reakcja europejskich rolników i spółdzielni - Copa

PHY(13)5337:4 –PDR/sd
Bruksela, 23 września 2013 r.
REAKCJA EUROPEJSKICH ROLNIKÓW
I SPÓŁDZIELNI ROLNICZYCH NA NOWE
PRAWO ZDROWIA ROŚLIN 1
1
Wniosek dot. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EU Transparency Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74
REAKCJA EUROPEJSKICH ROLNIKÓW
I SPÓŁDZIELNI ROLNICZYCH NA NOWE
PRAWO ZDROWIA ROŚLIN
GŁÓWNE PRZESŁANIE
Copa-Cogeca
•
Podkreśla, że zapewnienie zdrowia roślin w Europie i zagwarantowanie
konkurencyjności sektora rolnego leży w interesie całego społeczeństwa. Wzrost
zapotrzebowania na żywność na świecie, ograniczone zasoby naturalne, skutki zmiany
klimatu, większy przepływ dóbr i osób na świecie oraz pojawianie się i rozprzestrzenianie
nowych agrofagów to tylko niektóre z wyzwań, przed którymi staje unijne rolnictwo.
•
Wzięła aktywny udział w przeglądzie wspólnotowego prawa zdrowia roślin, gdyż rolnicy
i spółdzielnie rolnicze znajdują się w centrum tego wniosku. Popiera cel
Komisji polegający na uproszczeniu i wyjaśnieniu aktualnie obowiązujących ram
prawnych z zamiarem opracowania podstaw prawnych opartych w większym stopniu
na zapobieganiu zagrożeniom.
•
Wzywa instytucje europejskie do zapewnienia solidnych ram finansowych, tak aby
zagwarantować skuteczne wdrażanie narzędzi politycznych w praktyce. Celem jest jak
najszybsze zapewnienie jasnych zachęt dla rolników i właścicieli lasów do wczesnego
zapobiegania agrofagom, wykrywania i kontrolowania ich. Ramy te powinny również
uwzględnić wprowadzenie odszkodowań na pokrycie wartości rynkowej zniszczonych
roślin i produktów roślinnych gdy jest to konieczne.
•
Jest zdania, że odpowiednia komunikacja i przekazywanie wiedzy stronom
zainteresowanym w UE, władzom UE i państw członkowskich, opinii publicznej,
konsumentom i podróżnikom na całym świecie to niezbędne elementy polityki
zapobiegawczej. Każdy powinien odegrać swoją rolę w staraniach o Europę wolną
od agrofagów.
•
W pełni popiera propozycję Komisji dot. wzmocnienia wszystkich instrumentów
służących do eliminowania i powstrzymywania ognisk choroby, poprawienia
systemu paszportów roślin i stref chronionych oraz pogłębienia spójności pomiędzy
systemem ochrony roślin i systemem obejmującym materiał rozmnożeniowy roślin.
Pozwoli to na zwiększenie skuteczności i zredukowanie kosztów ponoszonych przez
podmioty. Szybkie działania oraz instrumenty zarządzania kryzysowego powinny znaleźć
się w centrum nowego systemu ochrony roślin. W miarę możliwości powinien on także
uwzględnić ochronę przed inwazyjnymi gatunkami obcymi zagrażającymi zdrowiu roślin.
•
Z zadowoleniem przyjmuje zaproponowane przez Komisję Europejską poprawki
dot. klasyfikacji agrofagów w ramach nowego systemu ochrony roślin jako agrofagi
kwarantannowe dla UE lub agrofagi jakościowe. Należy jednak przewidzieć dalsze
dostosowanie do wniosku dot. inwazyjnych gatunków obcych. W miarę
możliwości inwazyjne gatunki obce stanowiące zagrożenie dla działalności rolniczej
należy zwalczać przy pomocy nowych narzędzi, udostępnianych w ramach systemu
ochrony roślin. Pozwoli to na uniknięcie podwajania kosztów ponoszonych przez
podmioty. Niemniej jednak, należy przyznać, że narzucenie zero tolerancji wobec
inwazyjnych gatunków obcych już występujących w niektórych państwach członkowskich
UE byłoby niepraktyczne.
•
Z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji do eksportu do krajów
trzecich oraz możliwość uzyskania świadectw przedwywozowych. Niepokoi
nas jednak nadal to, że europejskie podmioty będą ponosić koszty podwójnych inspekcji
i kontroli przeprowadzanych przez władze państw trzecich. Zdobycie zaufania
i zagwarantowanie jednakowych warunków na szczeblu międzynarodowym wymaga
jeszcze wielu starań.
2|7
•
Wzywa instytucje europejskie do zagwarantowania odpowiedniego zaangażowania
stron zainteresowanych podczas definiowania bardziej szczegółowych zasad
wdrażania. Aspekty ujęte w aktach delegowanych/wykonawczych odegrają
kluczową rolę, jeśli chodzi o zapewnienie skuteczności i proporcjonalności
całego wniosku. Takie podejście zagwarantuje pełne poparcie w praktyce oraz pozwoli
zaoszczędzić czas podczas wdrażania pełnego prawa zdrowia roślin.
UWAGI SZCZEGÓŁOWE
Akty wykonawcze i delegowane
1.
Wiele kluczowych aspektów wniosku ustawodawczego będzie przedmiotem dalszych
rozmów i doprecyzowania na drugim etapie ustawodawstwa. W ujęciu ogólnym CopaCogeca jest zdania, że w sytuacji kryzysowej Komisja Europejska powinna być gotowa
do szybkiego i skutecznego działania, jeśli zajdzie taka potrzeba.
2. Zachęcamy Komisję Europejską do jak najszybszego rozpoczęcia pracy nad szczegółowymi
zasadami oraz do pełnego zaangażowania w proces odpowiednich stron zainteresowanych.
Uważamy, że Komitet Doradczy ds. Zdrowia Roślin powinien być organem stałym, tak jak
Komitet Doradczy ds. Zdrowia Zwierząt. Pozwoliłoby to na otwarty dialog oraz ugruntowało
zaangażowanie odpowiednich unijnych stron zainteresowanych w procesie definiowania
aktów wykonawczych i delegowanych.
Agrofagi kwarantannowe (Rozdział II)
3. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji mające na celu uproszczenie
klasyfikacji agrofagów w ramach nowego systemu ochrony roślin. Uważamy, że skuteczne
ustalenie priorytetów w odniesieniu do agrofagów może przyczynić się do wzmocnienia
chęci współpracy oraz do przyznania władzom krajowym większej pomocy w celu wdrażania
bardziej ukierunkowanych środków kontroli i wykrywania agrofagów.
4. Według Copa-Cogeca należy regularnie aktualizować wykaz niektórych agrofagów
kwarantannowych, które Komisja Europejska zaklasyfikowała jako agrofagi
priorytetowe (art. 6). Wiemy z doświadczenia, że niektóre agrofagi mogą rozprzestrzeniać
się bardzo szybko w Europie, dlatego też musimy cały czas dostosowywać nasze działania,
tak aby były one odpowiednie i opłacalne. Ponadto nie należy wyznaczać górnej granicy
liczby agrofagów priorytetowych w wykazie, jeśli uznaje się, że wszystkie agrofagi wywierają
istotny wpływ gospodarczy, środowiskowy i społeczny na terytorium UE.
Informacje o agrofagach kwarantannowych dla UE i innych
bezpośrednich zagrożeniach udzielane podmiotom zawodowym
przez właściwe organy (art. 12 i 14)
5. Copa-Cogeca w pełni popiera szybkie podjęcie otwartego i przejrzystego dialogu z władzami
UE i państw członkowskich na temat pojawiającego się ryzyka, w tym agrofagów
kwarantannowych dla UE, które mogą wywrzeć wpływ na rośliny, produkty roślinne
i przedmioty podlegające kontroli podmiotów prywatnych. Ten otwarty dialog musi być
prowadzony we wszystkich państwach członkowskich UE.
6. Jednocześnie, w przypadku gdy państwo członkowskie posiada dowody, że istnieje
bezpośrednie zagrożenie zawleczeniem agrofaga kwarantannowego dla UE lub inne
pojawiające się zagrożenie dla zdrowia roślin, państwo to powinno natychmiast podjąć
niezbędne środki fitosanitarne pozwalające zapobiec zawleczeniu takiego zagrożenia
na terytorium Unii (art.14). W tej dziedzinie Komisja powinna doprecyzować w swoim
wniosku kompetencje właściwych organów.
7. Ponadto Copa-Cogeca uważa, że niezbędne jest regularne monitorowanie i przeprowadzanie
odpowiedniej oceny ryzyka nowych globalnych zagrożeń, które mogłyby dotrzeć do Unii
Europejskiej. Zaktualizowany wykaz pojawiających się zagrożeń umożliwiłby właściwym
organom i sektorowi prywatnemu w podjęciu odpowiednich środków na wczesnym etapie.
3|7
Informacje o agrofagach priorytetowych udzielane opinii publicznej
przez właściwe organy (art. 13)
8. Jeśli chodzi o informacje udzielane opinii publicznej, zakres wniosku Komisji wymaga
rozszerzenia, tak aby objął on pewne aspekty kluczowe dot. zapobiegania i
rozprzestrzeniania się agrofagów oraz kwestię odpowiedzialności całego społeczeństwa
za zdrowie roślin w Europie. Sekcja ta powinna również odpowiadać informacjom
udzielanym podróżnym, klientom usług pocztowych i klientom internetowym (art. 43).
Ustanawianie obszarów wyznaczonych (art. 17 i 18)
9. Copa-Cogeca popiera ustanawianie obszarów wyznaczonych w przypadku potwierdzenia
występowania agrofaga kwarantannowego dla UE. W pełni popieramy podejście szybkie,
elastyczne i oparte na ryzyku, mające na celu zniesienie takich środków po potwierdzeniu
wyeliminowania agrofaga przez właściwe organy. Należy unikać bezpodstawnych opóźnień
przy znoszeniu obowiązywania obszarów wyznaczonych.
Zaangażowanie stron zainteresowanych w opracowanie planów
awaryjnych, planów zwalczania i ćwiczeń symulacyjnych (art. 24-26)
10. Wniosek Komisji nie precyzuje w pełni roli stron zainteresowanych w opracowaniu planów
awaryjnych i planów zwalczania na szczeblu państw członkowskich, w tym ćwiczeń
symulacyjnych mających na celu ocenę skutków ww. planów awaryjnych. Niezbędne jest
pełne zaangażowanie podmiotów prywatnych. Z naszego doświadczenia wynika, że stopień
zaangażowania stron zainteresowanych różni się w zależności od państwa członkowskiego,
a także że należy zapewnić wspólne ramy prawne, które zagwarantują zaangażowanie
pomiotów w takie działania na wczesnym etapie.
Bardziej rygorystyczne wymogi przyjmowane przez państwa
członkowskie (art. 31)
11. Według Copa-Cogeca państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyjmowania
bardziej rygorystycznych wymogów niż unijne środki nadzwyczajne pod warunkiem,
że Komisja Europejska będzie nadzorować wszelkie nieuzasadnione zasady, które mogłoby
zakłócić handel pomiędzy państwami członkowskimi UE.
Strefy chronione (art. 32-35)
12. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dot. przyjęcia bardziej
rygorystycznych zasad wyznaczania stref chronionych dla agrofagów kwarantannowych.
Skuteczniejszy monitoring obecności ewentualnych agrofagów zwiększy wiarygodność tego
narzędzia z perspektywy partnerów z państw trzecich. Copa-Cogeca popiera również
podejmowanie na czas decyzji dot. jego zniesienia lub modyfikacji.
Agrofagi jakościowe (art. 36)
13. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję przeniesienia do jednego załącznika
w ramach prawa zdrowia roślin kwestii dot. agrofagów jakościowych, czyli wszystkich
organizmów szkodliwych mających wpływ na planowane wykorzystanie roślin
przeznaczonych do sadzenia, które nie muszą jednak podlegać zwalczaniu. W ten sposób
przepisy nie pokrywałyby się z ramami prawnymi dot. materiału siewnego i materiału
rozmnożeniowego roślin, co pomogłoby uniknąć nieporozumień, a także przyczyniłoby się
do lepszych inspekcji w terenie. Ponadto Copa-Cogeca domaga się przestrzegania zasady
progu tolerancji w przypadku agrofagów jakościowych zgodnie z definicją
dot. regulowanych prawnie agrofagów niekwarantannowych, ustanowioną
przez Międzynarodową konwencję ochrony roślin (IPPC), oraz z progami zdefiniowanymi
w obowiązujących dyrektywach o obrocie materiałem siewnym.
14. Jednocześnie żądamy dalszego dostosowania wniosków ustawodawczych dot. zdrowia
roślin oraz materiału siewnego i materiału rozmnożeniowego roślin w zakresie
zapobiegania, wykrywania i kontroli agrofagów w Europie. Według Copa-Cogeca
odpowiednie instrumenty zapobiegania ryzyku powinny objąć wszystkie sektory, w tym
4|7
rynki niszowe, tak aby zagwarantować wysokiej jakości nasiona i zdrowe rośliny
w Unii Europejskiej. Agrofagi i choroby nie uznają granic.
Import roślin przeznaczonych do sadzenia, które stanowią nowe
zagrożenie
15. Podejście umożliwiające wprowadzenie tymczasowego okresu kwarantanny w przypadku
importu roślin przeznaczonych do sadzenia, które mogą stanowić wcześniej
niezidentyfikowane lub nowe zagrożenia dla zdrowia roślin w UE może pociągnąć za sobą
znaczne koszty dla europejskich podmiotów, ponoszących koszty przetrzymywania roślin
przeznaczonych do sadzenia w miejscu kwarantanny.
16. Bardziej skuteczne i unormowane procedury w punktach kontroli granicznej powinny mieć
na celu zagwarantowanie, że wszelkie ograniczenia zostaną wprowadzone na czas i będą
miały jak najmniejszy wpływ na handel. Podmiotom zaangażowanym w nowe przepływy
handlowe należy zapewnić jaśniejsze wytyczne co do tego, jak wskazywać, gdzie potrzeba
ograniczeń oraz w jaki sposób zmniejszyć ryzyko i unikać zbędnych opóźnień. Co więcej,
należy nadal przeprowadzać inspekcje w obecnych punktach kontroli, które nie zawsze
znajdują się w portach lub na lotniskach.
17. Copa-Cogeca podkreśla, że możliwość wprowadzenia tymczasowego okresu kwarantanny
w Europie nie powinna zastąpić oficjalnych inspekcji ze strony Unii Europejskiej
bezpośrednio u źródła ewentualnego zagrożenia u partnerów w państwach trzecich. Należy
zwrócić uwagę, że za tym rozwiązaniem opowiadają się również nasi najważniejsi partnerzy
z państw trzecich. Często wymagają oni przeprowadzania niezwykle restrykcyjnych kontroli
w Unii Europejskiej jeszcze przed eksportem, opłacanych przez podmioty europejskie.
Rejestracja podmiotów i identyfikowalność (art. 61-65)
18. Copa-Cogeca uznaje cel wniosku Komisji w zakresie rejestracji podmiotów zawodowych.
Niemniej jednak, jego zakres należy doprecyzować i ograniczyć do podmiotów zawodowych,
które przeprowadzają konkretne działania (np. wydają paszporty roślin lub inne
świadectwa). Co więcej, o ile to możliwe, należy rozważyć lepszą integrację istniejących
systemów rejestracji, tak aby uniknąć nakładania dodatkowych obciążeń w terenie.
19. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje podejście Komisji do kwestii identyfikowalności
roślin, produktów roślinnych i przedmiotów, objętych kontrolą podmiotów prywatnych.
Jesteśmy zdania, że wszystkie podmioty prywatne powinny w każdej sytuacji mieć
możliwość śledzenia przemieszczania się roślin lub ich części w obydwu kierunkach
w łańcuchu rolno-spożywczym.
20. Copa-Cogeca uważa, że organizacja takich informacji leży w gestii poszczególnych
podmiotów, tak aby, w razie konieczności, mogły one udostępnić niezbędne informacje
odpowiednim organom. Ponadto jesteśmy zdania, że należy rozważyć sposoby zmniejszania
obciążeń prawnych (np. poprzez mniejszą liczbę inspekcji) wobec gospodarstw, które
postępują zgodnie z zasadami lub które stosują dobrowolne systemy jakości.
21. Co więcej, jeśli chodzi o możliwość utworzenia komputerowego systemu zarządzania
informacjami w zakresie zintegrowanego funkcjonowania mechanizmów i narzędzi
zarządzania i posługiwania się danymi, informacjami i dokumentami dotyczącymi kontroli
urzędowych i ich przetwarzania (IMSOC), oraz zarządzania tym systemem zgodnie
z wnioskiem Komisji w sprawie kontroli urzędowych (art. 130), Copa-Cogeca uważa,
że należy zagwarantować elastyczność i harmonizację tego systemu z systemami
obowiązującymi w państwach członkowskich i na szczeblu światowym. Zagwarantuje to
skuteczną wymianę informacji pomiędzy podmiotami i organami odpowiedzialnymi
za kontrole urzędowe.
Paszporty roślin (art. 73-90)
22. Copa-Cogeca w pełni popiera wniosek Komisji Europejskiej dot. harmonizacji
i uproszczenia nowego systemu paszportów roślin oraz sposobów wzmocnienia ich
wiarygodności w kwestii bezpieczeństwa zdrowia roślin w Unii Europejskiej. Skuteczne
5|7
stosowanie kodów mogłoby przyczynić się do zagwarantowania równych warunków
dla wszystkich podmiotów w UE, a przy tym do uniknięcia błędnej interpretacji i nadużyć.
23. Ogólnie obawy Copa-Cogeca budzi to, do jakiego stopnia powinno się rozszerzyć paszporty
roślin, tak aby włączyć do nich przemieszczanie się w Unii Europejskiej niektórych roślin
przeznaczonych do sadzenia, produktów roślinnych i przedmiotów. Potrzeba dowodów
na to, że takie rozszerzenie będzie korzystne dla podmiotów, a także należy uwzględnić
wszelkie dodatkowe koszty. W przeciwnym wypadku jedynym wynikiem może być nałożenie
dodatkowych obciążeń finansowych i prawnych na sektor rolny.
Drewniane materiały opakowaniowe (art. 91)
24. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje włączenie do prawa zdrowia roślin konkretnych
zasad dot. upoważniania i nadzoru w zakresie drewnianych materiałów opakowaniowych.
Brak kontroli w tej dziedzinie stanowi bowiem poważne zagrożenie dla europejskiego
ogrodnictwa i sektora leśnego. Ponadto należy wzmóc badania i rozwój w tej dziedzinie.
Eksport z Unii Europejskiej i świadectwa przedwywozowe (art. 96)
25. Aby móc prowadzić eksport do państw trzecich, europejskie podmioty często muszą
wykazać, na własny koszt, zgodność z wymaganiami fitosanitarnymi obowiązującymi obie
strony, nakładanymi przez państwa trzecie (takie jak Rosja, Stany Zjednoczone, Japonia
i Korea Południowa). Ww. wymagania często nie mają podstaw naukowych i nie zawsze
są zgodne z odpowiednimi przepisami porozumienia SPS (Porozumienie w sprawie
stosowania środków sanitarnych i fitosanitarnych) Światowej Organizacji Handlu.
26. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dot. umożliwienia podmiotom
wystąpienia do właściwego organu o „świadectwo przedwywozowe”, jeśli państwo
członkowskie, w którym rośliny, produkty roślinne i przedmioty były uprawiane,
produkowane lub przetwarzane, jest inne od państwa członkowskiego, z którego następuje
eksport. Jesteśmy zdania, że takie rozwiązanie ułatwi handel z państwami trzecimi,
jeśli władze w państwie trzecim zagwarantują pełne zaufanie odnośnie do systemu.
W związku z powyższym zachęcamy Komisję Europejską i władze państw członkowskich
do zapewnienia otwartego dialogu i zaufania państw trzecich. Zagwarantuje to, że system
będzie funkcjonować w praktyce oraz umożliwi uniknięcie podwójnych kontroli i kosztów
dla europejskich podmiotów.
Wydatki związane ze zdrowiem roślin
27. Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji dot. zarządzania wydatkami
odnoszącymi się do zdrowia roślin i materiału przeznaczonego do reprodukcji roślin, która
zakłada odszkodowania dla podmiotów za zniszczone, a następnie usunięte rośliny,
produkty roślinne i przedmioty, a także za oczyszczanie terenów, gruntów, wody, gleby,
obiektów, maszyn i sprzętu.
28. Niemniej jednak, w propozycji Komisji należy również uwzględnić odszkodowania
dla europejskich rolników i właścicieli lasów za rośliny, produkty roślinne lub przedmioty
zniszczone w wyniku zwalczania i ograniczania rozprzestrzeniania. Odszkodowania te
dotyczą wartości rynkowej. Ponadto należy przewidzieć odszkodowania za wszelkie środki
podjęte na szczeblu UE w wyniku wyjątkowych lub należycie uzasadnionych uwarunkowań,
których nie włączono jeszcze do wykazu kosztów kwalifikujących się (art. 19 wniosku
dot. wydatków).
29. Pragniemy przypomnieć instytucjom UE, że na chwilę obecną te koszty ponoszą jedynie
europejscy rolnicy, właściciele lasów i spółdzielnie rolnicze. Zagraża to działaniom mającym
na celu wczesne zapobieganie, wykrywanie i kontrolę na szczeblu gospodarstw.
Badania i innowacje w dziedzinie zdrowia roślin
30. Według Copa-Cogeca badania i innowacje odgrywają istotną rolę w nowych ramach
prawnych dot. zdrowia roślin. Rozwój odpowiednich narzędzi na rzecz zapobiegania,
wczesnego wykrywania i kontroli nowych zagrożeń i agrofagów w Unii Europejskiej
ma podstawowe znaczenie, jeśli chodzi o zapewnienie rolnikom odpowiedniego zestawu
narzędzi, tak aby mogli oni przyczynić się do bezpieczniejszego łańcucha rolno6|7
spożywczego. Nowe ramy prawne badań i innowacji promowane przez Komisję Europejską,
Horyzont 2020 i Europejskie Partnerstwo Innowacyjne (EPI) na rzecz wydajnego
i zrównoważonego rolnictwa powinny zagwarantować rozwój i przyjęcie na szczeblu
gospodarstw szerokiej gamy skutecznych narzędzi mechanicznych, biologicznych
i chemicznych. Pozwoli to zapewnić zdrowsze rośliny w Europie oraz sprostać wymaganiom
konsumentów.
_________________
7|7