Ramowa Dyrektywa Wodna i zmiany klimatyczne – strategie

Ramowa Dyrektywa Wodna
i zmiany klimatyczne –
strategie działania w Saksonii
Transgraniczne seminarium praktyczne Saksonia-Polska
w dniu 09.12.2010 w Rietschen
Układ prezentacji
1. Cele ramowej Dyrektywy Wodnej
2. Oddziaływanie przewidywanych zmian klimatycznych
3. Potrzeba i moŜliwości dopasowania
4. Wspieranie procesu adaptacyjnego przez Wolny Kraj
Związkowy Saksonia
5. Podsumowanie
2 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
NajwaŜniejsze cele Ramowej Dyrektywy Wodnej w
Saksonii
► Dobry stan ekologiczny i chemiczny wód powierzchniowych (->
działania w rolnictwie mające na celu zmniejszenie ilości
nanoszonych materiałów (P-zmniejszenie ilości nanoszenia!))
► Dobry ilościowo i chemicznie stan wód podziemnych (->
działania w rolnictwie mające na celu zmniejszenie ilości
nanoszonych materiałów (N- zmniejszenie ilości nanoszenia!))
► Zakaz przyczyniania się do pogarszania jakości wód
podziemnych i powierzchniowych
3 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Stan chemiczny saksońskich wód podziemnych
Wyniki oceny dla parametru: azotan
z powodu zawartości
azotanów 24% saksońskich
wód gruntowych jest w
złym stanie chemicznym
4 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Stan ekologiczny saksońskich wód powierzchniowych
Przestrzeganie specyficznych dla danego typu wód wartości orientacyjnych
w przypadku fosforu
ok. 70 % saksońskich wód
powierzchniowych przekracza
wartości orientacyjne dla fosforu
określone przez LAWA
5 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną
priorytetowym działaniem w rolnictwie jest
zmniejszenie
► wymywania azotanów
► nanoszenia fosforu do wód powierzchniowych
redukcja erozji gleby
6 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Przewidywane zmiany klimatyczne
w Saksonii
Wzrost intensywności warunków ekstremalnych
latem
Zmniejszenie ilości opadów wczesną wiosną
i latem
7 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Regionalne oddziaływania zmian
klimatycznych – plony (SMUL-dokument
strategiczny)
Mniejszy wpływ na stabilność plonu na glebach lessowych
- ↑erozji wodnej, ↑koncentracji azotanów w wodach
infiltracyjnych
Standortregionen
Erzgebirgskamm und –vorland, Vogtland, Elsterbergland
Mittelsächsisches Lößgebiet
↑Wahania plonu w latach
suchych
↑Straty plonu przede
wszystkim przy zbiorach
kukurydzy, ziemniaków,
sianokosach, a takŜe
osłabione przy zboŜach
ozimych i rzepaku –
↑wymywanie azotanów i
ewent. ↑erozji wietrznej
↑Wahania plonu; słabe
plony w latach suchych
szczególnie przy uprawie
roślin jarych↑erozji wodnej;
Oberlausitz, Sächsische Schweiz
↑wymywanie azotanów
Przy zrównowaŜonym zaopatrzeniu w wodę ↑plonów szczególnie przy uprawach
ozimych i uprawach roślin wymagających wyŜszych temperatur, np. kukurydza ↑erozji wodnej, ↓zawartości Corg, ↑wymywania azotanów
Sächsisches Heidegebiet, Riesaer-Torgauer-Elbtal
8 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
(za Henk 2010)
Punkty cięŜkości przy wdraŜaniu Ramowej
Dyrektywy Wodnej i dopasowaniu do zmian
klimatycznych
Zapobieganie erozji wodnej(-> P-zmniejszenie
wymywania)
Efektywne nawoŜenie azotowe(-> N-zmniejszenie
wymywania).
Efektywne wykorzystanie opadów i wód gruntowych (->
gospodarowanie zasobami wodnymi).
9 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Ochrona przed erozją wodną
Najskuteczniejsze działanie:
Trwała konserwująca
uprawa gleby/siew bezpośredni
10 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Punkty cięŜkości przy wdraŜaniu Ramowej
Dyrektywy Wodnej i dopasowaniu do zmian
klimatycznych
Zapobieganie erozji wodnej(-> P-zmniejszenie
wymywania)
Efektywne nawoŜenie azotowe(-> N-zmniejszenie
wymywania).
Efektywne wykorzystanie opadów i wód gruntowych (->
gospodarowanie zasobami wodnymi).
11 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Punkty cięŜkości przy wdraŜaniu Ramowej
Dyrektywy Wodnej i dopasowaniu do zmian
klimatycznych
Zapobieganie erozji wodnej(-> P-zmniejszenie
wymywania)
Efektywne nawoŜenie azotowe(-> N-zmniejszenie
wymywania).
Efektywne wykorzystanie opadów i wód gruntowych (->
gospodarowanie zasobami wodnymi).
12 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Zmiany klimatyczne: MoŜliwości
gospodarowania zasobami wodnymi
.
► Strategia doboru odmian: odmiany tolerujące suszę, uprawa róŜnych odmian
► Efektywne wykorzystanie wody na polu: mniej roślinsilniejsze pojedyncze rośliny
► Płodozmian/Gatunki: tolerujące suszę gatunki/płodozmiany/mieszanki
► Uprawa gleby: konserwująca uprawa gleby/siew bezpośredni; mulczowanie
► Kształtowanie pola: pasy ochrony przed wiatrem, roślinność przy brzegach wód,
zagroŜone erozją zbocza, podział pól, przekształcenie ALGL itd.
► NawoŜenie: nawoŜenie iniekcyjne, nawoŜenie podkorzeniowe, nawozy stabilizowane,
przesunięcie na wcześniejszy termin 3 dawki azotu, nawoŜenie płynne, optymalne
zaopatrzenie PKMgCa itd.
► Optymalizacja struktury gleby: unikanie zagęszczeń gleby, płodozmian/uprawa
gleby/nawoŜenie korzystne dla struktury gleby
► Trwała reprodukcja humusu: zastosowanie działań bilansujących
► Rolnictwo precyzyjne (nawoŜenie, uprawa, w przyszłości nawadnianie)
► Bewässerung / Rückbau u. gezielte Steuerung v. Meliorationsanlagen
DuŜa ilość działań
Wiele działań słuŜy teŜ ochronie gleb i wód, ochronie przeciwpowodziowej,
klimatu i przyrody-> Wkład we wdroŜenie Ramowej Dyrektywy Wodnej
13 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
(Henk 2010)
Warunki ramowe
Wsparcie
MoŜliwości wsparcia przez Wolny Kraj
Związkowy Saksonia wdraŜania
Ramowej Dyrektywy Wodnej i adaptacji
do zmian klimatycznych
Przeprowadzone prace badawcze
Wymiana wiedzy
i doświadczeń
(Henk 2010)
14 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Przeprowadzone prace badawcze
Punkty cięŜkości, m.in.:
► Wykorzystanie do uprawy odmian prosa, drewna energetycznego
► Ciągłe próby dopasowania się do zmian klimatycznych (uprawa gleby, nawoŜenie,
ochrona roślin, deszczowanie)
► NawoŜenie (technika aplikacji, forma nawoŜenia, rolnictwo precyzyjne,
zwiększenie efektywności wykorzystania azotu itd.)
► Trwała konserwująca uprawa gleby (optymalizacja działań), siew bezpośredni
► Ogrodnictwo: m.in. siatki chroniące przez gradem, zadaszenia chroniące przez
deszczem, nawadnianie, dopasowanie gatunków
Zadania ciągłe: sprawdzanie gatunków, monitoring patogenów, dopasowanie
modeli prognostycznych,
Wielu działaniom adaptacyjnym w rolnictwie towarzyszą projekty badawcze.
15 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
(Henk 2010)
Wsparcie
Punkty cięŜkości m.in.:
► Działania rolno - środowiskowe
► Wspieranie innowacyjnej techniki specjalistycznej (np. technika siewu
bezpośredniego, nawoŜenie iniekcyjne)
► Plantacje krótkoterminowe (takŜe pasy), pasy ochrony przed wiatrem/erozją,
zazielenienia przybrzeŜne, nasadzanie drzew owocowych
► Mobilne urządzenia do nawadniania przy uprawie warzyw bez osłon, ziemniaków,
winorośli, roślin leczniczych, przypraw, drzew owocowych, chmielu
► Infrastruktura przy systemach nawadniania (studnie, zbiorniki, systemy rur itd.)
► Siatki chroniące przed gradem, zadaszenia chroniące przed deszczem
► Techniczne działania adaptacyjne w hodowli zwierząt
► Szczególnie inicjatywy, np. wdraŜanie innowacyjnych projektów pilotaŜowych
W przypadku wielu działań adaptacyjnych do zmian klimatycznych
istnieją w Saksonii moŜliwości wsparcia finansowego.
16 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
(Henk 2010)
Koncepcja wymiany wiedzy i
doświadczeń/szkolenie
Gospo
darstwa
konsulta
cyjne
Działania
demonstra
cyjne
Szkoły
Kursy
mistrzowskie
Stowarzyszenie
konserwującej
uprawy
gleby/siewu
bezpośredniego
w Saksonii e. V.
Przeprow
adzone
prace
badawcze
Public
relations
• Organizacja
• Kierowanie
• Podstawy fachowe
• Dalsze kształcenie
• Planowanie roczne
Grupy robocze na obszarach priorytetowych
Praca w grupach, doradztwo, informacje, wymiana
doświadczeń, Dni Pola,
• Sprawozdania
• Ewaluacja
WdraŜanie na terenie Kraju
Szkolenia, Dni Pola, Seminaria, Informacje (broszury
informacyjne, Internet,…)
LfULG
• Wymagania prawne (gfP, CC)
• Wsparcie
SMUL
17 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
(Henk 2010)
18 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Podsumowanie
1. Związana z przewidywanymi zmianami klimatycznymi silniejsza wodna
erozja gleby i spowodowane suszą gorsze wykorzystanie azotu są
czynnikami działającymi wbrew załoŜeniom Ramowej Dyrektywy
Wodnej.
2. Celem strategii saksońskiej jest informowanie rolników o wymaganym
procesie adaptacyjnym do zmieniających się warunków
klimatycznych, pokazywanie moŜliwości działania i oferowanie
wsparcia przez Wolny Kraj Związkowy Saksonia. Działania te
przyczyniają się teŜ do wdraŜania Ramowej Dyrektywy Wodnej.
3. Wolny Kraj Związkowy Saksonia będzie wspierał proces adaptacyjny
poprzez dobre warunki ramowe, a przede wszystkim przez
prowadzone prace badawcze, wsparcie finansowe i wymianę wiedzy i
doświadczeń.
4. Strategię naleŜy rozumieć jako pierwszy impuls długoterminowego
procesu adaptacyjnego i musi ona być dalej rozwijana.
19 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt
Dziękuję za uwagę!
Więcej informacji: http://www.smul.sachsen.de/lfulg
20 | 16. Dezember 2010 | Dr. Walter Schmidt