tylko Stanach Zjednoczonych. Niestety ponad 90 procent osób, którym udało
się schudnąć powraca do swej dawnej
wagi z powodu nie zlikwidowania złych
nawyków żywieniowych (efekt jojo).
Przed rozpoczęciem odchudzania zastanów
się, czy chcesz schudnąć. Jeśli masz większą
wagę niż dopuszczalna, a twoja sylwetka
jest proporcjonalna, to wcale nie musisz się
odchudzać.
Otyłość powoduje inne poważne dolegliwości, m.in. choroby woreczka żółciowego, nadciśnienie tętnicze, wysokie
stężenie cholesterolu, cukrzycę i problemy z narządami ruchu. Jeśli te informacje
nie są wystarczające do podjęcia walki
z nadwaga warto uświadomić sobie kolejne niedogodności życia ludzi otyłych. Ludzie z nadwagą otrzymują zwykle gorzej
Zdrowa dieta dla serca
To, co jemy decyduje o zdrowiu naszego
serca. Warto jest więc być świadomym, które produkty i w jakich ilościach powinniśmy
spożywać.
Warto jest też rozważyć zamianę produktów na takie, które posiadają mniej tłuszczów. Przykładowo do smażenia zamiast
smalcu używać oliwę z oliwek.
Tłuszcze
Ogólną zasadą w żywieniu - bez
względu na to, jaką dietę stosujemy
- jest wymóg, aby ilość tłuszczów stanowiło co najwyżej 1/3 spożywanych
kalorii. Przy przestrzeganiu tego ograniczenia warto kontrolować etykiety na
opakowaniach żywności, które zawierają informację o ilości tłuszczów w porcji
pożywienia.
Zły cholesterol
Nie możemy go całkowicie wyeliminować z naszej diety, bo jest on niezbędny
do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy go utrzymywać na niskim
poziomie, dzienna dawka to maks. 300 miligramów.
Nie należy też spożywać zbyt dużo soli.
Pamiętajmy, że bardzo często sól jest wykorzystywana przy przygotowywaniu kon-
14
płatne prace, otrzymują niższe wynagrodzenia i podwyżki. Nadwaga może okazać się problemem w życiu zawodowym.
Powyżej 10 procent dzieci w wieku od 2 do 5
lat ma nadwagę. Liczba ta stale się zwiększa.
Problem nadwagi wśród dzieci zwiększa
się wraz z pójściem do szkoły. W tej grupie
wiekowej otyłych jest już dwa razy więcej.
Nawyki żywieniowe nabyte w dzieciństwie
są trudne do zmienienia.
Otyłość i nadwaga stają się powoli najważniejszym problemem zdrowotnym ludzi
młodych pomiędzy 10 a 30 rokiem życia.
Jak wiadomo odchudzanie to niełatwe zadanie. Warto więc zdobyć trochę wiedzy,
aby uzyskanie smukłej sylwetki nie odbiło
się na naszym zdrowiu. Odchudzanie może
potrwać tygodniami a nawet miesiącami,
ale trzeba być wytrwałym i stosować się do
zasad diety.
serwowanych produktów/półproduktów
przez producentów żywności.
Zamiast stosowania soli kuchennej do
przyprawiania potraw lepiej jest używać
przypraw ziołowych i korzennych.
Zdrowe posiłki
Przykładem zdrowego posiłku dla naszego serca są ryby (łosoś, tuńczyk, makrela). Zawierają one małe ilości tłuszczów a jednocześnie zawarty w nich kwas omega-3 pomaga
w ochronie serca i naczyń krwionośnych (zapobiega powstawaniu choroby wieńcowej).
Bardzo zdrowe jest także spożywanie
owoców i warzyw, gdyż jest w nich bardzo
mało szkodliwych dla serca tłuszczów.
Ważne jest także, aby unikać smażonych
potraw. Dużo zdrowsze dla naszego serca są
potrawy przygotowane na parze, duszone
lub po prostu gotowane.
OD NASION
DO KONSUMPCJI
ZDROWIE
Czym jest żywność ekologiczna? Dla wielu oznacza,
że w uprawie nie stosuje się nawozów i środków
chemicznych. „Nie pryskane, znaczy ekologiczne”.
wymogi dla odmian w zakresie przyswajalności składników pokarmowych,
zagłuszania chwastów, odporności na
choroby i przede wszystkim smaku, niż
w przypadku hodowli konwencjonalnej.
To nie do końca prawda, bowiem zachowanie czystości
ekologicznej musi być zastosowane na każdym
etapie produkcji, począwszy od nasiona.
Nasiona ekologiczne zostały pozyskane w oparciu o naturalne metody
uprawy bez użycia środków ochrony
roślin i nawozów sztucznych. Hodowla
odmian i cała produkcja nasienna jest
prowadzana z wykorzystaniem tradycyjnych metod rozmnażania, zgodnie
z wymogami Unii Europejskiej i potwierdzona certyfikatem. - Przy hodowli materiału siewnego chodzi przede
wszystkim o naszą przyszłość. W większości jesteśmy tym, co jemy, a jemy to,
co zasiejemy – mówi wprost Bernard
Jansen, dyrektor EcoConnect, instytucji,
która jest organizatorem odbywającego
się raz do roku w Warszawie Międzynarodowego Centrum Rolnictwa Ekologicznego Europy Środkowej i Wschodniej.
Rolnictwo ekologiczne oznacza nie
tylko produkcję bez agrochemii czy
manipulacji genetycznych (GMO). Obejmuje cały łańcuch produkcji: od pola
i obory po przygotowanie produktu
do sprzedaży. Wszystkie ogniwa tego
łańcucha: wytwarzanie, przetwarzanie,
konfekcjonowanie,
magazynowanie,
import, odsprzedaż, łącznie z ewentualnym podwykonawstwem, podlegają
kontrolom obowiązującym w rolnictwie
ekologicznym. Celem tego systemu jest
zagwarantowanie autentyczności produktów, których handlowe oznakowanie wskazuje na pochodzenie z rolnictwa ekologicznego.
Zatrzymajmy się na chwilę przy nasionach, od których cały proces produkcyjny się zaczyna. Weźmy na przykład
warzywa: ogórki, pomidory, marchew,
kapusta, buraki. Nie wystarczy, że wsiejemy nasiona czy wsadzimy sadzonki
a potem rozwijające się rośliny będzie-
my ręcznie pielęgnować, bez stosowania sztucznych nawozów i środków
chemicznych. By mieć do czynienia
z ekologią, musimy zadbać o cały cykl
produkcyjny. A ten zaczyna się właśnie
od nasion.
Nie wystarczy więc pójść do sklepu
ogrodniczego, kupić zwykłe nasiona czy sadzonki. Nasiona i sadzonki
muszą być ekologiczne! Czyli muszą
pochodzić ze specjalnych upraw ekologicznych. Muszą też zostać wysiane i wysadzone na polach i ogrodach,
na których przez minimum trzy lata
nie stosowano żadnej agrochemii! –
W taki sposób hodowla funkcjonowała
od tysiącleci i w taki sposób działają
rolnicy ekologiczni wraz z hodowcami – mówi René Groenen, ogrodnik
ekologiczny i hodowca z Holandii.
W uprawie ekologicznej istnieją inne
Kryteria rolnictwa ekologicznego
to nie tylko wymogi dotyczące uprawy
roślin, system obejmuje także chów
zwierząt i przetwórstwo surowców ekorolniczych (m.in. pieczywo, makarony,
kasze, masło, sery). Produkty żywności
ekologicznej są potwierdzone certyfikatem i oznaczone specjalnym, rozpoznawalnym w całej Europie, logo. I tylko
takie mają dawać gwarancję ekologicznej jakości.
15
GALERIA SZTUKI
Moja droga zawodowa została przypieczętowana wcześnie,
kiedy w wieku trzech lat zaczęłam śpiewać i moja mama
zaproponowała „Kochanie, a może porysujesz? ”.
Dorota Krzyżanowska
Projekt zastosowania obrazu do obiektu klienta
Później ukończyłam PWSSP w Gdańsku
jako mgr sztuki na wydziale Malarstwa
i Grafiki a jednocześnie odbywałam liczne treningi pod kierunkiem duchowych
nauczycieli różnych tradycji. Ponad 25 lat
spędziłam w peregrynacjach po Świecie.
Do Polski wróciłam w 2000 roku z misją
propagowania twórczości stosownej do
mieszkań , domów i przestrzeni publicznych takich jak kliniki, biurowce, hotele
itp. ponieważ uświadomiłam sobie dobitnie, że to, co postrzegamy nawet kątem
oka jest notowane bezustannie przez
podświadomość, a ta wpływa na nas.
dzić, wprowadzić optymizm lub wpędzić
w poczucie beznadziejności. Szczególną
zaś troską powinny być otoczone przestrzenie rodzinne. Tam opuszczamy gardy umysłu, tam nasze dzieci nasiąkają
atmosferą wnętrza a nasza podświadomość rejestruje sygnały z otoczenia...i koduje nasze życie.
Takie podejście do twórczości nie
jest moją wyłącznością. Jednak wielu
zdolnych artystów wyposaża klientów
w dzieła na wysokim poziomie artystycznym a drastyczne w treści, które, z mojego punktu widzenia, nie sprzyjają życiu
w jego wielu aspektach. Różne barwy
i formy potrafią uspokoić nas lub pobu-
Dlatego mam poczucie spełnienia zadania, kiedy odbiorcy dobrze się czują
w obecności moich obrazów i grafik. Bardziej dramatyczne prace tworzę z przeznaczeniem do przestrzeni ekspozycyjnych, pokazów, albumów, bowiem tam
mogą być oglądane w wybranym czasie
i w zgodzie z nastrojem chwili.
Obraz pt. Gdzie jest ptaszek
Zapraszam Państwa
do przygody współtworzenia
z artystami swojej
szczęśliwej przestrzeni
Mgr sztuki Dorota Krzyżanowska
www.galeria108.pl
Obraz pt. Letnia noc
16
Nowy komputer
Kiedy w domu jest już nowiutki komputer trzeba
pomyśleć o oprogramowaniu. Podstawą jest system
operacyjny, ale ważne
są też aplikacja pocztowa, czy pakiet biurowy.
Najpopularniejszym i chyba najrozsądniejszym rozwiązaniem jest zakup
komputera z zainstalowanym systemem
Windows. Wszystkie nowe komputery
są teraz oferowane z Windows 8 i nie
ma możliwości wyboru wersji 7 systemu, mimo, że była ona zadziwiająco
udana, a jej debiut wcale nie tak
odległy. Przy pierwszym uruchomieniu musimy podać kilka podstawowych informacji, jak język,
strefa czasowa, które są konieczne do dostosowania systemu i zakończenia instalacji.
Kolejny krok to wybór innych programów.
Przede wszystkim aplikacja pocztowa. W
systemie Windows jest dostępna usługa pozwalająca na odbieranie i wysyłanie emaili,
która do potrzeb domowych zwykle w zupełności wystarczy. Jeśli potrzebujemy bardziej rozbudowanej aplikacji, to możemy
- oprogramowanie
funkcji ułatwiających serfowanie po internecie.
Do pracy na komputerze potrzebny
będzie pakiet biurowy, czyli program do
tworzenia dokumentów tekstowych i arkuszy kalkulacyjnych. W tym wypadku jest
kilka możliwości: pakiet Office 2013, który
w wersji podstawowej kosztuje ok. 600 zł
czy pakiet Office 365, którego wersja internetowa kosztuje ok. 430 zł za rok użytkowania.
taką dokupić. Outlook dostępny jest samodzielnie lub w pakiecie Office. Dostępne są
też darmowe aplikacje tego typu - najpopularniejsza to Mozilla Thunderbird.
Przeglądarkę internetową Internet Explorer mamy w pakiecie wraz z systemem Windows. Możemy skorzystać również z oprogramowania alternatywnego. Na przykład
z Mozilli Firefox, która ma wiele dostępnych
Jednak warto rozważyć zainstalowanie darmowego pakietu biurowego. Z grupy oprogramowania open-source, najpopularniejszym w naszym kraju jest zdecydowanie Open Office.
W doborze oprogramowania poza systemem operacyjnym (zwykle wliczonym
w cenę nowego komputera) warto zastanowić się nad aplikacjami darmowym. Po
co wydawać pieniądze na coś, czego wersja
bezpłatna spełni nasze oczekiwania i sprosta oczekiwaniom?
Sławomir Bielenia
17
18
KUCHNIA
GRZYBOBRANIE TO OBOK
GRILLA DRUGI SPORT
NARODOWY. POŁĄCZENIE
AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ,
KONTAKTU Z NATURĄ ORAZ
DOBREGO JEDZENIA CZYNIĄ
Z GRZYBÓW WYJĄTKOWY
ELEMENT JESIENI.
Grzyby w Polsce zbierane były chyba od zawsze. Dostępne dla wszystkich,
pyszne, aromatyczne, a do tego można je
było przechowywać w suszonej postaci,
co dziś nadal jest praktykowane.
Wszechstronność zastosowania i szlachetny smak uczyniły z nich z jednej strony ekskluzywny produkt przeznaczony
dla dobrych restauracji, jednocześnie
trafiając w wielu domach jako popularny
składnik dań.
To tak zwane „runo leśne” jest jednym
z wyróżników tradycyjnej kuchni polskiej.
Jak mało który naród potrafimy grzyby nie tylko zbierać, ale też przyrządzić
z nich chyba wszystko. Kuchnia polska
słynie z umiejętności przyrządzania prostych dań takich jak grzyby duszone na
maśle z cebulką, czy choćby jajecznicy na
grzybach czy w śmietanie.
Znamy też przepisy na pyszne zupy
grzybowe – zwykle z dodatkiem makaronu, a w bardziej nowoczesnej kuchni –
także zupy kremy.
Lubimy także aromatyczne i gęste sosy
grzybowe idealne zarówno do dań mięsnych, jak i mącznych - kopytek czy klusek
śląskich. Grzyby doskonale zasymilowały
się także z kuchnią włoską – dobrze smakują z wszelkiego rodzaju makaronami.
Grzybami faszerujemy świąteczne pierogi, jak i krokiety, czy tarty…
Wystarczy odrobina soli i pieprzu, aby
grzyby smakowały dobrze. Niemniej warto też dodać aromatycznego tymianku,
czy leśnego w aromacie rozmarynu.
PRZECHOWYWANIE GRZYBÓW:
Suszenie - Grzyby należy odpowiednio przygotować, czyli oczyścić z resztek
ściółki i innych zanieczyszczeń. Należy
jednak pamiętać, by zrobić to bez uży-
22
i inne jesienne cuda…
To tak zwane „runo
leśne” jest jednym
z wyróżników
tradycyjnej
kuchni polskiej.
cia wody. Mycie grzybów powoduje, że
brzydko ciemnieją i nasiąkają wodą jak
gąbka, poza tym będą dłużej schły.
Grzyby można suszyć, nawlekając je
na sznurek lub drut. Zaleca się suszenie
na słońcu, jednak można suszyć również
w suszarce do warzyw lub piekarniku.
Ważna dla całego procesu jest temperatura suszenia - nie powinna ona być większa niż 50°C. Gdy susz straci większość
wody, można temperaturę podnieść do
60°C, a pod koniec nawet do 70°C.
Mrożenie – oczyszczone grzyby należy
obgotować, odsączyć z nadmiaru wody
i zamrozić w niewielkich porcjach, które
potem wykorzystamy w całości.
Wekowanie i marynowanie – słoiki to współcześnie „wyższa szkoła jazdy”, niemniej warto podpytać babci czy
mamy, jakie są ich sprawdzone przepisy.
Przecież marynowane grzyb to skarb narodowy, równie cenny jak francuskie sery
czy hiszpański chorizo.
Tarta z ciasta francuskiego z mięsem,
grzybami leśnymi i szpinakiem
Składniki dla 4 osób:
– 500 g mięsa mielonego
wołowo-wieprzowego
– 200 g pokrojonego w drobne paseczki
chudego wędzonego boczku
– 200 g ugotowanych
i posiekanych borowików
– 200 g sparzonych liści szpinaku
– 2 posiekane szalotki
– 3 pokrojone w plastry ząbki czosnku
– 4 łyżki oliwy z oliwek
– ½ łyżeczki Chili pieprz cayenne Prymat
– 1 op. Przyprawy do mięsa
mielonego Prymat
– 1 ugotowane na twardo,
posiekane jajko
– Sól morska MŁYNEK, Pieprz czarny,
– Gałka muszkatołowa
Prymat do smaku
– 1 op. mrożonego ciasta francuskiego
– 1 jajko
Sposób przygotowania:
Na oliwie z oliwek podsmażyć szalotkę, boczek, borowiki i czosnek, następnie dodać mięso i chwilę poddusić. Do
tak przygotowanego mięsa dodać jajko
i szpinak, całość doprawić do smaku
i zestawić z ognia.
Rozmrożone ciasto francuskie podzielić na dwie części. Połową ciasta wyłożyć tortownicę, ułożyć farsz i przykryć
drugą częścią. Tak przygotowaną tartę
posmarować roztrzepanym jajkiem, nakłuć ciasto i piec 45 minut w temperaturze 200˚C. Upieczoną tartę podawać
z bukietem sałat sezonowych oraz sosem polskim Prymat przygotowanym
zgodnie z przepisem umieszczonym na
opakowaniu.
KUCHNIA
JAJKA PO SZKOCKU/IRLANDZKU – ENERGETYCZNE DANIE
NA JESIENNE DNI. NA WYSPACH SERWOWANE ZAZWYCZAJ
NA ŚNIADANIE, ALE U NAS SPRAWDZIŁYBY SIĘ RÓWNIE
DOBRZE NA SYCĄCY OBIAD. JAK JE PRZYGOTOWAĆ? TO PROSTE.
1
2
Polecam!
Czytelnikom Radości Życia
życzę smacznego!
Robert Sowa
Jajka po szkocku
3
5
4
6
Jajka po szkocku czy irlandzku? Co do tego skąd pochodzą (czy z Irlandii czy ze
Szkocji) zdania są podzielone, niemniej jednak przygotowywane są zawsze tak samo
– w chrupiącej mięsnej otoczce. Przepis na nie jest bardzo stary, a tradycja podaje, że
kiedyś zamiast mięsa mielonego jajka otulano szynką oraz anchois z bułka tartą. Choć
niektórych może to dziwić taki posiłek do dziś serwuje się na śniadanie. W naszych
stronach z powodzeniem sprawdzi się za to na obiad, czy nawet kolację. Mówi się, że
jeśli jajka po szkocku/irlandzku przygotowuje się na śniadanie, to koniecznie muszą
być przyrządzone na miękko. W wersji na twardo możemy przyszykować je np. na piknikową przekąskę lub kolację.
Składniki dla 3 osób:
– 500 g mięsa mielonego
wieprzowego (łopatka bądź szynka)
– 6 jajek
– Bułka tarta Prymat
– Majeranek otarty Prymat
– Bazylia otarta Prymat
– Papryka słodka mielona Prymat
– Czosnek granulowany Prymat
– 300 ml oleju rzepakowego
– Sól morska Prymat
– Pieprz czarny Prymat
– Świeża natka pietruszki
Przygotowanie:
Jajka ugotowane na miękko obieramy ze skorupek. Mięso doprawiamy dużą ilości słodkiej papryki, bazylię, majeranek, czosnek granulowany
oraz sól i pieprz do smaku. Mieszamy.
Rozgrzewamy dużą ilość oleju w głębokim garnku. Bułkę tartą wsypujemy do osobnej miseczki i dodajemy
pokrojoną świeżą natkę pietruszki.
Z mięsa robimy kulkę wielkości jajka,
rozpłaszczamy na dłoni. Na mięsie
układamy jajko i zawijamy szczelnie formując kulę. Obtaczamy kulki
w bułce tartej z dodatkiem natki pietruszki. Delikatnie wkładamy jajka na
głęboki olej. Smażymy około 6-7 minut. Po upływie tego czasu, wyjmujemy jajka na ściereczki, aby obciekł
tłuszcz.
Podajemy przekrojone na pół, albo
na więcej kawałków, wg uznania, udekorowane świeżą natką pietruszki.
23
SŁ T
MY ZEN
PO PRE
NA
Masz 40 lat?
Zdrowo jeść, zwiększyć ilość endorfin,
dowiedzieć się, jak prawidłowo
odżywiać się i odpoczywać,
rewitalizować swój organizm aby
zachować młodość i energię...
"Droga do szczęścia. Radość Życia Dojrzałego Człowieka" - to poradnik dla osób dojrzałych 40+.
Czyli jak żyć w zgodzie z naturą. Dbać o nasze ciało i umysł. Zachować sprawność fizyczną i być szczęśliwym.
Jak zwiększyć poziom endorfin, czyli hormonów szczęścia i cieszyć się każdym dniem. Przebaczyć sobie
i bliskim, aby żyć w spokoju.
Książka jest dedykowana każdemu, kto chce żyć w zgodzie z naturą i z samym sobą. Kto chce odkrywać
radość życia z każdego dnia. Nauczmy się cieszyć z tego, co mamy, kim jesteśmy, z drobiazgów. Cieszmy
się, że jesteśmy zdrowi i dbajmy o siebie najpiękniej, jak potrafimy. Mam nadzieję, że tych kilka wskazówek
przyda się do zmiany naszych nawyków. Do zmiany naszego życia. Do wkroczenia na drogę do szczęścia…
Tematy poruszane w książce dotyczą troistości naszej natury - ciało, umysł, dusza.
Rozdziały:
- Psychika i ciało
- Potęga poczucia własnej wartości
- Pozytywne myślenie
- Naucz się przebaczać
- Dojrzewajmy z klasą
- Uzdrawiająca moc uczucia
- Rewitalizacja
- Dietetyka w służbie rewitalizacji
- Zdrowe odżywianie
Koszt książki 27 zł - dla Czytelników Radości Życia 20 zł
Dochód z książki zostanie przeznaczony na pomoc
podopiecznym Fundacji Pomagam Homo Homini.
Zamów: [email protected]
tel. +48 537 499 944
www.radosczycia.org