Ala.m@ internet.pl

Ala.m@ internet.pl
Łukasz Wojtasik
Rok: 2004
Czasopismo: Niebieska linia
Numer: 3
Należy podjąć zarówno działania edukacyjne wśród dzieci i dorosłych, jak i stworzyć system
zwalczania zjawiska pedofilii w internecie w ramach działań policji i innych instytucji
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo najmłodszych.
Popularność internetu w ciągu ostatniej dekady rośnie w imponującym tempie. Być może
jeszcze w 2004 roku ogólna liczba jego użytkowników sięgnie 1 mld 1 (Global Internet Statistics
2004). Globalna sieć daje niemal nieograniczony dostęp do informacji z dowolnej dziedziny
wiedzy. Umożliwia komunikację, edukację i rozrywkę, a katalog usług świadczonych za
pośrednictwem internetu ciągle się rozrasta. Niestety, rozwój internetu ma również ciemne
strony. Towarzyszy mu coraz szerszy katalog zagrożeń dla dzieci korzystających z sieci. Wiążą
się one głównie z obecnością w sieci środowisk pedofilskich. Internet daje pedofilom możliwość
komunikowania się między sobą, publikowania i wymiany pornografii dziecięcej i - co
najbardziej niepokojące - komunikowania się z potencjalnymi ofiarami w celu zaaranżowania
spotkania w rzeczywistym świecie.
Innym zagrożeniem dla dzieci korzystających z internetu jest niemal nieograniczony dostęp do
materiałów pornograficznych. Większość stron pornograficznych w internecie funkcjonuje
legalnie, jednak brak odpowiednich zabezpieczeń i mechanizmy promocji tych serwisów
sprawiają, że ich obecność w sieci definiuje się często jako formę wykorzystywania
seksualnego dzieci (prezentowanie materiałów pornograficznych nieletnim). Bez względu na
klasyfikację tego problemu kontakt z pornografią, szczególnie z drastycznymi materiałami,
może mieć zły wpływ na rozwój dziecka.
W Polsce liczbę użytkowników internetu szacuje się na ponad 10 mln. Wiele osób deklaruje
przyłączenie do sieci w najbliższym czasie (INTERBUS 2003) 2 . Ze względu na specyfikę sieci
zagrożenia z nią związane dotyczą także dzieci w naszym kraju. Potwierdzają to m.in coraz
częstsze przypadki wykorzystywania seksualnego najmłodszych, do których dochodzi po
wcześniejszym kontakcie online 3.
Badania dotyczące zachowań i doświadczeń dzieci w internecie stanowią jedno z ważniejszych
źródeł wiedzy o skali omawianych zagrożeń i stanowią podstawę działań zapobiegających
krzywdzeniu. Opiszę pierwsze tego typu badania zrealizowane w Stanach Zjednoczonych oraz
badania krajowe, przeprowadzone w 2003 roku przez Fundację "Dzieci Niczyje".
Badania amerykańskie
Badanie "Czynniki ryzyka kontaktów o charakterze seksualnym doświadczanych przez dzieci w
1/2
Ala.m@ internet.pl
Internecie" (J. Mitchel, D. Filkenchor, J. Wolak) były pierwszą przeprowadzoną na dużą skalę
analizą doświadczeń dzieci związanych z otrzymywaniem propozycji seksualnych i niechcianym
kontaktem z materiałami pornograficznymi w internecie. Ich wyniki odbiły się szerokim echem w
środowiskach zajmujących się problemem krzywdzenia dzieci zarówno w Stanach
Zjednoczonych, jak i poza ich granicami.
Sondaż prowadzony był na przełomie 1999/2000 roku na ogólnokrajowej próbie (N=1501)
dzieci i młodzieży w wieku od 10 do 17 lat regularnie korzystających z internetu. Badania
prowadzone były metodą ankiety telefonicznej. Przed wywiadem z dzieckiem ankieterzy
rozmawiali również z jednym z rodziców w celu uzyskania informacji na temat zasad
korzystania z internetu w danej rodzinie.
Zjawiska związane z angażowaniem dzieci poprzez internet w różnego rodzaju aktywności
związane z seksem, autorzy badań podzielili na trzy kategorie:
propozycje seksualne, czyli proponowanie kontaktu seksualnego lub rozmowa na tematy
związane z seksem prowadzona z dzieckiem online przez dorosłego;
agresywne propozycje seksualne, czyli propozycje o charakterze seksualnym online, którym
towarzyszy kontakt poza internetem, za pośrednictwem poczty czy telefonu i które mają na celu
zaaranżowanie realnego spotkania z dzieckiem;
niechciana prezentacja materiałów pornograficznych podczas korzystania z zasobów internetu
czy też używania poczty elektronicznej.
Okazało się, że w ciągu ostatniego roku 19% dzieci otrzymało co najmniej raz propozycję o
charakterze seksualnym, a 3% zetknęło się z agresywnymi propozycjami seksualnymi. Co
czwarte dziecko korzystając z internetu mimowolnie natknęło się na materiały pornograficzne. U
25% dzieci, które doświadczyły przynajmniej jednej z form kontaktów o charakterze
seksualnym, zdarzenie to wywołało stres.
Analiza wyników przez pryzmat danych demograficznych pokazała, że na propozycje online
dotyczące seksu bardziej narażone są dziewczęta (p
2/2