Czystsza Produkcja - lepsze życie, także w budownictwie

Seminarium
„Targi Budrem EXPO”
Żyrardów, 16 czerwca 2013 r.
Czystsza Produkcja – lepsze życie.
Chroń środowisko, zdrowie, finanse –
– także w budownictwie!”
Kilka słów o Stowarzyszeniu…
Krystyna Lenarczyk
Prezes Mazowieckiego
Oddziału Stowarzyszenia
„Polski Ruch Czystszej Produkcji”
Stowarzyszenie „Polski Ruch CP”
• Jest ogólnopolską organizacją pozarządową wdrażającą
i promującą strategię Czystszej Produkcji (CP). Działa od
1990 r, w tym od 1999 w formie Stowarzyszenia.
• Działalność Stowarzyszenia koordynuje Polskie Centrum
CP w Katowicach
• Działalność szkoleniowa – m.in. cykle szkoleniowoprojektowo-wdrożeniowe
(741 demonstracyjnych „Projektów CP”)
• Seminaria, konferencje z zakresu ochrony środowiska
i zarządzania środowiskowego
Stowarzyszenie „Polski Ruch CP”
• Działalność edukacyjno-informacyjna, m.in. czasopismo
„Czystsza Produkcja i Eko-zarządzanie” oraz strona
www.czystszaprodukcja.pl, artykuły, poradniki itp.
• Doradztwo w zakresie ochrony środowiska i zarządzania
środowiskowego
• Sztandarowym działaniem Stowarzyszenia jest obecnie
prowadzenie (od 1996 r.) systemu Dobrowolnych
Zobowiązań Ekologicznych w Polskim Programie CP
• W ramach ww. systemu Stowarzyszenie m.in. administruje
Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej
Przedsiębiorczości, utworzony w 2002 r. jako
„zaawansowany” poziom systemu DZE CP
Czym jest Czystsza Produkcja?
Wg Programu Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych
– UNEP:
Czym jest Czystsza Produkcja?…
Czystsza Produkcja jest strategią ochrony środowiska
polegającą na ciągłym, zintegrowanym, zapobiegawczym
działaniu w odniesieniu do procesów, wyrobów i usług,
zmierzającym do zwiększenia efektywności produkcji
oraz redukcji ryzyka dla ludzi i środowiska.
Czym jest Czystsza Produkcja?
Czym jest Czystsza Produkcja?
Podstawowe zasady CP to:
- ZAPOBIEGAJ powstawaniu zanieczyszczeń
- Ciągle doskonal pod względem oddziaływania na
środowisko swoje procesy, produkty itp. oraz efekty
działalności środowiskowej
- Szukaj możliwości zapobiegania zanieczyszczeniom we
wszystkich komponentach środowiska
W koncepcję Czystszej Produkcji wpisują się działania w
każdej dziedzinie produkcji i usług, także w budownictwie
oraz podczas wykonywania remontów, które pomagają
ZAPOBIEGAĆ negatywnym oddziaływaniom na środowisko
poprzez redukcję m.in. zużycia paliw (transport)
i związanych z tym emisji/odpadom.
Czym jest Czystsza Produkcja?
Wdrażaniu projektów Czystszej Produkcji zazwyczaj
towarzyszą oszczędności ekonomiczne oraz wizerunkowe,
wynikające np. bezpośrednio, z:
• redukcji kosztów zakupu surowców, wody i energii,
Czym jest Czystsza Produkcja?
… lub pośrednio, z:
• promowania swoich przyjaznych dla środowiska produktów –
podkreślanie ich (rzeczywistych!!!) proekologicznych
właściwości
• redukcji strat materiałowych i energetycznych,
• promowania swojej firmy jako przyjaznej dla środowiska – np.
przyjazne dla środowiska procesy,
• zmniejszenia opłat za korzystanie ze środowiska,
• podniesieniu zaufania do firmy, np. poprzez:
• wyeliminowania kar za korzystanie ze środowiska,
• posiadane certyfikaty i inne wyróżnienia środowiskowe
• zmniejszeniu kosztów ubezpieczeń,
• lepsze relacje ze społecznością lokalną (dialog społeczny,
informowanie o działaniach środowiskowych i ich efektach)
• pozyskiwania dofinansowań na działania proekologiczne…
• mniejszej liczby kontroli zewnętrznych
Zrównoważony rozwój
• „Zrównoważony rozwój to rozwój, który
zaspokaja potrzeby obecne, nie zagrażając
możliwościom
zaspokojenia
potrzeb
przyszłych pokoleń”
Czym jest zrównoważony rozwój
w budownictwie ?…
• Zasoby surowców, jakie występują na Ziemi się
kończą, a rozwój gospodarczy zapoczątkowany
przez rewolucję przemysłową spowodował
znaczne ich zużycie. Efektem jest ich istotne
uszczuplenie, a także pojawienie się zakłóceń w
funkcjonowaniu ekosystemów oraz inne zmiany
w środowisku naturalnym.
Zrównoważony rozwój
Zrównoważony rozwój
• Pojęcie zrównoważonego rozwoju jest bardzo
istotne w nowoczesnym budownictwie.
• Ideę zrównoważonego rozwoju można wcielać w
życie na różnym poziomie, nawet w
najmniejszych projektach (wg strategii CP)
• Najważniejsze jest jednak przekonanie, że warto
to robić.
• Wdrażanie nowych technologii w budownictwie
przyczynia
się
do
powstania
nowych
zrównoważonych materiałów budowlanych.
• UE określiła budownictwo jako jeden z sześciu
rynków najbardziej podatnych na innowacje i
posiadających duży potencjał zmian, mających
wpływ na środowisko, społeczeństwo i ekonomię –
czyli filary zrównoważonego rozwoju.
• Zielone budownictwo wymaga większych nakładów
od tradycyjnego, ale jest w stanie uwolnić duży
potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych.
• Wciąż pozostaje wiele do zrobienia np. w zakresie
zapewnienia/poprawy efektywności energetycznej
budynków, w tym w zakresie termomodernizacji,
ale też np. wykorzystania odnawialnych źródeł
energii.
Zrównoważony rozwój
Zrównoważony rozwój
Na uwagę zasługuje nowa technologia, która
powstała w Anglii.
Do produkcji materiałów budowlanych (kruszyw,
bloczków) używa się odpadów przemysłowych
oraz produktów pochodzących z recyklingu oraz
dwutlenku węgla i wody (technologia ATC –
nagazowanie dwutlenkiem węgla).
Metoda jest bezpieczna (dwutlenek węgla
"zobojętnia" różne związki chemiczne zawarte w
odpadach, w tym metale ciężkie).
Taki proces produkcji kruszywa zapewnia mu
lepszą
gęstość
i
lepsze
właściwości
geotechniczne.
• Technologię ACT, czyli "nagazowania" odpadów
dwutlenkiem węgla, można stosować również do
recyklingu odpadów przemysłowych w celu
ponownego ich wykorzystania, wstępnej obróbki
odpadów przed utylizacją, czy rekultywacji
gruntów.
• Odpady które można wykorzystać to żużel
pochodzący z produkcji stali, popiół ze spalania
stałych
odpadów
komunalnych,
związki
wykorzystywane
w
produkcji
mydła,
zanieczyszczone gleby itp.
Zrównoważony rozwój
Zachowanie
zgodności
z
zasadami
zrównoważonego rozwoju wymaga od obiektów
budowlanych spełniania wysokich standardów w
zakresie oddziaływań na środowisko (efekt
ekologiczny), efektywności ekonomicznej (efekt
ekonomiczny) oraz przyjazności dla użytkowników
i otoczenia (efekt społeczny). Istotną kwestią, nie
tylko w kontekście zrównoważonego budownictwa,
jest wpływ budynków na zdrowie ludzi.
Zdrowe budownictwo
Jednym z problemów z jakim nadal zmaga się polskie
budownictwo to obecność azbestu w obiektach
budowlanych.
Przez swoją wytrzymałość, ognioodporność oraz dobre
właściwości izolacyjne, azbest przez lata znajdował
zastosowanie w przemyśle, wykonywano z niego m. in.:
materiały termoizolacyjne, wyroby ogniotrwałe, wyroby
elektroizolacyjne, okładziny (np. sprzęgieł, hamulców),
środki ochrony indywidualnej oraz stanowiące największy
problem w budownictwie wyroby azbestowocementowe (potocznie określane nazwą eternit), z których
bardzo często wykonywano płyty pokryciowe - elewacyjne i
dachowe.
Zdrowe budownictwo
Zdrowe budownictwo
Z niszczejących pokryć wykonanych z azbestu uwalniane są
drobne włókna, których wdychanie może powodować
poważne groźne choroby, takie jak pylica azbestowa, rak
płuc czy międzybłoniak (złośliwy nowotwór wywodzący się z
komórek pokrywających błony surowicze - opłucną,
osierdzie i otrzewną). Ministerstwo Gospodarki opublikowało
"Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032".
Utrzymuje on cele powstałego wcześniej "Programu
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski", tzn.: usunięcie i
unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;
minimalizację
negatywnych
skutków
zdrowotnych
spowodowanych obecnością azbestu na terenie kraju;
likwidację szkodliwego działania azbestu na środowisko
Dodatkowo program formułuje priorytetowe
zadania legislacyjne, uruchamia wsparcie
finansowe dla działań jednostek samorządu
terytorialnego, a także usprawnia system
monitoringu realizacji prowadzonych prac,
Program wskazuje liczne możliwości uzyskania
wsparcia finansowego oraz preferencyjnych
kredytów na cele związane z usuwaniem
azbestu, co powinno skutkować szybkim
zintensyfikowaniem prac w tym zakresie.
Zdrowe budownictwo
Zdrowe budownictwo
• Istotną kwestią poruszoną w dokumencie jest
jakość działań prowadzonych w tym zakresie.
• Ma ona ogromne znaczenie zarówno dla zdrowia
ludzi wykonujących prace jak i dla skuteczności i
bezpieczeństwa tych przedsięwzięć dla otoczenia,
• Dlatego też należy dążyć do przestrzegania
procedur postępowania w zakresie BHP i
minimalizacji emisji pyłu, co wiąże się z
koniecznością wyboru odpowiedniego wykonawcy.
• Budownictwo ekologiczne, biobudownictwo,
ekobudownictwo, zielone budownictwo, zdrowe
budownictwo, to tylko kilka z wielu określeń na
ten rodzaj budowania - zarówno domów
mieszkalnych, jak i budynków wszelkiej
użyteczności, od zabudowań gospodarczych, po
budynki użyteczności publicznej biorąc pod
uwagę metody wykonywania budynków, które
minimalizują oddziaływanie ich na środowisko
naturalne zarówno w procesie ich powstawania,
jak i w okresie eksploatacji, aż po utylizację,
czyli od narodzin aż do śmierci (cykl życia
produktu).
Zdrowe budownictwo
Zdrowe budownictwo
• Rozpoznaje się kilka podobnych, ale różnych od siebie
technologii budowania zdrowych domów. Na ogół różnią
się one przede wszystkim technologią wykonania
materiałów, które są wypełnieniem ścian, czyli tym z
czego ściana jest zbudowana. Konstrukcja natomiast jest
drewniana lub stalowa, czy trwalsza - betonowa.
• Wypełnieniem może być :
– glina mieszana z sieczką słomianą, formowana w bloczki lub
ubijana w szalunku,
– kostki słomy (baloty), tynkowane tynkiem glinianym z dodatkiem
słomy lub innych wypełniaczy naturalnych,
– ubijana ziemia; najczęściej stawia się jedną ścianę tzw. oporową,
przy wykorzystaniu zużytych opon, w których ubijana jest ziemia.
• Zdrowy dom to przede wszystkim klimat jaki panuje
wewnątrz takiego mieszkania.
• Glina ma właściwości bakterio i grzybobójcze, pozwala
utrzymywać we wnętrzach optymalną wilgotność, dzięki
czemu w powietrzu zawarte są śladowe ilości alergenów,
co we współczesnym społeczeństwie jest kwestią
niezwykle istotną.
• Ściany wybudowane w tej technologii są izolacją same w
sobie, nie trzeba więc stosować dodatkowego
docieplania.
Zdrowe budownictwo
• Ważne jest również zminimalizowanie użycia
środków chemicznych, które są niezwykle
istotnym czynnikiem powodującym pogarszanie
się stanu naszych ekosystemów, zarówno
lokalnie jak i globalnie, co za tym idzie także
jakości naszego życia
(takie
zdrowe
budownictwo
oparte
na
naturalnych
materiałach,
a
także
na
ograniczaniu zużycia np. środków chemicznych
oparte jest o strategię Czystszej Produkcji).
Zdrowe budownictwo
• Według Polaków najważniejsze czynniki wpływające na
komfort i zdrowie w mieszkaniu, na które zwraca się
uwagę przy zakupie lub remoncie mieszkania czy domu
to:
- dostęp do naturalnego światła
- cyrkulacja powietrza
- jakość materiałów użytych do budowy i wykończenia
wnętrza
Tak wskazali uczestnicy badania „Energooszczędność w
moim domu”, zrealizowanego na początku 2013 roku na
zlecenie przedstawicieli sektora budownictwa
zrównoważonego.
Dobrowolne Zobowiązania Ekologiczne
w Polskim Programie CP…
DZE w Polskim Programie CP (DZE CP)
DZE w Polskim Programie CP (DZE CP)
Zobowiązania… do czego?
Zobowiązania… poziom „podstawowy”, czyli
Rejestr Świadectw Czystszej Produkcji
1. Realizacja zadeklarowanych planów
dotyczących działań / wskaźników środowiskowych.
2. Ciągła poprawa (doskonalenie)
efektów działalności środowiskowej w funkcji czasu.
3. Hierarchia działań przedsiębiorstw realizujących strategię CP:
• Zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń
• Gospodarcze wykorzystanie odpadów
• Bezpieczne składowanie i inne formy utylizacji tych
odpadów/zanieczyszczeń, których powstaniu nie udało się
zapobiec, ani których nie udało się wykorzystać
gospodarczo.
Certyfikaty w DZE CP – poziom „podstawowy”
1. Mogą kandydować dowolne organizacje, które realizują
strategię CP
2. Tylko kwestie środowiskowe i wybrane ekonomiczne –
Raport Ekologiczny
3. Weryfikacja co 2 lata
4. Decyzje podejmuje Zespół Oceniający Polskiego Centrum
CP
DZE w Polskim Programie CP (DZE CP)
Zobowiązania… poziom „zaawansowany”, czyli
Polski Rejestr Czystszej Produkcji
i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości
1. Mogą kandydować organizacje, które
• posiadają Świadectwo CP lub
• posiadają certyfikowany SZŚ
oraz prowadzą działalność prospołeczną
2. Kwestie środowiskowe i społeczne oraz wybrane
ekonomiczne – Raport o Zrównoważonym Rozwoju
3. Weryfikacja co 1 rok
4. Decyzje podejmuje Kapituła Rejestru…
DZE w Polskim Programie CP (DZE CP)
Certyfikaty w DZE CP – poziom „zaawansowany”
Kapituła Polskiego Rejestru CP i OP
1. Działa pod przewodnictwem Ministra Gospodarki
2. W jej skład wchodzą instytucje rządowe, pozarządowe
oraz przedstawiciele firm i samorządów
3. Podejmuje decyzje na corocznych spotkaniach
w Ministerstwie Gospodarki
Karty Raportu CP i OP
Podpisywanie Międzynarodowej Deklaracji CP UNEP
W imieniu Rządu RP,
Międzynarodową Deklarację
CP UNEP podpisał Minister
Środowiska - Jan Szyszko
(Nairobi, 5.02.1999 r.).
Sygnatariusze w Polsce:
253 przedsiębiorstwa
40 władz lokalnych i
regionalnych
18 organizacji
pośredniczących
W sumie 311 instytucji
Główne korzyści z uczestnictwa w DZE CP
1. Duży prestiż – zwłaszcza w przypadku Polskiego Rejestru
CP i OP (w którego Kapitułę zaangażowani są Minister
Gospodarki oraz Główny Inspektor Ochrony Środowiska)
2. Możliwość posługiwania się znanym w Polsce i w świecie
logo Programu CP
3. Lepsze postrzeganie Firmy przez interesariuszy
4. List Inspektora Ochrony Środowiska dot. Laureatów
PRCPiOP…
5. Możliwość uzyskania rekomendacji Stowarzyszenia dla
dofinansowania inwestycji z zakresu CP dla Laureatów
PRCPiOP
6. Promocja Uczestników przez Stowarzyszenie „Polski Ruch
CP”
7. Korzyści ekonomiczne, ekologiczne i wizerunkowe
związane z wdrażaniem kolejnych działań proekologicznych
8. Dobry start do ISO14001 lub EMAS
9. Efekt synergii w zarządzaniu środowiskowym, poparty
wynikami badań naukowych
ZAPROSZENIE:
Serdecznie zapraszamy firmy zainteresowane
uczestnictwem w projekcie
„Dobrowolne Zobowiązania Ekologiczne
wg strategii czystszej produkcji”
o kontakt
bezpośrednio – Krystyna Lenarczyk
Tel. 695 146 887
e- mail: [email protected]
www.czystszaprodukcja.pl
Czystsza Produkcja – Powiat Żyrardowski
Podpisane Międzynarodowe Deklaracje Czystszej Produkcji
II Powiatowy Piknik Energetyczny w czerwcu 2007 r . - MDCP podpisał Starosta
Powiatu Żyrardowskiego - Wojciech Szustakiewicz ;
III Piknik 2008 r. - P.Joanna i Sławomir Kordziawa z Firmy Mikor z Żyrardowa
- Państwo Jagoda i Andrzej Domagałowie z Gospodarstwa
Pasiecznego GAJM z Zadworzu gm. Puszcza Mariańska.
IV Piknik 2009 r. - Gmina Puszcza Mariańska – wiceprzewodniczący Rady Gminy
Obłękowski
- Firma Handlowo-Usługowa EMKA z Żyrardowa – Krzysztof
Rdest
- Przedsiębiorstwa Kruszyw Lekkich "KERAMZYT" Sp. z o.o –
Mszczonów – Pan Waldemar Rutkowski
V Piknik 2010 r. - Gmina Radziejowice – Wójt Kazimierz Drążkiewicz
- Firma Rem-Kon P. Alicja i Arkadiusz Kwiecińscy z Żyrardowa
- Żyrardowska Fabryka Lnu – Prezes Mirosław Wacławek
VI Piknik 2011r. - Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego Miasta Żyrardowa i
Okolic Prezes Andrzej Rakszewski
Wrzesień 2012 r. – Urząd Miasta Żyrardów – Prezydent Andrzej Wilk
Więcej informacji na temat DZE CP:
„Czystsza Produkcja i Eko-zarządzanie”
(numer 1-2/2013 poświęcony głównie DZE CP,
w szczególności Polskiemu Rejestrowi CP i OP)
Seminarium
„Targi Budrem EXPO”
Żyrardów, 16 czerwca 2013 r.
Dziękuję Państwu za uwagę
Krystyna Lenarczyk
Prezes Mazowieckiego
Oddziału Stowarzyszenia
„Polski Ruch Czystszej Produkcji”