Dąb szypułkowy

Transkrypt

Dąb szypułkowy

EKSPERTYZA
stwierdzająca stan zachowania drzew pomnikowych na
terenie gminy Wieliszew
Nr 42/11/EKO/2011
Gatunek:
Lp. / nr ew. zabytku:
Miejscowość:
Dąb szypułkowy, Quercus robur
11 / 244
Poniatów / Skrzeszew
Autorzy opracowania:
Mgr inż. Zbigniew Chachulski
30 listopad 2011r
„Stare drzewa są nie tylko pomnikami naszej przyrody, ale i naszej kultury.
Warto je ochraniać, warto je oglądać, warto o nich wiedzieć ” (Andrzejewski 1994).
Strona
1
Mgr inż. Justyna Chachulska-Robaczewska
EKSPERTYZA STWIERDZAJĄCA STAN ZACHOWANIA DRZEW POMNIKOWYCH NA TERENIE GMINY WIELISZEW
(42/11/EKO/2011)
I. WSTĘP
Przedmiot ekspertyzy stanowi dąb szypułkowy, Quercus robur, rosnący na skraju
lasu, w miejscowości Poniatów. Przedmiotowe drzewo jest pomnikiem przyrody o nr
ew. 244. Niniejsza ekspertyza ma na celu szczegółową ocenę stanu zachowania
pomnika oraz wskazanie wytycznych do jego pielęgnacji.
1. Podstawa formalno-merytoryczna ekspertyzy
1.1.
1.2.
1.3.
Umowa nr 80/2011, zawarta w dniu 26.09.2011r między Gminą Wieliszew z
siedzibą przy ul. Modlińskiej 1 w Wieliszewie, reprezentowaną przez Wójta
Gminy, pana Pawła Andrzeja Kownackiego.
Załącznik nr 1 do powyższej umowy, zawierający tabelę z wytycznymi (wykaz
zleconych pomników przyrody – łącznie 17 szt. drzew).
Prace terenowe prowadzone w dniach 12-18 października 2011r.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
Dokładną lokalizację każdego drzewa w terenie podano opisowo, graficznie
(mapa lub plan terenu) oraz przy pomocy współrzędnych geograficznych
GPS.
UWAGA! w przypadku niektórych drzew, mogą wystąpić niewielkie
przesunięcia względem współrzędnych rzeczywistych, spowodowane
trudnością odczytania danych GPS między zwartym drzewostanem.
Pomiary parametrów drzewa takich jak: obwód pnia na wysokości 130cm,
wysokość mierzona przy pomocy dalmierza, średnice korony, mierzone z 4
stron świata.
Sprawdzenie warunków siedliskowych w rejonie rzutu korony drzewa.
Dokonanie pomiaru poziomu kwasowości gleby (pH), przez pobranie próbek
gleby na głębokości 10cm w bezpośrednim otoczeniu drzewa, a następnie
mierzono pH za pomocą kwasomierza glebowego z płynem Helliga.
Sprawdzenie rodzaju pokrycia terenu oraz stopnia jego ubicia.
Badanie statyki drzewa. Brano tu pod uwagę przede wszystkim takie cechy
jak: stopień odchylenia od pionu, rozmieszczenie i kształt korony, stan
techniczny drewna w pniu i konarach konstrukcyjnych.
Przyjęto następującą klasyfikację: statyka prawidłowa – drzewa o
nieznacznym odchyleniu od pionu (do 10st), prawidłowo rozmieszczona
korona (równomiernie rozmieszczona masa liściowa), dobry stan techniczny
drewna (brak rozległych ubytków w drewnie) lub statyka zachwiana.
UWAGA! W przypadkach uzasadnionych, stan wnętrza pni drzewa badano
przy pomocy rezystografu RESI F-500 IML. Odwierty wykonano tylko przy
tych drzewach, przy których było to niezbędne dla stwierdzenia stanu
zachowania wnętrza pnia.
Szczegółowa ocena wizualna stanu drzewa (z podziałem na pień, koronę i
korzenie), pod kątem jego zdrowotności i stopnia zagrożenia dla otoczenia.
Klasyfikacja sylwetki korony. Klasyfikację podzielono na dwie grupy; pod
względem kształtu oraz stopnia zagęszczenia korony. Przyjęto następującą
klasyfikację typów koron:
CENTRUM CHIRURGII I PIELĘGNACJI DRZEW
www.chirurgiadrzew.pl
Strona
2.1.
2
2. Metodyka
(42/11/EKO/2011)
Grupa I – drzewa okazowe
Do tej grupy zakwalifikowano pomniki, wyróżniające się następującymi
cechami:
 stopień 0 witalności korony wg Roloffa, drzewo witalne (faza
witalności)
 dopuszczalna ilość suszu: nie więcej niż 10%
 szczególnie duże rozmiary, okazale rozbudowana, regularna korona
 bardzo dobry stan zdrowotny: brak ubytków (lub obecność wyłącznie
ubytków całkowicie/prawie całkowicie zabliźnionych), prawidłowa
statyka, brak szkodników i chorób)
 prawidłowa forma pnia i korony lub nieznaczna deformacja
Drzewa zakwalifikowane do tej grupy (poza ewentualnym usunięciem suszu)
nie wymagały w chwili oględzin wykonania innych zabiegów pielęgnacyjnych.
Z uwagi na ich szczególną wartość przyrodniczą egzemplarze te wymagają
szczególnej ochrony!
Grupa II – drzewa w dobrym stanie zdrowotnym
cechami:
 stopień 0-1 witalności korony wg Roloffa, drzewo osłabione (faza
degeneracji)
 dopuszczalna ilość suszu: 11-20%
 pojedyncze, niewielkie ubytki
 dopuszcza się obecność patogenów, nie wpływających w sposób
istotny na stan zdrowotny drzewa
3
2.8.
Strona
2.7.
Kształt: kolista, jajowata, sercowata, parasolowata, miotlasta, stożkowata,
wrzecionowata, wąska (kolumnowa), nieregularna, zdeformowana.
Stopień zagęszczenia: ażurowa / nadmiernie zagęszczona / zwarta
(prawidłowa - równomiernie rozmieszczona masa liściowa)
Ocena witalności korony drzewa wg skali Roloffa:
Stopień 0 – drzewo witalne (faza witalności) - strefa wierzchołkowa drzewa
złożona z gęstej sieci równomiernie rozmieszczonych długopędów)
Stopień 1 – drzewo osłabione (faza degeneracji) – w strefie wierzchołkowej
długopędy rozmieszczone rzadziej, występują nieliczne luki korony.
Stopień 2 – drzewo uszkodzone (faza stagnacji) – na obrzeżach korony
widoczne struktury miotlaste, liczne luki we wnętrzu korony, korona
zdominowana niemal wyłącznie przez krótkopędy
Stopień 3 – drzewo obumierające (faza rezygnacji) – korona składa się z
oddzielnych części (nie tworzy zwartej masy), i jest złożona niemal wyłącznie
z grubych gałęzi, wierzchołek obumiera.
Klasyfikacja (waloryzacja) całego drzewa pod względem stanu zachowania
wg czterostopniowej skali, przyjętej przez autorów niniejszego opracowania.
Poniżej opisano cechy, które wykazują pomniki z poszczególnych grup.
(42/11/EKO/2011)
 niewielka deformacja pnia (odchylenie od pionu nie większe niż 10st),
nie powodujące znacznego zaburzenia statyki całego drzewa)
 dopuszcza się niewielkie zaburzenia formy pnia i/lub korony
Drzewa zakwalifikowane do tej grupy, wymagają niewielkich zabiegów
pielęgnacyjnych lub polepszenia warunków siedliskowych, lecz po ich
wykonaniu mają szansę powrotu do optymalnej fazy witalności (0).
Egzemplarze te przy normalnych warunkach atmosferycznych nie powinny
stwarzać zagrożenia dla otoczenia. UWAGA! w przypadku, kiedy przy
drzewie nie zostaną wykonane stosowne zabiegi pielęgnacyjne, jego stan
będzie się pogarszał - niebezpieczeństwo przejścia do niższej fazy witalności
korony (2).
Grupa III – drzewa w złym stanie zdrowotnym
cechami:
 stopień 1-2 witalności korony wg Roloffa drzewo uszkodzone (faza
stagnacji)
 ilość suszu: 21-50%
 liczne / dość znacznej wielkości ubytki niezabliźnione, lub zabliźnione
w niewielkim stopniu, z widocznym próchnem
 obecność patogenów (szkodniki, choroby)
 odchylenie od pionu: 10-20st i silnie zaburzona statyka
 deformacje pnia / korony
Strona
Grupa IV – drzewa zamierające / stwarzające zagrożenie dla otoczenia
cechami:
 stopień 3 witalności wg Roloffa, drzewo obumierające (faza rezygnacji)
 stopień żywotności poniżej 50%
 liczne, rozległe ubytki, zajmujące więcej niż 50% przekroju
poprzecznego pnia.
 obecność patogenów
 znaczne odchylenie od pionu (powyżej 20st) i silnie zaburzona statyka
 bardzo znaczne deformacje pnia / korony
 drzewo stwarza ewidentne zagrożenie dla otoczenia
4
Drzewa zakwalifikowane do tej grupy, wymagają wykonania przy nich wielu
zabiegów, mających na celu poprawę ich stanu zachowania i zmniejszeniu
zagrożenia dla otoczenia. Mimo to, ryzyka takiego nie da się wyeliminować,
dlatego drzewo należy wygrodzić w taki sposób, aby w rejonie jego rzutu
korony nie znajdowały się ciągi komunikacyjne i budynki. Drzewo w tej fazie
witalności korony (2) nie może powrócić do fazy wcześniejszej, lecz dzięki
wykonaniu fachowych zabiegów pielęgnacyjnych możliwe jest znaczne
przedłużenie jego żywotności.
(42/11/EKO/2011)
Z uwagi na zagrożenie dla otoczenia, należy rozważyć możliwość usunięcia
drzew zaliczonych do tej grupy i zastąpienie ich młodszym egzemplarzem
tego samego gatunku. W sytuacji, kiedy Urząd nie będzie chciał zdecydować
się na usunięcie, należy w sposób bardzo dokładny i fachowy dokonać
zabiegów pielęgnacyjnych, zaleconych w opracowaniu (o ile jest to możliwe)
oraz wygrodzić drzewo w taki sposób, aby w rejonie jego rzutu korony nie
znajdowały się ciągi komunikacyjne i budynki.
UWAGA! wymienione w poszczególnych grupach cechy nie musza
występować jednocześnie.
2.9.
2.10.
2.11.
-
Obserwacja otoczenia drzew i stwierdzenie kolizji – przebiegu sieci
podziemnych i nadziemnych, infrastruktury, rodzaju pokrycia terenu,
wszelkich elementów mogących mieć wpływ na warunki rozwoju drzewa.
Wykonanie
dokumentacji
fotograficznej
całego
drzewa
oraz
charakterystycznych detali drzewa lub jego otoczenia.
Sformułowanie wytycznych do wykonania koniecznych zabiegów, przede
wszystkim odnośnie:
zabiegów w obrębie korony drzewa (usunięcie suszu, cięcie poprawiające
statykę)
założenia wiązań linowych z określeniem przybliżonej wysokości [m]
mierząc od nasady rozgałęzienia wiązanych pni (konarów).
postępowania z ubytkami w pniach i konarach (określonych jako procent
przekroju poprzecznego pnia)
postępowania z ubytkami przykorzeniowymi,
postępowania w przypadku obecności dziupli, jako siedliska owadów
chronionych.
Wszelkie prace pielęgnacyjne a także (w szczególności) cięcia techniczne przy
drzewach należy zlecić firmie specjalistycznej, posiadającej fachową wiedzę i
doświadczenie w zakresie wykonywaniu zabiegów przy drzewach starszych oraz
uprawnienia do prowadzenia prac przy obiektach zabytkowych.
UWAGA! Niniejsza ekspertyza nie stanowi gwarancji, że wykonanie zabiegów
pielęgnacyjnych całkowicie wyeliminuje zagrożenie drzew względem otoczenia.
Fachowa pielęgnacja oraz dobry stan zdrowotny drzewa zmniejsza natomiast to
zagrożenie do minimum. Drzewo jest bowiem organizmem żywym, podlegającym
ciągłym przemianom fizjologicznym i narażonym na różnego rodzaju czynniki
Strona
zagrożenia może zaistnieć w przypadku każdego drzewa.
5
zewnętrzne takie jak np. huraganowe wiatry. W związku z tym, ryzyko wystąpienia
(42/11/EKO/2011)
Strona
6
Ryc. 1 Dąb szypułkowy, Quercus robur, wpisany do rejestru pomników przyrody pod nr 244
(42/11/EKO/2011)
II. SZCZEGÓŁOWY OPIS DRZEWA
1. Lokalizacja drzewa w terenie
Współrzędne geograficzne: 2054’53,18’’N, 5226’47,86’’E
Adres/Opis: w lesie, między miejscowościami Skrzeszew i Poniatów, 300m na
zachód, od drogi (ul. Leśna), biegnącej przez wieś Poniatów. Tuż przy pomniku
nr 12/243.
Mapa:
ul. Leśna
Pomnik nr 12/243
Pomnik nr 13
Ryc. 2 Lokalizacja pomnika w terenie
Strona
W chwili oględzin, drzewo posiadało następujące wymiary:
 obwód na wysokości pierśnicy:
420 cm
 wysokość drzewa:
24m
 maksymalna / minimalna średnica korony:
24/15,5m
7
2. Wymiary drzewa
(42/11/EKO/2011)
3. Warunki siedliskowe
Stan otoczenia drzewa w rejonie jego rzutu korony był następujący:
 Rodzaj pokrycia terenu w zasięgu rzutu korony (%):
90% - podszyt, runo leśne
10% - droga ziemna
 Ph gruntu: 4
4. Stan zachowania
STATYKA
- poprawność statyki:
- kierunek odchylenia:
- kąt odchylenia:
prawidłowa
-
PIEŃ
Ryc. 3 Pęknięcie od strony południowej, w rozwidleniu konarów
Strona
8
 na wysokości 6m kłoda rozwidla się na 2 potężne konary konstrukcyjne. W
rozwidleniu pęknięcie, sięgające od południa ca 2m poniżej rozwidlenia. Od
północy, pęknięcie zabliźnione (Ryc. 3-4). W miejscu zabliźnienia wytworzyła się
potężna narośl.
 Od wschodu, na wysokości ca 1,2m wyciek. W celu sprawdzenia stanu
zdrowotnego wnętrza kłody wykonano odwiert badawczy przy użyciu
rezystografu. Odwiert wykazał co następuje:
0-5 cm – korek
5-20cm – drewno zdrowe
20-30cm- przebarwienie
Głębiej – drewno zdrowe
Wniosek: stwierdzone przebarwienie pozwala wywnioskować, że woda
stopniowo zaczyna wnikać w głąb drzewa ale drewno nie jest zainfekowane.
(42/11/EKO/2011)
Ryc. 4 Potężna narośl, wytworzona od południa, w miejscu zabliźnienia pęknięcia
KORONA
ca 6m
nieregularna / ażurowa
20%
Strona
 wysokość posadowienia korony:
 sylwetka / stopień zagęszczenia korony:
 ilość suszu w koronie:
9
Ryc.5 Schemat rzutu korony z określeniem jej zasięgu [m]
(42/11/EKO/2011)
 Na wysokości ca 13m znajdują się 2 wiązania (opasowe i przelotowe)
elastyczne, których celem było związanie ze sobą obydwu konarów
konstrukcyjnych. Wiązania zostały zainstalowane w sposób poprawny.
KORZENIE
Nie stwierdzono nieprawidłowości i uszkodzeń korzeni.
OBECNOŚĆ CHORÓB I SZKODNIKÓW
Nie stwierdzono.
5. Waloryzacja
Stopień witalności korony drzewa : stopień 1, drzewo osłabione (z uwagi na wiek)
Stan zachowania całego drzewa:
Gr. II
6. Dotychczas wykonane zabiegi
 Cięcia sanitarne korony.
 Zainstalowanie wiązań w koronie.
7. Kolizje
Nie stwierdzono.
8. WARTOŚĆ I ZNACZENIE W OTOCZENIU
8.1. Wartość kompozycyjna
Nie stwierdzono powiązań kompozycyjnych drzewa z otoczeniem.
8.2. Wartość kulturowa/historyczna
Dąb to jeden z symboli gminy Wieliszew, znajdujący odzwierciedlenie w herbie
gminy (dwie wieże kościelne połączone krokwią, na wierzchołku której widnieje złoty
liść dębu). Liść dębu symbolizuje zasoby przyrodnicze gminy, stanowi również
nawiązanie do poprzedniej wersji herbu gminy, przedstawiającej drzewo dębu,
licznie występujące na tych terenach.
8.3. Rola w otoczeniu
Drzewostan leśny.
9. ZALECANE ZABIEGI
Strona
10
 Cięcia sanitarne (usunięcie suszu)
 Należy skontrolować stan obydwu wiązań. Jeżeli będzie to konieczne należy
wymienić je na nowe.
(42/11/EKO/2011)
10. PROPOZYCJA ARANŻACJI OTOCZENIA
Nie ma potrzeby dokonywania zmian w aranżacji bezpośrednim otoczenia pomnika.
Sporządził zespół pod kierunkiem:
Mgr inż. Zbigniewa Chachulskiego
Warszawa, 30 listopada 2011r
Strona
11
Wszelkie prawa niniejszej dokumentacji są zastrzeżone.
Zabrania się powielania dokumentacji bez zgody jej autorów

Dąb szypułkowy

Transkrypt

Podobne dokumenty

Hasło formowanie

Jałowiec pospolity

Dąb szypułkowy

Korony lub mosty porcelanowe