Ocena zasobów pomocy społecznej

Transkrypt

Regionalne Centrum Polityki Społecznej - Jednostka Organizacyjna Samorządu Województwa
91-302 Łódź, ul. Snycerska 8
tel. 042 203 48 00, 042 203 48 01, fax 042 203 48 17
e-mail: [email protected],; www.rcpslodz.pl
Ocena zasobów pomocy społecznej
na rok 2014 dla województwa łódzkiego
Informacja
Opracowanie:
Wydział ds. Pomocy i Integracji
Społecznej
1
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Dane o sytuacji demograficznej i społecznej
3
3.
Dane o korzystających z pomocy i wsparcia
15
3.1.
Gmina – zadania ośrodka pomocy społecznej
34
3.2.
Powiat – zadania powiatowego centrum pomocy rodzinie
50
4.
Inne rodzaje pomocy i świadczeń
68
5.
Zasoby instytucjonalne
72
6.
Kadra pomocy społecznej województwa łódzkiego
78
7.
Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej
i innych obszarach polityki społecznej w budżecie
jednostki samorządu terytorialnego
86
Aktywność projektowo – konkursowa jednostki
organizacyjnej pomocy społecznej
90
9.
Współpraca z organizacjami pozarządowymi
92
10.
Wnioski końcowe
93
11.
Rekomendacje
117
8.
2
1.
Wprowadzenie
Ocena zasobów pomocy społecznej dla województwa łódzkiego sporządzana jest
corocznie zgodnie z wymogami ustawowymi określonymi w art. art. 16a ustawy
z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Ocena zasobów pomocy społecznej
na szczeblu gminy i na szczeblu powiatu sporządzana jest w pierwszym kwartale
roku i przedstawiona odpowiednio radzie gminy, radzie powiatu do dnia 30
kwietnia.
Formularze przesłane zostały przez wszystkie ośrodki pomocy społecznej
i powiatowe centra pomocy rodzinie drogą elektroniczną w programie
informatycznym Centralnej Aplikacji Statystycznej do Regionalnego Centrum
Polityki Społecznej w Łodzi bez względu na fakt przyjęcia oceny zasobów pomocy
społecznej i rekomendacji przez radę gminy, radę powiatu lub radę miasta na
prawach powiatu.
Obecna wersja Oceny zasobów pomocy społecznej - edycja 2014 zawiera dane
zasilane z następujących źródeł informacji:
a) systemów zewnętrznych - zasilanie komórek formularza Oceny zasobów
pomocy społecznej następowało z systemów informatycznych CAS (dot. obszarów
pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, pieczy zastępczej), POMOST, MENSIO, GUS;
b) systemów wewnętrznych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Są to
tzw. dane własne jednostek pozyskanych na podstawie różnych raportów,
własnych informacji oraz wyników badań.
Podobnie jak w latach ubiegłych dokument składa się z dwóch części: opisowej i
tabelarycznej. Dane obrazujące poszczególne zjawiska z obszaru pomocy
społecznej pochodzą ze:
a) 174 jednostek pomocy społecznej realizujących zadania z zakresu pomocy
społecznej o zasięgu gminnym,
b) 21 jednostek pomocy społecznej realizujących zadania z zakresu pomocy
społecznej na szczeblu powiatowym,
c) 3 jednostek terytorialnych realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej o
zasięgu gminnym i o zasięgu powiatowym.
2.
Dane o sytuacji demograficznej i społecznej.
Dane o sytuacji demograficznej były zasilane z publikacji Bank Danych Lokalnych
GUS. Według przyjętej metodologii bilanse liczby i struktury ludności w gminach
imiennie opracowane są przez GUS w oparciu o wyniki Narodowych Spisów
Powszechnych z uwzględnieniem zmian spowodowanych ruchem naturalnym
(urodzenia, zgony), migracjami ludności (na pobyt stały i czasowy) oraz
przemieszczeniami
związanymi
ze
zmianami
administracyjnymi.
W województwie łódzkim na koniec 2013 r. było 2 513 093 mieszkańców.
Zachodzące procesy demograficzne w społeczeństwie regionu
łódzkiego,
podobnie jak w całym kraju mają swoje społeczno - biologiczne uwarunkowanie.
3
Stan i struktura ludności to istotne czynniki determinujące rozwój społeczno –
gospodarczy, które wpływają na zmiany w zapotrzebowaniu na świadczenia
społeczne. Jednym z głównych elementów demograficznych regionu łódzkiego jest
„kurczenie się województwa”. Przyczynami tego stanu rzeczy są m.in. ujemny
przyrost naturalny. Region łódzki znalazł się wśród sześciu województw (obok
województw: opolskiego, lubelskiego, podlaskiego, śląskiego i świętokrzyskiego), w
których na przestrzeni lata 2002- 2011 odnotowano ubytek ludności.
Wykres nr 1. Udział ludności województwa łódzkiego w populacji Polski.
Udział ludności województwa łódzkiego w całej populacji Polski. Stan na 31 grudzień. (w %)
6,85
6,80
6,75
6,70
6,65
Udział ludności województwa łódzkiego w
całej populacji Polski. Stan na 31
grudzień. (w %)
6,60
6,55
6,50
6,45
6,40
6,35
2003
2005
2007
2009
2011
2013
Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z GUS, Strateg)
W 2003 r. ludność z łódzkiego stanowiła 6,80 % ogółu ludności w kraju,
w 2013r. zmniejszyła się do wartości 6,53 %. Proces ten obrazuje wykres powyżej.
Województwo Łódzkie pod względem liczby mieszkańców wykazuje od lat
tendencję zmniejszania się populacji regionu. Oto kilka danych liczbowych
obrazujących populację łódzkiego. Wg danych z rocznika statystycznego GUS
w łódzkim w 2000r. stan ludności wynosił: 2.627.824, w 2003 r. stan ludności
wynosił 2.597.094 osoby, w 2005r. zmniejszył się do liczby 2.577.465 osób a na
koniec 2013r. w łódzkim było 2.513.093 mieszkańców
4
Wykres
nr
2.
Ludność
województwa
łódzkiego.
3000000
2597094
2577465
2555898
2541832
2533681
2513093
2500000
1315439
1197654
1325754
1207927
1333045
1208787
1339632
1216266
1349335
1228130
1358367
1500000
1238727
2000000
ogółem
kobiety
mężczyżni
1000000
500000
0
2003
2005
2007
2009
2011
2013
Na przestrzeni 11 lat (2003 – 2013) w łódzkim ubyło przeszło 84 tysięcy osób. Stan
ludności na koniec 2013r. wynosił 96,77 % stanu z 2003 r. W całej populacji
łódzkiego jest więcej kobiet niż mężczyzn, przy czym wartości liczebne obu płci w
kolejnych latach przyjmują coraz mniejsze wartości.
W łódzkim więcej ludności mieszka w miastach niż na wsiach. Na trzech
mieszkańców, dwóch mieszka w miastach, jeden na wsi.
Wykres nr 3. Ludność województwa łódzkiego, mieszkańcy miast.
1593021
2013
2513093
1615408
2011
2533681
1630989
2009
2541832
Liczba ludności w łódzkim. Ogółem, stan
na 31 grudzień.
1647086
2007
w tym mieszkańcy miast
2555898
1665261
2005
2577465
1682773
2003
2597094
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
5
Na koniec 2003 r. w łódzkim w miastach mieszkało 1 682 773 osób, czyli 64,79 %
ogółu ludności województwa. Po 11 latach ludności w miastach było o 89,8 tysiąca
mniej. Na koniec 2013 r. populacja miast stanowiła 63,4 % ogółu mieszkańców
regionu. Odwrotna tendencja zachodzi na obszarach wiejskich. W analogicznym
okresie mieszkańcy wsi są coraz liczniejsi. Na przestrzeni lat 2003 – 2013 przybyło
przeszło 5700 ludności - mieszkańców wsi.
Zmniejszanie się ludności województwa łódzkiego to tylko jedna z wielu
niepokojących procesów demograficznych. Kolejną tendencją jest wzrost w populacji
ludności w wieku poprodukcyjnym.
W regionie łódzkim zachodzą niekorzystne relacje w przedziałach wiekowych takich
jak: wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny, wiek poprodukcyjny.
Wykres nr 4. Ludność województwa łódzkiego według przedziałów wiekowych.
1800000
1600000
1400000
1200000
wiek przedprodukcyjny
1000000
wiek produkcyjny
800000
wiek poprodukcyjny
600000
400000
200000
0
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2020
2030
(źródło danych GUS, Strateg, Prognozy ludności).
Zmniejszanie się grupy przedprodukcyjnej i produkcyjnej, przy jednoczesnym
zwiększaniu się grupy w wieku poprodukcyjnym w łódzkim odnotowuje się
szczególnie po 2010r.
Na terenie województwa łódzkiego szczególne duże zmiany obserwuje się w grupie
osób w wieku produkcyjnym. Odsetek osób w wieku zdolności do pracy w kolejnych
latach spada. W 2013r. udział tej grupy osób w całej populacji wynosił 62,8 % , w
2015 r. zmniejszył się o 0,3 punktu procentowego, w 2020 r. zmniejszy się o kolejne
1,2 punktu procentowego, a w 2030 r. zmniejszy się o następne 0,6 punktu
procentowego. Na koniec 2020r. wg prognozy GUS przewiduje się, że w łódzkim
liczba osób będących w wieku produkcyjnym może przyjąć wartość równą 94,60 %
wartości z 2013 r. (liczba osób w wieku produkcyjnym w 2013 r. = 100 %), w
kolejnych 10 latach znów liczba osób w wieku produkcyjnym wykazuje tendencje
spadkową. Na koniec 2030 r. może przyjąć wartość równą 88,7 % wartości z 2013 r.
Oprócz zmniejszania się grupy produkcyjnej w populacji bardzo istotne zachodzą
procesy wewnątrz tej grupy. Wiek produkcyjny (kobiety i mężczyźni w wieku od 18 lat
6
do wieku emerytalnego) dzieli się na dwa okresy: a) mobilny obejmujący osoby
będące w wieku od 18 do 44 roku życia, b) niemobilny obejmujący osoby będące w
wieku od 45 roku życia do wieku emerytalnego.
Wykres nr 5. Ludność województwa łódzkiego według przedziałów wiekowych.
1399450
2030 r.
701279
698171
Liczba osób w wieku produkcyjnym w
łodzkim. Ogółem
1492554
2020 r.
870215
wieku mobilnym w łodzkim. Ogółem
622339
wieku niemobilnym w łodzkim. Ogółem
1 568 769
2013 r.
0
961632
607137
500 000 1 000 000 1 500 000 2 000 000 2 500 000 3 000 000 3 500 000
Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z GUS, Strateg, Prognozy ludności)
W naszym regionie osoby w wieku mobilnym wśród osób w wieku produkcyjnym
stanowią w kolejnych latach coraz mniejszą grupę, z kolei wiek niemobilny wykazuje
tendencję wzrostową. Dla przykładu: w 2013r. osoby w wieku mobilnym stanowiły
60,95 % ogółu osób w wieku produkcyjnym, w 2020r. udział ich zmniejszy się o 2,65
punktów procentowych, w 2030 r. prognozuje się, ze ich udział będzie na poziomie
50,11 % ogółu osób w wieku produkcyjnym. Z kolei udział osób w wieku
niemobilnym z poziomu 39,05 % w 2013. zwiększy się w 2020 r. o 2,65 punktów, a
w 2030 r. niemal wyrówna się z poziomem osób w wieku mobilnym ( niemobilny 49,89 % , mobilny – 50,11 %).
Wykres nr 6. Udział osób w wieku mobilnym i niemobilnym w łódzkim.
70,00
61,30
58,30
60,00
50,11
50,00
49,89
40,00
udział osób w w ieku mobilnym w śród osób
w w ieku produkcyjnym (w %).
41,70
38,70
udział osób w w ieku niemobilnym w śród
osób w w ieku produkcyjnym (w %).
30,00
20,00
10,00
0,00
2013 r.
2020 r.
2030 r.
7
(Źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z GUS, Strateg, Prognozy ludności)
Na podstawie tych danych zauważa się w łódzkim proces zmniejszenia się populacji
w wieku produkcyjnym przy jednoczesnym zwiększaniu się w tej grupie osób
będących w wieku niemobilnym. Z przeprowadzonej powyżej analizy wynika, że w
naszym regionie występuje zaawansowany proces starzenia się zasobów siły
roboczej, który powodowany jest zwiększaniem się liczby osób w wieku niemobilnym,
tj. powyżej 44 roku życia.
Populacja mieszkańców województwa łódzkiego w grupach ekonomicznych.
Wiek przedprodukcyjny w łódzkim
Wykres nr 7. Udział osób w wieku przedprodukcyjnym w łódzkim w podziale na
miejsce zamieszkania.
25
19,2
20
17
18,5
16,9
16,7
15,7
15,6
15
15,1
13,9
Udział osób w w ieku przedprodukcyjnym
w populacji regionu łódzkiego. Ogółem.
Miasto
10
Weś
5
0
2013 r.
2020 r.
2030 r.
(Żródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z GUS, Strateg, Prognozy ludności)
Udział osób w wieku od 0 do 17 lat w łódzkim w 2013r. (czyli w wieku
przedprodukcyjnym) wynosił 17 %, przy czym w rejonach wiejskich był wyższy (19,2
%) niż w skupiskach miejskich (15,7 %). Prognozy wskazują dalsze zmniejszanie się
tej grupy wiekowej w populacji regionu. W 2030r. udział dzieci i młodzieży wśród
ogółu ludności łódzkiego zmniejszy się o prawie 2 punktów procentowych w stosunku
do stanu z 2013r.
Wiek produkcyjny
Wiek produkcyjny to wiek zdolności do pracy, tj. dla mężczyzn grupa wieku 18-64
lata, dla kobiet 18-59 lat. Jednak od stycznia 2013r. z uwagi na fakt stopniowego
8
podwyższenia w Polsce wieku emerytalnego – osoby będące w wieku produkcyjnym
to osoby w wieku od 18 lat do wieku emerytalnego.
Wykres nr 8. Udział osób w wieku produkcyjnym w łódzkim w podziale na miejsce
zamieszkania.
45,0
40,9
40,0
38,3
38,3
35,9
35,8
33,4
35,0
32,8
28,4
30,0
30,3
28,3
28,1
25,6
24,5
25,0
32,6
30,4
29,7
Ogółem
21,8
21,0
Mężczyźni
20,0
Kobiety
15,0
10,0
5,0
0,0
mobilny 2013
niemobilny 2013
mobilny 2020
niemobilny 2020
mobilny 2030
niemobilny 2030
Udział osób będących w wieku produkcyjnym w łódzkim ulega stopniowemu
zmniejszaniu. W 2013 r. w całej populacji regionu wyniósł 62,8 %, przy czym
wskaźnik dla mężczyzn wyniósł 69,2 %, a dla kobiet 56,9 %. W wieku mobilnym było
38,3 % ludności regionu łódzkim, a w wieku niemobilnym 24,5 %. Prognozy na
2030 r. wskazują na zmniejszenie się udziału osób w wieku produkcyjnym do
poziomu 60,7 %, przy czym ludność w wieku od 18 lat do 44 lat będzie stanowić tylko
30,4 % populacji regionu.
Wiek poprodukcyjny
Osoby w wieku poprodukcyjnym to osoby, które są w wieku powyżej wieku
emerytalnego.
9
Wykres nr 9. Wiek produkcyjny w łódzkim w podziale na płeć.
20,3
29,6
24,2
25,0
22,0
27,3
29,3
30,0
18,3
20,0
Ogółem - wiek
poprodukcyjny w
łódzkim (w %)
Mężczyźni (w %)
Kobiety (w %)
8,8
4,2
6,5
4,7
2,6
5,0
2,9
6,0
4,4
12,5
10,0
6,6
14,0
15,0
0,0
wiek
osoby w
wiek
osoby w
wiek
osoby w
poprodukcyjny wieku 80+ w poprodukcyjny wieku 80 + w poprodukcyjny wieku 80 + w
2013 r.
2013 r.
2020 r.
2020 r.
2030 r.
2030 r.
Społeczeństwo naszego regionu wykazuje tendencję starzenia się. Według danych z
GUS w 2013 r. w łódzkim co piąty mieszkaniec był w wieku poprodukcyjnym, a w
2030 r. niemal co czwarty mieszkaniec będzie w wieku poprodukcyjnym. Wśród
ogółu mieszkańców osoby w wieku 80 i więcej lat w kolejnych latach będą coraz
bardziej liczniejsi. W 2013 r. udział osiemdziesięciolatków + w łódzkim wynosił 4,4 %,
w 2030r. zwiększy się o przeszło 2 punkty procentowe.
Wykres nr 10. Wiek poprodukcyjny w łódzkim w podziale na płeć i miejsce
zamieszkania.
35,0
30,0
Udział osób w wieku poprodukcyjnym
w miastach woj. łódzkiego. Ogółem
25,0
w miastach woj. łódzkiego. Mężczyźni
20,0
w miastach woj.. łódzkiego. Kobiety
15,0
10,0
na obszarach wiejskich woj..łódzkiego
Ogółem
5,0
Mężczyźni
0,0
w iek
poprodukcyjny
2013 r.
osoby w
w ieku 80+ w
2013 r.
w iek
osoby w
poprodukcyjny w ieku 80 + w
2020 r.
2020 r.
w iek
osoby w
poprodukcyjny w ieku 80 + w
2030 r.
2030 r.
Kobiety
10
Społeczność wieku poprodukcyjnego w łódzkim wykazuje tendencję wzrostową
szczególnie w miastach (dane z 2013 r, 2020 r. 2030 r.).
Cechą charakterystyczną populacji poprodukcyjnej łódzkiego jest z jednej strony jej
wzrost, z drugiej strony w grupie tej przeważają kobiety. W 2013 r. wśród 10 osób w
wieku poprodukcyjnym 7 jest kobiet i 3 mężczyzn, prognozy na 2030 r. przewidują
odpowiednio 6 i 4. Według prognoz zmniejszanie się udziału kobiet przy
jednoczesnym wzroście udziału mężczyzn
w populacji seniorów szczególnie
widoczne będzie po 2020 r.
Wykres nr 11. Osoby w wieku poprodukcyjnym w łódzkim.
600 000
500 000
liczba osób w w ieku
poprodukcyjny w 2013 r. w
łódzkim ogółem.
400 000
łódzkim ogółem.
300 000
łódzkim ogółem.
200 000
100 000
0
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
W 2013 r. w kraju na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało prawie 29 osób w
wieku przedprodukcyjnym oraz również 29 osób w wieku poprodukcyjnym. Z kolei w
łódzkim w 2013r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadały 33 osoby w wieku
poprodukcyjnym oraz 27 osób w wieku przedprodukcyjnym.
Wskaźnik dotyczący liczby osób w wieku poprodukcyjnym przypadających na 100
osób w wieku produkcyjnym wśród wszystkich województw w kraju największy był w
2013 r. w naszym województwie. (33 osoby). Nieco niższe wartości wskaźnika miały
województwa: mazowieckie i świętokrzyskie (31 osób).
Najmniej osób będących w wieku poprodukcyjnym przypadających na 100 osób w
wieku produkcyjnym miało województwo warmińsko – mazurskie (25 osób).
W regionie łódzkim zachodzą niekorzystne relacje w przedziałach wiekowych takich
jak: wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny, wiek poprodukcyjny. Zmniejszanie się
grupy przedprodukcyjnej i produkcyjnej, przy jednoczesnym zwiększaniu się grupy w
wieku poprodukcyjnym w łódzkim odnotowuje się szczególnie po 2010r. Na terenie
województwa łódzkiego szczególne duże zmiany obserwuje się w grupie osób w
11
wieku produkcyjnym. Odsetek osób w wieku zdolności do pracy w kolejnych latach
spada. W 2013r. udział tej grupy osób w całej populacji wynosił 62,8 % , w 2015 r.
zmniejszył się o 0,3 punktu procentowego, w 2020 r. zmniejszy się o kolejne 1,2
punktu procentowego.
Z prognoz demograficznych wynika, że liczba osób w wieku emerytalnym w regionie
łódzkim zwiększy się z 508 965 osób w 2013 roku do 559 065 osób w 2030 roku.
Wiąże się to z wprowadzeniem koniecznych zmian w polityce społecznej wobec osób
starszych. Z uwagi na zachodzące zmiany w strukturach wiekowych populacji coraz
większego znaczenia nabierają wszelkiego rodzaju działania, których celem jest
promowanie odpowiedzialności za kondycję fizyczną i psychiczną każdego
człowieka. Pożądanym elementem przyszłych kierunków polityki społecznej jest
aktywizacja osób starszych w różnych sferach życia publicznego, co może wpłynąć
na zwiększenie poziomu życiowego zadowolenia.
Infrastruktura społeczna
Zasoby mieszkaniowe
W skład infrastruktury społecznej wchodzą wszystkie mieszkania stanowiące
własność gminy albo gminnych osób prawnych lub spółek handlowych utworzonych
z udziałem gminy, z wyjątkiem towarzystwa budownictwa socjalnego.
W regionie łódzkim w roku oceny w zasobach gmin było 83 896 mieszkań
komunalnych oraz 6540 mieszkań socjalnych. Z całej puli mieszkań komunalnych
58 % to mieszkania w mieście Łodzi. Dużą liczbę omawianych zasobów miały
głównie miasta – będące stolicami powiatów: Piotrków Trybunalski ( 4185
mieszkań), Pabianice (4073 mieszkania), Zgierz (2638 mieszkań), Bełchatów (2434
mieszkania), Zduńska Wola (1752 mieszkania), Kutno (1611 mieszkań), Łowicz
(1063 mieszkania), Ozorków (1048 mieszkań). Brak mieszkań komunalnych w
Ocenie zasobów wykazały m. in. następujące jednostki gminne: Czarnocin, Kobiele
Wielkie, Kocierzew Wielki, Nowe Ostrowy, Ostrówek, Radomsko – gmina wiejska.
Mieszkania socjalne to około 8 % ogólnej liczby mieszkań komunalnych. W roku
oceny niemal 30 % całej liczby lokali socjalnych było w mieście Łodzi., a ok. 22 %
w mieście Zgierzu. Obecny stan zasobów lokali socjalnych nie jest wystarczający, o
czym świadczy ok. 7600 oczekujących na mieszkanie socjalne. W Łodzi jest
największa liczba osób oczekujących na mieszkanie socjalne – sięga przeszło
4.700 wniosków. W Piotrkowie Trybunalskim i w Zgierzu prawie 500 wniosków w
każdym z tych miast oczekiwało w roku oceny na przyznanie lokalu.
Żłobki
W Ocenie zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dane odnoszące się do żłobków
pochodzą ze sprawozdania za II półrocze z wykonania zadań z zakresu opieki nad
dziećmi w wieku do lat 3 sporządzonym przez gminę na podstawie rejestru żłobków
i klubów dziecięcych prowadzonego przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta (na
podstawie art.27 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do
lat 3).
12
W roku oceny w regionie łódzkim były 94 żłobki, z których 52 % to jednostki
mieszczące się w mieście Łodzi. Pozostałe 48 % ogółu żłobków rozmieszczonych
było w 28 gminach. Wykaz gmin, w których funkcjonowały żłobki zawiera poniższa
tabela. Prognozy na kolejne lata wskazują na zwiększenie liczby placówek
świadczących opiekę nad dziećmi będących w wieku do lat 3.
Tabela nr 1. Liczba żłobków (żłobki, kluby dziecięce, oddziały żłobkowe w
przedszkolach).
LATA
POPRZEDNIE
GMINA
Głuchów
Kiełczygłów
Lutomiersk
Rzgów
Wartkowice
Aleksandrów Łódzki
Działoszyn
Opoczno
Stryków
Wieluń
Wieruszów
Łask
Bełchatów
Głowno
Konstantynów Łódzki
Kutno
Ozorków
Pabianice
Radomsko
Rawa Mazowiecka
Sieradz
Tomaszów Mazowiecki
Zduńska Wola
Zgierz
Łowicz
Łęczyca
M. Piotrków Trybunalski
M. Skierniewice
M. Łódź
RAZEM
TYP GMINY
wiejska
wiejska
wiejska
miejsko-wiejska
wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejsko-wiejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
miejska
ROK
2012
1
1
0
0
0
0
0
1
0
1
1
1
3
0
1
0
1
4
1
1
1
2
1
1
1
0
2
1
30
56
PROGNOZA
ROK
2013
2
1
0
0
1
0
0
2
0
2
1
2
4
1
2
2
1
4
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
30
67
ROK
OCENY
2
1
1
1
1
1
0
1
2
4
0
2
3
1
2
2
1
4
1
3
2
2
1
1
1
1
3
1
49
94
ROK
PO
OCENIE
2
1
1
1
1
1
1
1
2
4
0
2
5
1
2
2
1
4
1
3
2
2
2
1
1
1
3
1
51
100
DWA
LATA
PO
OCENI
E
2
1
2
1
1
1
1
1
2
4
0
2
5
1
2
2
2
4
1
3
2
0
2
1
1
1
3
1
53
102
13
Powody nie przyznania miejsca w żłobku.
W katalogu powodów nie przyznania miejsca w żłobku znalazły się m.in.: brak
wolnych miejsc, brak żłobków,
brak lokalizacji na żłobki, brak możliwości
technicznych/ lokalowych aby zwiększyć liczbę miejsc w żłobku, jedno z rodziców/
opiekunów nie pracuje. Mimo rozwoju różnych form opieki nadal w łódzkim są
dzieci, którym z różnych powodów nie przyznano miejsca w żłobku. W roku oceny
dotyczyło to 339 dzieci. Głównym powodem był brak miejsc. Czynnik ten stanowił
przeszło 49 % wszystkich powodów nie przyznania miejsca w żłobku. W
porównaniu do 2013 r. w łódzkim zmniejszyła się liczba dzieci, którym nie
przyznano miejsca w żłobku o ok. ¼. Wśród głównych czynników były: rozwój sieci
instytucji opieki nad małym dzieckiem oraz zwiększenie liczby miejsc w żłobkach.
Opiekunowie dzienni
Dla zabezpieczenia opieki nad małym dzieckiem w nielicznych gminach regionu
powołani zostali opiekunowie dzienni, do zadań których należy przede wszystkim
zapewnienie dzieciom opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków
domowych. Taka organizacja opieki daje możliwość zorganizowania
instytucjonalnej opieki w niewielkich gminach wiejskich, gdzie nie ma potrzeby
otwierania żłobka bądź klubu dziecięcego, ze względu na niewielką liczbę dzieci w
wieku żłobkowym w tych gminach. Dzienny opiekun może sprawować opiekę na
obrzeżach wielkich aglomeracji miejskich, gdzie nie ma rozbudowanej
infrastruktury.
W roku oceny było ogółem 19 opiekunów dziennych, którzy pracowali w 6 gminach
regionu w tym: w 3 wiejskich (Kleszczowie, Pabianicach, Widawie) oraz w 3
miejskich (Łęczycy, Łowiczu i Radomsku). Najwięcej opiekunów było w
Kleszczowie: 10 osób.
Zwiększenie liczbowe opiekunów w przyszłym roku planuje Kleszczów, Radomsko i
Łęczyca.
Wykres nr 12. Liczba opiekunów dziennych do dzieci w gminach województwa
łódzkiego.
12
12
10
10
8
6
Rok oceny
prognozy po roku oceny
4
3
2
2
3
2
2
1
1
3
2
1
0
Kleszczów gmina wiejska
Pabianice gmina wiejska
Widawa - gmina
wiejska
Radomsko gmina miejska
Łowicz- gmina
miejska
Łęczyca - gmina
miejska
14
(źródło danych: Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego, cześć 2
wiersz 19).
Przedszkola
Przedstawione w Ocenie zasobów pomocy społecznej dane odnoszące się do
przedszkoli pochodzą z bazy Systemu Informacji Oświatowej MEN (stan na dzień
30 września danego roku). W roku oceny, podobnie jak w roku wcześniejszym w
łódzkim było 1079 przedszkoli, w których było niemal 67,4 tys. miejsc są w gminach
dzieci, którym nie przyznano miejsca w przedszkolu. W katalogu powodów nie
przyznania miejsca w przedszkolu znalazły się m. in.: brak wolnych miejsc, brak
przedszkoli/oddziałów przedszkolnych,
brak lokalizacji na przedszkola, brak
możliwości technicznych/ lokalowych aby zwiększyć liczbę miejsc w przedszkolu,
jedno z rodziców/ opiekunów nie pracuje. W roku oceny 1740 dzieci nie przyjęto do
przedszkola, głównie z powodu braku wolnych miejsc. Czynnik ten stanowił 61 %
wszystkich powodów nie przyznania miejsca w przedszkolu w roku oceny.
3.
Dane o korzystających z pomocy i wsparcia
Rodziny w łódzkim
Według typów rodzin wyodrębnione zostały prze GUS następujące typy: małżeństwa
z dziećmi, małżeństwa bez dzieci, partnerzy z dziećmi, partnerzy bez dzieci, matki z
dziećmi oraz ojcowie z dziećmi.
W 2011 r. w województwie łódzkim było ogółem 739,3 tys. rodzin. W miastach
zamieszkiwało 65 % ogółu rodzin, na wsiach 35 % ogółu rodzin. Najbardziej liczebną
grupą wśród ogółu rodzin były małżeństwa z dziećmi (345,1 tys. w 2011 r.). Na
drugim miejscu uplasowały się małżeństwa bez dzieci (190,9 tys. w 2011r.)
Tabela nr 2. Rodziny w łódzkim wg typów.
Typy rodzin
ogółem
wieś
miasto
2011 r. (w tysiącach)
małżeństwa bez dzieci (2011
r.)
małżeństwa z dziećmi (2011
r.)
partnerzy bez dzieci (2011 r.)
partnerzy z dziećmi (2011 r.)
matki z dziećmi (2011 r.)
ojcowie z dziećmi (2011 r.)
190,9
129,2
61,8
345,1
9,1
11
161,6
21,6
203,5
8,2
9,1
116,1
15
141,7
0,9
1,8
45,4
6,6
(źródło danych: Urząd Statystyczny w Łodzi; Gospodarstwa domowe i rodziny w województwie
łódzkim. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011).
15
Wykres nr 13. Rodziny w łódzkim według typów.
345,1
400
350
ogółem (w tys.)
małżeństwa bez
małżeństwa z
partnerzy bez
partnerzy z
matki z dziećmi
dzieci (2011 r.) dziećmi (2011 r.) dzieci (2011 r.) dziećmi (2011 r.)
(2011 r.)
6,6
1,8
11
9,1
0,9
9,1
0
0
8,2
50
21,6
45,4
61,8
100
wieś (w tys)
116,1
141,7
129,2
150
miasto (w tys.)
161,6
200
15
190,9
250
203,5
300
ojcowie z dziećmi
(2011 r.)
(źródło danych: Urząd Statystyczny w Łodzi; Gospodarstwa domowe i rodziny w województwie
łódzkim. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011).
Małżeństwa (z dziećmi lub bez dzieci) w łódzkim to prawie 3/4 wszystkich rodzin,
samotni rodzice stanowią ok.1/4 wszystkich rodzin. Natomiast związki partnerskie są
najmniej liczną grupą rodzin (2,7 % ogółu rodzin w 2011 r.).
Poniżej przedstawione są rodziny w ujęciu powiatowym łódzkiego w 2011 r.
Wykres nr 14. Rodziny w łódzkim w ujęciu powiatowym w 2011 r.
90,00
80,00
70,00
60,00
50,00
udział małżeństw w rodzinach
ogółem w 2011 r.
40,00
udział zw iązków partnerskich w
rodzinach ogółem w 2011 r.
30,00
20,00
udział samotnych rodziców z dziećmi
w rodzinach ogółem w 2011 r.
Skierniewice miasto
rawski
skierniewicki
łowicki
łęczycki
kutnowski
zduńskowolski
wieruszowski
sieradzki
wieluński
poddębicki
pajęczański
łaski
tomaszowski
Piotrków Trybunalski
piotrkowski
opoczyński
Łódź miasto
bełchatowski
zgierski
brzeziński
pabianicki
łódzki wschodni
0,00
radomszczański
10,00
16
( opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Statystycznego w Łodzi; Gospodarstwa
domowe i rodziny w województwie łódzkim. Charakterystyka demograficzna. Narodowy Spis
Powszechny Ludności i Mieszkań 2011).
Największy udział małżeństw wśród ogółu rodzin danego powiatu był w 2011 r w
powiatach: pajęczańskim (79,44 %), piotrkowskim (79,18 %), skierniewickim (79,05
%), opoczyńskim (79,00 %). Najwyższy udział samotnych rodziców wśród rodzin był
w mieście Łodzi (4,99 %), w powiecie pabianickim (3,19 %), w Piotrkowie
Trybunalskim (2,90 %), w powiecie zgierskim (2,54 %), w powiecie zduńskowolskim
(2,51 %).
Najwyższym wskaźnikiem obrazującym udział samotnych rodziców w całej grupie
rodzin cechowały się w 2011 r. następujące powiaty: miasto Łódź (30,04 %),
pabianicki (26,02 %), Piotrków Trybunalski(25,69 %), zgierski (25,64 %).
Najniższa wartość wskaźnika obrazującą udział małżeństw w ogólnej liczbie rodzin
była w 2011 r. w mieście Łodzi. Najniższy udział związków partnerskich wśród ogółu
rodzin miały powiaty opoczyński i pajęczański (po 0,72 % w każdym z powiatów).
Udział samotnych rodziców z dziećmi w rodzinach ogółem w 2011 r. najniższy był w
powiatach: pajęczańskim (19,84 %), powiecie wieruszowskim (19,85 %), powiecie
bełchatowskim (19,89 %).
Powiat pajęczański w 2011 r. uplasował się na pierwszym miejscu w rankingu
powiatów łódzkiego pod względem największego udziału małżeństw, najmniejszego
udziału związków partnerskich oraz samotnych rodziców w ogólnej liczbie rodzin
powiatu. Miasto Łódź zajęło w tym rankingu ostatnią pozycję.
Z różnych form wsparcia z systemu pomocy społecznej w roku oceny w łódzkim
korzystało 13,7 % ogółu rodzin regionu.
Liczba rodzin, którym przyznano
świadczenie w roku oceny wynosiła 100 990, w stosunku do 2013 r. zmniejszyła się
niemal 5 700 rodzin. Jednak jednostki pomocy społecznej programują, że w
następnym roku liczba ich zwiększy się w stosunku do roku oceny o ok. 4 %.
Wykres nr 15. Rodziny korzystające z pomocy i wsparcia w regionie łódzkim.
17
120000
106688
105267
100990
100000
81002
80000
75671
74880
św iadczenie
św iadczenie pieniężne
60000
św iadczenie niepieniężne
42013
38209
40000
37538
20000
0
2013 r.
Rok oceny
Prognoza rok po ocenie
(źródło danych: Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego).
Najczęstszą formą świadczenia, z których korzystały rodziny, były świadczenia
pieniężne. W roku oceny korzystało z nich ok. 74 % wszystkich rodzin otrzymujących
świadczenie. W stosunku do 2013 r. udział rodzin objętych świadczeniami
pieniężnymi zmniejszył się o prawie 2 punkty procentowe. Prognozy na kolejny rok
wskazują na dalsze zmniejszanie się udziału rodzin objętych świadczeniami
pieniężnymi.
Ze świadczeń niepieniężnych w roku oceny korzystało ok. 38 % wszystkich rodzin,
które otrzymały pomoc w formie różnego rodzaju świadczeń. Prognozy na następny
rok po roku oceny wskazują na spadek omawianego wskaźnika o ok. 2 punkty
procentowe.
Corocznie świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są ok. 140 tysiącom
mieszkańców województwa. Wśród tej grupy, długotrwale korzystające z pomocy
stanowią przeszło 51 % wszystkich osób, którym przyznano świadczenie w danym
roku.
Tabela nr 3. Dane o korzystających ze świadczeń w województwie łódzkim .
Wyszczególnienie
Liczba osób, którym przyznano
świadczenie
rok 2013
prognoza rok po
ocenie
rok oceny
148145
138292
139174
Liczba osób ogółem, którym
przyznano świadczenie pieniężne
93015
84792
86274
Liczba osób ogółem, którym
przyznano świadczenie
niepieniężne
66088
59685
60542
18
Jednym z niepokojących tendencji utrzymujących się w strukturze osób
korzystających z systemu pomocy społecznej jest długotrwałe pozostawanie w
systemie świadczeń. Dane zbiorcze zawarte w Ocenie zasobów pomocy społecznej
na 2014 r. dla województwa łódzkiego wskazują na zwiększanie się udziału osób
długotrwale korzystających ze świadczeń w całej grupie osób, którym przyznawane
są świadczenia w danym roku. W 2013 r. udział długotrwale korzystających wynosił
51,08 %, w roku oceny wzrósł o prawie 2 punkty procentowe (przyjmując wartość
52,96 %), prognozy na kolejny rok wskazują na podwyższenie wskaźnik a o ok. 0,2
punktu procentowego. Dane obrazuje poniższy wykres.
Wykres nr 16. Udział osób długotrwale korzystających ze świadczeń wśród
wszystkich osób objętych świadczeniami w regionie łódzkim.
prognoza rok po
ocenie
rok oceny
53,15
46,85
52,96
47,04
udział osób długotrw ale korzystających
ze św iadczeń pomocy społecznej (w %)
udział innych osób korzystających ze
św iadczeń pomocy społecznej (w %)
51,08
2013 r.
0
20
48,92
40
60
80
100
Świadczeniobiorcami pomocy społecznej, w głównej mierze są osoby długotrwale
korzystające, ale też osoby będące w wieku produkcyjnym. W roku oceny 55,5 %
korzystających ze świadczeń to osoby w wieku produkcyjnym, prognozy na kolejny
rok wskazują na niewielki spadek wskaźnika. Kolejną grupą klientów w pomocy
społecznej są osoby
w wieku do 17 lat. Udział ich w puli wszystkich
świadczeniobiorców stanowi 20 %.
19
Dotychczasowe wysiłki służb społecznych, do których należy szeroko rozumiana
praca socjalna mająca na celu aktywizowanie klientów pomocy społecznej poprzez
udział w szkoleniach zawodowych wydaje się nadal mało skuteczna i efektywna.
Projekty systemowe realizowane przez ośrodki pomocy społecznej w ramach PO KL
nie wpłynęły na zmniejszenie się udziału długotrwale korzystających z pomocy
społecznej, a oddziaływały silnej na osoby nie korzystające z systemu pomocy
społecznej w sposób długotrwały.
Z raportu końcowego stanowiącego podsumowanie badania pn. „Ocena wpływu
interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego podejmowanych w ramach
Priorytetu VII PO KL na problem wykluczenia społecznego w województwie łódzkim”
zrealizowanego przez Doradztwo Społeczne i Gospodarcze na zlecenie
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi wynika, że projekty w niewielkim stopniu
polepszyły albo w najgorszym wypadku w ogóle nie wpłynęły na sytuację zawodową
oraz materialną badanych. Niemniej jednak miały ogromny wpływ na rozwinięcie ich
kompetencji „miękkich”. Beneficjenci wsparcia deklarowali m.in. wzrost motywacji do
poszukiwania pracy, większą pewność siebie, wiarę we własne możliwości, chęć do
działania, wytrwałość czy też polepszenie relacji z innymi ludźmi.
Powody udzielania pomocy i wsparcia
Problemy istniejące w rodzinach naszego województwa, których sami członkowie nie
są w stanie przezwyciężyć wykorzystując własne możliwości, swoje potencjały i siły
stanowią główne powody szukania pomocy. Od lat są to m.in. ubóstwo, bezrobocie,
niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność, alkoholizm i inne.
Ubóstwo
Ubóstwo najczęściej definiowane jest jako brak dostatecznych środków do życia,
bieda, niedostatek. Wyróżnia się następujące granice ubóstwa: minimum egzystencji,
relatywną granicę ubóstwa i ustawową granicę ubóstwa.
Minimum egzystencji szacowane jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych i
stanowi podstawę wyznaczania granicy ubóstwa skrajnego. Minimum egzystencji
uwzględnia jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w
czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego
wyniszczenia.
Relatywna granica ubóstwa - ustalona jest na poziomie 50% średnich
miesięcznych wydatków ekwiwalentnych gospodarstw domowych.
Ustawowa granica ubóstwa - kwota, która zgodnie z obowiązującą ustawą o
pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia z systemu
pomocy społecznej. W 2013 r. wyniosła ona wyniosła 542 zł dla gospodarstw
jednoosobowych, 456 zł na osobę dla gospodarstw wieloosobowych.
W obszarze pomocy społecznej pojęcie ubóstwo nie jest zawężane tylko do
czynników ekonomicznych związanych z brakiem lub ograniczonymi dochodami
20
potrzebnymi do zaspokojenia potrzeb, lecz rozumie się przez to pojęcie też „zespół
innych deprywacji z niedostatkiem tym silnie spokrewnionych”.
Ubóstwo stanowi główną kwestię społeczną naszego regionu, wpływającą na jakość
życia całej populacji województwa, wywierając destrukcyjny wpływ na klimat
stosunków międzyludzkich i ogólne funkcjonowanie społeczeństwa.
Na podstawie danych GUS wynika, że w kraju w latach 2010 -2012 wzrósł udział
osób żyjących w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej granicy ubóstwa
skrajnego (minimum egzystencji) o 1 punkt procentowy. W regionie łódzkim udział
osób żyjących w gospodarstwach o wydatkach poniżej minimum egzystencji też
wzrósł, przy czym wartość wskaźnika była wyższa, wyniosła 1,8 punktu
procentowego.
W 2012 r. udział osób żyjących w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej
relatywnej granicy w kraju zmniejszył się o 1,1 punktu procentowego, natomiast w
łódzkim wartość omawianego wskaźnika wzrosła o prawie 1 punk procentowy.
Biorąc pod uwagę wskaźnik obrazujący udział procentowy osób w gospodarstwach
domowych o wydatkach poniżej ustawowej granicy ubóstwa zauważa się, że w 2012
r. w stosunku do 2010 r. wartość wskaźnika dla kraju zmniejszyła się o 0,2 punktu
procentowego, natomiast w łódzkim wartość wskaźnika wzrosła o 0,5 punktu
procentowego. Na podstawie tych danych należy zaznaczyć, że kwestia ubóstwa w
łódzkim nie ulega ograniczeniu, a przeciwnie pogłębia się.
Tabela nr 4. Wskaźniki zagrożenia ubóstwem według województw.
2010 2011 2012
ustawowej granicy
ubóstwa
2010 2011 2012
wzrost/ spadek w 2012 w stosunku do
2010 (100% w 2010)
2010 2011 2012
relatywnej granicy
ubóstwa
2010 (100% w 2010)
granicy ubóstwa
skrajnego
(minimum
egzystencji)
2010 (100% w 2010)
% osób w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej
Wyszczególnienie
ogółem
5,8
6,8
6,8
117,24
17,4
16,9
16,3
93,68
7,4
6,6
7,2
97,30
dolnośląskie
5,3
4,7
4,6
86,79
16
13,7
12,2
76,25
6,8
5,1
5,1
75,00
kujawsko- pomorskie
6,8
7,4
8,3
122,06
18,1
18,4
19,6
108,29
8
6,9
8,4
105,00
lubelskie
9,4
11
8,5
90,43
27,3
23,3
22,9
83,88
11,8
10,3
9
76,27
lubuskie
3,9
3,1
4,9
125,64
15,9
13,4
13,3
83,65
4,8
2,8
5
104,17
łódzkie
3,9
5,5
5,7
146,15
12,5
13,2
13,4
107,20
5,2
5,1
5,7
109,62
małopolskie
4,8
4,8
6,2
129,17
16
15
15,6
97,50
6,4
5,4
6,6
103,13
mazowieckie
4,3
4,7
4,7
109,30
11,7
12,4
11,5
98,29
5,3
4,4
4,6
86,79
opolskie
3,6
4,6
4,7
130,56
13,8
10,2
9,9
71,74
4,6
4,2
4,8
104,35
podkarpackie
5,7
7,1
7
122,81
19,8
21,6
20,7
104,55
6,9
6,8
8,6
124,64
podlaskie
9,1
11,2
10,7
117,58
25
24,2
23
92,00
11,3
10,3
10,7
94,69
pomorskie
7,1
9,2
9,8
138,03
20,1
19,5
20,3
101,00
9,8
9,9
10,6
108,16
śląskie
4,5
4,8
4,5
100,00
14
12,3
11,3
80,71
5,8
4,8
4,8
82,76
21
świętokrzyskie
9,5
10,1
10,5
110,53
26,6
26,3
24,3
91,35
11,9
9,2
12,2
102,52
warmińsko -mazurskie
9,9
11,4
13,5
136,36
25,6
24,6
24,7
96,48
11,6
10,5
13,8
118,97
wielkopolskie
6,6
9,3
8,5
128,79
18,5
21,3
19,7
106,49
8,2
9,2
8,5
103,66
zachodniopomorskie
5,3
7,5
5,7
107,55
17,8
17,9
14,8
83,15
7,5
7,3
6,4
85,33
(źródło danych GUS, Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS.)
Najwyższe wartości wskaźnika w 2012 r. obrazującego udział procentowy osób
zagrożonych ubóstwem skrajnym był w województwach: warmińsko- mazurskim
(13,5 %),
podlaskim (10,7 %).
Województwa: warmińsko –mazurskie i
świętokrzyskie miały najwyższe wartości wskaźników obrazujących udział osób w
regionie zagrożonych ubóstwem relatywnym i ubóstwem ustawowym. W rankingu
województw o najwyższych wartościach wskaźników ubóstwa region łódzki
plasował się na pozycjach 10 - 12.
W roku 2013 r. w łódzkim wzrósł udział osób zagrożonych ubóstwem skrajnym o 0,4
punku procentowego w stosunku do wartości z 2012 r. Obniżył się udział osób
zagrożonych ubóstwem relatywnym. Bardzo niekorzystną tendencją dla łódzkiego
jest wzrost w 2013 r. wartości wskaźnika obrazującego udział osób w regionie
zagrożonych ubóstwem ustawowym. W stosunku do 2012. wartość wskaźnika
wzrosła aż o 4 punkty procentowe.
Tabela nr 5. Wskaźnik zagrożenia ubóstwem wg poszczególnych granic ubóstwa.
Granice ubóstwa
2010
2012
2013
% osób w gospodarstwach domowych w województwie łódzkim o wydatkach
poniżej granicy ubóstwa
Minimum egzystencji
Relatywna
Ustawowa
3,9
12,5
5,2
5,7
13,4
5,7
6,1
12,5
9,7
Źródło danych: Łódzki Urząd Statystyczny; Warunki życia ludności w województwie łódzkim w 2013 r.
Według danych z GUS w 2013 r. zwiększyło się zagrożenie ubóstwem mieszkańców
województwa łódzkiego. Jedynie wskaźnik dotyczący relatywnej granicy ubóstwa
zmniejszył się o 0,9 p. proc. do 12,5%. Wyższe niż przed rokiem były odsetki osób o
wydatkach poniżej ustawowej granicy ubóstwa – wzrost z 5,7% do 9,7% oraz poniżej
minimum egzystencji – wzrost z 5,7% do 6,1%.
Z zestawienia tabelarycznego Oceny wynika, że od 2011r. w naszym województwie
wzrasta liczba rodzin, którym udzielono pomocy i wsparcia z powodu ubóstwa. W
2011r. z powodu ubóstwa pomoc otrzymało 45 948 rodzin,
Bezrobocie
Bezrobocie to drugi z powodów przyznawania pomocy przez jednostki organizacyjne
pomocy społecznej. Brak pracy przekłada się na niemożność zaspokojenia
podstawowych potrzeb lub zawężanie ich do niezbędnego minimum, z uwagi na
finanse będące w dyspozycji osób i rodzin.
22
Według GUS w łódzkim liczba pracujących w 2013 r. wyniosła 925,3 tys. osób
(wobec 924,6 tys. rok wcześniej). Ten niewielki wzrost przełożył się na zwiększenie
liczby pracujących na 1000 ludności w wieku produkcyjnym – z 582 do 590.
Jednocześnie rok 2013 był kolejnym, w którym odnotowano wzrost liczby
zarejestrowanych bezrobotnych – o 0,4% do poziomu 151,6 tys. osób, a stopa
bezrobocia rejestrowanego wzrosła z 14,0% w 2012 r. do 14,1%.
Wśród bezrobotnych w 2013 r. liczbowo przeważali mężczyźni, stanowili 51,2 %
ogółu zarejestrowanych bezrobotnych regionu. W stosunku do 2012 r. udział ich
zwiększył się o 0,8 punktu procentowego, a w stosunku do 2010 r. zwiększył się o
przeszło półtora punku procentowego.
Wykres nr 17. Bezrobotni zarejestrowani w łódzkim w podziale na wiek.
49,66%
udzi ał mężc zyzn bezrobotnyc h w popul ac j i
bezrobotnyc h zarej es trowanyc h w ł ódzki m w 2010
r.
udzi ał kobi et bezrobotnyc h w popul ac j i
bezrobotnyc h zarej es trowanyc h w ł ódzki m w 2010
r.
50,34%
udział mężczyzn bezrobotnych w
populacji bezrobotnych
zarejestrow anych w łódzkim w
2013 r.
48,78%
51,22%
udział kobiet bezrobotnych w
populacji bezrobotnych
zarejestrow anych w łódzkim w
2013 r.
(opracowanie własne na podstawie danych z GUS, BDL)
W populacji bezrobotnych odnotowano wzrost odsetka pozostających bez pracy
dłużej niż rok z 37,0% do 41,0%. Zmniejszyła się natomiast liczba bezrobotnych
przypadających na 1 ofertę pracy (stan w końcu roku) – z 146 osób do 82 w 2013 r.
23
Tabela nr 6. Bezrobotni w łódzkim.
Wyszczególnienie
2010
2012
2013
w liczbach bezwzględnych
Bezrobotni zarejestrowani
mężczyźni
kobiety
Oferty pracy
Bezrobotni na 1 ofertę
pracy
Dotychczas niepracujący
Posiadający prawo do
zasiłku
Stopa bezrobocia
rejestrowanego
131617
65360
66257
1345
98
151036
76171
74865
1037
146
151626
77663
73963
1849
82
W % ogółu bezrobotnych
15,9
17,0
14,4
16,2
14,3
13,1
12,2
14,0
14,1
Źródło danych: Łódzki Urząd Statystyczny; Warunki życia ludności w województwie łódzkim w 2013r.
Wśród bezrobotnych największą grupę stanowią osoby bez prawa do zasiłku.
Posiadający prawo do zasiłku w 2013 r. stanowili jedynie 13 % ogółu bezrobotnych w
łódzkim, w stosunku do 2010 r. udział ich zmniejszył się o prawie 4 punkty
procentowe.
Bezrobotni to jedni ze stałych klientów ośrodków pomocy społecznej. Corocznie ze
wsparcia z pomocy społecznej korzysta ok. 48 tysięcy rodzin, w których żyje ok. 120
tysięcy osób.
Tabela nr 7. Udział osób żyjących w rodzinach, którym przyznano pomocy i wsparcia
z tytułu bezrobocia w populacji województwa łódzkiego.
Wyszczególnienie
2012 r.
2013 r.
rok oceny
Liczba mieszkańców województwa
łódzkiego
2524651
2513093
2 504 136
liczba osób żyjących w rodzinach,
którym przyznano pomocy i
wsparcia z tytułu bezrobocia
121343
130150
119530
udział osób żyjących w rodzinach,
którym przyznano pomocy i
wsparcia z tytułu bezrobocia w
populacji województwa łódzkiego
4,8
5,2
4,8
(źródło danych: GUS, liczba ludności, Ocena zasobów pomocy społecznej na rok 2014 r. dla
województwa łódzkiego ; liczba rodzin i osób żyjąca w rodzinach, którym przyznano pomocy i
wsparcia z tytułu bezrobocia).
24
Wykres nr 18. Udział osób żyjących w rodzinach, którym przyznano pomocy i
wsparcia z tytułu bezrobocia w populacji województwa łódzkiego.
Udział osób żyjących w rodzinach, którym przyznano pomocy i w sparcia z tytułu brezrobocia w
populacji w ojew ództw a łódzkiego.
4,8
rok oceny
2013 r.
Udział osób żyjących w
rodzinach, którym przyznano
pomocy i w sparcia z tytułu
brezrobocia w populacji
w ojew ództw a łódzkiego.
5,2
2012 r.
4,8
4,6
4,7
4,8
4,9
5
5,1
5,2
5,3
(źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z GUS i Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
województwa łódzkiego.)
W 2012 r. z tytułu bezrobocia w łódzkim pomoc i wsparcie z jednostek pomocy
społecznej otrzymało 47,7 tysięcy rodzin; w 2013 r. przeszło 51,7 tysięcy rodzin; w
roku oceny 48,1 tysięcy rodzin. Grupa osób żyjąca w tych rodzinach sięga rocznie
ok. 120 tysięcy osób, co oznacza, że w całej populacji regionu niemal 5 %
mieszkańców znajduje wsparcie w systemie pomocy społecznej z powodu
bezrobocia.
niepełnosprawność
Dane obrazujące obszar osób niepełnosprawnych w województwie łódzkim
pochodzą z analiz statystycznych przeprowadzonych przez Urząd Statystyczny w
Łodzi. Źródłem danych jest materiał z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i
Mieszkań 2011, który został przeprowadzony w Polsce w okresie od 1 kwietnia do 30
czerwca 2011r.
Podczas Spisu za osobę niepełnosprawną przyjęto:
- osobę, która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego
uprawniony (niezależnie od tego czy wydane do celów rentowych, czy
pozarentowych),
- osobę, która takiego orzeczenia nie posiada, lecz odczuwa ograniczenie
sprawności (całkowite, poważne lub umiarkowane) w wykonywaniu czynności
podstawowych dla swego wieku (zabawa, nauka, praca, samoobsługa).
Tabela nr 8 . Liczba osób niepełnosprawnych w województwie łódzkim.
Kategorie
Ogółem
niepełnosprawności
Mężczyźni Kobiety
2002r.
Ogółem Mężczyźni Kobiety
2011r.
25
Ogółem
365149
171101
194048
333760
150537
183223
275661
138988
136673
216054
105264
110790
89488
32113
57375
117706
45274
72432
89488
32113
57375
117706
45274
72432
229965
105650
124315
236139
104060
132079
135184
65451
69733
97621
46477
51144
w tym:
Osoby
niepełnosprawne
prawnie
Osoby
niepełnosprawne
tylko biologicznie
Osoby
niepełnosprawne
tylko biologicznie
Osoby
niepełnosprawne w
miastach
Osoby
niepełnosprawne na
wsiach
(źródło danych: Urząd
2014)
Statystyczny w Łodzi, Niepełnosprawni w województwie łódzkim. Łódź
W łódzkim zmniejsza się liczba osób niepełnosprawnych. W 2011r.
niepełnosprawnych ogółem było 333 tys. 760 osób, co stanowiło 91,40% stanu z
2002r.
Wykres nr 19. Liczba osób niepełnosprawnych w województwie łódzkim.
Niepełnosprawni w województwie łódzkim.
400000
350000
300000
365149
333760
250000
194048
171101
200000
2011
150000
150537
100000
2002
183223
50000
0
ogółem
mężczyźni
kobiety
(źródło danych: Urząd Statystyczny w Łodzi, Niepełnosprawni w województwie łódzkim. Łódź 2014)
Na przestrzeni omawianego dziesięciolecia spadek niepełnosprawności widoczny był
bardziej w grupie mężczyzn niż kobiet. Niepełnosprawnych mężczyzn w 2011r. w
łódzkim było: 150,5 tysiąca, w stosunku do 2002r. zmniejszyła się ich liczba o 12%.
26
Kobiet niepełnosprawnych w 2011r. w łódzkim było 183 tysiące, w stosunku do
2002r. zmniejszyła się ich liczba o 5,6%.
W 2011r. w regionie było niemal 334 tysiące osób niepełnosprawnych, co oznaczało,
że 13% populacji odczuwa różnego stopnia ograniczenie sprawności w wykonywaniu
czynności podstawowych dla swego wieku. W 2002r. niepełnosprawni stanowili 14 %
ogółu mieszkańców województwa łódzkiego. Wśród ogółu niepełnosprawnych w
2011r. osoby niepełnosprawne prawnie stanowili ok. 65% ogółu niepełnosprawnych
regionu, z kolei osoby niepełnosprawne tylko biologicznie stanowiły ok. 35 % ogółu
niepełnosprawnych.
Wykres nr 20. Osoby niepełnosprawne w województwie łódzkim wg kategorii
niepełnosprawności.
Osoby niepełnosprawne w łódzkim wg kategorii
niepełnosprawności.
2002
2011
Ogółem
niepełnospraw ni w
Osoby
niepełnospraw ne
Osoby
niepełnospraw ne
2002
365149
275661
89488
2011
333760
216054
117706
(źródło danych: Urząd Statystyczny w Łodzi, Niepełnosprawni w województwie łódzkim. Łódź
2014)
Dla porównania w 2002r. w łódzkim niepełnosprawni prawnie stanowili 75,5 %, a
niepełnosprawni tylko biologicznie stanowili 24,5 % ogółu niepełnosprawnych w
regionie. Zatem na przełomie
omawianego 10- lecia w regionie ubyło
niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, ale
przybyło osób, które ze względu na swój stan zdrowia klasyfikują się do grupy osób
niepełnosprawnych.
Wykres nr 21. Osoby niepełnosprawne w województwie łódzkim w podziale na
kategorie niepełnosprawności.
27
Osoby niepełnosprawne w województwie łódzkim w
podziale na kategorie niepełnosprawności.
0,8
0,7
osoby
niepełnosprawne
prawnie
0,6
0,5
0,4
osoby
niepełnosprawne
tylko biologicznie
0,3
0,2
0,1
0
2002
2011
(źródło danych: Urząd Statystyczny w Łodzi, Niepełnosprawni w województwie łódzkim. Łódź
2014)
W 2011r. w regionie łódzkim na 10 osób niepełnosprawnych 7 z nich to mieszkańcy
miast, a 3 osoby to mieszkańcy terenów wiejskich.
W łódzkim na 1000 ludności w 2011r. średnio było 131 osób niepełnosprawnych.
Wyższe wartości tego wskaźnika odnotowano w 3 miastach na prawach powiatu oraz
w powiatach: kutnowskim (139 osób niepełnosprawnych na 1000 ludności),
zduńskowolskim ( 173 osoby niepełnosprawne na 1000 ludności). W pozostałych
powiatach wartości wskaźnika obrazującego liczbę osób niepełnosprawnych na 1000
ludności były niższe od średniej wartości dla województwa.
Niepełnosprawność to kolejny czynnik udzielania pomocy i wsparcia przez jednostki
pomocy społecznej. Corocznie ok. 38 tysięcy rodzin staje się klientami systemu
pomocy społecznej. Przeciętnie w rodzinach tych żyje ok. 120 tysięcy osób.
Podsumowanie
W regionie łódzkim w 2014r., podobnie jak w latach wcześniejszych, głównymi
powodami udzielania pomocy przez jednostki pomocy społecznej jest bezrobocie i
ubóstwo.
Biorąc pod uwagę dane za 2012r. i przyjmując je jako wartość równą 100 %,
zauważa się, że w 2014r. nastąpił wzrost/spadek liczby rodzin, którym przyznano
pomoc z powodu:
a) bezrobocia - wzrost o 0,82 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 1,79 % w
stosunku do 2012 r.,
b) ubóstwa - spadek o 3,11 %, prognoza na 2015 r. spadek o 2,10 % w
c) niepełnosprawności - spadek o 1,34 %, prognoza na 2015 r. spadek o
1,48 % w stosunku do 2012 r.,
d) długotrwałej choroby – spadek o 4,46 %, prognoza na 2015 r. spadek
o 3,18 % w stosunku do 2012 r.,
28
e) bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych – wzrost o 4,98
%, prognoza na 2015 r. wzrost o 5,03 % w stosunku do 2012 r.,
f) alkoholizmu - wzrost o 3,25 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 8,87 % w
g) narkomanii – wzrost o 37,57%, prognoza na 2015 r. wzrost o 56,91 %
w stosunku do 2012 r.,
h) bezdomności - wzrost o 5,17 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 10,56 %
w stosunku do 2012 r.,
i) sieroctwa – wzrost o 40,40 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 51,52 % w
j) trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego – spadek o 0,39 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 2,55 % w
k) przemocy w rodzinie - wzrost o 61,34 %, prognoza na 2015 r. wzrost o
85,18 % w stosunku do 2012 r.
Tabela nr 9. Powody udzielania pomocy i wsparcia w województwie łódzkim.
rok oceny
prognoza rok
po ocenie
50972
46703
47196
118013
109542
110731
51740
48105
48567
bezrobocie - liczba osób w rodzinach
130150
119530
121542
niepełnosprawność - liczba rodzin
niepełnosprawność - liczba osób w
rodzinach
długotrwała lub ciężka choroba - liczba
rodzin
długotrwała lub ciężka choroba - liczba
osób w rodzinach
bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych - liczba rodzin
37836
38124
38067
73873
68353
68759
35233
33749
34202
72350
66902
67685
18404
18728
18737
61346
59493
59560
6199
6166
6502
12251
11911
12656
Wyszczególnienie
ubóstwo - liczba rodzin
ubóstwo - liczba osób w rodzinach
bezrobocie - liczba rodzin
bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych - liczba osób w
rodzinach
alkoholizm - liczba rodzin
alkoholizm - liczba osób w rodzinach
2013
29
narkomania - liczba rodzin
240
249
284
narkomania- liczba osób w rodzinach
338
375
445
bezdomność - liczba rodzin
1897
1952
2052
bezdomność - liczba osób w rodzinach
2425
2453
2536
(Źródło danych: Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego.)
Wykres nr 22. Powody udzielania pomocy i wsparcia w łódzkim. Liczba rodzin.
2052
1952
1897
bezdomność - liczba rodzin
284
249
240
narkomania - liczba rodzin
6502
6166
6199
alkoholizm - liczba rodzin
18737
18728
18404
bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych - liczba rodzin
prognoza rok po
ocenie (liczba rodzin)
34202
33749
35233
długotrwała lub ciężka choroba - liczba rodzin
rok oceny (liczba
rodzin)
38067
38124
37836
niepełnosprawność
2013 (liczba rodzin)
bezrobocie
48567
48105
51740
ubóstwo
47196
46703
50972
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
(źródło danych Ocena zasobów pomocy społecznej na rok 2014 r. dla województwa łódzkiego.)
W regionie łódzkim, jak widać z zestawienia tabelarycznego i graficznego główne
kwestie społeczne (ubóstwo, bezrobocie) nadal są i będą w roku po ocenie stanowić
wiodące czynniki, z powodu których przyznawane są świadczenia. W regionie
łódzkim zauważa się wzrost innych problemów: sieroctwa, przemocy w rodzinie,
narkomanii, alkoholizmu.
30
Usługi pomocy społecznej
usługi opiekuńcze
Ustawa o pomocy społecznej wskazuje, że pomoc w formie usług przysługuje
osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innej
przyczyny wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi opiekuńcze
mogą być przyznane też osobom mieszkającym w rodzinie, w przypadku gdy rodzina
nie może takiej pomocy zapewnić.
W łódzkim corocznie z usług opiekuńczych korzysta ogółem ok. 7 tysięcy osób. W
2014 r. z tej formy pomocy skorzystało mniej osób niż w 2012 r. spadek był niewielki
sięgający ok. 3 %. Prognozy na rok po ocenie (2015) przewidują, że liczba osób
wymagających pomocy w formie sprawowania nad nimi opieki w domu będzie
podobna jak w 2012 r.
Tabela nr 10. Liczba osób objęta usługami opiekuńczymi w województwie łódzkim.
Lp.
1
wyszczególnienie
Liczba osób, którym
przyznano usługi
opiekuńcze - ogółem
2012r.
7004
2013r.
6935
Rok oceny
6802
Prognoza na
2015r
7015
125
196
165
146
W tym liczba osób, którym
przyznano usługi specjalistyczne
2
305
246
208
201
przyznano
specjalistyczne usługi
dla osób z zaburzeniami
psychicznymi
W roku oceny (2014) pomocą w formie usług opiekuńczych w łódzkim było objętych
6.802 osoby, w których 54,6 % (3.714 osób) to mieszkańcy miasta Łodzi.
Na usługi opiekuńcze w 2014 r. wydatkowo z budżetów gmin regionu ogółem
przeszło 23,3 mln złotych. Prognozy na następny rok po ocenie wskazują na
konieczność zwiększenia liczby świadczeń usług o ok. 144,8 tysięcy w stosunku do
liczby świadczeń w roku 2014, co przełoży się na wzrost kwoty świadczeń o blisko 4
mln. złotych.
Usługi opiekuńcze są jedną z głównych form wsparcia niefinansowego świadczonego
przez ośrodki pomocy społecznej. Udział osób objętych tą formą pomocy w populacji
poszczególnych powiatów województwa jest dość zróżnicowany. Największy udział
osób objętych usługami opiekuńczymi w 2014 r. miało miasto Łódź (0,52 %). W
powiatach: rawskim, radomszczańskim, pabianickim i mieście Piotrkowie
Trybunalskim udział osób objętych usługami opiekuńczymi w populacji powiatów był
na poziomie od 0,30 % do 0,34 % . Najniższe wartości omawianego wskaźnika miał
powiat skierniewicki, w którym udział osób objętych usługami opiekuńczymi w
31
populacji powiatu skierniewickiego w 2014 r. wynosił 0,03 %. Niskie wartości
wskaźnika miały też powiaty: wieruszowski (0,05 %), sieradzki (0,06 %), łódzki
wschodni (0,07 %).
Tabela nr 11. Osoby korzystające z pomocy w formie usług opiekuńczych. Dane dla
powiatów i miast na prawach powiatu województwa łódzkiego.
powiat
bełchatowski
brzeziński
kutnowski
łaski
łęczycki
łowicki
Łódzki wschodni
opoczyński
pabianicki
pajęczański
piotrkowski
Piotrków
Trybunalski
poddębicki
radomszczański
rawski
sieradzki
skierniewicki
Skierniewice
tomaszowski
wieluński
wieruszowski
Zduńsko - wolski
zgierski
Miasto Łódź
Liczba
udział osób Liczba
mieszkańców Liczba osób
usługami
mieszkańców
powiatu. Stan
objętych
opiekuńczymi powiatu. Stan
na
usługami
w populacji na 31.12. 2014
31.12.2012r. opiekuńczymi
powiatu w
(dane z Oceny
(GUS)
w 2012r.
2012 r.
zasobów)
Liczba osób
objętych
usługami
opiekuńczymi
w 2014r.
udział osób
usługami
opiekuńczymi
w populacji
powiatu w
2014 r.
113173
30956
101177
50651
51980
80679
69300
78234
119757
52700
91520
194
25
264
61
103
110
46
95
370
59
75
0,17
0,08
0,26
0,12
0,20
0,14
0,07
0,12
0,31
0,11
0,08
113105
30923
100407
50687
51673
80329
69759
78057
119672
52533
91618
198
31
261
75
119
89
51
88
404
71
73
0,18
0,10
0,26
0,15
0,23
0,11
0,07
0,11
0,34
0,14
0,08
76404
41881
116881
49612
120410
38313
48695
120383
77984
42281
68123
164597
718960
197
59
312
160
83
10
80
102
93
25
60
351
4070
0,26
0,14
0,27
0,32
0,07
0,03
0,16
0,08
0,12
0,06
0,09
0,21
0,57
75903
41871
116316
49577
120057
38292
48634
119759
77720
42260
67928
164681
711 332
229
72
358
161
67
13
74
96
117
22
73
346
3714
0,30
0,17
0,31
0,32
0,06
0,03
0,15
0,08
0,15
0,05
0,11
0,21
0,52
(Opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
województwa łódzkiego).
Wykres nr 23. Udział osób objętych pomocą w formie usług opiekuńczych w łódzkim
w 2012 r. i w 2014 r.
32
0,52
0,60
0,21
0,32
udział osób objętych
pomocą w formie usług
opiekuńczych w populacji
pow iatu w 2014 r.
0,11
0,15
0,05
0,08
0,03
0,06
0,15
0,17
0,08
0,14
0,11
0,15
0,11
0,26
0,23
0,07
0,10
0,10
0,20
0,18
0,30
0,30
0,34
0,40
0,31
0,50
be
łch
at
o
br wsk
ze
i
z
ku i ń s
ki
tn
ow
sk
i
łas
łęc ki
zy
Łó
ck
dz
ki łow i
ws ick
i
c
op hod
oc ni
zy
pa ńs
ki
b
pa iani
ck
ję
Pi
cz
i
ot
rk pio ańs
ów trk ki
T r ow
yb sk
un i
ra pod alsk
do
dę i
m
sz bick
cz
i
ań
sk
i
ra
ws
s
k
sk iera i
ier
d
ni zki
Sk ew
ier ick
to niew i
m
a s i ce
zo
w
w i sk
wi elu i
e
Zd ru ńs
uń sz ki
sk ow
s
o
- w ki
ol
sk
z
i
M gier
ias
s
t o ki
Łó
dź
0,00
udział osób objętych
pomocą w formie usług
opiekuńczych w populacji
pow iatu w 2012 r.
(opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
W 2014 r. wartość wskaźnika obrazującego udział osób objętych usługami
opiekuńczymi w porównaniu do 2012 r. wzrosła w 11 powiatach. Największy wzrost
wskaźnika miał miejsce w powiatach: radomszczańskim, pabianickim i Piotrkowie
Trybunalskim. Na takim samym poziomie wartość wskaźnika była w powiatach:
kutnowskim, łódzkim wschodnim, piotrkowskim, rawskim, skierniewickim,
tomaszowskim i zgierskim. W mieście Łodzi, mieście Skierniewice oraz w 4
powiatach (łowickim, opoczyńskim, sieradzkim, wieruszowskim) wartość wskaźnika
zmniejszyła się w porównaniu do danych z 2012 r.
Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Organizacja i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z
zaburzeniami psychicznymi w miejscu zamieszkania należy do zadań zleconych
gminy z zakresu administracji rządowej. Przeznaczone są one dla osób
wykazujących zaburzenia wymienione w art. 3 ustawy o ochronie zdrowia
psychicznego:
- chorujących psychicznie (wykazujących zaburzenia psychotyczne),
- upośledzonych umysłowo,
- osób wykazujących inne poważne zakłócenia czynności psychicznych, które
zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a
osoba ta wymaga takiej formy pomocy i opieki niezbędnej do życia w środowisku
rodzinnym lub społecznym.
Na podstawie danych z ośrodków pomocy społecznej wiadomo, że w 2014 r. tej
formy pomocy potrzebowało 208 osób. Na przestrzeni lat 2012 – 2015 r. ze
33
zbiorczych danych ośrodków pomocy społecznej wynika, że systematycznie spada
liczba osób wymagających tej formy pomocy.
Wykres nr 24. Liczba osób objętych specjalistycznymi usługami dla osób z
zaburzeniami psychicznymi w województwie łódzkim.
Liczba osób, którym przyznano pomoc w formie specjalistycznych usług dla osób z zaburzenaimi psychicznymi
350
305
300
246
250
208
201
200
150
100
przyznano pomoc w
formie
specjalistycznych
usług dla osób z
zaburzenaimi
psychicznymi
50
0
2012 r.
2013 r.
rok oceny
prognoza rok po
ocenie
Mniejsza liczba osób wymagających specjalistycznych usług dla osób z zaburzeniami
psychicznymi wpływa na mniejszą liczbę świadczeń i mniejszą kwotę świadczeń. W
2014 r. kwota świadczeń specjalistycznych usług dla osób
zaburzeniami
psychicznymi wyniosła 1,4 mln. złotych i stanowiła 71,26 % kwoty świadczeń z
2012 r.
Praca socjalna, kontrakt socjalny
W regionie łódzkim coraz więcej osób objętych jest pracą socjalną. W roku oceny
pracą socjalną objętych było prawie 72 tysiące rodzin.
Praca socjalna jest podstawową działalnością zawodową mającą na celu pomoc
osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania
w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie
warunków sprzyjających temu celowi. Odgrywa bardzo istotną rolę w aktywizacji
świadczeniobiorców, udzielaniu pomocy dla samopomocy i kształtowaniu
odpowiednich postaw społecznych. Prognozy na rok po ocenie (2015r.) wskazują na
wzrost rodzin objętych pracą socjalną. W stosunku do stanu z 2012r. (o ok. 6,6 %).
Zwiększeniu ulega też w łódzkim liczba zawartych kontraktów socjalnych i liczba
osób objętych kontaktem. W roku oceny liczba zawartych kontraktów socjalnych
wynosiła 7.290 i była wyższa o 1296 od liczby zawartych kontraktów w 2012r.
34
3.1. Gmina – zadania ośrodka pomocy społecznej oraz
miejskiego ośrodka pomocy rodzinie.
zasiłek stały
Jest to świadczenie obowiązkowe gminy, przysługujące na podstawie art. 37 ustawy
o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub
niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi uzupełnienie
dochodu tych osób do kryterium ustawowego. Zasiłek stały ustala się w wysokości:
– w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium
dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,
– w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kryterium dochodowym na osobę
w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
Na przestrzeni lat w regionie przybywa osób, dla których głównym źródłem
utrzymania są zasiłki stałe. W 2012 r. pomocą w formie zasiłku stałego były objęte
15 494 osoby, w 2013 r. zasiłków stałych udzielono 15 922 osobom, w roku oceny –
16 180 osób, Prognozy na 2015 r. przewidują objęcie pomocą 16 644 osób.
Tabela nr 12. Liczba osób, którym przyznano zasiłek stały w województwie łódzkim.
Wyszczególnienie
2012 r.
2013 r.
rok oceny
prognoza rok
po ocenie
zasiłek stały - ogółem
15494
15922
16180
16644
zasiłek stały dla osób samotnie
gospodarujących
12773
12942
13099
13391
zasiłek stały dla osoby w
rodzinie
2837
3103
3206
3333
((źródło danych Ocena zasobów pomocy społecznej na rok 2014 r. dla województwa łódzkiego.)
Wykres nr 25. Liczba osób, którym przyznano zasiłek stały w województwie
łódzkim.
35
3333
prognoza rok po
ocenie
13391
16644
przyznano zasiłek stały
dla osoby w rodzinie
3206
rok oceny
13099
16180
dla osób samotnie
gospodarujących
3103
2013 r.
12942
15922
- ogółem
2837
2012 r.
12773
15494
0
2000
4000
6000
8000
10000 12000 14000 16000 18000
Osoby samotnie gospodarujące są główną grupą wśród stałych świadczeniobiorców.
W roku oceny zasiłki stałe otrzymywało 13 099 osób samotnie gospodarujących w
łódzkim. Stanowiły one prawie 81 % wszystkich stałych zasiłkobiorców. Osoby
żyjące w rodzinie stanowią niecałe 20 % wszystkich stałych zasiłkobiorców. Liczba
osób, którym przyznano zasiłek stały dla osoby w rodzinie w 2014 r. wyniosła 3 206
osób, stanowiły niecałe 20 % wszystkich stałych zasiłkobiorców.
W 2014 r. w stosunku do 2012 r. przybyło w łódzkim 686 osób otrzymujących zasiłek
stały (oznacza to wzrost o 4,43 %). Wzrost stałych zasiłkobiorców nastapił w 117
gminach województwa, spadek stałych zasiłkobiorców wystapił w 49 gminach.
Kwota jednego miesięcznego świadczenia w 2014 r. średnio wynosiła 431,83 zł. (dla
porównania w 2012r. była to kwota 375,54 zł).
zasiłek okresowy
Zasiłki okresowe są świadczeniami wypłacanymi miesięcznie, przyznawanymi na
okres nie dłuższy niż do końca miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające
ich przyznanie. Wysokość zasiłku okresowego ściśle uzależniona jest od wysokości
uzyskanego dochodu oraz występowania takiej przesłanki jak: bezrobocie,
niepełnosprawność lub długotrwała, ciężka choroba.
Corocznie w łódzkim pomoc w formie zasiłku okresowego otrzymuje ok. 40 tysięcy
osób. W roku oceny pomocy tej przyznały ośrodki pomocy społecznej ogółem 39 445
mieszkańcom województwa łódzkiego. W stosunku do 2012 r. liczba
świadczeniobiorców w roku oceny wzrosła o 2 859 osób. Wzrost wskaźnika nastąpił
w 105 gminach, a spadek w 66 gminach regionu łódzkiego.
Najczęściej zasiłek okresowy otrzymują osoby bez pracy. W 2014 r. w województwie
łódzkim średnio 79,76 % wśród wszystkich klientów, którym przyznano zasiłek
36
okresowy, stanowiły osoby, które otrzymały zasiłek okresowy przyznany z powodu
bezrobocia.
Tabela nr 13. Liczba osób, którym przyznano pomoc w formie zasiłek okresowego w
województwie łódzkim.
Wyszczególnienie
przyznano zasiłek okresowy ogółem
2012 r.
2013 r.
rok oceny
prognoza rok
po ocenie
36586
40735
39445
40629
29333
33056
31460
31941
3502
3692
4021
4364
4700
4694
4892
5091
przyznano zasiłek okresowy z
tytułu bezrobocia
tytułu długotrwałej choroby
tytułu niepełnosprawności
Wykres nr 26. Liczba osób, którym przyznano pomoc w formie zasiłek okresowego w
37
5091
4364
prognoza rok po
ocenie
31941
40629
4892
4021
rok oceny
Liczba osób, którym przyznano zasiłek
okresowy z tytułu niepełnosprawnosci
31460
39445
okresowy z tytułu długotrwałej choroby
4694
3692
2013 r.
33056
40735
okresowy z tytułu bezrobocia
4700
3502
2012 r.
okresowy - ogółem
29333
36586
0
10000
20000
30000
40000
50000
Drugim powodem przyznawania zasiłku okresowego w łódzkim jest
niepełnosprawność (osoby, które otrzymały zasiłek okresowy z tytułu
niepełnosprawności stanowiły w roku oceny 12,4 % ogółu osób, którym przyznano
zasiłek okresowy), kolejnym - długotrwała choroba (10,2 % ogółu okresowych
zasiłkobiorców).
Średnia kwota zasiłku okresowego wynosi w łódzkim ok. 300 zł miesięcznie, przy
czym kwota świadczenia przyznana z powodu bezrobocia jest wyższa średnio o ok.
20 zł.
Posiłek
Na podstawie danych z ośrodków pomocy społecznej - w województwie łódzkim w
roku oceny posiłkami objętych było 46 308 osób. Największą grupę wśród tych osób
stanowiły dzieci – 41 550, co stanowiło 89,73 % ogółu objętych posiłkami. Osoby
dorosłe to 10% grupy osób korzystających z pomocy w formie posiłków.
Dożywianie w 2012 r. planują prowadzić niemal wszystkie gminy naszego
województwa. Jedynie jedna gmina nie przewiduje udzielania tego świadczenia ze
środków pomocy społecznej.
Szacuje się, że formą pomocy: posiłki – w następnym roku po ocenie będzie objętych
w łódzkim 47 800 osób, w tym 43 101 dzieci. Koszt jednego świadczenia – posiłku
w regionie łódzkim w 2014 r. wynosił średnio 4,08 zł.
Tabela nr 14. Liczba osób, którym przyznano posiłek w województwie łódzkim.
38
Wyszczególnienie
2012 r.
Liczba osób, którym przyznano posiłek
- ogółem
Liczba dzieci, którym przyznano
posiłek
Liczba osób, którym przyznano posiłek
w ramach programu wieloletniego
"Pomoc Państwa w zakresie
dożywiania"
Liczba dzieci którym przyznano posiłek
w ramach programu wieloletniego
"Pomoc Państwa w zakresie
dożywiania"
2013 r.
rok oceny
prognoza rok
po ocenie
47850
49908
46308
47800
42911
44297
41550
43101
46425
48565
45309
46472
42353
44245
41525
42483
Wykres nr 27. Liczba osób, którym przyznano posiłek w województwie łódzkim.
42483
46472
prognoza rok po ocenie
43101
Liczba dzieci którym przyznano
posiłek w ramach programu
w ieloletniego "Pomoc Państw a w
zakresie dożyw iania"
47800
41525
posiłek w ramach programu
w ieloletniego "Pomoc Państw a w
zakresie dożyw iania"
45309
rok oceny
41550
46308
Liczba dzieci, którym przyznano
posiłek
44245
48565
2013 r.
44297
49908
posiłek - ogółem
42353
46425
2012 r.
42911
47850
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
Omawiana pomoc wspomagana jest przez program wieloletni "Pomoc państwa w
zakresie dożywiania". Celem programu jest udzielenie wsparcia gminom w
wypełnianiu zadań własnych o charakterze obowiązkowym w zakresie dożywiania
dzieci oraz zapewnienia posiłku osobom jego pozbawionym, ze szczególnym
uwzględnieniem osób z terenów wiejskich i z obszarów objętych wysokim poziomem
bezrobocia.
39
Odbiorcami programu głównie są dzieci i młodzież, ale także osoby i rodziny
znajdujące się w trudnych sytuacjach wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy
społecznej.
W 2014 r. posiłkami objęto 45.309 osób, w tym 41.525 dzieci. W stosunku do 2012 r.
liczba objętych posiłkami zmniejszyła się o ok. 2 punkty procentowe.
Odpłatność gminy za pobyt w domu pomocy społecznej
Gdy stan zdrowia wymaga całodobowej opieki, a rodzina lub gmina nie są w stanie
zapewnić mieszkańcowi gminy usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, można
ubiegać się o umieszczenie w domu pomocy społecznej, tj. placówce pobytu stałego
zapewniającej całodobową opiekę. W takich sytuacjach ośrodek pomocy społecznej
kompletuje dokumenty w celu przyznania miejsca w domu pomocy społecznej. Na tę
okoliczność jest przeprowadzany wywiad środowiskowy i gromadzone dokumenty, a
następnie zostaje sporządzana decyzja o skierowaniu i naliczeniu odpłatności za
pobyt w domu pomocy społecznej.
W regionie łódzkim mamy do czynienia z corocznym wzrostem liczby osób którym,
za pobyt w domu pomocy społecznej odpłatność ponosi gmina.
Średni koszt utrzymania mieszkańca w placówce całodobowej (dps-ie) w roku oceny
wynosił 1 968 zł i był o 57 zł wyższy od kosztu w 2012 r.
Tabela nr 15. Liczba osób, za które gmina ponosi odpłatność za pobyt w domu
pomocy społecznej w województwie łódzkim.
Wyszczególnienie
Liczba osób, za które gmina
ponosi odpłatność za pobyt
w domu pomocy społecznej
2012 r.
3555
2013 r.
3753
rok oceny
prognoza rok po
ocenie
4037
4307
Wykres nr 28. Liczba osób, za które gmina ponosi odpłatność za pobyt w domu
40
Liczba osób, za które gmina ponosi odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej
5000
4307
4500
3753
4000
4037
3555
3500
3000
Liczba osób, za które gmina
ponosi odpłatność za pobyt
w domu pomocy społecznej
2500
2000
1500
1000
500
0
2012 r.
2013 r.
rok oceny
prognoza rok po
ocenie
W roku oceny gminy ponosiły odpłatność za pobyt w domach pomocy społecznej za
4 tysiące mieszkańców.
Wspieranie rodziny i piecza zastępcza
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.) weszła w życie z dniem 01 stycznia 2012r.
Przepisy zawarte w ww akcie prawnym wskazują sferę działań, które należy podjąć
wobec rodzin mających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,
celem przeciwdziałania zagrożeniu lub umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej.
Na szczeblu gminy rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji
opiekuńczo-wychowawczych władze samorządowe zapewniają wspieranie rodziny,
które może prowadzone być w takich formach jak:
1) pracy z rodziną;
2) pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.
Rodzina może otrzymać wsparcie przez działania: rodzin wspierających, placówek
wsparcia dziennego, instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny.
.
a) Rodziny wspierające
W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych, mając na celu dobro dziecka, rodzina może zostać objęta pomocą
rodziny wspierającej.
Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie
przeżywającej trudności w:
a) opiece i wychowaniu dziecka;
b) prowadzeniu gospodarstwa domowego;
41
c) kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z
bezpośredniego otoczenia dziecka.
Rodzinę wspierającą ustanawia wójt, burmistrz, prezydent.
Tabela nr 16. Rodziny wspierające w łódzkim.
1.
gmina
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
2.
2.1.
2.2.
2.3.
3.
pomagają
ce
poma pomagają
w
Rodziny
gające
ce
kształtowa
wspieraj
Rodzi ustanowi rozwiązan
w
w
niu
ące,
do 3
ny
one
e
opiece prowadze
i
z tego
mie
wspie w okresie w okresie
i
niu
wypełniani
pomagaj sięc
rające sprawozd sprawozda wycho gospodars
u
ące
y
,
awczym
wczym
waniu
twa
podstawo
w
dzieck domoweg
wych
okresie:
a
o
ról
społeczny
ch
powy
żej 3
do 12
miesi
ęcy
Rodziny,
które
korzysta
powyż
ły
ej 1
z
roku pomocy
rodzin
wspieraj
1)
ących
Liczb
a
rodzi
n
Licz
ba
rodz
in
Liczb
a
rodzi
n
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
Liczba
rodzin
UMiG
Biała
Rawska
3
2
0
3
0
0
3
1
1
1
3
UMiG
Błaszki
2
2
0
2
0
0
2
2
0
0
2
UG
Kleszczów
1
1
0
1
0
0
1
0
0
1
1
UMiG
Przedbórz
1
0
0
0
0
0
1
0
0
1
1
Ogółem
7
5
0
6
0
0
7
3
1
3
7
Opracowanie własne na podstawie: Sprawozdania rzeczowo-finansowego z wykonywania
przez gminę zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej za okres od
2013-07-01 do 2013-12-31.
Na koniec 2013r. w regionie łódzkim w 4 gminach funkcjonowały rodziny
wspierające. Ogółem było ich 7. Najwięcej w gminie Białej Rawskiej – 3 rodziny
wspierające, w gminie Błaszki były 2 rodziny wspierające, w gminach: Kleszczów i
Przedbórz – po 1 rodzinie wspierającej w każdej z gmin.
Najczęściej rodziny wspierające pomagały w opiece i wychowaniu dziecka. Ta forma
pomocy stosowana była przez 6 rodzin wspierających.
W 2013 r. pomoc rodzin wspierających, w naszym regionie była różna: 3 rodziny
wspierające prowadziły pracę nie dłużej niż 3 miesiące, 3 rodziny prowadziły pracę
dłużej niż rok, jedna rodzina pomagała w okresie od 3 miesięcy do 12 miesięcy.
42
W 2013 r. w kraju funkcjonowały 44 rodziny wspierające (w tym 7 z województwa
łódzkiego). Z ich pomocy korzystało 47 rodzin (w tym 7 rodzin z województwa
łódzkiego).
W roku oceny wg informacji przesłanych przez ośrodki pomocy społecznej w regionie
było 14 rodzin wspierających. Zgłoszone potrzeby na kolejny rok wskazują na
zwiększenie liczby rodzin do 19.
Tabela nr 17. Liczba rodzin wspierających w województwie łódzkim.
Gmina
rok oceny
Przedbórz
2
1
M. Piotrków Trybunalski
0
1
Błaszki
0
2
Ozorków (gmina wiejska)
2
4
Mokrsko
10
6
Lubochnia
0
1
Kobiele Wielkie
0
2
Drużbice
0
2
źródło danych : Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego, cz. 3.1.
Gmina – Zadania OPS oraz MOPS, MOPR).
Wykres nr 29. Liczba rodzin wspierających w województwie łódzkim.
12
10
10
8
6
4
2
rok oceny
6
4
2
1
0
Przedbórz
2
2
2
1
0
M. Piotrków
Trybunalski
2
1
0
Błaszki
Ozorków
(gmina
w iejska)
Mokrsko
0
Lubochnia
0
Kobiele
Wielkie
0
Drużbice
źródło danych : Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego, cz. 3.1.
Gmina – Zadania OPS oraz MOPS, MOPR).
W 2014 r. rodziny wspierające były w trzech gminach: Przedborzu, Mokrsku,
Ozorkowie. W następnym roku potrzeby w zakresie utworzenia rodzin wspierających
zgłosiło dodatkowo 5 gmin: miasto Piotrków Trybunalski, Błaszki, Lubochnia, Kobiele
Wielkie, Drużbice.
43
b) Asystent rodziny
W celu ograniczenia istniejących problemów opiekuńczo –wychowawczych rodziny z
dziećmi mogą od gminy na wniosek pracownika socjalnego otrzymać wsparcie
asystenta rodziny. Zatrudnienie asystentów rodziny dla gminy jest na ogół zadaniem
fakultatywnym. Obligatoryjny charakter przybiera tylko w przypadku, gdy sąd
zobowiąże do pracy z asystentem rodziny na podstawie 109 § 2 pkt 1.
Na ostatni dzień roku 2013 w kraju zatrudnionych było 3.012 asystentów rodziny. W
stosunku do 2012r. nastąpił wzrost zatrudnienia o przeszło 43%. Tendencja
wzrostowa miała miejsce we wszystkich województwach, przy czym najwyższą
dynamiką w 2013 r. (w stosunku do 2012 r.) charakteryzowało się województwo
podlaskie i lubelskie. W łódzkim na koniec 2013 r. zatrudnionych było 160
asystentów rodziny, w stosunku do roku 2012 liczba asystentów zwiększyła się o
przeszło 66%.
W 2013 r. w porównaniu do 2012 r. zwiększyła się liczba gmin, w których
zatrudniony był asystent rodziny. Na poziomie kraju w 2013 r. 69% wszystkich gmin
zatrudniało asystentów, co dało wzrost o 24% w stosunku do 2012 r. W rankingu
wszystkich województw zachodniopomorskie cechowało się w 2013 r. najwyższym
procentem gmin w regionie, w których zatrudniono asystenta rodziny.
Tabela nr 18 . Asystenci rodziny wg województw w latach 2012 – 2013.
Procent gmin w
województwie, w
których
zatrudniono
asystenta rodziny
Liczba asystentów rodziny w
województwie
Województwo
2012
dynamika rok
2013 2012 = 100
171
194
113,45
137
203
112
Liczba gmin w
województwie
2012
2013
169
51
59
148,18
144
47
69
199
177,68
213
26
62
86
122
141,86
83
60
89
96
160
166,67
177
29
59
145
226
155,86
182
47
79
226
360
159,29
314
33
62
33
56
169,7
71
37
56
122
157
128,69
160
46
64
32
73
228,13
118
13
34
126
198
157,14
123
64
91
194
85
254
123
130,93
144,71
167
102
45
51
64
80
Dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
44
warmińsko – mazurskie
190
200
105,26
116
68
83
194
289
148,97
226
54
75
156
198
126,92
114
73
93
2105
3012
143,09
2479
45
69
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Polska
(żródło danych: opracowanie MP i PS na podstawie sprawozdań rzeczowo - finansowych z wykonywania zadań z zakresu
wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z lat 2012-2013 (stan na dzień 31 grudnia).
W łódzkim na koniec 2013r. zatrudnionych było 160 asystentów rodziny, w stosunku
do 2012r. zwiększyła się ich liczba o 64 osoby. Biorąc pod uwagę udział gmin
zatrudniających ww specjalistę w stosunku do wszystkich gmin województwa
wskaźnik dla regionu w 2013 r. wyniósł 59 % i był o 30 punktów wyższy od wartości
z 2012 r.
Liczbowo najwięcej asystentów rodziny było zatrudnionych w mieście Łodzi – 21
osób, dwie gminy: miasto Pabianice i miasto Radomsko zatrudniały po 6 asystentów.
Jednak najwięcej było gmin zatrudniających po 1 asystencie – 84 jednostki
organizacyjne samorządu terytorialnego. W 2013r. asystenci pracowali w 104
gminach, co stanowiło niemal 59% wszystkich gmin regionu. Najmniej gmin, w
których był asystent rodziny miał powiat łowicki. W powiecie tym tylko 1 gmina
(miasto Łowicz) zatrudniała asystenta rodziny. Z kolei asystenci rodziny pracowali
we wszystkich gminach wchodzących w strukturę powiatu zduńskowolskiego. I był to
jedyny powiat, w którym wszystkie jednostki samorządu gminnego wspierały rodziny
mające problemy opiekuńczo – wychowawcze.
W 5 powiatach: bełchatowskim, brzezińskim, łaskim, pabianickim i poddębickim
niemal we wszystkich gminach byli zatrudnieni asystenci rodziny.
W ujęciu tabelarycznym
poniżej przedstawione są omawiane dane dla
poszczególnych powiatów województwa łódzkiego.
Tabela nr 19. Asystenci rodziny w gminach województwa łódzkiego.
Lp.
Powiat
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
bełchatowski
brzeziński
kutnowski
łaski
łęczycki
łowicki
łódzki wschodni
opoczyński
pabianicki
pajęczański
piotrkowski
Liczba gmin w
powiecie
8
5
11
5
8
10
6
8
7
8
11
Liczba gmin
zatrudniających
asystentów
rodziny w 2013r.
7
4
6
4
6
1
3
4
6
5
6
Udział gmin w
powiecie
zatrudniających
asystentów
rodziny (w %)
87,5
80,0
54,5
80,0
75,0
10,0
50,0
50,0
92,9
62,5
54,6
45
poddębicki
6
5
83,3
radomszczański
14
4
28,6
rawski
6
2
33,3
sieradzki
11
9
81,8
skierniewicki
9
3
33,3
tomaszowski
11
6
54,5
wieluński
10
5
50,0
wieruszowski
7
5
71,4
zduńskowolski
4
4
100
zgierski
9
6
66,7
ogółem
174
101
58,1
Opracowanie własne na podstawie: Sprawozdania rzeczowo-finansowego z wykonywania
przez gminę zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej za okres od
2013-07-01 do 2013-12-31.
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Liczbowe zatrudnienie asystentów rodziny w powiatach obrazuje wykres poniżej.
Wykres nr 30. Asystenci rodziny wg powiatów województwa łódzkiego.
Liczba asystentów rodziny w danym powiecie - ogółem w 2013 r.
bełchatow ski
brzeziński
kutnow ski
łaski
łęczycki
8
21
łow icki
4
łódzki w schodni
9
2
opoczyński
6
2
pabianicki
6
12
pajęczański
1
piotrkow ski
poddębicki
4
4
8
radomszczański
raw ski
sieradzki
5
11
skierniew icki
tomaszow ski
w ieluński
6
5
7
6
3
13
6
2
9
w ieruszow ski
zduńskow olski
zgierski
Piotrków Trybunalski
Skierniew ice
Łódź
Opracowanie własne na podstawie: Sprawozdania rzeczowo-finansowego z wykonywania przez
gminę zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej za okres od 2013-07-01 do
2013-12-31.
Najwięcej asystentów zatrudnionych jest mieście Łodzi oraz w powiatach: sieradzkim
(13 asystentów rodziny), zgierskim (12 asystentów rodziny) i w powiecie pabianickim
(11 asystentów rodziny).
Wśród całej liczby asystentów rodziny (160 osób) w łódzkim w 2013r. zatrudnionych
na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy było 90 osób, na
podstawie umowy o świadczenie usług zatrudnionych było 70 osób.
46
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.) weszła w życie z dniem 01 stycznia 2012r.
Przepisy zawarte w ww akcie prawnym wskazują sferę działań, które należy podjąć
wobec rodzin mających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,
celem przeciwdziałania zagrożeniu lub umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej.
Wykres nr 31. Asystenci rodziny w łódzkim w 2013. Zatrudnienie.
Liczba asystenrtów rodziny zatrudnionych
na podstawie umowy o pracę w systemie
zadaniowego czasu pracy w 2013 r.
70
90
Liczba asystenrtów rodziny zatrudnionych
na podstawie umów o świadczenie usług w
2013 r.
2013-12-31.
W 2013r. wydatki na wynagrodzenia wraz z pochodnymi asystentów rodziny ogółem
w naszym regionie opiewały na kwotę 2 403 757 zł, z czego 23,68% stanowiły środki
pochodzące z budżetu gmin. Środki finansowe z innych źródeł stanowiły 76,32%.
Przy czym udział ww źródeł finansowania w poszczególnych gminach kształtował się
na różnym poziomie. W całej puli gmin znajdowały się takie, które w 100% wydatków
wynagrodzeń asystentów rodziny pokrywały ze środków pochodzących z własnych
budżetów. Były to gminy: miasto Brzeziny, gmina Gorzkowice, gmina Kobiele
Wielkie, Gmina wiejska Kutno, Gmina wiejska Łęczyca, miasto Łowicz, Gmina
wiejska Pabianice, miasto Sieradz, Gmina Wierzchlas, Gmina wiejska Zgierz. Razem
10 gmin.
Koszty wynagrodzeń asystentów rodziny pokrywane w całości z innych źródeł
finansowania były w 33 gminach: Szczerców, Buczek, Łask, Wodzierady, Daszyna,
Piątek, Świnice Warckie, Drzewica, Opoczno, Paradyż, Lutomiersk, miasto
Pabianice, miasto Piotrków Trybunalski, Dalików, Wartkowice, Zadzim, Lgota Wielka,
miasto Radomsko, Biała Rawska, Goszczanów, Wróblew, Godzianów, Lipce
Reymontowskie, Gmina wiejska Skierniewice, Inowłódz, Gmina wiejska Tomaszów
Mazowiecki, Biała, Skomlin, Czastary, Galewice, Łubnice, Parzęczew, miasto
Głowno.
Jednym z innych źródeł finansowania asystentów rodzinnych były dotacje z
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, które samorządy gminne otrzymały w
47
ramach "Resortowego Programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w
2013r.” Z łódzkiego dotacje przyznane zostały 91 gminom (w tym 3 miastom na
prawach powiatu: Skierniewice, Piotrków Trybunalski, Łódź).
Wykres nr 32. Dotacje dla gmin w łódzkim w ramach Rządowego Programu
wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
16
14
14
12
11
11
11
11
10
10
10
8
9
8
7
8
8
8
7
7
6
6
5 5
4
5
4 4
9
6
5
5
6
5
7
6
3
Liczba gmin w powiecie
6
5
4
liczba gmin w powiecie, które otrzymały
dotacje w 2013r. w ramach Rządowego
Programu wspierania rodziny i systemu
pieczy zastępczej
5
44
3
3
3
2
2
2
0
zgierski
zduńskowolski
wieluński
wieruszowski
tomaszowski
sieradzki
skierniewicki
rawski
poddębicki
radomszczański
piotrkowski
pabianicki
pajęczański
opoczyński
łowicki
łódzki wschodni
łęczycki
łaski
kutnowski
brzeziński
bełchatowski
0
Opracowanie własne na podstawie przyznanych dotacji jednostkom w ramach Resortowego
Programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (II edycja 2012, edycja 2013 r.)
Jak widać z wykresu w powiecie zduńskowolskim wszystkie gminy wchodzące w jego
skład otrzymały dotacje na asystentów rodziny, na przeciwległym biegunie znajdują
się gminy wchodzące w skład powiatu łowickiego. Żadna gmina z tego powiatu nie
otrzymała dofinansowania w 2013r.
Dla porównania, podczas drugiej edycji Resortowego Programu wspierania rodziny i
systemu pieczy zastępczej w 2012r. z łódzkiego dotacje otrzymało 26 gmin.
Na terenie województwa były 54 rodziny ( w tym 11 rodzin z miasta Łodzi), których
sąd zobowiązał do pracy z asystentem rodziny. Stanowiły one 3,55% wszystkich
rodzin zobowiązanych przez sąd do pracy z asystentem rodziny.
Rodziny z pomocy asystenta korzystały w różnych wymiarach czasowych: - do 3
miesięcy, powyżej 3 do 12 miesięcy lub powyżej 1 roku. Wśród wszystkich rodzin
korzystających z usług asystenta (łącznie 1815 rodzin) najwięcej korzystało z usług
w przedziale czasowym od 3 do 12 miesięcy – (1171 rodzin). Powyżej roku
korzystały 402 rodziny, a do 3 miesięcy: 242 rodziny.
W 2013r. asystenci rodziny zaprzestali pracy z 582 rodzinami. Wśród powodów były:
osiągnięcie celów, zaprzestanie pracy przez rodzinę, brak efektów, zmiana metody
pracy.
Wykres nr 33. Powody zaprzestania pracy asystenta rodziny z rodziną w łódzkim.
48
109
powody zaprzestania pracy asystenta
rodziny z rodziną (liczba rodzin) ze
względu na osiągniecie celów
40
275
względu na zaprzestanie współpracy przez
rodzinę
względu na brak efektów
względu na zmianę metod pracy
159
2013-12-31.
W roku oceny w gminach łódzkiego zatrudnionych było 191 asystentów rodziny.
Zatrudnienie tej grupy osób miało miejsce w 126 gminach. Oznacza to, że w prawie
¾ gmin województwa rodziny objęte były wsparciem asystentów rodziny.
Mapa nr 1.
rodziny
Rok oceny
WSPIERANIE RODZINY I PIECZA ZASTĘPCZA; Liczba asystentów
49
W ujęciu powiatowym rozmieszczenie asystentów rodziny kształtowało się różnie, co
obrazuje mapa powyżej.
Najmniejsza liczba asystentów rodziny w roku oceny była w powiatach: brzezińskim,
łowickim, skierniewickim, opoczyńskim, wieruszowskim i miastach: Skierniewice.
Piotrków Trybunalski.
Największą grupę asystentów miało miasto Łódź i powiat sieradzki.
Tabela nr 20. Liczba gmin w województwie łódzkim zatrudniających asystentów rodziny w
roku oceny.
Liczba gmin w
powiecie
Liczba gmin
zatrudniających
asystentów rodziny
w roku oceny.
1 bełchatowski
8
7
2 brzeziński
5
4
3 kutnowski
11
8
4 łaski
5
4
5 łęczycki
8
6
6 łowicki
10
4
7 łódzki wschodni
6
6
8 opoczyński
8
3
9 pabianicki
7
6
10 pajęczański
8
7
11 piotrkowski
11
5
12 poddębicki
6
6
13 radomszczański
14
8
14 rawski
6
5
15 sieradzki
11
9
16 skierniewicki
9
3
17 tomaszowski
11
9
18 wieluński
10
8
19 wieruszowski
7
4
20 zduńskowolski
4
4
21 zgierski
9
7
22 miasto Łódź
1
1
Lp.
Powiat
udział gmin w
powiecie
zatrudniających
asystentów rodziny
w roku oceny (w %)
87,5
80,00
72,73
80,00
75,00
40,00
100,00
37,50
85,71
87,50
45,45
100,00
57,14
83,33
81,82
33,33
81,82
80,00
57,14
100,00
77,78
100,00
50
23 miasto Skierniewice
1
1
24 miasto Piotrków
Trybunalski
1
1
100,00
100,00
(Opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
Asystenci rodziny w 2014 r. byli zatrudnieni we wszystkich gminach wchodzących w
skład powiatów: łódzkiego wschodniego, poddębickiego i zduńskowolskiego. Dla
powiatów: bełchatowskiego, pabianickiego i pajęczańskiego wskaźnik obrazujący
udział gmin zatrudniających asystentów rodziny w ogólnej liczbie gmin danego
powiatu w roku oceny wynosił powyżej 85 %. Najniższe wartości omawianego
wskaźnika miały powiaty: opoczyński (37,5 % gmin wchodzących w skład powiatu
miało zatrudnionych asystentów rodziny) i skierniewicki (33,33 % gmin wchodzących
w skład powiatu miało zatrudnionych asystentów rodziny).
W ocenie zasobów pomocy społecznej jednostki pomocy społecznej zgłaszają
konieczność zwiększenia zatrudnienia asystentów o prawie 40 osób.
3.2. Powiat – zadania powiatowego centrum pomocy rodzinie
Piecza zastępcza w łódzkim
Piecza zastępcza w łódzkim.
Dziecko, postanowieniem sądu, może zostać umieszczone w jednej z dwóch form
pieczy zastępczej:
a) rodzinnej,
b) instytucjonalnej.
Rodzinna piecza zastępcza
W struktury rodzinnej pieczy zastępczej wchodzą: rodziny zastępcze i rodzinne domy
dziecka.
Rodziny zastępcze zgodnie z zapisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej dzielą się na:
a) rodziny zastępcze spokrewnione,
b) rodziny zastępcze niezawodowe,
c) rodziny zawodowe.
Z kolei wśród rodzin zawodowych są:
- pogotowie rodzinne,
51
- rodzina specjalistyczna (dla małoletnich matek, dla dzieci niepełnosprawnych, dla
nieletnich).
Wykres nr 34. Schemat rodzinnej pieczy zastępczej.
Rodzinna piecza zastępcza
Rodziny
spokrewnione
Rodziny
zastępcze
Rodzinne
domy
dziecka
Rodziny
niezawodowe
Rodziny
zawodowe
Pogotowie
Rodzinne
Rodziny
specjalistyczne
dla
małoletnich
matek
dla dzieci
niepełnosprawnych
dla
nieletnich
Wg danych MP i PS (źródło danych: Sprawozdanie rzeczowo- finansowe z
wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (stan
na 31 grudnia 2013 r.) w łódzkim na koniec 2013r. funkcjonowało 3209
podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej, w tym 3191 rodzin zastępczych i 18
rodzinnych domów dziecka.
52
Tabela nr 21. Liczba podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. Stan na
koniec 2013r.
województwa
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Polska
Rodziny
Rodziny
Rodziny
Rodziny
Rodzinne
zastępcze
zastępcze
zastępcze zastępcze domy
spokrewnione niezawodowe zawodowe - ogółem
dziecka
4 009
34
2 755
1 087
167
2 309
18
1 527
693
89
1 769
9
1 203
497
69
1488
4
958
451
79
3 191
18
2 084
961
146
2 229
27
1 399
686
144
4 282
24
2 818
1 313
151
1077
17
701
346
30
1387
2
823
494
70
945
3
618
286
41
2 733
63
1 644
891
198
5 692
39
3 643
1 821
228
1039
13
719
281
39
1 381
1 815
1 754
25 842
574
1 140
661
12 182
123
215
117
1 906
2 078
3 170
2 532
39 930
Ogółem
liczba
podmiotów
rodzinnej
pieczy
zastępczej
w 2013r.
4 043
2327
1778
1492
3209
2256
4306
1094
1389
948
2796
5731
1052
20
13
26
330
2098
3183
2558
40260
(Źródło: Sprawozdanie rzeczowo- finansowe z wykonywania zadań z zakresu wspierania
rodziny i systemu pieczy zastępczej (stan na 31 grudnia 2013 r.)
Wykres nr 35. Podmioty rodzinnej pieczy zastępczej w 2013 r. Dane dla Polski.
Rodzinna piecza zastępcza. Dane dla Polski. 2013 r.
0,82%
Rodziny zastępcze og ółem
Rodzinne domy dziecka
99,18%
53
Wykres nr 36. Podmioty rodzinnej pieczy zastępczej w 2013 r. Dane dla
województwa łódzkiego.
Rodzi nna pi ec za zas tępc za. Dane dl a woj . Łódzki ego 2013 r.
0,56%
Rodziny zas tępcze ogółem
Rodzinne dom y dziecka
99,44%
(Źródło: Sprawozdanie rzeczowo- finansowe z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i
systemu pieczy zastępczej (stan na 31 grudnia 2013 r.)
Wśród podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej rodzinne domy dziecka w 2013 r. w
łódzkim stanowiły zaledwie 0,6 % . Rodziny zastępcze stanowiły 99,4 % ogółu
podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. Średnia wartość wskaźników dla Polski
odpowiednio wynosiła: 0,8 % i 99,2 %.
Udział poszczególnych podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej w łódzkim w roku
oceny i prognozach na następny rok nie ulega zmianie.
Rodzinna piecza zastępcza to głównie rodziny zastępcze, wśród których największą
grupę stanowią rodziny spokrewnione z dzieckiem. Na drugim miejscu plasują się
rodziny zastępcze niezawodowe. Najmniejszą grupę stanowią rodziny zastępcze
zawodowe. Kolejność ta odnosi się do wszystkich województw kraju.
Wykres nr 37. Podmioty rodzinnej pieczy zastępczej w 2013 r. Dane dla województw.
4 000
3 500
3 000
2 500
2 000
1 500
Rodziny zastępcze
spokrewnione
Rodziny zastępcze
niezawodowe
Rodziny zastępcze
zawodowe
Rodzinne domy dziecka
1 000
500
ku
do
ja
ln
w
s k ośl ą
osk
po
ie
m
or
sk
ie
lu
be
ls
ki
e
lu
bu
sk
ie
łó
dz
m
ki
ał
e
op
ol
m
sk
az
ie
ow
ie
ck
i
op e
ol
po
s
k
dk
ie
ar
pa
ck
ie
po
dl
as
ki
po
e
m
or
sk
ie
śl
św
w
ąs
ar
ię
k
m
to
ie
iń
kr
sk
zy
o
- m s ki e
az
ur
sk
z a wie
ie
l
ch
ko
od
po
ni
l
s
op
k
om i e
or
sk
ie
0
54
1. Rodziny zastępcze – ogółem .
Wśród podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej rodziny zastępcze stanowią
największą grupę. Dotyczy to zarówno danych na poziomie kraju jak i na poziomie
regionu łódzkiego.
Wykres nr 38. Rodziny zastępcze w 2013r. wg województw.
Rodziny zastępcze - ogółem. Rok 2013.
dolnośląskie
2 532
4 009
kujawsko-pomorskie
3 170
lubelskie
2 309
2 078
lubuskie
1 769
1039
1488
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
3 191
5 692
podlaskie
pomorskie
2 229
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko - mazurskie
2 733
945
1387
4 282
1077
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Najwięcej rodzin zastępczych ogółem było w województwie śląskim (5692 rodziny
zastępcze), mazowieckim (4282 rodziny zastępcze), dolnośląskim (4009 rodzin
zastępczych). Województwo łódzkie uplasowało się na czwartym miejscu (3191
rodzin zastępczych). Najmniejsza liczba rodzin zastępczych była w województwie
podlaskim (945 rodzin zastępczych).
Na koniec 2013r. w łódzkim było 3191 rodzin zastępczych, stanowiły one 7,99%
wszystkich rodzin zastępczych funkcjonujących w kraju. Podawane dane pochodzą
ze sprawozdania rzeczowo- finansowego z wykonywania zadań z zakresu
wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (stan na 31 grudnia 2013 r.)
W skład rodzin zastępczych wchodziły: 2 084 rodziny zastępcze spokrewnione, 961
rodziny zastępcze niezawodowe i 146 rodzin zastępczych zawodowych.
Liczba rodzin zastępczych w kolejnych latach ulegała zmianom. Dane statystyczne
obrazujące liczbę rodzin zastępczych w łódzkim na przestrzeni lat 2005 – 2011 ujęte
są w tabeli poniżej.
55
Tabela nr 22. Rodziny zastępcze w łódzkim na przestrzeni lat.
rok
2005
wyszczególnienie
Liczba rodzin zastępczych w
łódzkim ogółem
rok
2006
3296
3501
rok
2007
rok
2008
rok
2009
rok
2010
rok
2011
3568
3565
3576
3533
3557
z tego:
rodziny zastępcze spokrewnione z
dzieckiem
rodziny zastępcze niespokrewnione
z dzieckiem
rodziny zastępcze zawodowe
niespokrewnione z dzieckiem
rodziny o charakterze pogotowia
rodzinnego
2838
2999
3062
3026
3030
2975
2992
401
440
436
446
440
445
444
62
77
89
98
110
122
126
49
48
51
51
53
51
47
(źródło danych: sprawozdania MP i PS 03 R)
Wykres nr 39. Rodziny zastępcze w łódzkim na przestrzeni lat.
Liczba rodzin zastępczych w łódzkim ogółem .
3700
3600
3500
3400
3300
Liczba rodzin
zastępczych w
łódzkim ogółem .
3200
3100
3000
2900
rok 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 2011 rok 2013
W łódzkim w okresie od 2007 r. do 2011 r. rodziny zastępcze pod względem
liczbowym były co do wielkości niemal na tym samym poziomie. Spadek rodzin
zastępczych obserwujemy po 2011 r. W 2013r. liczba ich spadła poniżej poziomu z
2005 r. (zmiana przepisów dot. rodzin zastępczych - Ustawa o wspieraniu rodziny i
systemie pieczy zastępczej).
56
W roku 2014 w łódzkim ogółem były 3 182 rodziny zastępcze, z których największa
liczba była w mieście Łodzi oraz powiatach: zgierskim (218 rodzin zastępczych),
radomszczańskim (205 rodzin zastępczych). Najmniej rodzin zastępczych miały
powiaty: wieruszowski i pajęczański (po 29 rodzin zastępczych w każdym z
powiatów).
Wykres nr 40. Liczba rodzin zastępczych w województwie łódzkim w roku oceny.
Liczba rodzin zastępczych w województwie łódzkim w roku oceny.
988
1200
1000
800
600
Liczba rodzin
zastępczych w
województwie łódzkim
w roku oceny.
123
69
218
29
109
151
70
36
147
205
44
38
98
163
29
57
107
85
59
54
120
40
200
143
400
be
ł ch
at
o
br wsk
ze
i
z
k u iń s
tn k i
ow
sk
i
ła
łę sk i
cz
yc
łó
k
dz
k i ło w i
ws ick
i
c
op hod
oc ni
zy
pa ńs
b ki
pa i an
j ę i ck
c
i
pi z ań
ot
rk s ki
o
ra pod ws k
do
i
d
m ęb
s z ic
c z ki
ań
s
ra k i
ws
si
k
s k era i
d
ie
rn z ki
to
i
m ew
a s ic k
zo i
ws
wi wie k i
e r luń
us
zd
z sk
uń ow i
sk s k
ow i
ol
s
m
zg ki
i a mi
sto as mi a iers
t
s
Pi o S to k i
ot
rk ki e Łód
ów rn
i ź
Tr ewi
y b ce
un
al
sk
i
0
(źródło danych : Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego.)
Wśród wszystkich rodzin zastępczych w 2014 r. w łódzkim rodziny spokrewnione z
dzieckiem stanowiły 64,6 % ogółu rodzin zastępczych, rodziny zastępcze
niezawodowe stanowiły ok. 30 % wszystkich rodzin zastępczych.
Jednostki organizacyjne pomocy społecznej realizujące zadania z zakresu pomocy
społecznej na szczeblu powiatu zgłaszają konieczność zwiększenia liczby rodzin
zastępczych o ok. 12 % w stosunku do stanu z 2014 r.
Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych
W łódzkim we wszystkich formach rodzinnej pieczy zastępczej w 2013r. było
umieszczonych 4 482 dzieci. W stosunku do 2012r. nastąpił wzrost o 2 %.
57
Tabela nr 23. Liczba dzieci w poszczególnych formach rodzinnej pieczy zastępczej
w latach 2012 - 2013 w Polsce i w woj. łódzkim.
Rodziny
Rodziny
zastępcze
zastępcze
spokrewnione niezawodowe
2012
Wyszczególnienie r.
Liczba
umieszczonych
dzieci. Dane dla
Polski.
33769
2013
r.
33306
2012
r.
16383
2013
r.
16431
Rodziny
zastępcze
zawodowe
2012
r.
6454
2013
r.
6727
Rodzinne
domy
dziecka
2012
r.
1476
2013
r.
2106
Ogółem
2012
r.
2013
r.
58082
58570
dynamika
rok 2012
= 100 %
101
Liczba
umieszczonych
dzieci. Dane dla
woj. Łódzkiego.
2695
2678
1204
1244
419
447
58
113
4376
4482
102
(Źródło: Opracowanie MPiPS na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania
zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z lat 2012 – 2013 (stan na dzień 31
grudnia)
Porównując dane z 2012 r. i z 2013 r. zauważalna jest następująca dynamika:
- spadek w 2013r. liczby dzieci umieszczonych
w rodzinach zastępczych
spokrewnionych o 1 punkt,
- wzrost liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych niezawodowych w
2013r. o 3 punkty,
- niemal dwukrotny wzrost liczby umieszczonych dzieci w rodzinnych domach
dziecka (wzrost o 95 punktów),
- wzrost liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych zawodowych o 7
punktów, w stosunku do stanu z 2012 r.
W roku 2014 w łódzkim w rodzinach zastępczych umieszczonych było 4 498 dzieci,
czyli o 16 dzieci więcej niż w 2013 r.
Rodziny spokrewnione z dzieckiem
W roku 2013 w kraju ogółem było 25 842 rodziny zastępcze spokrewnione z
dzieckiem. Rodziny z łódzkiego stanowiły 8,1 % ogółu tych rodzin.
Największy udział rodzin spokrewnionych w całej grupie rodzin w kraju miały
województwa: śląskie (14,10 %), mazowieckie (10,9 %), dolnośląskie (10,66 %).
Województwo łódzkie uplasowało się na czwartej pozycji.
58
Tabela nr 24. Rodziny zastępcze spokrewnione w województwach w 2013 r.
województwa
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
warmińsko mazurskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
udział rodzin zastępczych spokrewnionych w
Rodziny zastępcze
województwie w ogólnej liczbie rodzin
spokrewnione. Rok
zastępczych spokrewnionych w kraju w 2013 r.
2013.
(w %)
2 755
10,66
1 527
5,91
1 203
4,66
958
3,71
2 084
8,06
1 399
5,41
2 818
10,90
701
2,71
823
3,18
618
2,39
1 644
6,36
3 643
14,10
719
2,78
1 381
1 815
1 754
25 842
5,34
7,02
6,79
100,00
Wykres nr 41. Rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem w województwach
Polski w 2013 r.
Rodziny zastępcze spokrewnione. Rok 2013.
1 754
zachodniopomorskie
1 815
w ielkopolskie
w armińsko - mazurskie
1 381
św iętokrzyskie
719
śląskie
3 643
1 644
pomorskie
618
podlaskie
podkarpackie
Rodziny zastępcze spokrewnione. Rok
2013.
823
701
opolskie
2 818
mazow ieckie
małopolskie
1 399
łódzkie
2 084
958
lubuskie
1 203
lubelskie
1 527
kujaw sko-pomorskie
dolnośląskie
2 755
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
3 500
4 000
59
Wg danych z jednostek powiatowych pomocy społecznej w 2014 r. w łódzkim
funkcjonowało 2 056 rodzin spokrewnionych z dzieckiem.
Tabela nr 25. Rodziny spokrewnione z dzieckiem. Liczba rodzin w powiatach
LP.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
POWIAT
Brzeziński
Bełchatowski
Kutnowski
Opoczyński
Pabianicki
Pajęczański
Piotrkowski
Poddębicki
Radomszczański
Rawski
Sieradzki
Skierniewicki
Tomaszowski
Wieluński
Wieruszowski
Zduńskowolski
Zgierski
Łaski
Łowicki
łódzki wschodni
Łęczycki
m. Piotrków Trybunalski
m. Skierniewice
m. Łódź
PROGNOZA
ROK PO OCENIE
ROK OCENY
20
20
69
69
87
90
30
35
111
119
16
16
71
74
17
21
141
145
23
27
87
90
21
22
96
96
45
45
20
23
82
87
133
133
29
35
63
73
45
50
34
39
93
88
38
36
685
865
2 056
2 298
60
Wykres nr 42. Rodziny spokrewnione z dzieckiem. Liczba rodzin w powiatach
160
140
120
ROK OCENY
100
80
PROGNOZA
ROK
PO OCENIE
60
40
20
br
ze
be ziń
łch ski
at
ow
sk
ku
i
tn
o
op ws
k
oc
i
zy
ń
pa ski
bi
pa anic
ję
ki
cz
ań
pi
s
ki
ot
rk
o
po wsk
ra
i
dd
do
ęb
m
sz ick
i
cz
ań
sk
i
ra
ws
k
sie
i
sk rad
zk
ie
i
rn
to iew
m
i
as cki
zo
w
sk
wi
i
el
wi
uń
er
us ski
zd
z
uń ow
sk
sk
ow i
ol
sk
zg i
ie
rs
ki
ła
sk
i
łó
ło
dz
w
ki
ick
w
i
m
sc
.P
ho
io
dn
trk
ó w łęc i
zy
Tr
ck
i
m yb u
.S
na
ls
kie
k
i
rn
ie
wi
ce
0
(źródło danych: Ocena zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego.)
Rodziny spokrewnione z dzieckiem w roku oceny były w każdym z powiatów i
miastach grodzkich, przy czym liczba ich była różna w poszczególnych jednostkach
terytorialnych.
Najwięcej było w mieście Łodzi (865 rodzin),
powiecie
radomszczańskim (145 rodzin), w powiecie zgierskim (133 rodziny). Najmniej w
powiecie pajęczańskim (16 rodzin), w powiecie poddębickim (17 rodzin).
W następnym roku (2015) planowane jest zwiększenie tego typu rodzin ogółem w
województwie o ok. 12 %.
W rodzinach spokrewnionych z dzieckiem w 2014 r umieszczonych było 2 658
dzieci. W następnym roku prognozuje się umieszczenie w tego rodzaju rodzinach
dodatkowo 226 dzieci.
Rodziny zastępcze niezawodowe
W 2013 r. w kraju były 12 182 rodziny zastępcze niezawodowe, z których 961 rodzin
było w województwie łódzkim, stanowiły one ok. 8 % ogółu rodzin niezawodowych w
kraju.
Tabela nr 26. Rodziny zastępcze niezawodowe w 2013 r. Dane dla województw.
województwo
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
Rodziny zastępcze
niezawodowe. Rok
2013.
udział rodzin zastępczych
niezawodowych w województwie w
ogólnej liczbie rodzin zastępczych
niezawodowych w kraju w 2013 r.
1 087
8,92
693
5,69
61
lubelskie
497
4,08
lubuskie
451
3,70
łódzkie
961
7,89
małopolskie
686
5,63
1 313
10,78
opolskie
346
2,84
podkarpackie
494
4,06
podlaskie
286
2,35
pomorskie
891
7,31
1 821
14,95
świętokrzyskie
281
2,31
574
4,71
1 140
9,36
661
12 182
5,43
100,00
mazowieckie
śląskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
Najwięcej rodzin zastępczych niezawodowych było w 2013 r w województwie
śląskim, udział ich w ogólnej liczbie wszystkich rodzin niezawodowych w kraju
wynosił prawie 15 %.
Rodzin zastępczych niezawodowych w łódzkim w roku oceny ogółem było 951, przy
czym ich wielkość w poszczególnych jednostkach powiatowych była różna.
Tabela nr 27. Rodziny zastępcze niezawodowe. Liczba rodzin w łódzkim .
LP.
POWIAT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
brzeziński
bełchatowski
kutnowski
opoczyński
pabianicki
pajęczański
piotrkowski
poddębicki
radomszczański
rawski
sieradzki
skierniewicki
PROGNOZA
ROK
PO OCENIE
ROK OCENY
16
41
46
21
48
13
24
18
55
21
53
14
18
41
62
25
55
13
20
16
57
25
55
14
62
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
-
tomaszowski
wieluński
wieruszowski
zduńskowolski
zgierski
łaski
łowicki
łódzki wschodni
łęczycki
m. Skierniewice
m. Łódź
RAZEM
52
25
7
25
72
25
38
30
19
24
27
237
951
52
25
9
27
72
26
48
35
20
28
23
294
1 060
Największa liczba rodzin zastępczych niezawodowych w roku oceny była w mieście
Łodzi (237 rodzin) oraz w powiatach: zgierskim (72 rodziny), radomszczańskim (55
rodzin), sieradzkim (53 rodziny), tomaszowskim (52 rodziny). Najmniej rodzin
zastępczych niezawodowych było w powiatach: wieruszowskim (7 rodzin),
pajęczańskim (13 rodzin), skierniewickim (14 rodzin).. W prognozach na następny
rok po ocenie większość powiatów planuje zwiększenie rodzin niezawodowych
ogółem o ok. 11,5 %.
W rodzinach zastępczych niezawodowych w 2014 r umieszczonych było 1 206
dzieci. W następnym roku prognozuje się umieszczenie w tego rodzaju rodzinach
dodatkowo o ok. 100 dzieci.
Rodziny zastępcze zawodowe
Rodziny zastępcze zawodowe mogą być tworzone przez małżonków lub osobę, nie
będących wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.
Wśród rodzin zawodowych wyróżniamy:


pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego,
specjalistyczną .
W roku 2013 łódzkie rodziny zawodowe stanowiły 7,66 % wszystkich rodzin
zawodowych w kraju. Najwyższe wartości tego wskaźnika miały województwa:
śląskie (11,96 %) i wielkopolskie (11,28%).
Tabela nr 28. Rodziny zastępcze zawodowe w 2013 r. Dane dla województw.
województwa
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
udział rodzin zastępczych zawodowych w
Rodziny zastępcze
województwie w ogólnej liczbie rodzin
zawodowe. Rok 2013.
zastępczych zawodowych w kraju w 2013 r.
167
8,76
89
4,67
69
3,62
79
4,14
63
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
świętokrzyskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
146
144
151
30
70
41
198
228
39
123
215
117
1906
7,66
7,56
7,92
1,57
3,67
2,15
10,39
11,96
2,05
6,45
11,28
6,14
100,00
Rodzin zastępczych zawodowych w łódzkim w 2013 r. ogółem było 146. W roku
oceny liczba ich zwiększyła się do 154 rodzin.
Tabela nr 29. Rodziny zastępcze zawodowe w łódzkim.
POWIAT
brzeziński
bełchatowski
kutnowski
opoczyński
pabianicki
pajęczański
piotrkowski
poddębicki
radomszczański
rawski
sieradzki
skierniewicki
tomaszowski
wieluński
wieruszowski
zduńskowolski
zgierski
łaski
łowicki
łódzki wschodni
łęczycki
m. Skierniewice
m. Łódź
PROGNOZA
ROK PO OCENIE
ROK OCENY
4
6
10
6
4
0
3
1
9
0
7
1
3
0
2
1
11
0
5
9
6
6
4
56
5
6
8
7
5
0
3
1
10
0
8
2
3
0
2
1
11
1
7
10
5
9
4
67
154
175
64
Największa ich liczba była w mieście Łodzi (56) oraz w powiatach : zgierskim (11
rodzin) i kutnowskim (po 10 rodzin). Brak rodzin zastępczych zawodowych
występował w powiatach: łaskim, pajęczańskim, rawskim, wieluńskim. W następnym
roku po ocenie planowany jest wzrost rodzin w województwie o ok. 14%.
W rodzinach zastępczych zawodowych w 2014 r umieszczonych było 521 dzieci.
W następnym roku prognozuje się umieszczenie w tego rodzaju rodzinach
dodatkowo o 80 dzieci.
Rodzinny dom dziecka – to miejsce, w którym może przebywać nie więcej niż
ośmioro dzieci.
W łódzkim w roku oceny było ogółem 19 domów . Przebywało w nich 113 dzieci.
Najwięcej domów prowadzonych było w mieście Łodzi (10). W powiatach:
poddębickim, zgierskim były po dwa domy w każdym z powiatów. Jeden rodzinny
dom dziecka funkcjonował w każdym z powiatów: bełchatowskim, tomaszowskim,
zduńskowolskim, łódzkim wschodnim i Piotrkowie Trybunalskim.
Wykres nr 43. Rodzinne domy dziecka w łódzkim.
12
10
10
8
ROK OCENY
6
PROGNOZA
ROK
PO OCENIE
4
2
2
2
1
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
0
1
0
0
br
be zez
ł c iń s
ha
k
to i
k u wsk
i
tn
op ows
oc k i
zy
pa ńs k
bi
i
pa an
j ę i ck
cz
i
pi ańs
ot
k
rk
i
ow
ra pod s k
i
do d
m ęb
s z ic
c z ki
ań
sk
ra i
w
s
ki
si
s k era
ie dz
r
k
to ni e i
m wi
a s ck
zo i
w
w sk i
ie
w
lu
ie
ru ń
z d s z s ki
uń ow
sk s k
ow i
ol
s
zg ki
ie
rs
ki
ła
łó
sk
dz
i
k i ło w
w ick
m
s
.P
ch i
io
od
trk
ó w łę c ni
T zy
m ry b c ki
.S u
ki nal
er
s
n i ki
ew
ic
e
m
.Ł
ód
ź
0
Prognozy na następny rok wskazują na zwiększenie liczby domów o ok. 37 %.
65
Koordynator pieczy zastępczej
Po wejściu w życie ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej zadaniem
powiatu stanie się utworzenie stanowiska koordynatora pieczy zastępczej. Nowy akt
prawny wskazuje zakres obowiązków, uprawnień oraz wymagania kwalifikacyjne
wobec koordynatora.
Do zadań koordynatora należy:
1. udzielanie pomocy rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy
dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej;
2. przygotowanie, we współpracy z asystentem rodziny i odpowiednio rodziną
zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka, planu pomocy dziecku;
3. pomoc rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka w
nawiązaniu wzajemnego kontaktu;
4. zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka
dostępu do specjalistycznej pomocy dla dzieci, w tym psychologicznej,
reedukacyjnej i rehabilitacyjnej;
5. zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną
sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających;
6. udzielanie wsparcia pełnoletnim wychowankom rodzinnych form pieczy
zastępczej;
7. przedstawianie corocznego sprawozdania z efektów pracy organizatorowi
rodzinnej pieczy zastępczej.
Z danych przesłanych przez wszystkie jednostki realizujące zadania z zakresu
pomocy społecznej na szczeblu powiatów wynika, że w kolejnych latach zwiększa się
liczba koordynatorów pieczy zastępczej w łódzkim. W 2012 r. było ogółem 50
koordynatorów, w 2014 r. liczba ich zwiększyła się do 82 osób. Prognozy na kolejny
rok wskazują na dalszy wzrost o kolejne 37 osób.
Tabela nr 30. Liczba koordynatorów pieczy zastępczej w łódzkim.
POWIAT
brzeziński
bełchatowski
kutnowski
opoczyński
pabianicki
pajęczański
piotrkowski
poddębicki
radomszczański
rawski
sieradzki
skierniewicki
PROGNOZA
ROK
PO OCENIE
ROK OCENY
2
5
4
1
3
4
3
1
5
1
2
1
3
8
4
3
1
4
5
3
2
2
4
1
66
tomaszowski
wieluński
wieruszowski
zduńskowolski
zgierski
łaski
łowicki
łódzki wschodni
łęczycki
m. Skierniewice
m. Łódź
1
2
1
0
6
1
3
6
1
4
1
24
1
3
2
1
13
1
3
6
1
8
1
39
Usamodzielnienie
Pełnoletnie osoby opuszczające placówki opiekuńczo-wychowawcze lub rodziny
zastępcze
mogą
przystąpić
do
realizacji
Indywidualnego
Programu
Usamodzielnienia. W łódzkim w roku oceny indywidualnym programem
usamodzielnienia objęte były 1342 osoby. Prognozy na następny rok wskazują na
zwiększenie liczby osób objętych programem o 5 % w stosunku do 2014r.
Tabela nr 31. Indywidualny program usamodzielniania w województwie łódzkim.
Wyszczególnienie
Liczba osób objęta
indywidualny program
usamodzielnienia
Rok 2013
1275
Rok oceny
1342
Prognoza na rok 2015
1413
Pełnoletnie osoby opuszczające rodzinne formy pieczy zastępczej to największa
grupa objęta usamodzielnieniem. W roku oceny wynosi 1375 osoby i jest niższa o
7,7 % w stosunku do tej samej grupy osób z 2013 r.
Drugą grupę stanowią osoby opuszczające placówki opiekuńczo wychowawcze. W
roku oceny dotyczyła ona 605 pełnoletnich osób. W następnym roku planowany jest
wzrost osób opuszczających te placówki o ok. 11 % .
Pełnoletnie osoby opuszczające instytucje o których mowa w art. 88 ust. 1 ustawy o
pomocy społecznej (np. dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w
ciąży, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno –
wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy) stanowią kolejną grupę
usamodzielnianych. Jest to grupa najmniej liczna, która od 2012r. w kolejnych latach
67
wykazuje tendencję malejącą. W roku oceny instytucjach tych pomoc na
usamodzielnienie otrzymało 148 osób.
Największa kwota świadczeń, które zostały przyznane osobom pełnoletnim to
wychowankowie opuszczający rodzinne formy pieczy zastępczej. W roku oceny
łączna kwota świadczeń wyniosła prawie 7 mln zł. Osoby opuszczające placówki
opiekuńczo – wychowawcze otrzymały w roku oceny świadczenia których koszt
wyniósł przeszło 2,8 mln zł. Kwoty świadczeń w złotych na usamodzielnienie
przedstawia wykres nr .
Wykres nr 44. Koszt świadczeń dla pełnoletnich osób opuszczających rodzinne
formy pieczy zastępczej i placówki opiekuńczo -wychowawcze.
8000000
7000000
6000000
5000000
pełnoletnie osoby opuszczajace
rodzinne formy pieczy
zastepczej
4000000
pełnoletnie osoby opuszczajace
placówki opiekuńczo wychowawcze
3000000
2000000
1000000
0
Kwota świadczeń w roku oceny (w zł)
Prognoza rok po ocenie (w zł)
Wśród pomocy pieniężnej największą część stanowiły świadczenia na
kontynuowanie nauki. W roku oceny wyniosły: 83,4 % ogólnej kwoty świadczeń dla
osób opuszczających rodzinne formy pieczy zastępczej, 76,78 % ogólnej kwoty
świadczeń dla osób opuszczających placówki opiekuńczo – wychowawcze. W
rodzinnych formach pieczy zastępczej pomoc pieniężna najczęściej kierowana była
do osób, które zdecydowały się na kontynuowanie nauki – w 2014 r. otrzymało taką
pomoc 1221 osób, w drugiej kolejności pomoc pieniężną otrzymało 185 osób na
usamodzielnienie. Najmniej osób (130) otrzymało pomoc pieniężną na
zagospodarowanie. W placówkach opiekuńczo –wychowawczych najwięcej osób
skorzystało z pomocy na kontynuowanie nauki – 527 osób. W drugiej kolejności
uplasowały się osoby, które otrzymały pieniądze na zagospodarowanie (92 osoby ),
najmniej osób w roku oceny otrzymało środki finansowe na usamodzielnienie (81
osób).
68
Tabela nr 32. Pełnoletnie osoby opuszczających placówki i instytucje. Pomoc
pieniężna na usamodzielnienie.
Liczba pełnoletnich osób
opuszczających rodzinne
formy pieczy zastępczej
2015
2014 prognoza
opuszczających placówki
opiekuńczo -wychowawcze
opuszczających instytucje o
których mowa w art.. 88 ust.
1 ustawy o pomocy
społecznej.
2013
2015
2014 prognoza
2013
2015
2014 prognoza
1225
473
527
553
135
116
125
185
210
92
81
131
38
26
41
130
152
64
92
127
36
26
31
Wyszczególnienie
2013
pomoc pieniężna na
kontynuowanie
nauki
1230
1221
usamodzielnienie
200
zagospodarowanie
143
Od 2013 r. w łódzkim corocznie przeszło 1220 pełnoletnich osób opuszcza rodzinne
formy pieczy zastępczej, którzy otrzymują pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki.
W grupie osób opuszczających placówki opiekuńczo – wychowawcze wzrasta
corocznie liczba osób otrzymujących środki finansowe na kontynuowanie nauki.
Natomiast liczba osób opuszczających inne instytucje i otrzymujące pomoc na
kontynuowanie nauki w roku oceny była niższa niż w 2013 r. , przy czym prognozy na
rok po ocenie wskazują, że większa grupa osób będzie takiej pomocy potrzebowała.
4.
Inne rodzaje pomocy i świadczeń.
W tej części Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. znajdują się dane
z następujących rodzajów pomocy i świadczeń:
zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych,
jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia się dziecka,
jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,
świadczenia opiekuńcze,
świadczenie pielęgnacyjne,
dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego,
zasiłek pielęgnacyjny,
zasiłek pielęgnacyjny dla niepełnosprawnego dziecka,
zasiłek pielęgnacyjny dla osoby, która ukończyła 75 lat,
specjalny zasiłek opiekuńczy,
świadczenie z funduszu alimentacyjnego,
69
dodatki mieszkaniowe,
dodatki energetyczne,
opłacenie składki ubezpieczenia zdrowotnego,
opłacenie składki ubezpieczenia społecznego,
świadczenia integracyjne (centrum integracji społecznej),
świadczenia pieniężne z prac społecznie użytecznych,
stypendia socjalne dla uczniów i zasiłki szkolne.
Zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych
Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo
dochód osoby uczącej się uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres
zasiłkowy w 2014 r. nie przekraczał kwoty 539 zł netto lub kwoty 623 zł netto (gdy
członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne).
Zasiłek przysługuje:
Rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka.
1. Opiekunowi faktycznemu dziecka.
2. Osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, nie pozostająca na
utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców
na jej rzecz alimentów, jeżeli wyrok sądu orzekający alimenty został wydany
przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę uczącą się). Zasiłek
przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie
dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
Od 01.11.2012r. wysokość zasiłku rodzinnego wynosiła:
77,00 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia;
106,00 zł na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
115,00 zł na dziecko powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.
Na podstawie zbiorczych danych Oceny zasobów pomocy społecznej wynika,
że w województwie łódzkim z zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłków
rodzinnych korzysta corocznie przeszło 98 tysięcy rodzin. W roku oceny z tej formy
wsparcia skorzystało 98.495 rodzin. Przy czym liczba ta w poszczególnych latach
była zmienna. W 2012 r. omawianą formą pomocy objęto 96 466 rodzin, w 2015 r.
prawdopodobna liczba rodzin objętych zasiłkami wyniesie 98.957 rodzin.
Na wypłacenie zasiłków rodzinnych i dodatków do nich w regionie łódzkim
corocznie potrzeba przeszło 250 mln złotych. W roku oceny (2014r.) kwota
świadczeń wyniosła: 254.328 tysięcy złotych.
Dane obrazujące liczbę rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków
rodzinnych w roku oceny przedstawia mapa nr 2 .
70
Mapa nr 2 .
Liczba rodzin
Rok oceny
ZASIŁKI RODZINNE I DODATKI DO ZASIŁKÓW RODZINNYCH;
Legenda
Największa liczba rodzin, korzystających z zasiłków rodzinnych i dodatków do
zasiłków rodzinnych w roku oceny była w mieście Łodzi (11 983 rodziny) oraz w
powiatach: łaskim, tomaszowskim i zgierskim. Najmniejszą liczbę rodzin miały
powiaty: brzeziński, skierniewicki, poddębicki, wieruszowski oraz miasto
Skierniewice.
Prognozy na kolejny rok wskazują na zwiększenie liczby rodzin, którzy będą
otrzymywać zasiłki rodzinne. Wzrost wskaźnika o 4,7 % w stosunku do 2014 r.
71
Świadczenie pielęgnacyjne
Od 1 lipca 2013 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 620 zł.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje niezależnie od dochodów rodziny. Od 1 maja
2014 r. wzrosła do 1000 zł miesięcznie. W roku 2015 r. kwota świadczenia wzrosła
do 1 200 zł, w 2016 r. podwyższy się o kolejne 100 zł do kwoty 1 300 zł. miesięcznie.
Stopniowe podwyższanie kwoty świadczenia pielęgnacyjnego ma doprowadzić do
zrównania go z minimalnym wynagrodzeniem za pracę.
Od 1 stycznia 2013 r. świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia
lub innej pracy zarobkowej, przysługuje:
1) matce albo ojcu,
2) opiekunowi faktycznemu dziecka,
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, w rozumieniu ustawy z dnia 9
czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. –
Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o
znacznym stopniu niepełnosprawności,
– jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu
sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności
łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej
osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji
oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie
jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełnosprawności.
W 2014 r. świadczeń pielęgnacyjnych udzielono w łódzkim ogółem 79,7 tysięcy,
natomiast w 2015 r. liczba ta może ulec zmniejszeniu do 78 929. Z danych Oceny
zasobów pomocy społecznej wynika, że w woj. łódzkim liczba świadczeń ma
tendencję spadkową. W kolejnych latach zmniejsza się liczba świadczeń, przy
jednoczesnym zwiększaniu się ogólnej kwoty świadczeń. W roku oceny (tj. 2014 r.)
kwota przekroczyła 56 mln. złotych. W następnym roku może wzrosnąć o kolejne 13
mln. złotych.
Świadczenie z funduszu alimentacyjnego
Osobą uprawnioną do świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest dziecko, które ma
zasądzone od rodzica alimenty (mogą być to również alimenty na podstawie ugody
zawartej przed sądem), jeżeli egzekucja prowadzona przez komornika jest
bezskuteczna.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują:
• do ukończenia przez dziecko 18 lat,
• do ukończenia przez dziecko 25 lat po warunkiem, że dziecko uczy się w szkole lub
szkole wyższej,
• w przypadku posiadania przez dziecko orzeczenia o znacznym stopniu
niepełnosprawności, świadczenia przysługują bez względu na wiek dziecka.
72
W regionie łódzkim pomocą tą wg danych przesłanych z ośrodków pomocy
społecznej w systemie CAS w Ocenie zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
województwa łódzkiego objętych jest corocznie 28 tysięcy osób, a kwota świadczeń
sięga ok. 91 mln złotych.
5.
Zasoby instytucjonalne
Domy pomocy społecznej
Dom pomocy społecznej jest formą pomocy, oferowaną w sytuacjach, gdy inny
rodzaj wsparcia nie może być świadczony lub jest niewystarczający w stosunku do
potrzeb osoby. Dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze,
wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i
formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających. Po
stronie domu pomocy społecznej leży obowiązek umożliwienia i zorganizowania
pomocy mieszkańcom w dostępie do korzystania ze świadczeń zdrowotnych
przysługujących im na podstawie przepisów o świadczeniach z ubezpieczenia
zdrowotnego.
Wśród typów domów pomocy społecznej są domy przeznaczone dla osób w
podeszłym wieku. Możliwe jest również prowadzenie łączne domu pomocy
społecznej dla osób w podeszłym wieku z domem dla osób przewlekle somatycznie
chorych albo z domem dla osób niepełnosprawnych fizycznie. Dom pomocy
społecznej prowadzony w taki sposób świadczy usługi na poziomie obowiązującego
standardu dla każdego typu domu. Domy pomocy społecznej o zasięgu ponad
gminnym prowadzone są przez samorząd powiatowy, domy o zasięgu lokalnym
przez samorząd gminny, a domy o zasięgu regionalnym przez samorząd wojewódzki.
Na terenie regionu łódzkiego, w roku oceny ogółem było 56 domów pomocy
społecznej. Z ogólnej liczby zarejestrowanych domów pomocy społecznej w regionie
łódzkim - 48 jednostek było prowadzonych przez jednostkę samorządu
terytorialnego, 8 – przez podmioty niepubliczne. Rozmieszczenie placówek w
województwie obrazuje mapa nr 3.
73
Mapa nr 3.
Rok oceny.
DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ; Liczba placówek
Legenda
Największe skupisko placówek prócz stolicy województwa jest w powiatach:
kutnowskim, zgierskim, łódzkim wschodnim i sieradzkim. Organem prowadzącym
placówki w większości są jednostki samorządu terytorialnego (powiaty). Prowadzą
one 48 domów. Dla 8 placówek organem prowadzącym w roku oceny była
organizacja pozarządowa. Domów pomocy społecznej nie było w powiatach:
skierniewickim, rawskim i mieście Skierniewicach.
We wszystkich domach pomocy społecznej (źródło danych Ocena zasobów pomocy
społecznej na 2014 r.) przebywało w 2014 r. .- 6791 mieszkańców (na 6207 miejsc),
o 31 osób mniej w porównaniu do 2013 r.
W stosunku do stanu z 2013 r. liczba domów pomocy społecznej w roku oceny i w
roku po ocenie zmniejszyła się o 1 jednostkę. Liczba miejsc w roku oceny
zmniejszyła się o 26, w następnym roku planowane jest zwiększenie miejsc o 83.
74
W roku oceny zmniejszyła się liczba osób korzystających z usług domów, ale
prognozy na kolejny rok wykazują niewielki wzrost korzystających (o 1,17 % w
stosunku do korzystających w 2013 r.)
Jeśli chodzi o kadrę placówek w 2014 r. stan jej wynosił 4.198 zatrudnione osoby.
Roczny koszt utrzymania i prowadzenia placówek w łódzkim w 2014 r. wyniósł kwotę
prawie 204 mln. złotych. W następnym roku po ocenie planowany roczny koszt
domów pomocy społecznej jest wyższy o ok. 4 mln złotych w stosunku do kwoty w
2014 r.
Ośrodki wsparcia w województwie łódzkim.
Ośrodek wsparcia jest dzienną formą pomocy instytucjonalnej, w ramach której
świadczone są różne usługi dostosowane do specyficznych potrzeb osób
korzystających z tej formy pomocy, w tym usługi żywieniowe. Przy ośrodkach
wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu. W roku
oceny na terenie województwa łódzkiego funkcjonowało 116 ośrodków wsparcia z
których 77 prowadzonych było przez jednostkę samorządu terytorialnego, 39 przez
NGO. W kolejnych latach prognozuje się zwiększenie liczby placówek.
Ogółem w łódzkim z ośrodków wsparcia korzysta przeszło 8 tysięcy osób (na ok. 6
tysięcy miejsc w placówkach).
Wśród ośrodków wsparcia są środowiskowe domy samopomocy. Na terenie
naszego regionu w roku oceny było 45 placówek, z tego dla 31 organem
prowadzącym była jednostka samorządu terytorialnego, dla 14 domów – organem
prowadzącym NGO. Liczba miejsc w placówkach ogółem w 2014 r. wynosiła 1786,
a osób korzystających było 2000. Przeszło 370 osób oczekuje na miejsce w
środowiskowym domu samopomocy.
Oprócz ośrodków wsparcia, utworzonych w oparciu o ustawę o pomocy społecznej,
w poszczególnych gminach i powiatach funkcjonują zasoby instytucjonalne
działające w oparciu o inne ustawy np. ustawę o zatrudnieniu socjalnym, ustawę
z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych.
Poniżej przedstawiamy bardziej szczegółowe dane różnych zasobów
instytucjonalnych.
Przykłady:
Wśród zasobów instytucjonalnych w regionie w roku oceny były m. in:
Dzienne domy pomocy – 32 placówki,
Noclegownie, schroniska i domy dla osób bezdomnych – 21 placówek,
Mieszkania chronione – 23 placówki,
Ośrodki interwencji kryzysowej – 14 placówek,
Jednostki specjalistycznego poradnictwa – 23 jednostki,
Placówki wsparcia dziennego -104 placówek,
Placówki opiekuńczo –wychowawcze – 66 placówek,
Centra integracji społecznej – 4 placówki,
Kluby integracji społecznej – 13 klubów,
Warsztaty terapii zajęciowej – 46 placówek,
Zakłady aktywności zawodowej – 6 placówek.
75
Dodatkowymi instytucjami wsparcia są też punkty konsultacyjne, uniwersytety
trzeciego wieku, świetlice dla bezdomnych.
Tabela nr 33. Zasoby instytucjonalne pomocy społecznej w województwie łódzkim.
Ośrodki wsparcia - ogółem
Wyszczególnienie
2013r.
2014r.
prognoza na
2015r.
wzrost/spadek
w 2014r.
(2013r. =
100%)
wzrost/spadek
w 2015r.
(2013r. =
100%)
Ośrodki wsparcia ogółem
Liczba ośrodków wsparcia ogółem
129
116
120
89,92
93,02
Liczba miejsc w placówkach
ogółem
6085
5890
5986
96,80
98,37
Liczba osób korzystających
8569
8359
8452
97,55
100
443
362
4-krotny
wzrost
98,63
3,6 –
krotny
wzrost
1025
945
1023
92,20
99,80
43 367 215
42 500 501
43 279 922
98,00
99,80
102,27
106,82
105,24
103,95,44
3,8 krotny
wzrost
111,43
108,21
3,4 krotny
wzrost
106,64
118,67
119,71
118,72
Liczba osób oczekujących (wg
stanu na 31 grudnia danego roku)
Kadra placówek - liczba osób
zatrudnionych ogółem
Roczny koszt prowadzenia i
utrzymania placówek (w złotych)
Środowiskowe domy samopomocy
Liczba środowiskowych domów
samopomocy ogółem
44
45
47
ogółem
1697
1786
1891
1924
2000
2082
100
378
336
482
514
572
19 523 476
23 370 763
23 178 643
Dzienne domy pomocy
Liczba dziennych domów pomocy
ogółem
ogółem
31
32
32
103,23
103,23
1556
1905
1556
1895
1556
1905
100,00
99,48
100,00
100,00
0
0
293
289
0 x
296
x
98,64
101,02
76
12 834 614
13 335 310
14 103 717
103,90
109,89
Noclegownie, schroniska i domy dla osób bezdomnych
Liczba jednostek ogółem
21
21
21
100,00
ogółem
874
886
877
101,37
2270
2194
2177
96,65
82
83
88
101,22
105,86
3 864 478
4 090 767
3 929 882
Mieszkania chronione ogółem
Liczba mieszkań chronionych
ogółem
23
23
25
ogółem
201
227
231
210
228
241
1
12
15 x
32
32
37
1 263 375
1 291 276
1 360 868
100,00
100,34
95,90
107,32
101,69
100,00
108,70
112,94
108,57
114,93
114,76
x
100,00
115,63
102,21
107,72
Ośrodki interwencji kryzysowej
Liczba ośrodków interwencji
kryzysowej ogółem
ogółem
15
14
14
93,33
93,33
20
6311
35
6824
35
7094
175,00
108,13
175,00
112,41
32
31
31
96,88
96,88
561 005
488 775
509 223
87,12
90,77
Warsztaty terapii zajęciowej
Liczba warsztatów terapii
zajęciowej ogółem
46
1 563
46
1 604
46
1 617
100,00
102,62
100,00
103,45
589
592
598
100,51
101,53
24 691 576
24 978 348
25 456 268
101,16
103,10
(opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej na 2014 r. dla
województwa łódzkiego.)
77
W stanie zasobów instytucjonalnych pomocy społecznej analizując dane z roku
oceny i roku po ocenie i porównując je do stanu z 2013 r. zauważono następujące
tendencje:
ad. Ośrodków wsparcia ogółem:
- w 2014 r. zmniejszyła się liczba ośrodków o 13 jednostek, ale w prognozach na
2015 r. liczba jednostek może być większa o 4 jednostki w stosunku do 2014 r.,
- obniżeniu uległa liczba miejsc w placówkach (dot. 2014 r. i 2015 r.),
- liczba osób korzystających w 2014 r zmniejszyła się o 2,45 %, ale w 2015 r. może
zwiększyć się o jeden punkt procentowy w stosunku do 2014 r.,
- w kolejnych latach przybywa osób oczekujących na miejsce w ośrodku,
- w 2014 r. zmniejszyła się kadra placówek o 7,80 %, a w 2015 r. osiągnie stan
zatrudnienia niemal na takim samym poziomie jak w 2013 r.,
- od 2013 r. zauważa się corocznie zmniejszanie się rocznego kosztu prowadzenia i
utrzymania placówek. Spadek w 2014 r. w stosunku do stanu z 2013 r. wyniósł 2
punkty procentowe, w 2015 r. roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek
osiągnie prawie wartość z 2013 r.
ad. środowiskowych domów samopomocy:
- w 2014 r. liczba domów była większa niż w 2013 r. o jeden dom, ale w prognozach
na 2015 r. liczba jednostek może być większa o 3 jednostkę w stosunku do 2013 r.,
- zwiększeniu uległa liczba miejsc w placówkach (dot. 2014 r. i 2015 r.),
- liczba osób korzystających w 2014 r. zwiększyła się o 3,95 %, w 2015 r. może
osiągnąć wartość równą 108,21% stanu z 2013 r.,
- w kolejnych latach przybywa osób oczekujących na miejsce w domu,
- w 2014 r. zwiększyła się kadra placówek o 6,64 %, a w 2015 r. zwiększy się o
dodatkowe 18,67 % w stosunku do stanu z 2013 r.,
- zwiększa się roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek. W stosunku do
2013 r. wzrost wskaźnika wynosi ok. 20 - 19 %.
ad. dziennych domów pomocy:
- w 2014 r. i w 2015 r. liczba dziennych domów pomocy pozostaje na takim samym
poziomie, w stosunku do stanu z 2013 r. liczba domów zwiększyła się o 1 dom.
- liczba miejsc w placówkach (dot. 2014 r. i 2015 r.) pozostaje na tym samym
poziomie co w 2013 r.,
- liczba osób korzystających w 2014 r zmniejszyła się o 0,52 %, w 2015 r. może
osiągnąć wartość równą 100 % stanu z 2013 r.,
- kadra placówek niemal pozostaje na tym samym poziomie,
- roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek zwiększył się w 2014 r. o 3,90 %
w stosunku do wartości z 2013 r.
ad. noclegowni, schronisk, domów dla osób bezdomnych:
- w 2014 r. i w 2015 r. liczba jednostek pozostaje na poziomie stanu z 2013 r.,
- liczba miejsc w placówkach pozostaje niemal na tym samym poziomie (w. 2014 r.
przybyło 12 miejsc),
- liczba osób korzystających w 2014 r zmniejszyła się o przeszło 13 %, w 2015 r.
może osiągnąć wartość równą 95,90 % stanu z 2013 r.,
78
- kadra placówek praktycznie pozostaje na tym samym poziomie (wzrost w 2014 r.
o 1 pracownika),
- roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek zwiększył się w 2014 r. o 5,86 %
w stosunku do wartości z 2013 r.
ad. mieszkań chronionych:
- w 2014 r. w łódzkim były 23 mieszkania, tyle samo było mieszkań rok wcześniej,
w prognozach na 2015 r. liczba jednostek może być większa o 2 jednostki w
- w kolejnych latach zwiększa się liczba miejsc w mieszkaniach chronionych ,
- w kolejnych latach zwiększa się liczba osób korzystających z mieszkań
chronionych, w 2014 r wzrost o 8,57 %, w 2015 r. może osiągnąć wartość równą
114,76 % stanu z 2013 r.,
- kadra pozostaje niemal na takim samym poziomie pod względem liczebności,
- roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek niemal na tym samym poziomie
co w 2013 r.
ad. ośrodków interwencji kryzysowej:
- w 2014r. liczba jednostek zmniejszyła się o 1 jednostkę w stosunku do 2013 r.,
- zwiększeniu uległa liczba miejsc w placówkach (dot. 2014 r., 2015 r.),
- w kolejnych latach zwiększa się liczba osób korzystających z ośrodków interwencji
kryzysowej, w 2014 r. wzrost o 8,13 %, w 2015 r. może osiągnąć wartość równą
112,41 % stanu z 2013 r.,
- roczny koszt prowadzenia i utrzymania ośrodków interwencji kryzysowej ma
tendencję spadkową.
ad. warsztatów terapii zajęciowej:
- nie zmienia się liczba jednostek w kolejnych latach,
- zwiększyła się liczba miejsc w placówkach (dot. 2014 r. i 2015 r.),
- w kolejnych latach zwiększa się liczba osób korzystających z warsztatów terapii
zajęciowej, w 2014 r. wzrost o 8,13 %, w 2015 r. może osiągnąć wartość równą
112,41 % stanu z 2013 r.,
- roczny koszt prowadzenia i utrzymania placówek wzrasta o 1 - 3 %.
6.
Kadra pomocy społecznej województwa łódzkiego
Kadra – ogółem
Kadrę jednostek organizacyjnych pomocy społecznej stanowią osoby zatrudnione w
ośrodku pomocy społecznej, powiatowym centrum pomocy rodzinie na podstawie
umowy o pracę, niezależnie od obszaru wykonywanych zadań (np. pomoc
społeczna, świadczenia rodzinne, piecza zastępcza). Do kadry wliczone są też
osoby zatrudnione w ramach środków EFS. Dane obrazujące zatrudnienie dotyczą
stanu na dzień 31 grudnia danego roku.
79
Wykres nr 45. Kadra jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w województwie
łódzkim.
3973
3954
4000
3874
4500
3500
2280
2163
2500
2264
3000
rok 2013
rok oceny
1454
1500
1456
1478
2000
potrzeby - rok po
ocenie
239
233
500
234
1000
0
Liczba ogółem
pracow ników jednostki
pomocy społecznej
kadra kierow nicza ogółem
Pracow nicy socjalni ogółem
pozostali pracow nicy ogółem
W roku oceny w jednostkach pomocy społecznej (ośrodkach pomocy społecznej i
powiatowych centrach pomocy rodzinie) było 3954 pracowników. Największą
liczbowo grupę stanowili pozostali pracownicy, których w 2014 r. zatrudnionych było
ogółem 2264 osoby. Pracownicy socjalni to druga pod względem liczebności grupa
pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.. W 2014 r. ogółem w
łódzkim zatrudnionych było 1456 pracowników socjalnych. Najmniej liczebną grupą
są pracownicy wchodzący w skład kadry kierowniczej. W roku oceny kadra
kierownicza jednostek liczyła 234 osoby. Porównując stan zatrudnienia w
poszczególnych grupach pracowników w latach 2013 – 2015 zauważa się, ze w
naszym regionie kadra kierownicza i pozostali pracownicy od 2013 r. corocznie
nieznacznie się zwiększa. Zmniejszeniu ulega grupa pracowników socjalnych.
Przyjmując stan zatrudnienia w 2013 r. równy 100 % w łódzkim ogółem w
następnych latach wskaźnik obrazujący zatrudnienie wykazuje tendencje wzrostową.
W 2014 r. – wzrost o 2,07 %, w 2015 r. – wzrost o 2,56 %.
80
Mapa nr 4. OGÓŁEM PRACOWNICY JEDNOSTKI; Liczba ogółem pracowników
jednostki pomocy społecznej w woj. łódzkim w roku oceny.
Legenda
Największa liczbowo kadra pomocy społecznej w roku oceny była w mieście Łodzi
(728 osób) oraz w powiatach radomszczańskim, bełchatowskim, tomaszowskim,
zgierskim i kutnowskim. Najmniejsza w powiecie skierniewickim – 57 osób.
Wśród ogólnej liczby zatrudnionych osób w jednostkach pomocy społecznej to
pracownicy ośrodków pomocy społecznej, pracownicy powiatowych centrów pomocy
rodzinie, pracownicy 3 wyodrębnionych jednostek pomocy społecznej: Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w
Piotrkowie Trybunalskim i Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Skierniewicach.
81
Mapa nr 5.
OGÓŁEM PRACOWNICY JEDNOSTKI; Liczba ogółem pracowników
powiatowych centrów pomocy rodzinie w łódzkim.
Rok oceny
Legenda
W łódzkim w 21 powiatowych centrach pomocy rodzinie w roku oceny ogółem
zatrudnionych były 353 osoby. Jak widać z powyższej mapki najwięcej pracowników
miały: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radomsku ( 33 osoby), Powiatowe
Centrum Pomocy Rodzinie w Bełchatowie (31 osób), Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie w Kutnie (31 osób), oraz Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w
Piotrkowie Trybunalskim (27 osób). Najmniejszym pod względem liczby pracowników
było Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Skierniewicach i Pajęcznie (po 6
pracowników w każdym Centrum).
82
ośrodków pomocy społecznej w województwie łódzkim.
Rok oceny
Legenda
W łódzkim w 174 ośrodkach pomocy społecznej w roku oceny ogółem zatrudnionych
było 2693 osoby. W ujęciu powiatowym najwięcej pracowników ośrodków pomocy
społecznej było powiatach: radomszczańskim (322 osoby), zgierskim (243 osoby) i
bełchatowskim (230 osób).
W skład kadry pomocy społecznej wchodzą pracownicy 3 jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej, które realizują zadania z zakresu pomocy społecznej na
szczeblu gminnym i na szczeblu powiatowym. Są to: Miejski Ośrodek Pomocy
Społecznej w Łodzi, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Skierniewicach i Miejski
Ośrodek Pomocy Rodzinie w Piotrkowie Trybunalskim.
83
jednostki pomocy społecznej
Rok oceny
Legenda
Ogółem w trzech ww jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w roku oceny
zatrudnionych było 908 osób.
Wykres nr 46. Kadra jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w województwie
łódzkim w roku oceny.
Wyszczególnienie
Liczba ogółem pracowników
powiatowych centrów pomocy
rodzinie
rok 2013
rok oceny
332
353
potrzeby rok po ocenie
350
84
Liczba ogółem pracowników
ośrodków pomocy społecznej
2646
2693
Liczba ogółem pracowników 3
jednostek organizacyjnych
realizujących zadania z zakresu
pomocy społecznej na szczeblu
gminy i powiatu
896
908
2709
914
W łódzkim jednostki pomocy społecznej zgłaszają potrzebę zwiększenia kadry. W
stosunku do stanu z 2013 r. wzrost wskaźnika w 2015 r. planowany jest o 2,56 %.
Najwyższą potrzebę zwiększenia kadry zgłaszają powiatowe centra pomocy rodzinie.
Zatrudnienie w 2015 r. wg zgłoszonych potrzeb w ocenie zasobów pomocy
społecznej może osiągnąć poziom 105 % stanu z 2013 r.
W pozostałych jednostkach zatrudnienie winno wzrosnąć o co najmniej 2 punkty
procentowe.
Kadra kierownicza
Kadra kierownicza jednostki organizacyjnej pomocy społecznej to osoby zajmujące
stanowiska: dyrektora/kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora/kierownika
powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz zastępcy ww dyrektorów/ kierowników.
Kadra kierownicza w roku oceny w ośrodkach pomocy społecznej i powiatowych
centrach pomocy rodzinie liczyła ogółem 234 osoby (dyrektorzy, kierownicy, oraz ich
zastępcy). z tego 25 osób to kadra kierownicza 21 jednostek powiatowych, 203
osoby ośrodków pomocy społecznej, 6 osób kadra kierownicza 3 wyodrębnionych
jednostek pomocy społecznej (MOPS w Łodzi, MOPS w Skierniewicach, MOPR w
Piotrkowie Trybunalskim).
W zgłoszonych potrzebach na 2015 r. stan kadry kierowniczej zostaje prawie na
takim samym poziomie. Większe potrzeby w stosunku do zatrudnienia w 2014 r.
zgłosiły ośrodki pomocy społecznej – wzrost o 5 pracowników ogółem.
Wśród kadry kierowniczej roku oceny 84 % ogółu posiadało wykształcenie wyższe, a
94 % - specjalizację organizacji pomocy społecznej.
Pracownicy socjalni
Pracownicy socjalni to osoby, posiadające wykształcenie w zawodzie pracownika
socjalnego. Kwalifikacje pracowników socjalnych określa art. 116 i 156 ustawy o
pomocy społecznej.
W roku oceny w łódzkim ogółem było zatrudnionych 1456 pracowników socjalnych. Z
całej tej grupy profesjonalistów 65 % było zatrudnionych w ośrodkach pomocy
społecznej, 29,8 % w 3 wyodrębnionych jednostkach pomocy społecznej 5,2 % w
powiatowych centrach pomocy rodzinie. W łódzkim na 10 pracowników socjalnych 6
osób miało wykształcenie wyższe, trzech pracowników miało specjalizację I – ego
stopnia w zawodzie, a jeden specjalizację z organizacji pomocy społecznej.
85
Tabela nr 34. Zatrudnienie pracowników społecznych w jednostkach organizacyjnych
Wyszczególnienie
2013 r.
rok oceny
potrzeby rok po
ocenie
Liczba pracowników socjalnych zatrudnionych
w 174 środkach pomocy społecznej - ogółem
957
948
941
w powiatowych centrach pomocy rodzinie ogółem
85
76
79
w 3 wyodrębnionych jednostkach pomocy
społecznej (MOPS w Łodzi, MOPR w
Piotrkowie Trybunalskim, MOPS w
Skierniewicach)j - ogółem
436
432
434
W roku oceny pracownicy socjalni zatrudnieni byli we wszystkich ośrodkach pomocy
społecznej. Jednak w łódzkim są gminy, w których pracowników socjalnych jest
bardzo mało, co utrudnia prawidłowe wykonywanie pracy socjalnej i innych
czynności zawodowych związanych z pomocą osobom i rodzinom znajdującym się w
trudnej sytuacji życiowej. W łódzkim były w 2014 r. jednostki gminne, które
zatrudniały tylko 1 pracownika socjalnego. Były to OPS w następujących gminach:
Będków, Kocierzew Południowy, Kowiesy, Nowy Kawęczyn, Poświętne i Słupia.
Po dwóch pracowników socjalnych w roku oceny miały ośrodki w gminach:
Żelechlinek, Łyszkowice, Łowicz (GOPS), Wodzierady, Mniszków, Krzyżanów, Kluki,
Kiernozia, Inowłódz, Głowno (GOPS), Czerniewice, Czarnożyły, Chąśno,
Budziszewice, Brąszewice, Brójce, Bedlno.
Prognozy na następny rok po ocenie wskazują, że liczba pracowników w ośrodkach
pomocy społecznej i powiatowych centrach pomocy rodzinie zmaleje.
W 20 powiatowych centrach pomocy rodzinie byli zatrudnieni pracownicy socjalni,
jedynie w PCPR w Brzezinach nie było ani jednej osoby na stanowisku pracownika
socjalnego.
Pozostali pracownicy
Pozostali pracownicy jednostki organizacyjnej pomocy społecznej – to pracownicy
zatrudnieni w danej jednostce, wykonujący inne prace związane z zadaniami tej
jednostki. Są tu m.in. księgowi, informatycy, asystenci rodziny, koordynatorzy pieczy
zastępczej.
W 2014 r. we wszystkich jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w łódzkim
było 2264 osoby
zatrudnione w różnych innych wyżej nie wymienionych
stanowiskach. Z ogólnej liczby pozostałych osób pracujących w jednostkach
organizacyjnych pomocy społecznej w roku oceny w ośrodkach pomocy społecznej
(174 jednostkach – ogółem) pracowały 1542 osoby, w powiatowych centrach pomocy
rodzinie – 252 osoby.
86
W kadrze tej niemal 60 % to osoby legitymujące się wyższym wykształceniem, 29 %
posiadające wykształcenie średnie.
Zgłoszone potrzeby na rok po ocenie wskazują na konieczność zwiększenia tej grupy
osób o przeszło 5 % w stosunku do stanu zatrudnienia w 2013 r.
7.
Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej i innych
obszarach polityki społecznej w budżecie jednostki
samorządu terytorialnego
Ta część Oceny zasobów pomocy społecznej zawiera dane liczbowe obrazujące
ponoszone wydatki przez jednostki samorządu terytorialnego na wydatki w pomocy
społecznej i innych obszarach polityki społecznej.
Wydatki ponoszone są na zadania realizowane w ramach polityki społecznej według
podanej klasyfikacji budżetowej: dział 851 – ochrona zdrowia, dział 852 – pomoc
społeczna, dział 853 – pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej, dział 854 –
edukacyjna opieka wychowawcza. W regionie łódzkim ponoszone są coraz większe
wydatki związane z obszarem pomocy społecznej.
Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej i innych obszarach
polityki społecznej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego w roku oceny i prognoza
na rok po ocenie. Dane dla województwa łódzkiego.
Tabela nr 35.
Wyszczególnienie
Rok oceny
(w mln zł)
prognoza na rok
po ocenie
(w mln zł)
Dział 851 - ochrona zdrowia
39,4
36,8
Dział 852 - pomoc społeczna
1544
1580,7
56
89,6
30,8
30,4
Dział 853 - pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej
Dział 854 - Edukacyjna opieka wychowawcza
87
Wykres nr 47. Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej i innych obszarach polityki
społecznej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego w roku oceny. Dane dla
Rok oceny (w mln zł)
30,8
56
39,4
Dział 851 - ochrona zdrow ia
Dział 852 - pomoc społeczna
Dział 853 - pozostałe zadania
w zakresie polityki społecznej
Dział 854 - Edukacyjna opieka
w ychow aw cza
1544
Według wyszczególnionych działów na pomoc społeczną w 2014 r. wydatkowano:
1mld 544 mln złotych. Prognozy na 2015 r. przewiduje wzrost kosztów o ok. 2,4 %.w
stosunku do 2014 r.
W dziale 853 – pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej w roku oceny
wydatkowano w roku oceny w łódzkim ogółem 56 mln złotych, prognozy na następny
rok po ocenie wskazują wzrost o 60 % w stosunku do 2014 r.
W dziale 851 – ochrona zdrowia wydatkowano w łódzkim w roku oceny przeszło 39
mln złotych. Prognozy na kolejny rok wskazują spadek wartości wskaźnika o niecałe
3 punkty procentowe w stosunku do wartości w 2014 r.
Pomoc społeczna – dział 852
W dziale 852 - pomoc społeczna wydatki w roku oceny wyniosły 1 544 013 576
złotych.
W dziale tym w poszczególnych rozdziałach znajdują się środki finansowe na
wydatki: placówki opiekuńczo – wychowawcze, domy pomocy społecznej, ośrodki
wsparcia, rodziny zastępcze, przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, wspieranie
rodziny (m.in. asystenci rodziny i rodziny wspierające), świadczenia rodzinne,
świadczenia z funduszu alimentacyjnego, składki na ubezpieczenie zdrowotne
opłacane za osoby pobierające niektóre świadczenia z pomocy społecznej, niektóre
świadczenia rodzinne oraz za osoby uczestniczące w zajęciach centrum integracji
społecznej, zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i
88
rentowe, dodatki mieszkaniowe, zasiłki stałe, powiatowe centra pomocy rodzinie,
ośrodki pomocy społecznej, specjalistyczne poradnictwo, usługi opiekuńcze i
specjalistyczne usługi opiekuńcze, pomoc dla cudzoziemców, centra integracji
społecznej, usuwanie skutków klęsk żywiołowych oraz pozostała działalność.
Tabela nr 36. Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej i innych obszarach
polityki społecznej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego w Dziale 852 –
pomoc społeczna. Dana dla województwa łódzkiego w 2014 r.
wyszczególnienie
placówki opiekuńczo – wychowawcze
domy pomocy społecznej
ośrodki wsparcia
rodziny zastępcze
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
wspieranie rodziny (m.in. asystenci rodziny i rodziny
wspierające)
świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu
alimentacyjnego
rok oceny - (w mln zł)
79,6
227,9
39,6
65,4
1,6
5,9
584,2
składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane za osoby
pobierające niektóre świadczenia
7,9
zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe
dodatki mieszkaniowe
zasiłki stałe
powiatowe centra pomocy rodzinie
ośrodki pomocy społecznej
117,7
65,4
69,3
14,2
142,1
specjalistyczne poradnictwo, mieszkania chronione i ośrodki
interwencji kryzysowej
usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze
pomoc dla cudzoziemców
centra integracji społecznej
usuwanie skutków klęsk żywiołowych
pozostała działalność
2,2
31
0,3
0,007
0,01
89,7
Najwyższe wydatki w tym dziale dotyczą rozdziału 85212 świadczeń rodzinnych,
świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz składek na ubezpieczenie emerytalne
i rentowe z ubezpieczenia społecznego. W roku oceny wydatki opiewały na kwotę:
584.199.019 złotych. Prognozy uwzględniają wzrost wydatków o ok. 1,73 % w 2015
r. W drugiej kolejności pod względem wydatków to koszty domów pomocy
społecznej zawarte w rozdziale 85202. W roku oceny wynosiły 227.858.007 zł. W
następnej kolejności są wydatki związane z rozdziałem 85219 – ośrodki pomocy
społecznej – 142.130.728 zł., na kolejnej pozycji uplasowały się wydatki w rozdziale
89
85214 – zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i
rentowe – 117.712.052 zł.
Wykres nr 48. Środki finansowe na wydatki w pomocy społecznej i innych obszarach
polityki społecznej w budżecie jednostki samorządu terytorialnego w Dziale 852 –
pomoc społeczna. Dana dla województwa łódzkiego w 2014 r.
placów ki opiekuńczo – w ychow aw cze
rok oceny - (w mln zł)
0,007
domy pomocy społecznej
0,01
31
0,3
89,7
ośrodki w sparcia
79,6
2,2
rodziny zastępcze
227,9
142,1
przeciw działanie przemocy w rodzinie
w spieranie rodziny (m.in. asystenci rodziny i
rodziny w spierające)
św iadczenia rodzinne, św iadczenia z funduszu
alimentacyjnego
14,2
69,3
39,6
65,4
65,4
1,6
5,9
117,7
składki na ubezpieczenie zdrow otne opłacane za
osoby pobierające niektóre św iadczenia
zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na
ubezpieczenie emerytalne i rentow e
dodatki mieszkaniow e
zasiłki stałe
pow iatow e centra pomocy rodzinie
7,9
ośrodki pomocy społecznej
584,2
specjalistyczne poradnictw o, mieszkania chronione
i ośrodki interw encji kryzysow ej
usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi
opiekuńcze
pomoc dla cudzoziemców
centra integracji społecznej
usuw anie skutków klęsk żyw iołow ych
pozostała działalność
(źródło danych: opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej na
rok 2014 dla województwa łódzkiego).
Najniższe kwoty związane były z wydatkami na centra integracji społecznej – 6.600
złotych (wg danych zawartych w Ocenie zasobów pomocy społecznej) oraz na
usuwanie skutków klęsk żywiołowych – 12.000 złotych.
Rozdział 85201 – placówki opiekuńczo - wychowawcze, są tu wydatki poniesione na
świadczenia dla dzieci opuszczających placówki opiekuńczo – wychowawcze oraz
wydatki na dzieci znajdujące się w placówkach opiekuńczo - wychowawczy na
terenie innych powiatów. W roku oceny, w tym rozdziale środki finansowe wyniosły
przeszło 79.554.981 złotych.
Rozdział 85203 - Ośrodki wsparcia. Wydatki dotyczą m.in. środowiskowego domu
samopomocy, innych ośrodków wsparcia np. świetlice, które, zgodnie z Ustawą z
dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej są
placówkami wsparcia dziennego. Wydatki w roku oceny w regionie łódzkim wyniosły
39.642.499 złotych. .
90
Rozdział 85204 – zawarte w tym rozdziale dane obrazujące koszty ponoszone w
ramach rodzin zastępczych, ponieważ zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011
roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej od 01.01.2012 roku gminy
ponoszą częściową odpłatności za dzieci umieszczone w pieczy zastępczej. W
rozdziale tym powiatowe centra pomocy rodzinie wykazały wydatki poniesione na
dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych oraz wydatki na dzieci umieszczone w
rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów. Wydatki w tym rozdziale w roku
oceny wyniosły 65.385.130 złotych. Prognozy na 2014r. ujmują wzrost wydatków o
przeszło 10 % .
Rozdział 85206 - Wspieranie rodziny (m.in. asystenci rodziny i rodziny wspierające).
Zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej od 2012 roku w gminach zaczęły funkcjonować zespoły do spraw asysty
rodzinnej. W roku oceny wydatki na wspieranie rodziny wyniosły 5.920.130 złotych.
Prognozy na 2015 r. przewidują wzrost wydatków do kwoty ok. 8,5 mln złotych.
W dziale 853 – pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej najwyższe wydatki
w roku oceny były w rozdziale 85324 ponoszone w ramach Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W roku oceny wydatki wyniosły 22.471.507
złotych. Na drugim miejscu w tym dziale uplasowały się wydatki w rozdziale 85395
dotyczące pozostałej działalności w zakresie polityki społecznej. W roku oceny
wyniosły one kwotę: 10.351.314 zł. W rozdziale 85305 żłobki wydatki wyniosły
36.122.941 złotych. Bardzo małe wydatki ponoszono w 2014r. w rozdziale 85306 na
kluby dziecięce oraz w rozdziale 85307 - dzienni opiekunowie.
W dziale 854 – edukacyjna opieka wychowawcza w roku oceny wydatkowano
30.828.922 złote. Dotyczyły one udzielanej pomocy materialnej dla uczniów.
8.
Aktywność
projektowo
–
organizacyjnych pomocy społecznej
konkursowa
jednostek
W części tej znajdują się informacje odnoszące się do realizowanych projektów lub
programów wykonywanych przez jednostkę organizacyjną pomocy społecznej,
wykonywanych w partnerstwie z organizacja pozarządową, projektów wykonywanych
przez gminę, powiat lub miasto na prawach powiatu w zakresie pomocy i integracji
społecznej, pieczy zastępczej, opieki nad dziećmi do lat 3.
W części tej zawarte są dane odnoszące się do projektów współfinansowanych z
EFS, udziału w konkursach ogłaszanych przez MP i PS oraz udziału w konkursach
osłonowych.
Projekty współfinansowane z EFS.
W łódzkim w roku oceny realizowanych było 165 projektów, które były
współfinansowane ze środków unijnych. Ogółem projektami objęto 6,6 tysiąca osób.
W głównej mierze celami projektów była aktywizacja społeczno – zawodowa grup
zagrożonych lub wykluczonych społecznie.
Przykłady realizowanych projektów:
- „Program aktywizacji społeczno – zawodowej w gminie Rzeczyca”,
91
-‘Aktywizacja społeczno – zawodowa na terenie gminy Strzelce Wielkie”,
- „Integracja społeczna zielonym światłem dla bezrobotnych w |Gminie Nowosolan”,
- Program Rewitalizacji Społecznej Dobre reakcje” realizowany przez MOPS w
Bełchatowie w partnerstwie w ramach projektu systemowego PO KL pn.
”Rewitalizacja społeczna” Działania 1.2 „Wsparcie systemowe instytucji pomocy i
integracji społecznej”, Priorytet I „zatrudnienie i integracja społeczna”,
- „Ja, mój dom, moja ulica, moje życie – Program Rewitalizacji Społecznej na terenie
Miasta Radomsko”,
- projekt Pt. „Przełamać bariery. Uwolnić energię.” Realizowany przez PCPR od
2008 r. do 30.06.2015 r. w Opocznie.
Mapa nr 8.
PROJEKTY WSPÓŁFINANSOWANE z EFS; Liczba projektów w
Rok oceny
Legenda
Najwięcej projektów współfinansowanych z EFS w roku oceny realizowanych przez
jednostki organizacyjne pomocy społecznej było w powiecie wieluńskim (11
projektów) i radomszczańskim (13 projektów). Najmniej jednostek, które realizowały
projekty było w powiecie łowickim . Realizowały je 3 jednostki. Łączna kwota
środków EFS na projekty w roku oceny – to kwota 39,3 mln złotych.
92
Prognozy na kolejny rok wskazują na spadek realizowanych projektów o przeszło 43
% w stosunku do liczby projektów realizowanych w 2014 r. Zmniejszeniu ulegnie
liczba osób objętych projektami o ok. 60 % w stosunku do ogółu osób objętych
projektami w 2014 r. Związane jest to oczywiście z uruchomieniem nowych
programów w ramach nowego okresu programowania.
Udział w konkursach ogłaszanych przez MP i PS
W ramach konkursów ogłaszanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w
roku oceny w województwie łódzkim realizowane były 103 projekty. Objęto nimi
ogółem prawie 46 tysięcy osób.
Przykłady realizowanych programów:
- „ Program asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej”,
- Finansowane wspieranie zadań z zakresu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi do
lat 3 „Maluch”,
- Gminne programy aktywizacji społeczno – zawodowej na rzecz budownictwa
socjalnego,
- Resortowy program wspierania rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2014.,
- wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie – projekt „Nie zamykaj oczu – Reaguj”.
Udział w programach osłonowych
W ocenie zasobów pomocy społecznej na 2014 r. jednostki organizacyjne pomocy
społecznej zgłosiły, że w 2014 r. realizowały ogółem 75 projektów osłonowych.
Objęto nimi prawie 60 tysięcy mieszkańców województwa. Jednym z wiodących
programów osłonowych realizowanych w gminach był program ”Pomoc Państwa w
zakresie dożywiania”.
9. Współpraca z organizacjami pozarządowymi – zadania zlecone w
obszarze pomocy i wsparcia
Ocena zasobów pomocy społecznej zawiera dane obrazujące zlecanie organizacjom
pozarządowym realizacje zadań. Przy czym dane odnoszą się tylko do zleceń
odnoszących się do obszaru „pomoc i wsparcie”, więc wykazywane są zadania z
pomocy społecznej, reintegracji społecznej i zawodowej i niektórych usług rynku
pracy.
W regionie corocznie wzrasta liczba organizacji pozarządowych, którym zlecane są
zadania do realizacji.
W roku oceny 295 organizacjom pozarządowym z którymi współpracują ośrodek
pomocy społecznej lub powiatowe centrum pomocy rodzinie miało zlecone zadania z
obszaru pomocy wsparcia.
Najczęściej zlecanie dokonywane było w trybie działalności pożytku publicznego.
Zlecanie w trybie zamówień publicznych dotyczyło jedynie 14 organizacji.
Wśród 295 organizacji pozarządowych, którym zlecano realizacje zadań 145
współpracowało z ośrodkami pomocy społecznej, 99 z powiatowymi centrami
pomocy rodzinie, 47 organizacji współpracowało z MOPS w Łodzi, 4 organizacje
współpracowały z MOPS w Skierniewicach.
93
W 2014 r. brak współpracy z organizacjami pozarządowymi wykazało 5 jednostek
powiatowych: brzeziński, pajęczański, radomszczański, zduńskowolski, łowicki oraz
MOPR w Piotrkowie Trybunalskim.
Na poziomie jednostek gminnych brak współpracy z organizacjami pozarządowymi w roku
oceny wykazało 107 ośrodków na 174 w regionie, stanowiły one 61,5 % ogółu.
W
następnym roku sytuacja raczej nie ulegnie zmianie.
Zadania zlecane organizacjom pozarządowym związane były zaświadczeniem usług
opiekuńczych i prowadzeniem placówki pomocy społecznej.
Usługi opiekuńcze oku oceny realizowało ogółem 37 organizacji pozarządowych.
Wartość przekazywanych dotacji dla organizacji pozarządowych opiewała na kwotę
18 mln złotych.
Prowadzenie placówki pomocy społecznej zlecono ogółem 59 organizacjom
pozarządowym, wartość przekazanych dotacji wyniosła 19 mln złotych.
10. Wnioski końcowe
Na przestrzeni 11 lat (2003 – 2013) w łódzkim ubyło przeszło 84 tysięcy osób. Stan
ludności na koniec 2013r. wynosił 96,77 % stanu z 2003 r. W całej populacji
łódzkiego jest więcej kobiet niż mężczyzn, przy czym wartości liczebne obu płci w
kolejnych latach przyjmują coraz mniejsze wartości. Dodatkowo w regionie zachodzą
niekorzystne relacje w przedziałach wiekowych takich jak: wiek przedprodukcyjny,
wiek produkcyjny, wiek poprodukcyjny.
1800000
1600000
1400000
1200000
wiek przedprodukcyjny
1000000
wiek produkcyjny
800000
wiek poprodukcyjny
600000
400000
200000
0
2003
2005
2007
2009
2011
2013
2020
2030
(źródło danych GUS, STRATEG, Prognozy ludności).
Zmniejszanie się grupy przedprodukcyjnej i produkcyjnej, przy jednoczesnym
zwiększaniu się grupy w wieku poprodukcyjnym w łódzkim odnotowuje się
szczególnie po 2010r.
94
Populacja mieszkańców województwa łódzkiego w grupach ekonomicznych: wiek
przedprodukcyjny, wiek produkcyjny i wiek poprodukcyjny cechuje się następującymi
zmianami:
Wiek przedprodukcyjny w łódzkim
1. Ciągły spadek udziału
osób w wieku przedprodukcyjnym w populacji
łódzkiego,
2. Spadek udziału osób w wieku przedprodukcyjnym w populacji miast i populacji
wsi,
3. Wyższy udział dzieci i młodzieży w populacji wiejskiej niż w miejskiej,
4. W 2030r. spadek wieku przedprodukcyjnego w populacji miejskiej o 1,8
punktów w stosunku do wartości w 2013 r.,
5. W 2030r. spadek wieku przedprodukcyjnego w populacji wiejskiej
o 2,3
punktów w stosunku do wartości w 2013 r.,
6. W grupie przedprodukcyjnej przeważają mężczyźni i dotyczy do wszystkich
omawianych lat (2013, 2020,2030),
Wiek produkcyjny
1. Ciągły spadek udziału osób w wieku produkcyjnym wśród całej populacji regionu (do
2030 r. spadek może przekroczyć 2 punkty procentowe w stosunku do wartości z
2013 r.),
2. Udział osób w wieku od 18 lat do 44 lat, czyli będących w wieku tzw. mobilnym
wśród całej populacji regionu wykazuje tendencję spadkową (do 2030 r. udział osób
w wieku mobilnym może się zmniejszyć o 8 punktów procentowych w stosunku do
wartości z 2013 r.),
3. Udział osób w wieku od 45 lat do wieku emerytalnego, czyli będących w wieku tzw.
niemobilnym wśród całej populacji regionu wykazuje tendencję wzrostową (do 2030
r. udział osób w wieku niemobilnym może się zwiększyć o 5,8 punktów procentowych
w stosunku do wartości z 2013 r.),
4. W województwie łódzkim w 2030 r. osoby w wieku mobilnym i osoby będące w wieku
niemobilnym będą miały niemal taki sam udział w populacji mieszkańców będących
w wieku produkcyjnym,
5. Spadek udziału osób w wieku produkcyjnym wśród mieszkańców miast łódzkiego ( w
2030r. udział wieku produkcyjnego wśród ludności miast może spaść o przeszło 3
punkty procentowe (w 2013r . osoby w wieku produkcyjnym w miastach stanowiły 63
%, w 2030 – 59,5 %),
6. Udział osób w wieku produkcyjnym wśród mieszkańców wsi w łódzkim do 2030r.
będzie utrzymać się na tym samym poziomie (w 2013 r. udział osób w wieku
produkcyjnym wśród populacji wiejskiej w łódzkim wynosił 62,4 %, w 2030 r.
prognozuje się, że udział tej grupy wiekowej w populacji wsi też wyniesie 62,4 %.),
7. Udział mężczyzn w wieku produkcyjnym wśród wszystkich mężczyzn w łódzkim
wykazuje tendencje spadkową (w 2030r. spadek o 3,8 % w stosunku do 2013 r.),
8. Udział kobiet będących w wieku produkcyjnym wśród wszystkich kobiet
województwa łódzkiego utrzymuje się niemal na tym samym poziomie (w 2013r.
kobiety w wieku produkcyjnym stanowiły 56,9 % wszystkich mieszkanek
województwa, w 2030 r. będą stanowiły 56,4 %.),
9. Spadek udziału mężczyzn w wieku produkcyjnym wśród populacji męskiej będącej w
wieku produkcyjnym w łódzkim, przy czym większy spadek będzie w miastach, a
95
mniejszy na obszarach wiejskich (udział mężczyzn w wieku produkcyjnym wśród
wszystkich mężczyzn miast w łódzkim w 2013r. wynosił 69,7 %, w 2030 r.
prognozuje się na poziomie 64,9 %, na obszarach wiejskich odpowiednio: 68,4 %,
66,1 %),
10. Spadek udziału kobiet będących w wieku produkcyjnym wśród wszystkich kobiet
miast łódzkiego (w 2013r. udział kobiet w wieku produkcyjnym wśród populacji
kobiet miast wynosił 57,2 %, w 2030r. – 54,9 %),
11. Wzrost udziału kobiet będących w wieku produkcyjnym wśród wszystkich kobietmieszkanek obszarów wiejskich łódzkiego (w 2013r. udział
kobiet w wieku
produkcyjnym wśród populacji kobiet wsi wynosił 56,5 %, w 2030r. – 58,8 %),
12. Według prognoz w 2030 r. w miastach regionu łódzkiego udział osób w wieku
mobilnym będzie mniejszy od udziału osób w wieku niemobilnym.
Wiek poprodukcyjny
1. W łódzkim udział osób w wieku poprodukcyjnym w populacji regionu wykazuje
tendencję wzrostową (w 2013 r. udział wieku poprodukcyjnym wynosił 20,3 %, w
2030 r. wzrośnie do 24,2 %, czyli wzrośnie prawie o 4 punkty),
2. Udział osób w wieku poprodukcyjnym jest wyższy w populacji miast niż na wsiach,
według prognoz GUS tendencja ta utrzymywać się będzie w kolejnych latach,
3. W populacji regionu udział osób w wieku 80 lat i więcej w kolejnych latach będzie
coraz liczniejszy, przy czym udział ich będzie większy w miastach niż na obszarach
wiejskich. Udział osób w wieku 80 + w miastach w 2030r. może zwiększyć się o
przeszło 3 punkty procentowe w stosunku do wskaźnika z 2013 r. Na wsiach udział
tej grupy osób w populacji wsi zwiększy się o niecały 1 punkt procentowy,
4. W populacji wieku poprodukcyjnego jest więcej kobiet i według prognoz GUS
tendencja ta będzie się utrzymywać, przy czym seniorki w populacji miast będą coraz
liczniejsze. W 2030 r. co trzecia mieszkanka miasta będzie w wieku poprodukcyjnym.
W stosunku do 2013 r. udział seniorek w populacji żeńskiej miast wzrośnie w 2030r.
o prawie 4 punkty procentowe. (w 2013 r. udział kobiet w wieku poprodukcyjnym
wśród mieszkanek miast wynosił 28,6% w 2030 r. zwiększy się do 32,5 %.),
5. Na obszarach wiejskich udział kobiet w wieku poprodukcyjnym wśród wszystkich
mieszkanek wsi niemal pozostaje na takim samie poziomie ( w 2013 r. udział kobiet
w wieku poprodukcyjnym w populacji kobiet wiejskich wynosił 25 %, w 2020 r. – 25,1
%, w 2030 r. – 24,9 %).
Zmiany w populacji pod kątem liczbowym, płciowym i zmian w poszczególnych
grupach ekonomicznych jest głównym wyznacznikiem kierunku kształtowania
polityki społecznej regionu i rozwoju usług społecznych na poziomie lokalnym.
Na podstawie zbiorczego materiału ujętego w Ocenie zasobów pomocy społecznej
na 2014 r. dla województwa łódzkiego w obszarze polityki społecznej w naszym
regionie zachodzą następujące trendy:
1) Nie zmieniają się w województwie łódzkim główne problemy społeczne wśród
których jest ubóstwo i bezrobocie. W okresie 2010 – 2012 w regionie łódzkim
wzrósł udział osób żyjących w gospodarstwach o wydatkach poniżej minimum
egzystencji o 1,8 punktu procentowego. W 2013 r. wzrosła wartość wskaźnika
96
obrazującego udział osób w regionie zagrożonych ubóstwem ustawowym, w
stosunku do 2012 r. (wartość wskaźnika wzrosła o 4 punkty procentowe).
2) W łódzkim od 2012 r. wzrasta liczba rodzin, którym przyznano pomocy z
powodu bezrobocia, bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych,
alkoholizmu, narkomani, sieroctwa.
Biorąc pod uwagę dane za 2012r. i przyjmując je jako wartość równą 100 %,
zauważa się, że w 2014r. nastąpił wzrost liczby rodzin, którym przyznano pomoc
z powodu:
bezrobocia - wzrost o 0,82 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 1,79 % w stosunku
do 2012 r.,
bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych – wzrost o 4,98 %,
prognoza na 2015 r. wzrost o 5,03 % w stosunku do 2012 r.,
alkoholizmu - wzrost o 3,25 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 8,87 % w stosunku
do 2012 r.,
narkomanii – wzrost o 37,57%, prognoza na 2015 r. wzrost o 56,91 % w stosunku
do 2012 r.,
sieroctwa – wzrost o 40,40 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 51,52 % w stosunku
do 2012 r.,
przemocy w rodzinie - wzrost o 61,34 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 85,18 %
w stosunku do 2012 r.
3) Jednym z niepokojących tendencji utrzymujących się w strukturze osób
systemie świadczeń. Dane zbiorcze zawarte w Ocenie zasobów pomocy
społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego wskazują na zwiększanie
się udziału osób długotrwale korzystających ze świadczeń w całej grupie
osób, którym przyznawane są świadczenia w danym roku. W 2013 r. udział
długotrwale korzystających wynosił 51,08 %, w roku oceny wzrósł o prawie 2
punkty procentowe (przyjmując wartość 52,96 %), prognozy na kolejny rok
wskazują na podwyższenie wskaźnik a o ok. 0,2 punktu procentowego
4) Największą grupą wśród świadczeniobiorców ogółem są osoby, którym
przyznano świadczenie pieniężne. W 2013 r. stanowili
62,8% ogółu
świadczeniobiorców, w 2014 r. wartość wskaźnika zmniejszyła się o półtora
punktu procentowego i wyniosła 61,3 %. Prognozy na następny rok wskazują,
że grupa osób i rodzi objętych pomocą pieniężną znów wzrośnie o ok. 1 punkt
procentowy.
5) Wzrastają wydatki na politykę społeczną. Budżet polityki społecznej w łódzkim
w Ocenie zasobów pomocy społecznej na 2013r. został określony na kwotę
1.640 mln złotych. W 2014 roku wyniósł 1.671 mln złotych. W następnym roku
zgłoszone potrzeby opiewają na kwotę: 1.738 mln. złotych.
W dziale 852 - pomoc społeczna wydatki w roku oceny wyniosły 1 544 013
576 złotych.
Najwyższe wydatki w tym dziale dotyczą rozdziału 85212 świadczeń
rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz składek na
97
ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego. W roku
oceny wydatki opiewały na kwotę: 584.199.019 złotych. Prognozy
uwzględniają wzrost wydatków o ok. 1,73 % w 2015 r. W drugiej kolejności
pod względem wydatków to koszty domów pomocy społecznej zawarte w
rozdziale 85202. W roku oceny wynosiły 227.858.007 zł. W następnej
kolejności są wydatki związane z rozdziałem 85219 – ośrodki pomocy
społecznej – 142.130.728 zł., na kolejnej pozycji uplasowały się wydatki w
rozdziale 85214 – zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe – 117.712.052 zł.
6) W łódzkim wzrasta kadra jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. W
roku oceny w jednostkach pomocy społecznej było 3954 pracowników.
Największą liczbowo grupę stanowili pozostali pracownicy, których w 2014 r.
zatrudnionych było ogółem 2264 osoby. Pracownicy socjalni to druga pod
względem liczebności grupa pracowników jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej.. W 2014 r. ogółem w łódzkim zatrudnionych było 1456
pracowników socjalnych. Najmniej liczebną grupą są pracownicy wchodzący w
skład kadry kierowniczej. W roku oceny kadra kierownicza jednostek liczyła
234 osoby. Porównując stan zatrudnienia w poszczególnych grupach
pracowników w latach 2013 – 2015 zauważa się, ze w naszym regionie kadra
kierownicza i pozostali pracownicy od 2013 r. corocznie nieznacznie się
zwiększa. Zmniejszeniu ulega grupa pracowników socjalnych.
Przyjmując stan zatrudnienia w 2013 r. równy 100 % w łódzkim ogółem w
następnych latach wskaźnik obrazujący zatrudnienie wykazuje tendencje
wzrostową. W 2014 r. – wzrost o 2,07 %, w 2015 r. – wzrost o 2,56 %.
7) W łódzkim w strukturach jednostek pomocy społecznej w kolejnych latach
zmniejsza się liczba pracowników socjalnych, przy jednoczesnym wzroście
liczbowym pozostałych pracowników, co skutkować będzie na jakość
wykonywanej pracy socjalnej, kontakt z klientem w jego środowisku
zamieszkania. Dodatkowo w łódzkim nadal są ośrodki pomocy społecznej,
które zatrudniają mniej niż 3 pracowników socjalnych. W 2014 r. w łódzkim
w 6 gminach był zatrudniony tylko jeden pracownik socjalny w każdej z gmin
oraz 17 gmin zatrudniających tylko po 2 pracowników socjalnych. Prognozy
zawarte w przesłanym materiale Oceny zasobów pomocy społecznej przez
jednostki gminne i powiatowe wskazują na kolejne zmniejszanie się kadry
pracowników socjalnych.
Jednostki gminne i powiatowe celem łagodzenia oraz rozwiązywania trudnych
sytuacji
życiowych
swych
mieszkańców
planują
głównie
kontynuację
dotychczasowych swych zadań. W ocenie zasobów pomocy społecznej na 2014 r.
zwracają uwagę też na nowe potrzeby.
Ośrodki pomocy społecznej realizując ustawę o pomocy społecznej wspierają osoby i
rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i
umożliwiają im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Podejmowane działania mają na celu umożliwienie osobom i rodzinom
przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać,
wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
98
Na szczeblu lokalnym kontynuowane będą działania m.in.:
- rozwój pracy socjalnej i wsparcia dla osób i rodzin
Praca socjalna świadczona przez pracowników socjalnych ośrodków pomocy
społecznej w głównej części będzie nakierowana na aktywizację zawodową,
społeczną i edukacyjną klientów pomocy. Szczególną uwagę należy zwrócić na
działania ukierunkowane na ochronę i polepszenie warunków życia najsłabszych
mieszkańców gmin oraz podejmowanie działań na rzecz zmiany postaw klientów,
współuczestnictwa w rozwiązywaniu swoich trudnych sytuacji życiowych.
Zmiany ustawowe umożliwiają służbom pomocy społecznej realizację nowych zadań,
do których należy m.in. aktywizacja społeczności lokalnych na rzecz walki z
istniejącymi w środowisku lokalnym poprzez realizację wspólnych programów w
partnerstwie np. z organizacji pozarządowymi.
Istotne jest na szczeblu lokalnym podejmowanie działań promocyjnych związanych z
rozwojem podmiotów ekonomii społecznej wśród których są spółdzielnie socjalne.
- kontynuacja udzielania pomocy pieniężnej i niepieniężna
Corocznie świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są ok. 140 tysiącom
mieszkańców województwa. Wśród tej grupy, długotrwale korzystające z pomocy
stanowią przeszło 51 % wszystkich osób, którym przyznano świadczenie w danym
roku.
Wśród świadczeń pieniężnych są:
- Zasiłki stałe.
Na przestrzeni lat w regionie przybywa osób, dla których głównym źródłem
utrzymania są zasiłki stałe. W 2012 r. pomocą w formie zasiłku stałego były objęte
15 494 osoby, w 2013 r. zasiłków stałych udzielono 15 922 osobom, w roku oceny –
16 180 osób, Prognozy na 2015 r. przewidują objęcie pomocą 16 644 osób.
- zasiłki okresowe
Corocznie w łódzkim pomoc w formie zasiłku okresowego otrzymuje ok. 40 tysięcy
osób. W roku oceny pomocy tej przyznały ośrodki pomocy społecznej ogółem 39 445
mieszkańcom województwa łódzkiego. W stosunku do 2012 r. liczba
świadczeniobiorców w roku oceny wzrosła o 2 859 osób.
Pomoc niepieniężna
Pomoc niepieniężna związana jest przede wszystkim z zabezpieczeniem
podstawowych potrzeb życiowych: żywność, odzież, opał, schronienie, opieka nad
chorym. Jedną z najpowszechniejszych form pomocy niepieniężnej jest dożywiania
dzieci i młodzieży z rodzin ubogich w ramach „Programu wieloletniego Pomoc
Państwa w zakresie dożywiania”.
W województwie łódzkim w roku oceny posiłkami objętych było 46 308 osób.
Największą grupę wśród tych osób stanowiły dzieci – 41 550, co stanowiło 89,73 %
99
ogółu objętych posiłkami. Osoby dorosłe to 10% grupy osób korzystających z
pomocy w formie posiłków.
- kontynuacja systemu wspierania rodzin poprzez:
pracę socjalną z rodziną niewydolną wychowawczo, usługi asystenta rodziny,
współpraca z powiatowym urzędem pracy i jednostkami robót publicznych w zakresie
przyjmowania osób szczególnie długotrwale bezrobotnych do prac interwencyjnych,
prac społecznie użytecznych.
Nowe uregulowania prawne wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, nakładają na samorządy gminne obowiązek zatrudnienia
asystenta rodziny, który zajmować ma się rodzinami znajdującymi się w kryzysie,
bezradnymi w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Kontynuowanie zatrudnienia i
rozwijanie form pracy asystentów rodziny ma na celu umożliwienia powrotu dzieci z
pieczy zastępczej do rodziny biologicznej oraz zapobieganie odbieraniu dzieci z
rodzin do pieczy zastępczej. Z uwagi na ograniczone możliwości finansowe
samorządów gminnych jednostki pomocy społecznej planują pozyskiwać środki na
zatrudnienie asystenta z zewnątrz, biorąc udział w konkursie MP i PS.
- rozwój w środowisku gminnym różnych programów wsparcia dla klientów
pomocy społecznej
Ze względu na wzrost osób i rodzin, które mają problemy z uzależnieniami (alkohol,
narkomania), przemocą w rodzinie
konieczne jest podejmowania działań
przeciwdziałających niekorzystnym zjawiskom społecznym :
- powoływanie i kontynuowanie funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych,
- prowadzenie szkoleń dla ofiar i sprawców przemocy,
- prowadzenie grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,
- prowadzenie nieodpłatnego poradnictwa dla klientów pomocy społecznej.
- działania na rzecz seniorów
W związku ze starzeniem się społeczeństwa zachodzi konieczność zwrócenia
szczególnej uwagi na potrzeby osób starszych, niepełnosprawnych, które nie są w
stanie samodzielnie zaspokoić własnych potrzeb życiowych. Dlatego też istotny jest
rozwój zasobów pomocy społecznej: ośrodków wsparcia, klubów seniora, do których
będzie łatwy dostęp i oferowane różne formy pomocy.
Ośrodki pomocy społecznej widzą potrzebę podjęcia szerszych działania mające na
celu umożliwienie seniorom prawidłowe funkcjonowanie w środowisku lokalnym. W
tym zakresie konieczne jest rozwijanie nowych form wsparcia: tworzenie klubów
seniora, ośrodków wsparcia dla osób będących w wieku poprodukcyjnym,
organizacja punktów wsparcia psychologicznego, prawnego, wspierania rozwoju
wolontariatu
i samopomocy wśród seniorów. Podejmowanie działań
podtrzymujących sprawność społeczną osób starszych dla gmin wiąże się z
pomniejszeniem kosztów ponoszonych z budżetu samorządu w związku z pobytem
mieszkańca w domu pomocy społecznej.
100
Miejski |Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi zgłosił potrzebę utworzenia środka
wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi w formie środowiskowego domu
samopomocy dla osób z chorobą Alzheimera, z uwagi na niewystarczającą liczbę
miejsc w istniejącej placówce. Oczekujących na umieszczenie w domu jest 272
mieszkańców Łodzi.
- działania skierowane na zapewnienie opieki i wychowania dzieciom
całkowicie lub częściowo pozbawionych opieki rodziców poprzez
organizowanie opieki w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczowychowawczych na terenie innych powiatów
Zapewnienie pieczy zastępczej w przypadku niemożliwości zapewnienia opieki i
wychowania przez rodziców jest zadaniem własnym powiatu. Najlepszym
rozwiązaniem jest zapewnienie dla dzieci rodzinnej pieczy zastępczej. Jednak ze
względu na zbyt małą liczbę rodzin zawodowych piecza zastępcza często
sprawowana jest instytucjonalnie. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej, należy dążyć do rozwoju rodzinnych form opieki zastępczej, w
tym celu jednostki powiatowe planują prowadzić kampanie promocyjno informacyjne oraz bezpłatne szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze.
W ramach pomocy dla osób usamodzielnianych powiaty widzą
zabezpieczenia środków na zwiększenie pomocy na zagospodarowanie.
potrzebę
- prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej,
W obliczu wydłużania długości życia oraz starzenia się społeczeństwa należy zwrócić
uwagę na konieczność zapewnienia pomocy osobom starszym w formie skierowania
i umieszczenia w domu pomocy społecznej oraz zapewnienia podopiecznym
właściwych warunków bytowych w funkcjonujących placówkach.
W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania domów niezbędne jest
wygospodarowanie w 2015 r. środków na bieżącą działalność domów (która
związana jest w wymogami standaryzacyjnymi usług) ale też i na inwestycje takie jak
m.in. przebudowy budynków, malowania pomieszczeń, remonty dachów, remont
węzła cieplnego, remont ciągów komunikacyjnych.
realizowanie
zadań
niepełnosprawnych
z
zakresu
rehabilitacji
społecznej
osób
W łódzkim obserwujemy ciągły wzrost zapotrzebowania na rehabilitację społeczną
oraz zawodową osób niepełnosprawnych, co wiąże się ze wzrostem nakładów
finansowych na realizację tych usług. Powoduje to konieczność zabezpieczenia w
latach następnych znacznie większych środków finansowych w stosunku do lat
ubiegłych. Jednostki powiatowe zgłaszają potrzebę zwiększenia środków
finansowych pochodzących z PFRON na rehabilitację osób niepełnosprawnych.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi podkreśla, że niewystarczające środki
finansowe
w 2014 r.
przyczyniły się, że dofinansowania do turnusów
rehabilitacyjnych udzielono 36 % wnioskodawców, a dofinansowanie do zaopatrzenia
w przedmioty ortopedyczne uzyskało tylko 74 % uprawnionych osób.
101
Na szczeblu samorządu województwa łódzkiego zadania ustawowe w 2014 r.
były realizowane przez Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi,
zadania z zakresu pomocy społecznej oraz z zakresu pomocy społecznej –
polityki prorodzinnej.
Zadania z zakresu pomocy społecznej
Zadania ustawowe były realizowane przez Regionalne Centrum Polityki Społecznej
w Łodzi, w następujący sposób:
I. Sporządzanie Oceny zasobów pomocy społecznej we współpracy
z gminami i powiatami
Corocznie RCPS sporządzał diagnozę potrzeb pomocy społecznej województwa
łódzkiego. Od 2012 r. sporządzana jest Ocena zasobów pomocy społecznej.
Podstawą prawną jest art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 18 marca 2011 roku
o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Na podstawie art. 16 ust.
1 znowelizowanej ustawy o pomocy społecznej: „Gmina, powiat i samorząd
województwa przygotowują ocenę zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę
lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej”. Zasoby te obejmują w szczególności
infrastrukturę, kadrę, organizacje pozarządowe i nakłady finansowe na zadania
pomocy społecznej bez względu na podmiot je finansujący i realizujący. Ponadto
ocena powinna objąć też osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej, rodzaje
ich problemów oraz ich rozkład ilościowy. Tak skonstruowaną ocenę zasobów organ
wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego przedstawia, co roku do 30 kwietnia.
odpowiednio radzie gminy, radzie powiatu, a do 30 czerwca sejmikowi województwa
W 2014 r. wszystkie jednostki województwa łódzkiego po raz trzeci skorzystały
z przygotowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, projektu
1.16 „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji”, instrumentu umożliwiającego analizę
zasobów pomocy społecznej.
Ponadto na podstawie Oceny wskazano wskaźniki dotyczące obszarów ubóstwa pod
kątem przygotowania diagnozy do Regionalnego Programu Operacyjnego.
W ramach podpisanego porozumienia z Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
Wydział ds. pomocy i integracji społecznej wspierał merytorycznie w zakresie
wypracowywania metodologii badawczej oraz narzędzi badawczych, realizację 4
badań:
1)
2)
3)
4)
„Efektywność pomocy społecznej w gminach wiejskich”;
„Profilaktyka instytucjonalna”;
„Współpraca instytucji pomocy społecznej z innymi instytucjami na
terenie gminy, powiatu, województwa zajmującymi się pomocą i
wsparciem rodzin i jej wpływ na skuteczność działań pomocy społecznej”;
„Kontrakt socjalny w praktyce”,
W ramach porozumienia przekazano informację o planowanych badaniach do
jednostek objętych badaniami w woj. łódzkim, w tym na stronie internetowej RCPS,
102
udostępniano Wykonawcy informacje niezbędne dla realizacji badań, wnoszono
uwagi do regionalnych raportów z 4 badań dla woj. łódzkiego – opracowanych przez
Wykonawcę;
Osiągnięte efekty:
Sporządzony przy użyciu formularza materiał umożliwia porównanie województwa
łódzkiego z innymi województwami kraju, dodatkowo umożliwia dokonywanie analiz
z zakresu pomocy społecznej w poszczególnych gminach, powiatach. Materiał
pozwalał na dalsze wykorzystanie danych przy diagnozie do RPO oraz
ogólnopolskich badań.
Wnioski:
Dzięki materiałom analitycznym możliwe jest racjonalne podejmowanie działań na
rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców naszego regionu. Strategia wskazuje
priorytety i wspólny kierunek działań dla wszystkich podmiotów (samorządów
terytorialnych, instytucji, placówek, organizacji pozarządowych i innych partnerów
społecznych) działających w obszarze polityki społecznej. Ocena zasobów pomocy
społecznej staje się podstawowym narzędziem do sporządzania diagnoz w obszarze
pomocy społecznej.
II. Wdrażanie programów służących realizacji zadań pomocy społecznej
Realizacja poddziałania 7.1.3 w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, Priorytet VII
– Promocja Integracji Społecznej, poprzez projekt systemowy „Wsparcie i
podnoszenie kwalifikacji zawodowych kadr pomocy i integracji społecznej” w ramach
priorytetu VII POKL „Promocja integracji społecznej” Kwota środków przeznaczona
na realizację projektu w roku 2014 to 3.389.805 zł Celem głównym projektu jest
zwiększenie lub nabycie wiedzy w obszarze zawodowym pracowników
i wolontariuszy realizujących zadania z zakresu pomocy i integracji społecznej przez
pracowników i wolontariuszy jednostek realizujących zadania w zakresie pomocy i
integracji społecznej, z terenu województwa łódzkiego w okresie od 1 stycznia 2014r.
do 31 grudnia 2014 r.
I. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi zleciło podmiotom zewnętrznym,
organizację szkoleń:
1. Agresja i autoagresja - metody i zasady postępowania z agresywnym klientem
pomocy społ. (dla 60 osób),
2. Negocjacje i mediacje (dla 58 osób),
3. Proces adaptacji mieszkańca w DPS (dla 45 osób),
4. Procedura przymusowego kierowania na leczenie; umieszczenie w dps bez zgody
(dla 100 osób),
5. Ochrona danych osobowych w pomocy społecznej (dla 100 osób),
6. Praca socjalna z klientem z zaburzeniami psychicznymi (dla 45 osób),
7. Praca z dzieckiem niedostosowanym społecznie 2014/2015 (w 2014 r. przeszkolono
34 osoby),
8. Zamówienia publiczne po nowelizacji 2014/2015 (w 2014 r. przeszkolono 50 osób),
9. Wypalenie zawodowe w pomocy społecznej 2013/2014 (w 2014 r. przeszkolono 89
osób).
103
II. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi zorganizowało również następujące
formy kształcenia uzupełniającego:
1. Studia podyplomowe interwencja kryzysowa dla 25 osób.
III. W ramach Platformy Współpracy Międzyinstytucjonalnej zorganizowano:
a) cykle edukacyjne w każdym z 3 powiatów (poddębicki, pabianicki, sieradzki) na które
składały się:
3 dwudniowe warsztaty dot. partnerstwa
3 trzydniowe wyjazdowe szkolenia z zakresu budowania zespołów
interdyscyplinarnych na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, oparte na
dobrych praktykach powiatu cieszyńskiego
18 jednodniowych warsztatów dot. partnerstwa
3 wizyty studyjne dla każdego z powiatów zrealizowane na terenie innych
województw
b) działania utrwalające efekty cykli edukacyjnych prowadzonych w 2013 roku
w 3 powiatach (tomaszowskim, piotrkowskim, radomszczańskim) na które składały
się:
2 szkolenia dostosowane do potrzeb współpracy dla dwóch powiatów
1 konferencję powiatową pod nazwą „Forum Partnerstwa Obywatelskiego
w Powiecie Piotrkowskim”
3 wizyty studyjne wzmacniające współpracę dla każdego z powiatów zrealizowane
na terenie innych województw
IV.
Przeprowadzono badania w zakresie polityki społecznej w regionie:
„Uwarunkowania procesu usamodzielnienia wychowanków instytucjonalnej pieczy
zastępczej w województwie łódzkim”
Oraz przeprowadzono:
1 posiedzenie zespołu ekspertów na temat opracowania modelu pracy z rodziną
zastępczą i dzieckiem w niej umieszczonym
4 posiedzenia zespołu ekspertów dotyczącego wypracowania modelu pracy z
usamodzielniającym się wychowankiem pieczy zastępczej
3 spotkania Zespołu interdyscyplinarnego dotyczące opracowania modelu pracy z
rodziną zastępczą i dzieckiem w niej umieszczonym – 25 osób
1 szkolenia dotyczące pracy z usamodzielniającym się wychowankiem pieczy
zastępczej - 16 osób
V.
Zorganizowano kampanię społeczną:
„Rodzinnej energii moc”, w ramach której:
Zlecono przygotowanie koncepcji, hasła i logo kampanii, materiałów promocyjnych
(imbryki, kubki, koszulki, gry, zegary, herbaty, opaski)
Wyemitowano w TVP ŁÓDŹ 100 spotów poświęconych kampanii z zaproszeniem na
piknik.
Zorganizowano 5 pikników rodzinnych w subregionach województwa łódzkiego;
zorganizowano uroczystą galę kończącą kampanię.
VI.
Wydano biuletyn Integracji Społecznej Województwa Łódzkiego
104
VII.
W ramach realizacji Planu działań na rzecz rozwoju, promocji i upowszechniania
ekonomii społecznej w regionie przeprowadzono:
1) 29 stycznia 2014 r. Uchwałą nr 63/14 Zarząd Województwa Łódzkiego powołał
Radę Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim
2) 21.02.2014 r. I posiedzenie rady Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie
Łódzkim na którym: podjęto Uchwały w sprawie przyjęcia Regulaminu działania Rady
Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim, przyjęcia harmonogramu
posiedzeń Rady Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim w 2014 r.,
przyjęcia rekomendacji Rady Rozwoju Ekonomii Społecznej w sprawie projektu
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego 2014-2020.
3) Uchwała nr 285/14 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 18 marca 2014 r.
w sprawie zmiany uchwały nr 63/14 z dnia 29 stycznia 2014 r. w sprawie zmian w
radzie rozwoju ekonomii społecznej w województwie łódzkim, Uchwała nr 4/2014 w
sprawie przyjęcia protokołu z I posiedzenia Rady Rozwoju Ekonomii Społecznej w
Województwie Łódzkim, Uchwała nr 688/14 Zarządu Województwa Łódzkiego w
sprawie zmiany w składzie rady
4) 13.06.2014 r. II posiedzenie rady Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie
Łódzkim - podjęcie przez członków Rady Rozwoju Ekonomii Społecznej Uchwały nr
5/2014 w sprawie przyjęcia protokołu z II posiedzenia Rady Rozwoju ekonomii
Społecznej w Województwie Łódzkim, Uchwały nr 6/2014 w sprawie powołania
Grupy Roboczej ds. aktualizacji Wieloletniego Planu Działań na Rzecz Promocji i
Upowszechniania Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim na lata 2013-2020
VIII.
Prowadzono specjalistyczne doradztwo na rzecz instytucji pomocy społecznej
w województwie łódzkim przez 3 doradców – pracowników RCPS. Zadaniem
doradców było udzielanie wsparcia merytorycznego i metodycznego związanego z
realizacją projektów dotyczących aktywizacji społeczno –zawodowej osób
wykluczonych społecznie. Z doradztwa bezpośredniego w 2014 roku skorzystało 140
instytucji pomocy i integracji społecznej.
Uczestnictwo w projekcie pozwoliło na nabycie wiedzy i umiejętności pracownikom
jednostek pomocy społecznej, które przekładają się bezpośrednio na wykonywane
przez nich zadania. Zwiększone zostały kompetencje pracowników pomocy
społecznej udzielających wsparcia szczególnie potrzebującym grupom społecznym.
Szkolenia i warsztaty przyczyniły się do niwelowania takich problemów jak: problemy
komunikacji, koordynacji i współpracy pomiędzy podmiotami pomocy społecznej
wynikające z nierównomiernego rozmieszczenia placówek infrastruktury pomocy
społecznej na terenie województwa łódzkiego. W szkoleniach wzięło udział 581 osób.
Prace związane z koordynacją
województwie łódzkim
Planu
przeciwdziałania
depopulacji
w
Województwo Łódzkie pod względem liczby mieszkańców wykazuje od lat tendencję
zmniejszania się populacji regionu. Według prognoz GUS negatywne tendencje
demograficzne będą się pogłębiać w najbliższej przyszłości. Celem przeciwdziałania
temu zjawisku na szczeblu samorządu województwa został opracowany Plan
przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim. Przedstawione działania
krótko i długookresowe ujęte w Planie stwarzają szansę podwyższenia jakości życia
mieszkańców województwa i odbudowę kapitału ludzkiego. Zarząd Województwa
Łódzkiego podjął uchwały przyjmujące do realizacji Plan Przeciwdziałania
depopulacji oraz powoła Zespół ds. jego realizacji. Merytorycznymi i operacyjnymi
105
działaniami Zespołu kieruje Zastępca Dyrektora Regionalnego Centrum Polityki
Społecznej w Łodzi. Zadaniem Zespołu zgodnie z uchwałą jest monitorowanie
realizacji Planu.
W ramach prac zorganizowano spotkania zespołu podczas którego podjęto działania
w kierunku zmodyfikowania Planu oraz poszerzenia składu Zespołu. W efekcie
Zarząd Województwa Łódzkiego podjął uchwały przyjmujące nową, poszerzoną
wersję Planu oraz poszerzającą skład Zespołu. W 2014r. monitorując Plan
przygotowano 2 opracowania monitorujące Plan.
W wyniku zrealizowanego projektu systemowego w ramach poddziałania 7.1.3
POKL, Łącznie zostało przeszkolonych 581 osób (z OPS, PCPR, domów pomocy
społecznej, placówek opiekuńczo – wychowawczych, środowiskowych domów
samopomocy, a także z RCPS i oraz przedstawicieli NGOS z terenu województwa
łódzkiego) w systemie 1 i 3 dniowych szkoleń warsztatowych. Ponadto jednostki
organizacyjne pomocy i integracji społecznej wsparcie w postaci realizowanego
doradztwa w formie bezpośredniej (w siedzibie jednostki mailowo bądź telefonicznie).
Do tej pory w platformie współpracy międzyinstytucjonalnej wzięło udział 299
podmiotów.
Raporty
badawcze
pozwalają
na
diagnozowanie
sytuacji
usamodzielnianych wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej a realizowane
kampanie społeczne przybliżają mieszkańcom województwa problemy rodzin w tym
zastępczych.
Wnioski:
Działania te pozwalają na rozwijanie nowych form wsparcia dla osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym oraz służb społecznych pracujących z tymi osobami.
Realizacja wymienionych programów wpływa również na zwiększenie aktywności
samorządów lokalnych w przygotowaniu projektów i ich realizacji na rzecz
mieszkańców.
III. Organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie konferencji,
seminariów i szkoleń zawodowych kadr pomocy społecznej
1) W 2014 r. przeprowadzono następujące szkolenia dla pracowników instytucji
pomocy społecznej z województwa łódzkiego:
-Seminarium Szkoleniowe dla dyrektorów PCPR-ów,
Część I: stres w pracy zawodowej
Część II: zmiany i przyszłość w pomocy społecznej
łącznie 28 uczestników szkolenia.
2) zorganizowano 3 dniowe seminarium szkoleniowe dla uczestników Uniwersytetów
Trzeciego Wieku i organizacji pozarządowych realizujących projekty na rzecz osób
starszych z województwa łódzkiego - celem było wzmocnienie potencjału instytucji
realizujących zadania na rzecz osób starszych wymiana doświadczeń, poruszenie
bieżących problemów dotykających osoby starsze oraz inspiracja uniwersytetów III
Wieku do poszerzania oferty. Tematyka seminarium: „Zarządzanie organizacją
pozarządową oraz radzenie sobie ze stresem”. Podczas spotkania omówione zostały
zagadnienia takie jak:
- czym jest stres, jakie są jego źródła, objawy oraz jakimi metodami można sobie
z nimi radzić w życiu codziennym,
106
- techniki poznawcze - rozpoznawanie i uwalnianie emocji w sytuacjach trudnych,
sposoby zarządzania czasem i odpowiednie planowanie zadań oraz techniki
relaksacyjne,
- komunikacja społeczna, aktywizacja społeczno – edukacyjno - kulturalna osób
starszych,
- aktywizacja społeczna osób starszych przez wolontariat,
- jak tworzyć misję i strategię organizacji pozarządowych.
W szkoleniu uczestniczyło 59 osób.
3) zorganizowano 2 dniową Międzynarodową Konferencję „Aktualne problemy
społeczne a przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu”. Poruszano następujące
zagadnienia ”Zmieniony paradygmat rozwoju UE jako podstawa nowego podejścia
do przeciwdziałaniu ubóstwu i wykluczeniu społecznemu”, „Diagnoza ubóstwa i
wykluczenia społecznego w Polsce w kontekście wyzwań (reformy) systemu pomocy
społecznej”, „Innowacje, dobra praktyka w polskiej pomocy społecznej”,
„Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu- rola Regionalnego Centrum Polityki
Społecznej w Łodzi”, „Nowy okres programowania w województwie łódzkim a
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i ubóstwu”, „Problemy ubóstwa dzieci w
UE”,
„Godność
dziecka
z
zaburzeniami
psychicznymi
a leczenie psychiatryczne”, „Wykluczenie osób z niepełnosprawnością” „Polityka
senioralna”, „Przeciwdziałanie wykluczeniu w Gminie Słupno”. W drugim dniu
Konferencji zorganizowano 4 panele dyskusyjne: 1. przeciwdziałanie wykluczeniu
społecznemu i ubóstwu – dobre praktyki, 2. Wykluczenie ze względu na wiek, 3. Rola
III
sektora
w
przeciwdziałaniu
wykluczeniu
społecznemu
osób
z niepełnosprawnościami, 4. Praca z dzieckiem z zaburzeniami psychicznymi
W konferencji wzięło udział 151 osób.
Nowy okres programowania 2014-2020 wymaga przygotowania merytorycznego
służb w zakresie przeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu. Organizacja Konferencji
uwzględniającej część wykładową i dyskusyjną pozwala na koncentrację na
najważniejszych problemach społecznych województwa. Wzmacnianie potencjału
organizacji zajmujących się osobami starszymi służy polepszeniu jakości
przygotowanych projektów i przedsięwzięć. W wyniku organizacji seminarium dla
dyrektorów pcpr i konferencji służby społeczne województwa mogły zapoznać się z
najnowszymi planami i dobrymi praktykami w pomocy społecznej oraz poznanie
obszarów działań, zmian, problemów i wyzwań, jakie stoją przed jej instytucjami
pomocy społecznej.
Wnioski:
Zgodnie z pkt 2 art. 21 ustawy o pomocy społecznej do zadań samorządu
województwa należy organizacja konferencji, seminariów, szkoleń i kształcenia.
Specyfika pracy w pomocy społecznej, wymogi ustawowe, wprowadzanie nowych
przepisów prawnych skutkują potrzebą organizowania kształcenia i szkoleń dla służb
pomocy społecznej województwa.
107
IV.
Rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz wspieranie i prowadzenie
działań na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców
województwa
1) W 2014 r., w ramach pierwszego otwartego konkursu ofert dla organizacji
pozarządowych oraz innych podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia
24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, na realizację
zadań z zakresu pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, zostało podpisanych
łącznie 26 umów, na łączną kwotę 297.500,00 zł, w tym :
z fundacjami: 9 umów, na łączną kwotę: 131.300 zł
ze stowarzyszeniami: 15 umów, na łączną kwotę: 144.700 zł
z organizacjami nie zaliczonymi do sektora finansów publicznych : 2 umowy, na
łączną kwotę: 21.500 zł.
Na otwarty konkurs ofert ogółem wpłynęły 52 oferty, z których 42 oferty uzyskały
pozytywną ocenę formalną.
W ramach 6 zadań konkursowych:
a) na realizację zadania nr 1 - Poradnictwo specjalistyczne dla osób zagrożonych
marginalizacją – 3.800 zł została podpisana 1 umowa, na łączną kwotę: 3.800 zł
Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 30 osób.
b) na realizację zadania nr 2 - Programy osłonowe i aktywizujące dla osób
dotkniętych ubóstwem, bezrobotnych, niezaradnych życiowo – 92.400 zł. zostało
podpisanych 9 umów, na łączną kwotę: 92.400 zł. Realizacja zadania objęła
zasięgiem ok. 1100 osób.
c) na realizację zadania nr 3 – Dystrybucja żywności – 62.000 zł. zostały podpisane
2 umowy, na łączną kwotę: 62.000 zł. Realizacja zadania objęła zasięgiem
ok. 60.060 osób.
d) na realizację zadania nr 4 - Działania osłonowe i aktywizujące dla dzieci
i młodzieży – 83.700 zł. zostało podpisanych 7 umów, na łączną kwotę: 83.700 zł.
Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 525 osób.
e) na realizację zadania nr 5 – Programy osłonowe i aktywizujące osoby starsze –
55.600 zł. zostało podpisanych 7 umów na łączną kwotę: 55.600 zł. Realizacja
zadania objęła zasięgiem ok. 490 osób.
Wszystkie zadania objęły swym zasięgiem ok. 62.200 osób.
2) W 2014 r., w ramach drugiego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób, zostało podpisanych
łącznie 15 umów, na łączną kwotę 313.240,00 zł, w tym :
z fundacjami: 3 umowy, na łączną kwotę: 50.100 zł
ze stowarzyszeniami: 12 umów, na łączną kwotę: 263.140 zł.
108
Na otwarty konkurs ofert ogółem wpłynęło 31 ofert, z których 24 oferty uzyskały
pozytywną ocenę formalną.
a) na realizację zadania nr 1 - Organizacja przedsięwzięć utrwalających więzi
międzypokoleniowe, wyjazdy turystyczno – krajoznawcze, edukacyjno – kulturalne
dla osób starszych – 200.000 zł. zostało podpisanych 10 umów, na łączną kwotę:
200.000 zł. Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 780 osób.
b) na realizację zadania nr 2 - Programy realizowane w placówkach wsparcia
dziennego dla dzieci i młodzieży – 113.240 zł. zostało podpisanych 5 umów, na
łączną kwotę: 113.240 zł. Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 400 osób.
Wskazane zadania objęły swym zasięgiem ok. 1.180 osób.
3) W 2014 r., w ramach czwartego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – rozwój ekonomii
społecznej, została podpisana 1 umowa z fundacją, na kwotę 150.000,00 zł.
W ramach 1 zadania konkursowego:
a) na realizację zadania nr 1 - Organizacja kompleksowego wsparcia dla rozwoju
podmiotów ekonomii społecznej poprzez szkolenia z zakresu pozyskiwania środków
finansowych, marketingu i public relations w organizacji, specjalistyczne doradztwo,
zgodne z potrzebami podmiotów ekonomii społecznej – 150.000 zł. została
podpisana 1 umowa, na łączną kwotę: 150.000 zł. Realizacja zadania objęła
zasięgiem 45 podmiotów ekonomii społecznej.
Wszystkie zadania objęły swym zasięgiem ok. 63.380 osób.
Poprzez prowadzenie stałej współpracy z organizacjami pozarządowymi i wspieranie
działań skierowanych do najbiedniejszych, będących w trudnej sytuacji życiowej
osób, w tym dzieci, RCPS objął wsparciem około 64.000 osób w województwie.
Pomoc ta kierowana była na zabezpieczenie najpilniejszych potrzeb: zapewnienie
najuboższym posiłku oraz specjalistycznych konsultacji i wsparcia w rozwiązywaniu
sytuacji kryzysowej rodziny, pomoc dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich i
patologicznych, osobom niezaradnym.
Wnioski:
Współpraca z organizacjami pozarządowymi jest niezbędnym czynnikiem w realizacji
zadań województwa samorządowego, zwłaszcza w zakresie wyrównywania poziomu
życia mieszkańców regionu. Wiele organizacji pozarządowych w województwie to
profesjonalnie działające instytucje świadczące specjalistyczne usługi i pomoc dla
swoich podopiecznych. Dzięki wspieraniu organizacji pozarządowych, wspierane są
inicjatywy lokalne prowadzone przez samorządy gmin i powiatów, które z braku
środków nie mogłyby być realizowane na tym poziomie.
109
V. Inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie polityki
społecznej, w tym pomocy społecznej
1) Publikacje wydawnicze
W 2012 r. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi wydało kolejne zeszyty
z serii „Problemy społeczne, polityka społeczna w regionie łódzkim”. Zeszyt 10,
poświęcony pomocy społecznej pt. „Diagnoza potrzeb pomocy społecznej oraz
Zeszyt 11, dotyczący problematyki osób starszych pt. „ Jesteśmy – seniorzy w
województwie łódzkim”.
2) Programy telewizyjne
1. Realizując cele strategiczne związane z upowszechnianiem działań instytucji
zajmujących się osobami starszymi oraz propagowanie aktywnych form spędzania
czasu przez osoby starsze, Samorząd Województwa Łódzkiego – Regionalne
Centrum
Polityki
Społecznej
w
Łodzi,
zrealizował
we
współpracy
z lokalną telewizją publiczną (TVP3) cykle programowe poświęcone problematyce
osób starszych „Być Seniorem”. Zostało zrealizowanych 10 programów.
2. Wspólnie z Telewizja TOYA realizowano cykl telewizyjny „Równoważnia”
mającego na celu przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom demograficznym w
województwie, ukazującym problemy ludzi młodych, starszych i możliwości
przeciwdziałania im.
3)
Wojewódzkie Obchody Dnia Pracownika Socjalnego
Zorganizowano po raz siódmy Obchody Dnia Pracownika Socjalnego pod
honorowym patronatem Marszałka województwa Łódzkiego w których mogli wziąć
udział przedstawiciele wszystkich jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w
województwie. W trakcie Obchodów wręczono nagrody najlepszym pracownikom
socjalnym i pracownikom pomocy społecznej. Obchody zorganizowano w Teatrze im
Jaracza w Łodzi, dla 400 osób. W trakcie obchodów nagrodzono laureatów konkursu
Pracownik Pomocy Społecznej Roku, Pracownik Socjalny Roku.
4) Uczestniczono w konferencjach, naradach, poświęconych problemom pomocy
społecznej w województwie i w kraju
5) Prowadzono stałą współpracę z samorządami regionu
W ciągu 2014r. zmierzano do inicjowania różnych przedsięwzięć wprowadzających
nowatorskie treści i formy w dziedzinie polityki społecznej w tym pomocy społecznej.
Dzięki tak rozumianym działaniom, poszerzono oddziaływania samorządu
województwa wspierając informacyjnie gminy i powiaty regionu i upowszechniając
rozwiązania i sposoby wdrażania przedsięwzięć z zakresu polityki społecznej.
Przykładem jest emisja programu telewizyjnego poświęconego aktywizacji osób
starszych, docierającym do całego województwa. Celem prowadzenia tych działań
jest zainspirowanie instytucji do prowadzenia nowatorskich przedsięwzięć,
dostarczania wiedzy o nowych rozwiązaniach, wyrównywania szans poszczególnych
110
samorządów w dostępie do nowych rozwiązań, integrowanie samorządów i instytucji
w regionie.
Wnioski:
Wprowadzanie nowych rozwiązań z zakresu polityki społecznej wiąże się
nieodłącznie z prowadzeniem stałej współpracy i informowania wszystkich instytucji
o podejmowanych przedsięwzięciach. Sprzyja też pozyskaniu przez Samorząd
Województwa Łódzkiego wiedzy o planach i inicjatywach na terenie gmin i powiatów
regionu.
VI. Regionalna Komisja Egzaminacyjna ds. stopni specjalizacji w zawodzie
pracownik socjalny
W 2014r. Regionalna Komisja Egzaminacyjna przygotowała dokumenty ustalające
procedurę egzaminacyjną, która została umieszczona na stronie internetowej RCPS
w oddzielnej zakładce. Zweryfikowane zostało 25 wniosków osób ubiegających się o
dopuszczenie do egzaminu I stopnia specjalizacji w zakresie pracy socjalnej.
Przygotowano zestawy pytań egzaminacyjnych i ustalono termin egzaminu o czym
powiadomiona została Centralna Komisja Egzaminacyjna oraz osoby wnioskujące o
dopuszczenie do egzaminu. Zorganizowano i przeprowadzono egzamin dla 25 osób.
Egzamin poddany kontroli przez członka Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. W
ramach kwoty, która została wpłacona za egzamin zawarto umowy z członkami
Komisji, zakupiono artykuły spożywcze, biurowe, niezbędne do organizacji i
przeprowadzenia egzaminu. Zadania były realizowane na podstawie art. 118 pkt 1c,
1 d ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.
Zadania z zakresu pomocy społecznej – polityka prorodzinna
Zadanie I. Zwiększenie skuteczności działań jednostek pomocy społecznej
województwa
1.
Konferencja „Rodzina – interwencja – wsparcie - wzmocnienie” z okazji
Wojewódzkich Obchodów Dnia Rodzicielstwa Zastępczego, zorganizowana w
Zduńskiej Woli.
Cel:
ukazanie
aktualnej
diagnozy
sytuacji
rodzicielstwa
zastępczego
w województwie łódzkim, prezentacja rozwiązań skierowanych ku powrocie dzieci do
rodzin biologicznych, doświadczenia rodzin zastępczych, w tym wymiana dobrych
praktyk.
Adresaci: Jednostki organizacyjne pomocy społecznej oraz wspierania rodziny
i systemu pieczy zastępczej, organizacje pozarządowe, rodzice zastępczy. – 120
uczestników
2. wydano broszurę „Rodzina – interwencja – wsparcie - wzmocnienie”, które służyć
będą pracownikom realizującym zadania na rzecz rodzin.
Działania edukacyjno szkoleniowe realizowane na rzecz służb społecznych
pracujących z rodziną wzmacniają umiejętności osób pracujących z rodziną, w tym
rodziną zastępczą. Wymiana doświadczeń, promocja rodzicielstwa zastępczego,
111
wzajemne wsparcie oraz rozwój wiedzy w zakresie funkcjonowania emocjonalnego
dziecka w rodzinie sprzyjają wzmacnianiu więzi oraz roli rodzicielstwa zastępczego.
Wnioski:
Poprzez organizację Konferencji umożliwiono zapoznanie się z nowymi
rozwiązaniami w pracy z rodziną, w tym również w zakresie pieczy zastępczej, co
przełożyć się powinno na skuteczniejsze wdrażanie zadań pracownikom instytucji
pomocy społecznej powiększać wiedzę dotyczącą rodziny, metod pracy i udzielania
pomocy.
Zadanie II. Zwiększenie oddziaływań skierowanych do rodzin - inspirowanie
i promowanie nowych rozwiązań
1) W 2014 r., w ramach pierwszego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – polityka prorodzinna,
zostało podpisanych łącznie 19 umów, na łączną kwotę 212.500,00 zł, w tym :
z fundacjami: 4 umów, na łączną kwotę: 45.400 zł
ze stowarzyszeniami: 13 umów, na łączną kwotę: 148.100 zł
ze spółdzielnia socjalna: 1 umowa, na łączna kwotę: 4.000 zł
z organizacją nie zaliczoną do sektora finansów publicznych: 1 umowa, na łączną
kwotę 15.000 zł
a) na realizację zadania nr 1 - Wojewódzkie obchody dnia rodzicielstwa zastępczego
– 33.000 zł
- została podpisana 1 umowa, na łączną kwotę: 33.000 zł
Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 600 osób w tym ok. 304 z rodzin
wielodzietnych.
b) na realizację zadania nr 2 - Organizacja imprez okolicznościowych na rzecz
rodziny: np. Dni Rodziny, Dnia Dziecka, Dnia Matki, Gwiazdka – 137.300 zł. zostało
podpisanych 14 umów, na łączną kwotę: 137.300 zł. Realizacja zadania objęła
zasięgiem ok. 5900 osób w tym ok. 240 z rodzin wielodzietnych.
c) na realizację zadania nr 3 – Działania integracyjne o charakterze profilaktyczno –
terapeutycznym prowadzone na rzecz rodzin – 42.200 zł. zostały podpisane
4 umowy, na łączną kwotę: 42.200 zł. Realizacja zadania objęła zasięgiem
ok. 760 osób.
Wszystkie zadania objęły swym zasięgiem ok. 7260 osób w tym ok. 544 z rodzin
wielodzietnych.
2) W 2014 r., w ramach drugiego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – polityka prorodzinna.
112
Wypoczynek letni dzieci i młodzieży z rodzin wielodzietnych, została podpisana
1 umowa, na łączną kwotę 200.000,00 zł.
a) na realizację zadania nr 1 - Organizacja 14 – dniowego wypoczynku letniego
w 2014 r. dla dzieci i młodzieży w wieku 10-18 lat z rodzin wielodzietnych – 200.000
zł. została podpisana 1 umowa, na łączną kwotę: 200.000 zł. Realizacja zadania
objęła zasięgiem 110 osób.
3) W 2014 r., w ramach trzeciego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – polityka prorodzinna,
zostało podpisanych 5 umów, na kwotę 150.000,00 zł.
a) na realizację zadania nr 1 - Weekendowe wyjazdy integracyjne dla rodzin z
dziećmi, w tym wielodzietnych – 150.000 zł. zostało podpisanych 5 umów, na łączną
kwotę: 150.000 zł. Realizacja zadania objęła zasięgiem ok. 530 osób.
4) W 2014 r., w ramach czwartego otwartego konkursu ofert dla organizacji
sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – polityka prorodzinna.
Pomoc materialna dla rodzin, została podpisana 1 umowa, na łączną kwotę
150.000,00 zł.
a) na realizację zadania nr 1 - „Jesteś z nami” – organizacja pomocy materialnej dla
rodzin z dziećmi, znajdujących się w trudnej sytuacji bytowej – 150.000 zł. została
podpisana 1 umowa, na łączną kwotę: 150.000 zł. Realizacja zadania objęła
zasięgiem 300 rodzin.
Poprzez prowadzenie stałej współpracy z organizacjami pozarządowymi i wspieranie
działań skierowanych do rodzin z dziećmi, RCPS objął wsparciem ponad 14.700
osób w województwie tym 1.339 z rodzin wielodzietnych. Pomoc dotyczyła realizacji
przedsięwzięć służących rozwojowi rodzin, propagowaniu rodziny, integracji rodzin,
ich wsparcia w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowej, wypoczynku letniego oraz
pomocy materialnej dla rodzin.
113
Wnioski:
Problemy społeczno-gospodarcze regionu w sposób bezpośredni wpływają na
kondycję gospodarstw domowych przyczyniając się do szeroko rozumianego kryzysu
rodziny. Główne problemy rodziny w kryzysie to brak bezpieczeństwa
ekonomicznego, zwiększające się bezrobocie, postępująca pauperyzacja, problemy
opiekuńczo-wychowawcze, niewystarczająca pomoc dla dzieci, pogarszający się
dostęp do edukacji, występujące uzależnienia i towarzysząca bezradność społeczna.
Wspieranie rodzin sprzyja zmniejszeniu tych negatywnych zjawisk. Wszystkie te
zadania wpływają również na świadomość mieszkańców województwa łódzkiego
dotyczącą rodzicielstwa zastępczego, poprzez promocję różnego rodzaju akcji w
gminie, powiecie, województwie, radiu lub telewizji lokalnej. Świadomość ludzi, którzy
są w kręgu zainteresowań rodzicielstwem zastępczym staje się coraz większa dzięki
możliwości uczestnictwa w zadaniach realizowanych przez RCPS.
Zadanie III. inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie polityki
prorodzinnej
1. Zorganizowano Wojewódzkie Obchody Dnia Rodzicielstwa Zastępczego –
30-31.05.2014 r. pod patronatem Marszałka Województwa Łódzkiego. Na
Wojewódzkie Obchody Rodzin Zastępczych składało się: ogłoszenie konkursu
plastycznego, konferencja oraz Wojewódzki Piknik Rodzin Zastępczych. W
uroczystych Obchodach połączonych z rozstrzygnięciem konkursu plastycznego dla
dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych oraz wręczeniem podziękowań rodzin
zastępczym, wzięli udział: przedstawiciele Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie,
organizacje pozarządowe, ośrodki adopcyjne, rodziny zastępcze oraz laureaci
konkursu wraz z opiekunami.
Na obchody złożyły się:
a. Ogłoszenie Konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych w
województwie łódzkim – marzec-maj 2014 r.
Tematy prac konkursu:
1)
Prace plastyczne: Grupa I Dzieci w wieku od 3 do 10 lat prace na temat: „Moi
przyjaciele i Ja…” Grupa II Dzieci i młodzież w wieku od 11 do 18 lat praca na temat:
„Jak pomagam innym…?” Grupa III Dzieci i młodzież w wieku od 3 do 18 lat praca na
temat: „Moi przyjaciele i Ja…” „Jak pomagam innym…?”
2)
Prace literackie Dzieci i młodzież w wieku od 7 do 18 lat opisały w dowolnej
formie literackiej, pracę na jeden z wybranych tematów: „Moi przyjaciele i Ja…”lub
„Jak pomagam innym…?” lub „Rodzinne historie i jej bohaterowie…”
Łącznie nagrodzono 43 dzieci z rodzin zastępczych województwa łódzkiego.
b. Konferencja pt. „Rodzina interwencja wsparcie wzmocnienie” zorganizowana w
Zduńskiej Woli. Uczestnicy: przedstawiciele PCPR-ów, ośrodków pomocy
społecznej, organizacji pozarządowych, ośrodków adopcyjnych, rodzice zastępczy z
c. Wojewódzki Piknik Rodzin Zastępczych 2014. Uczestniczyli w nim: przedstawiciele
powiatowych centrów pomocy rodzinie, sądów rodzinnych, poradni pedagogiczno –
psychologicznych, organizacji pozarządowych, ośrodków adopcyjno – opiekuńczych,
dzieci i młodzież z rodzin zastępczych wraz z rodzicami. Program przewidywał
114
oficjalne otwarcie połączone z rozstrzygnięciem konkursu plastycznego dla dzieci z
rodzin zastępczych (rozdanie nagród) oraz wręczeniem podziękowań rodzinom
zastępczym z województwa łódzkiego. Ponadto: gry i zabawy muzyczne.
2. Wprowadzono Program działań na rzecz rodzin wielodzietnych w
województwie łódzkim pod nazwą „Wojewódzka Karta Rodzin Wielodzietnych”.
Sejmik Województwa Łódzkiego w dniu 27 sierpnia 2013 r. uchwalił program
działań na rzecz rodzin wielodzietnych w województwie łódzkim pod nazwą
„Wojewódzka Karta Rodzin Wielodzietnych”. Uchwała dotyczy przyjęcia Programu
Działań – Systemu Ulg i Uprawnień dla Rodzin Wielodzietnych. Zasady udzielania
ulg, zasady przystąpienia do Programu oraz zasady wydawania i użytkowania
Wojewódzkiej Karty Rodzin Wielodzietnych zostaną określone zgodnie z par. 7
uchwały przez Zarząd Województwa do końca października 2013r. Do korzystania
przez rodziny wielodzietne z systemu ulg i uprawnień, konieczne będzie posiadanie
Wojewódzkiej Karty Rodzin Wielodzietnych.
Wojewódzka Karta Rodzin Wielodzietnych to element „Planu Przeciwdziałania
Depopulacji w województwie łódzkim Rodzina. Dzieci. Praca”, którego celem jest
tworzenie sprzyjających warunków do życia rodzinom, w tym rodzinom
wielodzietnym, promowanie pozytywnego wizerunku rodziny, w tym wielodzietnej
oraz wzmocnienie jej kondycji finansowej.
1.
Liczba wydanych Kart – ogółem: Na dzień 31 grudnia 2014 r. od 1 grudnia
2013 r., 1.097 wniosków rodzin wielodzietnych o wydanie 5.769 Kart.
Przy wydaniu Kart nie stosuje się kryterium dochodowego – wszyscy rodzice
(biologiczni, zastępczy) mogą uzyskać Karty. Rodzice lub opiekunowie dzieci
zamieszkałych pod wspólnym adresem na terenie województwa łódzkiego (przy
czym do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego w związku
małżeńskim), mających na utrzymaniu troje lub więcej dzieci w wieku do 18 roku
życia lub 25 roku życia w przypadku, gdy dziecko uczy się lub studiuje, lub bez
ograniczenia wieku w przypadku dzieci posiadających orzeczenie o znacznym
stopniu niepełnosprawności bądź całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej
egzystencji. Do wniosku wystarczy dołączyć potwierdzenie zameldowania rodziny lub
kserokopie dowodów osobistych i aktów urodzenia dzieci.
Do programu mogą włączać się każde instytucje i firmy, które mogłyby udzielić
zniżek, ulg i uprawnień rodzinom wielodzietnym zamieszkałym w województwie
łódzkim. Aktualnie posiadacze Wojewódzkich Kart, mogą skorzystać ze zniżek w
następujących instytucjach i firmach:
A. Zniżka dla wszystkich mieszkańców województwa:
1) Instytucje Kultury i Edukacji, podległe Samorządowi Województwa Łódzkiego,
zadeklarowały wprowadzenie następujących zniżek 50 % zniżki od wartości biletów:
- Teatr Wielki w Łodzi;
- Teatr im. Stefana Jaracza;
- Filharmonia Łódzka;
- Muzeum Sztuki
Oddziały:
 MS1 ul. Więckowskiego 36,
 MS2 ul. Ogrodowa 19 (Manufaktura),
115
Muzeum Pałac Herbsta ul. Przędzalniana 72 Łódź,
Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne;
Wojewódzka Biblioteka Publiczna;
Łódzki Dom Kultury.
Zniżki na podstawie ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182)
w oparciu o kryterium dochodowe rodziny:
- Bursa Samorządu Województwa Łódzkiego w Łodzi;
- Bursa Samorządu Województwa Łódzkiego w Łowiczu;
- Bursa Samorządu Województwa Łódzkiego w Tomaszowie Mazowieckim;
- Bursa Samorządu Województwa Łódzkiego w Sieradzu.
Oraz przedsiębiorcy:
3) Firma
PiTERN Właściciel Piotr Napierała,
Przeźmierowo
k.Poznania,
zaproponowane zniżki:
4) Firma SZUBERT MEDICAL Właściciel Andrzej Szubert, Katarzyna Szubert – Łódź,

2)
5) Firma Wioska Indiańska „TATANKA” Właściciel Jarosław Pruchniewski, Solca Mała Ozorków
oraz Uniejów,
6) Firma „Indianie Świata”, Park Edukacyjno-Rozrywkowy, Właściciel Eulalia
Białobrzeska, Parzęczew,
7) Fundacja Filmowa Se-MA-FOR z siedzibą w Łodzi
- Agencja Wydarzeń Artystycznych „PRO CINEMA” „Kino Charlie” w Łodzi
8) Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Termy Uniejów” Sp. z .o.o. z siedzibą w
Uniejowie
10) ZOO Safari Borysew 25 Poddębice
11) Sklep obuwniczy BUCIK Pabianice:
12) Zakłady Mięsne „PAMSO” S.A.
13) Szkoła języków obcych JODAR Konstantynów Łódzki
14) SuperDrob S.A.
15) INTERMEDICUS Centrum Rehabilitacji dr Anny Błaszczyk
16) INTERMEDICUS Centrum Rehabilitacji SOJCZYŃSKIEGO
17) INTERMEDICUS Centrum Rehabilitacji JANOSIKA
B. Zniżka dla wszystkich mieszkańców miasta Pabianice
W dniu 10.06.2014 r. pierwszy samorząd podpisał porozumienie z Województwem
Łódzkiem, stając się współrealizatorem Programu – tj. Miasto Pabianice. Dzięki temu
funkcjonuje jedna Karta na terenie Miasta i Województwa. Instytucje, które
wprowadził Urząd Miejski dla mieszkańców m. Pabianice, którzy posiadają
Wojewódzką Kartę: Miejski Ośrodek Kultury im. Zbigniewa Herberta w Pabianicach Sekcje artystyczne, „URWIS” Sklep z art. dziecinnymi Agnieszka Zasina, Zakład
Optyczny Jolanta Pest & Andrzej Kobyłka, YAMAHA Szkoła Muzyczna Pabianice,
Szkoła Języków Obcych DIALOG Ewa Radowicz , „PAPIRUS” Ewa Mandat, Strefa
Ruchu by Salsa Picante, Dejavu Coffeebar & Bistro, Szkoła Tańca ESKADRA, F.K.R.
„TOMI” Tomasz Chmielewski ,
PRESTO Pizzeria – Trattoria, Fundacja Arkadia
Sztuka i Golf, Zakłady Mięsne PAMSO, Pracownia Fotograficzna Miłosz Piskorski,
Firma Handlowa „BOT” Jolanta Wojtaszczyk, Stowarzyszenie Taksówkarzy HALLO
TAXI PABIANICE, Firma „Jakub Bieniak”
16 podmiotów oferujących zniżki dla mieszkańców Pabianic, którzy posiadają WKRW
116
C. Zniżki dla mieszkańców Gminy Pabianice:
1) Ludowy Klub Sportowy „Jutrzenka”,
2) Ludowy Klub Sportowy „Orzeł Piątkowisko,”
3) „PAPIRUS” Ewa Mandat
Ulgi i świadczenia wprowadzone uchwałami Rady Gminy Pabianice z dn. 7
listopada 2014 r. (obowiązują od 1 stycznia 2015 r.):
4) Jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, świadczenie przysługuje w
wysokości:
a) 1500 zł - na 3 dziecko w rodzinie,
b) 2000 zł - na 4 dziecko w rodzinie,
c) 3000 zł - na 5 i kolejne dziecko w rodzinie.
5) Dopłata do opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości 100 %
miesięcznej stawki opłaty na każdego członka rodziny wielodzietnej.
6) Dopłata do kosztów dostawy Internetu domowego, w wysokości ponoszonych
wydatków jednak nie więcej niż 50,00 zł miesięcznie na rodzinę wielodzietną.
3. Działania samorządu województwa łódzkiego na rzecz promocji działań
związanych z podejmowaniem lokalnych inicjatyw na rzecz rodzin
wielodzietnych i zastępczych:
-
nagrodzenie w roku 2014 rodziny wielodzietnej, która otrzymała 500 kartę,
poszukiwanie partnerów programu i poszerzanie katalogu ulg,
promocja
wojewódzkiej
karty
–
bilboardy,
citylighty,
spoty
w tv regionalnej, ulotki, plakaty, naklejki, wydawnictwa dot. rodziny,
Konkurs „Województwo Łódzkie Przyjazne Rodzinie” o nagrodę Marszałka
Województwa Łódzkiego. Konkurs ogłaszany w następujących kategoriach:
- samorząd przyjazny rodzinie,
- przedsiębiorca przyjazny rodzinie.
4. Uczestniczono w konferencjach, naradach i sympozjach o zasięgu
regionalnym, krajowym w zakresie polityki prorodzinnej.
W ciągu 2014 r. zmierzano do inicjowania różnych przedsięwzięć wprowadzających
nowatorskie treści i formy w dziedzinie polityki prorodzinnej. Dzięki tak rozumianym
działaniom, poszerzono oddziaływania samorządu województwa wspierając
informacyjnie gminy i powiaty regionu, oraz upowszechniając rozwiązania i sposoby
wdrażania przedsięwzięć z zakresu polityki społecznej i prorodzinnej. Przykładem
jest kontynuowanie Wojewódzkich Obchodów dnia Rodzicielstwa Zastępczego na
terenie poszczególnych powiatów oraz wprowadzenie Wojewódzkiej Karty Rodzin
wielodzietnych. Złożono 1097 wniosków o wydanie 5.769 kart rodzin wielodzietnych.
Celem prowadzenia tych działań jest zainspirowanie instytucji do prowadzenia
nowatorskich przedsięwzięć, dostarczania wiedzy o nowych rozwiązaniach,
wyrównywania szans poszczególnych samorządów w dostępie do nowych
rozwiązań, integrowanie samorządów i instytucji w regionie.
Ponadto, bardzo dobra współpraca z samorządem gminnym i powiatowym, w tym
jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, organizacjami pozarządowymi oraz
117
środowiskiem lokalnym daje możliwość promowania i inspirowania dalszych działań,
w tym konferencji, szkoleń, spotkań, narad oraz Obchodów.
Wnioski:
Wprowadzanie nowych rozwiązań z zakresu polityki prorodzinnej wiąże się
nieodłącznie z prowadzeniem stałej współpracy i informowania wszystkich instytucji o
podejmowanych przedsięwzięciach. Sprzyja też pozyskaniu przez Samorząd
Województwa Łódzkiego wiedzy o planach i inicjatywach na terenie gmin i powiatów
regionu. Zwiększenie wiedzy na temat pieczy zastępczej, jako alternatywy dla
znalezienia domu przez dzieci, które nie mają rozwiązanej sytuacji prawnej oraz
dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Wsparcie
istniejących rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka, promocja i
podniesienie wizerunku pomocy społecznej.
Rekomendacje
W związku z utrzymującymi się w łódzkim niekorzystnymi trendami demograficznymi
i nie zmieniającymi się kwestiami społecznymi związanymi z ubóstwem rodzin i
brakiem pracy, oraz w oparciu o zbiorczy materiał przesłany przez wszystkie
jednostki pomocy społecznej ( w tym: ośrodki pomocy społecznej, miejskie ośrodki
pomocy społecznej, miejskie ośrodki pomocy rodzinie, powiatowe centra pomocy
rodzinie) wśród wielu ważnych zadań polityki społecznej regionu łódzkiego
rekomenduje się przede wszystkim następujące obszary działań:
I. Działania na rzecz klientów objętych pomocą i wsparciem instytucji pomocy
społecznej
1. W regionie łódzkim głównymi powodami korzystania z pomocy jest ubóstwo i
bezrobocie.
W 2014r. nastąpił wzrost liczby rodzin, którym przyznano pomoc z powodu
bezrobocia - wzrost o 0,82 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 1,79 % w stosunku
do 2012 r.
W okresie 2010 – 2012 w regionie łódzkim wzrósł udział osób żyjących w
gospodarstwach o wydatkach poniżej minimum egzystencji o 1,8 punktu
procentowego. W 2013 r. wzrosła wartość wskaźnika obrazującego udział osób w
regionie zagrożonych ubóstwem ustawowym, w stosunku do 2012 r. (wartość
wskaźnika wzrosła o 4 punkty procentowe). W związku z czym rekomenduje się
zwiększenie działań na rzecz przeciwdziałania niekorzystnym sytuacjom
bytowym, adresowanych do tej grupy klientów, poprzez m.in.
118





kontynuowanie różnych form zatrudnienia subsydiowanego : roboty
publiczne, prace interwencyjne, staże zawodowe,
rozwój podmiotów ekonomii społecznej,
realizacja nowych programów, których celem będzie zwiększenie
kwalifikacji zawodowych osób pozostających bez pracy,
realizacja programów, których celem jest łagodzenie niedożywiania osób i
rodzin,
realizacja programów osłonowych mających na celu łagodzenie skutków
życia rodzin w ubóstwie .
2. Analizując dane za okres 2012 – 2014 ujęte w Ocenie zasobów pomocy
społecznej, które wskazują na zwiększanie się w regionie łódzkim patologii
społecznych: alkoholizmu, narkomanii, przemocy w rodzinie oraz bezradności w
sprawach opiekuńczo – wychowawczych (wzrost liczby rodzin w 2014 r. z tytułu:
bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych – wzrost o 4,98 %,
prognoza na 2015 r. wzrost o 5,03 % w stosunku do 2012 r., alkoholizmu wzrost o 3,25 %, prognoza na 2015 r. wzrost o 8,87 % w stosunku do 2012 r.,
narkomanii – wzrost o 37,57%, prognoza na 2015 r. wzrost o 56,91 % w stosunku
do 2012 r., przemocy w rodzinie - wzrost o 61,34 %, prognoza na 2015 r. wzrost
o 85,18 % w stosunku do 2012 r.) rekomendowane są działania zmierzające do
ograniczania niekorzystnych zjawisk społecznych :
poprzez m.in.:







prowadzenie i rozwój
instytucjonalny ośrodków wparcia dla osób
dotkniętych przemocą,
rozwój sieci szkoleń skierowanych dla ofiar przemocy i osób stosujących
przemoc w rodzinie,
rozwój sieci mieszkań chronionych, ośrodków interwencji kryzysowej,
zwiększenie zatrudnienia asystentów rodziny,
rozwój sieci klubów i świetlic dla dzieci,
promocja programu „karta rodzin wielodzietnych”,
rozwój systemu pieczy zastępczej w regionie, szczególnie podejmowanie
działań promujących rodziny zastępcze.
3. Analizując wydatki finansowe na zadania z pomocy społecznej w roku oceny i
potrzeby zgłaszane przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej należy co
najmniej nie zmniejszać budżetu jednostek w zakresie wydatków:




na świadczenia pieniężne, w tym na zasiłki okresowe, zasiłki stałe, zasiłki
celowe,
na koszty utrzymania mieszkańców w placówkach całodobowych,
na usługi opiekuńcze,
zwiększyć środki na realizację zadań z zakresu rehabilitacji społecznej w
tym na dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych i do zaopatrzenia w
przedmioty ortopedyczne.
4. Jednym z niepokojących tendencji utrzymujących się w strukturze osób
119
systemie świadczeń. Dane zbiorcze zawarte w Ocenie zasobów pomocy
społecznej na 2014 r. dla województwa łódzkiego wskazują na zwiększanie się
udziału osób długotrwale korzystających ze świadczeń w całej grupie osób,
którym przyznawane są świadczenia w danym roku. W 2013 r. udział długotrwale
korzystających wynosił 51,08 %, w roku oceny wzrósł o prawie 2 punkty
procentowe (przyjmując wartość 52,96 %), prognozy na kolejny rok wskazują na
podwyższenie wskaźnika o ok. 0,2 punktu procentowego. Celem zmniejszenia
liczby osób i rodzin korzystających w sposób długotrwały z pomocy i wsparcia
rekomendowane są m.in. działania:





prowadzenie szkoleń zmierzających do aktywizacji zawodowej
długotrwałych klientów pomocy społecznej,
realizacja programów we współpracy z organizacjami trzeciego sektora,
których celem jest włączanie w życie społeczne osób wykluczonych z
niego,
podejmowanie wszelkich działań zmierzających do zmiany postaw klientów
oraz współuczestniczenia ich w rozwiązywaniu trudnych sytuacji
życiowych,
promowanie i rozwój wolontariatu, w tym samopomocy,
upowszechnianie pracy socjalnej z klientami na zasadzie kontraktów
socjalnych, podpisywanych z osobami korzystającymi z pomocy
społecznej,
5. Biorąc pod uwagę sytuację demograficzną województwa łódzkiego i prognozy dla
regionu na kolejne lata publikowane przez Główny Urząd Statystyczny w polityce
społecznej rekomenduje się działania skierowane do osób starszych, w tym:




rozwój usług opiekuńczych,
kampanie promujące wolontariat i działania wolontarystyczne na rzecz
seniorów ,
działania aktywizujące seniorów do prac na rzecz społeczności lokalnej
poprzez świadczenie usług samopomocy, drobnych usług sąsiedzkich,
działania promujące wartości społeczne starszego pokolenia, doświadczenie
zawodowe i potencjał twórczy osób w wieku poprodukcyjnym .
6. Mając na uwadze zapewnienie opieki małoletnim dzieciom, których rodzice mają
ograniczoną władzę rodzicielską lub są jej pozbawieni rekomendowane są
działania:




promujące rodzicielstwo zastępcze,
pozyskiwanie nowych rodzin zastępczych,
pozyskiwanie kandydatów do prowadzenia rodzinnych domów dziecka,
rozwój rodzin pomocowych.
II. Działania na rzecz kadry jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.
120
1. Pracownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej swe zadania
zawodowe realizują w oparciu o szereg ustaw wśród których m.in. są: ustawa z
dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawa o zatrudnieniu socjalnym,
ustawę o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej, Prawo zamówień publicznych,
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy, ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, ustawa z
dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Zmieniające się
ustawodawstwo prawne, powstawanie nowych instytucji wsparcia rodziny oraz
nowych narzędzi aktywizacji społecznej wymaga od służb społecznych ciągłego
podnoszenia swoich kompetencji. W związku z powyższym rekomenduje się
działania takie jak:




Szkolenia specjalistyczne, dokształcanie zawodowe dla pracowników
służb społecznych zmierzające do podnoszenia ich kompetencji
zawodowych i podnoszenia jakości świadczonej pracy socjalnej,
Wprowadzanie superwizji, mającej na celu podnoszenie jakości i
skuteczności działań służb socjalnych współpracujących z osobami i
rodzinami wymagającymi wsparcia,
Szkolenia dla kadry świadczącej usługi opiekuńcze nad chorym w
domu,
Promowanie wybitnych pracowników socjalnych.
2. W regionie łódzkim są ośrodki pomocy społecznej, które nie spełniają wymogu
zatrudnienia co najmniej 3 pracowników socjalnych. W 2014 r. w łódzkim 6
ośrodków pomocy społecznej zatrudnionego miało tylko jeden pracownika
socjalnego, 17 ośrodków pomocy społecznej zatrudniało tylko po 2 pracowników
socjalnych. Prognozy zawarte w przesłanym materiale Oceny zasobów pomocy
społecznej przez jednostki gminne i powiatowe wskazują na kolejne zmniejszanie
się kadry pracowników socjalnych. Dla zapewnienia dobrej jakości pracy socjalnej
prowadzonej przez pracowników socjalnych z klientami, zwłaszcza długotrwale
korzystającymi z systemu pomocy społecznej rekomendowane są działania:
 Opracowanie standardów warunków pracy pracownika socjalnego
biorąc pod uwagę pracę z klientem w poszanowaniu jego godności
osobistej i zapewnienie pracownikowi socjalnemu bezpieczeństwa
osobistego podczas wykonywania czynności zawodowych,
 Działania zmierzające do zwiększania zatrudnienia pracowników
socjalnych, zwłaszcza w gminach nie spełniających warunków art. 110
ust. 11 ustawy o pomocy społecznej,
 Odciążenie pracowników zajmujących się pracą socjalną czynnościami
sprawozdawczymi i administracyjnymi.
3. W celu zwiększenia zakresu pomocy i wsparcia dla klientów pomocy społecznej
borykających się z różnymi problemami życiowymi rekomenduje się działania
121
zmierzające do zwiększenia zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych pomocy
społecznej specjalistów m.in. psychologa, prawnika, mediatora.
III. Infrastruktura społeczna
1. W związku ze wzrostem udziału w populacji województwa łódzkiego osób
będących w wieku poprodukcyjnym rekomendowane są działania:



Przeprowadzenie diagnozy potencjału społecznego i potrzeb osób
starszych na poziomie lokalnym, w celu opracowania programów
współpracy międzypokoleniowej,
Rozwój sieci ośrodków wsparcia dla seniorów, ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów wiejskich, w których jedynym systemem
wsparcia jest tylko ośrodek pomocy społecznej,
Utworzenie nowego ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami
psychicznymi - dla osób z chorobą Alzheimera.
2. Placówki wsparcia dziennego stanowią istotne ogniwo w systemie wsparcia dla
dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. Dzieci korzystające z zajęć oferowanych w
placówkach znajdują w nich prawidłowe warunki do nauki i spędzania czasu
wolnego poza zajęciami szkolnymi. Wzrost niekorzystnych zjawisk w rodzinach
wśród których jest przemoc domowa i agresja, bezradność w sprawach
opiekuńczo wychowawczych wpływają na konieczność rozwoju placówek
wsparcia dziennego. Rekomendowane są działania , których celem jest rozwój
klubów dla dzieci, świetlic środowiskowych, ognisk wychowawczych.
3. W województwie łódzkim roku oceny 1740 dzieci nie przyjęto do przedszkola,
głównie z powodu braku wolnych miejsc. Czynnik ten stanowił 61 % wszystkich
powodów nie przyznania miejsca w przedszkolu w roku oceny, dlatego też
rekomendowane są działania zmierzające do rozwoju placówek dla dzieci w
wieku przedszkolnym.
122

Ocena zasobów pomocy społecznej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Równość kobiet i mężczyzn - streszczenie

Nowatorski pomysł na budowę dróg?

Konferencja Nauka dla Gospodarki „Odpowiedzialne Badania i

Generuj PDF - Policja Łódzka

ROLNICTWO, ENERGIA ODNAWIALNA, TURYSTYKA I

Mamy Certyfikat jakości wody ujmowanej w rejonie Ignacewa

Łódź, dn. 24.04.2014 r. INFORMACJA O WYBORZE

Łódź, dnia 2001 r - Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi