docpobierz cały dokument - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz cały dokument - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w
Spis treści: Wstęp .....................................................................................................2 I. Ogólna charakterystyka powiatu nyskiego............................…….........3 II. Mocne i słabe strony pomocy społecznej w powiecie nyskim.............12 1. Mocne strony pomocy społecznej ..................................................14 2. Słabe strony pomocy społecznej ....................................................36 III.Cele strategiczne .................................................................................40 1. Kierunki działań w zakresie pomocy społecznej w powiecie nyskim .........................................................................40 2. Harmonogram działań objętych strategią powiatu nyskiego w zakresie problemów społecznych ..................42 IV. Przykładowe projekty rozwiązywania niektórych problemów społecznych na terenie powiatu nyskiego na lata 2007-2011 przez PCPR w Nysie ...........................................................................46 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Wstęp Najważniejszym instrumentem powiatów w realizacji lokalnej polityki społecznej jest powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych. Taką rangę przypisał powiatom ustawodawca. Dzięki zapisom ustawowym powiat może pełnić aktywną i autorską rolę w planowaniu i realizacji polityki społecznej na swoim terenie. To zadanie o szczególnym charakterze wymagało zaangażowania różnych środowisk zajmujących się sprawami szeroko rozumianej pomocy społecznej w naszym powiecie. Zamiarem piszących nie było potraktowanie strategii jako wymogu formalnego, ale głębokie przekonanie w możliwość realizacji celów zawartych w niniejszym dokumencie. W związku z koniecznością realizacji zadań postawionych przed pomocą społeczną (zarówno na poziomie lokalnym, jak i na poziomie rodziny i jednostki), a także koniecznością wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, niezbędne jest profesjonalne i systemowe diagnozowanie problemów w skali powiatu, opracowanie założeń jego polityki społecznej oraz przystosowanie istniejącej infrastruktury pomocowej do minimalizowania negatywnych skutków przemian społeczno-gospodarczych oraz do wspomagania mechanizmów przystosowania społecznego. Świadomość istniejących w powiecie nyskim zmian spowodowała określone implikacje dla polityki społeczno-gospodarczej powiatu oraz dało podstawę do określenia i wyboru głównych kierunków działania w zakresie polityki społecznej regionu. Ideą, która przyświecała opracowaniu niniejszej strategii było stworzenie rozwiązań umożliwiających działanie osłonowe zapobiegające izolacji i marginalizacji tam, gdzie jest to konieczne Opracowany materiał podzielony został na 4 części. Pierwsza część przedstawia ogólną charakterystykę naszego powiatu z dziedziny pomocy społecznej. Część druga ukazuje mocne i słabe jego strony, trzecia natomiast kierunki oraz harmonogram działań rozwiązywania problemów społecznych. W ostatniej części zawarte są przykładowe projekty, które pozwolą chociaż częściowo poprawić sytuację osób objętych pomocą społeczną. Mamy nadzieję, że przedstawiona strategia przybliży problemy pomocy społecznej, a ponadto wierzymy, że będzie jednym z ważniejszych zadań realizowanych przez samorząd naszego powiatu. 2 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie I. Ogólna charakterystyka powiatu nyskiego Powiat Nyski położony jest w południowo - zachodniej części województwa opolskiego. Tworzy go 9 gmin: Głuchołazy, Kamiennik, Korfantów, Łambinowice, Nysa, Otmuchów, Pakosławice, Paczków, Skoroszyce, które różnią się liczebnością mieszkańców a co za tym idzie liczbą instytucji i organizacji, poprzez które realizowana jest polityka społeczna. 1. Struktura mieszkańców powiatu nyskiego Powiat nyski zamieszkuje 146.330 mieszkańców ( stan na 2005r. ). Tabela Nr 1 przedstawia liczbę ludności z podziałem na mężczyzn i kobiety. Tabela Nr 2 ilustruje liczbę mieszkańców powiatu nyskiego z podziałem na poszczególne gminy. Tabela nr 1. Liczba ludności z podziałem na kobiety i mężczyzn Opis Ogółem osób % Kobiety osób % Mężczyźni osób % ogółem 146 606 100 75 417 51,4 71 189 48,6 miasto 78 073 100 40 863 52,3 37 210 47,7 wieś 68 533 100 34 554 50,4 33 979 49,6 Tabela nr 2. Liczba mieszkańców z podziałem na gminy Lata Gmina NysaGłuchołazy Paczków Otmuchów Korfantów Łambinowice Skoroszyce Pakosławice Kamiennik Powiat 2003 2004 2005 60463 26223 13860 14487 9906 8287 6568 3883 3764 147.441 60306 25994 13828 14338 9905 8264 6526 3929 3763 146.853 60123 25866 13797 14316 9816 8204 6529 3903 3776 146.330 Strukturę wiekową ludności powiatu obrazuje tabela nr 3, z której wynika że najliczniejszą grupą mieszkańców powiatu jest grupa w wieku produkcyjnym – 94.484 osób, a grupa w wieku poprodukcyjnym liczy 22.365 osób. W porównaniu z latami poprzednimi zauważyć można, że liczba osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejsza się, zwiększa się natomiast liczba osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. 3 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 3 Struktura wiekowa ludności z podziałem na gminy Nysa Głuchołazy Paczków Otmuchów Korfantów Łambinowice Skoroszyce Pakosławice Kamiennik Powiat przedprodukcyjny 2003 2005 12316 11307 5666 5126 3099 2865 3298 3034 2412 2183 1876 1751 1602 1502 877 864 901 849 32.047 29.481 produkcyjny 2003 2005 39014 39505 16267 16473 8730 8905 8984 9128 5994 6131 5279 5304 4121 4192 2454 2505 2275 2341 93.118 94.484 poprodukcyjny 2003 2005 9133 9311 4290 4267 2031 2027 2205 2154 1500 1502 1132 1149 845 835 552 534 588 586 22.276 22.365 Do osób w wieku przedprodukcyjnym zalicza się młodzież i dzieci. W powiecie nyskim zamieszkuje 30.436 dzieci do 18 roku życia (stan na koniec 2005r.). Poniższa tabela (tabela nr 4) przedstawia ilość dzieci z podziałem na gminy. Tabela nr 4 Ilość dzieci z podziałem na gminy 2005r. 4 0-3 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18 razem Nysa 1849 1551 1789 2061 2346 2668 12264 Głuchołazy 812 667 780 921 1137 1215 5532 Paczków 508 382 466 520 608 595 3079 Otmuchów 502 452 491 531 637 668 3281 Korfantów 289 303 375 421 458 516 2362 Łambinowice 262 262 291 334 376 335 1860 Skoroszyce 262 237 252 268 307 281 1607 Pakosławice 102 106 144 168 178 244 942 Kamiennik 148 117 131 161 182 163 902 RAZEM 4734 4077 4719 3385 6229 6685 31829 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Wykres nr 1 Ilość dzieci w procentach w poszczególnych gminach przedstawia poniższy wykres Pakosławice 3% Łambinowice 6% Skoroszyce 5% Głuchołazy 17% Kamiennik 3% Korfantów 7% Paczków 10% Otmuchów 10% Nysa 39% 2. Bezrobocie wśród mieszkańców naszego powiatu Jednym z problemów naszego powiatu jest bezrobocie, które od wielu lat utrzymuje się znacznie powyżej średniej wojewódzkiej. Pod względem stanu oraz stopy bezrobocia powiat nyski jest na pierwszym miejscu wśród wszystkich powiatów województwa opolskiego. Na początku roku 2005 stopa bezrobocia wyniosła 32,8 ( wg GUS) , na koniec stycznia 2006r. wynosi 31,9. Oznacza to iż poziom bezrobocia w powiecie nyskim obniżył się od stycznia ubiegłego roku o 0,9 punktu procentowego. Na dzień 31 stycznia 2006r. 16.866 osób pozostaje bez pracy (w tym 8.392 kobiety). Poniższa tabela (tabela nr 5) przedstawia bezrobocie w poszczególnych gminach. Tabela nr 5 Liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach Gmina 5 Nysa Stan na koniec stycznia 2006r. Ogółem % 6652 36,9 Kobiety 3417 Głuchołazy 2649 14,17 1272 Paczków 1976 11,0 996 Otmuchów 1534 8,5 724 Korfantów 1130 6,3 562 Łambinowice 1068 5,9 511 Skoroszyce 860 4,8 422 Pakosławice 516 2,9 252 Kamiennik 481 2,7 236 powiat nyski 16866 93,6 8392 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie 3. Mieszkańcy powiatu nyskiego, a pomoc społeczna Wśród ubogich rodzin bezrobotnych można zaobserwować tzw. zjawisko zamkniętego kręgu ubóstwa. Dzieci z rodzin ubogich zazwyczaj kończą swoje kwalifikacje na szkole podstawowej czy zawodowej zmniejszając w ten sposób możliwość uzyskania płatnej pracy i szans na wyrwanie się z tego zamkniętego kręgu. Najczęstszymi przyczynami kwalifikującymi do pomocy społecznej są: bezrobocie, ubóstwo, długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, alkoholizm, bezdomność, sieroctwo , zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa Poniższa tabela nr 6 przedstawia liczbę rodzin korzystających z pomocy Ośrodków Pomocy Społecznej w latach 2004- 2005 z w/w powodów. Tabela nr 6 Powody przyznania pomocy w powiecie z podziałem na gminy Gmina Głuchołaz y Powód 2004 2005 2004 2005 2004 703 280 83 611 122 43 2407 509 91 2290 408 62 222 160 573 0 3 204 Bezrobocie Niepełnosprawność Ochrona macierzyństwa lub wielodzietności Długotrwała choroba Przemoc w rodzinie Bezradność w sprawach opiekuń-wych. i prowadzenia gospod. dom. Alkoholizm Ubóstwo Sieroctwo Bezdomność Zdarzenia losowe i sytuacja kryzysowa Klęska żywiołowa lub ekologiczna Razem Nysa Paczków Otmuchów Korfantów Łambinowice Pakosławice Skoroszyce Kamiennik 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2005 2004 2005 2004 561 123 63 553 99 12 251 73 35 451 65 22 343 112 16 348 64 29 356 65 33 301 60 2 200 4 190 59 8 163 19 0 225 43 30 208 28 15 146 67 20 240 39 25 474 64 66 6 26 78 46 64 28 48 21 89 45 25 15 1 2 0 3 4 0 22 21 0 0 0 0 0 0 0 0 162 469 347 174 152 458 403 94 88 11 22 15 13 43 32 31 29 84 492 0 9 86 434 1 12 57 2134 3 138 80 1913 3 95 107 601 0 1 112 609 0 3 46 683 1 2 52 479 1 2 9 9 0 13 11 11 0 14 4 100 0 34 7 40 0 8 27 215 0 1 35 189 0 1 36 228 0 1 38 218 0 1 4 281 0 0 5 466 0 0 11 23 39 2 78 0 0 4 1 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2088 1657 6421 5676 1772 1609 1559 1505 697 632 667 468 563 441 697 585 574 819 2005 4. Przemoc w rodzinie, alkoholizm i narkomania Do negatywnych zjawisk mających wpływ na funkcjonowanie rodzin w powiecie nyskim należą również zjawiska alkoholizmu oraz bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych. Za rodzinę z problemem alkoholowym uważa się rodzinę, w której choćby jedna osoba pije w sposób przynoszący szkodę. Osoba pijąca w sposób uzależniony lub nadmiernie pijąca, dostarcza wszystkim innym członkom rodziny problemów życiowych, finansowych i emocjonalnych, co sprawia, że cała rodzina boryka się z szeroko rozumianym „problemem alkoholowym”. Można powiedzieć, że problemy związane z alkoholem ma nie tylko ten kto pije, bo nikt nie pije w próżni społecznej, mają je wszyscy, którzy pozostają w więzi z alkoholikiem. Problem alkoholowy został potwierdzony przez każdą z naszych gmin i stanowi zagrożenie dla społeczeństwa. Na terenie każdej z gmin działają utworzone przy urzędach miejskich, czy gminnych komisje do spraw rozwiązywania problemów alkoholowych, które realizują swoje 6 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie zadania w oparciu o gminne programy profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych. Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych pomagają osobom uzależnionym od alkoholu poprzez: przeprowadzanie z nimi rozmów interwencyjnych ( których efektem może być leczenie odwykowe), kierowanie wniosków do Sądów Rejonowych o zastosowanie obowiązku podjęcia leczenia w systemie zamkniętym. Z analizy danych statystycznych policji wynika, że używanie narkotyków jest jednym z najpopularniejszych negatywnych zjawisk społecznych. Zagraża ono wszystkim grupom społecznym. Szczególnie jednak narażone są dzieci i młodzież, głównie z powodu lekceważenia problemu i panującą modę na zażywanie substancji odurzających. Nadal największe zagrożenie dotyczy dużych aglomeracji miejskich i regionów przygranicznych. Inicjacja narkotykowa często ma miejsce na dyskotekach, prywatkach, imprezach muzycznych, boiskach szkolnych, dworcach, w pubach, salonach gier, szkołach, parkach … Dealerzy działają wszędzie tam gdzie gromadzi się młodzież. W celu przeciwdziałania narkomanii w szkołach prowadzi się różnego rodzaju programy. Jednym z nich jest program „DEALER”. (Program Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji) . Głównym zadaniem programu „DEALER” jest przeciwdziałanie narkomanii w szkole. W celu realizacji powyższego programu podjęte zastały działania ukierunkowane na eliminowanie: • osób trudniących się dystrybucją narkotyków • prowadzenie rozpoznania zagrożenia na terenie szkół • uniemożliwienie dealerom rozprowadzania wśród nieuzależnionej młodzieży szkolnej małych porcji narkotyków dla tzw. „zachęty” • przeciwdziałanie pozyskiwaniu wśród uczniów potencjalnych osób mogących rozprowadzać narkotyki – przyszłych dealerów. 5. Interwencje rodzinne Komendy Powiatowej Policji w Nysie oraz Sądów Rejonowych w Nysie i Prudniku W 2004r Komenda Powiatowa Policji w Nysie przeprowadziła 359 interwencji domowych. Natomiast w samym tylko pierwszym półroczu 2006r. odnotowano ich aż 309. Porównując dane z roku 2004 do 2006 (tabela Nr 7) zauważa się prawie 100% wzrost liczby ofiar przemocy domowej. Tabela Nr 7 Liczba ofiar przemocy domowej Liczba ofiar przemocy domowej Kobiet Mężczyzn Dzieci do lat 13 Dzieci do lat 18 Razem 2004 lata 2005 224 12 63 60 359 264 10 8 20 302 2006 (I półrocze) 174 5 69 61 309 Z danych statystycznych uzyskanych z Komendy Powiatowej w Nysie wynika, że w zdecydowanej większości sprawcami przemocy domowej są mężczyźni pod wpływem alkoholu 7 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie W pierwszym półroczu 2006r. na 167 zatrzymanych, 136 stanowili sprawcy pod wpływem alkoholu. Szczegółową liczbę sprawców przedstawia tabela nr 8. Tabela Nr 8 Liczba sprawców przemocy domowej Liczba sprawców przemocy domowej Kobiet Mężczyzn Nieletnich Razem 2004 lata 2005 8 235 0 243 8 246 0 254 2006 (I półrocze) 5 167 0 172 W powiecie nyskim funkcjonują dwa sądy rejonowe: Sąd Rejonowy w Nysie oraz Sąd Rejonowy w Prudniku. Podział administracyjny w kraju nie pokrywa się z zasięgiem terytorialnym działalności sądów. Sąd Rejonowy w Nysie rozpatruje sprawy gmin: Nysa, Otmuchów, Paczków, Korfantów, Kamiennik, Łambinowice, Skoroszyce, Pakosławice natomiast Sąd Rejonowy w Prudniku gminę Głuchołazy. Z informacji uzyskanych z Sądów najczęściej prowadzone były sprawy: • • • Rejonowych w Nysie i Prudniku wynika, że które wszczęto z urzędu ( Now) - postępowania wyjaśniające w wyniku sygnałów policji, prokuratury rejonowej, OPS, dyrektorów szkół, osób prywatnych, osób prawnych , iż w danej rodzinie źle się dzieje, są problemy na przykład alkoholowe, materialne lub inne w wyniku których dobro małoletnich dzieci jest zagrożone, czyny karalne ( Nk) to jest popełnione przez nieletnich oraz dotyczące demoralizacji (nieuczęszczanie do szkoły, sprawianie kłopotów wychowawczych, spożywanie alkoholu, używanie narkotyków), z zakresu ingerencji Sądu w sposób wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodziców (Nsm) – to jest w sytuacjach niewłaściwego wykonywania obowiązków rodzicielskich, przemocy w rodzinie, nieudolności wychowawczej. Tabela Nr 9 przedstawia postanowione przez Sądy Rejonowe w Nysie i Prudniku środki wychowawcze i poprawcze w sprawach o czyny karalne popełniane przez nieletnich lub ich demoralizację oraz w sprawach z zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodziców. 8 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 9 Zastosowane środki wychowawcze i poprawcze przez Sądy Rejonowy w Nysie i Prudniku Rodzaj Zastosowane sprawy środki wychowawcze lub poprawcze Now Nk Nsm Nadzór kuratora Zobowiązanie nieletniego Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Zakłady Poprawcze Odpowiedzialny dozór rodziców Inne (np. upomnienia) Nadzór kuratora Placówka opiekuńczowychowawcza Rodzina zastępcza Sąd Rejonowy Nysie Ilość Ilość Ilość osób osób osób w w w 2003r. 2004r. 2005r. 131 205 93 44 73 62 Sąd Rejonowy Prudnik Ilość Ilość Ilość osób osób osób w w w 2003r. 2004r. 2005r. 34 38 42 4 7 6 7 6 10 1 2 2 7 6 4 - 1 - 49 96 84 41 18 14 166 1 - 1 714 117 764 125 644 126 62 4 107 8 79 8 90 109 126 34 20 22 Przy stałym zmniejszaniu się populacji dzieci w wieku 0-17 lat utrzymuje się wysoka liczba małoletnich, wobec których sąd ingerował w zakres sprawowanej nad nimi władzy rodzicielskiej. Analiza tendencji w stosunku do całej populacji dzieci wskazuje na wzrost wskaźnika dzieci objętych sprawami opiekuńczymi oraz nieletnich przebywających pod opieką sądu. 9 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Mapa 1 - PLACÓWKI DZIAŁAJĄCE NA TERENIE POWIATU NYSKIEGO LEGENDA Ośrodek Pomoc y Społecznej Do m Pomoc y Społecznej Do m Dziecka Pogotowie Interwencji Społeczn ych Ośrodek Adopc yj no – Opiekuńcz y 10 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Mapa 2- PLACÓWKI DZIAŁAJĄCE NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH LEGENDA Organizacje pozarządowe Zakład y Prac y Chronionej Stacje CARITAS Schroniska dla bezdo mn yc h Warsztat y Terapii Zajęciowej 11 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie II. Mocne i słabe strony pomocy społecznej w powiecie nyskim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie w powiecie nyskim zostało powołane Uchwalą Rady Powiatu Nr V/23/29 z dnia 28 stycznia 1999r. Realizuje zadania w oparciu o ustawy: 1. ustawę o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004r. (Dz. U. Nr 64 poz. 593 ze zmianami) 2. ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dn. 27 sierpnia 1997r. ( Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zmianami) Ustawa o pomocy społecznej przyjmuje, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Do zadań Powiatu z zakresu pomocy społecznej należą w szczególności : • • • • • • • 12 opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami; prowadzenie specjalistycznego poradnictwa; organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym; zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjnoopiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie; pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu; przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze; pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie • • • • • • • • • • • • pomoc osobom mającym trudności w integracji ze środowiskiem, które otrzymały status uchodźcy; pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób; prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej; udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach; szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu; doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu; podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych; sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej; utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy • pomoc uchodźcom w zakresie indywidualnego programu integracji oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; • prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi; • realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. W strukturze organizacyjnej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie funkcjonują następujące działy : 1. Dział pomocy środowiskowej i stacjonarnej 2. Dział opieki nad dzieckiem 3. Dział dotyczący osób niepełnosprawnych Przy PCPR od stycznia 2000r. działa Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, który został powołany Uchwałą Zarządu nr 48/50/99 z dnia 27 września 1999r. Ponadto przy Centrum funkcjonuje Ośrodek Interwencji Kryzysowej. 13 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie II. 1. Mocne strony pomocy społecznej Dział pomocy środowiskowej i stacjonarnej. Pomoc środowiskowa realizowana jest przez ośrodki pomocy społecznej . Na terenie powiatu nyskiego funkcjonuje 9 ośrodków ( w każdej gminie) realizujących zadania własne oraz zadania zlecone. Praca w ośrodkach pomocy społecznej ukierunkowana jest w szczególności na: 1. pomoc finansową, 2. pomoc rzeczową, 3. usługi niematerialne, 4. pracę socjalną skierowaną na pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskaniu zdolności do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Praca socjalna prowadzona przez ośrodki pomocy społecznej zmierza do tego, aby wzmocnić u podopiecznych poczucie odpowiedzialności za swój byt i swojej rodziny i nie pogłębiać zależności od pomocy społecznej . Jednak sukces w tej dziedzinie zależny jest przede wszystkim od usuwania strukturalnych przyczyn ubóstwa oraz stwarzanie szansy na niezależność finansową klientów pomocy społecznej przez zwiększanie liczby miejsc pracy. Pomoc społeczna polega w szczególności na: • przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą o pomocy społecznej świadczeń, • pracy socjalnej, • prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, • analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, • realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, • rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Tabela nr 10 przedstawia liczbę rodzin objętych pomocą przez ośrodki pomocy społecznej w latach 2004 do 2006 (stan na 30.06.2006r). 14 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 10 Liczba rodzin objętych pomocą OPS w Powiecie Nyskim w latach od 2004 do 2006 (stan na 30.06.2006r) Rok Lp. Gmina 2004r. 2005r. I półrocze 2006r. 1. Nysa 3267 2662 2064 2. Głuchołazy 889 703 507 3. Paczków 855 978 661 4. Otmuchów 712 674 478 5. Korfantów 414 439 333 6. Łambinowice 408 343 232 7. Skoroszyce 244 233 173 8. Pakosławice 236 196 203 9. Kamiennik 281 466 272 RAZEM 7306 6694 4923 Mocną stroną pomocy społecznej jest dostosowanie ustawodawstwa do rzeczywistych potrzeb (ustawa o pomocy społecznej, ustawa o świadczeniach rodzinnych, ustawa o zatrudnieniu socjalnym, ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), możliwość finansowania organizacji pozarządowych działających na polu różnych sfer życia. Jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe mają możliwość pozyskiwania środków finansowych z Funduszu Unii Europejskiej na realizacje programów rozwiązywania problemów społecznych. Kadra pomocy społecznej jest coraz lepiej wykształcona, lepiej przygotowana zawodowo do wszechstronnego wspierania rodziny. Uczestniczy w systemie kształcenia ustawicznego. Na terenie powiatu nyskiego działają Gminne Komisje Rozwiązywania problemów alkoholowych W Gminie Nysa przy Centrum Profilaktyki Uzależnień w Nysie działa Punkt Konsultacyjny zajmujący się pomocą dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ofiar przemocy w rodzinie. Punkt ten ma opracowane następujące procedury: • dokonanie wstępnej diagnozy przemocy, • kontakt z pedagogiem i psychologiem szkolnym, • umówienie z psychologiem z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej terminu przyjęcia na diagnozę psychologiczną rodziny, • napisanie wniosku do sądu rodzinnego o zbadanie sytuacji dziecka, 15 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie • zgłoszenie dzielnicowemu pobicie dziecka w celu podjęcia przez niego interwencji w rodzinie, • w sytuacjach drastycznych osobiste zgłoszenie wniosku o ściganie. Ponadto w przypadku dorosłych osób doznających przemocy dokonywana jest: • diagnoza problemu rodziny i przemocy, • zapoznanie z prawami i możliwościami – pozostawienie wyboru klientowi, • skierowanie osoby do terapeuty w Ośrodku Interwencji Kryzysowej, • osobisty kontakt z dzielnicowym – umówienie kobiety lub mężczyzny na rozmowę. Podobny Punkt Konsultacyjny działa na terenie gminy Korfantów. Ponadto w w/w gminie działają 2 świetlice socjoterapeutyczne, gdzie w codziennych zajęciach uczestniczy około 22-25 dzieci. Od roku działa także świetlica w Ścinawie Małej, zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu, uczestniczy w nich 24-28 osób. Wszystkie dzieci pochodzą z rodzin z problemem alkoholowym. Natomiast w gminie Głuchołazy świetlica socjoterapeutyczna działa przy Polskim Komitecie Pomocy Społecznej. Jak podaje kierownik świetlicy zjawisko przemocy zmniejszyło się wśród ich podopiecznych ponieważ rodzice „chętniej współpracują ze specjalistami , którzy służą im dobra radą.” Na terenie powiatu funkcjonują dwa schroniska dla bezdomnych mężczyzn w Bielicach i w Jasienicy Górnej. Prowadzone są one przez Towarzystwo Pomocy św. Brata Alberta. Oprócz w/w schronisk w Nysie znajduje się Noclegownia dla Bezdomnych prowadzona przez CARITAS w Nysie. Koło Bielickie oprócz w/w schroniska prowadzi Dom dla osób starszych i chorych w Ścinawie Małej oraz punkty wydawania żywności w Łambinowicach dla 1100 osób i w Korfantowie dla 1500 osób. Od początku 2006r. przy Schronisku w Bielicach czynny jest Punkt Aktywizacji Bezrobotnych. Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Bielicach- znajduje się tam 180 łóżek i 40 miejsc materacowych. Koszt utrzymania osoby kształtuje się w wysokości 401,00 zł. miesięcznie. Na dzień 12 września 2006r. w schronisku przebywało 120 osób. Dom dla osób starszych i chorych w Ścinawie Małej- znajduje się tam 40 łóżek i 10 miejsc materacowych. Koszt utrzymania wynosi około 502,00 zł. miesięcznie. Na dzień 12 września 2006r. w domu przebywało 31 osób. Schronisko dla Bezdomnych Mężczyzn w Jasienicy Górnej- ilość miejsc noclegowych w schronisku- 55, liczba osób korzystających 40 stan na wrzesień 2006r.). Miesięczny koszt utrzymania osoby bezdomnej w 2006r.- 680,00 zł. Noclegownia dla Bezdomnych w Nysie- celem działania noclegowni jest zapewnienie bezdomnym noclegu, wyżywienia składającego się z trzech posiłków, możliwości kąpieli, wymiany zniszczonej odzieży. Każdy bezdomny objęty jest pracą socjalną która ma na celu umożliwienie wyjścia z bezdomności, nauki podstawowych zasad funkcjonowania w społeczeństwie. Od stycznia do sierpnia 2006r. z pobytu z Noclegowni skorzystało 90 osób w tym na stałe przebywa średnio 34 osoby. W 2006r. w Noclegowni utworzone zostały mieszkania socjalne dla kobiet, które doznały przemocy w rodzinie. 16 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Pomoc stacjonarna realizowana jest w powiecie nyskim poprzez działalność domów pomocy społecznej (DPS). Na terenie powiatu nyskiego znajdują się cztery domy pomocy społecznej o łącznej liczbie miejsc 288. Dom Pomocy Społecznej w Korfantowie, przy ulicy 3-go Maja 2 przeznaczony jest dla osób w podeszłym wieku, liczba miejsc 48 mieszkańców 45 ( na dzień 30 czerwca 2006r.). Koszt utrzymania mieszkańca w 2006r. wynosi 1.840 zł miesięcznie. Drugim domem jest Dom Pomocy Społecznej w Nysie przy ulicy Alei Wojska Polskiego 77 prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej z siedzibą w Branicach, przeznaczony dla dzieci i młodzieży intelektualnie niepełnosprawnych , liczba miejsc 75, mieszkańców 76. Koszt utrzymania mieszkańca w 2006r. wynosi 1.831 zł miesięcznie. Warto zaznaczyć, że na terenie DPS-u znajduje się filia specjalnego ośrodka szkolnowychowawczego , gdzie prowadzona jest edukacja na poziomie szkoły życia. Dzieci do 24 roku życia objęte są programem nauczania. Trzecim domem jest Dom Pomocy Społecznej w Nysie, przy ul. Świętojańskiej 6 prowadzony przez Kongregację Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza z siedzibą w Trzebnicy. Przeznaczony jest dla kobiet przewlekle psychicznie chorych, dysponuje on 45 miejscami, mieszkańców 45. Koszt utrzymania mieszkańca w 2006r. wynosi 1.788 zł miesięcznie. Kolejnym domem funkcjonującym w naszym powiecie jest Dom Pomocy Społecznej w Kopernikach, który został przekształcony w styczniu 2001r. z Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego, prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi z siedzibą w Poznaniu. Przeznaczony on jest dla osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych, dysponuje 120 miejscami, mieszkańców 107. Koszt utrzymania mieszkańca w 2006r. wynosi 1.651 zł miesięcznie. Tylko pierwszy z wymienionych domów jest placówka powiatową , trzy pozostałe domy są domami Zgromadzeniowymi. Domy pomocy społecznej w naszym powiecie posiadają warunkowe zezwolenie Wojewody Opolskiego na działalność DPS do 2006r. Prowadzą wszystkie rodzaje usług dla swoich mieszkańców w oparciu o obowiązujące przepisy. Oprócz usług socjalnych ( mieszkanie, wyżywienie, ubranie, środki czystości) prowadzone są usługi rehabilitacyjne ( rehabilitacja ruchowa), terapeutyczne ( terapia zajęciowa), kulturalne, rekreacyjne ( organizacja wycieczek, turnusy rehabilitacyjne), religijne i prawne. Wszystkie działania domów pomocy społecznej są dla jego mieszkańców bezpłatne z mocą obowiązujących przepisów standaryzacyjnych. Wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz zaspokajaniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych w całości pokrywa dom pomocy społecznej. We wszystkich placówkach działają zespoły terapeutycznoopiekuńcze, celem ich działalności jest opracowanie i wdrażanie planów indywidualnego wsparcia. Każdy z domów posiada procedury dotyczące mieszkańców i personelu, określające zasady postępowania w niektórych sytuacjach z uwzględnieniem potrzeb mieszkańców zgodnie z obowiązującym prawem. PCPR jest w ścisłym kontakcie z domami , organizuje spotkania, przekazuje na bieżąco najważniejsze sprawy. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. Nr 64 poz. 593 ze zmianami) zmieniła zasady finansowania domów pomocy społecznej. Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności: • mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, • małżonek, zstępni przed wstępnymi, • gmina z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej- przy czym osoby i gmina określone wyżej nie maja obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec 17 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie domu ponosi pełną odpłatność. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą: • mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70 % tego dochodu; • małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą: w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 250 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 250 % tego kryterium, w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 250 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 250 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie; • gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa wyżej .W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa wyżej, z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków. Tabela numer 11 przedstawia ilość mieszkańców DPS z podziałem na gminy, natomiast tabela Nr 12 ilustruje liczbę umieszczonych mieszkańców Powiatu Nyskiego w latach od stycznia 2003 do czerwca 2006. Tabela nr 11 Wykaz wychowanków i mieszkańców DPS z podziałem na gminy od 2003r. do 2006 (stan na 30.06.2006r) Gmina DPS Korfantów DPS Aleja Polskiego DPS Woj. Świętojańska DPS Koperniki Rok 2003 2004 2005 I 2003 2004 2005 I 2003 2004 2005 I 2003 2004 2005 I półr półr półr półro ocze ocze ocze cze 2006 2006 2006 2006 Nysa Głuchołazy Paczków Otmuchów Korfantów Łambinowice Skoroszyce Pakosławice Kamiennik Inne gminy 7 2 0 0 16 2 0 0 0 18 18 11 3 1 0 15 3 0 0 0 18 10 2 1 0 13 2 0 0 0 18 11 2 1 0 13 1 0 0 0 17 8 5 2 4 1 2 3 1 0 49 8 6 2 4 0 2 3 1 0 52 8 6 2 4 0 2 3 1 0 52 8 6 2 4 0 2 3 1 0 50 8 5 0 1 3 1 0 0 1 27 7 4 0 1 3 1 0 0 1 28 8 3 0 1 3 1 0 0 1 29 8 2 0 1 3 1 0 0 1 29 49 9 5 13 2 2 3 0 2 38 48 9 5 12 2 2 3 0 1 43 41 9 5 13 2 1 4 0 1 37 39 9 5 14 2 1 3 0 1 38 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 12 Ilość osób umieszczonych w DPS z podziałem na gminy latach 2003 do 2006 (stan na 30.06.2006r) Gmina 2003r. 2004r. 2005r I półrocze 2006r. 6 Nysa 15 12 15 Głuchołazy 3 5 0 0 Paczków 0 1 0 0 Otmuchów 4 1 3 1 Korfantów 2 1 0 0 Łambinowice 1 1 0 3 Skoroszyce 1 0 0 0 Pakosławice 0 0 0 1 Kamiennik 1 0 0 1 Inne gminy 23 20 13 6 RAZEM 50 41 31 18 Jak wynika z w/w tabeli najwięcej umieszczonych osób w Domach Pomocy Społecznej powiatu nyskiego zostało w 2003r., z chwilą zmiany finansowania (rok 2004) domów pomocy spłecznej (środki przekazują gminy) liczba umieszczonych osób z roku na rok maleje. Obecnie kolejka oczekujących na umieszczenie w domach pomocy społecznej jest jedynie w domu pomocy społecznej dla kobiet przewlekle psychicznie chorych i dla osób przewlekle somatycznie chorych, w pozostałych domach kolejka nie występuje. Dział opieki nad dzieckiem W ramach działu wykonywane są następujące zadania: 1. Organizowanie dzieciom pozbawionym częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej pomocy w formie zastępczej opieki rodzinnej poprzez: • realizację postanowień, orzeczeń i wniosków Sądu Rodzinnego i Opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, placówkach opiekuńczowychowawczych i prowadzenie w tym zakresie stosownej dokumentacji, • przygotowanie stosownych decyzji administracyjnych o wysokości pomocy dla rodzin zastępczych oraz realizację tych świadczeń, • współpracę z sądami w zakresie przygotowywania opinii o kandydatach na rodzinę zastępczą, • przeprowadzanie wywiadów środowiskowych i pracę socjalną u rodziców biologicznych i rodzin zastępczych, 19 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie przygotowywanie umów cywilno - prawnych dla zawodowych rodzin zastępczych oraz nadzór i kontrola tych rodzin, • wydawanie decyzji administracyjnych o odpłatności rodziców biologicznych za pobyt ich dzieci w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczowychowawczej; 2. Kwalifikowanie i kierowanie wychowanków do placówek opiekuńczo-wychowawczych. (na terenie powiatu do Domu Dziecka w Paczkowie lub Pogotowia Interwencji Społecznych w Nysie lub wnioskowanie do innych powiatów o umieszczenie małoletniego w placówce); 3. Udzielanie pomocy na kontynuowanie nauki, usamodzielnienia i integrację ze środowiskiem osobom opuszczającym rodziny zastępcze, niektóre placówki opiekuńczowychowawcze i domy pomocy społecznej, zakłady poprawcze, schroniska oraz specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze; 4. Współpraca z ośrodkami pomocy społecznej, sądami, Policją, , Prokuraturą, szkołami, PCPR-mi i innymi instytucjami, które statutowo zajmują się pomocą dziecku. • Rodziny zastępcze Rodzina zastępcza - to przejściowa forma opieki nad dzieckiem, które zostało częściowo lub całkowicie jej pozbawione. Rodzina zastępcza, sprawując osobistą opiekę, w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Zapewnia dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej natomiast, z mocy prawa, ustaje z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletności - wyjątek stanowi sytuacja, gdzie osoba pełnoletnia decyduje się na pozostanie w rodzinie do czasu ukończenia szkoły, w której osiągnęła pełnoletność. Pod opieką PCPR znajduje się 128 rodzin zastępczych, w których umieszczonych jest 185 wychowanków (stan na dzień 31.08.2006r.). Tabela nr 13 przedstawia ilość rodzin zastępczych w powiecie nyskim w latach 2000-2006 (stan na 31.08.2006r.). Ilość rodzin zastępczych i wychowanków z terenu Powiatu Nyskiego z podziałem na gminy przedstawia Tabela Nr 14. Analizując Tabelę Nr 13 wyraźnie widać, że ilość rodzin zastępczych w powiecie nyskim w 2006r wyraźnie spadła w stosunku do roku 2000. Fakt ten należy tłumaczyć tym, że rodzina zastępcza ustaje z mocy prawa z dniem osiągnięcia pełnoletności przez dziecko. Ponadto poprzez prowadzoną pracę socjalną zarówno w rodzinach zastępczych jak i rodzinach biologicznych dzieci umieszczonych poza rodziną, część dzieci na wniosek tutejszego Centrum powróciło do rodziców naturalnych. 20 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela Nr 13 Ilość rodzin zastępczych w powiecie nyskim w latach 2000-2006 (do 31.08.2006r) Rodzaj rodziny Rodziny zastępcze spokrewnione rok 2000 niespokrewnione zawodowe z dzieckiem niespokrewnione z dzieckiem (brak danych ) razem - 213 2001 211 7 3 221 2002 155 9 4 168 2003 160 9 3 172 2004 145 11 3 159 2005 130 12 5 147 2006 112 11 5 128 Tabela nr 14 Ilość rodzin zastępczych z podziałem na gminy od 01.01. 2005 do 31.08. 2006 lata Gmina NYSA GŁUCHOŁAZY PACZKÓW OTMUCHÓW KORFANTÓW ŁAMBINOWICE SKOROSZYCE PAKOSŁAWICE KAMIENNIK RAZEM 2005 Liczba rodzin Liczba dzieci zastępczych 63 88 42 50 11 15 10 16 10 17 5 7 4 7 2 2 147 202 2006 (na 31.08.2006r.) Liczba rodzin Liczba dzieci zastępczych 54 82 37 44 12 16 7 13 10 19 5 5 2 5 1 1 128 185 Mimo trwającej od kilku lat akcji popularyzującej rodziny zastępcze, ich liczba nie rośnie proporcjonalnie do potrzeb. Obowiązująca ustawa o pomocy społecznej rozbudowuje system rodzin zastępczych o rodziny zawodowe wielodzietne i specjalistyczne, obok rozwijających się od kilku lat pogotowi rodzinnych. Rodziny zastępcze o charakterze pogotowijnym mają z założenia stworzyć alternatywę dla umieszczania małych dzieci w środowisku instytucjonalnym. Ta forma opieki na tle województwa opolskiego w powiecie nyskim rozwija się dość 21 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie dynamicznie Na terenie powiatu nyskiego jest utworzonych pięć zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych. Tabela Nr 15 przestawia ilość utworzonych zawodowych rodzin zastępczych w województwie opolskim (stan na 31.12.2005r.). Porównując dane liczbowe w Tabeli Nr 16 wyraźnie widać iż potrzeby w zakresie zapewnienia opieki dzieciom rosną. Tabela Nr 15 Wykaz zawodowych rodzin zastępczych w województwie opolskim stan na 31.12.2005r. Lp. Powiat o charakterze pogotowia rodzinnego 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 22 Rodziny zawodowe wielodzietna specjalistyczna Razem Olesno Namysłów Prudnik Nysa Opole Opole (miasto Ople) Krapkowice Kluczbork Strzelce Opolskie Brzeg Głubczyce KędzierzynKoźle 1 3 - 2 - - 1 5 - 2 - - 2 - - - - - - - - 1 - - - 1 - - - - - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela Nr 16 Ilość dzieci przebywających w zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzinach zastępczych w powiecie nyskim Rok Ilość rodzin zawodowych Ilość dzieci przebywających 2000 - - 2001 3 9 2002 4 18 2003 3 15 2004 3 14 2005 5 23 Pełnoletni wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej oraz osoba pełnoletnia opuszczająca placówkę opiekuńczo- wychowawczą, dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy i młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także: • pomocą pieniężną na kontynuację nauki, • pomocą pieniężną na usamodzielnienie • pomocą na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która przebywała w rodzinie zastępczej lub placówce co najmniej rok. Na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletniości, wyznacza się opiekuna usamodzielnienia, z którym wychowanek opracowuje indywidualny plan usamodzielnienia. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki wypłacana jest po przedłożeniu na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki. Ilość pełnoletnich wychowanków objętych pomocą pieniężną na kontynuację nauki w latach 2002- 2005 przedstawia tabela nr 17. Natomiast ilość wypłaconych pomocy na usamodzielnienie w latach 2002-2005 przedstawia tabela Nr18 z której wynika, że w ostatnich dwóch latach wpłacono mniejszej liczbie wychowanków pomoc. Tendencję spadkową nie należy tłumaczyć mniejszą ilością wychowanków, ale zmianami w przepisach prawnych. Ustawa o pomocy społecznej nakazuje wypłatę należnego świadczenia na usamodzielnienie po zakończeniu edukacji (wcześniej wychowanek mógł ubiegać się o jej wypłatę w trakcie kontynuowania nauki). 23 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela Nr17 Ilość pełnoletnich wychowanków objętych pomocą pieniężną na kontynuację nauki w latach 2002- 2005 Miejsce umieszczenia dziecka przed osiągnięciem pełnoletności Rodzina zastępcza LATA Placówka opiekuńczowychowawcza Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Specjalny Ośrodek SzkolnoWychowawczy Inne RAZEM 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 96 86 91 93 21 28 31 24 - - 6 10 - 3 3 2 117 114 131 129 Tabela Nr 18 Ilość pełnoletnich wychowanków, którym wypłacono pomoc pieniężną na usamodzielnienie Miejsce umieszczenia dziecka przed osiągnięciem pełnoletności Rodzina zastępcza Placówka opiekuńczowychowawcza Młodzieżowy Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Inne RAZEM LATA 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 20 24 7 8 6 15 4 3 - - 1 5 - 2 - - 26 39 12 16 Placówki opiekuńczo-wychowawcze Na terenie powiatu nyskiego działają Dom Dziecka w Paczkowie (42 miejsca) i Pogotowie Interwencji Społecznych w Nysie (25 miejsc). W placówkach tych przebywają sieroty naturalne, półsieroty, a przede wszystkim dzieci, których rodzice żyją, ale nie chcą , nie potrafią lub nie mogą wypełniać swoich obowiązków rodzicielskich. Rodzicom tych dzieci została ograniczona, zawieszona bądź odebrana władza rodzicielska. Tabela Nr 19 przedstawia ilość dzieci objętych całkowitą opieką w latach 2001- 2005 24 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela Nr 19 Ilość dzieci objętych całkowitą opieką w latach 2001- 2005 Rodzaj placówki Dom Dziecka w Paczkowie 2001 Ilość dzieci objętych całkowitą opieką w latach 2002 2003 2004 2005 44 44 54 51 59 72 41 65 49 58 (ilość miejsc42) Pogotowie Interwencji Społecznyc h w Nysie (ilość miejsc25) Pogotowie Interwencji Społecznych (PIS) Pogotowie Interwencji Społecznych w Nysie jest placówką niepubliczną nadzorowaną przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie i działa od 1994r. Do 1999r. organem sprawującym nadzór było Kuratorium Oświaty. Od stycznia 1999r. Zarząd Powiatu Nyskiego podpisał z Towarzystwem Interwencji Społecznych w Nysie umowę w sprawie finansowania kosztów opieki całkowitej dla dzieci przebywających w Pogotowiu Interwencji Społecznych w Nysie. Celem Pogotowia jest zapewnienie doraźnej lub dłuższej opieki całkowitej oraz zapewnienie pomocy rodzinom mającym poważne trudności w wychowaniu dzieci. Placówka ta chętnie zatrudnia wolontariuszy. Koszt utrzymania jednego dziecka w 2006r. wynosi 1.945 zł miesięcznie. Dzieci umieszczane były w placówce w ramach doraźnej pomocy kryzysowej (interwencji policji, kuratorów) oraz postanowieniami sądu. Tabela nr 20 przedstawia wykaz dzieci objętych pomocą przez PIS Nysa w latach 2003-2005. Tabela Nr 20 Dzieci objęte opieką całkowitą w Pogotowiu Interwencji Społecznych w latach w latach 2003-2005 Gmina Liczba wychowanków objętych opieką całkowitą L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9. 10. 25 NYSA GŁUCHOŁAZY PACZKÓW OTMUCHÓW KORFANTÓW ŁAMBINOWICE SKOROSZYCE PAKOSŁAWICE KAMIENNIK INNE Razem 2003 2004 2005 40 5 2 5 1 3 9 65 31 5 2 2 3 2 4 49 31 5 4 2 5 1 1 9 58 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Dom Dziecka w Paczkowie przeznaczony jest dla 42 dzieci objętych opieką całkowitą w wieku od 3 do 18 lat. Miesięczny koszt utrzymania w 2006r. wynosi 1.675 zł. Wychowankowie realizują obowiązek szkolny w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych zgodnie z wybranym samodzielnie profilem. Tabela nr 21 przedstawia ilość dzieci realizujących obowiązek szkolny Tabela nr 21 Ilość dzieci realizujący obowiązek szkolny w Domu Dziecka w Paczkowie (stan na koniec danego roku kalendarzowego Rodzaj/typ szkoły Realizacja obowiązku szkolnego w latach 2003 2004 2005 Inne (Przedszkole) 2 - 3 Szkoła podstawowa 19 26 17 Gimnazjum 12 6 13 Szkoła zawodowa - 3 5 Liceum 3 4 - Szkoła specjalna - - 2 OHP 3 1 - Porozumienia z innymi powiatami w związku z pobytem dzieci w placówkach opiekuńczowychowawczych lub rodzinach zastępczych poza terenem powiatu nyskiego Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej powiat prowadzący placówkę opiekuńczo wychowawczą zawiera z powiatem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przyjętego dziecka do placówki opiekuńczo - wychowawczej porozumienie w sprawie umieszczenia dziecka i ponosi wydatki na jego utrzymanie - w wysokości średniego miesięcznego kosztu. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej na terenie innego powiatu powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej zawiera porozumienie w sprawie umieszczenia dziecka i ponosi wydatki na utrzymanie dziecka - w łącznej kwocie świadczeń przysługujących danej rodzinie zastępczej. Tabela Nr 22 przedstawia ilość dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczowychowawczych poza powiatem nyskim w latach od 2005 do 31.08.2006r. Tabela nr 23 ilustruje liczbę dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych poza powiatem nyskim 26 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela Nr 22 Ilość dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza powiatem nyskim Ilość dzieci z terenu Powiatu Ilość dzieci z terenu Powiatu Nyskiego umieszczonych w Nyskiego umieszczonych w placówkach op.-wych. poza placówkach op.-wych. poza Lp. Nazwa Powiatu Powiatem Nyskim Powiatem Nyskim (na dzień 31.12.05r.) (na dzień 31.08.06r.) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Powiat Opole Powiat Brzeg Powiat Kluczbork Powiat Kędz.-Koźle Powiat Głubczyce Powiat Prudnik Miasto Opole Powiat Jelenia Góra RAZEM 6 8 2 5 3 3 1 1 29 9 10 1 5 2 3 1 2 33 Tabela Nr 23 Ilość dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych poza powiatem nyskim Ilość dzieci z terenu Powiatu Ilość dzieci z terenu Powiatu Nyskiego umieszczonych w Nyskiego umieszczonych w rodzinach zastępczych poza rodzinach zastępczych poza Powiatem Nyskim Powiatem Nyskim Nazwa Powiatu (na dzień 31.12.05r.) (na dzień 31.08.06r.) Miasto Opole Powiat Ruda Śląska Powiat Zabrze Powiat Głubczyce Powiat Stalowa Wola Powiat Warszawa RAZEM 2 1 1 1 5 2 1 1 1 2 1 8 Dział pomocy osobom niepełnosprawnym W 1991r. wdrożono w Polsce dostosowany do wymogów gospodarki rynkowej, system wspierania rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Ustawa z dn. 9 maja 1991r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych określiła zadania dla instytucji państwowych uczestniczących w tym procesie oraz stworzyła instrumenty ekonomiczne stymulujące pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Na jej podstawie powołano wówczas Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych powierzając mu rolę centralnej instytucji finansowej w tym systemie. Obecnie realizujemy 27 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie zadania na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz 776 z późń. zm), Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych to ogół działań mających na celu wyrównywanie nieuzasadnionych różnic socjalnych, tworzenie szans funkcjonowania osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego, umożliwiających ich pełną integrację ze społeczeństwem. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w ramach środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zajmuje się realizacją zadań z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej. Rehabilitacja społeczna TURNUSY REHABILITACYJNE Turnus rehabilitacyjny jest zorganizowaną formą aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników. Na turnusie organizowane są zajęcia indywidualne i grupowe, dostosowane do potrzeb i możliwości uczestników. Mogą to być zabawy psychoruchowe, wycieczki krajoznawczo – turystyczne, rajdy itp. Dofinansowanie do turnusu jest wypłacane ośrodkom, które są wpisane w rejestrze wydanym przez Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. LIKWIDACJA BARIER FUNKCJONALNYCH Ma ona na celu ułatwienie osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie w środowisku. Polega między innymi na budowie podjazdów, wind, montowaniu sygnalizacji dźwiękowych dla osób niewidomych, dostosowywaniu łazienek do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, wymianie podłóg na antypoślizgowe (z likwidacją progów i różnic poziomów), wymianie ościeżnic i drzwi na szerokość minimum 0,9 m, oporęczowaniu ciągów komunikacyjnych. O dofinansowanie do likwidacji barier architektonicznych mogą ubiegać się osoby, które mają trudności w poruszaniu się, codziennych czynnościach lub kontaktach z otoczeniem oraz są właścicielami nieruchomości, jej użytkownikami wieczystymi, bądź dysponują zgodą właściciela budynku, w którym stale zamieszkują. W ramach likwidacji barier w komunikowaniu dofinansowywane są zakupy radiomagnetofonów, maszyn breilowskich, okularów, budzików świetlnych, komputerów, faksu, kuchenek mikrofalowych lub zakup i montaż kuchni elektrycznej w przypadku wyposażenia lokalu w kuchnię węglową lub gazową. Dofinansowanie do likwidacji barier w komunikowaniu się i technicznych może być udzielone tylko wówczas, gdy jest ono uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności wnioskodawców. WARSZTATY TERAPII ZAJĘCIOWEJ Warsztat jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówką stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania bądź przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dofinansowane mogą być koszty działalności warsztatu, takie jak wynagrodzenia 28 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie pracowników, niezbędne materiały, energia, koszty dowozu uczestników, wycieczki organizowane dla uczestników. SPORT, KULTURA, REKREACJA I TURYSTYKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH dotyczy dofinansowania ćwiczeń, gier służących podnoszeniu sprawności fizycznej, organizowania wyjazdów poza miejsce zamieszkania. Ma na celu aktywną formę wypoczynku oraz cele krajoznawcze. PRZEDMIOTY ORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE Zgodnie z przepisami, refundacji podlegają środki ograniczające skutki niepełnosprawności. Dotacje przeznaczane są głównie na zakup pieluchomajtek (pampersów), aparatów słuchowych, obuwia ortopedycznego, protez udowych, kul łokciowych, materacy przeciw odleżynowych, cewników, wózków inwalidzkich, stabilizatorów stawów i gorsetów, balkoników i podpórek do chodzenia. Podstawowym warunkiem otrzymania pomocy finansowej jest potwierdzony udział Narodowego Funduszu Zdrowia w kosztach zakupu oraz kryterium dochodowe wnioskodawców. Rehabilitacja zawodowa Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz pośrednictwa pracy. Nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 20 grudnia 2002 roku wprowadziła szereg zmian dotyczących głównie rehabilitacji zawodowej. Ograniczone zostały możliwości refundacji kosztów związanych z organizacją stanowisk pracy dla niepełnosprawnych, uchylony został przepis dotyczący zwrotu kosztów wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne. Przepis ten nie dotyczy umów, które zostały zawarte przed nowelizacją ustawy. Z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refundowane są koszty szkoleń osób niepełnosprawnych, które wraz z zadaniem poradnictwa i pośrednictwa pracy przejęły urzędy pracy. Analizując wydatki można zauważyć, że wydatki na rehabilitację zawodową w kolejnych latach zmniejszały się. Zadania rehabilitacji zawodowej : 1. udzielanie pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej przez osoby niepełnosprawne, 2. przystosowanie stanowisk pracy do potrzeb zatrudnianych osób niepełnosprawnych, 3. szkolenia i przekwalifikowania osób niepełnosprawnych, 4. dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego Na terenie Powiatu działają zakłady pracy chronionej zatrudniające osoby niepełnosprawne. Ostatni z nich powstał w maju 2000r.. Na terenie Powiatu działa kilka organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Ze wszystkich organizacji pozarządowych tylko jedna działa na rzecz dzieci niepełnosprawnych mimo, że dzieci niepełnosprawnych w Powiecie jest bardzo dużo. 29 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie W Polsce żyje ok. 5,5 miliona osób niepełnosprawnych. W stosunku do 1988 roku ta grupa powiększyła się o około 50%. Jest wśród nich 202,4 tys. dzieci niepełnosprawnych. Stanowią one 2,7% populacji w tej grupie wieku. Wśród nich 17,3% ma całkowite, a 56,3% poważne ograniczenie sprawności. Większość (w roku 1996 – 64,7%) dzieci niepełnosprawnych mieszka w miastach, a co trzecie dziecko mieszka na wsiach, gdzie ma utrudniony dostęp do opieki medycznej, pomocy rehabilitacyjnej, czy usług edukacyjnych. Zdecydowana większość osób niepełnosprawnych - 84% - utrzymuje się głównie ze świadczeń społecznych: rent, emerytur i zasiłków. Jedynie dla 8% tej populacji główne źródło utrzymania stanowi praca, zaś kolejne 8% pozostaje na utrzymaniu innych osób, nie posiadając własnych środków na przeżycie. Prawie połowa osób niepełnosprawnych legitymuje się co najwyżej wykształceniem podstawowym, a to dodatkowo powoduje trudności z wejściem na rynek pracy i utrzymaniem zatrudnienia. Istnieje jednak wysoka dynamika poprawy wykształcenia osób niepełnosprawnych, nie ustępująca pod tym względem grupie osób sprawnych. Dane dotyczące liczby osób niepełnosprawnych w Powiecie Nyskim przedstawia tabela nr 24 ( dane z Narodowego Spisu Powszechnego 2002) Tabela nr 24 Liczba osób niepełnosprawnych w Powiecie Nyskim Wyszczególnienie Ogółem Niepełnosprawne prawnie W wieku 16 lat i więcej o stopniu niepełnosprawności znacznym umiarkowanym lekkim nieustalonym Liczba osób 16.448 12.796 12.271 3.179 4.203 4.046 843 Osoby niepełnosprawne zgodnie z Kartą Praw Osób Niepełnosprawnych ( Uchwała Sejmu RP z dn. 1 sierpnia 1997r.) mają prawa do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, prawo do życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych w tym: - dostępu do urzędów, obiektów użyteczności publicznej, swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu (a jak to wygląda w rzeczywistości wiedzą tylko osoby niepełnosprawne). Dla poprawienia stanu obsługi osób niepełnosprawnych należałoby powołać: Rzecznika Osób Niepełnosprawnych, który miałby reprezentować interesy Społeczności osób niepełnosprawnych, pilotować sprawy wymagające wyjaśnień, uregulowań i załatwienia w Gminie i w Powiecie. Osoba ta miałaby interweniować w sytuacjach łamania prawa w stosunku do osób niepełnosprawnych. Koordynatora, który miałby za zadanie rozpoznanie liczby , rodzaju, wieku i innych danych dotyczących osób niepełnosprawnych ( w tym dzieci ), klasyfikacja powyższych danych, zgromadzenie i systematyczne uzupełnianie informacji dotyczących statusu prawnego osób niepełnosprawnych i ich rodzin, uruchomienie telefonu informacyjnego dla osób niepełnosprawnych. 30 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Ważnym staje się stworzenie Ośrodka Informacji dla osób niepełnosprawnych, w którym niepełnosprawny będzie mógł otrzymać bezpłatną informację dotyczącą uprawnień, zatrudnienia, ulg, itp. Ważne staje się również utworzenie Zakładu Aktywności Zawodowej, do którego mogłyby trafić osoby, które mogą zakończyć przygotowanie do zawodu w Warsztatach Terapii Zajęciowej ( na dzień dzisiejszy osoby, które usamodzielniły się w WTZ nie mogą podjąć pracy zarobkowej a są to najczęściej osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności). Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności realizuje zadania w oparciu o: - ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz 776 z późń. zm), znowelizowaną w dniu 20 grudnia 2002 roku. (Dz.U. Nr 7, poz. 79), - rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. Nr 139, poz. 1328), - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. (Dz.U. Nr 17, poz. 162). W skład Zespołu obecnie wchodzi 12 lekarzy (neurolog, psychiatra, laryngolog, ortopeda, 3 internistów, 3 pediatrów, ginekolog, okulista), psycholog, dwóch pedagogów, 3 doradców zawodowych, 4 pracowników socjalnych, którzy pracują w ramach umowy zlecenie i wynagradzani są w zależności od ilości rozpatrzonych wniosków. Na pełny etat zatrudnione są 3 osoby tj. przewodnicząca Zespołu, starszy referent, pomoc administracyjno-biurowa. Jak wynika z danych statystycznych do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Nysie wpływa największa w województwie ilość wniosków dotyczących wydania orzeczenia. Pomimo, iż komisje odbywają się codziennie średni czas oczekiwania na wydanie orzeczenia wynosi obecnie około 2 miesiące. Zespół wydaje orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osobom, które ukończyły 16 rok życia oraz orzeczenia o niepełnosprawności dzieci do 16 roku życia. Aby orzeczenie było podstawą do korzystania z odpowiednich ulg i uprawnień muszą w nim być zawarte wskazania do jego stosowania. Wydaje się je w celu: - 31 znalezienia odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby, szkolenia (w tym specjalistycznego), uczestnictwa w terapii zajęciowej, konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, korzystania z sytemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, tj. z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne palcówki, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie - uzyskania zasiłku stałego, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, korzystania z karty parkingowej. konieczności zamieszkiwania w oddzielnym pokoju Poniższe zestawienie (tabela nr 25, 26) obrazuje liczbę i cel przyjmowanych wniosków przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Nysie z podziałem na osoby w wieku do 16 roku życia i powyżej 16 lat w okresie od 2003 do 30.06.2006r. Tabela nr 25 Cel złożenia wniosków osób po 16 roku życia w okresie od 2003 do 30.06.2006r. Lp. Cel złożenia wniosku do 30.06.2006 roku 1 odpowiednie zatrudnienie 642 603 501 239 2 szkolenie 18 7 9 1 3 uczestnictwo w terapii zajęciowej 27 86 25 6 113 189 204 102 456 404 414 200 4 5 konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji 6 zasiłek stały 544 317 449 250 7 zasiłek pielęgnacyjny 216 398 486 252 8 korzystanie z karty parkingowej 4 14 27 17 9 inne: jakie? dodatkowa powierzchnia mieszkalna 0 7 25 7 Razem 32 2003 2004 2005 rok rok rok 2.020 2.025 2.140 1.074 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 26 Cel złożenia wniosków dzieci do 16 roku życia w okresie od 2003 do 30.06.2006r. Lp. Cel złożenia wniosku 2003 2004 2005 rok rok rok do 30.06.2006 roku 1 zasiłek pielęgnacyjny 629 537 427 174 2 zasiłek stały 11 36 20 6 3 karta parkingowa 0 0 0 0 4 dodatkowa powierzchnia mieszkalna 1 1 1 1 Razem 641 574 448 181 Jak widać na przedstawionej tabeli nr 25 liczba składanych wniosków stale rośnie. Największa liczba wniosków składana jest w celu uzyskania odpowiedniego zatrudnienia, nabycia prawa do otrzymywania zasiłku pielęgnacyjnego, jak również korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Częstym powodem złożenia wniosku o wydanie orzeczenia jest możliwość uzyskania dofinansowania do przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych. Dane w tabeli nr 26 wskazują, że największa liczba wniosków o ustalenie niepełnosprawności osoby przed 16 rokiem życia wpłynęła w 2003 roku tj. po zmianie w 2002 roku przepisów prawnych, które wprowadziły orzekanie o niepełnosprawności dla dzieci poniżej 16 roku życia. Osoby te zaliczane są do osób niepełnosprawnych, lecz nie przyznaje się im stopnia niepełnosprawności. Posiadanie pozytywnego orzeczenia jest podstawą do przyznania zasiłków oraz do korzystania z ulg. Z tabeli tej można również wyczytać, że z roku na rok liczba składanych wniosków maleje oraz to, iż składane są one przede wszystkim w celu uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego. Liczbę wydanych orzeczeń przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Nysie w latach od 2003 – do dnia 30.06.2006 obrazują tabele nr 27 i 28 Tabela nr 27 Liczba wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności w latach od 2003 do dnia 30.06.2006 33 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tabela nr 28 Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności w latach od 2003 do dnia 30.06.2006 Lata Wydane orzeczenia Orzeczenia o odmowie ustalenia niepełnosprawności Orzeczenia o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych Orzeczenia o zaliczeniu Wydane orzeczenia do osób niepełnosprawnych Orzeczenia z określeniem stopnia razem niepełnosprawności Wydanie orzeczenia o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych Wydanie orzeczenia o odmowie ustalenia stopnia niepełnosprawności 2003 2004 2005 do 30.06.2006 1 6 6 1 217 187 Lata121 52 542 2003 324 2004 331 2005 do 55 30.06.2006 2.168 760 1.685 517 1.741 458 428 108 122 122 149 46 46 76 74 28 2.336 1.883 1.964 502 ] 34 razem Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje również legitymacje osoby niepełnosprawnej, które służą jako podstawa do korzystania z ulg i zniżek np. na przejazdy PKS i PKP i usługi telekomunikacyjne. Ilość legitymacji wydanych przez Zespół w latach od 2003 do dnia 30 czerwca 2006 obrazuje tabela nr 29. Tabela nr 29 Ilość wydanych legitymacji osoby niepełnosprawnej w latach od 2003 do dnia 30 czerwca 2006 Lata Wydane legitymacje 2003 2004 2005 do 30.06.2006 Legitymacje wydane osobom przed 16 rokiem życia 149 125 166 53 Legitymacje wydane osobom po 16 roku życia 536 573 419 218 razem 685 698 585 271 Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK) Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie funkcjonuje Ośrodek Interwencji Kryzysowej. Ustawodawca przez interwencję kryzysową rozumie zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Adresatem działań pomocy OIK jest rodzina jako całość. Ośrodek działa zgodnie z zasadami etyki i interwencji społecznej- niesie pomoc tam gdzie jest ona niezbędna z zachowaniem prawa rodziny do decydowania o własnym losie. OIK funkcjonuje dwa razy w tygodniu w godzinach popołudniowych (we wtorki, czwartki). Osoby pracujące w OIK zatrudnione są na zasadzie wolontariatu. Wszystkie usługi świadczone są bezpłatnie. Podstawową działalnością jest szeroko rozumiane poradnictwo (prawne, psychologiczne, pedagogiczne, socjalne) oraz krótka interwencja kryzysowa (OIK nie zajmuje się długotrwałą psychoterapią osób i rodzin z zakresu uzależnień). 35 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Najczęstsze problemy osób ubiegających się o pomoc w Ośrodku to: • przemoc w rodzinie spowodowana nadużywaniem alkoholu przez jednego z domowników, • problemy wychowawcze z dziećmi (w tym również uzależnienia od np. narkotyków), bierność osób wobec ich problemów często wynikająca z nieznajomości przepisów prawnych. Z uwagi na bardzo duże zainteresowanie naszymi usługami, średnio na poradę oczekuje się 3 tygodnie. Mieszkańcy naszego powiatu (dotknięci wyżej wymienionymi problemami) często czują się bezradni wobec zmieniających się przepisów i narastających problemów. Poprzez poradnictwo zamierzamy wskazać im różne drogi rozwiązań ich problemów, tak aby w miarę swoich możliwości sami potrafili poradzić sobie w sytuacji kryzysowej. Poniższe tabele ilustrują ilość objętych pomocą rodzin z terenu powiatu nyskiego oraz szczegółową ilość porad udzielonych w 2005r. Tabela nr 30 Ilość objętych pomocą rodzin Lp. rok 1. 2. 3. 4. 5. 2001r 2002 2003 2004 2005 ilość rodzin pomocą 7* 119 208 216 207 objętych * Ośrodek powołany został pod koniec 2001r. a pierwsze przyjęcia nastąpiły w miesiącu grudniu 2001 Tabela nr 31 Ilość udzielonych porad przez specjalistów w 2005r. Rodzaj porady I prawne 15 interwencyjne 27 II 14 31 III 11 23 IV 10 27 V 12 13 VI 19 23 Miesiąc: VII VIII* IX 4 10 34 23 X 15 31 XI 10 25 XII 8 20 Razem 128 277 *w miesiącu sierpniu Ośrodek z uwagi na urlopy specjalistów nie udziela porad Dodatkowo w 2005r. tłumacz języka migowego uczestniczył w 12 świadczonych poradach dla osób niesłyszących oraz z uwagi na zgłaszane problemy zakwalifikowano 24 rodziny do indywidualnej pracy z psychologiem. Paroletnia praktyka działalności Ośrodka wykazała, że z uwagi na ubóstwo naszej społeczności konieczne stało się organizowanie w terenie spotkań OIK z mieszkańcami gmin. Dlatego też w marę możliwości Ośrodka średnio dwa razy w roku organizowane są wyjazdy do poszczególnych gmin powiatu. II. 2. Słabe strony pomocy społecznej 36 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Działania służb społecznych kierowane winny być bezpośrednio do rodzin, w których zaspokojenie podstawowych potrzeb stało się z różnych względów niemożliwe. Pomocy w rozwiązywaniu problemów najczęściej potrzebują rodziny, w których występuje bezrobocie. Skutkiem tego zjawiska bywa ubóstwo, uzależnienia od alkoholu lub narkotyków, trudności wychowawcze z dziećmi, konflikty rodzinne, zaburzenia psychiczne, sieroctwo naturalne lub społeczne, szeroko rozumiana przemoc. Ponadto należy pomocą objąć zarówno osoby niepełnosprawne jak i osoby które są bezradne wobec osób niepełnosprawnych. Dział pomocy środowiskowej i stacjonarnej Pomoc środowiskowa: Ośrodki Pomocy Społecznej borykają się z różnymi problemami. Posiadane środki finansowe są niewystarczające. Dlatego też Ośrodki rozdzielają je tak, ażeby mogły zapewnić pomoc jak najszerszej grupie osób potrzebujących. Pomoc ta dostosowana jest do okoliczności, oraz potrzeb rodzin wymagających pomocy i możliwości finansowych ośrodków. W ośrodkach jest niewystarczające zatrudnienie w stosunku do potrzeb, jest ograniczony zakres usług świadczonych przez placówkę pomocy społecznej , brak jest działań ukierunkowujących ludzi na rozwiązywanie problemów we własnym zakresie. Występuje wysoki wskaźnik ludzi ubogich spowodowany przede wszystkim długotrwałym bezrobociem i niepełnopsrawnością. Duża liczba bezrobotnych bez prawa do zasiłku powoduje stały napływ podopiecznych do Ośrodków Pomocy Społecznej. Brak jest środków finansowych na zatrudnienie w każdym ośrodku dodatkowo co najmniej jednego pracownika socjalnego. Ponadto występuje zjawisko wypalania zawodowego pracowników socjalnych-brak jest warsztatów dla pracowników z terapeutą i psychologiem. Niepokojącym jest też fakt iż schroniska dla bezdomnych w Bielicach i Jasienicy Górnej oraz noclegownia dla bezdomnych w Nysie borykają się z problemami finansowymi. Brakuje im środków na wynagrodzenia, a także fachowej kadry i wolontariuszy. Ponadto brak jest także funduszy do walki z alkoholizmem oraz pomocy w wychodzeniu z bezdomności, Placówki te zgłaszają również problem niezatrudniania przez pracodawców osób bezdomnych Pomoc stacjonarna: W powiecie nyskim zwiększa się liczba osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Występuje wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania osoby, które świadczą Ośrodki Pomocy Społecznej w każdej gminie. W niektórych domach pomocy społecznej brakuje miejsc, ale też rośnie liczba tych, które mają wolne miejsca. Od początku 2004 r. domy pomocy społecznej są instytucjami podlegającymi starostom i prezydentom miast, ale jedynymi organami kierującymi pensjonariuszy do tych placówek są gminy. To one muszą opłacić koszty utrzymania osób przez siebie skierowanych - w całości lub w części, w zależności od tego, w jakim stopniu osoba zainteresowana lub jej rodzina jest w stanie sama pokryć te koszty. Dawniej utrzymanie domów pomocy społecznej finansował wojewoda. Od 2004r. domy pomocy społecznej są zadaniem własnym powiatu, a środki na ich utrzymanie pochodzą z dwóch źródeł: od wojewody na pensjonariuszy przyjętych przed 1 stycznia 2004 r. i od gmin na pensjonariuszy przyjętych po 2004r. Docelowo stuprocentowe finansowanie będzie się odbywało poprzez gminy. Ogólną zasadą jest, że jeśli dochody pensjonariusza są zbyt niskie i nie wystarczają na comiesięczne 37 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie pokrycie kosztów utrzymania mieszkańca to właściwa mieszkańcowi terytorialnie gmina musi wziąć na siebie obowiązek ponoszenia odpłatności (w części lub w całości). Biorąc pod uwagę, że pobyt osoby w domu pomocy może czasem trwać wiele lat, gminy bardzo ostrożnie podejmują decyzje o skierowaniu swojego mieszkańca do domu pomocy społecznej. Często wybierają inne, tańsze (niekoniecznie lepsze) formy pomocy, np. pomaganie podopiecznemu na miejscu, w jego domu. Dlatego też, sytuacja w domach pomocy społecznej zdecydowanie się zmieniła, od kiedy każdy nowy pensjonariusz przybywający do domu opieki społecznej przyjmowany jest na nowych zasadach - niektóre gminy na tym oszczędzają i bardzo niechętnie kierują osoby do Domów Pomocy Społecznej. Mając na uwadze powyższe należy w najbliższej przyszłości rozwijać infrastrukturę domów pomocy społecznej w tym też zasilać je finansowo w celu ich modernizacji, a co za tym idzie zwiększenia atrakcyjności dla potencjalnego przyszłego mieszkańca. Realizacja przez domy planów inwestycyjnych jest niezmiernie ważna w osiąganiu standardów obowiązujących w Unii Europejskiej Dział opieki nad dzieckiem Największą bolączką systemu pomocy społecznej jest w praktyce niemal zupełny brak instrumentów pośredniego oddziaływania na dziecko i jego rodzinę (np. praca socjalna). W Polsce obserwuje się rosnące zapotrzebowanie na opiekę nad dziećmi i co jeszcze ważniejsze rosnące problemy rodzin w zakresie sprawowania podstawowych funkcji opiekuńczowychowawczych. Dział Pomocy Dziecku powinien koordynować i skupiać zadania dotyczące: interwencji i pomocy rodzinom, rodzinnych form opieki oraz opieki w placówkach opiekuńczowychowawczych. Podejmować działania mające na celu utrzymanie dziecka w jego środowisku naturalnym lub umożliwienie mu powrotu z placówki do rodziny. Dlatego tak ważne staje się z jednej strony zapewnienie dzieciom opieki i wychowania, a z drugiej strony praca w kierunku zmniejszenia ilości dzieci kierowanych do instytucjonalnych form opieki. Głównym celem powinna być realizacja prawa dziecka do życia w rodzinie własnej lub w warunkach najbardziej zbliżonych do rodzinnych. Szczególnego wsparcia wymagają też dzieci i młodzież pozbawione opieki rodzicielskiej. Rodziny będące w potrzebie powinny w pierwszym rzędzie mieć zapewnioną pomoc w postaci: poradnictwa rodzinnego, terapii rodzinnej, pracy socjalnej, a dzieci- jeśli jest taka konieczność- opiekę i wychowanie poza rodziną. W środowiskach lokalnych należy propagować i tworzyć świetlice dla dzieci, wszystko to po, to aby proces opieki nie odbierał odpowiedzialności tylko ją dzielił z rodzicami; nie przejmował roli rodziców tylko go wzmacniał; nie zastępował rodziców tylko ich wspierał. Rodzice nie tylko powinni wiedzieć co dzieje się z ich dzieckiem ale uczestniczyć w decyzjach dotyczących dziecka. Budowa systemu opartego o rodzinne formy opieki przebiega zbyt wolno co prawda nieznacznie wzrosła ilość utworzonych zawodowych rodzin zastępczych jednak w praktyce nadal istnieje grupa dzieci, która oczekiwała na mocy postanowienia sądu do umieszczenia w placówce opiekuńczowychowawczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie mając na celu stworzenia lepszego systemu pomocy pełnoletnim wychowankom opuszczającym rodziny zastępcze i placówki przeprowadziło ankietę na podstawie której zdiagnozowano problemy i oczekiwania respondentów (wnioski ankiet patrz Tabela Nr 32) Tabela Nr 32 Potrzeby i oczekiwania pełnoletnich wychowanków Największym 38 Najbardziej boją Największy Są zainteresowani Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie osiągnięciem w życiu byłoby: się: -zdobycie pracy -ukończenie szkoły -zdobycie mieszkania -zdobycie zawodu -bezrobocia -problemów finansowych -braku mieszkania problem po opuszczeniu rodziny zastępczej / placówki stanowi dla nich : -brak pracy -brak mieszkania -brak odpowiednich kwalifikacji do podjęcia pracy podjęciem kursów: -prawo jazdy -kursu angielskiego -kursu komputerowego -kursu wizażu -uprawnień elektryka Wobec braku mieszkań dla usamodzielniających się wychowanków dużą rolę powinny odegrać mieszkania chronione. Niestety na terenie powiatu nyskiego brak jest mieszkań chronionych. Dlatego system opieki nad dzieckiem ma na celu: • podjęcie takich działań , aby dziecko pozostało we własnej rodzinie zgodnie z zasadą pomocniczości nie wyręczając zbytnio rodziców (blisko, wcześnie, w miarę krótko), • doskonalenie środowiskowych form pracy z dzieckiem i rodziną, • zapewnienie opieki i wychowania dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodzicielskiej, • podnoszenie jakości opieki i wychowania w instytucjonalnych formach opieki, • propagowania idei rodzicielstwa zastępczego w tym pozyskiwanie nowych kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych, • rozwój sytemu nowych rodzin zastępczych (niespokrewnionych– dzięki nim dziecko nie trafia do domów dziecka); • zadbanie o to by opuszczający rodziny zastępcze czy placówki opiekuńcze młodzi ludzie mieli możliwość samodzielnej egzystencji np. tworzenie mieszkań chronionych, • kompleksowe i spójne oddziaływanie podmiotów zajmujących się problematyką dziecka w rodzinie. Podsumowując opis sytuacji dzieci w powiecie nyskim w zmieniającym się systemie opieki trzeba podkreślić rosnące potrzeby wsparcia rodzin w zadaniach opiekuńczo-wychowawczych i zwiększającą się liczbę dzieci opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze wymagających pomocy. Pomimo utworzenia pięciu zawodowych rodzin zastępczych na terenie naszego powiatu nie maleje zapotrzebowanie na instytucje opiekuńczo-wychowawcze. Dlatego należałoby rozważyć możliwość inwestowania w tworzenie małych bardziej przypominających rodzinę form instytucjonalnych. Pamiętać należy, że specyfika potrzeb dzieci małych nakazuje również tworzenie wielodyscyplinarnych zespołów kadry pracującej z takimi dziećmi. Ważną rolę zwłaszcza w zaspokajaniu potrzeb dzieci przewlekle chorych i niepełnosprawnych, odgrywają oprócz kadry pedagogicznej i psychologów kadra medyczna- np. 39 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie lekarze, rehabilitanci. Nie sposób nie zauważyć też , iż w niedalekiej przyszłości niezbędne jest : 1. Rozwój specjalistycznego poradnictwa w jego różnorodnych postaciach; 2. Regularne wydawanie okresowych informatorów (biuletynów) dla ludności, zróżnicowanych tematycznie – jako środka upowszechnienia wiedzy o możliwości uzyskania wsparcia w obszarze pomocy społecznej; 3. Organizowanie szkoleń dla kadry pomocy społecznej z terenu powiatu oraz prowadzenie doradztwa metodycznego dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, 4. Podnoszenie jakości i standardów funkcjonowania istniejących instytucji, których zadaniem jest pomoc społeczna (Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Domy Pomocy Społecznej, placówki opiekuńczo-wychowawcze, Ośrodek Interwencji Kryzysowej), 5. Poprawa współpracy pomiędzy lokalnymi służbami socjalnymi i instytucjami, które zajmują się osobami wymagającymi wsparcia, 6. Organizowanie powiatowych ośrodków wsparcia w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi, mieszkań chronionych, 7. Pomoc w integracji ze środowiskiem osobom mającym trudności w przystosowaniu do życia (pełnoletnim wychowankom z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczym, uchodźcom, osobom opuszczającym zakłady karne), 8. Doskonalenie środowiskowych form pracy z dzieckiem i rodziną, 9. Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodzicielskiej, 10. Rozwój sytemu nowych rodzin zastępczych (niespokrewnionych – dzięki nim dziecko nie trafia do domów dziecka); 11. Tworzenie nowych alternatywnych form pomocy dla mieszkańców powiatu nyskiego, 12. Prowadzenie bieżącego monitoringu poprzez badania społeczne mających na celu szybkie rozpoznanie i zdiagnozowanie nowych lokalnych potrzeb społecznych ( w tym tworzenie i realizowanie programów osłonowych). Podsumowując sytuację pomocy społecznej w powiecie nyskim należy przede wszystkim podkreślić iż obecna konstrukcja przepisów prawnych szczególny nacisk kładzie na uzyskanie przez placówki opieki stacjonarnej standardów świadczonych przez nich usług. III. Cele strategiczne Cel główny strategii: Doskonalenie systemu pomocy społecznej w Powiecie Nyskim 40 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie 1. Kierunki działań w zakresie pomocy społecznej w powiecie nyskim Kierunek I Doskonalenie i tworzenie warunków organizacyjnych do realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej A. Poprawa współpracy pomiędzy lokalnymi służbami socjalnymi i instytucjami, które zajmują się osobami wymagającymi wsparcia, B. Doskonalenie jakości świadczonych usług Kierunek II Rozwój infrastruktury i organizacji usług w pomocy stacjonarnej i półstacjonarnej A. Poprawienie poziomu świadczonych usług w istniejących Domach Pomocy Społecznej B. Rozszerzenie pomocy stacjonarnej i półstacjonarnej Kierunek III Opieka i praca półstacjonarna i stacjonarna z dziećmi i młodzieżą pozbawioną opieki rodziców lub zagrożonych demoralizacją A. Poprawienie i rozszerzenie poziomu usług w istniejących wychowawczych B. Rozwój rodzinnych form opieki całkowitej placówkach opiekuńczo- Kierunek IV Opieka nad pełnoletnimi wychowankami opuszczającymi placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze A. Pomoc w integracji ze środowiskiem osobom mających trudności w przystosowaniu do życia (np. pełnoletnim wychowankom z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczym), B. Tworzenie alternatywnych form pomocy dla pełnoletnich wychowanków z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczym Kierunek V. Poprawa warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym udział w życiu społecznym i zawodowym. A. Polepszenie warunków życiowych osób niepełnosprawnych poprzez likwidowanie barier oraz rehabilitację B. Zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych w życiu zawodowym. Kierunek VI 41 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Pobudzanie społecznej aktywności do działań na rzecz osób niepełnosprawnych. A. Współpraca i pomoc rodzinom w opiece nad osobami niepełnosprawnymi B. Animowanie różnych grup do działań pomocowych na rzecz osób niepełnosprawnych 2. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ Cele 42 Działania Wybrane projekty Odpowiedzialni Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie i współpracujący Kierunek I. Doskonalenie i tworzenie warunków organizacyjnych do realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej A. Poprawa - szkolenie kadr i - Starostwo współpracy pomiędzy pracowników Projekt 1 Powiatowe w lokalnymi służbami pomocy społecznej, Projekt 2 Nysie, socjalnymi i sądu rejonowego, Projekt 3 - Powiatowe instytucjami, które policji i organizacji Centrum Pomocy zajmują się osobami pozarządowych Rodzinie w Nysie, wymagającymi - cykliczne spotkania z - samorządy gminne wsparcia, w/w podmiotami i Ośrodki Pomocy - organizowanie Społecznej imprez - organizacje integracyjnych, Dnia pozarządowe Pracownika PFRON Socjalnego B. Doskonalenie jakości świadczonych usług - regularne wydawanie okresowych Projekt 4 informatorów (biuletynów) dla ludności, zróżnicowanych tematycznie – jako środka upowszechnienia wiedzy o możliwości uzyskania wsparcia w obszarze pomocy społecznej; - - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie, organizacje pozarządowe PFRON pozyskiwanie nowych procedur i narzędzi diagnostycznych do badań psychologicznopedagogicznych Kierunek II Rozwój infrastruktury i organizacji usług w pomocy stacjonarnej i półstacjonarnej 43 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie A. Poprawienie - podnoszenie jakości i poziomu standardów świadczonych usług w funkcjonowania istniejących Domach istniejących domów Pomocy Społecznej pomocy społecznej - B. Rozszerzenie pomocy stacjonarnej i półstacjonarnej organizowanie Projekt 5 powiatowych ośrodków wsparcia w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi, mieszkań chronionych - podnoszenie jakości i standardów funkcjonowania Projekt 6 Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodka Interwencji Kryzysowej), - rozwój specjalistycznego poradnictwa - - Starostwo Powiatowe w Nysie, Powiatowe Centrum pomocy rodzinie w Nysie DPS Starostwo Powiatowe w Nysie, Powiatowe Centrum pomocy rodzinie w Nysie samorządy gminne i Ośrodki Pomocy Społecznej Urząd Wojewódzki Kierunek III Opieka i praca półstacjonarna i stacjonarna z dziećmi i młodzieżą pozbawioną opieki rodziców lub zagrożonych demoralizacją A. Poprawienie i - podnoszenie jakości i - Starostwo rozszerzenie poziomu standardów Powiatowe w usług w istniejących funkcjonowania Nysie, placówkach istniejących - Powiatowe opiekuńczoplacówkach Centrum Pomocy wychowawczych opiekuńczoRodzinie w Nysie wychowawczych, - Urząd Wojewódzki - organizacje pozarządowe B. Rozwój rodzinnych form opieki całkowitej 44 propagowania idei rodzicielstwa Projekt Nr 4 Starostwo Powiatowe w Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie - zastępczego w tym pozyskiwanie nowych kandydatów do pełnienia funkcji rodzin zastępczych opracowanie i modyfikowanie autorskiego programu szkoleń rodzin zastępczych - Nysie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Urząd Wojewódzki organizacje pozarządowe Kierunek IV Opieka nad pełnoletnimi wychowankami opuszczającymi placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze A. Pomoc w integracji - pozyskanie i - Starostwo ze środowiskiem wyposażenie Projekt 7 Powiatowe w osobom mających mieszkań socjalnych Nysie, trudności w dla potrzeb - Powiatowe przystosowaniu do wychowanków Centrum życia (np. pełnoletnim usamodzielniających Pomocy wychowankom z się Rodzinie w rodzin zastępczych i Nysie placówek opiekuńczo- samorządy wychowawczym), gminne - Powiatowy Urząd Pracy w Nysie - organizacje pozarządowe - DD w Paczkowie - PIS w Nysie Kierunek V Poprawa warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym udział w życiu społecznym i zawodowym. A. Polepszenie - likwidowanie barier - PCPR w Nysie warunków życiowych funkcjonalnych, - PFRON osób - dofinansowywanie do - samorządy gminne niepełnosprawnych rehabilitacji - ZOZ-y poprzez społecznej i - organizacje likwidowanie barier leczniczej pozarządowe oraz rehabilitację - instytucje użyteczności publicznej - Powiat - osoby indywidualne B. Zwiększenie udziału osób 45 - dofinansowanie do przystosowania - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie niepełnosprawnych w życiu zawodowym. stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz udzielanie pożyczek na działalnośćgospodarczą i rolniczą Nysie - PFRON - Powiat - Pracodawcy Kierunek VI Pobudzanie społecznej aktywności do działań na rzecz osób niepełnosprawnych. A. Współpraca i - propagowanie praw Projekt nr 2 pomoc rodzinom w osób Projekt nr 9 opiece nad osobami niepełnosprawnych niepełnosprawnymi (informatory, plakaty, spotkania, organizowanie masowych imprez, itp.) - współpraca z organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami B. Animowanie - współpraca z różnych grup do indywidualnymi działań pomocowych osobami Projekt nr 8 na rzecz osób niepełnosprawnymi niepełnosprawnych - wydanie kwartalnika i albumu osób niepełnosprawnych - wystawy prac dorobku artystycznego osób niepełnosprawnych PROJEKT NR 1 46 PCPR w Nysie Organizacje pozarządowe PFRON Starostwo Powiatowe PCPR w Nysie Organizacje pozarządowe PFRON Starostwo Powiatowe Samorządy gminne Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tytuł projektu Powiatowa Impreza dla Dzieci Istota projektu • • • możliwość zaprezentowania dorobku artystycznego dzieci z powiatu nyskiego (w tym dzieci niepełnosprawnych) promocja poszczególnych organizacji działających na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych, współpraca samorządu i organizacji pozarządowych motywowanie do podejmowania działań na rzecz dzieci Uzasadnienie Impreza zorganizowana będzie dla dzieci z powiatu nyskiego Planujemy zorganizowanie konkursów, gier, zabawy tanecznej. Pozwoli na przedstawienie możliwości twórczych dzieci (w tym niepełnosprawnych). Impreza ma na celu uaktywnianie różnych grup społecznych do podejmowania działań na rzecz dzieci, umacnianie więzi rodzinnych. Sposób realizacji - promocja imprezy - wyszukanie sponsorów - przygotowanie i realizacja programu artystycznego Realizatorzy projektu Powiat, PCPR w Nysie, organizacje pozarządowe, sponsorzy Źródło finansowania Środki własne powiatu, samorządów gminnych, sponsorzy Termin realizacji Corocznie w grudniu PROJEKT NR 2 47 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Tytuł projektu: Powiatowa Impreza Integracyjna Istota projektu • • • • integracja osób niepełnosprawnych możliwość zaprezentowania dorobku artystycznego osób niepełnosprawnych promocja poszczególnych organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych współpraca samorządu i organizacji pozarządowych Uzasadnienie projektu Impreza ma na celu przybliżenie problemów osób niepełnosprawnych i działalności organizacji pozarządowych. Kształtowanie właściwych postaw społecznych – zrozumienia, tolerancji, życzliwości wobec osób niepełnosprawnych. Impreza pozwoli na przedstawienie możliwości twórczych osób niepełnosprawnych. Poszczególne organizacje będą prezentowały prace stworzone przez osoby z różnymi dysfunkcjami. Uhonorowane zostaną osoby i instytucje współdziałające i wspomagające osoby niepełnosprawne. Sposób realizacji - promocja imprezy - wyszukanie sponsorów - przygotowanie i realizacja programu artystycznego Realizatorzy projektu Powiat, PCPR, organizacje pozarządowe, placówki oświatowe, Urząd Miejski w Nysie Źródło finansowania Środki PFRON, własne, pozyskane od sponsorów, Termin realizacji Impreza powinna odbywać się corocznie w czerwcu PROJEKT NR 3 Tytuł projektu 48 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Dzień Pracownika Socjalnego Istota projektu Integracja osób pracujących w organizacjach, instytucjach pomocy społecznej Uzasadnienie Osoby pracujące w pomocy społecznej bardzo często oddają swoje serce na rzecz drugiego człowieka, poświęcają mu swój czas. Dlatego bardzo ważną sprawą jest wyróżnienie pracowników w pracy socjalnej, motywowanie ich do służby na rzecz innych ludzi. Sposób realizacji • • • • • przygotowanie zaproszeń wynajęcie lokalu wyszukiwanie sponsorów promocja w mediach przygotowanie programu artystycznego Realizatorzy projektu Powiat, PCPR w Nysie, organizacje pozarządowe, osoby indywidualne, Źródło finansowania Środki własne, powiatu, sponsorzy Termin realizacji Corocznie w listopadzie PROJEKT NR 4 Tytuł projektu 49 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Informator dla mieszkańców powiatu nyskiego z zakresu pomocy społecznej Istota projektu Upowszechnienie wiedzy o możliwości uzyskania wsparcia w obszarze pomocy społecznej. Zapoznanie rodzin mieszkających na terenie powiatu nyskiego z instytucjami działającymi na rzecz drugiego człowieka. Informator skierowany będzie także do służb socjalnych, których wysiłek często zależy od posiadania dobrej informacji, do pracowników instytucji mogących brać udział w ogólnospołecznym procesie wyrównywania szans życiowych ludzi i rodzin o najniższym poziomie egzystencji. Uzasadnienie projektu W powiecie nyskim zamieszkuje wiele rodzin potrzebujących wsparcia nie tylko finansowego, ale i społecznego. Osoby które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej często nie wiedzą do kogo się zwrócić o pomoc . Brak jest informacji dot. instytucji pomagających drugiemu człowiekowi. Pomoc społeczna wymaga systematycznego upowszechniania w wymiarze informacyjnym o działaniu instytucjonalnym. Sygnały o zapotrzebowaniu społecznym na rzetelną i wszechstronną informację o tej problematyce są na tyle powszechne, że uzasadniają potrzebę opublikowania informacji promujących działalność wszystkich podmiotów szeroko pojętej pomocy społecznej w powiecie nyskim. Informator będzie próbą skondensowania wiedzy o wszystkich placówkach działających w naszym powiecie na polu pomocy społecznej. Sposób realizacji • • • zebranie stosownych informacji o placówkach pomocy społecznej wyszukiwanie sponsorów opracowanie i druk Realizatorzy projektu Powiat, PCPR w Nysie, Urząd Marszałkowski, organizacje pozarządowe Źródło finansowania Środki własne powiatu, Urząd Marszałkowski, sponsorzy Termin realizacji Koniec roku 2007 PROJEKT NR 5 Tytuł projektu 50 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Ośrodki specjalistycznego wsparcia (w tym dla sprawców przemocy, osób z zaburzeniami psychicznymi) Istota projektu Zapewnienie specjalistycznego wsparcia dla mieszkańców powiatu nyskiego (w tym sprawcom przemocy, osobom z zaburzeniami psychicznymi) Uzasadnienie projektu W złożonym i długotrwałym procesie readaptacji społecznej (w tym dla sprawców przemocy, osób z zaburzeniami psychicznymi) niezbędny etap na drodze do samorealizacji stanowi pomoc specjalistyczna. Winna być dostosowana do indywidualnych potrzeb mieszkańców. Szczególnie ważne jest to dla osób z zaburzeniami psychicznymi , które podejmując samodzielną egzystencję, wymagają wsparcia ze strony pomocy społecznej. W oparciu o powyższe zasady, ośrodek ma służyć pomocą w zakresie przełamania izolacji i samotności. Sposób realizacji • • • pozyskanie i dostosowanie odpowiedniej bazy lokalowej, zatrudnienie specjalistów świadczących usługi w Ośrodku, organizowanie indywidualnej pracy z osobami korzystającymi z usług Realizatorzy projektu Powiat, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Źródło finansowania Środki pozyskane w ramach realizacji zadań z zakresu administracji rządowej, środki od sponsorów Termin realizacji Lata 2007-2009 PROJEKT NR 6 Tytuł projektu 51 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Ośrodek Interwencji Kryzysowej Istota projektu Podnoszenie standardów funkcjonowania Ośrodka poprzez budowanie i wspieranie systemu pomocy (prawnej, psychologicznej, pedagogicznej socjalnej) dla osób z terenu powiatu nyskiego. Uzasadnienie projektu W związku z nasilającymi się problemami: alkoholizmu, przemocy, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych , bezrobocia itp.: niezbędne jest podnoszenie standardów funkcjonowania Ośrodka do którego rodzina, osoba indywidualna z terenu powiatu może w sytuacjach kryzysowych zwrócić się o pomoc. Kadrę Ośrodka stanowią: psycholog, prawnik, pracownik socjalny, policjant Sposób realizacji • • • pozyskiwanie środków finansowych pozyskiwanie specjalistów do pracy w OIK ( umowa zlecenie) organizowanie indywidualnej pomocy (psychologicznej, pedagogicznej, prawnej, socjalnej). Ponadto w ramach OIK realizowane będą min. następujące działania: szkolenia przeznaczone dla pełnoletnich wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze, więźniów osadzonych w Zakładzie Karnym w Nysie „To nie górę pokonujemy lecz samych siebie”, lokalne konferencje dla instytucji, które statutowo zajmują się pomaganiem, wyjazdowe spotkania z mieszkańcami gmin naszego powiatu, Realizatorzy projektu Powiat, PCPR w Nysie, samorządy gminne, OPS Źródło finansowania Środki finansowe pozyskane od Wojewody, Starostwa, samorządów gminnych, sponsorów Termin realizacji Na bieżąco PROJEKT NR 7 Tytuł projektu Mieszkanie chronione dla wychowanków opuszczających placówki opiekuńczo-wychowawcze 52 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie oraz rodziny zastępcze Istota projektu Zapewnienie mieszkania wychowankowi, który po opuszczeniu placówki lub rodziny zastępczej nie posiada rodziny, u której mógłby zamieszkać. Uzasadnienie projektu W założonym i długotrwałym procesie usamodzielniania niezbędne jest tworzenie mieszkań chronionych dla wychowanków, którzy nie mają dokąd wrócić. W procesie usamodzielniania wychowanków ważna jest nie tylko pomoc państwa, kiedy dziecko jest w placówce ale również wtedy, gdy wchodzi w dorosłe życie. Dlatego zapewnienie na określony czas mieszkania daje szansę wychowankowi aby nie zasilał i tak już dużego grona bezdomnych Sposób realizacji - pozyskiwanie i wyposażenie odpowiedniego lokalu, - określenie zasad organizowania i prowadzenia mieszkań chronionych oraz zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w mieszkaniach. Realizatorzy projektu Powiat, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, samorządy gminne Źródło finansowania Środki własne powiatu i gmin, sponsorzy Termin realizacji Na bieżąco PROJEKT NR 8 Tytuł projektu: Kwartalnik osób niepełnosprawnych 53 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Istota projektu - nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi, wpłynięcie na organizacje w celu bardziej efektywniejszego działania informowanie o aktualnych przepisach prawnych, nowościach w medycynie i o rehabilitacji, społeczna integracja, zachęcenie osób niepełnosprawnych do udziału w życiu publicznym Uzasadnienie Osoby niepełnosprawne najczęściej pozostawione są same sobie. Największym ich problemem jest nieznajomość przepisów prawnych a co za tym idzie ulg, z których mogą korzystać. Ważne jest również zapoznanie z nowościami w najbardziej interesujących ich dziedzinach życia. Osoby niepełnosprawne będą miały możliwość zaprezentowania się na łamach czasopisma. Sposób realizacji - uruchomienie punktu zbierania informacji do gazety, spotkania z organizacjami pozarządowymi i przedstawicielami Gmin, penetracja terenu i zbieranie aktualności, opieka prawna Realizatorzy Powiat, PCPR, organizacje pozarządowe, Gminy, Warsztaty Terapii Zajęciowej Środki finansowe środki PFRON, środki własne powiatu Termin realizacji Lata 2007 – 2011 PROJEKT NR 9 Tytuł projektu: 54 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Szkolenie kadry pomocy społecznej Istota projektu - nawiązanie współpracy z instytucjami pomocy społecznej i organizacjami pozarządowymi, bardziej efektywne działanie na rzecz osób niepełnosprawnych informowanie o aktualnych przepisach prawnych, społeczna integracja, wymiana doświadczeń Uzasadnienie Osoby niepełnosprawne najczęściej pozostawione są same sobie. Największym ich problemem jest nieznajomość przepisów prawnych a co za tym idzie ulg, z których mogą korzystać. Przeszkolona kadra zapewni profesjonalne doradztwo. Osoby niepełnosprawne będą mogły szybciej trafić do odpowiedniej instytucji, która sprawnie udzieli jej pomocy. Sposób realizacji - wynajęcie sali, kadry szkolącej i firmy cateringowej spotkania z organizacjami pozarządowymi i przedstawicielami Gmin, przygotowanie materiałów szkoleniowych Realizatorzy Powiat, PCPR, organizacje pozarządowe, Gminy, Warsztaty Terapii Zajęciowej Środki finansowe środki PFRON, środki własne powiatu Termin realizacji Lata 2007 - 2011 Wykaz źródeł: 55 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Materiały uzyskane z : 1. Ośrodków Pomocy Społecznej, 2. Urzędu Statystycznego w Opolu, 3. Powiatowej Komendy Policji, 4. Sądów Rejonowych w Nysie i w Prudniku, 5. Placówek opiekuńczo-wychowawczych z terenu powiatu nyskiego, 6. Domów Pomocy Społecznej z terenu powiatu nyskiego, 7. Organizacji pozarządowych, 8. Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie Materiały własne, Starostwa Powiatowego i Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Nysie Ponadto korzystano z Gminnych Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych oraz publikacji: „Problemy społeczne”, „Pracownik socjalny”, „Pomoc społeczna w praktyce, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze”, „Dziecko w systemie pomocy społecznej”, Opracował zespół w składzie: 1. Irena Kłakowicz, 2. Beata Kędzierska, 3. Anna Iskra, 4. Joanna Wójtowicz, 5. Gorgona Myślińska, 6. Anna Sopora, Opracowanie graficzne: 1. Robert Beń 56
