Udziałowcy podzielą się pieniędzmi ze sobą, ale nie z

Udziałowcy podzielą się pieniędzmi ze sobą, ale nie
z fiskusem
Autorzy: Aleksandra Kasińska, doradca podatkowy i straszy konsultant w FL Tax oraz Maciej Kokot,
konsultant w FL Tax
Źródło: Rzeczpospolita, 09-03-2015 r.
http://prawo.rp.pl/artykul/1184281.html
Wypłata wspólnikowi środków finansowych z tytułu likwidacji spółki osobowej nie skutkuje
powstaniem po jego stronie przychodu. Nawet jeśli otrzymał kwotę, która przewyższa jego
udział w zyskach.
Spółki osobowe (jawne, partnerskie i komandytowe) nie są podatnikami podatków dochodowych.
Uzyskiwane przez nie dochody opodatkowane są na poziomie ich wspólników stosownie do zasad,
które wynikają z odpowiednich ustaw podatkowych. Dochody z udziału w zysku wypracowanym
przez te spółki w ramach ich działalności są opodatkowywane przez wspólników – osoby fizyczne –
według zasad określonych w ustawie o PIT. Warto się jednak zastanowić, jak są opodatkowane
przychody uzyskiwane przez wspólników w przypadku likwidacji takiej spółki.
Odpowiedź na wątpliwości
Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 i pkt 12 lit. b ustawy o PIT do przychodów z działalności
gospodarczej nie zalicza się:
- środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki osobowej z tytułu jej likwidacji oraz
- przychodów z odpłatnego zbycia (np. sprzedaży) składników majątku tej spółki otrzymanych
w związku z jej likwidacją, jeżeli od zbycia upłynęło sześć lat.
Regulacje te były odpowiedzią na wątpliwości interpretacyjne pojawiające się przed 2011 r.
odnośnie do skutków podatkowych tej operacji. Kwestia opodatkowania zwrotu majątku
wspólnikowi w przypadku likwidacji spółki była bowiem niejednolicie rozstrzygana przez sądy
i organy podatkowe.
Wyłączenie podwójnego obciążenia
Takie brzmienie przepisów podyktowane było uznaniem, że dochody osiągane przez spółkę
osobową są opodatkowane podczas prowadzenia przez nią działalności gospodarczej na poziomie
wspólników. Przysporzenie uzyskiwane przez wspólnika przy likwidacji spółki było już raz
opodatkowane i sam fakt przekazania go wspólnikowi przy likwidacji nie generuje nowego
przychodu, który powinien być opodatkowany. Zwyżka wartości majątku przypadającego
wspólnikowi przy likwidacji nad wartością majątku wniesionego do spółki będzie wynikać
z reinwestycji wypracowanych przez spółkę zysków. Nałożenie podatku na środki wypłacane przy
likwidacji oznaczałoby zatem ponowne opodatkowanie dochodu, który został już raz
opodatkowany.
Zgodnie z postanowieniami umowy
Uzasadnione wątpliwości może jednak budzić sytuacja,
w której udział wspólnika w majątku
likwidacyjnym przewyższa jego udział w zysku spółki. Taka możliwość została wprost przewidziana
w przepisach prawa handlowego. Zgodnie z 82 § 2 kodeksu spółek handlowych majątek spółki
pozostały po spłacie lub zabezpieczeniu wierzycieli spółki dzieli się między wspólników stosownie
do postanowień umowy spółki, a dopiero w przypadku nieuregulowania tej kwestii w umowie
przyjmuje się proporcję zgodną z udziałem w zyskach. Przepis ten, chociaż dotyczy bezpośrednio
spółki jawnej, znajduje zastosowanie również do pozostałych spółek osobowych. W takim
przypadku dochody uzyskiwane przez spółkę były co prawda opodatkowane przez wspólników,
jednak w innej proporcji niż ta, która wynika z podziału zysku. Czy w takim przypadku
podwyższona wartość majątku przekazanego wspólnikowi również powinna zostać uznana za
opodatkowaną w toku działalności spółki?
Organy przychylne biznesowi
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że wydanie wspólnikowi spółki osobowej w ramach jej
likwidacji majątku
w proporcji większej niż udział w zyskach przypadający na tego wspólnika nie
powoduje powstania dla niego przychodu. Przykładowo, w interpretacji z 2 października 2014 r.
(IPPB1/415-895/14-2/EC) Izba Skarbowa w Warszawie potwierdziła, że wypłata wspólnikowi
pieniędzy z tytułu likwidacji spółki osobowej nie będzie skutkować powstaniem po stronie
wspólnika przychodu – nawet jeśli jego udział w majątku likwidacyjnym spółki jest wyższy niż jego
udział w zyskach. Organ podatkowy zgodził się, że przepisy ustawy o PIT wyłączają
z opodatkowania środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki komandytowej z tytułu
likwidacji takiej spółki bez względu na ich wartość. Dodał również, że umowne zróżnicowanie
udziału wspólników w majątku likwidacyjnym spółki jest dopuszczalne na gruncie kodeksu spółek
handlowych. W związku z tym należy przyjąć, że powiększona wartość środków pieniężnych
otrzymanych przez wspólnika w wyniku likwidacji spółki osobowej będzie w całości podlegać
regulacji art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT.
Podobną sytuację rozpatrywała Izba Skarbowa w Poznaniu, która w piśmie z 4 listopada 2013 r.
(ILPB1/415-949/13-5/AG) uznała, że przy interpretacji art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT powinna
zostać uwzględniona wykładnia celowościowa, a celem ustawodawcy było uniknięcie podwójnego
opodatkowania środków pieniężnych otrzymywanych przez wspólnika spółki osobowej w związku
z jej likwidacją, będących skutkiem operacji gospodarczych wykonywanych w ramach pozarolniczej
działalności gospodarczej. Na tej podstawie organ przychylił się do stanowiska wnioskodawcy
uważającego, że w takiej sytuacji nie powstanie po stronie wspólnika przychód do opodatkowania.
WNIOSEK
Stanowiska organów podatkowych często ulegają zmianie. Także w tym przypadku trudno jest
mówić o utrwalonej linii interpretacyjnej fiskusa. Dlatego wspólnicy, którzy mogą uzyskać udział
w majątku likwidacyjnym inny niż udział w zysku, powinni rozważyć uzyskanie interpretacji
indywidualnej w zakresie skutków podatkowych likwidacji spółki osobowej dla wspólników.