Wystąpienie pokontrolne wydane po przeprowadzeniu kontroli

Warszawa, 07 grudnia 2015 r.
WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-O.431.18.2015
Pani
Joanna Kacpura
Kierownik Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Ostrowi Maz.
ul. Sikorskiego 5
07-300 Ostrów Mazowiecka
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie
i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525) w związku z art. 6 ust. 4 pkt
4 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092),
kontrolerzy Wydziału Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze – Placówce Zamiejscowej
w Ostrołęce Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w składzie: Andrzej Jastrzębski
– starszy inspektor wojewódzki i Elżbieta Kalata – starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w
dniach 28-31 lipca i 3 sierpnia 2015 r. kontrolę problemową w Gminnym
Ośrodku Pomocy
Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej.
Przedmiot kontroli obejmował sposób organizacji oraz realizacji przez gminę zadań
zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 114 z późn. zm.) w zakresie ustalania uprawnień
do świadczenia pielęgnacyjnego. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli,
tj. do 28 lipca 2015 r.
Niniejszym, przekazuję Pani wystąpienie pokontrolne.
Wojewoda Mazowiecki ocenia pozytywnie działalność Gminnego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej w zakresie organizacji realizacji zadań ustawy
o świadczeniach rodzinnych, natomiast pozytywnie z nieprawidłowościami w zakresie ustalania
uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego.
1. Organizacja realizacji zadania przez podmiot.
W okresie objętym kontrolą zadania organu właściwego określone w ustawie
o świadczeniach rodzinnych wykonywali pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Ostrowi Mazowieckiej: Pani Joanna Kacpura – kierownik, Pani xxxxxxxxx – starszy inspektor
ds. świadczeń rodzinnych na podstawie udzielonych upoważnień przez Wójta Gminy Ostrów
Mazowiecka, stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, i Pani Monika Barzał
– inspektor ds. świadczeń rodzinnych zgodnie z posiadanym zakresem czynności. Ustawowe
zadania organu właściwego wykonywane były w Ośrodku stosownie do postanowień § 6 pkt 4
Statutu Ośrodka, nadanego uchwałą Nr XXXIX/336/10 Rady Gminy Ostrów Mazowiecka z dnia 28
września 2010 r. i realizowane zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy i § 6 ust. 1 pkt 6 Regulaminu
Organizacyjnego Ośrodka z dnia 18 października 2010 r. na wyodrębnionym wieloosobowym
stanowisku ds. świadczeń rodzinnych.
Zwrócono natomiast uwagę, na niezgodne z postanowieniami § 5 ust. 3 Instrukcji
kancelaryjnej Ośrodka rejestrowanie i znakowanie spraw, co utrudniało prowadzenie kontroli. Nie
były bowiem prowadzone spisy spraw, a nadany numer wynikał z prowadzonego na stanowisku ds.
świadczeń rodzinnych rejestru wpływających wniosków o ustalenie prawa do świadczenia
pielęgnacyjnego.
2. Prawidłowość ustalania uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego.
Na podstawie rejestru prowadzonego na stanowisku ds. świadczeń rodzinnych ustalono, że
w 2014 r. do Ośrodka wpłynęło 17 wniosków o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla
osób, które zrezygnowały z podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, bądź zrezygnowały z
zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego albo wykonywania w nim pracy, a w 2015 r. do
dnia kontroli 12. Wszystkie sprawy zostały zakończone wydaniem decyzji administracyjnej
przyznającej świadczenie. Od 1 stycznia 2014 roku do dnia 30 czerwca 2015 r. świadczenia
pielęgnacyjne wypłacano na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 1, 47 osobom sprawującym opiekę, tj. 45
matkom i 2 ojcom. Dane te są zgodne ze sporządzonym przez Wójta Gminy Ostrów Mazowiecka
sprawozdaniem rzeczowo-finansowym z wykonywania zadań z zakresu świadczeń rodzinnych za
IV kwartał 2014 r. i II kwartał 2015 r.
2
Kontroli poddano 30 spraw, które zostały zakończone decyzją administracyjną przyznającą
świadczenie. Decyzje w imieniu organu wydała Pani Joanna Kacpura. Na podstawie analizy
dokumentów ustalono, że postępowanie w sprawach o ustalenie prawa do świadczenia
pielęgnacyjnego każdorazowo zostało wszczęte na wniosek, którego wzór określa załącznik nr 18
do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu
i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3). Do wniosków
dołączone były wymagane odpowiednio na podstawie § 8 ust. 2 ww. rozporządzenia dokumenty.
Niemniej jednak w 6 sprawach zakończonych wydaniem decyzji o nr: GOPS-SR.4303.10.2014,
GOPS-SR.4303.7.2014, GOPS-SR4303.6.2014, GOPS-SR4303.8.2015, GOPS-SR4303.9.2015,
GOPS-SR4303.10.2015, przyznających świadczenie pielęgnacyjne po wejściu w życie z dniem 15
maja 2014 r. przepisów art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych na podstawie art. 17 ustawy
z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. poz. 567), brak
było oświadczenia rolnika lub małżonka rolnika o zaprzestaniu prowadzenia przez niego
gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez małżonka pracy w gospodarstwie rolnym,
wymaganego przez art. 17 b. W trakcie kontroli w 3 sprawach o nr decyzji: GOPS-SR.4303.7.2014,
GOPS-SR4303.9.2015,
GOPS-SR4303.10.2015
akta
zostały
uzupełnione
o
powyższe
oświadczenia. Ponadto w aktach znajdowały się oświadczenia osób, którym przyznano świadczenie
o ich rezygnacji z podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością
sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności.
Ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nastąpiło w miesięcznym terminie,
zgodnie z art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
(Dz. U z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.). Wypłata świadczenia nastąpiła po doręczeniu stronom
decyzji zgodnie z przepisami art. 110 k.p.a.
Niemniej jednak w 1 sprawie w drodze decyzji nr GOPS-ŚR.4303.13.2014 z dnia
22.01.2015 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne z tytułu sprawowania opieki nad osobą, której
niepełnosprawność powstała po ukończeniu 25 roku życia, powołując w podstawie prawnej decyzji
m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13. Wyrok
ten nie kreuje jednak nowego prawa do żądania świadczenia przez opiekunów dorosłych osób
niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie
pielęgnacyjne przysługuje jeżeli niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18 roku
życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25.
roku życia. Świadczenie to przyznano w wysokości 800 zł od 01.12.2014 r. do 31.12.2014 r., 1200
zł od 01.01.2015 r. do 31.12.2015 r. i 1300 zł od 01.01.2016 r. na czas nieokreślony. W ocenie
organu kontroli przedmiotowa decyzja została wydana z rażącym naruszeniem przepisu art. 17
3
ust.1b ustawy i należy stwierdzić jej nieważność na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Za osobę
pobierającą świadczenie pielęgnacyjne organ opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
w wysokości 27,52% od wypłaconego świadczenia oraz składkę zdrowotną w wysokości 9% od
podstawy wypłaconego świadczenia.
Do dnia 30.11.2014 r. GOPS w Ostrowi Maz. wypłacał zasiłek dla opiekuna ww. dorosłej
osoby niepełnosprawnej przyznany decyzją nr GOPS-ŚR.40262/757/1802/2014 z dnia 18.07.2014 r.
na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, którą
Wójt Gminy Ostrów Maz. uchylił z dniem 30.11.2014 r. w drodze decyzji nr GOPSŚR.40262/U/757/1802/2014 z dnia 07.01.2015 r. z powodu niesprawowania opieki przez opiekuna
(ojca).
Jednocześnie zwrócono uwagę na powoływanie w podstawie prawnej skontrolowanych
decyzji przepisów niemających zastosowania dla jej rozstrzygnięcia, w szczególności art. 32 ustawy
o świadczeniach rodzinnych, ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych. Z powołanej podstawy prawnej decyzji powinny wynikać
ustalone dla strony uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego, które określa art. 17 ust. 1 pkt 1-4
i ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Od 1 stycznia do dnia 30 kwietnia 2014 r. świadczenia pielęgnacyjne były przyznane
i wypłacane w wysokości 620 zł miesięcznie, zgodnie z art. 1 pkt 5 lit c) ustawy z dnia 7 grudnia
2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych ustaw. Następnie, zgodnie
z art. 1 i 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U
z 2014 r., poz. 559), po przeprowadzeniu postępowania z urzędu zostały ustalone w wysokości:

800 zł miesięcznie w okresie od 1 maja 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.,

1200 zł miesięcznie w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r.,

1300 zł miesięcznie od dnia 1 stycznia 2016 r.
Jednak w jednym przypadku organ decyzją nr GOPS.40262/789/Z/1615/2014 z dnia
09.05.2014 r. zmienił decyzję nr GOPS.40262/789/1615/2014 z dnia 30.01.2014 r., w której
nieprawidłowo orzekł o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego do 01.03.2015 r., tj. do dnia
ważności orzeczenia o niepełnosprawności w kwocie odpowiadającej 1/30 świadczenia, podczas
gdy zgodnie z art. 24 ust. 4 ustawy prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego
dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia. Należy również wskazać, że decyzja
GOPS.40262/789/Z/1615/2014 z dnia 09.05.2014 r. jest dotknięta wadą wymienioną w art. 156 §
1 pkt 3 k.p.a. w części dotyczącej okresu przyznania świadczenia, ponieważ organ ponownie orzekł
4
w tej samej sprawie. Decyzją nr GOPS.40262/789/1615/2014 z dnia 30.01.2014 r. organ przyznał
bowiem świadczenie pielęgnacyjne do dnia 31.03.2015 r.
Spośród skontrolowanych spraw, organ za 20 osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne
opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne ,o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 28a ustawy z dnia
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.
U z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.) pomimo, że nie ustalił czy osoby te niepodlegają obowiązkowi
ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Dopiero w trakcie kontroli podjął czynności
zmierzające do wyjaśnienia ich sytuacji. Oświadczenia złożone przez te osoby wykazały, że w 6
przypadkach mogły one zostać zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego przez małżonków jako
członek rodziny. Osoby te zadeklarowały, że od 01.08.2015 r. małżonkowie dokonają ich zgłoszenia
do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny.
Za 22 osoby Wójt Gminy Ostrów Maz. opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe na podstawie art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.), ponieważ nie posiadały 25-letniego okresu
ubezpieczenia. Okres za jaki powinien opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
ustalił na podstawie informacji z ZUS w sprawie ustalenia niezbędnego okresu ubezpieczenia.
Za 7 osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne organ nie opłacał składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe i ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ podlegały one
obowiązkowi ubezpieczenia społecznego rolników jako domownik, a 1 posiadała już 25-letni okres
ubezpieczenia. Natomiast składek na ubezpieczenie zdrowotne nie opłacał za 3 osoby, które były
zgłoszone do ubezpieczenia przez małżonków jako członek rodziny.
Za stwierdzone nieprawidłowości odpowiedzialność ponoszą pracownicy Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowi Maz.: Pani Joanna Kacpura – kierownik, Pani xxxxxxxxxx
– starszy inspektor ds. świadczeń rodzinnych i Pani xxxxxxxxxxxxx – inspektor ds. świadczeń
rodzinnych.
Przedstawiając powyższe ustalenia zobowiązuję Panią Joannę Kacpurę – kierownika
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej do podjęcia działań w celu:
1.
Wydania, w przypadku stwierdzenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w
Ostrołęce nieważności decyzji z dnia 22.01.2015 r. nr GOPS-ŚR.4303.13.2014, decyzji o
zwrocie nienależnie pobranego świadczenia pielęgnacyjnego od dnia 01.12.2014 r. wraz z
odsetkami naliczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty
świadczenia do dnia spłaty.
5
2.
Stwierdzenia nieważności decyzji nr GOPS.40262/789/Z/1615/2014 z dnia
09.05.2014 r., zmieniającej decyzję z dnia 30.01.2014 r. nr GOPS.40262/789/1615/2014, w
części dotyczącej okresu przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.
3.
Zweryfikowania przyznania świadczeń pielęgnacyjnych rolnikom lub małżonkom
rolników na podstawie decyzji o nr: GOPS-SR.4303.10.2014, GOPS-SR4303.6.2014, GOPSSR4303.8.2015, którzy nie złożyli oświadczeń odpowiednio o zaprzestaniu prowadzenia
gospodarstwa rolnego albo zaprzestaniu wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.
W przypadku nieuzyskania oświadczeń, o których mowa w
art. 17 b ust. 2 ustawy
o świadczeniach rodzinnych, podjęcia działań w celu stwierdzenia nieważności ww. decyzji.
4.
Zweryfikowania opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne za osoby
pobierające świadczenie pielęgnacyjne, czy osoby te nie podlegają ubezpieczeniu
zdrowotnemu z innego tytułu.
5.
Niepowoływania w podstawie prawnej decyzji przyznających prawo do świadczenia
pielęgnacyjnego przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych niemających zastosowania
dla przedmiotowego rozstrzygnięcia.
6.
Rejestrowania i znakowania spraw zgodnie z obowiązującą w Ośrodku instrukcją
kancelaryjną.
Informuję, że na podstawie art. 48 ustawy o kontroli w administracji rządowej od
wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Jednocześnie zobowiązuję Panią do
przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego,
pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń i wniosków pokontrolnych na adres: Mazowiecki
Urząd Wojewódzki w Warszawie, Wydział Polityki Społecznej Oddział w Delegaturze – Placówce
Zamiejscowej w Ostrołęce, ul. Gorbatowa 15, 07-410 Ostrołęka.
Z up. WOJEWODY MAZOWIECKIGO
Artur Subda
Zastępca Dyrektora
Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
1. Pan Waldemar Brzostek
Wójt Gminy Ostrów Mazowiecka
ul. Sikorskiego 5, 07-300 Ostrów Maz.
2. A/a.
6