Treści programowe

LITERATURA
I TREŚCI
PROGRAMOWE
PODYPLOMOWYCH
STUDIÓW
TEOLOGII
PASTORALNEJ
Temat:
Moralne aspekty opieki paliatywnej
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Wykład podejmuje moralne i duchowe problemy związane z opieką nad chorymi
terminalnie, czyli znajdującymi się w końcowej fazie choroby, najczęściej
nowotworowej. Prezentuje historię, założenia i strukturę ruchu hospicyjnego. Opieka
paliatywna, która wyrasta z ruchu hospicyjnego, zostaje na wykładzie usytuowana w
kontekście współczesnych postaw rodzin, pracowników służby zdrowia, a także
kapłanów wobec problemu śmierci. Opieka paliatywna przynosi konkretny program
wsparcia osoby terminalnie chorej oraz jej rodziny, polegający na duchowym
towarzyszeniu oraz na profesjonalnym łagodzeniu objawów chorobowych. Opieka
paliatywna jest przedstawiona jako znak nadziei dla społeczeństwa oraz jako
konstruktywny znak sprzeciwu wobec kultury śmierci, której wyrazem są praktyka
eutanazji oraz próby jej legalizacji.
Literatura:
A. Bartoszek, Człowiek w obliczu cierpienia i umierania, Katowice 2000; R. Fenigsen, Eutanazja.
Śmierć z wyboru, Poznań 19972; E. Kübler-Ross, Rozmowy o śmierci i umieraniu, tłum. I. DoleżalNowicka, Poznań 1998; S. Leone, Śmiertelnie chory, tłum. M. Zaręba, Kraków 2000; Sens choroby,
sens śmierci, sens życia, red. H. Bortnowska, Kraków 19933; M. Stroud, Twarzą twarz z rakiem, tłum.
J. Prosińska-Giersz, Katowice 2000; K. de Walden-Gałuszko, U kresu, Gdańsk 1996.
Temat:
Niepełnosprawność osób
społeczeństwa i Kościoła
jako
wyzwanie
moralne
dla
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Wykład podejmuje moralne i duchowe problemy związane z opieką nad
niepełnosprawnymi, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki osób
upośledzonych. Rozpoczyna się od przedstawienia kontrowersyjnych poglądów
jednego ze współczesnych etyków P. Singera. Ze względu na rozpowszechnianie się
tendencji sprzyjających aborcji i eutanazji osób niepełnosprawnych istotną część
wykładu stanowią zagadnienia antropologiczne. Wśród nich omawia się szczegółowo
sens cierpienia i niepełnosprawności oraz kontrowersyjną kategorię jakości życia.
Wykład podejmuje także problematykę etyki seksualnej oraz zagadnienie opieki
religijnej nad niepełnosprawnymi. Przewiduje się przeprowadzenie części zajęć
w Ośrodku dla Niepełnosprawnych w Rudzie Śląskiej.
Literatura:
Osoba niepełnosprawna i jej miejsce w społeczeństwie, red. D. Kornas-Biela, Lublin 1988;
W. Otrębski, Osoby z upośledzeniem umysłowym w sytuacji pracy, Lublin 2001; J. Vanier,
Wspólnota miejscem radości i przebaczenia, Paris 1985.; J. Vanier, Mężczyzną i niewiastą stworzył
ich do życia w prawdziwej miłości. Kraków 1987
2
Temat:
Dydaktyka katechezy
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Problematyka obejmuje następujące zagadnienia: sprawdzanie i ocenianie
w katechezie, pluralizm metod katechetycznych, środki dydaktyczne w katechezie.
Literatura:
J. Stala (red.), Dydaktyka katechezy, cz. II, Tarnów 2004; A. Długosz, B. Stypułkowska,
Wprowadzenie do dydaktyki Biblijnej, Kraków 2000; J. Szpet, Dydaktyka katechezy, Poznań 1999;
W. Kubik, Zarys dydaktyki katechetycznej, Kraków 1990..
Temat:
Dydaktyka katechezy
Forma:
ćwiczenia, zaliczenie na ocenę
Treść:
Celem zajęć jest nabycie przez studentów umiejętności praktycznego wykorzystania
znajomości podstawowych zasad dydaktycznych w przygotowaniu i prowadzeniu
katechezy, ze szczególnym zwróceniem uwagi na metody aktywizujące.
Literatura:
A. Długosz, Jak przygotować i oceniać katechezę. Elementy dydaktyki katechetycznej, Częstochowa
1997, „Katecheta” – bieżące zeszyty, jako materiał do dyskusji, rozważań i ćwiczeń.
Temat:
Sakramenty i sakramentalia w duszpasterstwie
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Sakramenty w duszpasterstwie – zagadnienie ogólne, sakramenty w duszpasterstwie –
zagadnienia szczegółowe. Sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego, sakramenty
uzdrowienia, sakramenty w służbie komunii (wspólnoty), sakramentalia.
Literatura:
Bourgeios D., Duszpasterstwo Kościoła, Poznań 2001; Celary I., Pastoralne wskazania dotyczące
liturgii sakramentalnej, 1998; Kamiński R., Duszpasterstwo w społeczeństwie pluralistycznym, Lublin
1997; Kunzler M., Liturgia Kościoła, Poznań 1999; Schneider T., Znaki bliskości Boga, Wrocław
1995; Teologia pastoralna, t. II, Kamiński R. (red.), Lublin 2002.
Temat:
Perspektywy i nowe wyzwania dla duszpasterstwa rodzin
w XXI wieku
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
W trakcie wykładu przeprowadzona zostanie refleksja nad następującymi
zagadnieniami: wspólna i zróżnicowana odpowiedzialność za duszpasterstwo rodzin,
kwalifikacje osobowe duszpasterzy rodzin a realizacja prawa rodziny do opieki
duszpasterskiej, zadania duszpasterstwa rodzin w ogólności, miejsce posługi
sakramentalnej w duszpasterstwie rodziny, duszpasterstwo rodzin w przypadkach
szczególnych, czynniki warunkujące powodzenie działań duszpasterskich.
Literatura:
Bieleń R., Duszpasterstwo rodzin we współczesnej Polsce, Lublin 2001; Nowak W., M.
Tunkiewicz (red.), Godność człowieka rodziny, Olsztyn 2007; Głód F., Mądrość Bożej
koncepcji małżeństwa i rodziny, Wrocław 2005; Krawczyński J., Prawo rodziny do opieki
duszpasterskiej, Płock 2007; Sarmiento A., Małżeństwo chrześcijańskie, Kraków 2002.
3
Temat:
Dyspozycje penitentów w godnym przeżywaniu sakramentu
pojednania
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Sakrament Pojednania – jak każdy Sakrament – powinien być przeżywany godnie
i owocnie. Ze strony penitenta do takich dyspozycji należy „rachunek sumienia”.
Omówimy jego formy zgodne z „Ordo Paenitaentiae”. Żal za grzechy i jego rodzaje
będzie stanowić drugą część wykładu (zwłaszcza w konfrontacji z niektórymi
metodami „wypierania poczucia winy” znanymi w psychoanalizie). W trzeciej części
zajmiemy się „kształtami spowiedzi indywidualnej wiernych” (forma „relacji” i forma
„deprekatywna”). Czwartą część stanowić będzie teologia zadośćuczynienia, restytucji
i obszarów rzeczywistej poprawy życia.
Literatura:
Wprowadzenie do „Ordo Paenitaentiae” Pawła VI; Adhort. „Reconciliatio et Paenitenita” Jana
Pawła II; J. Orzeszyna, Społeczno-eklezjalny wymiar Sakramentu Pokuty, Kraków 1996; Spowiedź.
Przygotowanie do Sakramentu Pokuty według metody św. Ignacego Loyoli i w duchu św. Franciszka
Salezego, Warszawa.
Temat:
Znaczenie kryzysów moralnych dla chrześcijaństwa
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Współcześnie szeroko mówi się w naukach humanistycznych o tzw. kryzysie
(tożsamości, rodziny, polityki, kultury itp.). W punkcie wyjścia należy
„oddramatyzować” temat. Trzeba też przedstawić to, czym kryzys jest, a czym nie jest
(pojęcie i rodzaje kryzysów). Z kolei trzeba przedstawić naturę „kryzysu moralnego”,
jego źródła i przyczyny. Bliższe badania wskazują, że głównym źródłem kryzysów
jest – jak to określa H. De Lubac – „dramat humanizmu ateistycznego”. W związku
z tym trzeba szeroko przedstawić relatywizm moralny, skrajny autonomizm
i indyferentyzmn religijny dzisiejszego człowieka.
Literatura:
Encyklika “Veritatis splenodor” Jana Pawła II; M. Vidal, Kryzys wartości moralnych, Kolekcja
Communio 2 (1987), s. 11-23; S. Kowalczyk, Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementu
aksjologii personalistycznej, Lublin 2006; D. Von Hildebrand, Koń Trojański w Mieście Boga,
Warszawa-Ząbki 2006; Ch. Becker, Dekalog. Podwaliny wolności, Kraków 2006.
Temat:
Wprowadzenie w soteriologię współczesną
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Nauka o zbawieniu człowieka (i świata) przez Chrystusa stanowi rdzeń
przepowiadanej w Kościele Ewangelii. Każdy, kto urzędowo związany jest z tą misją
Kościoła, doświadcza na co dzień, że głoszenie tej nauki domaga się odpowiedniej
kontekstualizacji. Pojawia się tu szereg pytań natury ściśle teologicznej. Są to między
innymi pytania hermeneutyczne – w jakiej mierze jest możliwe dotarcie do prawdy
źródłowej, która dopiero ma być „dostosowana” i jakie są kryteria kontekstualizacji?;
historyczno-teologiczne – co wnosi w nasze dzisiejsze rozumienie zbawienia
wielokształtny rozwój soteriologii?; ściśle doktrynalne – jakie są niezmienne elementy
kościelnej nauki o zbawieniu, gdzie zaś pojawiają się pytania otwarte?; systematyczne
– jakie ujęcia nauki o zbawieniu pojawiają się dzisiaj i jak je można ocenić w świetle
4
wiary Kościoła i współczesnej wrażliwości intelektualnej oraz duchowej? Pytania te
zostają podjęte w ramach oferowanych wykładów, ostatecznym ich celem jest
poszukiwanie kryteriów dla właściwych ujęć przepowiadania tej nauki w Kościele.
Literatura:
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia odkupienia, w: Od wiary do teologii.
Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996, red. J. Królikowski, Kraków
2000, s. 341-391; M. Paluch, Traktat o zbawieniu, w: Dogmatyka, red. E. Adamiak, A. Czaja,
J. Majewski, t. 3, Warszawa 2006, s. 233-506 (tam szerszy wybór polskojęzycznej literatury
przedmiotu);W. Hryniewicz, Chrystus nasza Pascha, Lublin 1987; W. Kasper, Jezus Chrystus,
przeł. B. Białecki, Warszawa 1983; Y. Congar, Chrystus i zbawienie świata, przeł. A.
Turowiczowa, Kraków 1968.
Temat:
Modele współczesnej soteriologii
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Współczesna refleksja teologiczna nad zbawieniem rozwija się w obrębie różnych
modeli. Celem wykładów będzie prezentacja poszczególnych modeli współczesnych,
wskazanie na ich wzajemne różnice i podobieństwa, zwrócenie uwagi na ich
ograniczenia oraz zadanie pytania o ich pastoralne znaczenie.
Literatura:
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o niektórych aspektach „teologii wyzwolenia” (1984),
Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu (1986); T.
Dola, Problem komplementarności współczesnych modeli soteriologicznych, Opole 1994;
H.U. von Balthasar, Teologia misterium paschalnego, przeł. E. Piotrowski, Kraków 2001; K.
Rahner, Pisma wybrane, t. 1, przeł. G. Bubel, Kraków 2005 (s. 239-349).
Temat:
Dynamizm życia duchowego
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Powołanie do świętości. Koncepcja życia duchowego jako dar i zadanie. Klasyczne
drogi rozwoju życia duchowego. Nawrócenie. Współpraca z łaską Bożą. Walka
duchowa. Antropologia człowieka i uzdolnienia nadprzyrodzone. Modlitwa.
Kontemplacja jako szczyt życia duchowego. Procesy oczyszczeń.
Literatura:
R. Garrigou – Lagrange, Trzy okresy życia wewnętrznego wstępem do życia w niebie, t. 1 i 2, tł. T.
Landy, Niepokalanów 1998; S. Urbański, Teologia życia mistycznego, Warszawa 1999;S. Urbański,
Etapy rozwoju życia duchowego, w: Teologia duchowości katolickiej, red. M. Igielski, Lublin 1993, s.
263-305;S. Urbański, Teologia modlitwy, Warszawa 1999;J. W. Gogola, Teologia komunii z Bogiem,
Kraków 2001.
5
Temat:
Mistyka jako szczyt życia duchowego
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Pojęcie i istota mistyki. Klasyczna droga zjednoczenia mistycznego. Noce ciemne
oczyszczeń. Stopnie zjednoczenia. Doświadczenie mistyczne. Zjawiska nadzwyczajne.
Mistyka przeżyciowa i studyjna. Kierownictwo duchowe.
Literatura:
S. Urbański, Teologia życia mistycznego, Warszawa 1999; S. Urbański, Życie mistyczne św. Faustyny
Kowalskiej, Warszawa 1999;J. W. Gogola, Teologia komunii z Bogiem, Kraków 2001; W. Słomka,
Duchowość kapłańska, Lublin 1996.
Temat:
Pedagogia wiary w Starym Testamencie
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Przedstawienie dialogu Boga z człowiekiem na podstawie danych z Objawienia
Starego Testamentu.
Literatura:
KKK na temat wiary; praca doktorska Ks. Z. Zaremskiego: Pedagogia wiary w nauczaniu Jana Pa(i)ła
II; seria książek Bruno Maggioniego – Nadzieja odnaleziona, Jedność 2006; Wędrówka przez Biblię,
Jedność 2003; Wielbłąd i ucho igielne, Jedność 2006; Był naprawdę człowiekiem, Jedność 2003;
monografie na temat osoby Abrahama, św. Pawła i innych.
Temat:
Pedagogia wiary w Nowym Testamencie
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Przedstawienie dialogu Boga z człowiekiem na podstawie danych z Objawienia
Nowego Testamentu.
Literatura:
KKK na temat wiary; praca doktorska Ks. Z. Zaremskiego: Pedagogia wiary w nauczaniu Jana Pa(ii)ła
II; seria książek Bruno Maggioniego – Nadzieja odnaleziona, Jedność 2006; Wędrówka przez Biblię,
Jedność 2003; Wielbłąd i ucho igielne, Jedność 2006; Był naprawdę człowiekiem, Jedność 2003;
monografie na temat osoby Abrahama, św. Pawła i innych.
Temat:
Wczesnochrześcijańska teologia chrztu
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
W czasie wykładu zostaną przedstawione najważniejsza teksty patrystyczne (I-IV)
podejmujące problematykę chrzcielną. Zostają wybrane przede wszystkim dotyczące
teologii a jedynie przy okazji będą pojawiały się opisy przygotowania i przebiegu
Chrztu. Również komentarz do prezentowanych tekstów będzie się koncentrował
przede wszystkim jak ujmowano znaczenie chrztu w Kościele pierwszych wieków.
Opisy przygotowań i przebiegu obrzędu chrztu. Wykład ten będzie zbudowany wokół
najczęściej używanych nazw chrztu. W ten sposób będzie przedstawiony rozwój
refleksji nad chrztem w pierwszych wiekach na Wschodzie i Zachodzie.
Literatura:
B. Tichon, Znaki Zbawienia, Kraków 2001; Chrzest i pokuta w starożytności chrześcijańskiej,
Antologia tekstów, komentarz, J. Słomka, Kraków 2004; J. Słomka, Wczesnochrześcijańskie nazwy
chrztu, Katowice (wyd. UŚ) Kraków 2009.
6
Temat:
Wczesnochrześcijańska teologia Eucharystii
Forma:
Treść:
wykład, egzamin
Podczas wykładu zostaną przedstawione główne nurty refleksji eucharystycznych w
pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Punktem wyjścia będą najważniejsze teksty dotyczące
eucharystii jakie powstały w okresie w wieku od drugiego końca czwartego wieku Taki
historyczny przegląd tekstów patrystycznych pozwoli uchwycić rozwój rozwoju nauczania o
Eucharystii w Kościele. Już na wstępie można nadmienić, że nauczanie to przede wszystkim
charakter praktyczny. Kościół przede wszystkim sprawował Eucharystię, było to także
podstawowe doświadczenie duchowe. Refleksja i nauczanie eucharystyczne jest w pewnym
sensie późniejsze, przychodzi jak komentarz do podstawowego faktu - przeżywania
Eucharystii w Kościele. Historycznie ujęty wykład pozwoli nam także na obserwowanie
coraz większych różnic w rozumieniu przeżywania Eucharystii na Wschodzie i Zachodzie
Literatura:
J. Słomka, Pokuta i ofiara. Refleksja eucharystyczna wczesnych ojców greckich, Łódź 2000
Eucharystia pierwszych chrześcijan; Ojcowie Kościoła nauczają o eucharystii. Ojcowie żywi Wybór i
oprac., ks. Marek Starowiejski, Kraków 1987.
Temat:
Kultura i religijność w procesie przemian
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Kultura i religia w perspektywie badań socjologicznych. Między globalizacją
a indywidualizmem. Między sekularyzacją a ewangelizacją. Religijność polska
w kontekście europejskim. Tradycje kulturowe religijności na Górnym Śląsku
Literatura:
Ateneum Kapłańskie. T. 141 (2003);Bauman Z.: Kultura źródłem cierpień. Warszawa 2002; Casanova
J. Religie publiczne w nowoczesnym świecie. Kraków 2005; Dylus A.: Europa zadania
chrześcijańskie. Warszawa 2002; Dylus A.: Globalizacja. Refleksje etyczne. Wrocław 2005;
Dyczewski L. Kultura polska w procesie przemian. Lublin 1995; Goban-Klas T.. Media i
komunikowanie masowe. Warszawa 2004; Jan Paweł II: Ecclesia in Europa. Watykan 2003; Jacyno
M., Jawłowska A., Kempny M.: Kultura w czasach globalizacji. Warszawa 2004; Krasnodębski Z.
Postmodernistyczne rozterki kultury. Warszawa 1996; Libiszowska-Żółtkowska M., Mariański J.:
Leksykon socjologii religii. Warszawa 2004; Mariański J.: Religijność społeczeństwa polskiego w
perspektywie europejskiej. Kraków 2004; Possenti V. Religia i życie publiczne. Chrześcijaństwo w
dobie ponowożytnej.
Warszawa 2005;Stolarczyk I.: Dylematy globalizacji. Tarnów 2003;
Świątkiewicz W.: Tradycja i wybór. Socjologiczne studium religijności na Górnym Śląsku, KatowiceWrocław 1997; Świątkiewicz W.: (red) Religijne inspiracje kultury na Górnym Śląsku. Katowice
1998; Sztompka P. Socjologia. Kraków 2003; Zdaniewicz W., Zaręba H.: Kościół katolicki na
początku trzeciego tysiąclecia. Warszawa 2004; Zdaniewicz W., Zembrzuski T: Postawy społeczne
religijne mieszkańców archidiecezji katowickiej. Katowice 1988; Zdaniewicz W., Zaręba S.H.:
Młodzież Warszawy – pokolenie Jana Pawła II. Warszawa 2005.
7
Temat:
Rodzina i jej współczesne przemiany
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Socjologiczne koncepcje rodziny. Modele rodziny w kulturze masowej. Rodzina i jej
funkcje. Między małżeństwem i kohabitacją. Rodzina w tradycji kulturowej Górnego
Śląska
Literatura:
Adamski F.: Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002; Dyczewski L: Rodzina
środowiskiem przekazu kultury.. Lublin 2001; Dyczewski L.: Rodzina społeczeństwo państwo. Lublin
1994; Kwak A.: Przemiany rodziny: małżeństwo i kohabitacja. Warszawa 2005; Mariański J.: Między
sekularyzacja a ewangelizacją. Lublin 2003; Kryczka P.: (red.) Rodzina w zmieniającym się
społeczeństwie, Lublin 1997; Roczniki Socjologii Rodziny, Poznań (UAM); Slany K.: Alternatywne
formy małżeństwa i rodziny. Kraków 2003; Świątkiewicz W. (red.) W trosce o rodzinę. Katowice
1994. Tyszka Z.: Rodzina we współczesnym świecie. Poznań 2003. Ziemska M. Rodzina
współczesna. Warszawa 2005.
Temat:
Katecheza młodzieży – formy i metody
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Planowanie katechezy. Budowanie scenariusza z wykorzystaniem metod
aktywizujących. Wprowadzanie porządku na katechezie. Wybrane środki
dyscyplinujące. Pozalekcyjne formy katechezy młodzieży. Katecheza parafialna
młodzieży ponadgimnazjalnej.
Literatura:
Podstawa programowa katechezy Kościoła Katolickiego w Polsce 2001; Katecheza młodzieży, red. S.
Kulpaczynski, Lublin 2003; Program katechezy parafialnej młodzieży szkół ponadgimnazjalnych
2004;Teoretyczne założenia katechezy młodzieżowej, red. R. Murawski, Warszawa 1989; B.
Twardzicki, Katechetyka formalna w służbie wiary, Przemyśl 2001
Temat:
Cele i zadania katechezy współczesnej młodzieży
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Obraz młodzieży epoki przemian – próba charakterystyki współczesnej młodzieży.
Wpływ postmodernistycznej rzeczywistości na rozwój religijny dorastających. Cele
i zadania katechezy młodzieży w kontekście współczesnych uwarunkowań społecznokulturowych. Katecheza młodzieży w nauczaniu Jana Pawła II.
Literatura:
Teoretyczne założenia katechezy młodzieżowej, red. R. Murawski, Warszawa 1989; Katecheza
młodzieży, red. S. Kulpaczynski, Lublin 2003; J. Bagrowicz, Edukacja religijna współczesnej
młodzieży, Toruń 2000;
Temat:
Obraz Boga w Psalmach
Forma:
wykład, egzamin
Treść zajęć:
Księga Psalmów jako wyraz tradycji modlitewnej zawiera bogactwo teologicznego
obrazu Boga, do którego autorzy psalmów się zwracają, przy okazji przekazując nam
swoje doświadczenie Pana. Ponadto, sam Bóg objawia się człowiekowi, co widać w
8
opisach teofanii. Treść wykładu obejmuje gatunki literackie psalmów, główne nurty
teologii Boga i analizę wybranych utworów.
Literatura:
A. Strus, Śpiewajcie nam pieśni Syjonu (Księga Psalmów), w: Wprowadzenie w myśl i
wezwanie ksiąg biblijnych, red. J. Frankowski, t. 7: Pieśni Izraela, Warszawa 1988, s. 11-111;
St. Synowiec, Wprowadzenie do Księgi Psalmów, Kraków 1996; Obraz Boga w Psałterzu,
red. A. Eckmann, S. Łach, A. Tronina, Lublin 1982; H. Witczyk, Teofania w Psalmach,
Kraków 1985.
Temat:
Wiara w tradycji Janowej
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Wiara jest jednym z ważniejszych tematów Corpus Joanneum. W Ewangelii napisanej
w celu doprowadzenia do wiary i umocnienia jej, dotyczyć będzie stosunku do Jezusa
– Objawiciela obecnego w tym świecie. W Listach i Apokalipsie wiara przekłada się
na całożyciową postawę chrześcijan po wniebowstąpieniu Chrystusa. Przedmiotem
wykładu będzie analiza terminu wierzyć i jego Janowych synonimów oraz wiary
wybranych postaci.
Literatura:
M. Bednarz, Pisma św. Jana, Tarnów 2004, E. Szymanek, Wiara i niewiara, w: Egzegeza Ewangelii
św. Jana. Kluczowe teksty i tematy teologiczne, red. F. Gryglewicz, Lublin 1992, s. 261-281; S.
Haręzga, Postawy na drodze wiary według Ewangelii św. Jana, w: U źródeł mądrości, red. S. Haręzga,
Rzeszów 1997, s. 133-171; J. Chmiel, Wiara i miłość w Pierwszym Liście św. Jana, w: Chrystus i
Kościół. Wybrane teksty Nowego Testamentu, red. F. Gryglewicz, Lublin 1979, s. 205-212.
Temat:
Przygotowanie do małżeństwa
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Przygotowanie bliższe i dalsze, bezpośrednie do małżeństwa. Formy pracy
z narzeczonymi. Rodzina pochodzenia, relacje w małżeństwie i rodzinie. W kancelarii,
sakrament małżeństwa, życie we wspólnocie Kościoła jako osoba samotna. Osoba
konsekrowana.
Literatura:
Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, Warszawa 2003; M. Androsz (red.), Przygotowanie bliższe do
małżeństwa, Katowice 2004; Z. Płużek, Psychologia pastoralna, Kraków 1991.
Temat:
Praca z małżonkami i rodzinami
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Poradnictwo. Poradnie życia rodzinnego w Archidiecezji katowickiej. Doradcy życia
rodzinnego, duszpasterstwo rodzin. Związki niesakramentalne (po rozwodzie). Brak
potomstwa w rodzinie (adopcja). Skarga powodowa o nieważność małżeństwa.
Literatura:
H. Krzysteczko, Poradnictwo duszpasterskie, Katowice 1998; E. Porada (red.), W służbie rodzinie,
Katowice 2008; Z nową mocą głosić prawdę o małżeństwie i rodzinie, Katowice (Kuria
Metropolitalna) 2003; http://www.rodzina.archidiecezja.katowice.pl
9
Temat:
Wiara Eucharystyczna Kościoła
Forma:
wykład, egzamin
Treść:
Wiara Eucharystyczna Kościoła.
Literatura:
Posynodalna Adhortacja Apostolska Benedykta XVI, Sacramentum caritatis. Adhortacja jest
podsumowaniem Synodu Biskupów z roku 2005.
Temat:
Słowo Boże w życiu Kościoła
Forma:
Treść:
wykład, egzamin
Literatura:
Posynodalna Adhortacja Apostolska Benedykta XVI Verbum Domini skierowana do Kościoła o
Słowie Bożym, 2010.
Seminaria naukowe
Seminarium:
Teologia pastoralna
Treść:
Stosunek teologii pastoralnej do innych dyscyplin naukowych. Wprowadzenie do
metody teologii pastoralnej. Przedmiot teologii pastoralnej. Znaczenie badań
empirycznych w teologii pastoralnej. Charakterystyka pracy naukowej, Zagadnienia
według tematów.
Literatura zalecana:
Ostrowski J. (red.), Duszpasterstwo a wyzwania XXI wieku. Materiały z Sympozjum Pastoralistów
Polskich, Kielce 2001; Bielecki J. (red.), Metodologia. Seminaryjne i dyplomowe prace z teologii,
Kraków 1993; Mikołajec J. (red.), Status naukowy teologii pastoralnej, Opole 2003.
Seminarium:
Teologia moralna i teologia duchowości
Treść :
Celem prowadzonego seminarium jest przygotowanie rozpraw doktorskich z zakresu
współczesnej teologii moralnej. W szczególności zainteresowania badawcze
doktorantów mogą iść w następujących kierunkach:
a) Recepcja nauczania moralnego Jana Pawła II w świecie i w Kościele
b) Poszukiwań wpływu współczesnej kultury masowej na ewangelizację i formację
sumień;
c) Badań z zakresu moralności osobistej (np. sylwetki (wzory) duchowe i etyczne
polskich i śląskich chrześcijan);
d) Problemy współczesnej bioetyki (inżynieria genetyczna, problemy moralne
współczesnej medycyny, etyka zawodowa służby zdrowia itp.);
e) Problemy z zakresu moralności społecznej i rodzinnej (związki moralności i ekonomii,
świata pracy, duchowość współczesnych ludzi świeckich itp.);
10
f) Analiza szczegółowa współczesnych problemów moralnych w kulturze medialnej
(badanie procesów demoralizacji i ateizacji, źródła permisywizmu moralnego, analiza
etyczna konkretnych programów telewizyjnych, inspiracje i wzorce kulturowoetyczne, przesłanie moralne wybranych twórców kultury itp.).
Seminarium:
Misjologia
Treść:
Treścią seminarium są podstawowe zagadnienia misjologiczne i szczegółowa
tematyka związana z pisanymi pracami
Seminarium;
Dialogi ekumeniczne i międzyreligijne
Treść:
Seminarium podejmuje kwestie dotyczące zagadnień dogmatycznych,
pastoralnych i liturgicznych z perspektywy dialogów ekumenicznych. Prezentuje
Kościoły i wspólnoty chrześcijańskie uczestniczące w Dialogu z Kościołem
katolickim Zwraca uwagę na osiągnięcia i trudności w dialogu międzyreligijnym,
szczególnie z Islamem.
Literatura
K. Bukowski, Religie świata wobec Chrześcijaństwa, Kraków 1999;Jan Paweł II,
Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, red. E. Sakowicz, Radom 2006:Ku Chrześcijaństwu
jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu , red. W, Hryniewicz, J. Gajek, SJ Koza, Lublin 1997;
K. Kościelniak, Chrześcijaństwo w spotkaniu z religiami swiata, Kraków 2002.
Seminarium:
Teologia biblijna
Treść:
W zależności od zainteresowań uczestników seminarium naukowego i w związku z
wybranymi tematami do pracy naukowej omawia się wybrane zagadnienia
egzegetyczne i teologiczno-biblijne w oparciu o dostępna fachowa literaturę ze
szczególnym uwzględnieniem Sitz im Leben biblijnego oraz wpływu Biblii na kulturę.
Literatura zalecana:
Wstęp do Nowego testamentu, red. R. Rubinkiewicz, Poznań 1996; E. H. Langkammer,
Teologia Nowego Testamentu, cz.1 Wrocław 1985, cz.2 Wrocław 2002; U. Schnelle, Einleitung in das
Neue Testament, Goettingen 2003; Szymanek, Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu, Poznań
1990; Wprowadzenie i myśli i wezwanie ksiąg biblijnych, red. J. Frankowski, t.9 Dzieje Apostolskie,
Listy św. Pawła, Warszawa 1997; t.10 Ewangelia św. Jana, Listy powszechne, Apokalipsa, Warszawa
1992.
Seminarium:
Nowożytna historia Kościoła w Polsce i Powszechnego
Treść:
Przedmiotem zainteresowań tego seminarium jest nowożytna historia Kościoła
w Polsce i Powszechnego ze szczególnym ukierunkowaniem na problematykę ww.
dotyczącą pogranicza łacińskiego-bizantyjskiego oraz Kościół w Czechach i na
11
Morawach w czasach rządów komunizmu. Mile jest widziana znajomość języka
rosyjskiego i ukraińskiego lub przynajmniej umiejętność czytania cyrylicy.
Literatura zalecana:
Krętosz J. Ks., Organizacja Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego od XV w. Do 1772 r.,
Lublin 1986; Krętosz J. ks., Archidiecezja Lwowska obrządku łacińskiego w okresie józefinizmu
(1772 – 1815), Katowice 1997; Kubasik A. ks., Arcybiskupa Andrzeja Szeptyckiego wizja
ukraińskiego Narodu, Państwa i Cerkwi, Lwów Kraków 1999; Osadczy W., Kościół i Cerkiew na
wspólnej drodze. Concordia 1863, Lublin 1999; oraz: www.rkc.lviv.ua
Seminarium:
Stary i Nowy Testament
Treść:
Podstawowym celem jest przygotowanie pracy licencjackiej. W ramach seminarium
zostaną przedstawione literackie metody interpretacji Pisma Świętego (narracyjna,
retoryczna, pragmatyczna, kontekstualna, itp.). Na kolejnych spotkaniach prowadzący
zaproponuje tematy prac. Uczestnik może przedstawić własną, uzasadnioną
propozycję tematu.
Literatura:
Interpretacja (w) dialogu. Tożsamość egzegezy biblijnej, red. A. Kucz, A. Malina, Kielce 2005, s. 5–
39. 47–57. 70–78. 96–98; Papieska Komisja Biblijna: Interpretacja Biblii w Kościele.
Seminarium:
Historia Kościoła na Śląsku
Treść:
Historia Kościoła w okresie PRL, ze szczególnym uwzględnieniem represji Kościoła
ze strony aparatu państwowego.
Literatura zalecana:
Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 1998; Wyczawski Hieronim Eugeniusz, Przygotowanie
do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1990; Bibliografia historii Kościoła na
Górnym Śląsku za lata 1945 – 1999 w: www.instytut-teolog,katowice.opoka.org.pl; Myszor J.,
Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; Żaryn J., Kościół a władza w Polsce 1945 – 1950,
Warszawa 1997; Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945 – 1970, Kraków 1995.
Seminarium:
Teologia i historia duszpasterstwa w Kościele starożytnym
i średniowiecznym
Treść:
Duszpasterstwo okresu patrystycznego (w łacińskiej części): w pismach Ambrożego
z Mediolanu, Augustyna z Hippony, Leona Wielkiego, Grzegorza Wielkiego,
Cezarego z Arles oraz innych pisarzy wczesnochrześcijańskich i średniowiecznych.
Zagadnienie podstawowe: Modele duszpasterstwa okresu patrystycznego
i wczesnośredniowiecznego, próba odnowy współczesnego duszpasterstwa w świetle
doświadczeń historycznych Kościoła zachodniego, początki teologii pastoralnej
okresu patrystycznego średniowiecza (u podstaw teologii pastoralnej: Franza X.
Arnolda i Franciszka Blachnickiego).
Literatura zalecana:
K. Delahaye, Erneuerung der Seelsorgsformen, Aus der Sicht der fruehen Patristik, Freiburg
1958; J. Pałucki, Święty Ambroży jako duszpasterz w świetle ekshortacji pastoralnych,
Lublin 1996; A. Żurek, Duszpasterz końca epoki patrystycznej, Tarnów 1998; D. Kasprzak,
12
Duszpasterze V wieku. Studium porównawcze myśli pasterskiej św. Piotra Chryzologa i
Salwiana z Marsylii, Kraków 2008.
Seminarium:
Teologia dogmatyczna
Treść:
Analiza tekstów tworzących magisterium Kościoła, przede wszystkim orzeczeń
dogmatycznych oraz dokumentów soborowych i papieskich, a także wybitnych
teologów starożytnych i współczesnych. Na seminarium można pisać prace
licencjackie dotyczące rozwoju refleksji teologicznej i kształtowania sformułowań
dogmatycznych w różnych okresach dziejów Kościoła oraz prace podejmujące
studium myśli znaczących teologów.
Literatura zalecana:
Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 1-4, Kraków 2001-2005; Sobór Watykański II. Konstytucje,
Dekrety, Deklaracje, Poznań 1986; Breviarium Fidei, red. J. Mokwa, Poznań 2007.
Seminarium:
Teologia liturgii
Treść:
W trakcie trwania seminarium zostanie zwrócona uwaga uczestników na teologię
liturgii, jako najbardziej widoczny owoc Soboru Watykańskiego II, a także na jej
główne tezy i założenia. Otwarta zostanie również możliwość zgłębiania teologii
poszczególnych sakramentów, a także roku liturgicznego, formuł i obrzędów
liturgicznych.
Literatura:
S. Czerwik, Teologia liturgii, AK 66 (1974), nr 390, t. 82, z. 1, s. 92-104; S. Czerwik,
Teologia liturgii w ujęciu „Sacrocanctum Concilium” i w całokształcie dzieła Soboru Watykańskiego
II, RBL 41 (1988), nr 2, s. 155-168; A. Durak, Wybrane zagadnienia teologiczno-liturgiczne
obrzędów wtajemniczenia chrześcijańskiego dorosłych, w: H. Sobeczko (red.), Studia liturgicznopastoralne 1, Opole 1988, s. 231-245; A. Skowronek, Sakramenty w ogólności. Chrzest –
Bierzmowanie, Włocławek 1995; H. Sobeczko, Odnowa duszpasterstwa sakramentalnego w oparciu o
„Obrzędy chrześcijańskiego wtajemniczenia dorosłych”, STHŚO 15 (1995), s. 239-257; S. Czerwik,
Wprowadzenie do odnowionego chrztu dzieci, w: A. Skowronek (red.), Sakrament chrztu, Liturgia.
Teologia. Pismo Święte, Katowice 1973, s. 75-121; Cz. Krakowiak, Z problematyki teologicznej
sakramentu bierzmowania, KTK 21 (1974), z. 6, s. 37-58; H. Sobeczko, Czy istnieje optymalny wiek
kandydatów do bierzmowania? w: R. Pierskała, H. Sobeczko (red.), Sakramenty inicjacji w liturgii i
praktyce duszpasterskiej, Opole 1996, s. 127-136; S. Czerwik, Wprowadzenie do odnowionej liturgii
pokuty i pojednania, w: A. Skowronek (red.), Sakrament pokuty. Teologia. Liturgia. Pismo Święte,
Katowice 1980, s. 125-205; A. L. Szafrański, Teologia liturgii eucharystycznej, Lublin 1974; S.
Czerwik, Geneza i teologia odnowionej liturgii sakramentu małżeństwa. W: Odnowiona liturgia
małżeństwa. Pokuta chrześcijańska. Materiały z IX i X Kursu homiletyczno-katechetycznoliturgicznego z lat 1975-1976, Warszawa 1980, s. 17-37; S. Czerwik, Teologiczne treści odnowionej
liturgii małżeństwa, w: Odnowiona liturgia małżeństwa. Pokuta chrześcijańska. Materiały z IX i X
Kursu homiletyczno-katechetyczno-liturgicznego z lat 1975-1976, Warszawa 1980, s. 99-103; S.
Czerwik, Odnowiona liturgia sakramentów chorych, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 56 (1980), s.
211-237; J. Janicki, Teologia modlitw odnowionej liturgii sakramentu chorych, CT 51 (1981), f. 1, s.
74-82; S. Czerwik, Liturgia święceń biskupa w posoborowym Pontyfikale Rzymskim, „Kielecki
Przegląd Diecezjalny” 62 (1986), nr 1 s. 111-121.
13