PROFESJONALNY ARCHIWISTA ODESZLI

PROFESJONALNY ARCHIWISTA
W
58
ALMA MATER nr 128
A. Wojnar
z jednej strony, podziękowaniem za dotychczasową pracę, a z drugiej – zachętą
i mobilizacją do dalszej.
Dr Przemysław Żukowski wręcza Mieczysławowi Barcikowi dedykowaną mu księgę
A. Wojnar
mojej opinii Mieczysławowi Barcikowi przysługuje zapomniany
dziś, a zdecydowanie lepiej brzmiący
tytuł archiwariusza [...]. Tacy ludzie [...]
są podporą instytucji, którym służą codzienną wytężoną pracą – napisał Sławomir Radoń, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych, w liście do jubilata.
23 czerwca 2010 roku w Sali Kazimierza Wielkiego w podziemiach Collegium
Maius odbyło się spotkanie przyjaciół
i współpracowników Mieczysława Barcika, którzy pragnąc podziękować za
jego zaangażowanie, pracę, pomoc i codzienną życzliwość, wręczyli mu księgę
pamiątkową Verba volant, scripta manent1, zawierającą zbiór studiów mu dedykowanych.
Uroczystość otworzył prof. Krzysztof
Stopka, dyrektor Archiwum UJ. Przedstawiając zebranym dokonania Mieczysława Barcika, podkreślił, że jest on
najlepszym przykładem archiwisty profesjonalnego, człowiekiem instytucją,
postacią znaną każdemu, kto w celu zebrania materiałów źródłowych trafił do
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. W miłych słowach wypowiadali się
również profesorowie Franciszek Ziejka
i Julian Dybiec. Tutaj nie tyle chciałbym
cytować słowa wówczas wypowiedziane o Mieczysławie Barciku, ile przypomnieć „zobowiązania”, jakie nadal ma on
względem Archiwum, Uniwersytetu i nauki. Wszyscy mamy nadzieję, iż przywołana na spotkaniu groźba nałożenia
ekskomuniki nie będzie konieczną i pan
Mieczysław dokończy zaczęte prace – jak
chociażby historię Wydziału Teologicznego do 1954 roku, Corpus studiosorum
do 1918 roku, Corpus academicorum do
1945 roku, poczet doktorów honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i wiele,
wiele innych.
Ze swojej strony – a myślę, że wiele osób podpisze się również pod tymi
słowami – chciałbym raz jeszcze życzyć
Mieczysławowi Barcikowi wszystkiego
najlepszego w życiu prywatnym oraz
tego, aby dedykowana Mu księga była,
Księga składa się z czterech części.
Pierwsza dotyczy tematyki Żywiecczyzny, regionu, z którego pochodzi Mieczysław Barcik. Składają się na nią teksty:
Danuty Grodowskiej-Kulińskiej o studentach z Żywca na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1850–1918, Piotra Köhlera na temat ludowej wiedzy botanicznej
tego regionu na podstawie ankiety Józefa
Rostafińskiego z 1883 roku, oraz Andrzeja A. Zięby o żywczaninie arcyksięciu
Wilhelmie Habsburgu i „poszukiwaniu”
Od lewej: bohater uroczystości Mieczysław Barcik, prof. Julian Dybiec, prof. Krzysztof Stopka,
ks. prof. Józef Wołczański, dr hab. Urszula Perkowska, dr Rita Majkowska, Dorota Flacht
A. Wojnar
przez niego tożsamości narodowej. Druga część dotyczy Krakowa. Dzięki Czesławowi Brzozie, koledze Mieczysława
Barcika z lat studiów, otrzymujemy ciekawy przyczynek do dziejów cenzury w okresie międzywojennym na przykładzie Motorów Emila Zegadłowicza, a Aleksander
Litewka opisał zespół akt Urzędu Wojewódzkiego Krakowskiego z lat 1945–1950
przechowywanych w Archiwum Państwowym w Krakowie. Kolejny fragment księgi
dotyczy tematyki krakowskiego uniwersytetu i składają się na niego artykuły: Diany
Błońskiej – opisujący fundacje stypendialne dla studentów Wydziału Teologicznego; Urszuli Perkowskiej – przybliżający
kwestie nowych w drugiej połowie XIX
wieku i w pierwszej połowie XX wieku
form kształcenia uniwersyteckiego, Stanisława Zwolskiego, który podjął się próby
zarysu historycznomedycznego środowiska naukowego w Krakowie w pierwszej
połowie XX wieku, oraz ostatni w tej części tekst Przemysława M. Żukowskiego,
w którym autor opisał dzieje Uniwersytetu
Jagiellońskiego w ostatnim roku przed wybuchem Wielkiej Wojny, kiedy to rektorem
był prof. Fryderyk Zoll młodszy. Ostatnia
część zawiera teksty – głównie edycje źródeł – o tematyce poświęconej sprawom
polskim. Grzegorz Chajko, zamieszczając
list Leona Pinińskiego do biskupa Adama
Stefana Sapiehy, przedstawia opis dramatycznego położenia oblężonego przez
Ukraińców Lwowa w latach 1918–1919;
Promocja księgi odbyła się w podziemiach Collegium Maius
Julian Dybiec, przytaczając list emigranta,
przybliża – z amerykańskiej perspektywy
– problem konfliktów polsko-niemieckich
w czasie zaborów; Janusz Pezda dokonał
opisu zbioru listów Tadeusza Kościuszki
znajdujących się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie; Mieczysław Różański w krótkim tekście przedstawił dzieje szkoły kolegiackiej w Łasku, a dzięki
Małgorzacie Ślisz możemy się dowiedzieć
o darze, jaki na rzecz Czytelni Ludowej
w Cieszynie uczynił ksiądz prałat i profesor
Karol Teliga. Dwa ostatnie artykuły są autorstwa Józefa Wołczańskiego i Jana Wnęka.
Pierwszy tekst – obszerna edycja źródeł –
dotyczy jakże smutnej historii likwidacji
klasztoru sióstr niepokalanek w Jazłowcu
w 1946 roku, a drugi opisuje poglądy Igna-
cego Boczylińskiego na wychowanie i edukację kobiet.
Przemysław Marcin Żukowski
pracownik Archiwum UJ
Chciałbym złożyć podziękowania wszystkim,
którzy dobrą wolą i pomocą przyczynili się
i do wydania księgi, i do zorganizowania spotkania: władzom Uniwersytetu i prorektorowi
Szczepanowi Bilińskiemu, prof. Krzysztofowi
Stopce, krakowskiemu oddziałowi Stowarzyszenia Archiwistów Polskich oraz autorom
artykułów.
1
Verba volant, scripta manent. Księga pamiątkowa dedykowana Mieczysławowi Barcikowi, red. P.M. Żukowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010,
s. 298.
ODESZLI...
Andrzej Bałanda
lipca 2010 roku zmarł Andrzej
Bałanda, profesor w Instytucie
Fizyki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczony cieszący się uznaniem w kraju i za granicą.
Uniwersytet Jagielloński w osobie
profesora Andrzeja Bałandy utracił wybitnego fizyka, jednego ze specjalistów
w dziedzinie fizyki jądrowej, osobowość
o niezwykłych zaletach charakteru i zdolnościach organizatorskich.
A. Wojnar
17
Prof. Andrzej Bałanda i rektor UJ prof. Karol Musioł podczas sesji zorganizowanej z okazji jubileuszu pracy naukowej
i jubileuszu 70 ± 1 lat życia trzech profesorów: Władysława Walusia, Reinharda Kulessy i Andrzeja Bałandy,
zorganizowanej 12 lutego 2010 r. w Instytucie Fizyki UJ
ALMA MATER nr 128
59