Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138 Spis

Piastowie a Rzesza w latach 937/939-1138
Spis treści
Część pierwsza
Rzesza Franków.
Królestwo Franków wschodnich.
Państwo akwizgrańskie
1. Sytuacja polityczna Rzeszy w wiekach IX i X. Regulatory stosunków społecznych środkowego średniowiecza
1.1. Władza świecka nad Europą zachodnią na przełomie wieku VIII i IX. Traktat z Verdun
1.2. Powstanie Rzeszy Franków. Zręby doktryny politycznej cesarstwa Karola Wielkiego a chrześcijaństwo
Synod we Frankfurcie n. Menem
1.3. Papiestwo w wiekach VIII i IX. Koncepcje cesarstwa
zachodnich chrześcijan
1.3.1. Papiestwo i jego stosunki z królestwem Franków
1.3.1.1. Ideologia państwa kościelnego poprzedza jego
utworzenie
Zagadnienia wstępne
Poglądy (św.) Augustyna wyznaczają relacje pomiędzy państwem a prawami ziemskimi i naturalnymi
Wschodnia a zachodnia ideologia władzy postimperialnej
Cezaropapizm
Upadek imperialnego senatu w zachodniej części
Europy
1.3.1.2. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem
Franków w podbojach. Model pierwszy – aneksja
lub zależność trybutarna
Pax Nicephori
Marchie
11
15
18
26
30
30
30
30
34
41
42
51
53
63
67
CCCXXIX
1.3.1.3. Współpraca papiestwa z królestwem i cesarstwem
Franków w zakresie rozszerzania wpływów. Islam
a doktryna chrześcijańska. Model drugi ekspansji
świata chrześcijańskiego – państwa satelickie. Państwo Wielkomorawskie
Nawracanie przemocą
Scholastyka
Doktryna scholastyczna
Muzułmanie
Powstanie Państwa Wielkomorawskiego
Wojny z Bułgarami wymuszają zmiany polityczne
w Państwie Wielkomorawskim
Misja chrystianizacyjna Bizancjum wobec Słowian
panońskich
1.3.2. Koncepcje cesarstwa zachodnich chrześcijan. Elementy doktryny państwowej
1.3.2.1. Cesarstwo akwizgrańskie
Lotaryngia a cesarstwo akwizgrańskie
Palatynat lotaryński
Imperium a dominium
Imperium i regnum
1.3.2.2. Dalsze losy dwóch koncepcji cesarstwa zachodnich
chrześcijan
Kult św. Wita a kult św. Maurycego
Sytuacja papiestwa na Półwyspie Apenińskim w wiekach IX i X
Constitutio Romana
1.4. Systemy kontroli społecznej w epoce feudalnej
1.4.1. Stosunek lenny
1.4.1.1. Prawnicza konstrukcja stosunku lennego
1.4.1.1.1.Zagadnienia ogólne. Elementy składowe stosunku
lennego i ich omówienie. Zasady prawa średniowiecznego i ich kolizja
Elementy składowe stosunku lennego
CCCXXX
69
70
73
73
75
76
78
82
83
83
88
88
92
93
97
99
101
101
116
116
116
116
120
Stosunek lenny jako instrument usunięcia kolizji
norm obyczajowo-prawnych
Podstawowe zasady prawa średniowiecznego
Prawo służebne – odmienne od prawa lennego
Symbol stosunku lennego
Hołd lenny
1.4.1.1.2. Stosunek lenny jako forma rozwojowa instytucji
prawa rzymskiego
Zagadnienia wstępne
Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego
prawa kontraktowego
Kontrakty
Pakta
Stosunek lenny jako forma rozwojowa rzymskiego
prawa rodzinnego
Pozostałe zagadnienia
1.4.1.2. Faktyczne wykonywanie stosunku lennego
Wątek ekonomiczny
1.4.1.3. Ustanie stosunku lennego
Wystąpienie wasala z stosunku lennego
Uznanie przez seniora stosunku lennego za wykonywany wadliwie
Sprzeciw wasala wobec seniora
Objęcie ekskomuniką
1.4.1.4. Historyczne tło rozwoju stosunku lennego w prawie
narodów
1.4.1.5. Podsumowanie zagadnień stosunku lennego
1.4.1.6. Pozostałe stosunki prawne ius gentium prawa środkowego średniowiecza
Niewolnicy
Przypisańcy
Ludzie wolni
Proces formułkowy a procesowe obyczaje i ustawodawstwo saskie
121
122
122
122
124
125
125
130
130
132
133
134
135
138
140
141
141
141
143
144
145
151
151
152
155
155
CCCXXXI
1.4.2. 1.4.3. 1.4.4. 1.4.4.1. 1.4.4.2. 1.4.5. 1.4.5.1. 1.4.5.2. Trybut jako element stosunku lennego. Dziesięcina
Liczebność populacji Kujaw i Wielkopolski na przełomie wieków X i XI
Dziesięcina
Instytucja króla jako element stosunku lennego
i doktryny wiary
Król
Książęta, reminiscencja godności patrycjusza
Cesarz świata zachodniego w ujęciu frankońsko-saskiej doktryny sprawowania władzy środkowego
średniowiecza
Cesarz Rzymian. Cesarz Sasów
Islam i jego doktryna proroków
Sasi, rycerze świętego Maurycego – obrońcy wiary
Cesarz Rzymian w rozumieniu ideologii Ottona III.
Benedyktyni
Demokracja
Demokracja plemienna
Komuny wojskowe
156
162
165
166
166
172
174
174
176
178
185
193
193
194
Część druga
Cesarstwo Rzymskie a pierwsze państwo Piastów
2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. Słowianie połabscy a instytucja cesarstwa
Polityka wschodnia Rzeszy w IX i X wieku
Zagadnienia wstępne. Polityka wschodnia Rzeszy
Franków
Kształtowanie samodzielnej ideologii plemienno-państwowej wśród Słowian
Frankowie w strukturach Rzeszy
Polityka dynastii Ludolfingów wobec Słowian
w pierwszej poł. X w. w kontekście polityki włoskiej
Henryk Ptasznik i jego słowiański syn Tankmar
CCCXXXII
201
205
205
210
214
216
217
Swarożyc
Otton I zwany Wielkim
Bunt Tankmara
Ideologiczne oblicze cesarstwa akwizgrańsko-saskiego. Przymus prowadzenia polityki na Półwyspie
Apenińskim
Wzrost paneuropejskich aspiracji dynastii Ludolfingów
2.1.3. Marchia Wschodnia jako instrument saskiej polityki wobec Słowian
Powstanie i przywództwo marchii
Księstwo Stodoran. Książę Tugomir wyznacza kierunek polityczno-religijny dla Słowian połabskich
Sygryda
Światowid
Arcybiskupstwo w Magdeburgu – polityczny sukcesor Marchii Wschodniej
2.2. Pompilus, czyli cesarz? Piastowie a rozwój organizacji plemienno-państwowej na Kujawach i w Wielkopolsce
2.2.1. Powstanie Polski w legendach i podaniach
Pompilus czy Popiel?
Wislje
Dynastia Piastów. Dynastia Popielidów
2.2.2. Powstanie państwa. Księstwo kruszwicko-poznańskie
2.2.2.1. Rozwój grodów wielohektarowych na Pojezierzu
Gnieźnieńskim
2.2.2.2. Opcja wikińska
2.2.2.2.1. Napływ wzdłuż Wisły
2.2.2.2.2. Napływ wzdłuż Odry
2.2.2.2.3. Napływ od Szlezwiku
Galia, Fryzja, Lotaryngia
Brytania
Waregowie a Ruś
Frankonia
220
222
223
226
227
230
230
236
243
244
247
251
251
251
253
255
259
259
262
262
263
265
266
266
267
268
CCCXXXIII
2.2.2.3. 2.2.2.4. 2.3. 2.3.1. Opcja wielkomorawska
Opcja autochtoniczna
Państwo Mieszka I
Mieszko
Mieszko (I?) pojawia się na kartach historii
Państwo Mieszka I a zagrożenie ze strony Marchii
Wschodniej
2.3.2. Mieszko, książę Stodoran (?). Mieszko a Czesi
2.3.2.1. Sojusz czesko-piastowsko-stodorański za zgodą
Rzeszy
2.3.2.2. Trybut z roku 963 w ujęciu klasycznym
2.3.2.3. Polityczne tło chrztu Mieszka i stosunki z Czechami
Sławnicy/Sławnikowice/Sławnikowicze
Wielożeństwo a chrześcijaństwo i jego obrządek.
Rusko-bizantyjskie pochodzenie dziedziców piastowskich
Teofano
Zjazd kwedlinburski z roku 973
2.3.3. Rozpad Marchii Wschodniej. Powiązania dynastyczne w obrębie wschodnich rodów Rzeszy
Sytuacja wśród Słowian na wschodzie Rzeszy po
upadku Marchii Wschodniej
2.4. Margrabia Mieszko
2.4.1. Wichman, Geron, Hodon, Mieszko
Mieszko – cesarski trybutariusz i lennik
Trybut do Warty, ale od północy
Zagrożenie od Wieletów i Wichmana
2.4.2. Zagadnienie diecezji poznańskiej. Trybut do Warty
– do ujścia czy do biegu. Opcja łacińska
2.4.2.1. Diecezja poznańska
2.4.2.1.1. Biskupstwo czy sufragania poznańska. Wariant
pierwszy – podległość biskupstwu w Ratyzbonie
Dokument praski
Biskup („misyjny”) Jordan
CCCXXXIV
274
280
286
286
287
291
293
293
299
301
307
311
313
315
323
330
334
334
334
340
341
343
343
345
347
348
2.4.2.1.2. Wariant drugi. Samodzielne biskupstwo w Poznaniu, arcybiskupstwo w Gnieźnie. Mieszko po roku
963 obejmuje władzę po obu stronach Warty
Mieszko obejmuje władzę nad wschodnim brzegiem Warty, pozostającym w obrządku metodiańskim
2.4.2.2. Trybut wobec Sasów a świętopietrze
Aspekt ekonomiczny opłacania trybutu
Redystrybucja trybutu
Trybut a dziesięcina
Świadczenia na utrzymanie pocztów zbrojnych
2.4.2.3. Chrzest Mieszka – w obrządku metodiańskim?
2.4.3. Konkurencja obrządków liturgicznych. Istnienie
Dagome iudex wspomaga uzasadnienie erygowania
arcybiskupstwa gnieźnieńskiego
Bój z Hodonem jako konsekwencja rozpadu Marchii Wschodniej
Lokalizacja bitwy pod Cedynią
Podsumowanie zagadnień Cedyni
Hodon realizuje rozkazy cesarskie i korzysta
z ochrony. Ideologia Ludolfingów w odniesieniu do
Słowian od roku 963 do lat 980/985
3.
Rzesza a państwo Piastów u progu milenium
3.1. Polityka międzynarodowa Ottona I Wielkiego
3.2. Ponowne
zbliżenie
cesarstwa
zachodniego
z wschodnim
3.2.1. Polityka wschodnia Ottona I
3.2.2. Otton II nie realizuje żadnej polityki, lecz walczy
o przetrwanie. Słowianie zwalczają struktury Kościoła rzymskiego na Połabiu
3.2.3. Polityka włoska Ottona II
3.3. Reorientacja polityki międzynarodowej w państwie
Mieszka I po roku 977. Mieszko – przyjaciel cesarza
Regencja. Oprawa wdowia. Dziedziczenie przez kobiety
355
358
362
362
362
363
366
371
374
376
378
380
381
385
389
392
392
400
408
413
419
CCCXXXV
3.4. 3.4.1. Brunon z Kwerfurtu
Dagome iudex
Interpretacja pierwsza – wydziedziczenie Bolesława
Wielkiego
Regest Dagome iudex. Pochodzenie, datowanie,
wersje tekstu
Interpretacje
Interpretacja pierwsza. Wydziedziczenie Bolesława
3.4.2. Interpretacja druga – Mesco to nie imię, lecz funkcja państwowa
Argumenty językowe
Znaczenie „mesco” jako rzeczownika
Znaczenie „mesco” jako czasownika
3.4.3. Interpretacja trzecia. Mieszko zabiega o utworzenie
arcybiskupstwa
3.4.4. Interpretacja czwarta. Wydzielenie dziedziny spadkowej dla synów z drugiego małżeństwa
3.4.5. Interpretacja piąta. Oprawa wdowia i wskazanie regnum dla Ody i synów, po zachodniej stronie Odry
3.4.6. Interpretacja szósta. Dagome iudex łączy Odę z państwem Dagoberta
3.5. Bolesław Chrobry vel Traba w opinii kronikarzy
3.5.1. Bolesław „nawraca” Prusów nad Zatoką Gdańską
lub na Pomorzu Zachodnim
Zachodniopomorska misja ewangelizacyjna św.
Wojciecha
3.5.1.1. Polityka nadbałtycka Bolesława I Traby
3.5.1.2. Bolesław wykorzystuje doktrynę chrześcijańską do
przejęcia kontroli nad bałtyckimi szlakami handlowymi
3.5.2. Koncepcja ustanowienia niezależnego biskupstwa
w Gnieźnie
4. Milenium i zwrot polityki Rzeszy po śmierci Ottona III
4.1. Zjazd gnieźnieński roku 1000. Bolesław za cenę braCCCXXXVI
424
427
427
427
429
429
434
435
436
439
442
452
458
465
469
471
475
486
490
494
503
4.1.1. 4.1.2. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 5. 6. 6.1. 6.2. 6.2.1. ku korony królewskiej zyskuje możliwość obwołania cesarzem Rzeszy (?)
Przygotowania Bolesława do zjazdu
Zagadnienia ogólne. Bolesław I Traba vel Chrobry – lider opcji proottońskiej i prołacińskiej wśród
Słowian
Doczesne szczątki Wojciecha na tle ówczesnego
nurtu kultu relikwii
Lokalizacja piastowskiej metropolii kościelnej
Kanoniczna i prawnoustrojowa konkurencja diecezjalna w Rzeszy
Otton III przetasowuje hierarchię Kościoła łacińskiego
Przygotowania Ottona III do zjazdu w Gnieźnie
Zjazd gnieźnieński
Przebieg zjazdu. Ustanowienie metropolii kościelnej dla państwa Piastów
Bolesław – książę elektor Rzeszy, patrycjusz i august?
Kronika Anonima zwanego Gallus
Patrycjusze rzymscy – pierwowzór książąt elektorów Rzeszy
Patrycjusze w średniowieczu
Rzym, Złote Miasto
Patrycjusze w ujęciu historycznym
Ideologia koronacji
Epos z Paderborn
Elektorzy Rzeszy w wiekach od XI do XIV
Początek nowego tysiąclecia zmienia stary porządek
Sukcesja tronu Niemiec po śmierci Ottona III. Nastaje Henryk II zwany Świętym
Bolesław Wielki – niedoszły cesarz Słowian?
Legalne wkroczenie czy najazd Bolesława na Miśnię i Czechy
507
507
507
509
511
512
515
517
530
530
534
539
555
555
556
561
572
574
575
585
585
589
589
CCCXXXVII
6.2.2. Polityczny mariaż syna Bolesława – Mieszka – ma
stabilizować pozycję Piastów w Rzeszy
593
Część trzecia
Kraj Piastów włącza się w struktury łacińskiego
świata zachodniego
7. 7.1. Korona dla Bolesława
Polityczny kompromis dziedziców po Mieszku I –
układ braterski około roku 995
Zasady dziedziczenia w państwie piastowskim
Zadruga a opole
Dziedziczenie przez potomków Siemomysła
Podsumowanie
7.1.1. Synowie Mieszka I
Świętopełk Mieszkowic (ok. 978/980-ok.
1031/1033) władca Pomorza (?)
Piastowie a Mojmirowice/Mojmirowicze
Cyryl i Metody
7.1.2. Podział domeny spadkowej po Mieszku I
Zagadnienia teoretyczne primogenitury
Szczególna pozycja Bolesława I a przejęcie kontroli nad państwem mimo istnienia układu
Anonim zwany Gallem (c.d.)
Mieszko Mieszkowic, niedoszły król
Podsumowanie
7.2. Bolesław Chabri vel Traba – książę Rzeszy i cesarz Słowian
7.2.1. Bolesław I aspiruje do cesarskiego diademu
7.2.1.1. Struktura organizacyjna Rzeszy i model sprawowania władzy pod koniec X w.
Prawno-ustrojowe oblicze Rzeszy na przełomie milenium. Federacyjny charakter królestwa Niemiec
CCCXXXVIII
607
607
610
611
620
639
640
642
656
660
680
687
694
697
711
771
782
782
782
786
Plemienna proweniencja księstw Rzeszy
Saksonia
Turyngia – wędrujące księstwo. Sklawenia
Plemienno-terytorialno-grodowe struktury władzy
królestwa Niemiec
Państwo wschodniofrankońskie i jego osłabienie.
Alemania, czyli Szwabia
Czynniki konsolidacyjne wschodniofrankońskich
księstw plemiennych. Federacja
Bawaria
Powstaje królestwo Niemiec – federacja księstw
plemiennych
Lotaryngia
Burgundia
Frankonia
Podsumowanie. Jednostki organizacyjne Niemiec
i Rzeszy. Tytulatura
Jednostki organizacyjne królestwa Niemiec
Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego
Cesarstwo Słowian
7.2.1.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Piastów. Znaczenie imion. Synowie i córki Bolesława
Traby. Obrządek religijny na ziemiach piastowskich za Bolesława Traby
7.2.1.2.1. Znaczenie imion pierwszych Piastów
Czcibor
Mieszko
Prokuj
Bolesław
Otton (alias Bolesław, alias Dobromir)
Bezprym alias Otto
(Bezprym czy) Otton z związku z córką Rygdaga
7.2.1.2.2. Polityczne przesłanki małżeństw pierwszych Piastów
789
791
795
804
806
812
816
820
821
823
824
825
826
828
829
831
831
832
833
840
841
844
848
850
852
CCCXXXIX
Ottono-Bezprym
Polityczne przesłanki małżeństw Bolesława I.
Przydomki Piastów
7.2.1.2.3. Polityczny charakter mariażu Adelajdy zwanej
Białą. Piastowska ideologia restytucji Wielkiej
Morawy
7.2.1.2.3.1. Adelajda Biała
Zagadnienia wstępne
Adelajda Piastowiczówna, Biała Kniahini
Rocznik kamieniecki
Małżeństwo Adelajdy na tle bieżącej sytuacji politycznej państwa Piastów. Idea restytucji Wielkiej
Morawy pod przywództwem Piastów
Mąż Adelajdy Białej. Arpadzi, Arpady, Arpadowie
Pieczyngowie
7.2.1.2.3.2. Doktryna restytucji Wielkiej Morawy a Adelajda
Biała. Reorientacja myśli politycznej Piastów po
roku 963 i jej skutki prawnoustrojowe dla synów
Bolesława I
Wątek Mieszka I
Geza Arpad i jego prołacińska polityka
Wątek Mieszka Mieszkowica
Polityczne i religijne podstawy sojuszu piastowsko-morawsko-węgierskiego. Jordan, biskup Bratysławy
Koncepcja piastowsko-morawska a synowie Bolesława Wielkiego
Bezprym a podział dzielnicowy państwa Piastów
za życia Bolesława I
Podział państwa piastowskiego na dzielnice po
śmierci Mieszka I (przełom wieków X i XI)
Bezprym a Księstwo nitrzańskie
Mieszko II (990-1034)
7.2.1.2.4. Obrządek religijny na ziemiach piastowskich. ZaCCCXL
854
856
859
859
859
863
864
865
870
871
877
878
879
894
896
902
907
911
915
921
gadnienie wycofania przez Bolesława I poparcia
dla Kościoła rzymskiego
Bóstwa słowiańskie
Reforma zakonu Benedyktynów
7.2.1.2.5. Polityka Bolesława I wobec Rusi i jej związek z polityką wobec Rzeszy
Wołyński ród Ottona vel Odylena (vel Bezpryma?). Przeszkody małżeńskie wedle prawa kanonicznego
Wzrost politycznego znaczenia dalekich Rusów
7.2.1.2.6. Córki Bolesława
Henryk z Schweinfurtu i jego ród
Podsumowanie
7.2.2. Konflikt polityczny i wojskowy Piastów z Rzeszą
po śmierci Ottona III. Faktyczna dwuwładza ojca
i syna w państwie piastowskim
7.2.2.1. Konflikt polityczny Rzeszy z Piastami
7.2.2.1.1. Zagadnienia wstępne. Śmierć turyngijskiego pretendenta do korony Niemiec i jej objęcie przez
Henryka bawarskiego
Margrabia Miśni Ekkehard I – turyński i prosłowiański sojusznik i krewny Ludolfingów – pretenduje do korony Niemiec
Strachkwas zwany Chrystianem
Bolesław Chrobry – przyrodni (?), cioteczny (?)
czy inny brat margrabiego Miśni – Ekkeharda
Historia rodu Ekkehardynów i ich związki z dynastią Piastów
Bolesław popiera króla Niemiec
7.2.2.1.2. Drugi etap konfliktu politycznego. Bolesław
odmawiając hołdu z Czech naraża się na wojnę
z Rzeszą
7.2.2.2. Konflikt polityczny przechodzi w fazę konfliktu
militarnego. Pierwsza wojna Piastów z Rzeszą.
927
942
949
952
956
959
963
964
967
970
970
970
971
973
978
979
985
998
CCCXLI
Pierwszy pokój – w Poznaniu, drugi pokój – w Merseburgu
Frakcja probizantyjska w Rzymie
7.2.3. Bizancjum zagraża wpływom Henryka II w Europie
Zagadnienia wstępne
Świecka ideologia restytucji państwa frankońskiego
konkuruje z kościelną ideologią monastycyzmu
Ciąg dalszy kariery, i upadek rodu Krescencjuszy.
Świeccy konsule rzymscy świata zachodniego
Ideologia papiestwa w wieku XI
Doktryna monastycyzmu w wieku XI
Przebieg emancypacji polityki papiestwa na Półwyspie Apenińskim w wieku XI
7.2.3.1.1. Rezygnacja cesarstwa z sojuszu z pogańskimi Słowianami. Sojusz z Piastami
Biskup Unger, prepozyt magdeburski. Metropolia prasko-poznańska
Frankowie wschodni
Grzegorz z Sosissons
Austrie/Austria
Dux in-, non-ex-clitus
Pasowanie na rycerza Franków
Filioque
Wojskowe zaplecze konfliktu piastowsko-niemieckiego
Podsumowanie
7.2.4. Wojna z Rzeszą z lat 1015-1018 a sposób sprawowania władzy w państwie Piastów w latach 10141025. Polityka wschodnia Piastów i polityczna
rola Brunona z Kwerfurtu. Pryncypat poliańsko-sklaweński
7.2.4.1. Wojna na zachodzie z roku 1015
7.2.4.1.1. Zagadnienia ogólne. Wydarzenia w Czechach
w latach 1012-1014
CCCXLII
1000
1009
1014
1014
1014
1022
1031
1036
1038
1055
1057
1078
1079
1081
1108
1111
1121
1128
1131
1136
1136
1136
7.2.4.1.2. 7.2.4.2. 7.2.4.3. Misja Mieszka II do Czech z roku 1014
Aktywność Piastów
Oldrzych, pretendent do korony Włoch i Burgundii
Czeski zamach na dynastię piastowską
Bezpośrednie tło polityczne wybuchu wojny piastowsko-niemieckiej z roku 1015
Feudalna doktryna wczesnośredniowiecznego
podziału społeczeństwa na stany a myśl polityczna Piastów. Stany i właściwe dla nich prawo oraz
sądownictwo
Warunkowa zdolność do czynności prawnych
w feudalnym systemie prawnym
Dwuwładza w państwie Piastów w latach 1013-1025
Niedział Bezpryma
Sytuacja prawna Bolesława
Pryncypat poliańsko-sklaweński
Popielidzi a Serbowie i Chorwaci. Obodryci. Lechia. Państwo Wielkomorawskie
Wpływ polityki saskiej na ideologię Piastów w obszarze polityki międzynarodowej oraz na system
sprawowania władzy wewnętrznej na przełomie
wieków X i XI
Oracz, czyli Świętopełk
Popiel, książę stodorańsko-wielkopolsko-kujawski o orientacji prosaskiej?
Heraldyka a pochodzenie rodów w państwie Piastów
Popielidzi w kronikach polskich, w tym u Anonima zwanego Gallusem
Bunt Piastów przeciw Mojmirowicom
Carnuntum – gród (Tyberiusza) Grakchusa. Legenda rzymskich legionów przejęta przez Państwo Wielkomorawskie a następnie przez Państwo Polskie
1141
1141
1144
1152
1156
1169
1173
1183
1186
1188
1196
1206
1242
1251
1261
1271
1286
1288
1289
CCCXLIII
Klęski żywiołowe a Popiel
Osserich oznacza Oster-reich czy kraj Rusów (?)
Sytuacja plemienna na Połabiu. Obodryci
Podsumowanie
Bogomili/bogumili/bogomilcy oraz nowacjanie
i Paulikanie/Paulicjanie a piastowska doktryna
państwa
Doktryna ekumeniczna bogomilców
Doktryna polityczna bogomilców a wczesne państwo piastowskie
Diecezja czy sufragania Reinberna
Brunon z Kwerfurtu i znaczenie jego misji ewangelizacyjnych dla określenia relacji dynastii Salickiej z Rurykami
Nauka prawa w Europie w wiekach X i XI. Początki recepcji prawa rzymskiego w Europie w okresie środkowego średniowiecza
Kronika Wincentego Kadłubka
7.2.5. Pokój w Budziszynie odtwarza minione status
quo. Odtworzenie sytuacji politycznej z początku
wieku
System sprawowania władzy dzielnicowej w państwie piastowskim w pierwszej ćwierci wieku XI
7.3. Bolesław I Traba – król Polski
Korona z inicjatywy papieża
1313
1317
1344
1362
1390
1397
1399
1416
1419
1464
1482
1508
1538
1543
1562
Część czwarta
Upadek dynastii piastowskiej
8. 8.1. 8.2. CCCXLIV
Mieszko II – król Polski wbrew woli króla Niemiec. Mieszko atakuje próbując obalić cesarza
Rzeszy czy broni ojcowiznę?
Zagadnienia wstępne
Zmierzch chrześcijaństwa w Polsce i kryzys pań-
1581
1581
8.2.1. 8.2.2. 8.2.3. 8.2.3.1. 8.2.3.2. stwa za czasów cesarskiej dynastii Salickiej
Zmiana stosunków społecznych w Polsce w pierwszej poł. XI wieku. Zmiany w ideologii państwa
w obrębie władców Rzeszy
Problematyka datacji wydarzeń według latopisów
ruskich
Osłabienie wpływów Kościoła łacińskiego w Polsce.
Ogólna sytuacja międzynarodowa w początkach
wieku XI a bieżąca sytuacja w państwie Piastów
Biskupstwo Reinberna w Salzkolbergu
Proroctwo św. Pawła
Proroctwo Daniela
Dziedzice ziemscy w domenie piastowskiej
a zmiana modelu armii
Zagadkowy dziedzic Mieszka II – Kazimierz
Król Mieszko II i wojna Polski z Rzeszą. Zamach
na cesarstwo czy błędna identyfikacja najazdu
Obodrytów na Saksonię
Ogólna sytuacja w Polsce i w Rzeszy po roku 1025
Organizacja i status kanoniczny metropolii łacińskich w wieku X i XI
Rusowie a sytuacja na ziemiach piastowskich
Sytuacja w Rzeszy. Zmowa przeciwko Konradowi
II Salickiemu
Najazd na Saksonię z roku 1028
Obodryci a Sasi w pierwszej ćw. XI w. Gotszalk
obodr(z)ycki a Mieszko II
Gotszalk obodrzycki
Polityczna klęska Mieszka II z lat 1031-1033
Król Niemiec i cesarz uznaje królewski status
Mieszka II. Sytuacja państwa Piastów w latach 30tych wieku XI
Tetrarcha Mieszko
Cesarz Konrad II Salicki powstrzymuje się od
1599
1599
1600
1604
1605
1622
1623
1633
1638
1652
1652
1654
1664
1690
1692
1702
1703
1713
1718
1733
CCCXLV
8.3. 8.3.1. 8.3.2. 8.3.3. 9. CCCXLVI
ostatecznego zniszczenia państwa Piastów (lata
1032-1034). Narastający konflikt pomiędzy spadkobiercami Bolesława I Traby niszczy państwo.
Klasyczna wersja wydarzeń
Ottono-Bezprym (c.d.)
Układ Rychezy z Bezprymem
Prawo stanowione a wiecowe
Thiedrico, Teodoryk, Dytryk
Prawnoustrojowa interpretacja sposobu podziału
państwa piastowskiego przez Konrada II Salickiego jako konsekwencja poddania się Mieszka II
cesarskiej łasce
Podsumowanie rządów Mieszka II i doktryny politycznej połowy wieku XI
Klasyczna wersja wydarzeń
Upadek koncepcji politycznej dynastii Salickiej
względem Polski.
Podsumowanie okresu 1025-1034
Mieszko II przyzywa do kraju swego syna Kazimierza zwanego Odnowicielem
Zagadnienia ogólne
Emeryk (Imre, Henryk), syn króla Stefana
Wazul/Vazul, książę Nitry
Opactwo benedyktyńskie w Pannonhalma. Dzieje
dynastii piastowskiej
Masław a niegodni książęta
Otton: Piast czy Szwab, a Kazimierz i inni dziedzice dzielnicowi. Kazimierz w klasztorze
Reguła św. Benedykta
Dynastia Billungów a Mieszko II
Bolesław Zapomniany
Kazimierz – imię serbskie
Bezkrólewie
Maria Dobroniega (Włodzimierzowicówna/Jaro-
1762
1763
1776
1781
1792
1798
1814
1814
1824
1833
1865
1869
1897
1921
1928
1936
1950
1966
1973
1978
2009
2019
sławówna/Romanówna?)
Mnich odbudowuje państwo
10. Dzieci Kazimierza zwanego Odnowicielem. Zderzenie koncepcji władzy uniwersalnej. Nowa forma cesarstwa
10.1. Bolesław II Szczodry zwany Śmiałym
10.1.1. Okres pełnej zależności od Rzeszy państwa piastowskiego za czasów Bolesława Szczodrego
10.1.1.1. Zagadnienia ogólne
Kolejność urodzenia dzieci Kazimierza zwanego
Odnowicielem oraz zdarzeń tych datacja
Bor-ys syn Odyna. Wareskie imiona kniaziów ruskich
Podsumowanie zagadnienia dzieci Kazimierza
Aaron, opat tyniecki, biskup krakowski
Karol Mieszkowic
Odbudowa państwa przez Kazimierza
Lokalizacja Gradca a chronologia panowania Bolesława Largusa
10.1.1.2. Izjasław I (Jarosławowicz) i Gertruda Mieszkówna a korona dla Bolesława II
Stefan IX a schizma wschodnia
10.1.1.3. Pozostałe zagadnienia
Tło polityczne „drugiej” wyprawy kijowskiej Bolesława II
Ekonomika państwa piastowskiego w przeddzień
wyprawy kijowskiej. Szlaki handlowe w państwie
Piastów w 2 poł. XI w.
Odwołana inwazja na Czechy (?)
Sąd królewski w Miśni w sprawach polsko-czeskich
10.1.2. Suwerenna wobec Rzeszy polityka państwa piastowskiego za czasów Bolesława Szczodrego
Rozłam świata zachodnich chrześcijan i jego prze-
2023
2028
2057
2057
2057
2057
2070
2091
2102
2117
2031
2033
2145
2159
2166
2177
2177
2184
2197
2204
2207
CCCXLVII
10.1.3. 10.2. 10.3. 10.3.1. 10.3.2. 10.4. 10.5. 10.6.
10.7. 10.8. 10.9. CCCXLVIII
zwyciężenie. Osłabienie wpływów Bizancjum nad
Adriatykiem. Wyprawy krzyżowe
Rada regencyjna nad małoletnim Bolesławem
Szczodrym
Ruś w wieku XI i stuleciach następnych. Rurykowicze, Rościsławicze
Dalsze dzieje Rusi
Wysława Światosławówna vel Smoleńska vel
Czernihowska
Bolesław II Szczodry vel Śmiały – król Polski
Reformy gregoriańskie
Metodologia rozróżnień. Ideologiczne tło reform
gregoriańskich
Przebieg sporu pomiędzy papieżem a cesarzem
w latach 70-tych XI w.
Usunięcie z tronu Bolesława II zwanego Szczodrym
Zagadnienia wstępne
Konflikt króla z biskupem
Relacje Wielkopolska-Małopolska, a Czechy i Rzesza w kontekście zgładzenia biskupa krakowskiego
Wiarygodność Kadłuba
Obyczajowość wieku XI
Powrót Mieszka Bolesławowica
Władysław Kazimierzowic zwany Hermanem
Piastowski zwyczaj podziału spadku pomiędzy
wszystkich synów. Oprawa wdowia
Panowanie Władysława Kazimierzowica
Rola władców Czech w cesarskiej polityce wobec
Polski
Marchie Rzeszy w drugiej połowie wieku XI
Trybut ze Śląska
Testament Władysława Hermana
2228
2233
2237
2238
2248
2255
2260
2260
2266
2284
2284
2287
2300
2311
2321
2327
2345
2348
2361
2364
2372
2379
2387
Część piąta
Bolesław Curvus, niedoszły król
11. 11.1. 11.2. 11. 3. Bolesław III Curvus – zwany Krzywoustym
Bolesław i brat jego Zbigniew
Okres samodzielnej polityki Bolesława III
Rzesza podporządkowuje sobie Bolesława III. Utrata
metropolii kościelnej trzeźwi politykę Bolesława III.
Cesarz realizuje politykę pax Christiana
11.4. Testament Bolesława III. Ustanowienie dzielnicy senioralnej
12. Podsumowanie
12.1. Zagadnienia doktrynalne, prawne i ekonomiczne przeniesienia stosunków prywatnoprawnych na zagadnienia publicznoprawne środkowego średniowiecza
Ideologia stosunków prywatnoprawnych i ich związek z zagadnieniami prawnoustrojowymi
12.2. Zjawisko separacji dynastii piastowskiej od zagadnień
prawnoustrojowych Europy zachodniej. Późni Piastowie
Bibliografia i materiały pomocnicze
Dodatki:
Indeks tematyczny
Zestawienie głównych tekstów źródłowych dla tomu III, cz. 1
CCCXLIX