OBCHODY 69 ROCZNICY WYBUCHU POWSTANIA

OBCHODY 69 ROCZNICY WYBUCHU
POWSTANIA WARSZAWSKIEGO
Msze Święte, dźwięki syren, bicie kościelnych dzwonów, składanie kwiatów i chwilą
zadumy – tak uczczono 69. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Główne
obchody z udziałem m.in. prezydenta, premiera i powstańców miały miejsce pod
pomnikiem Gloria Victis na Wojskowych Powązkach. . Zabrzmiał hymn narodowy,
oddano salwę honorową, pamięć powstańców uczczono minutą ciszy. ZłoŜono wieńce i
kwiaty.
Pomnik Gloria Victis na Wojskowych Powązkach
Przed południem miała miejsce uroczystość przed pomnikiem Mokotów Walczy 1944 w parku
im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera, gdzie zapalono znicze i złoŜono wieńce. Następnie,
przybyli pod pomnik kombatanci, przedstawiciele władz i warszawiacy w Marszu
Mokotowa przeszli ul. Puławską pod obelisk przy ul. Dworkowej, poświęcony pamięci 119
zamordowanych powstańców z pułku Baszta.
Przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz kombatanci złoŜyli kwiaty przed
znajdującym się przed Sejmem pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii
Krajowej, gdzie wystawiono posterunek honorowy i poczty sztandarowe. Wcześniej wieńce
spoczęły takŜe pod pobliskim pomnikiem gen. Stefana Roweckiego Grota oraz złoŜono
kwiaty na grobie dowódcy sił powstańczych gen. Antoniego Chruściela Montera.
Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej
Wieczorem a Kopcu Powstania Warszawskiego na stołecznym Mokotowie zapalono ogień
pamięci przyniesiony z Grobu Nieznanego śołnierza przez sztafetę pokoleń złoŜoną z
kombatantów, Ŝołnierzy i harcerek. Jej dowódcą był powstaniec z pułku AK „Baszta” – Jerzy
Grzelak.
Uroczyste rozpalenie Ogniska Pamięci w ramach obchodów /PAP
Prezes Światowego Związku śołnierzy AK Leszek śukowski przypomniał okoliczności
wybuchu powstania, którego rozpoczęcie uznał za umotywowane politycznie. - Trzeba
przyznać, Ŝe w potrzebie rodacy potrafią się jednoczyć; w powstaniu pod dowództwo AK
oddały się wszystkie ugrupowania zbrojne odmienne politycznie np. Narodowe Siły Zbrojne,
Bataliony Chłopskie, Armia Ludowa. Rozpoczęcie powstania warszawskiego nie było więc
wymysłem garstki zapaleńców, tylko konsekwencją działań rządu w Londynie i krajowej
reprezentacji politycznej, miało charakter polityczny - dodał śukowski.
O 17, godzinie wybuchu powstania, w całym kraju zawyły syreny alarmowe. Przede
wszystkim w Warszawie wiele osób przystanęło na chwilę, by oddać cześć powstańcom;
zatrzymały się samochody, autobusy i tramwaje.
Stołeczne obchody zakończyły uroczystości i modlitwa ekumeniczna przy pomniku PolegliNiepokonani 1939-1945na wolskim Cmentarzu Powstańców Warszawy. Wieczorem na pl.
Zamkowym zaplanowano koncert piosenek powstańczych Warszawiacy śpiewają
(nie)zakazane piosenki, a na Kopcu Powstania Warszawskiego na Czerniakowie rozpalenie
Ognia Pamięci. Uroczystości zakończy o północy premiera spektaklu Marcina Cecko
Kamienne niebo zamiast gwiazd w Muzeum Powstania Warszawskiego.
Z udziałem władz miejskich, parlamentarzystów Ziemi Częstochowskiej, przedstawicieli
Światowego Związku śołnierzy Armii Krajowej Okręgu Częstochowy, kombatantów,
młodzieŜy i przedstawicieli Kościoła odbyły się w Częstochowie obchody 69. rocznicy
Powstania Warszawskiego.
Uroczyste obchody rozpoczęły się minutą ciszy za poległych w Powstaniu Warszawskim i
Mszą św. o godz. 17 w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi w Częstochowie.
Po Mszy św. odbył się przemarsz pod Pomnik - Grób Nieznanego śołnierza w alei
Sienkiewicza, w podjasnogórskich parkach. Tu uczestnicy uroczystości uczczili ofiary
Powstania Warszawskiego.
Od początku jego wybuchu, losami Powstania Warszawskiego i powstańców interesowali się
mieszkańcy Częstochowy. Miasto niosło powstańcom pomoc militarną. Reakcja okupantów
niemieckich na ten czyn była natychmiastowa. 6 sierpnia 1944 r. Niemcy odpowiedzieli
rozkazem, na mocy którego miano aresztować i wymordować niemal 10 tys. mieszkańców
Częstochowy, którzy starali się za wszelką cenę wspomóc walczącą Warszawę.
14 sierpnia 1944 na pomoc powstańcom warszawskim, po mobilizacji oddziałów Armii
Krajowej, wyruszyło 2,5 tys. Ŝołnierzy, a z nimi zgrupowania Jerzego Kurpińskiego
„Ponurego” i Marcina Tarchalskiego „Marcina”.
W nocy z 16 na 17 sierpnia na Starym Mieście w Warszawie zginął Eugeniusz Stasiecki,
który w 1944 r. pełnił funkcję zastępcy naczelnika Szarych Szeregów, twórca
konspiracyjnego harcerskiego hufca częstochowskiego „Obraz”. Z Częstochową związany był
m.in. Wojciech Omyła, który walczył m.in. o zdobycie obozu „Gęsiówka”. Zginął 8 sierpnia
1944 r. na terenie cmentarza ewangelickiego na Woli.
Z Częstochową związany był równieŜ Antoni Zębik twórca radiostacji „Błyskawica”. W
Warszawie w czasie powstania obecny był równieŜ ks. Antoni Marchewka, późniejszy
redaktor naczelny „Niedzieli” w latach 1945-53, który w schronach spowiadał powstańców.
Częstochowianie starali się wspierać takŜe materialnie uciekinierów i wysiedlonych z
Warszawy. 13 września 1944 r. otwarto biuro dla ewakuowanych z Warszawy, pomocy
udzielał takŜe Polski Komitet Opiekuńczy.
Mieszkańcy powstańczej Warszawy uzyskiwali wsparcie od Kościoła. 7 października 1944 r.
biskup częstochowski Teodor Kubina wydał Odezwę Arcypasterską w sprawie zbiórki dla
wysiedlonych z Warszawy. 19 października Siostry Zmartwychwstanki uruchomiły kuchnię
w barakach przy ul. Chłopickiego.
Mieszkańcy stolicy znaleźli teŜ schronienie i opiekę w domach zakonnych i przy parafiach.
Szczególną rolę odegrała parafia św. Jakuba i jej proboszcz ks. Wojciech Mondry (pierwszy
redaktor naczelny „Niedzieli”, w latach 1926-37). Przy kościele św. Jakuba schronienie i
opiekę odnaleźli kapłani, których losy wojenne przywiodły do Częstochowy.
Po Powstaniu Warszawskim swoje miejsce w Częstochowie odnaleźli ludzie kultury,
inteligencja, m.in. Zofia Kossak Szczucka, która wraz z ks. Antonim Marchewką podjęła
starania o wznowienie wydawania Tygodnika Katolickiego Niedziela. W Częstochowie od 7
października 1944 r. przebywał takŜe gen. Leopold Okulicki, szef Armii Krajowej, skąd
obejmował dowództwo nad całością prac konspiracyjnych. W okresie od października 1944 r.
do stycznia 1945 r. Częstochowa była stolicą podziemnej Polski.
W Krakowie rocznicę uczczono m.in. mszą św. w Bazylice Mariackiej, uroczystością przy
Grobie Nieznanego śołnierza i otwarciem wystawy Kobiety w Powstaniu Warszawskim w
Muzeum Armii Krajowej. Mszą św. i składaniem kwiatów przy mogiłach powstańców
rocznicę zrywu uhonorowała Łódź. W Bełchatowie z tej okazji zainaugurowano powstanie
muralu upamiętniającego Ŝołnierzy AK, a w b. niemieckim nazistowskim obozie
koncentracyjnym Auschwitz złoŜono wieniec pod Ścianą Śmierci i oddano hołd bohaterom i
ofiarom powstania, w tym tysiącom mieszkańców stolicy deportowanych do Auschwitz.
W Łodzi uroczyste obchody rozpoczęła msza Św. koncelebrowana w Bazylice
Archikatedralnej pod przewodnictwem ks. prof. arcybiskupa Marka Jędraszewskiego
Metropolity Łódzkiego. Przed godziną 17 łodzianie zebrali się przed mogiłą gen. brygady
Franciszka Edwarda Pfeiffera „Radwana” w 1944 roku Komendanta Obwodu I Śródmieście
Komendy AK Okręgu Warszawa – Miasto – najstarszego stopniem łodzianina biorącego
udział w Powstaniu Warszawskim. O godz. 17 włączono syreny, a miasto zostało
udekorowane biało – czerwonymi flagami.
We Wrocławiu o godz. 17. Zawyły syreny. Wojewoda Dolnośląski zwrócił się o
uruchomienie syren do wszystkich samorządów gmin i powiatów Dolnego Śląska.
Wrocławski Szczep Harcerski „Szaniec” im. Powstańców Warszawy zorganizował uroczysty
Apel przed kościołem garnizonowym Św. ElŜbiety. Później odbyła się msza Św. z udziałem
powstańców. W bibliotece Miejskiej odbyło się spotkanie ze Stanisławem Wołczaskim ps.
„Kazimierz”, który w czasie walk miał 14 lat.
Uczestnicy Szczecińskiej Pieszej Pielgrzymki na Jasną Górę, którzy dotarli w czwartek do
Drezdenka (Lubuskie) nieśli tego dnia 69 biało-czerwonych flag. Na toruńskim Starym
Mieście kolportowano gazetkę powstańczą, moŜna było takŜe wziąć udział w miejskiej grze
wojennej. Hołd bohaterom powstania warszawskiego oddano równieŜ pod pomnikiem AK w
Rzeszowie, a o rocznicy przypominały plakaty wiszące w wielu punktach miasta.
W Gdańsku powstańców uczczono apelem pamięci pod pomnikiem Polskiego Państwa
Podziemnego i salwą honorową oddaną przez Kompanię Reprezentacyjna Marynarki
Wojennej. Pamięć zrywu uhonorowali kibice obecni w Kielcach na międzynarodowym
turnieju piłki ręcznej i uczestnicy Przystanku Woodstock. Hołd uczestnikom zrywu oddano
teŜ złoŜeniem kwiatów i zapaleniem zniczy m.in. w Lublinie, Białymstoku, Opolu, Poznaniu.
W wielu miastach Polski m. in. w Legnicy o godz. 17 zabrzmiały syreny alarmowe.
OPRACOWANIE WŁASNE: RYSZARD JAŚKOWSKI
WYKORZYSTANO: PAP/WIKIPEDIA