Uporczywa terapia- bioetyczne wyzwania i postawy zespołu opieki

In hora mortis meae voca
me, et iube me venire ad
te
… w godzinę śmierci
wezwij mnie i każ mi
przyjść do Siebie.
(Jan Paweł II, List do ludzi w podeszłym
wieku,17)
W GODZINĘ ŚMIERCI WEZWIJ MNIE…
UPORCZYWA TERAPIABIOETYCZNE WYZWANIA I POSTAWY
ZESPOŁU OPIEKI PALIATYWNEJ
UPORCZYWA TERAPIA
jest to stosowanie procedur medycznych
w
celu
podtrzymywania
funkcji
życiowych
nieuleczalnie chorego, które przedłuża jego
umieranie, wiążąc się z nadmiernym cierpieniem
lub naruszeniem godności pacjenta. Uporczywa
terapia nie obejmuje podstawowych zabiegów
pielęgnacyjnych, łagodzenia bólu i innych
objawów oraz karmienia i nawadniania, o ile
służą dobru pacjenta"
Art. 32 Kodeksu Etyki Lekarskiej stanowi:
W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku
podejmowania i prowadzenia reanimacji lub
uporczywej terapii i stosowania środków
nadzwyczajnych.
KKK
2278 Zaprzestanie zabiegów medycznych
kosztownych, ryzykownych, nadzwyczajnych lub
niewspółmiernych do spodziewanych rezultatów
może być uprawnione. Jest to odmowa
"uporczywej terapii". Nie zamierza się w ten
sposób zadawać śmierci; przyjmuje się, że w tym
przypadku nie można jej przeszkodzić.
Środek zwyczajny/ nadzwyczajny
Środek proporcjonalny/
nieproporcjonalny
Czy w opiekę paliatywną wkradają się elementy
uporczywej terapii?
-
akceptacja nieuchronności śmierci
-
akceptacja nieuchronności cierpienia
ŻYWIENIE I NAWADNIANIE PACJENTA W TERMINALNEJ
FAZIE CHOROBY- A UPORCZYWA TERAPIA

NKN ( naturalne karmienie i nawadnianie)
prowadzone drogą doustną

SKN ( sztuczne karmienie i nawadnianie)
prowadzone drogą dożylną
?????????????????????????????????????
Pytanie, które dzieli i wytycza drogę?
Czy sztuczne podawanie pokarmów jest
nadzwyczajnym środkiem, medyczną terapiąi dlatego może być uznane za uporczywe,
nieskuteczne i zostać przerwane?
- czy jest podstawowym rodzajem opieki i nie
można od niego odstąpić…?
WYBRANE OPINIE
-Żywienie przedłuża cierpienie i umieranie.
Zaprzestanie wszelkiej terapii ( włącznie
niepodawaniem płynów) po wprowadzeniu
pacjenta w sedację jest rozsądnym
rozwiązaniem uśmierzającym cierpienie
kresu życia.
z
u
-Sonda nosowo- żołądkowa, PEG
 (pełnowartościowa dieta, zapobieganie
niedożywieniu, gojenie ran, możliwa podaż leków,
zapobieganie zachłystowemu zapaleniu płuc…)poprawa jakości życia
 jest dodatkowym obciążeniem, cierpieniem
i
źródłem powikłań, np. odleżyna w gardle lub w
przełyku.
Sonda jest możliwa tylko na krótko. U chorych
objętych opieką paliatywną raczej nie powinna być
stosowana ( w zgodzie z wolą pacjenta i jego
realnymi potrzebami)
-żywienie parenteralne ( najczęstsza opinia)- nie
powinno być włączane w stanie terminalnym
pacjenta, jest nieproporcjonalne do potrzeb,
obciążające krążenie.
W okresie preagonalnym i agonalnym pacjent już
by nic naturalnie nie jadł.
-Nawadnianie pacjenta
 Zapotrzebowanie w okresie preagolnalnym ok
500 ml ( - 1000 ml)
 Minimalne nawodnienie utrzymujemy do końca
życia
 ( nawilżanie jamy ustnej- kroplomierz, łyżeczka)
Chciałbym zwłaszcza podkreślić, że podawanie
pacjentowi wody i pożywienia, nawet gdy odbywa się
w sposób sztuczny, jest zawsze naturalnym
sposobem podtrzymania życia, a nie czynnością
medyczną. W zasadzie zatem należy to uznawać za
praktykę zwyczajną i proporcjonalną do potrzeb, a
tym samym za moralnie nakazaną, w zależności od
tego, w jakiej mierze i przez jaki czas zdaje się ona
służyć właściwym sobie celom.
( Jan Paweł II – przemówienie do uczestników międzynarodowego kongresu lekarzy
katolickich 20 III 2004)
Żywienie jest potrzebą, a nie terapią. Nie można
stosować
określenia
„uporczywość”
do
zaspokojenia potrzeby.
Z CZEGO WYNIKAJĄ POSTAWY „AKCEPTACJI” UPORCZYWEJ
TERAPII?
(rozważania na podst. koncepcji Rubena Bilda)
Mechanizm obronny
 Zespół wypalenia zawodowego
 Bezwzględny szacunek dla życia
 Brak wiedzy, doświadczenia- trudności
w
określeniu fazy choroby
 Nieprawidłowa komunikacja w zespole, brak
wzajemnego wsparcia
 Światopogląd

MAŁE/WIELKIE WNIOSKI
1. Ustalenie, co jest już "uporczywą terapią" przy
łóżku chorego należy do najtrudniejszych we
współczesnej medycynie, a granica
rozstrzygnięcia przebiega często przez sumienia.
2.Bycie przy pacjencie w stanie terminalnym nie
jest realizacją wyłącznie procedur medycznych i
stosowaniem się do wytycznych…
3. Stając przy każdym pacjencie musimy
odpowiedzieć sobie na pytanie- czy stosowane
przez nas działanie służy realnym potrzebom
pacjenta i nie zakłóca naturalnego procesu
umierania…
4. Musimy się nauczyć rozpoznawać moment, w
którym nasze leczenie przekształca się
w
opiekę nad człowiekiem umierającym.(…)
Z faktu, że coś można zrobić, nie wynika, że
słuszne czy dobre jest realizowanie tego.”
Cicely Saunders:
…rób to tak, jakby to była jedyna osoba na ziemi
Dziękuję za uwagę!
Agnieszka Golec