w martwym drewnie świerkowym w Babiogórskim Parku Narodowym

SYLWAN 153 (5): 346-353, 2009
PIOTR SKUISALA, MAGDALENA MASLAK
Niewidoczny gwiat mikrostawonogOw (Atari, allembola)
w martwym drewnie gwierkowym w BabiogOrskim
Parku Narodowym
The unseen world of microarthropods (Atari, (lollembola) of spruce dead
wood in the Babia GOra National Park
ABSTRACT
Skubala P., Ma§lak M. 2009. Niewidoczny gwiat mikrostawonogOw (Atari, Collembok) w martwym drewnie
s'wierkowym w BabiogOrskim Parku Narodowym. Sylwan 153 (5): 346-353.
The article presents results of the research on microarthropods (Atari and Co Ilembok) inhabiting fallen
spruce trees. The research was conducted in the spruce forest Plagiothecio-Piceekm tatricum typicum
in the 13abia GOra National Park, Carpathian Mountains. Five downed spruce logs in different stage of decay
and neighbouring soil were sampled seasonally. Over 91 thousands specimens of mites and springtails
were collected in 140 samples. Changes in population densities of different groups of microarthropods
with the age of the dead wood was analysed and compared with densities in forest litter and soil. The total
number of microarthopods inhabiting downed spruce logs on the area of hectare in the studied forest was
estimated.
KEY WORDS
Atari, Collembok, downed logs, dead wood, spruce
ADD-REM
Piotr Skubala e-mail: [email protected]
Magdalena Ma§lak
[email protected]
Katedra Ekologii; Uniwersytet
ul. Bankowa 9; 40-007 Katowice
WStVp
Smierc drzewa jest procesem tak czcstym w przyrodzie, ze wydawae by sic moglo, ze powinien
on bye dobrze poznany przez biologow. Zadziwiajqeyin jest to, jak (Hugo martwe drewno bylo
uznawane za zbcdny, a nawet niechciany element ek.osystemu le§nego. Dopier° niedawno
zaezcto doceniae role martwych drzew, jednak w dalszym act] doge pozostawianego w lasach
martwego drewna jest zatrwaZajqco niska. W przecictnym gospodarczym europejskim lesie pozostawia sic co najwyZej 5% ilogci martwego drewna spotykanej w lasach naturalnych [Gutowski
i in. 2004].
Fauna martwego drewna, mimo ze bardzo liczna i istotna w zyciu lasu, jest slabo poznana.
Dotychezasowe badania dotyczyly przewaznie entomofauny. Stosunkowo dobrze poznane sq
saproksyliczne owady, glOwnie chrzqszcze Coleoptera, ze wzgledu na ich role w gospodarce leftiej
i stopieri zagrolenia wielu gatunkow. Jedynie nieliczne opracowania dotyczq zgrupowan mikrostawonogOw w martwym drewnie Wager 1968; Seastedt i in. 1989; Johnston, Crossley 1993;
Paviour-Smith, Elbourn 1993; Skubala, Duras 2008]. Mikrostawonogi glebowe to przede wszystkim rortocze Atari (reprezentanci rzedow: Oribatida, Gamasida, Actinedida i Ataridida) i skoczoPDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
Niewidoczny gwiat mikrostawonogow (Acari, Co llembota)
347
gonki
llembo/a. Zwierzcta to odgrywaja szczegOlnie watnq role w procesach dekompozycji
obiegu materii, przyczyniajac sic micdzy innymi do pobudzenia wzrostu mikroorganizrnOw
glebowych, przemieszczania skladnikOw gleby i udzialu w eyklach biogeochemicznych [Coleman,.
Crossley 1996].
Ce lem badari bylo poznanie procesu zasiedlania lekicych klOd gwierka
w kolejnych etapach
rozkladu przez glOwne grapy mikrostawonogOw oraz okreglenie udzialu
poszczegolnych grup
rortoczy i skoczogonkow w zasiedlaniu martwych kl6d. Bogactwo gatunkowe w poszezeg6lnych
klodach i otaczajacej *hie okreglono dla rortoczy z rzcdu Onibatida. Ponadto oszacowano jaka
czck ogolu fanny mikrostawonogow w borze gwierkowym zasiedla martwe drewno.
Teren bad all
Badania przeprowadzono na terenie Babiogaskiego Parka Narodowego (BPN). Teren
badari
znajdowal sic w reglu gOrnym, w acydofilnej zachodniokarpackiej gwierczynie ganoreglowej
Plagiothecio-Piceetum tahicum typicum [Holeksa 1998]. Wyznaczony obszar o powierzchni 100x100
znajdowal sic niedaleko Markowych Szczawin, w oddziale 23, na wysokogei okolo 1180 m n.p.m.,
na pOlnoenyin stoku o niewielkim nachyleniu (10').
Metoclyka
Na powierzchni obserwacyjnej wybrano po jednej klodzie gwierka Picea abies z kaMego stopnia
rozkladu. Mialy one zblihme rozmiary (dlugog6 -.12 in, grednica
m)- i podobna ekspozycjc
(pOtnocno-wschodnia). Zastosowano 5-stopniowq skate rozkladu klOd [Maser i in. 1988]. Pr6by
obejmujace fragmenty kory, bielu i lyka zostaly pobrane w picciu losowo wybranych miejscach.
Mialy one zblizony ciOar ((rednio 260 g gwieej masy) i objetW. Proby pobierano w czterech
sezonach od sierpnia 2004 do czerwca 2005. KaMorazowo z klody zebrano po pic6 prat) drew-
na. W najbliszym otoczeniu Hod pobierano po 10 pr6b glebowych. 'eh grednia sucha masa
wynosila okolo 90 g. Mikrostawonogi wyplaszano w aparacie 'ililigrena przez 5 dni.
Przyjmujac okreglonq gcstog6 oraz miV,szoV, martwego drewna w poszezegolnych klasach
rozkladu, grednie zagcszczenie badanych grup zwierzat w 100 gramach suchej masy oraz przyj-
mujac wyznaczone pole powierzchni. Toby glebowej i grednia liczbe osobnikow dla takiej
prOby, okreglono potencjalnq liezbc mikrostawonogow na hektar. Gcstog6 martwego drewna
gwierkowego w kaZdej z Has rozkladu okreglono na podstawie pomiar6w wlasnych. MigtszW
martwego drewna gwierkowego w badanym oddziale legnym (84 m3/ha) przyjeto za Holeksa
[1998]. rednie zagcszczenie poszezegOlnych grup mikrostawonog6w porownano za pomoca
jednoczynnikowej an.alizy wariancji (ANOVA).
Wyniki
W martwych klodach gwierkow i glebie w BPN zebrano ogolem 64 237 przedstawicieli rortoczy
27 378 skoczogonk6w. Zagcszczenie mikrostawonogOw w tnartwym drewnie (podawa.ne jako
liczba osobnikow w 100 gramach suchej masy) bylo bardzo zr&nicowane w poszezegolnych
klodach. Istnialy statystycznie istotne r&niee w liezbie rortoczy i skoczogonk.Ow w klodach
o ranym stopniu rozkladu (rye. 1). NajwV,sze zagcszezenie mikrostawonogow odnotowano
w klodzie w II klasie rozkladu (ponad 5500 os./100 g s.m.). Za.gcszezenie rortoczy w klodach
o 111 i IV stopniu rozkladu bylo zblione i przekraczalo 2500 os./100 g sAn. Zagcsztzenit rortoczy bylo wyrainie niisze w klodzie w ostatniej klasie rozkladu i najnitsze w klodzie I klasie.
Z kolei w odniesieniu do skoczogonkOw bardzo wysokie zageszezenie odnotowano w klodzie
w 11 klasie rozkladu. W kolejnych bylo ono znacznie nisze (rye. 1).
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
348
Piotr Skubala, Magdalena Maglak
3500
ANOVA (F=18,02; p<0,00 I)
ANOVA (F=12,90; p<0,001)
3000
2500
2000
1500
1000
a
500
/lair/
LA kioda I (log 1)
kioda IV (log IV)
Co llembola
kioda II (log 11)
kioda 111 (log III)
kloda V (log V)
gleba (soil)
Rye. 1.
Srednie zagcszczenie rortoczy Acari i skoczogonkOw Collembo/a (liczba osobnikOw/100 gramOw suchej masy)
oraz wyniki analizy wariancji w martwym drewnie i glebie w BabiogOrskirn Parku Narodowym
Mean abundance of mites Atari and springtails Collembola (number of individuals/100 gram of dry matter)
and results of variance analysis in dead wood and soil in the Bahia Gora National Park
Litery prezentujil wyniki testa post-hoc SNK. Srednie oznaczone td samq literq nie Miniq si4 statystycznie przy poziomie istotnoki 0,05
Letters present results of the SNK test. Means indicated with the same letter do not differ significantly at the 0.05 level
Rortocze w martwym drewnie byly grupq zdecydowanie liczniejszq niZ skoczogonki.
.rednie zagcszczenie rortoczy (2135 osobnikow/100 g s.m.) bylo w rich ponad dwukrotnie
wy2sze niZ zagcszczenie skoczogonkow (928 osobnik64100 g s.m.). Przewaga liczebna rortoczy
nad skoczogonkami zwickszala sic w miarc wzrostu stopnia rozkladu klody. Zdecydowanie
najliczniejszq grupq rortoczy w martwych klodach byly mechowee Oribatida. Stanowily one od
75 do 94% wszystkich rortoczy. Przedstawiciele Actinedida nieznacznie przewaiaiy liczebnie nad
Gamasida. Rortocze reprezentujqce ezwarty z rzcdOw Atari Acaridida byly spotykane sporadycznie. Srednie zagcszczenie rortoczy w martwych klodach gwierkowych (2135 os./100 g s.m.)
bylo tylko nieznacznie niisze niZ w otaczajqcej glebie (2744 os./100 g s.m.). Zagcszczenie rorto-
czy w klodach w II i IV klasie rozkladu bylo nawet wyZsze niz w otaezajqcej glebie (rye. 1).
kolei liczba skoczogonkow w martwym drewnie byla grednio blisko dwukrotnie wyZsza niZ
w glebie legnej. Okreglono take bogactwo gatunkowe fanny badanych klod i gleby legnej
w odniesieniu do najliczniejszej grupy rortoczy Oribatida. Liczba gatunkow Oribatida wzrastala
w miarc postcpujqcego rozkladu i w klodach w IV i V klasie rozkladu odnotowano obecnoge 85
gatunkow (rye. 2). Warto podkregli6, ze ogolna liczba gatunkow w klodach (126) byla zdecydowanie wyZsza niz w otaezajqcej glebie (76).
Potenejalna liczba rortoczy w drewnie leZqcych klod na hektarze powierzchui badawczej
wynosila 403 miliony. Na Lc] samej powierzchni w
i glebie molemy sic spodzitwk okolo
52 miliarda rortoczy. Liczebnog6 skoczogonkOw w martwym drewnie wynosila ponad 354 mi-
liony, a w glebie blisko -468 milionow. Najwickszq liczbc mikrostawonogow spotkk molemy
klodach naleZqcych do II klasy rozkladu, ktorych mi4Zszog6 wynosila 22,3 m3 /ha i byla niZsza
nit najliczniejszych kind I klasy rozkladu (34,3 m3 /ha). Klody II klasy rozkladu stanowily poten(pink ..i.rridlo 60% rortoczy i ponad 73% skoczogonkow.
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
Niewidoczny gwiat mikrostawonogow (Acari, Collembola)
126
0 Hoch I. (log I)
kloda IV (log IV)
0 Hock I I (log II)
kioda V (log V)
349
76
!cloth III (log III)
71`,]gleha (soil)
Rye. 2.
bogactwo gatunkowe rortoczy Oily/tit/a w martwym drewnie i glebie w BabiogOrskim Parku Narodowym
Species richness of oribatid mites in dead wood and soil in the !labia Gora National Park
Dyskusja
Martwe klody gwierkOw w BPN byly zasiedlone przez bardzo licznq fauns
mikrostawonog6w.
Najwieksze ich -zageszczenie stwierdzono w drugim stadium rozkladu klody. W miare
postepujqcego rozkladu liczba mikrostawonogow byla coraz mniejsza. Ta prawidlowog6 byla zaobserwowana dla rortoczy Gamasida, Actinedida i skoczogonkOw. Rortocze Oribatida wykazywaly
Ivysokie zageszczenie w klodach o II, HI i IV klasie rozkladu i wyrainie
niZsze w klodzie V.
kolei bogactwo gatunkowe, analizowane w odniesieniu do Oribafida, wzrastalo wraz z poste-
pujqcym rozkladem. Wbrew oczekiwaniom liczebnok mikrostawonogOw nie wzrastala wraz
z posteptijqcym rozkladem. Wyniki takie trzyskiwano dla entomofauny kl6d. Hoyemeyer
Schauermann [2003] stwierdzili, badajqc przez 1O fat sukcesje muchowek Diptera na klodach
buka, ze grednia liczebnok i biorNmorodnok zgrupowari wzrasta sukcesywnie wraz z rozkladem. Podobnie Irmler i inni [1996] obserwowali wzrost zageszczenia Coleoptera w martwym
drewnie wraz z postepujqcym jego rozkladem. Take Abbott i Crossley [1982] stwierdzili,
badajqc mikrostawonogi w posuszu, ze ich liczebnok wzrasta wraz ze stopniem rozkladu. Maser
inni [19881 zauwaZajl, ze najwieksza liczebnok i r6Znorodnok gatunkowe bezkregowcow
przypada na IV klase rozkladu drewna, kiedy to dostepnok substancji pokarmowych i zr6Znicowanie przestrzenne wewnqtrz klody jest znacznie wieksze niZ w innych stadiach. Od klasy I
do IV liczebnok sukcesywnie wzrasta, a w klasie V zauwaZalny jest spadek liczby organizm6w
w klodzie zwilzku ze wzrastajqcq homogeniczookiq sled fish..
\V czym zatem mcAna szukg uzasadnienia dla zdecydowanej dominacji ilogdowej
mikrostawonogow w klodach nale4cych do wczesnych stadi6w rozkladu? Warto zwrocia uwage,
poszczegolne czeki klody gwierkowej nie sq rozkladane rownomiernie. Najszybciej (okolo
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
35U
Piotr Skobala, Magdalena Madak
rok od powalcnia drzewa) rozklada sic lyko zawierajace znaczne ilogci bialka. NastOnic:
rozkladowi ulept bogaty w wcglowodany la1el. Jest to haw° dostcpne i oblite iradlo pOkarrnit.
Pod kora tworzy sic wilgotne, bogate W skladniki odZywcze i zrknicowane siedlisko,
kb* jest
dictnie zasiedlane przez organizmy, tym mikrostawonogi. '1111( jest mniej wiccej
do drugiej
klasy rozkladu, kiedy Mode pokrywa, w Mniejszym lob wickSzym stopniu, trodno rozkladairia
kora [Maser, Trappe 19841. Poczqwszy od trzcciej klasy rozkladu, kiedy kora
odpada, a WiaZ,
pOZOStalOki Witt, zasadnicza czcgcl Hotly stanowi twardziel. Nico lai 119971 zwraca uwagc
na ZnilliejSZellie
liczby Ilcari i Co/ion/mid w pniach buka,
w mniejszym stopniu gWierka,
w wyniku odpadniccia kory. Zinicjszajaca sic liczba mikrostawonogow rook by6 zwivana
takk ze zmittna Alain chemicznep klody. 1,1bywa bogatych w cukry kory i bielu, a wzrasta
udzial twardzich, ktora zawiera znacznic mniej latwo rozkladalnych bemiceltdoz i celolozy,
a wiccej lignin i ma wicksza gcstogc (Stevens 19971. Wtedy whignie wiele organizmOw, Lucite
znajdowaly dogodne dla siebie grodowisko w drugiej Haste rozkladu, opuszcza klodc [Maser,
"Israppe 19841. Zaobserwowano tack wzrost zrOtnicowittnia podstawczakow rozkladajaCych
(name (hewn() drzew szpilkowydt w grodkowych klasacb rozkladu 1Renvall 1995]. Wydaje sic
to szczegolnie sprzyja6 licznemn wystepowanio Orthatida, gdyZ, grzyby stanowil wa'Zny 1)00m
dla nick.
Rortocze byly ogalem gropq liczniejsza w martwy drewnie
skoczogonki (z wyjatkierri
Hotly 1 ill), aczkolwiek warto zatiwaZy, .c ich przewaga liczebna glebie jest jeszcze Wyraittiejsza. Przewaga liczebna rortoczy nad skoczogonkami zwickszala sic w miarc xlizrostu stopnia
rozkladu drewna. Wraz z postcpujacym rozkladem zmienia
struktura tizyczna i chethicZria,
a co sic z tym Maze, nastcpula zmiany w zgrupowaniach mikrostawonog6w. W poczatkowych
etapach rozkladi klody zasiedlaja slabo wyspecjalizowane organizmy. Znaczny odzial w zoupowaniach mdcrosraworlogow wr klodach 0 1 i 11 stopniu rozkladu mialy skoczogonki,
ktore maja
strategic zyciowa typo r" oleman, Crossley 19961. Z czasem ubywa wolnej przestrzeni nadajacej sic do skolonizowania, a pojawienie sic nowycli gatord«iw i osobnikOw jest tokliwe
jedynie po wyparcio innycb. Wraz z post cpujacyto rozkladem klody wzrasta bcdzie konkui'encja.
jej wyniku odnotowujemy sukccsywny spadek tulzialu skoczogonkow i wzrost tidzialo roztoczy. Wicksza liczbc (";edlembola niZ Atari w pniakach gwierka i bitka obserwowal Nicolai 119971,
obserwacje to dotyczyly okresu pierwszych 5 hit rozkladu drewna. Podobnie Paviour-Strtith
i Elbourn (19931 stwierdzili nieco wicksza liczebnok. skoczogonkow ni rortoczy w martwyrn
drewnie (w roznych etapach rozkladu) na drzewach li§ciastyA.
t ldzial Oribaiida w martwym drewnie (75-94% ogolnej liczby rortoczy),
najliczniejS2ej
grapy rortoczy w klodach i glebie, byl nieco wyZszy niZ przecictnie obserwuje sic vv gleboch
legnych (60-90%) [Walter, Proctor 19991. W powyszych badaniach Oribalida stahowdy 74%
ogolnej liczby rortoczy w glebie legmj. Paviour Sniitlt i 1,lbourn 11993] wgrod
rortoczy W Mattwym drewnie na drzewach ligciastych znajduja blisko 70% met.:howcow. Martwe drewno wyMe
kosicdliskient dla tych saprolagicznych rortoczy, z uwagi na akumu-
sib szczegolnie waZnyin
la* wapnia w korze. Odhatida wykorzystoja bowieto szczawian i wcglan wapnia do wurto-
coicnia kutikuli (Norton, Behan-Pelletier 19911. Przecictny odzial Adinedida w zgropowarilaCti
rortoczy W mai twycli klodach byl nieco wyzszy niZ Gamosida. Przedstawicide obit powySZyclt:
gnu) to \V daki llietZe rortocze drapieZne, spotykaniy jednak wgrod nicli formy saprofagiCzne,
mykolagiczne, spoZywajace bakterie czy glory [Walter, Proctor 19991.
W mtirtwym drewnie gwierkowym wystcpowila grednio to saint] liczba mikrostawonogOW
co w otaczajacej glebie. Szczegalnie wysokic bylo zagcszczenie w klodzie w II klasie roZklado
(ponad 2 tysiace os./1(10 g s.m. wiccej niz w glebie le§nej). Warto zaznaczyc'., ze liczba gatunkoW
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
Niewidoczny §wiat mikrostawonogow (Acari, Co Nembola)
351
Oribedida w najbardziej rozloZonych klodach byla wyrainie wyZsza niz w glebie legnej, a w
badanych klixJach wystcpowalo az o 50 gatunkow wiccej niz
w otaczajlcej glebie. Wyniki
dotychezasowych obsetwacji dotyczAcych mikrostawonogow zasiedlajlcych martwe drewno nie
dajl jednoznacznych wynikOw. Seastedt i inni 119891 oraz Johnston i Crossley 119931 stwieRlza.h,
Ze martwe drewno jest dla inikrostawonogdw znacznie oboZszym substratem niz gleba. Pierwsi
z autorOw znajdujq \\, prObach glebowych ftednio dwa razy wiccej rortoczy niz w materiale pobranyin z Iclod. Z leolet Skubala i Doras 120081 odnotowujl dwukromie wicksze zagcszcienie
Orthataa i o 22 gatunki WiyCel w ICIOdaell (Ill Hasa rozklado) Fri% w otaczajleej glebie.
Klody zawieraja motel sobstancji pokarmowych niz §ekilka [Maser, Trappe 1984(, ale
'Mom to s<f siedliskiem atrakeyjnym dla miktostawonogOw. Okazuje sic, e liczba tych organizmow w martwym drewnie 110%,C nawet przewyszac iloki wystypnkce w glebie. Johnston
Ctossley 119931 sugeork, z.e przyczynq hcznego wystypowattia rortoczy w kiodach jest -Ana
czna ZaWarl:Ok grzybow w rozkladajqcym sic drewnie. 'lb strzyplei grzybni sil glOwnym irodlem
pokartno dla tych organizmaw, a nie sumo drewno, ktate jest take spoZywanc przez rortocze.
/Jaw/isle° to mane jest w literaturze pod nazWa peanut butter sandwich problem". ['winos' ono
kwestic czy rortocze zjadajl obutuarlit materic organiczna (sandwich") tylko po to, aby wyko-
rzystae. mikroorganizmy glebowe ( peanut butter) (Johston, Crossley 1993.1. Seastedt i inni
11989) atgument14 Ze dla saprolagow rozkladajlee sic drewno jest bardziej zr&nicowanyin
siedliskiem niz sciolka. PowyZsze totrZe przyczyniatl sic do zwickszenia liczelmoki mikrostawoRogow w Hodacit
WaiAM wydaje sic wiedza na ternat liczby rortoczy i skoczogonkOw zasiedlajleych martwe
drewno i rOZne jego (Witty w lasach roZnego typo. Rortocze i skoczogonki zasiedlajlee le4ce
lelody stanowily odpowiednio 13% i 43% °gable) ich liczby w borze. W literaturze praktycznie
brak infWmacji na ten temat. 1 1011119661 piste o !made 20% ogoitt Zyjgcej fanny, jako shako
usimiccia tiiartwego drewna. Dudley i Vallauri 120041 oceniajg zuboleniu last( o 1/3 gatunkOw
w przypadku brake Illaftwego &myna. 1161 swierkowy w masywie Babiej Gory zawiera impontij1ce ilosci mikrostawonogOw. Przedstawione obliczenia pozwala4przypuszczac, Ze na powierz-
chni hektara spotykamy tam poled 3,7 'What& (yell zwierzat. l'amictajmy, Ze przedstawiona
liczba odnosi sic .tylko do gleby oraz jednej z form mattwego drewna, jak4 s,l PeZve Idody,
Pouadto metody ckstrakcji rortoczy i skoczogonkow obarczone powaZnym *dem, mote
nawet kilkiderotnym [Andre, i in. 20021. Przy tiwzglcdnienill powyZszego, liczelmoki mikrostawonogOw wystypopicych na dnie otnawkinych lasaw trzeba by znaczleo zwickszye..
Swiatowy Fondusz III kzecz, Przyrody rozpoczll w 2001 roku kampanic majlcq tut cell'
przekonanie rzqdow patistw europejskich zarzadzajqcych lasami, aby \v eelu ochrony bioniznorodnoki zwickszyC; ilok mart wego drewna \V lasach gospodatczych do poziomu 20-30 m3/ha do
tau 2030 (Dudley, Vallaurt 20041. Powyisze obserwacje dotycz4ce fanny mikrostawonogOw
zasiedlajgcej le4ce klody stanowi6 mop kolejny wa'2.ny argument w rcleach ekologow, le§nikOw, zwolennikOw ckologizacji lase, rla 11,CCZ pOZOSlaWiallia lasach martwego drewna.
.Podzickowania
Autorzy wyraZaja podzickowanie prof. dr. hab. JIIIOWI 1 loleksie (I nstytut Botaniki PAN, Krakow)
za udostcpnienie (Lloyd! i kousultacje naukowe.
Literatura
Abbott D. 'F., Crossley D. A. 1982. Woody litter decomposition following clear-cutting. Ecology 63 1: 35-42.
AiR1r6 II. M., 1)ticarine X., Lebrun P. 2002. Soil hiotliversity: myth, reality or conning? Oilcos 96: 3-24.
Coleman D., Crossley D. 1996. Fondamentals of soil ecology. Academic Press San Diego NY Toromo.
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
352
Pioir Skubala, Magdalena Maaak
Dudley N., Vallauri D. 2004. Deadwood - living forests. 'Elie importance of a veteran trees and deadwood to bin-diversity. WWF Report October 2004.
Elton C. S. 1966. Dying and dead wood. In: The Pattern of Animal Communities. Wiley, New York 279-305.
Fager E. W. 1968. The community of invertebrates in decaying oak wood. J. Anim. Ecol. 37: 121-142.
Gutowski J. M., Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K. 2004. Drugie Zycie drzewa. WWF Polska. Warszawa-HajnOwka.
floleksa J. 1998. Rozpad drzewostanu i odnowienie gwierka a struktura i dynamika karpackiego born gOrnoreglowego.
Monogr. But. 82: 1-209.
Hovetneyer K., Schauermann J. 2003. Succession of Di !Vera on dead beech wood: A 10-year study. Pedobiologia 47:
61-75.
Irm ler U., Heller K., Warning J. 1996. Age and tree species as factor influencing the population of insects living
in dead wood (Goleoptera, Diptern: Stiaridae, fllyeetophilidae). Pedobiologia 40: 134-148.
Johnson J. M., Crossley D. A. 1993. The significance of coarse woody debris for the diversity of soil mites. W:
McMinn, J. W., Crossley, D. A. [red.]. Proceedings of the Workshop on Coarse Woody Debris in Southern
Forests: Effects on Biodiversity. General Technical Report No. SE-94. USDA Forest Service, Athens, GA. 82-87.
Maser C., Tarrant R. F., 'frappe J. M., Franklin J. E [red.] 1988. From the Forest to the Sea: A Story of Fallen
Trees. General Technical Report PNW-GTR-229. USDA, Forest Service, Pacific Northwest Res. Sta., Portland,
OR.
Maser C., Trappe J. M. [red.] 1984. The seen and unseen world of the fallen tree. Gen. Tech. Rep. PNW-164.
USDA, Forest Service, Pacific Northwest Forest and Range Experiment Station, Portland, OR.
Nicolai V. 1997. The production of arthropods on dead wood of spruce and beech in typical central European forests
during the first five years after the breakdown of the trunks. Spixiana 20 2: 183-190.
Norton R. A., Behan-Pelletier V. M. 1991. Calcium carbonate and calcium oxalate as cuticular hardening agents
in oribatid mites (Acari: Oribatei). Can. J. Zool. 69: 1504-1511.
Paviour-Smith K., Elbourn C.A. 1993. A quantitative study of the fauna of small dead and dying wood in living
trees in Wytham woods, near Oxford. W: Dead wood matters: the ecology and conservation of saproxylic invertebrates in Britain. Proceed. British Ecol. Soc. Meeting held at Dunham Massey Park on 24 April 1992. English
Nature Sc. 7: 33-57.
Renvall P. 1995. Community structure and dynamics of wood-rotting Basidiomyceles decomposing conifer trunks in
northern Finland. Karstenia 35: 1-51.
Seastedt T. R., Reddy V. M., Cline S. P. 1989. Microafthropods in decaying wood from temperate coniferous and
deciduous forest. Pedobiologia 33: 69-77.
Skubala P., Duras M. 2008. Do decaying logs represent habitat islands? Oribatid mite communities in dead wood.
Ann. Zool. 58: 453-466.
Stevens V. 1997. The ecological role of coarse woody debris: an overview of the ecological importance of cm) in B.C.
forests. Res. Br., B.C. Min. For., Victoria, B.C. Work. Pap. 30/1997.
Walter D. E., Proctor H. C. 1999. Mires. Ecology, Evolution and Behaviour. CABI Publishing, New York, USA.
SUMMARY
The unseen world of microarthropods (Atari, collembola) of spruce dead
wood in the Babia Gdra National Park
The purpose of this study was to contribute to our understanding of inhabiting fallen trees from
a natural coniferous forest by main groups of microarthropods, namely mites Acari and springtails
Collembola. The research was carried out in the spruce forest in the Babia Gara National Park.
One hundred forty samples were taken from five decaying logs and neighbouring soil. Overall
91 thousands microarthropods were collected and 131 oribatid species were identified in the
material.
Decaying wood of Norway spruce Pic-ea abies was settled by numerous fauna of microarthropods. The -highest abundance was observed in decay class II of spruce (fig. I). Despite
initial stages of decay, mites were significantly more abundant than springtails in dead wood.
Abundance of microarthropods in downed logs was of the same magnitude as in forest soil,
whereas the total number of oribatid species in dead wood was significantly higher than in forPDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor
Niewidoczny gwiat milcrostawonogow (Acari, Co a-emboli])
353
cst floor (Fig. 2). Taking into account volume and density of dead
wood in the studied forest,
die total number of microarthropods inhabiting decaying logs
was estimated. Fallen trees
on the area of a hectare in the Babia Gera National Park (84 m3/ha)
are settled by 757 millions
of microarthropods. it is 13% and 43% of the total number of mites and springtails
in a forest,
respectively.
PDF compression, OCR, web optimization using a watermarked evaluation copy of CVISION PDFCompressor