Wersja elektroniczna Orędownika.
Transkrypt
Wersja elektroniczna Orędownika.
BOJANOWO JUTROSIN MIEJSKA GÓRKA PAKOSŁAW RAWICZ ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO INWESTYCJE W OŚWIACIE NOWA PRACOWNIA GASTRONOMICZNA Została zakończona jedna z najważniejszych inwestycji realizowanych przez samorząd Powiatu Rawickiego w bieżącym roku. Dzięki niej uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu mogą zdobywać kwalifikacje zawodowe, poznawać tajniki sztuki kulinarnej, a także profesjonalnej obsługi restauracyjnej podczas zajęć w nowej szkolnej pracowni gastronomicznej, wyposażonej w nowoczesny sprzęt, niezbędny w pracy każdego kucharza, cukiernika lub baristy. zaproszenie Świąteczny koncert kolęd w aranżacji 1 mln 478 tys. zł tyle wynosi tegoroczna wartość wydatków z bu- Julia Sawicka Project dżetu powiatowego w szkołach prowadzonych przez Organizatorem wydarzenia jest Powiat Rawicki oraz Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Rawiczu. 27 grudnia 2015 r., godz. 15.00, kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Rawiczu na: remont dachu sali sportowej, zakup sprzętu do Powiat Rawicki. Kwota została przeznaczona m.in. EEG Biofeedback, sprzętu do sali polisensorycznej w Zespole Szkół im. Jana Pawła II, modernizację pracowni gastronomicznej w Zespole Szkół Zawodowych, remont dachu i poddasza I Liceum Ogólnokształcącego, rozbudowę instalacji energetycznej, wykonanie projektów zagospodarowania oraz zakup sprzętu i pomocy dydaktycznych we wszystkich placówkach. Dwumiesięcznik XII 2015 nr 6 (49) ISSN 1898-7397 Egzemplarz bezpłatny 2 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) Z OKAZJI ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA SKŁADAMY MIESZKAŃCOM POWIATU RAWICKIEGO ŻYCZENIA ZDROWIA, SPOKOJU I WSZELKIEJ POMYŚLNOŚCI, ABY PRZY PAŃSTWA ŚWIĄTECZNYCH STOŁACH NIE ZABRAKŁO CIEPŁA, RODZINNEJ ATMOSFERY, A NOWY ROK NIECH PRZYNIESIE SZCZĘŚCIE ORAZ DOBROBYT! Ireneusz Młynek Jacek Gwizdek Adam Sperzyński Przewodniczący Wicestarosta Starosta Rady Powiatu Rawickiego Rawicki 3 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO NOWA JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Młodzi adepci sztuki kulinarnej z Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu mają już możliwość doskonalenia swoich umiejętności i kwalifikacji zawodowych w nowej, kompleksowo wyremontowanej pracowni gastronomicznej oraz sali obsługi konsumenta. Tym samym została zrealizowana jedna z najważniejszych inwestycji Powiatu Rawickiego zaplanowanych na 2015 rok. Pierwszy etap modernizacji pracowni, zrealizowany w okresie wakacyjnym, obejmował pełen zakres robót budowlanych. Prace rozbiórkowe, a następnie instalacyjne prowadzono na dwóch kondygnacjach budynku dydaktycznego sąsiadującego z salą sportową. W trakcie remontu położono nowy strop, posadzki, tynki na ścianach, następnie okładziny z płyt ceramicznych, osadzono drzwi i okna. Wykonano również instalację wodno-kanalizacyjną i elektryczną, dostosowaną do specyfiki lokalu, a także system wentylacyjny odpowiadający wymogom sanitarnym. Późniejszy etap prac był związany z remontem zaplecza - powierzchni magazynowej i szatni. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ponad 640 tys. zł. Gospodarzami nowego obiektu są nauczyciele przedmiotów zawodowych oraz uczniowie kształcący się w zawodach technik żywienia i usług gastronomicznych, kucharz, cukiernik. Pracownia została wyposażona w nowoczesny, funkcjonalny sprzęt, zgodny z obowiązującymi standardami, m.in. szafy magazynowe i stoły produkcyjne ze stali nierdzewnej. W trakcie zajęć praktycznych będą również wykorzystywane profesjonalne urządzenia, jakie znajdują się w restaura- cjach i kuchniach hotelowych: kuchenki z programatorami (6 stanowisk), chłodziarko-zamrażarki, zmywarka, piec konwekcyjny do wypieku ciast, pieczywa, czy potraw mięsnych. Umiejętność ich obsługi będzie dużym ułatwieniem dla uczniów, których czekają praktyki i staże w lokalach gastronomicznych. Z kolei salę obsługi konsumenta wyposażono w stoliki restauracyjne i barek kawowy z ekspresem. W pracowni nie tylko odbywają się lekcje z przedmiotów zawodowych, będą w niej także przeprowadzane konkursy gastronomiczne i egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Pierwsze - doskonałe pod względem estetycznym i smakowym - efekty kulinarnych zmagań uczniów zostały zaprezentowane podczas uroczystego otwarcia pracowni w dniu 23 listopada br., którego dokonali wspólnie Starosta Rawicki Adam Sperzyński oraz Dyrektor Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu Krzysztof Jarosz. W spotkaniu inauguracyjnym uczestniczyli członkowie Zarządu i Rady Powiatu, dyrektorzy rawickich szkół ponadgimnazjalnych, a także przedstawiciele wykonawcy inwestycji, czyli firmy Łukasik Group z Grodziska Wielkopolskiego. POWIAT 4 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) POWIATOWA RADA DZIAŁALNOŚCI POŻYTKU PUBLICZNEGO Na wniosek liderów lokalnych organizacji pozarządowych Zarząd Powiatu Rawickiego powołał Powiatową Radę Działalności Pożytku Publicznego. Jej członkowie będą konsultować i opiniować m.in. programy współpracy samorządu ze stowarzyszeniami. Rady Działalności Pożytku Publicznego funkcjonują w całej Polsce, na szczeblu ministerialnym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. W ich skład wchodzą reprezentanci organizacji pozarządowych oraz administracji publicznej. Pięcioro członków nowej Powiatowej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Rawiczu wybrano z grona osób rekomendowanych przez miejscowe organizacje i stowarzyszenia. W radzie zasiądą: Anna Hejducka Prezes Stowarzyszenia Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w Miejskiej Górce, Barbara Bogacka-Gancarczyk - Prezes Stowarzyszenia Uniwersytet Drugiego Wieku w Miejskiej Górce, Wacław Szymczak Prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Rawiczu, Ryszard Kapłon - Prezes Rawickiego Klubu Sportowego „BOCK” w Rawiczu i Krzysztof Ziętek - Komendant Hufca ZHP Rawicz. W dyskusjach będą uczestniczyć także przedstawiciele Rady Powiatu: Radny Sławomir Gwizdek i Radny Krzysztof Synoracki, a także Zarządu Powiatu: Zdzisław Maćkowiak i Józef Niemczynowski. Podczas pierwszego posiedzenia rady, które odbyło się 5 listopada br. w Starostwie Powiatowym w Rawiczu, Starosta Adam Sperzyński wręczył wszystkim jej człon- kom symboliczne akty mianowania. Ponadto wybrano przewodniczącego, którym został Zdzisław Maćkowiak. Funkcję wiceprzewodniczącej rady powierzono Barbarze Bogackiej-Gancarczyk, natomiast sekretarza - Sławomirowi Gwizdkowi. Powołanie rady wynika z ustawowego obowiązku współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, działający- mi w sferze pożytku publicznego. Do podstawowych zadań tego organu należy: opiniowanie projektów strategii powiatu, projektów uchwał, aktów prawa miejscowego, programów współpracy i innych dokumentów dotyczących tzw. trzeciego sektora, wyrażanie opinii w sprawach funkcjonowania organizacji, a także w sprawach zlecania przez powiat zadań publicznych. „SMOKERLYZER” W STAROSTWIE „Palenie czyni Cię niewolnikiem” - to jedno z zaproponowanych przez młodzież haseł towarzyszących obchodom Światowego Dnia Rzucania Palenia. Celem listopadowej akcji, podobnie jak w latach ubiegłych, było zwrócenie uwagi opinii publicznej na problemy związane ze szkodliwymi skutkami palenia tytoniu - dotykające nie tylko osoby uzależnione, ale też niepalące, których zdrowie może być zagrożone poprzez kontakt z dymem papierosowym. Jedną z popularnych metod uświadomienia palaczom, jakie spustoszenie w ich organizmach powoduje palenie tytoniu, jest badanie „smokerlyzerem” - urządzeniem monitorującym zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Możliwość wykonania takiego badania mieli mieszkańcy Powiatu Rawickiego, którzy 19 listopada br. odwiedzili punkt konsultacyjny Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, zorganizowany w Starostwie Powiatowym w Rawiczu. Pracownicy stacji prowadzili pomiary przy pomocy „smokerlyzera” zakupionego dzięki dotacji z „Profilaktycznego programu w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”. W badaniu wzięło udział ponad sto osób, m.in. uczniowie POWIAT Gimnazjum nr 1, I Liceum Ogólnokształcącego i Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu. Gimnazjaliści przynieśli do urzędu ulotki informacyjne zaprojektowane specjalnie na tę okazję przez członków szkolnego Klubu Wolontariusza. Natomiast uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych przeprowadzili uliczną akcję edukacyjną, której celem było zachęcenie osób palących do porzucenia nałogu. 5 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO DOTACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW W ostatnim kwartale br. kolejna grupa dotychczas bezrobotnych mieszkańców Powiatu Rawickiego stanęła przed nową szansą rozwoju zawodowego dzięki przyznanym środkom finansowym na podjęcie działalności gospodarczej. Podczas spotkań w Starostwie Powiatowym Starosta Adam Sperzyński wręczył początkującym przedsiębiorcom certyfikaty potwierdzające otrzymanie dotacji, życząc im jednocześnie wielu biznesowych sukcesów. Według danych przekazanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rawi- czu nowe firmy powstaną m.in. w takich branżach, jak usługi remontowo-budowlane, gastronomiczne, mechaniczne, finansowo-księgowe, fotograficzne, fryzjerskie, krawieckie, drukarskie, produkcji i sprzedaży sprzętu sportowego, konstrukcji metalowych, związane z opieką nad dziećmi i osobami starszymi. Ogółem 136 tys. 600 zł z Funduszu Pracy przyznano dwunastu osobom, natomiast siedemnastu osobom - łącznie 226 tys. 799 zł z funduszy unijnych. Ponadto komisja opiniująca przy rawickim Powiatowym Urzędzie Pracy rozpatrzyła pozytywnie wnioski dotyczące refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla osób bezrobotnych. Zwrot środ- ków na utworzenie nowych miejsc pracy otrzymało 20 lokalnych przedsiębiorców (115 tys. 040 zł ze środków unijnych, 191 tys. 776 zł z Funduszu Pracy). FILM NARZĘDZIEM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Rawiczu, przy współudziale lokalnych organizacji pozarządowych realizuje Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2015- 2020. Jego główne założenia dotyczą aktywizacji społecznej oraz wyrównania szans edukacyjnych, rozwojowych i zawodowych niepełnosprawnych mieszkańców powiatu. Poszczególne zadania i projekty adresowane są nie tylko do podopiecznych Centrum i ich rodzin, ale także do ich otoczenia całego środowiska lokalnego. Mają zwiększyć świadomość społeczną na temat problemów i potrzeb osób niepełnosprawnych, a zarazem pokazać, że mają one pełne prawo do niezależnego, aktywnego i twórczego życia. Aktualnie PCPR kontynuuje projekt edukacyjny, adresowany przede wszystkim do młodzieży, którego celem jest promowanie pozytywnego wizerunku osób z różnymi niepełnosprawnościami, jako pełnoprawnych obywateli. W listopadzie br. została przeprowadzona druga edycja spotkań „z filmem w tle”, zorganizowanych w Rawiczu, Bojanowie i Chojnie. Wzięło w nich udział ok. 600 uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych wraz z nauczycielami. Dzięki uprzejmości stacji TVN S.A. młodzież mogła obejrzeć film pt. „Mój biegun” w reżyserii Marcina Głowackiego, opowiadający historię najmłodszego niepełnosprawnego zdobywcy biegunów - Jana Meli, który w dzieciństwie uległ poważnemu wypadkowi i przez kilka lat walczył o powrót do normalnego życia. Seanse poprzedziły prelekcje: psychologów - Mirosławy Wieczorek-Stachowicz oraz Haliny Branickiej-Śniadeckiej, a także Prezesa Stowarzyszenia Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w Miejskiej Górce - Anny Hejduckiej, Prezesa Stowarzyszenia Rodzin oraz Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych „Razem Raźniej w Bojanowie” - Agnieszki Sikory. SPOTKANIA SAMORZĄDOWCÓW W listopadzie i grudniu br. w Powiecie Rawickim przebywali przedstawiciele Zarządu Województwa Wielkopolskiego: Wicemarszałek Wojciech Jankowiak oraz Członek Zarządu Województwa Marzena Wodzińska. Uczestniczyli w spotkaniach z rawickimi samorządowcami, a także odwiedzili jednostki, których organem prowadzącym jest powiat, m.in. Zespół Szkół Zawodowych w Rawiczu. POWIAT 6 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) NOWY CHODNIK W ZIELONEJ WSI Zgodnie z planem inwestycyjnym zostały zakończone prace związane z przebudową nawierzchni ulicy i chodnika w Zielonej Wsi, w pasie drogi powiatowej Miejska Górka - Wydawy. Ich zakres obejmował: roboty pomiarowe i rozbiórkowe, następnie ustawienie nowych betonowych krawężników, wykonanie ścieków, chodników i wjazdów na teren posesji z kostki brukowej, a także remont zatoki autobusowej. Częściowo naprawiona została nawierzchnia drogi, poprzez sfrezowanie kolein i ułożenie nowej warstwy ścieralnej z masy bitumicznej. Dodatkowo wybudowany został fragment kanalizacji deszczowej oraz studnia chłonna w pobliżu świetlicy. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ok. 300 tys. zł, został podzielony pomiędzy budżety samorządów Powiatu Rawickiego i Gminy Rawicz. - Mam nadzieję, że nowa nawierzchnia w pobliżu kościoła oraz szkoły podstawowej podoba się mieszkańcom i będzie im służyć przez długie lata - podsumowuje inwestycję Starosta Adam Sperzyński. „ARION” ŚWIĘTOWAŁ 80-LECIE „Gdzie słyszysz śpiew, tam idź - tam dobre serca mają, bo ludzie źli, ach, uwierz mi, ci nigdy nie śpiewają…” - słowa Marii Konopnickiej stanowiły motto uroczystości jubileuszowej 80-lecia działalności rawickiego chóru „Arion”. Osiem dekad obecności zespołu w życiu kulturalnym miasta i powiatu to wiele lat wspólnej pracy chórzystów realizujących artystyczne pasje, a także setki koncertów, prób, występów podczas uroczystości kościelnych i świąt państwowych. Powód do świętowania był niezwykły, więc obchodom rocznicowym zorganizowanym w dniu 27 listopada br. nadano wyjątkową oprawę. POWIAT Jubileusz rozpoczęła wieczorna msza św. w kościele pw. św. Andrzeja Boboli, w intencji byłych i obecnych członków chóru „Arion”, ich rodzin, gości i sponsorów, odprawiona wspólnie przez proboszczów obu rawickich parafii. Następnie uroczystość w sali witrażowej rawickiego Domu Kultury zainaugurował chór, śpiewając pieśń „Gaude Mater Polonia”. W jubileuszowym spotkaniu wzięli udział przedstawiciele powiatowych i gminnych władz samorządowych, duchowieństwa, organizacji społecznych, zaprzyjaźnionych chórów oraz instytucji współpracujących z zarządem „Arionu”. Obecny był również Maciej Osiński, syn założyciela chóru. Okolicznościowe statuetki, dyplomy, listy gratulacyjne oraz pamiątkowe książki wręczyli członkom „Arionu”, a także reprezentantom innych działających w powiecie chórów Starosta Adam Sperzyński i Burmistrz Grzegorz Kubik. Ciepło o współpracy z chórem mówił Prezes leszczyńskiego Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr - Tadeusz Paprocki, który przekazał Krystynie Chrobot, Prezes chóru „Arion”, Złotą Odznakę z laurem (najwyższe odznaczenie w amatorskim ruchu śpiewaczym). Srebrną i brązowe odznaki odebrały również inne zasłużone chórzystki: Teresa Matuszewska, Halina Kapusta oraz Marianna Nowak. Uroczystość stanowiła rów- nież okazję do podziękowania władzom samorządowym, dyrekcji Domu Kultury za wieloletnią współpracę, a także kierownictwu niektórych firm rawickich za przychylność i pomoc materialną. Ponadto goście obejrzeli okolicznościową wystawę fotografii, kronik i pamiątek prezentujących dorobek chóru. Wysłuchali wzruszających wspomnień jego wieloletnich członków - Kocham chóralistykę od dziecka, jest to moja pasja, nie mogę nazwać tego zawodem. Widzę w tym chórze ogromny potencjał i chciałbym jak najlepiej go wykorzystać. W naszym chórze uwielbiam emocje i entuzjazm, które potrafimy sobie nawzajem przekazywać i najlepiej widać to właśnie na scenie. Śpiewanie to taka odskocznia od codzienności - mówił o swojej pasji Stanisław Płóciennik. „Arion” wystąpił również z krótkim jubileuszowym recitalem. W repertuarze zabrzmiała m.in. piękna pieśń o Rawiczu. Marian Purczyński 7 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO NOWOŚCI W OFERCIE MEDYCZNEJ RAWICKIEGO SZPITALA Pacjenci Szpitala Powiatowego w Rawiczu będą mogli korzystać z nowych zabiegów w ramach umowy lecznicy z Narodowym Funduszem Zdrowia, jak również poprzez usługi świadczone komercyjnie. W nowej ofercie znalazły się zabiegi leczenia bólu i nietrzymania moczu. Leczenie bólu Szpital Powiatowy w Rawiczu chcąc poprawić komfort życia chorych, którym towarzyszą przewlekłe zespoły bólowe, wprowadza do wachlarza swoich usług nowe świadczenia. - Zdarzają się pacjenci, którym towarzyszy ból przewlekły kręgosłupa i stawów, oporny na terapie stosowane dotychczas. Między innymi dla takich chorych poszerzamy spektrum świadczeń medycznych w szpitalu o termolezję, a w tym także neuromodulację - mówi lek. med. Zbigniew Sycz, Dyrektor ds. medycznych w Szpitalu Powiatowym w Rawiczu – Informacje na temat procedury kwalifikacyjnej i szczegóły dotyczące przyjęć w tym zakresie, pojawią się niebawem. Rozpoczęcie realizacji świadczeń zaplanowano na styczeń 2016 r. Termolezja (termokoagulacja) to jedna z metod leczenia przewlekłego bólu. Wykorzystywany jest w niej prąd o wysokiej częstotliwości, mający za zadanie „wyłączenie” fragmentów nerwów przewodzących ból. Przed przystąpieniem do zabiegu wykonuje się blokadę diagnostyczną. Zabieg jest w pełni bezpieczny, pod ścisłą kontrolą urządzeń RTG lub USG, przy czym chory nie zostaje poddany narkozie. Zabiegi termolezji cechują się stosunkowo wysoką skutecznością. Natomiast neuromodulacja to Autor: Picture-Factory działanie na układ nerwowy odpowiednimi impulsami elektrycznymi, którego celem jest modyfikacja czynnościowa struktur nerwowych. Wskazaniami do zabiegów termolezji i neuromodulacji są m.in.: przewlekłe bóle kręgosłupa w przebiegu zmian zwyrodnieniowych lub w zespole przeciążenia stawów wyrostkowych; schorzenia przebiegające ze słabą reakcją na leczenie farmakologiczne, rehabilitacyjne lub z przeciwwskazaniami do zabiegu operacyjnego; bóle w chorobie nowotworowej; neuralgia nerwu trójdzielnego; bóle stawowe. Nietrzymanie moczu i zespół pęcherza nadreaktywnego Nietrzymanie moczu to powszechny problem społeczny. Może on dotyczyć każdego niezależnie od wieku i płci. Grupą szczególnie narażoną są kobiety po porodach, w okresie menopauzy i w podeszłym wieku. Według sta- tystyk ta przypadłość dotyczy ok. 10-15% każdego społeczeństwa, zatem w Polsce jest to około 4 milionów osób, w tym głównie kobiet. Zespół nadreaktywnego pęcherza to stan, objawiający się częstym, nierzadko niekontrolowanym oddawaniem moczu. Z myślą o pacjentach dotkniętych takimi problemami Szpital Powiatowy w Rawiczu przygotował, jako jeden z pierwszych w kraju, specjalną ofertę. Leczenie schorzeń toksyną botulinową (botoksem), realizowane jest zarówno w ramach kontraktu z NFZ (bezpłatnie), jak i w pakiecie świadczeń komercyjnych. Toksyna botulinowa typu A (popularnie nazywana botoksem) jest w grupie najnowocześniejszych leków, które znalazły zastosowanie we współczesnej medycynie. Najczęściej nazwę botoks kojarzymy z zabiegami odmładzających i upiększającymi. Zarazem terapia botulinowa jest jednym ze sposobów leczenia nietrzymania moczu i nadreaktywności pęcherza. Ma za zadanie przywrócenie prawidłowego funkcjonowania pęcherza moczowego. Botulina hamuje nieprawidłowe działanie mięśni, funkcjonujących w obrębie pęcherza. Ta forma terapii jest skierowana do pacjentów, u których zdiagnozowano tzw. nadreaktywność pęcherza moczowego. Wcześniej podejmowane leczenie farmakologiczne nie przyniosło oczekiwanych efektów lub wywołało niepożądane skutki uboczne. Po leczeniu toksyną botulinową pacjenci i pacjentki mogą aktywnie uprawiać sport, prowadzić życie towarzyskie. - Efekt leczniczy powinien utrzymać się od kilku do nawet kilkunastu miesięcy po jednorazowym podaniu leku. Jeśli zdarzy się nawrót objawów ze strony pęcherza moczowego można bezpiecznie powtórzyć podanie botoksu - mówi lek. med. Zbigniew Sycz. Na zabiegi leczenia nietrzymania moczu i zespołu pęcherza nadreaktywnego przy użyciu toksyny botulinowej można się rejestrować w poniedziałki i środy, w godzinach od 11.00 do 14.00, osobiście lub pod numerem telefonu 65 546 13 16, wew. 344. Koordynatorem rejestracji jest Małgorzata Nowicka - położna oddziałowa na oddziale ginekologiczno-położniczym Szpitala Powiatowego w Rawiczu. ZDROWIE 8 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) REHABILITACJA TEMATEM KONFERENCJI Wykonanie inwestycji jest możliwe dzięki środkom z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014, czyli tzw. „funduszom norweskim”. Po ustąpieniu kilku beneficjentów uczestniczących w programie, kwota dofinansowania wyniosła 80% kosztów kwalifikowanych projektu, czyli ponad 2,9 mln zł. Obecnie kończą się prace budowlano-adaptacyjne, związane z przystosowaniem budynku dawnej sali sportowej usytuowanej na terenie szpitala, do potrzeb Centrum Rehabilitacji. W najbliższym czasie przewidziany jest odbiór techniczny obiektu, który będzie w pełni przystosowany do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Poszczególne etapy projektu omówiono podczas konferencji zorganizowanej 2 grudnia br. w Rawiczu. W spotkaniu wzięli udział członkowie Zarządu Szpitala Powiatowego, pracownicy placówki, przedstawiciele władz samorządowych oraz Szpital Powiatowy w Rawiczu od kilkunastu miesięcy realizuje projekt pn. „Centrum Rehabilitacji, tj. przebudowa i zmiana sposobu użytkowania sali gimnastycznej na poradnię rehabilitacyjną z salą dydaktyczno-gimnastyczną”. lokalnych instytucji, których działalność jest związana z ochroną zdrowia. Goście obejrzeli prezentację multimedialną dokumentującą postępy w budowie Centrum, a także działania promocyjne i edukacyjne, stanowiące element projektu. W bieżącym roku Szpital Powiatowy jako główny beneficjent zorganizował m.in. dwa integracyjne SZEFOWA FUNDUSZU W POWIECIE ZDROWIE festyny, a także cykl szkoleń skierowanych do różnych grup odbiorców. Uczestniczyli w nich m.in. pracownicy szpitala, opiekunowie zatrudnieni w Domach Pomocy Społecznej, słuchacze Wielkopolskiego Samorządowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, pacjenci, osoby niepełnosprawne oraz członkowie ich rodzin. Tematyka dotyczyła m.in. udzielania pierwszej pomocy, opieki nad osobami ze schorzeniami narządów ruchu, rehabilitacji, czy psychologicznych zagadnień związanych z relacjami międzypokoleniowymi. W programie grudniowej konferencji znalazły się również wykłady na temat roli rehabilitacji w procesie leczenia pacjentów. Współczesne kierunki rehabilitacji dorosłych i dzieci omówiły: Małgorzata Stembalska oraz Agata Trafalska - lekarki, specjaliści rehabilitacji medycznej. Ponadto wysłuchano wystąpień Urszuli Zelek - trenera, Kierownika Dziennego Domu Pomocy Społecznej w Rawiczu na temat wartości szkoleń, a także Grzegorza Lubasia - Prezesa Zarządu spółki Eres Medical, która wygrała przetarg na dostawę sprzętu rehabilitacyjnego do rawickiego Centrum Rehabilitacji. Prelegent wygłosił wykład pt. „Znaczenie sprzętu medycznego w rehabilitacji” oraz zaprezentował urządzenia, w które zostanie wkrótce wyposażona rawicka placówka. Marta Czerwińska - Kierownik projektu Z inicjatywy Starosty Adama Sperzyńskiego w Starostwie Powiatowym w Rawiczu odbyło się spotkanie z Dyrektorem Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia - Magdaleną Kraszewską. Rozmowy dotyczyły m.in. utrzymania w przyszłym roku zwiększonego kontraktu dla Szpitala Powiatowego w Rawiczu, finansowania świadczeń medycznych oraz dostosowania placówki do wymogów stawianych przez Ministerstwo Zdrowia. Ponadto podczas swojej pierwszej wizyty w Powiecie Rawickim szefowa wielkopolskiego NFZ obejrzała obiekty Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego i powstającego Centrum Rehabilitacji, a także spotkała się z członkami zarządu szpitala. 9 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO JUBILEUSZ ZESPOŁU SZKÓŁ IM. JANA PAWŁA II W RAWICZU Rok szkolny 2015/2016 jest wyjątkowy dla całej społeczności Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu. Obecnie mija 30 lat od daty utworzenia placówki, której organem prowadzącym jest Powiat Rawicki. Historia szkoły sięga roku 1964, kiedy w nowo otwartej „tysiąclatce” - Szkole Podstawowej nr 4 w Rawiczu - rozpoczęła naukę nasza młodzież. Pracę dydaktyczno-wychowawczą w klasach dla uczniów niepełnosprawnych powierzono Annie Staniewskiej. Początki były trudne. Borykano się z brakiem programów nauczania, podręczników, odpowiedniego wyposażenia sal lekcyjnych w niezbędne pomoce dydaktyczne, a także z niedoborem kadry legitymującej się specjalistycznym wykształceniem. Nie istniał jeszcze wtedy prawidłowo funkcjonujący system diagnozy i orzecznictwa. Dopiero w 1973 r. powstała w Rawiczu Poradnia Wychowawczo-Zawodowa. Momentem przełomowym był rok 1985. Dzięki staraniom nauczycieli, rodziców i lokalnych władz oświatowych, utworzono Szkołę Podstawową nr 7, nadal włączoną w struktury szkoły masowej. Pierwszym wicedyrektorem została Jadwiga Grześkowiak, następnie funkcję tę pełnili Lech Pietraszek i Barbara Danielczyk. Dzieci uczyły się w pięciu oddziałach. Miały do dyspozycji pięć sal lekcyjnych, które wyposażono w niezbędne pomoce. Na klasy zaadaptowano pomieszczenia schroniska młodzieżowego w piwnicy budynku Szkoły Podstawowej nr 4. Od września 1990 r. utworzono dwie pierwsze w Rawiczu tzw. „klasy życia”. Ze względu na dogodniejsze warunki lokalowe, ich siedziba została zlokalizowana w budynku żłobka, który w późniejszym okresie przekształcono w Ośrodek Rehabilitacji. Grono pedagogiczne dążyło do pełnego usamodzielnienia placówki. Nastąpiło to w roku 1991, kiedy w drodze konkursu wyłoniono nowego dyrektora - Barbarę Danielczyk. Dynamiczne zmiany przyniósł rok 1997. Po likwidacji rawickiej jednostki wojskowej zaistniała możliwość pozyskania obiektów pokoszarowych na cele oświatowe. Dzięki staraniom pani dyrektor oraz dużemu wsparciu ówczesnego Kuratora Oświaty - Andrzeja Jęcza, jeden z budynków stał się siedzibą szkoły. W dniu 7 sierpnia 1997 r. nastąpiło oddanie obiektu do użytku, a 1 września 130 uczniów rozpoczęło naukę w jasnych, przestronnych pracowniach. Do ich dyspozycji przekazano także dużą salę sportową. Rok 1997 to także data powołania nowej placówki - Zespołu Szkół obejmującego: Szkołę Podstawową nr 7 ze Szkołą Filialną w Łaszczynie oraz Zasadniczą Szkołę Zawodową. W 1999 r. utworzono Gimnazjum. Bardzo ważną datą w hi- storii szkoły był również rok 2000. W 15. rocznicę istnienia placówka przyjęła imię Jana Pawła II. Niezapomniane wrażenia przeżyli nauczyciele, uczniowie i ich rodzice w czasie spotkania z Ojcem Świętym w Watykanie, które miało miejsce 4 lutego 2000 r. Kolejna zmiana nastąpiła 1 września 2004 r. Powstała wówczas Szkoła Przysposabiająca do Pracy. Od 1 kwietnia 2008 r. funkcjonuje również oddział Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka dla dzieci w wieku 0-7 lat, posiadających opinię Poradni PsychologicznoPedagogicznej. 15 listopada 2012 r. odbyło się uroczyste otwarcie zrewitalizowanego budynku szkolnego przy ul. Grota-Roweckiego 9e, przeznaczonego na cele edukacyjne oraz społeczne. Tym samym szkoła uzyska- ła pomieszczenia w nowym obiekcie dostosowanym architektonicznie do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Uczniowie, którzy przebywali w Ośrodku Rehabilitacji, mogli od tego momentu swobodnie poruszać się po wyremontowanym budynku, aktywnie uczestniczyć w różnego rodzaju projektach oraz integrować się z szerszą społecznością szkolną. Obecnie zespół placówek kształci dzieci i młodzież ze wszystkimi stopniami niepełnosprawności intelektualnej oraz niepełnosprawnościami sprzężonymi i autyzmem na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum, zasadniczej szkoły zawodowej, w szkole przysposabiającej do pracy oraz wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Krystyna Szydłowska - nauczyciel w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Rawiczu EDUKACJA 10 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) NAJLEPSI UCZNIOWIE - STYPENDYSTAMI STAROSTY Uczniowie powiatowych szkół ponadgimnazjalnych, którzy w minionym roku szkolnym uzyskali najwyższe wyniki w nauce, uczestniczyli w olimpiadach i konkursach przedmiotowych lub osiągnęli sukcesy sportowe o randze mistrzowskiej, otrzymali Stypendium Starosty Rawickiego. Nominacje stypendialne i listy gratulacyjne osobom wytypowanym przez dyrektorów wręczył Starosta Adam Sperzyński, podczas X Sesji Rady Powiatu Rawickiego. Za wysokie wyniki w nauce zostali wyróżnieni: Piotr Kupczyk - uczeń Technikum Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu, laureat honorowego tytułu „Najlepszy Uczeń”, przyznawanego przez Radę Pedagogiczną; Michał Plewa - uczeń Technikum Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu, laureat konkursów z przedmiotów historycznych; Milena Olszak - uczennica I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, laureatka konkursów z przedmiotów przyrodniczych; Mateusz Jankowski - uczeń Technikum Zespołu Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU w Bojanowie; Dawid Głowacz - uczeń Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu, stypendysta Prezesa Rady Ministrów. Stypendia za osiągnięcia sportowe wręczono: Marice Kaczmarek - uczennicy Technikum Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu, laureatce honorowego tytułu „Najlepszy Sportowiec”, zawodniczce polskiej kadry narodowej w dyscyplinach lekkoatletycznych, srebrnej medalistce Mistrzostw Polski Juniorów w Lekkiej Atletyce; Michałowi Chudemu - uczniowi I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu, finaliście Mistrzostw Świata Juniorów w Pływaniu, zdobywcy 4 medali podczas Letnich Mistrzostw Polski w Pływaniu. Michał Chudy uzyskał również Stypendium Marszałka Województwa Wielkopolskiego. NAGRODZENI ZA PROMOCJĘ SZKÓŁ I UDZIAŁ W KONKURSACH Udział młodzieży w październikowej Sesji Rady Powiatu Rawickiego stanowił okazję do nagrodzenia uczniów aktywnie biorących udział w akcjach promujących lokalne placówki edukacyjne. Ustanowioną w tym roku Nagrodę Starosty Rawickiego - „Być Najlepszym” za szczególne zaangażowanie w „przedsięwzięcia przyczyniające się do popularyzacji, rozwoju i promocji szkoły, Powiatu Rawickiego, a także działań w dziedzinie gospodarki, turystyki i ochrony środowiska” otrzymało dwóch uczniów I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu: Jakub Jóska i Michał Juskowski. EDUKACJA Wyróżniono również uczestników konkursu powiatowego związanego z promocją szkół. Najciekawsze rozprawki, eseje, felietony, wywiady i reportaże na temat „Wymarzonej szkoły ponadgimnazjalnej” napisali: Weronika Miękisz i Wiktoria Florkowska z Zaborowic, Klaudia Ptak z Parłowic, Wiktoria Jarczewska i Kornelia Matysiak z Dubina, Aleksandra Tyczyńska z Jezior oraz Angelika Nowak z Jutrosina. Laureatami konkursu zostali: Karolina Walczak z Bojanowa (I miejsce), Adrianna Chudzik ze Śląskowa (II miejsce) i Katarzyna Marach z Bojanowa (III miejsce). 11 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO ODPOWIEDŹ NA LIST OTWARTY List otwarty podpisany przez część społeczności Zespołu Szkół nr 3 w Rawiczu wzbudził sporo emocji i wątpliwości, które Zarząd Powiatu Rawickiego pragnie w poniższej odpowiedzi szczegółowo i rzetelnie wyjaśnić. Planowana reorganizacja sieci szkół powiatowych ma związek z wieloma aspektami. Po pierwsze, systematycznie, z roku na rok, wydatki na oświatę są coraz większe, przy jednoczesnej obniżce uzyskiwanych środków ze strony państwa na jej funkcjonowanie. Wiąże się to oczywiście z niżem demograficznym. Powiat powinien utrzymywać podległe mu szkoły z subwencji otrzymywanej z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Jednak tych pieniędzy od wielu lat nie wystarcza. Dane finansowe są jednoznaczne. W 2012 roku do jednego ucznia w I Liceum Ogólnokształcącym z budżetu powiatu dokładano 2.461 zł, a do ucznia Zespołu Szkół nr 3 - 1.171 zł. Rok później należało dołożyć odpowiednio 2.457 zł i 1.782 zł. Z kolei w 2014 roku do ucznia I LO dokładano 2.499 zł, a do ucznia ZS nr 3 kwotę 3.271 zł. Perspektywy na kolejne lata niestety nie odwracają tego ujemnego trendu, a wręcz go powiększają. Do tej pory, aby finansować rawickie licea, zabierano część subwencji tym szkołom, które dzięki dobremu naborowi lub ze względu na specyfikę miały jej więcej, czyli Zespołowi Szkół Zawodowych i Zespołowi Szkół im. Jana Pawła II. Oprócz tego, dokładano również środki z budżetu powiatu. Utrzymanie dwóch liceów odbywało się kosztem innych uczniów, dzieląc ich tym samym na lepszych i gorszych, co zresztą było podnoszone przez grono pedagogiczne Zespołu Szkół Zawodowych. Szkoły nie mogły otrzymywać swych pieniędzy, by młodzież mogła uczyć się w dobrze wyposażonych salach i nowoczesnym sprzęcie. Przedstawiany w liście otwartym argument o konieczności istnienia dwóch liceów jest w naszej ocenie nieracjonalny. Na przykład w Gostyniu jest jeden Zespół Szkół Ogólnokształcących, gdzie mieści się liceum dla młodzieży i dorosłych. Tam udaje się zatrzymać młodzież z tego terenu. Młodych ludzi przyciąga prężnie działająca szkoła, z dobrą bazą dydaktyczną i dobrymi nauczycielami. Podobnie ma się rzecz z przedstawionym argumentem o kameralności Zespołu Szkół nr 3. Leszczyńskie licea mają po siedem klas w roczniku, w Gostyniu po cztery. Natomiast w Rawiczu jedno ma dwie klasy, a drugie trzy. W dużych liceach, czego przykładem może być Leszno i Poznań, przy większej ilości klas, Finanse poszczególnych szkół prowadzonych przez Powiat Rawicki bez uwzględnienia inwestycji finansowanych z budżetu powiatu Finanse szkół w roku 2011 Nazwa szkoły / rok szkolny Subwencja Wydatki Różnica Subwencja na ucznia (subwencja/uczeń) 5.012 5.264 5.198 5.853 5.853 5.384 18.873 x Koszt ucznia (wydatki /uczeń) I Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 3 a) liceum b) technikum Zespół Szkół Zawodowych Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU Zespół Szkół im. Jana Pawła II RAZEM: 1.974.831,12 1.152.751,68 1.023.994,35 128.757,33 5.261.492,53 2.175.025,22 3.944.453,80 14 508 554,35 2 765 578,10 1.453.964,29 1.338.780,55 115.183,74 4.579.273,66 3.218.578,54 3.225.038,04 15 242 432,63 - 790 746,98 - 301 212,61 - 314 786,20 13 573,59 682 218,87 -1 043 553,32 719 415,76 - 733 878,28 Subwencja Wydatki Różnica Subwencja na ucznia (subwencja/uczeń) 2 647 152,51 1 462 784,20 1 278 662,94 184 121,26 4 607 564,04 - 846 762 - 253 076 - 388 896 135 821 739 161 5 234 5 601 5 425 6 153 6 153 Koszt ucznia (wydatki/uczeń) 7 695 6 772 7 797 3 541 5 302 I Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 3 a) liceum b) technikum Zespół Szkół Zawodowych 1 800 390 1 209 709 889 766 319 942 5 346 725 Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU 2 106 905 3 055 119,84 - 948 215 Zespół Szkół im. Jana Pawła II 3 806 675 3 464 177,45 342 497 5 633 20 035 8 169 18 233 RAZEM: 14 270 403 15 236 798,04 - 966 395 x x Nazwa szkoły / rok szkolny Subwencja Wydatki Różnica Subwencja na ucznia (subwencja/uczeń) I Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 3 a) liceum b) technikum Zespół Szkół Zawodowych Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU Zespół Szkół im. Jana Pawła II RAZEM: 1 839 618,72 1 151 444,08 879 493,19 271 950,90 4 979 291,40 2 268 405,62 3 816 872,36 14 055 632,18 2 660 358,99 1 506 048,64 1 340 662,32 165 386,32 4 600 387,57 2 930 926,53 3 519 553,79 15 217 275,52 - 820 740,27 - 354 604,56 - 461 169,13 106 564,58 378 903,83 - 662 520,91 297 318,57 -1 161 643,34 5 508 5 786 5 602 6 475 6 475 5 657 20 632 x Koszt ucznia (wydatki/uczeń) 7 965 7 568 8 539 3 938 5 982 7 309 19 025 x Subwencja Wydatki Różnica 1.836.674 904.513 752.643 151.870 5.316.533 2.313.526 3.771.756 14.143.002 2.654.151,49 1.418.171,28 1.305.025,69 113.145,59 4.716.310,97 2.758.473,69 3.540.585,47 15.087.692,90 - 817.477,23 zł - 513 657,98 zł - 552.382,69 zł 38.724,41 zł 600.222,03 zł - 444.947,48 zł 231.170,22 zł -944.690,90 zł Subwencja na ucznia (subwencja/uczeń) 5.616,74 5.761,23 5.616,74 6.603,04 6.397,75 6.968,45 21.676,76 x Koszt ucznia (wydatki/uczeń) 8.116,67 9.032,94 9.739,00 4.919,37 5.675,46 8.308,66 20.348,19 x 7.019 6.639 6.796 5.236 5.094 7.967 15.431 x Finanse szkół w roku 2012 Nazwa szkoły / rok szkolny Finanse szkół w roku 2013 Finanse szkół w roku 2014 Nazwa szkoły / rok szkolny I Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 3 a) liceum b) technikum Zespół Szkół Zawodowych Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU Zespół Szkół im. Jana Pawła II RAZEM: ciąg dalszy na str. 12 EDUKACJA 12 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO można również tworzyć świetną i renomowaną szkołę. Czy stać nas zatem na utrzymanie dwóch małych liceów? Szkół, które mieszczą się w dwóch budynkach? A dodajmy, że jeszcze kilka lat temu w jednym roczniku obie szkoły miały 7-8 klas. Niestety, mimo szczerych chęci, odpowiedź brzmi „nie”. Reorganizacja, a w zasadzie racjonalizacja sieci szkół we wszystkich ościennych powiatach odbyła się już dawno. W Rawiczu takiej decyzji nie podjęto, choć wszystkie poprzednie zarządy zdawały sobie doskonale sprawę z sytuacji. Jest to bardzo trudna decyzja do podjęcia, jednak jest ona konieczna. W innym przypadku czeka nas dalszy marazm w oświacie i brak perspektyw na równy rozwój wszystkich szkół. Szczególnie nauczyciele powinni zdawać sobie sprawę z tego, że nie można uczniów dzielić na lepszych i gorszych, na tych co mają większe i mniejsze szanse. Do tej pory nikt tak otwarcie nie informował nauczycieli, uczniów i rodziców o stanie finansów. Zarząd Powiatu Rawickiego stoi na stanowisku, że nie może jednak więcej dochodzić do sytuacji, gdy jedni uczniowie będą kształcić się w innych warunkach od drugich. Nie możemy być stawiani przed kolejnym zarzutem, który może zostać podniesiony przez inne szkoły, a szczególnie uczniów i rodziców, że kolejny raz ogranicza się jednych, by ratować drugich. Kolejnym argumentem jest również sytuacja na rynku pracy, który potrzebuje dziś młodych ludzi z wyuczonym zawodem. Wskazują na to zarówno dane makroekonomiczne, jak i dane Ministerstwa Edukacji Narodowej. Właśnie MEN od jakiegoś czasu kładzie nacisk na rozwój techników i szkół zawodowych, ogłaszając kolejny rok „Czasem zawodowców”. Należy powiedzieć jasno: utrzymanie dwóch liceów, blokuje rozwój szkolnictwa zawodowego oraz szkoły specjalnej. Szczególnie Zespół Szkół Zawodowych od lat nie może się rozwijać, mimo oczekiwań rynku pracy. Szkoła jest niedoinwestowana, ma za mało sal, a uczniowie uczą się często na archaicznym sprzęcie. Jedną nową pracownią jest oddana w ostatnich tygodniach pracownia gastronomiczna. W tej placówce również dochodzi do niezadowolenia społeczności szkolnej. Warto pamiętać również o licznych potrzebach Zespołu Szkół im. Jana Pawła II oraz Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Obie placówki z otrzymywanej subwencji również finansowały w części działalność liceów. W Zespole Szkół im. Jana Pawła II potrzebna jest kompleksowa modernizacja sali sportowej, a także przystosowanie obiektu dla potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Brakuje też nowoczesnego sprzętu diagnostycznego i do pracy z dziećmi oraz młodzieżą wymagającą specjalnej organizacji nauki. Z kolei warunki, w jakich przychodzi pracować Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nie zapewniają należytego komfortu, a co najważniejsze dyskrecji i wpływają przez to na jakość świadczonych usług. Obecna baza ogranicza możliwości wychodzenia z ofertą naprzeciw zapotrzebowaniu. Do tego dochodzą zmiany w prawie oświatowym, które nałożyły na Poradnię nowe obowiązki, w tym, m.in. wspieranie szkół i nauczycieli w realizacji podstaw programowych, opracowywaniu programów nauczania, diagnozowania potrzeb i indywidualizacji procesu nauczania i wychowania. Najbliższe działania Zarządu Powiatu opierać się będą na racjonalności i równym traktowaniu wszystkich szkół i uczniów. Kluczowe będą: wysoka jakość kształcenia, bardzo dobra baza oświatowa - pracownie przedmiotowe oraz zaplecze sportowe, bogata ilość zajęć pozalekcyjnych, dobra oferta odpowiadająca potrzebom dalszego kształcenia oraz rynku pracy. Chcemy zapewnić również, że na podjęcie tych wszystkich działań nie będzie już lepszego momentu, aby przeprowadzić je możliwie bezboleśnie dla wszystkich, a w szczególności uczniów, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Na to nakłada się rezygnacja Dyrektor Zespołu Szkół nr 3 oraz kończąca się w najbliższych miesiącach kadencja Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego, planowane przej- XII 2015 nr 6 (49) ścia na emeryturę nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi. Nie bez znaczenia jest fakt, że kilku nauczycieli już teraz uzupełnia etaty i pracuje w obu liceach. Dlatego też, według szacunków samych szkół, zdecydowana większość nauczycieli i pracowników będzie w dalszym ciągu zatrudniona. Mówienie i straszenie uczniów oraz rodziców, że wszystko się dla nich zmieni, jest przykładem złej woli i jest niczym innym, jak celowym wprowadzaniem w błąd. W perspektywie kolejnych lat, „nowe liceum” będące połączeniem tradycji I LO i nowoczesności ZS nr 3, może być szkołą silną, kształcącą młodzież gotową na nowe wyzwania z dostępem do nowoczesnych pracowni przedmiotowych oraz sali gimnastycznej i już wkrótce boiska wielofunkcyjnego, o co wielokrotnie wnioskowali rodzice i społeczność szkół. Jeśli pozostawimy oświatę w takim stanie, w jakim ona jest obecnie, to sytuacja i dysproporcje będą się tylko pogłębiały. Otrzymywane środki finansowe wystarczą tylko na bieżące utrzymanie szkół, a dokładane pieniądze do oświaty będą przekazywanie kosztem inwestycji, także tych leżących w zadaniach pozaoświatowych powiatu, takich jak drogi, szpital, Domy Pomocy Społecznej i innych. Do tego jednak nie chcemy dopuścić. W najbliższym czasie przedstawimy propozycje konkretnych rozwiązań. Zarząd Powiatu Rawickiego Liczba uczniów w szkołach prowadzonych przez Powiat Rawicki w latach 2010-2016 Nazwa szkoły / rok szkolny I Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 3 a) liceum b) technikum Zespół Szkół Zawodowych a) technikum młodzież b) zasadnicza - młodzież c) dorośli (LO) Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych CKU a) technikum młodzież b) zasadnicza - młodzież c) dorośli (pLO, LO, T) Zespół Szkół im. Jana Pawła II RAZEM: 2010/2011 394 219 197 22 899 606 293 394 234 160 209 2011/2012 344 216 164 21 869 552 317 363 206 157 197 2.115 1.989 Uczniowie 2012/2013 2013/2014 334 327 199 157 157 134 42 23 769 831 487 489 282 271 71 390 332 185 160 42 66 114+49K 106 185 174 1.877 2014/2015 293 169 147 22 821 501 248 72 311 124 97 90 169 2015/2016 266 155 155 0 788 529 248 11 258 155 77 103 151 1.763 1.618 1.821 Różnica 2010/2016 - 32% - 29% - 12% - 35% - 28% - 23% Efekt jakości pracy szkoły w roku szkolnym 2014/2015 Nazwa szkoły Frekwencja % ILO ZS nr 3 ZSZ ZSPT ZS im. JP II ogółem 88,97 84,20 82,27 82,23 84 84,33 EDUKACJA Świadectwo z wyróżnieniem Liczba Procent uczniów uczniów 48 4 63 2 8 120 16,5 2,71 7,6 1 5,2 6,6 Egzaminy poprawkowe Liczba uczniów Procent 5 47 5 0 57 uczniów 3,38 7 2,4 0 4,26 Nieklasyfikowani Liczba uczniów Procent uczniów 0 1 0 9 10 0 0,001 0 5,84 2,92 Niepromowani Liczba uczniów Procent uczniów 1 7 19 12 3 42 0,34 4,73 3 5,53 1,95 3,31 13 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO POWIATOWY RZECZNIK KONSUMENTÓW RADZI KUPUJEMY BEZPIECZNE PREZENTY powodować alergie.” Zanim na twarzach dzieci waniach producenci i importerzy Poza ostrzeżeniem powinno być pojawią się uśmiechy na widok powinni umieścić: nazwę i adres również wskazane potencjalne Informacje mające zapew- wymarzonych gwiazdkowych firmy, zarejestrowany znak to- zagrożenie, np.: „małe części”, nić bezpieczne użytkowanie prezentów, należy przy zaku- warowy, ostrzeżenia dotyczące „niebezpieczeństwo uduszenia”, i przechowywanie przedmiotów pie zabawek rozważyć kwestie m.in. przeznaczenia dla odpo- „ryzyko upadku”, „nie używać są zawarte w instrukcjach ob- bezpieczeństwa. wiednich grup wiekowych, czy podczas burzy”. sługi. Każda instrukcja powinna zawierać dane umożliwiające Kupując zabawkę, przede konieczności zachowania środ- Od 20 lipca 2013 r. na tere- wszystkim warto sprawdzić, ków ostrożności lub środków nie Unii Europejskiej obowiązują konsumentowi prawidłowy mon- czy na opakowaniu lub na sa- ochrony indywidualnej (kaski, rę- zaostrzone przepisy dotyczące taż, instalację, obsługę przed- mym przedmiocie znajduje się kawice, ochraniacze). Najpopu- zawartości niektórych związ- miotu, zasady jego konserwacji, oznakowanie zgodności - sym- larniejsze ostrzeżenie dotyczące ków i substancji chemicznych naprawy, a także wykaz części bol CE (zgodność z wymogami wieku wyrażone jest symbolem: w zabawkach. Przede wszyst- lub składników. W przypadku określonymi w rozporządzeniu „0-3” („Zabawka nieodpowied- kim chodzi o ochronę dzieci zabawek utrzymujących masę Ministra Gospodarki z dnia nia dla dzieci poniżej trzeciego przed substancjami mogącymi ciała dziecka (np. rowerki, huś- 5 kwietnia 2011 r.). Brak powyż- roku życia”). Nie jest ono obo- powodować alergie. Częściowo tawki, rolki) powinny być dołą- szego znaku lub jego nieprawi- wiązkowe tylko w przypadku składniki te są dozwolone wy- czone informacje o konieczno- dłowa forma graficzna oznacza, zabawek, które ze względu na łącznie w grach zapachowych, ści posiadania przez małych że producent nie przeprowadził swoją funkcję, wymiary lub ce- smakowych, czy zestawach ko- użytkowników odpowiednich właściwej procedury oceny chy w oczywisty sposób są nie- smetycznych, pod warunkiem, umiejętności, a także dane do- zgodności towaru z wymagania- odpowiednie dla dzieci w wieku że producent umieści na opa- tyczące ograniczeń wagowych. mi technicznymi warunkującymi poniżej 36 miesięcy (np. zabawki kowaniu spis składników oraz Instrukcje należy zachować po bezpieczeństwo użytkownika. chemiczne, pociskowe, zdalnie wyraźne ostrzeżenie o treści: zakupie i przechowywać w bez- sterowane, gry planszowe). „Zawiera substancje mogące piecznym miejscu. Na zabawkach lub opako- KOMUNIKAT POWIATOWEGO INSPEKTORA NADZORU BUDOWLANEGO W RAWICZU KOMUNIKAT dotyczący potencjalnego zagrożenia związanego z zalegającym śniegiem na dachach Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Rawiczu, w związku z okresem zimowym i możliwością wystąpienia znaczących opadów śniegu, przypomina właścicielom oraz zarządcom obiektów budowlanych o obowiązku usuwania nadmiaru śniegu z dachów, a także nawisów lodowych, czy śnieżnych pojawiających się na elementach budynku. Zjawiska te mogą spowodować zagrożenia życia lub zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa mienia. Jednocześnie przypomina właścicielom, zarządcom oraz użytkownikom wszystkich obiektów budowlanych o obowiązku ich użytkowania w sposób zgodny z przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska, a także utrzymywania ich w należytym stanie technicznym i estetycznym, tak, aby nie dopuścić do nadmiernego pogorszenia ich właściwości użytkowych, jak również sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1-7 ustawy z dnia 7 lip- ca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.). Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektu budowlanego, na których spoczywają obowiązki w zakresie napraw, są zobowiązani w czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem. Kto nie spełnia określonego w art. 61 wyżej wymienionej ustawy obowiązku utrzymania obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym, użytkuje obiekt w sposób niezgodny z przepisami lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie nie mniejszej niż 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 91a Prawa budowlanego). Paweł Moryson - Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego INFORMATOR 14 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO XII 2015 nr 6 (49) ŚLADAMI STEFANA BOBROWSKIEGO Stefan Bobrowski nie był Wielkopolaninem. Urodził się 17 stycznia 1840 r. w miejscowości Terechowa, obecnie w obwodzie żytomierskim na terytorium Ukrainy. Studiował na Wydziale Filozofii uniwersytetu w Petersburgu, gdzie nawiązał kontakt z członkami polskiego ruchu niepodległościowego. Poznał tam m.in. Jarosława Dąbrowskiego (obecnie patrona I Liceum Ogólnokształcącego w Rawiczu). Od początku swojej kariery politycznej był związany ze stronnictwem demokratycznym, kręgami zwolenników radykalnych reform społecznych oraz zbrojnej walki przeciwko caratowi. Jako polityczny emisariusz podróżował m.in. do Paryża, Moskwy, Mołdawii. Wspólnie z Dąbrowskim aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do powstania zbrojnego w Warszawie. Zasłynął wówczas jako świetny organizator, „człowiek niepospolitego umysłu i woli nieugiętej”. W styczniu 1863 r. został cywilnym naczelnikiem stolicy. Jednak kilkanaście tygodni po wybuchu powstania styczniowego jego działalność niepodległościowa została przerwana przez tragiczną w skutkach prowokację polityczną. Pod pretekstem naruszenia konwenansów obyczajowych Bobrowski został wyzwany na pojedynek przez jednego ze swoich przeciwników, reprezentanta ugodowego stronnictwa „Białych” - hrabiego Adama Grabowskiego. Nie mając jako krótkowidz szans obrony, zginął trafiony w samo serce kulą „rodzimego mordercy”, jak pisano później o Grabowskim. TURYSTYKA Tragiczny zbieg okoliczności, a może polityczna intryga złączyły z ziemią rawicką losy jednego z najważniejszych bohaterów powstania styczniowego, młodego polityka, naczelnika Warszawy, członka polskiego Rządu Narodowego - Stefana Bobrowskiego. Miejsca związane z tą niezwykłą postacią do dzisiaj otacza mroczna tajemnica… Jednym ze świadków zabójstwa był sekundant Bobrowskiego - hrabia Kazimierz Krasicki. Walka odbyła się 12 kwietnia 1863 r. niedaleko Rawicza - w lesie w pobliżu Żylic, należących wówczas do dóbr rodziny Sczanieckich. Nierozwiązane pozostaje pytanie, dlaczego scenerią dramatycznych zdarzeń stały się właśnie okolice Rawicza. Okoliczności pojedynku nigdy nie zostały udokumentowane i wyjaśnione. Wydarzenie to stało się elementem lokalnej tradycji, na pograniczu historycznej prawdy i snutych przez dawnych mieszkańców, niejednokrotnie sensacyjnych, opowieści. Znane jest miejsce pojedynku - niewielka leśna polana w pobliżu nieistniejącej leśniczówki „Stanisławowo” - stanowiące cel wędrówek uczestników corocznych rajdów turystycznych, organizowanych z okazji święta patrona Zespołu Szkół Zawodowych w Rawiczu. Obecnie można tam dojść lub dojechać rowerem, m.in. fragmentami żółtego szlaku turystycznego. Po obchodach setnej rocznicy śmierci naczelnika Warszawy, z inicjatywy rawickich regionalistów, m.in. Leona Nowaka, został tam ustawiony „Kamień Bobrowskiego” - granitowy głaz, przetransportowany specjalnie w ramach akcji społecznej z Gościejewic. Rawicki kamieniarz Jan Szymczak wyrzeźbił na nim napis: „Stefan Bobrowski +12. IV. 1863”. Po lewej stronie pomnika ustawiono tablicę informacyjną z symbolem miejsca pamięci narodowej. Grób Stefana Bobrowskiego znajduje się na cmentarzu parafialnym w oddalonym o kilka kilometrów od miejsca pojedynku Łaszczynie (przy czerwonym i niebieskim szlaku turystycznym). Rodzina przez wiele lat nie znała miejsca pochówku bohatera. Dopiero w 1894 r., z inicjatywy krewnych i kolegów z Uniwersytetu Kijowskiego postawiony został skromny grobowiec przykryty piaskowcową płytą. Jest to kolejne na ziemi rawickiej miejsce pamięci narodowej związane z tą postacią. W 1975 r. Stefan Bobrowski został wybrany patronem Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Rawiczu - obecnego Zespołu Szkół Zawodowych, w którym z inicjatywy nauczycieli powstała dedykowana mu Izba Tradycji. Natomiast w 1976 r. uroczyście nadano jego imię jednej z ulic w obrębie rawickiego Starego Miasta. Na fasadzie wybudowanego wówczas bloku spółdzielczego została umieszczona pamiątkowa tablica biograficzna. Najłatwiej odnaleźć ją, spacerując zielonym, miejskim szlakiem turystycznym. 15 nr 6 (49) XII 2015 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO Z KART HISTORII KOŚCIÓŁ I SZPITAL POD WEZWANIEM DUCHA ŚWIĘTEGO W MIEJSKIEJ GÓRCE Kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Miejskiej Górce oraz stojący przy nim przytułek spłonęły w 1852 r. Były one usytuowane przy obecnej ulicy Marii Konopnickiej, która kiedyś nazywała się Szpitalna. Świątynia została erygowana najprawdopodobniej 25 stycznia 1615 r., jak wynika z aktu sporządzonego dla biskupa poznańskiego Andrzeja Opalińskiego. Fundatorem był wielebny Szymon z Górki. Wizytacja Kacpra Happe z roku 1619 dostarcza pierwszych informacji o szpitalu, czyli instytucji opiekuńczej pw. Ducha Świętego. Budynek wzniesiony był z gliny, znajdował się w nim jeden piec. Obok szpitala stał kościół pw. Ducha Świętego, „nowo wystawiony” z drewna, który wówczas nie był jeszcze wyposażony, mimo to sprawowano już w nim nabożeństwa. Strop kościoła wykonany został z drewna i pomalowany; wielki ołtarz był kamienny, niepoświęcony. Drewniana zakrystia miała także drewniany strop i wzmocnione okuciami okna. Przechowywano tam sprzęty kościelne: kielich srebrny złocony, drugi srebrny - oba z patenami, krzyż srebrny, ornaty. W szpitalu przebywało w tym czasie 14 ubogich. Do uposażenia szpitala należały dwa pola podzielone na dwie kwarty oraz wiatrak. W dniu 4 października 1661 r. przebywał w kościele pw. Ducha Świętego biskup poznański Wojciech Tholibowski. Stwierdził on, że świątynia nie była poświęcona, w związku z czym tego samego dnia dokonał poświęcenia. W ołtarzu głównym wizytujący umieścił relikwie św. Pii Męczennicy oraz innych męczennic. Święto patronalne miało być obchodzone w siedemnastą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (w pierwszą niedzielę po dniu św. Michała Archanioła). W dniu 14 października 1667 r. przybył do kościoła szpitalnego i szpitala archidiakon śremski Jan Wolski. W szpitalu zamieszkiwało wówczas 12 ubogich. Oprócz wspomnianych powyżej pól, na uposażeniu szpitala znajdował się „kawałek ziemi zwany powszechnie Zagroda”, przyległy ogród, łąki, „także łączka mała za klasztorem podle Pana Mateckiego Zagrody”. Z wiatraka pobierali ubodzy trzy miary pszenicy rocznie. Każdy z nich był zobowiązany pracować w wiatraku przez cztery dni w roku. Na inwentarz szpitala składało się wówczas „koni czworo, zrzebie piąte, krow pięć poużytkowych y troie cieląt latosich, swini ośmioro, stodoła”. Prowizorami kościoła szpitalnego byli Michał Nawrotowicz i Bartłomiej Sanner - mieszczanie miejskogóreccy, którzy składali sprawozdanie z przychodów i rozchodów szpitala przed komendarzem kościoła parafialnego, Janem Stramczycem oraz Janem Demelskim, wójtem góreckim. W roku 1667 była to kwota po stronie dochodów 87 florenów polskich 15 groszy polskich. Wydatkowano taką samą kwotę. 23 kwietnia 1684 r. wizytował kościół w Miejskiej Górce archidiakon śremski Ignacy Gniński. W tym czasie dom proboszcza znajdował się przy świątyni. Posiadał dwa piece i dwie izby, obok znajdował się ogród. Proboszcz posiadał również „alodium” (grunt zwolniony od opłat). Kuratorem szpitala był Jakub Skórka i Maciej Zytten. Rachunki prowadzili w księdze. Ubogich było wówczas sześciu. W 1741 r. wizytował kościół w Miejskiej Górce archidiakon śremski Franciszek Woliński. Prowizorami szpitala byli Wojciech Moczyński i Jan Antoniewicz, którzy wszelkie przychody z sum lokowanych rozdzielali tak na potrzeby ubogich, jak też na reparację szpitala i kościoła. Wizytacja archidiakona Józecd. na stronie 16 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO ISSN 1898-7397 Wydawca: Starostwo Powiatowe w Rawiczu; www.powiatrawicki.pl, www.facebook.com/powiatrawicki Redagują: Marta Hamielec (redaktor naczelny), Kacper Kwiatkowski, Aneta Mazur, Izabela Sarnowska. Zdjęcia i ilustracje: Archiwum Starostwa Powiatowego w Rawiczu. Adres redakcji: Rynek 17, 63-900 Rawicz, e-mail: [email protected] Oddano do druku: 14 grudnia 2015 r. Skład i druk: Agencja Reklamowa POWERART, ul. Poznańska 5, 63-900 Rawicz, www.power-art.pl, e-mail: [email protected] Nakład: 1200 egzemplarzy (wydawnictwo bezpłatne). Archiwalne numery „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” dostępne są na stronie www.powiatrawicki.pl Redakcja zastrzega sobie prawo skracania, adiustacji, opracowania nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów. 16 ORĘDOWNIK SAMORZĄDOWY POWIATU RAWICKIEGO fa Glaubicz-Rokossowskiego miała miejsce w Miejskiej Górce 10 września 1783 r. W opisie kościoła pw. Ducha Świętego odnotowano m.in., iż znajdowała się w nim podłoga z desek, drewniana ambona i organy. Stara wieżyczka na dachu kościoła była także drewniana, wisiał na niej sygnarek. Natomiast na skraju cmentarza stała drewniana dzwonnica z jednym dzwonem średniej wielkości. Kościół uposażony był kwotą 500 florenów polskich z zapisu Szymona - proboszcza góreckiego. Z fundacji wielmożnego Walentego Goszkowskiego mansjonarz otrzymywał corocznie daninę w zbożu, co zostało zapisane w akcie erekcyjnym z 25 stycznia 1615 r. Cyborium wielkiego ołtarza (tabernakulum) rzeźbione było w drewnie. W kościele były łącznie trzy ołtarze. Wielki, rzeźbiony i miejscami złocony, zawierał wizerunek Najświętszej Marii Panny. Drugi ołtarz, po stronie ewangelii, usytuowany przy ambonie, był również drewniany, w części złocony. Pośrodku znajdował się wizerunek Trójcy Świętej. Trzeci ołtarz, naprzeciw ambony, został wzniesiony w 1760 r. W środku widniał wizerunek św. Szymona i Judy apostołów. Do tego ołtarza przypisane było bractwo pw. św. Tadeusza i Judy, erygowane w roku 1760 na mocy zezwolenia wieczystego wydanego przez papieża Klemesa XIII w 1760 r. Dom mieszkalny wybudowany został w roku 1762 za sprawą wielebnego Aleksandra Malewicza. Szpital był drewniany, kryty szkudłami, z jednym piecem i pięcioma pokojami. Był usytuowany blisko cmentarza, od tyłu posiadał ogrodzenie. W 1783 r. w szpitalu przebywało sześciu ubogich XII 2015 nr 6 (49) - trzy kobiety i trzech mężczyzn. Proboszczowie kościoła pw. Ducha Świętego w Miejskiej Górce (XVII-XVIII w.): Michał Gostkowski (1629), Jan Konczyc (1661), Gaspar Hennig (1667), Kazimierz Gabrycki (1684), Michał Jakub Pruszewski (1741, ustanowiony 4 kwietnia 1710), Aleksander Malewicz (1762), Tomasz Grocholski (1783). [Źródło: Akta Wizytacji przechowywane w Archiwum Archidiecezji Poznańskiej, o sygnaturach: AV4, AV8, AV12, AV16, AV17, AV29, AV33] dr Romuald Krzyżosiak POWIATOWA SŁUŻBA ZDROWIA Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, a następnie przejęciu z rąk niemieckich w styczniu 1920 r. administracji na terenie Wielkopolski, jednym z zadań samorządu powiatowego stała się organizacja opieki społecznej oraz służby zdrowia - szczególnie w zakresie lecznictwa, walki z chorobami zakaźnymi, a także profilaktyki zdrowotnej. W poszczególnych powiatach nadzór nad służbami medyczno-sanitarnymi sprawowali lekarze powiatowi, powoływani przez starostów. W Powiecie Rawickim funkcję tę pełnił doktor Wacław Łuczkowski, a od 1937 r. doktor Stanisław Dzieciuchowicz znany działacz społeczny, nazywany przez miesz- kańców„człowiekiem o wielkim sercu”. Do obowiązków lekarzy powiatowych należały: urządzanie ośrodków zdrowia, poradni dla matek, zwalczanie chorób zakaźnych poprzez akcje masowych szczepień, opieka medyczno-higieniczna nad młodzieżą szkolną, przeprowadzanie dezynfekcji w mieszkaniach prywatnych i obiektach użyteczności publicznej, a także nadzorowanie pracy położnych oraz aptekarzy. Do 1933 r. na terenie Powiatu Rawickiego funkcjonowały Kasy Chorych, w tym Powiatowa Kasa Chorych z siedzibą przy Wałach Stefana Batorego (obecnie Wały Jarosława Dąbrowskiego) w Rawiczu. Były to instytucje tworzące pierwszy ogólnopolski system ubezpieczeń społecznych (tworzenie kas regulowała ustawa z dnia 19 maja 1920 r. o obowiązkowym ubezpieczeniu na wy- padek choroby); w latach trzydziestych zastąpiły je ubezpieczalnie społeczne. Było kilka lecznic: szpital miejski w Rawiczu, szpital katolicki w Jutrosinie, szpital im. Karola Marcinkowskiego w Bojanowie, kierowany przez lekarza Henryka Tempłowicza. Działały apteki: „Pod Orłem” Floriana Nowaczkiewicza w Jutrosinie, Apteka Uprzywilejowana „Pod Lwem” Zygmunta Gregorowicza w Bojanowie, niemiecka apteka H. Floski’ego w Miejskiej Górce, a także dwie apteki rawickie - „Pod Lwem” Henryka Czechowskiego i najstarsza w regionie Apteka Miejska i Radziecka przy Rynku, którą w latach 1923-1939 prowadził Tadeusz Teski. *Reprodukcja fotografii: Muzeum Ziemi Rawickiej