Szkolenie 4 4 - Instytut Inicjatyw Europejskich

Szkolenie 4
4 – 6.07.2008 Chałupy
„Rozwój zrównoważony w sektorze rybołówstwa
morskiego – integracja korzyści ekonomicznych,
społecznych i przyrodniczych. Racjonalna gospodarka i
poprawa efektywności sektora rybackiego. Podniesienie
atrakcyjności zawodu rybaka.”
Organizator szkolenia:
Instytut Inicjatyw Europejskich
ul. Wyzwolenia 24
84-120 Władysławowo
tel./fax. 058 664 12 10
Dzień 1 (04.07.2008):
(Rozpoczęcie szkolenia o godzinie 10.00, przerwa na kawę – 11.00 oraz
14.00, zakończenie – 16.00)
Tematyka szkolenia:

Rozwiązania mające na celu dostosowanie zdolności połowowej
jednostek
rybackich
do
zasobów
Morza
Bałtyckiego
poprzez
propagowanie nowych wydajniejszych technik połowów, wdrażanie
rozwiązań mających na celu wzrost elastyczności floty w zakresie
przeorientowania
jednostek
połowowych
na
inne
gatunki,
oraz
zwiększenia selektywności narzędzi połowowych.

Rozwój
zrównoważony
w
sektorze
rybołówstwa
morskiego
integracja korzyści ekonomicznych, społecznych i przyrodniczych.

Metody, które pozwolą na zwiększenie stopnia zagospodarowania
gatunków nie w pełni eksploatowanych oraz produktów ubocznych i
odpadów.

Konflikty między ekonomicznymi a przyrodniczymi aspektami
rozwoju rybołówstwa morskiego i sposoby ich rozwiązywania –
dyskusja.
Cel szkolenia:
Zapoznanie uczestników z różnymi metodami postępowania w celu
zwiększenia wydajności połowowej, w szczególności nowych technologii i
rozwiązań w sektorze rybołówstwa.
Zwrócenie szczególnej uwagi na aspekt ekologiczny podejmowanych
działań, który powinien iść w parze z korzyścią ekologiczną - zgodnie z
zasadami rozwoju zrównoważonego.
Rozwiązania mające na celu dostosowanie zdolności
połowowej
jednostek
rybackich
do
zasobów
-
propagowanie nowych wydajniejszych technik połowów.
Dostosowanie
nakładu połowowego do dostępnych zasobów ryb i ciągła
odnowa tych zasobów ma
priorytetowe znaczenie. W imieniu Unii,
Komisja Europejska negocjuje I zawiera umowy z państwami trzecimi oraz
w obrębie organizacji regionalnych i międzynarodowych, w sprawie
możliwości dokonywania połowów oraz metod zachowania zasobów.
Zachowanie zasobów rybnych wymaga interwencji na różnych poziomach.
Dla wód należących do UE uzgadnia się limity połowowe lub ogólnych
dopuszczalnych połowów (TAC). Ustanawia się również zasady specyfikacji
urządzeń połowowych oraz ograniczania dostępu do niektórych obszarów
– zapobieganie odławianiu młodych i dorosłych ryb w okresie tarła oraz
zmniejszenie negatywnego wpływu rybołówstwa na środowisko morskie.
Aż
88%
zasobów
rybnych
Unii
Europejskiej
jest
nadmiernie
wyeksploatowanych, podczas gdy światowa średnia w tym zakresie wynosi
25%. Pomimo ogromnych wysiłków od dawna nie nastąpiła ogólna
poprawa
stanu
zasobów
rybnych.
Dlatego
Komisja
Europejska
zaproponowała w opublikowanej deklaracji politycznej na temat uprawnień
do połowów w 2009 r. większą elastyczność przy zmienianiu limitów
całkowitych
dopuszczalnych
skuteczniejsze
połowów.
odbudowywanie
Ma
nadmiernie
to
umożliwić
zarówno
wyeksploatowanych
stad,
i w rezultacie przynieść większe korzyści rybakom.
Przez wiele lat działania mające na celu zachowanie zasobów rybnych
podejmowano corocznie. Działania krótkoterminowe były mało skuteczne
i
nie
zapobiegały
to wprowadzać
spadkowi
wielkości
zarządzanie łowiskami
zasobów.
zgodnie
Stopniowo
zaczę
z długoterminowymi
strategiami lub planami ustanawiającymi uzgodnione wielkości docelowe.
Różnica w stosunku do poprzednich zasad polega na tym, że różnorodne
działania mające na celu regulację możliwości połowowych i specyfikację
urządzeń połowowych lub dostępu do łowisk będą stosowane nie w sposób
niezależny,
lecz
skoordynowany
tak,
aby
osiągnąc
ustalone
cele,
co zapewni trwałość danego łowiska.
Zgodnie z tymi planami, zostaną ustanowione limity czasu spędzanego
na połowach przez określone statki. W przypadku łowisk, w obrębie
których wyławia się równocześnie kilka różnych gatunków, ważne jest
zapewnienie, aby po wyczerpaniu kwoty dla jednego gatunku np. dorsza
zaprzestano w ich obszarze połowów gatunków współwystępujących,
takich jak łupacz i witlinek. W innym przypadku dorsze będą w dalszym
ciągu wyławiane.
W deklaracji Komisji Europejskiej podkreślono brak jakichkolwiek ważnych
zmian od czasu wprowadzenia w 2002 r. reformy wspólnej polityki
rybołówstwa. Limity całkowitych dopuszczalnych połowów nadal ustalane
są na poziomie znacznie wyższym od zalecanego przez naukowców, który
pozwoliłby na odbudowanie nadmiernie odłowionych stad, a system
ograniczania nakładu połowowego w postaci liczby dni na morzu jest
nieskuteczny. Z tego powodu komisja zaproponowała przejście na system
kilowatodni w odniesieniu do zarządzania nakładami połowowymi, który
będzie
można
Pozwoliłoby
to
zarówno
łatwiej
państwom
kontrolować,
członkowskim
na
jak
i
lepiej
określenie
wdrożyć.
równowagi
pomiędzy możliwościami połowowymi a możliwościami floty oraz podjęcie
środków zachęcających do połowów o niskim poziomie odrzutów. Na tej
podstawie przedstawione zostaną propozycje dotyczące ograniczenia
nakładów połowowych w 2009 r.
Komisja wskazuje w deklaracji, że aby poprawić sytuację, potrzebne jest
wprowadzenie
możliwości
wielu
pilnych
połowowe
zmian.
należy
Po
pierwsze
ustanawiać
zdaniem
zgodnie
z
komisji,
poziomem
śmiertelności ryb, dzięki czemu będzie można uzyskać w perspektywie
długoterminowej największą wydajność stad. Aby zapewnić minimalną
stabilizację sektora, różnica między TAC kolejnych lat nie mogła wcześniej
przekraczać 15% w którąkolwiek stronę. Obecnie stało się oczywiste,
że w przypadku stad nadmiernie eksploatowanych środek ten przynosił
skutki sprzeczne z długofalowym interesem sektora rybnego. Komisja
proponuje zatem bardziej elastyczne podejście do corocznych zmian TAC
na podstawie zaleceń Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego
ds. Rybołówstwa i zgodnie z tym niedawno zaproponowała zmieniony plan
odbudowy zasobów dorsza.
W odniesieniu do zasobów o niskim poziomie biomasy zaproponowano
zmniejszanie TAC o 20% rocznie, natomiast w odniesieniu do stad,
których
stan
odbudowano
do
poziomu
pozwalającego
na
wysoką
wydajność, TAC można zwiększać o 25% rocznie. Jeżeli STECF zaleca
całkowite wstrzymanie połowów, wartości TAC należy zmniejszyć
o
conajmniej 25%.
Fermy morskie (marine ranching)
Działalność fermowa jest
wykorzystywana zarówno w
rybołówstwie
komercyjnym jak i wędkarstwie rekreacyjnym. W USA, w 1996 roku, 29.9
milionów wędkarzy rekreacyjnych zapłaciło 447 milionów USD za licencje
wędkarskie (zarówno na łowiska śródlądowe jak i morskie); wiele z tych
łowisk było zasilanych przez ryby odchowane w fermach.
Działalność ta jest praktykowana obecnie na wszystkich kontynentach,
we wszystkich krajach rozwiniętych, a Japonia jest liderem w liczbie
gatunków tak hodowanych.
Istnieje kilka możliwości wykorzystania hodowli fermowej i produkcji
wczesnych
stadiów
narybku
jako
narzędzia
w
praktycznym
gospodarowaniu:
-
wzrost wielkości połowów,
-
utrzymywanie rybołówstwa wbrew degradacji lub utraty siedliska,
-
odbudowanie połowów (red sea bream w Japonii) lub stworzenie
nowych możliwości połowów.
Praktyka wypuszczania na wolność ryb „produkowanych” w fermach jest
mocno krytykowana:
-
nie jest wydajna jako narzędzie wzrostu produkcji ryb,
-
nakłady są mniejsze niż zyski,
-
stanowi niewłaściwy substytut innych, bardziej koniecznych działań
w
rybołówstwie,
jak
odtwarzanie
siedlisk
czy
redukcja
kwot
połowowych,
-
stanowi
zagrożenie
lokalnych
gatunków
rozprzestrzenianie
z
ferm
dla
i
bioróżnorodności
przez
chorób,
lokalnych
konkurencję,
genetyczne
odmian
poprzez
zaadaptowanych do lokalnych warunków).
drapieżnictwo,
krzyżowanie
(rozbicie
zastąpienie
osobników
kompleksów
genów
Rozwój
zrównoważony
morskiego
w
integracja
sektorze
korzyści
rybołówstwa
ekonomicznych,
społecznych i przyrodniczych.
Strategia
rozwoju
rybołówstwa
polskiego
kładzie
również
nacisk
na realizację szeregu działań mających na celu ochronę oraz poprawę
środowiska naturalnego.
Mechanizmy
służące
temu
płaszczyznach:
• Kontrola zanieczyszczeń
pochodzących
spoza
sektora rybackiego oraz
niwelacja ich wpływu,
•
Kontrola
warunków
środowiska
wodnego
i monitoring naukowy,
• Zarządzanie odpadami
i
jakością
wód
poprodukcyjnych,
•
Polityka
ochrony
i
poprawy
jakości
środowiska
wodnego
i tarlisk,
•
Wspomaganie
mających
zachowanie
na
działań
celu
celowi
będą
realizowane
na
kilku
bioróżnorodności oraz restytucji gatunków cennych i chronionych,
•
Kontynuacja
programu
udrożnienia
rzek
(budowa
przepławek)
oraz ochrona przed zabudową rzek ważnych dla migracji i tarła gatunków
wędrownych.
Polityka ochrony środowiska musi być zintegrowana z polityką rybacką.
W tym celu należy stworzyć odpowiednie programy zarządzania oparte
na idei zrównoważonego rozwoju, które mają na celu rozwój ekonomiczny
sektora, przy równoczesnym utrzymaniu stanu środowiska.
W
tym
celu
należy
promować
wiedzę
dotyczącą
funkcjonowania
ekosystemów wodnych oraz efektów prowadzenia działalności rybackiej
na środowisko naturalne, aby w przyszłości zminimalizować wpływ
gospodarki rybnej na środowisko.
Szczególna
uwaga
powinna
być
skierowana
na
ograniczenie
zanieczyszczeń pochodzące z przemysłu i innych działań poza - rybackich,
które
mają
negatywny
wpływ
zarówno
na
środowisko
naturalne,
jak i na jakość poławianych ryb i stan zasobów. Bezwzględnie musi być
prowadzony monitoring wszelkiego typu zanieczyszczeń.
Polska jest zobowiązana do utworzenia na swoim terytorium Europejskiej
Sieci Ekologicznej Natura 2000 w celu objęcia ochroną 76 typów siedlisk
przyrodniczych, 267 gatunków ptaków, 46 gatunków roślin i 88 gatunków
zwierząt innych niż ptaki. Obowiązek ten wynika z unijnych dyrektyw
tzw. Ptasiej (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r.
w sprawie ochrony dzikich ptaków) i Siedliskowa (Dyrektywa Rady
92/43/EWG
z dnia 21 maja 1992 r. w
sprawie
odnowy siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory. Inicjatywa ta sprzyjać będzie zachowaniu bioróżnorodności
ptaków, roślin i zwierząt i eliminacji zagrożeń wynikających z intensywnej
hodowli i chowu ryb.
Ponadto w trosce o zachowanie równowagi w ekosystemach wodnych,
w zakresie akwakultury, mimo konieczności dywersyfikacji produkcji,
szczególna ostrożność będzie towarzyszyła wprowadzaniu do chowu
i
się
hodowli
gatunków
szczególną
obcych
oraz
ekspansywnością,
takich,
mogącą
które
charakteryzują
zagrażać
równowadze
biologicznej.
Prowadzenie
racjonalnej
gospodarki
rybackiej
w
wodach
morskich
i śródlądowych, ma na celu zachowanie równowagi i różnorodności
biologicznej w środowisku wodnym.
Wzmocnienie nacisku na ochronę środowiska, będzie sprzyjało odnowie
zasobów wodnych, poprawie jakości ryb, a tym samym przyczyni
się do poprawy konkurencyjności i rentowności sektora.
W portach oraz zakładach przetwórczych wymagane będzie zapewnienie
podczyszczania, oczyszczania ścieków lub włączenie do istniejących
lub budowanych systemów podczyszczania lub oczyszczania ścieków.
Wymagana będzie również utylizacja odpadów poprodukcyjnych.
Zostaną wprowadzone długoletnie plany odnowy zasobów oraz średnio
i długo okresowe plany zarządzania zasobami, aktualizowane corocznie
na podstawie informacji o stanie zasobów. Plany te będą uwzględniać stan
populacji
dla
zwiększenie
poszczególnych
populacji,
przy
gatunków
ryb i
równoczesnym
będą
mieć na
zachowaniu
celu
równowagi
pomiędzy poszczególnymi gatunkami.
Przewiduje się kontynuację i wspieranie zarybiania gatunkami cennymi
gospodarczo, przyrodniczo oraz zagrożonymi wyginięciem.
Celem
zmniejszenia
ingerencji
sektora
rybołówstwa
w
środowisko
naturalne realizowane będą również działania zmierzające do modernizacji
floty krajowej oraz do wymiany narzędzi połowowych.
Oprócz zapisów Europejskiego Funduszu Rybackiego, możliwość taka
została
nr
przewidziana
2371/2002
z
również
dnia
20
w
grudnia
zmianie
2002
rozporządzenia
r.
w
sprawie
Rady
ochrony
i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej
polityki rybołówstwa (Dz. Urz. WE L 358 z 31.12.2002, str.59) w sprawie
ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach
wspólnej polityki rybołówstwa.
Dzięki możliwościom stworzonym przez wymienione przepisy, Polska
będzie realizowała działania w zakresie wymiany silników na nowe,
a dzięki temu bardziej ekologiczne oraz wymiany narzędzi połowowych,
co będzie miało pozytywny wydźwięk w odniesieniu do ochrony zasobów.
Inwestycje dokonane w zakresie gospodarki wodno-ściekowej przynoszą
coraz większą poprawę jakości śródlądowych wód powierzchniowych.
Z budżetu państwa finansowane są coroczne zarybienia smoltami troci
i łososi rzek, których wody wpadają do Morza Bałtyckiego. Zarybienia
narybkiem
troci
i
łososia
mają
planowy
charakter
w ich wykonanie gospodarstwa hodowlane, organizacje
i
angażują
zrzeszające
wędkarzy i rybaków, przedstawicieli nauki oraz administracji państwowej.
Przy współudziale podmiotów uprawnionych do rybactwa dokonano udanej
restytucji łososia i troci do kilku rzek północnej Polski. Poza tym od kilku
lat rośnie znacznie zarybień dokonywanych przez podmioty uprawnione do
rybactwa w śródlądowych wodach powierzchniowych. Dalsza poprawa
jakości wód w pozostałych rzekach umożliwi odtworzenie w nich populacji
ryb wędrownych, pod warunkiem, że przywrócona zostanie ich drożność
i zrekultywowane zostaną odcinki rzek znanych jako miejsca tarła ryb z
gatunków wędrownych.
BILANS SZANS I ZAGROŻEŃ W SEKTORZE RYBOŁÓWSTWA
Aby prawidłowo zarządzać rozwojem sektora konieczne jest zauważenie
i wykorzystanie szans rozwojowych oraz w jak największym stopniu
zapobieganie istniejących i przyszłych zagrożeń.
Szanse:
- wzrost spożycia ryb i produktów rybnych;
- rozwój organizacji rynku rybnego w Polsce;
- możliwość rozwoju rybołówstwa związany z rosnącymi potrzebami
społeczeństwa w dziedzinie rekreacji;
- rosnące zapotrzebowanie na materiał zarybieniowy;
- rozwinięcie systemu promocji produktów rybnych;
- zmiana preferencji konsumenckich;
- poprawa kanałów dystrybucji i systemów logistycznych.
Zagrożenia:
- zanieczyszczenie środowiska naturalnego;
- brak środków na finansowanie i prefinansowanie wkładu własnego
w ramach projektów realizowanych w ramach funduszy strukturalnych;
- ograniczenia w dostępie do surowca;
- pogorszenie stanu zasobów;
- problem kłusownictwa w rybactwie śródlądowym i morskim.
Dobry
i
stan
środowiska
zróżnicowania
morskiego
organizmów
w
oznacza
nim
zachowanie
żyjących.
liczebności
Źródło
utrzymania
dla stabilnego rozwoju sektora stanowi zrównoważona eksploatacja.
Politykę ochrony środowiska i politykę rybołówstwa należy pojmować
jako komplementarne w dążeniu do tych samych celów. Narzędziem
w ich realizacji może być wykorzystanie najważniejszych osiągnięć nauk
biologicznych.
Zdrowe środowisko morskie gwarantuje jakość żywności pochodzącej
z morza, tym samym wnosi wkład do żywienia i ma wpływ na zdrowie
człowieka. Przybywa dowodów
naukowych, że
ryby są szczególnie
pożywne, ale obecność w środowisku skażeń takich jak metale ciężkie
i trwałe zanieczyszczenia organiczne może uniemożliwić człowiekowi
uzyskanie optymalnych korzyści z żywności pochodzenia morskiego.
Komisja Europejska postanowiła te zasoby otoczyć szczególną ochroną
ustanawiając strategię tematyczną dla środowiska morskiego, która będzie
stanowić ekologiczny filar przyszłej polityki morskiej. Celem takich działań
jest określenie ram, które będą stosowane do regulacji wszystkich
sposobów użytkowania morza.
Celem
głównym
jest
osiągnięcie
dobrego
stanu
środowiska
morskiego w UE przed 2021 r.
Ważne
jest
również oparcie
planowania przestrzennego na wiedzy
o ekosystemach. Bez tego nie będziemy w stanie zarządzać coraz
intensywniejszymi sposobami użytkowania oceanów. Nowe podejście
może
zaowocować
wyznaczeniem
kolejnych
morskich
obszarów
chronionych, które pomogą chronić różnorodność biologiczną i zapewnić
szybkie przejście na poziom połowów gwarantujących zrównoważony
rozwój.
Konflikty
między
ekonomicznymi
a
przyrodniczymi
aspektami rozwoju rybołówstwa morskiego i sposoby ich
rozwiązywania – na przykładzie Morza Bałtyckiego.
Region bałtycki obejmuje liczne biotopy zamieszkiwane przez gatunki
o
specjalnej wartości zarówno z perspektywy regionalnej, europejskiej,
jak i globalnej. Obszary te są obecnie zagrożone przez szeroki wachlarz
ludzkiej
działalności,
doprowadzić
do
niezrównoważone
zmian
miedzy
w
innymi
przez
ekosystemach
ekologicznie
eutrofizację,
morskich
rybołówstwo,
i
mogącą
śródlądowych,
fragmentację
morskich
i lądowych habitatów spowodowane rozwojem terenów zurbanizowanych
i rozbudową infrastruktury oraz przez wprowadzanie do środowiska
nowych gatunków.
Na stan środowiska Bałtyku ma wpływ działalność człowieka.
środowiska
morskiego
Bałtyku
wywierają
pochodzące z czterech głównych źródeł:
wpływ
Na stan
zanieczyszczenia
– zanieczyszczenia wpływające z wodami rzek (możliwość ograniczenia
przez budowę oczyszczalni),
– zanieczyszczenia ze źródeł punktowych (miast, wsi zakładów
przemysłowych i rolnych – ograniczenie przez budowę oczyszczalni),
– zanieczyszczenia ze źródeł przestrzennych (obszary rozwiniętego
rolnictwa – ograniczenie przez zmiany funkcji tych obszarów i
zmniejszenia nawożenia),
– zanieczyszczenia ze statków morskich w portach i na szlakach
morskich oraz w wyniku eksploatacji podmorskich bogactw
naturalnych (Przyrodnicze, 1983).
Zanieczyszczenia te dostają się do wód Bałtyku za pośrednictwem rzek,
bezpośrednio w formie ścieków, poprzez zrzuty substancji ze statków
i pośrednio z powietrza. Najtrudniejsza jest eliminacja zanieczyszczeń
środowiska pochodzących ze źródeł przestrzennych. Wymaga ona zmian
strukturalnych w gospodarce oraz zmniejszenia nawożenia w rolnictwie,
co wpływa na jego dochodowość.
Rolnictwo jest głównym dostawcą substancji odżywczych wywołujących
proces eutrofizacji. Szacuje się, że odpowiada za dostarczenie 35% azotu
i 10-15% fosforu do wód Bałtyku. Zanieczyszczenie używanymi w
rolnictwie środkami odżywczymi, jest w wodach południowego Bałtyku 25krotnie większe niż w jego północnej części. Najbardziej zanieczyszczona z
tego powodu jest południowozachodnia część morza. Nawet najbardziej
odpowiedzialnie uprawiane grunty orne dostarczają 5-10 razy więcej
zanieczyszczeń niż lasy.
Wejście kolejnych państw do Unii Europejskiej może spowodować wzrost
przeciętnej wielkości gospodarstwa, co umożliwi zgodnie z najnowszymi
założeniami Wspólnej Polityki Rolnej, lepszą kontrolę nad działalnością
rolniczą i jej zmiany w kierunku pożądanym przez Unię Europejską.
Oczekiwanym skutkiem jest zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska
przez rolnictwo.
Przemysł jest głównym dostarczycielem metali ciężkich do wód Bałtyku.
W krajach nordyckich następuje dywersyfikacja w przemyśle, zauważalne
jest
ograniczanie
przemysłu
ciężkiego na rzecz przemysłu
nowych
technologii.
W dawnych krajach socjalistycznych przemysł ciężki wciąż odgrywa dużą
rolę. Najbardziej do zanieczyszczenia Bałtyku przyczyniają się zakłady
metalurgiczne, petrochemiczne i papiernicze. Zużywają one duże ilości
surowców,
energii
i
wody.
Po
przejściowym
spadku
produkcji
przemysłowej w okresie transformacji w krajach postsocjalistycznych,
od kilku lat zauważa się jej wzrost. Punkt ciężkości przesunął się na małe
przedsiębiorstwa,
gdzie
stopniowo
drogą
legislacyjną
zaczyna
się
uwzględniać środowiskowe aspekty w produkcji.
Zanieczyszczenia komunalne, to głównie ścieki i odpadki stałe. Problem
stałych
odpadków
jest
rozwiązywany
w
dwojaki
sposób:
przez
składowanie na wysypiskach i przez recykling.
Szczególne znaczenie
w
selekcja
redukcji
zanieczyszczeń
komunalnych
ma
odpadów
i
oszczędność wody w gospodarstwach domowych. Działalność rekreacyjna
prowadzona
w
pasie
nadmorskim
i
na
pełnym
morzu
pozwala
ją tak, żeby środowisko jak najmniej na tym ucierpiało, tzn.:
– zapewnić wywóz śmieci i odbiór ścieków z domków rekreacyjnych
i łodzi,
– nie należy używać szkodliwych farb i tym podobnych środków,
– nie należy ingerować w życie dzikich zwierząt,
– należy preferować hotele i kampingi zwracające uwagę na aspekty
ekologiczne.
Zanieczyszczenia z hoteli, kampingów, łodzi wpływają na rozwój procesów
eutrofizacyjnych w wodzie. Łodzie i skutery motorowe emitują oleje
i są źródłem hałasu, zakłócając życie zwierząt, zwłaszcza w sezonie
letnim. Rekreacyjne połowy ryb mogą naruszyć równowagę biologiczną.
Niewłaściwa gospodarka przestrzenna zakłóca walory krajobrazowe.
W
celu
zmniejszenia
uciążliwości
ruchu
statków
dla
środowiska
wprowadzono różne regulacje prawne, większość z nich wynika ze
stosowania konwencji MARPOL 73/78:
– statki muszą posiadać filtry, tak żeby zawartość olejów i ich mieszanek
w zrzucanej wodzie nie przekraczała 15 części na milion,
–
obowiązuje
zakaz
zrzutu
ścieków
kanalizacyjnych
w
odległości
mniejszej niż 12 mil od lądu, a oczyszczonych w odległości mniejszej niż 4
mile pod warunkiem, że prędkość statku przekracza cztery węzły,
– zrzucanie odpadków jest zabronione na terenie całego Bałtyku,
z wyjątkiem odpadków żywnościowych (powyżej 12 mil od lądu),
– zakaz stosowania paliwa o zawartości siarki większej niż 1,5%
(wagowo),
– obowiązuje zakaz spalania odpadków na terenie całego Bałtyku,
– małe statki wybudowane po l styczniu 2000 roku muszą być wyposażone
w toalety i kanalizację.
Oprócz normalnego ruchu statków problemem dla środowiska są kolizje
i zatonięcia.
Zauważalny jest także wpływ transportu drogowego na środowisko
morskie
metalami
Bałtyku. Objawia się on
ciężkimi,
a także
przez zanieczyszczenie
azotem
powstałym
ze
powietrza
spalania paliw.
Nad Bałtyk dociera nawet zanieczyszczone powietrze znad Wielkiej
Brytanii.
Rybołówstwo i akwakultura także mają wpływ na stan środowiska Bałtyku.
Przełowienie powoduje spadek stanu zasobów rybnych, na który oprócz
połowów, mają także wpływ procesy
eutrofizacyjne i toksykacyjne.
Akwakultura na Bałtyku odgrywa istotną rolę w Danii, Finlandii i Szwecji.
Dostarcza ona głównie łososia i troć. W 1998 r. produkcja na bałtyckich
farmach rybnych osiągnęła poziom 22,4 tys. ton i wykazuje tendencję
rosnącą. Akwakultura w morzu koliduje z interesami innych użytkowników
wód przybrzeżnych. Stymuluje ona wzrost procesów eutrofizacyjnych
dostarczając do morza substancji odżywczych. Wydostające się z hodowli
ryby mogą oddziaływać na genetykę ryb żyjących dziko, w szczególności
łososia bałtyckiego.
BIORÓŻNORODNOŚĆ
I
OCHRONA
PRZYRODY
-
PROBLEM
WPROWADZANIA OBCYCH GATUNKÓW DO EKOSYSTEMU
Bioróżnorodność nie może być chroniona jedynie poprzez tworzenie
różnego rodzaju terenów chronionych. Za jej ochronę odpowiedzialne
powinny być wszystkie sektory wywierające wpływ na środowisko,
a
zatem
rolnictwo,
leśnictwo,
rybołówstwo
itd.
Odpowiedzialność
poszczególnych sektorów jest jedną z podstawowych zasad zawartych
w Konwencji o Ochronie Różnorodności Biologicznej.
Wszystkie
albo
kraje
stronami
z
tej
regionu
bałtyckiego
Konwencji.
są
albo
Odpowiedzialność
sygnatariuszami
każdego
sektora
gospodarki, który wywiera wpływ na środowisko (zarówno na gatunki jak
i ekosystemy) za działania na rzecz odpowiedniego zarządzania i ochrony
gatunków i ich habitatów została zatem jasno określona. Podjęcie takich
działań musi być niezbędnym elementem generalnej strategii ochrony
i racjonalnego korzystania z zasobów przyrodniczych. Jednak nawet jeżeli
takie podejście zostanie zastosowane, niezbędne będzie podjęcie w
przyszłości działań zmierzających do ochrony szczególnie wrażliwych
obszarów i gatunków. Stworzenie i efektywna ochrona sieci chronionych
obszarów
lądowych,
przybrzeżnych
i
morskich,
a
także
ochrona
zagrożonych gatunków flory i fauny jest jednym z niezbędnych elementów
tej strategii.
Ważnym
krokiem
w
kierunku
ochrony
i
racjonalnego
zarządzania
zasobami przyrodniczymi w regionie bałtyckim było zalecenie HELCOMu
dotyczące stworzenia systemu Bałtyckich Obszarów Chronionych (Baltic
Sea Protected Areas BSPAs), w ramach którego zidentyfikowano 62
obszary, które powinny zostać włączone do sieci, w pierwszym rzędzie.
Jednakże postęp w rzeczywistej ochronie zidentyfikowanych obszarów był
w większości krajów bardzo wolny, a jeszcze wolniejszy jeżeli chodzi
o stworzenie planów zarządzania tymi terenami.
CELE

ochrona i zrównoważone zarządzanie różnymi poziomami
bioróżnorodności (ekosystemami, gatunkami i gatunkową
zmiennością genetyczną) w regionie bałtyckim;

wdrożenie zasady odpowiedzialności sektorowej we wszystkich
branżach gospodarki mających wpływ na lądową i morską
bioróżnorodność w regionie bałtyckim;

ochrona i zrównoważone ekologicznie zarządzanie przynajmniej 10%
każdego z głównych biotopów w zlewni Morza Bałtyckiego;

minimalizacja ryzyka związanego z wprowadzeniem do Bałtyku
nowych gatunków organizmów.
OBCE GATUNKI
Wprowadzanie do środowiska obcych gatunków stało się poważnym
zagrożeniem dla morskich ekosystemów i bioróżnorodności stosunkowo
niedawno. Poważne szkody dla rybołówstwa jakie spowodowało dostanie
się do Morza Czarnego i Morza Azowskiego żebropława Mnemiopsis leydyii
ilustrują jak poważne straty ekologiczne i ekonomiczne może spowodować
przenoszenie organizmów z jednego środowiska morskiego do innego.
Około 60 gatunków roślin i zwierząt zostało wprowadzonych celowo
lub przez przypadek do środowiska Morza Bałtyckiego wskutek działań
człowieka, ale jak dotąd udało się uniknąć poważniejszych katastrof
związanych z tą introdukcją. Jednak naukowcy ostrzegają iż słonawe
morza, takie jak Bałtyk są szczególnie wrażliwe na nowo wprowadzane
gatunki, gdyż są ubogie w gatunki rodzime.
Transport organizmów w wodach balastowych statków lub uczepionych
ich
kadłubów
pomiędzy
z
wydaje
różnymi
największych
się
główną
obszarami.
zagrożeń
jest
Z
drogą
przenoszenia
perspektywy
przenoszenie
się
organizmów
bałtyckiej
jednym
organizmów
wraz
ze statkami poprzez system kanałów i rzek łączących Bałtyk z Morzem
Czarnym i Kaspijskim.
DZIAŁANIA

wprowadzenie aktywnych barier kontrolnych zapobiegających
bezwiednemu wprowadzaniu nowych gatunków do Morza
Bałtyckiego;

opracowanie odpowiednich planu działań, wdrożenie ich w życie i
przestrzeganie przez wszystkie kraje terenu Morza Bałtyckiego.
Szkolenie 4
04 – 06.07.2008 Chałupy
„Rozwój zrównoważony w sektorze rybołówstwa
morskiego – integracja korzyści ekonomicznych,
społecznych i przyrodniczych. Racjonalna gospodarka i
poprawa efektywności sektora rybackiego. Podniesienie
atrakcyjności zawodu rybaka.”
Organizator szkolenia:
Instytut Inicjatyw Europejskich
ul. Wyzwolenia 24
84-120 Władysławowo
tel./fax. 058 664 12 10
Dzień 2 (05.07.2008):
(Rozpoczęcie szkolenia o godzinie 10.00, przerwa na kawę – 11.00 oraz
14.00, zakończenie – 16.00)
Tematyka szkolenia:

Modernizacja floty pod kątem rozwiązań technicznych przyjaznych
dla środowiska naturalnego.

Poszukiwania sposobów na zminimalizowanie wpływu gospodarki
orskiej na środowisko naturalne poprzez opracowanie programów
zarządzania opartych na zasadzie zrównoważonego rozwoju.

Wyposażenie statków i warunki przechowywania obiektu połowu,
sytuacja w Polsce – warsztaty i dyskusja.
Cel szkolenia:
Uzupełnienie informacji uczestników o środowiskowym aspekcie rozwoju
sektora rybnego w dziedzinie modernizacji floty pod kątem rozwiązań
technicznych,
wyposażenia
statków
oraz
warunków
przechowywania
produktu.
Dodatkowo
zostanie
podkreślona
istota
opracowywania
zarządzania opartych na zasadzie zrównoważonego rozwoju.
programów
Rozwój zrównoważony w sektorze rybołówstwa
Modernizacja floty pod kątem rozwiązań technicznych
przyjaznych dla środowiska naturalnego.
Jednym z celów polityki strukturalnej Unii Europejskiej jest zmniejszenie
liczby jednostek połowowych oraz odnowa i modernizacja floty rybackiej.
Zmniejszenie
liczby
statków
rybackich
polega
na
złomowaniu
lub przeniesieniu statków do krajów trzecich lub zmiana ich przeznaczenia
oraz wspólne przedsięwzięcia. Odnowa i modernizacja statków obejmuje
budowę
nowych
członkowskie
wieloletnich
i
remont
istniejących
statków.
Te
cele
państwa
zamykają w zatwierdzanych przez Komisję Europejską
planach, na
których realizację
udostępniane są środki
z unijnego budżetu.
Sektor polskiego rybołówstwa bałtyckiego znajdują się w trudnej sytuacji i
zmaga się z wieloma problemami, do których należą niezadowalający stan
zasobów morza, zbyt duży nakład połowowy w stosunku do zasobów,
znaczna skala błędnie deklarowanych bądź nie zgłaszanych połowów
oraz nieskuteczna kontrola ze strony administracji morskiej. Wspólna
Polityka Rybołówstwa odpowiada na te problemy i przyjmuje jako priorytet
ochronę i zrównoważoną eksploatację żywych zasobów. To podejście
uwzględnia potrzeby producentów i konsumentów, ale też wzbudza wiele
kontrowersji wśród rybaków, którzy nie zgadzają się na zmniejszenie
wielkości
połowowych
widząc
zagrożenie
dla
głównego
ich
źródła
utrzymania, jakim jest rybołówstwo. Z drugiej strony ekologów niepokoją
wyczerpujące się zasoby mórz.
Wspólnota Europejska stoi na stanowisku, że zasoby morskie jako wspólne
dziedzictwo powinny być wspólnie zarządzane. Zarządzanie żywymi
zasobami morskimi ma w założeniu chronić je przed przełowieniem
a jednocześnie uwzględniać interesy producentów i konsumentów.
Według E. Berkowskiej najważniejszym instrumentem zarządzania żywymi
zasobami morskimi są wielkości dopuszczalne połowów (Analizy, Wspólna
polityka
rybołówstwa
a
potrzeby
i
oczekiwania
polskiego
sektora
rybołówstwa, czerwiec 2008). Wielkości te są ustalane są przez Radę
Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa Unii Europejskiej, która bierze
pod uwagę stan poszczególnych gatunków ryb występujących w danym
akwenie, rekomendacje naukowców oraz aspekty socjalne i społeczne.
Rekomendacje odnośnie wysokości połowów, przy których możliwa jest
odnawialność stad, w innym
przypadku
możliwe
jest
zmniejszenie
produktywności stada, a nawet załamanie gatunku w przyszłości. Mimo
wyznaczonych wielkości połowowych niektóre państwa je przekraczają,
a powodem jest niedostateczna kontrola rybaków.
Do innych instrumentów zarządzania zasobami morza należą techniczne
środki ochrony takie jak m.in. wielkość rozmiaru oczek w sieci, zakazy
stosowania niektórych
narzędzi
połowowych,
oraz
okresy
ochronne
na poszczególne gatunki ryb niewymiarowych (tzn. takich które nie
osiągnęły jeszcze zdolności rozrodczej).
Generalnym celem polskiej polityki rybackiej jest:
Racjonalna
gospodarka
żywymi
zasobami
wód
i
poprawa
efektywności sektora rybackiego, podniesienie konkurencyjności
polskiego
rybołówstwa
i
przetwórstwa
rybnego
oraz
trwała
obecność gospodarki rybnej w gospodarce narodowej. Produkty
rybołówstwa oraz chowu i hodowli ryb, produkty przetwórstwa
powinny
odpowiadać
zapotrzebowaniu
rynku
krajowego
pod względem ceny i jakości oraz powinny być konkurencyjne
na rynkach zagranicznych.
Celami szczegółowymi są :
• wzrost rentowności sektora,
• uzyskanie równowagi pomiędzy nakładem połowowym, a dostępnymi i
odtwarzalnymi zasobami ryb,
• ochrona socjalna społeczności na obszarach zależnych od rybołówstwa i
akwakultury,
• ochrona i rozwój rybołówstwa przybrzeżnego,
• poprawa jakości produktów rybnych,
• rozwój akwakultury,
• odnowa floty,
• ciągłość dostaw ryb i produktów rybnych, uniezależnienie przetwórstwa
od sezonowości połowów.
Cel
służący
uzyskaniu
równowagi
pomiędzy
nakładem
połowowym,
a dostępnymi i odtwarzalnymi zasobami ryb będzie realizowany nie tylko
poprzez redukcję nakładu połowowego w stosunku do zasobów, lecz także
modernizację i odnowę floty rybackiej, czasowe wycofanie z działalności
połowowej statków rybackich czy także przez regulowane zawieszenie
połowów. Modernizacja i odnowa części floty pozostającej w eksploatacji
powinna
uwzględniać
ekonomiczne
czy
budowa
negatywnego
i
aspekty
społeczne
statku
ochrony
środowiska
naturalnego,
rybołówczej.
Modernizacja
może
powodować
zmniejszenie
środowisko
morskie
działalności
rybackiego
oddziaływania
na
w
porównaniu
do jednostek przestarzałych oraz poprawia warunki i bezpieczeństwo
pracy załogi na morzu, z zastrzeżeniem , iż ww. działania nie spowodują
zwiększenia
potencjału
powołowego.
Podstawowym
czynnikiem
decydującym o tych aspektach rybołówstwa jest stan i sprawność silnika
głównego, co zależy od jego wieku eksploatacyjnego. Modernizacja
i odnowa floty jest elementem bezpośrednio określającym rentowność
prowadzenia połowów we wszystkich segmentach floty.
W celu zachowania i modernizacji portów i przystani rybackich nastąpi
unowocześnienie istniejącej infrastruktury portowej przez modernizację
portów rybackich obejmujące usprawnienie operacji wyładunkowych,
poprawę warunków rozładunku i przechowywania połowu, usprawnienie
warunków
do
prowadzenia
pierwszej sprzedaży
ryb.
Należy
dążyć
do
zachowania
istniejących
przystani
rybackich
jako
integralnych
elementów dziedzictwa kulturowego obszarów zależnych od rybołówstwa
przybrzeżnego mogących przyczynić się do ich rozwoju. Zwiększenie
rentowności całego sektora nie będzie możliwe bez zrównoważonego
rozwoju
każdego
konkurencyjności
z
podsektorów
przetwórstwa
rybołówstwa.
rybnego
nastąpi
Zwiększenie
poprzez
poprawę
warunków technicznych, technologicznych, organizacyjnych i sanitarno.
higienicznych obiektów, urządzeń i produkcji oraz wprowadzanie nowych
technik
i
technologii
przy
równoczesnym
przestrzeganiu
wymogów
weterynaryjnych, sanitarnych i ochrony środowiska.
W
celu
uzyskania
rozwoju
akwakultury
należy
między
innymi
unowocześniać i rozwijać bazę produkcyjną, zwiększać wielofunkcyjność
gospodarstw
rybackich
(produkcja
ekoturystyka,
wędkarstwo),
rybacka,
zintegrować
ochrona
akwakulturę
środowiska,
z
programami
rozwoju terenów wiejskich, promować retencjonowanie wody i zachowanie
bioróżnorodności organizmów wodnych. Zwiększenie rentowności chowu
i hodowli ryb możliwe będzie głównie dzięki poprawie stopnia mechanizacji
produkcji stawowej umożliwiającej obniżenie kosztów produkcji, budowie
rynku
rybnego
eksportowe,
stabilizującego
wprowadzeniu
podaż
i
rekompensat
zwiększającego
za
przerwy
w
możliwości
produkcji
spowodowane epizoocjami lub innymi klęskami jak: powodzie, susze,
zanieczyszczenia komunalne i przemysłowe. Osiągnięcie celu, jakim jest
ochrona i rozwój rybołówstwa przybrzeżnego nastąpi głównie poprzez
wspieranie lokalnych społeczności rybackich, zachowanie tradycyjnego
rybołówstwa
przybrzeżnego
i
jego
walorów,
wzrost
aktywności
gospodarczej obszarów zależnych od rybołówstwa.
W wyniku podejmowanych działań restrukturyzacyjnych dotychczasowa
struktura społeczno-ekonomiczna obszarów zależnych od rybołówstwa
i akwakultury może zostać zachwiana. Istnieje poważna możliwość
wystąpienia różnorodnych zmian wynikających głównie ze stanu zasobów
ryb
przy
obowiązku
ich
eksploatowania
w
sposób
zrównoważony.
W związku z tym, na obszarach objętych restrukturyzacją powinna być
zapewniona ochrona socjalna dla osób, które mogą zostać dotknięte
negatywnymi jej skutkami. Mając na uwadze konieczność utrzymania
i rozwinięcia połowów dalekomorskich w oparciu o bazę historyczną,
zabezpieczenie praw do połowów na przyszłość, istnieje konieczność
politycznego,
naukowego
i
ekonomicznego
wspierania
prowadzenia
połowów poza Morzem Bałtyckim, zarówno na wodach UE, jak i poza
wodami
Wspólnoty.
Zrównoważony
rozwój
sektora
powinien
być
wspomagany rozwojem myśli naukowej, dzięki któremu będzie możliwe
wdrożenie metod mających szczególne znaczenie dla unowocześnienia
produkcji,
w
technologii
i
zapewniające
wyniku
prac
jej
ukierunkowania
rozwojowych
dynamiczny
na
rozwoju
dziedziny
rozwój.
badań
naukowych,
gospodarki
Działanie
będzie
rybackiej
polegać
na wprowadzeniu w sektorze rybołówstwa nowoczesnych systemów
technologicznych,
organizacyjnych
oraz
innowacyjnych
w
sektorze
rybackim. Innowacyjność jest niezbędnym warunkiem funkcjonowania
przedsiębiorstw w zmieniającym się otoczeniu. Kreowanie i wdrażanie
różnego
rodzaju
innowacji
sprzyja
podnoszeniu
efektywności,
a w konsekwencji zwiększeniu konkurencyjności przedsiębiorstw.
W celu zapewnienia rozwoju rybołówstwa w latach 2007-2013 i realizacji
celów strategicznych, niezbędne jest podjęcie działań w następujących
obszarach priorytetowych:
1. Zrównoważonej eksploatacji zasobów rybackich,
2. Podaży i równowagi rynkowej,
3. Zrównoważonego rozwoju akwakultury,
4. Rozwoju i konkurencyjności sektora,
5. Kapitału ludzkiego oraz terytorialnego wymiaru polityki rybackiej,
6. Ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska
wodnego,
7. Właściwego zarządzania polityką rybacką.
Sposoby
na
zminimalizowanie
wpływu
gospodarki
morskiej na środowisko naturalne poprzez opracowanie
programów
zarządzania
opartych
na
zasadzie
zrównoważonego rozwoju.
Przy
podejmowaniu
decyzji
w
polityce
morskiej
konieczne
jest
uwzględnienie kwestii środowiskowych i zapewnienie sektorom związanym
z morzem odpowiedniej przewidywalności. U podstaw nowej polityki
morskiej musi się znaleźć budowanie wzajemnego zrozumienia i wspólnej
wizji wśród wszystkich decydentów i wszystkich podmiotów związanych
z różnymi politykami mającymi wpływ na stan mórz i oceanów w takich
sektorach jak transport morski i porty, rybołówstwo, zintegrowane
zarządzanie strefą przybrzeżną, polityka regionalna, polityka energetyczna
i polityka związana z badaniami naukowymi nad morzem i rozwojem
technologii. Oznacza to zintegrowanie różnych dziedzin polityki w celu
osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego ekspansji w sposób zgodny
z zasadami zrównoważonego rozwoju, co jest najważniejszym wyzwaniem
przyszłej polityki morskiej.
Istnieje potrzeba zgromadzenia informacji od środowisk naukowych
i technicznych w celu ustalenia co jest konieczne, aby wspierać silną
i
trwałą
integrację
działań
instytucji
prowadzących
badania
nad środowiskiem morskim i gospodarką morską. Celem jest dialog
między dyscyplinami naukowymi a technologicznymi innowacjami, którego
efektem będzie holistyczne podejście do polityki morskiej.

Efektywniejsze metody magazynowania
W przypadku ryb i produktów rybnych proces magazynowania jest
niezwykle istotnym elementem łańcucha dystrybucji i ma wpływ na jakość
produktów, które ostatecznie lądują na naszych talerzach. Dlatego
niezbędne jest zapewnienie odpowiednich warunków, które pozwolą
przechowywać
żywność
w
stanie
schłodzenia.
Niezbędna
jest
też organizacja logistyki w taki sposób, aby czas pomiędzy umieszczeniem
towarów w magazynie a ich zwalnianiem z magazynu był możliwie
najkrótszy.
Jest
to
szczególnie
ważne
dla
magazynów,
które
nie
zapewniają przeładunku w warunkach schłodzenia.
Jednym
z
nowoczesnych
rozwiązań,
które
usprawnia
proces
magazynowania oraz dystrybucji produktów jest technologia RFID (Radio
Frequency Identyfication). System ten spełnia podobne zadania jak
stosowany na szeroką skalę kod kreskowy.
Innowacyjność technologii RFID polega na wykorzystaniu fal radiowych
do
kontroli
przepływu
towaru
w
łańcuchu
dystrybucji.
Pozwala
to na zdalne sterowanie np. wyładunkiem czy załadunkiem danej partii
towaru w magazynie oraz na szybką lokalizację towaru, który znajduje się
w magazynie. Jest to niezwykle wygodne rozwiązanie, gdyż praca
związana
z identyfikacją
jednostek
handlowych
oraz
wprowadzanie
do rejestru wszelkich zmian odnośnie tych jednostek zostaje usprawnione
i pozwala przekserować część zasobów ludzkich do wykonywania innych
zadań.
System
ten
zawierającego
składa
się
z
niewielkiego
chipa
(tzw.
transpondera),
informacje odnośnie towaru, z którym został powiązany,
oraz z urządzenia, za pomocą którego następuje komunikacja z chipem.
Pracownik magazynu za pomocą tego urządzenia jest w stanie dowolnie
modyfikować informacje zawarte na chipie bez potrzeby oddalania
się od swojego stanowiska pracy. Nie musi już, jak to było w przypadku
kodu kreskowego, odnajdywać towaru na półce i za pomocą specjalnego
czytnika dokonywać zapisu informacji zawartej na etykiecie. Ponad to,
w momencie, gdy towar trafia do magazynu jest ona automatycznie
identyfikowany przez system i wprowadzany do ewidencji. Technologia
ta
pozwala
także
na
bardziej
optymalne
wykorzystanie
miejsca
w magazynie, gdyż nie ma już potrzeby umieszczania przechowywanych
towarów wg ściśle określonego klucza, za pomocą którego będziemy
w stanie później zidentyfikować miejsce składowania konkretnego towaru.
Z RIAD jesteśmy w stanie zidentyfikować konkretne miejsce w magazynie,
w którym znajduje się towar w czasie rzeczywistym.
Korzyści
jakie
niesie
ze
sobą
zastosowanie
RIAD
nie
wyczerpują
się na kontroli przepływu towarów i lokalizowaniu miejsca składowania
konkretnego
do
towaru.
wysyłania
Zaletą
określonej
tzw.
transponderów
informacji,
która
z
jest
ich
punktu
zdolność
widzenia
przechowywania i transportu ryb i produktów rybnych ma istotne
znaczenie dla bezpieczeństwa transportowanej żywności.
Na rynku dostępne są urządzenia, które są w stanie monitorować
temperaturę towaru, z którym zostały powiązane poprzez cykliczne
wysyłanie informacji o temperaturze towaru, bądź komunikowanie się
z odbiornikiem tylko i wyłącznie w sytuacjach, gdy wzrośnie ona powyżej
wcześniej
ustalonego
poziomu.
Rozwiązanie
to
przyczynia
się do zachowania wysokiej jakości transportowanych ryb i produktów
rybnych dając czas na interwencję np. w przypadku awarii urządzeń
chłodniczych.
Ciekawym rozwiązaniem są transpondery z wbudowanym systemem GPS,
który pozwala na ustalenie w czasie rzeczywistym pozycji geograficznej,
w jakiej znajduje się transportowany towar.
Jak
już
wspomniano
przy
okazji
wcześniejszego
szkolenia
-
bioróżnorodność nie może być chroniona jedynie poprzez tworzenie
różnego rodzaju terenów chronionych. Za jej ochronę odpowiedzialne
powinny być wszystkie sektory wywierające wpływ na środowisko.
Odpowiedzialność poszczególnych sektorów jest jedną z podstawowych
zasad zawartych w Konwencji o Ochronie Różnorodności Biologicznej.
Wszystkie
albo
kraje
stronami
z
tej
regionu
bałtyckiego
Konwencji.
są
albo
Odpowiedzialność
sygnatariuszami
każdego
sektora
gospodarki, który wywiera wpływ na środowisko (zarówno na gatunki jak
i ekosystemy). Działania na rzecz odpowiedniego zarządzania i ochrony
gatunków i ich habitatów zostały jasno określone, a obowiązkiem stron
jest realizacja wspólnych celów. Podjęcie takich działań musi
niezbędnym elementem generalnej strategii
korzystania z zasobów przyrodniczych. Jednak
ochrony i
być
racjonalnego
w przyszłości niezbędne
będzie podjęcie działań zmierzających do ochrony szczególnie wrażliwych
obszarów i gatunków.
Ważnym
krokiem
w
kierunku
ochrony
i
racjonalnego
zarządzania
zasobami przyrodniczymi w regionie bałtyckim było zalecenie HELCOMu
dotyczące stworzenia systemu Bałtyckich Obszarów Chronionych (Baltic
Sea Protected Areas BSPAs), w ramach którego zidentyfikowano 62
obszary, które powinny zostać włączone do sieci, w pierwszym rzędzie.
Jednakże postęp w rzeczywistej ochronie zidentyfikowanych obszarów był
w większości krajów bardzo wolny, a jeszcze wolniejszy jeżeli chodzi
o stworzenie planów zarządzania tymi terenami.
Szkolenie 4
04 – 06.07.2008 Chałupy
„Rozwój zrównoważony w sektorze rybołówstwa
morskiego – integracja korzyści ekonomicznych,
społecznych i przyrodniczych. Racjonalna gospodarka i
poprawa efektywności sektora rybackiego. Podniesienie
atrakcyjności zawodu rybaka.”
Organizator szkolenia:
Instytut Inicjatyw Europejskich
ul. Wyzwolenia 24
84-120 Władysławowo
tel./fax. 058 664 12 10
Dzień 3 (06.07.2008):
(Rozpoczęcie szkolenia o godzinie 10.00, przerwa na kawę – 12.00 oraz
14.00, zakończenie – 16.00)
Tematyka szkolenia:

Poszukiwanie
rozwiązań
mających
na
celu
przyczynić
się do wzrostu znaczenia sektora rybackiego na rynku krajowym
oraz w eksporcie, podniesienie atrakcyjności wykonywania zawodu
rybaka – warsztaty i dyskusja.

Wzrost konkurencyjności polskich produktów rybnych na rynku
krajowym i europejskim, poprawa sytuacji społeczno ekonomicznej
ludzi związanych z sektorem rybnym w Polsce - dyskusja.

Podsumowanie cyklu szkoleń i warsztatów.
Cel szkolenia:
Opracowanie strategii podniesienia znaczenia sektora rybnego na rynku
polskim
i
międzynarodowym.
Zaakcentowanie
wielu
aspektów
podniesienia konkurencyjności rodzimych produktów.
Wzrost motywacji do kontynuowania bycia rybakiem – wspólne omówienie
możliwości poprawy atrakcyjności tego zawodu.
Z
punktu
widzenia
gospodarki
narodowej,
polskie
rybołówstwo
ma marginalne znaczenie. Jego udział w strukturze PKB jest znikomy.
Jednakże w regionach nadmorskich rybołówstwo oraz związany z nim
przemysł przetwórczy tworzą znaczący wkład do lokalnej gospodarki.
Rentowność tego sektora utrzymuje się na niskim poziomie, głównie
ze względu na straty rybołówstwa dalekomorskiego.
Nastąpiły
poważne
zmiany
skutkujące
ograniczeniem
rybołówstwa,
redukcją floty i mocy połowowych oraz popularyzacją hodowli ryb. Jest
to bezpośrednio związane z niezbędną odbudową zasobów rybnych
i zapewnieniem równowagi w morzach, zwłaszcza w Morzu Bałtyckim.
W polskim rybołówstwie morskim można wyróżnić dwa najważniejsze
podsektory, różniące się od siebie zarówno obszarem, jak i sposobem
eksploatacji
żywych
zasobów
morza.
Są
to
rybołówstwo
bałtyckie
oraz rybołówstwo dalekomorskie. Połowy bałtyckie mają prawie 70%
udział w całości połowów krajowych i wyniosły w 2004 roku około 153,7
tys. ton ryb, głównie szprotów, śledzi, dorszy oraz łososi. Wynik ten był
tylko
o
5%
wyższy
w
porównaniu
z
rokiem
poprzednim,
mimo
powiększenia limitów
połowów o 24%.
Od czasu upadku państwowej floty dalekomorskiej, połowy poza Bałtykiem
stanowią nieznaczny procent ogólnych połowów Polski. W 2004 roku statki
dalekomorskie poławiające pod polską banderą odłowiły 19 tys. ton ryb.
Dostępny Polsce limit połowów na łowiskach Atlantyku wynosi w 2005 r.
4,7 tys. ton. Nie daje to podstaw do prognozowania wyższych połowów
niż
ubiegłoroczne,
zwłaszcza
że
ostatni
z
państwowych
dalekomorskich został zgłoszony i zaakceptowany do złomowania.
statków
Rybołówstwo należy do jednych z najwcześniejszych zajęć, którymi zaczął
trudnić się człowiek. Panuje powszechny szacunek dla ludzi, którzy przez
wieki udoskonalając swój fach wykonywali to pełne poświęceń zajęcie.
Cel polegający na poprawie poziomu życia na obszarach zależnych
od rybactwa realizowany będzie poprzez wspieranie działań zmierzających
do utrzymania i tworzenia miejsc pracy w działalności na obszarach
zależnych od rybactwa, stworzeniu warunków sprzyjających rozpoczynaniu
i rozwijaniu działalności gospodarczej spoza sektora rybołówstwa. Inne
działania służące poprawie sytuacji w sektorze rybnym to: doradztwo
i
szkolenia,
wspieranie
działań
służących
podnoszeniu
kwalifikacji
zawodowych wśród młodych rybaków, rozwoju infrastruktury rybackiej,
infrastruktury turystycznej i usługowej działającej na rzecz lokalnych
społeczności,
a
także
podniesienie
wartości
dodanej
produktów
rybołówstwa i akwakultury poprzez wspieranie wstępnego przetwarzania
surowca.
Autor opracowania dużą rolę w rozwoju sektora rybnego upatruje w
pozyskaniu
funduszy
przedstawiono
krok
ze
środków
po
kroku
funduszy
etapu
europejskich.
przygotowania
Poniżej
wniosku
o dofinansowanie.
 Pierwszym krokiem sporządzania wniosków aplikacyjnych jest
identyfikacja problemu, który chcemy rozwiązać.
 Główny cel należy określić i opisać tak, aby poprzez jego realizacje
nastąpiło rozwiązanie danego problemu. Środki, o które się staramy
pozwolą na dokonanie zmian w wyniku których osiągniemy
wyznaczony cel. Ważne jest zauważenie tego związku przyczynowo
– skutkowego ponieważ jest dobrym uzasadnieniem wydatków.
 Po
zakończeniu etapu analizy problemów i wyznaczania celów
następuje etap polegający na dobraniu odpowiedniego programu,
z którego moglibyśmy uzyskać fundusze dla planowanych działań.
 Kolejny
etap sporządzenia wniosku dotyczy
strony
formalnej,
polegającej głównie na skompletowaniu niezbędnych dokumentów.
Na tym etapie należy się zapoznać z najważniejszymi dokumentami
programowymi
i
dokumentami
dotyczącymi
kwalifikowalności
kosztów.
Pisząc projekt musimy pamiętać o zapewnieniu odpowiednich narzędzi i
zasobów do jego realizacji. Mówiąc o zasobach i narzędziach mamy
na myśli między innymi zaplecze organizacyjne, środki techniczne, zasoby
ludzkie oraz zasoby finansowe. Jeśli brak któregoś z narzędzi ważne jest
zaangażowanie podmiotu z zewnątrz. Możemy skorzystać z pomocy firmy
consultingowej, która weźmie na siebie część obowiązków np. związanych
z napisaniem i rozliczeniem projektu. Niewątpliwie skorzystanie z usług
profesjonalistów znacznie podniesie szanse uzyskania dofinansowania
i podniesienie poziomu skuteczności przeprowadzonych działań.
Innym sposobem na rozwiązanie tej sytuacji jest zawiązanie partnerstwa
z podmiotem, który dysponuje zasobami i narzędziami, których my
nie jesteśmy w stanie zapewnić. Rozwiązanie to może być preferowane
w przypadku weryfikacji niektórych wniosków.
Decydując się na partnerstwo konieczne jest sprawdzenie czy dany
podmiot jest rzetelny i spełnia wymagania profesjonalnego wykonania
projektu.
Dobrze
jest
jeśli
podmiot,
z
którym
współpracujemy
na doświadczenie w przygotowaniu i realizacji projektów unijnych.
Przed przystąpieniem do projektu z funduszy unijnych ważne jest zdobycie
rzetelnych informacji. W każdym programie unijnym obowiązują pewne
zasady, których przyszły beneficjent powinien przestrzegać.
Informacje na temat Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo
i
Przetwórstwo
Ryb
2004
–
2006”
i
Programu
Operacyjnego
„Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nabrzeżnych obszarów
rybackich
2007
–
2013”
są
dostępne
na
stronach
internetowych
następujących instytucji:

Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – www.minrol.gov.pl

Agencja
Restrukturyzacji
i
Modernizacji
Rolnictwa
–
www.armir.gov.pl
Na stronach tych można uzyskać interesujące nas informacje bądź
też ściągnąć pliki, które je zawierają. Zaletą tych informacji jest to,
że są one zamieszczone w sposób usystematyzowany, na bieżąco
aktualizowane i przede wszystkim są godne zaufania.
Komisja
o
Europejska,
charakterze
wdrażając
zarówno
w
życie
gospodarczym
programy
jak
i
pomocowe
społecznym,
uważa
za priorytet innowacyjność. Innowacyjność dotyczy wprowadzania nowego
produktu, reformy procedur, nowatorskich pomysłów czy też ulepszenia
obecnych
systemów.
innowacyjny,
Powinniśmy
zwłaszcza
jeśli
zwracać
projekt
uwagę
wiąże
się
w
na
ten
aspekt
wykorzystaniem
nowoczesnych technologii.
Piszemy projekt!
Przygotowanie
wypełnieniem
wniosku
wniosku
wymaga
i
wielu
przygotowań
skompletowaniem
załączników.
wniosek składa się do właściwej instytucji w
określonym terminie.
Aplikując o dofinansowanie własnego projektu
trzeba pamiętać o tym, że chętnych na środki
pomocowe
jest
więcej
–
stanowią
związanych
swoistą
z
Wypełniony
konkurencję. Stworzenie lepszego niż inne projekty nie jest łatwe, trzeba
się do tego bardzo dobrze przygotować.
Największymi
problemami
w
realizacji
Sektorowego
Programu
Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004 – 2006”, które
ujawniły się podczas jego wdrażania był niski poziom kontrakcji działań
(64%
alokacji)
oraz niski
poziom płatności
(37%). Sytuacja taka
spowodowana była skomplikowanymi procedurami oraz długim okresem
rozpatrywania wniosku. Podsumowując, poziom efektywności programu
był znacznie niższy od przewidywanego.
WSPÓLNA POLITYKA RYBCKA
Europejska gospodarka rybna i akwakultura uległy dość dużym zmianom
w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Środki pomocy publicznej przyczyniły
się do rozwoju i modernizacji flot, urządzeń portowych i struktur służących
hodowli ryb, ich sprzedaży i przetwórstwa. Postęp technologiczny na tyle
zwiększył zdolności połowowe statków rybackich, że potrzeba obecnie
mniejszej
liczby
tych
statków
do
zapewnienia
połowów
w
ilości
niezagrażającej odnowie nakładu połowowego. W przypadku akwakultury
zasadniczym
wyzwaniem
jest
stosowanie
metod
produkcyjnych
o minimalnym wpływie na środowisko naturalne.
Wspólna Polityka Rybacka zmieniała się wraz z kolejnymi rozszerzeniami
Unii Europejskiej, zwłaszcza z akcesją Portugalii i Hiszpanii w 1986 r.,
która
doprowadziła
do
podwojenia
floty
europejskiej,
powiększenia
przez kraje nadmorskie ich wyłącznych stref ekonomicznych do 200 mil
w późnych latach siedemdziesiątych oraz do globalizacji rynków zbytu.
Wspólna Polityka Rybacka jest absolutną koniecznością
w Unii. Państwa
Członkowskie decydują o wspólnych kierunkach i działaniach mających na
celu zapewnienie trwałych zasobów rybnych i jest to najlepsza gwarancja
dla przyszłości rybołówstwa każdego z państw oraz najwłaściwszy sposób
zapewnienia realizacji zobowiązań UE i dopełnienia obowiązku zachowania
najwyższej staranności wobec obecnego i przyszłego pokolenia.
Rozszerzenie Unii w 2004 roku miało miejsce w okresie przejściowym
dla rybołówstwa, ze względu na trwający proces wdrażania reformy
WPRyb z 2002 r. Reforma ta, przyjęta po okresie szerokich konsultacji
z zainteresowanymi podmiotami w całej UE, dotyczy usuwania przyczyn
nadmiernych
połowów
i
niewystarczającego
stopnia
egzekwowania
przepisów, co doprowadziło do wyczerpania wielu zasobów rybnych UE.
Reforma dotyczyła:
 Długoterminowej strategii gospodarki połowowej,
 Jednorodności stosowania zasad WPRyb,
 Wzmacniania dialogu z podmiotami zainteresowanymi,
 Pomocy finansowej,
 Trwałości akwakultury,
 Zapewnienia sukcesu WPRyb.
EUROPEJSKI FUNDUSZ RYBACKI 2007-2013
Celem Wspólnej Polityki Rybołówstwa jest zapewnienie zrównoważonej
eksploatacji żywych zasobów wodnych i akwakultury w kontekście
zrównoważonego rozwoju, z uwzględnieniem względów środowiskowych,
gospodarczych i społecznych.
Wspólna
Polityka
Rybołówstwa
obejmuje
ochronę,
zarządzanie
oraz eksploatację żywych zasobów wodnych i akwakultury, a także
przetwarzanie i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury w zakresie,
w
którym
działalność
ta prowadzona
jest
na
terytorium
państw
członkowskich, na wodach wspólnotowych, przez wspólnotowe statki
rybackie lub obywateli państw członkowskich.
Jednym z narzędzi wspomagający osiągnięcie powyższych celów jest
Europejski
Fundusz
Rybacki
(EFR),
który
został
ustanowiony
rozporządzeniem Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r.
w
sprawie
Europejskiego
Funduszu
Rybackiego
(Dz.U.
L
223
z 15.08.2006 s.1).
Europejski
Fundusz
Rybacki
jest
finansowym
instrumentem
Wspólnej Polityki Rybackiej UE. Utworzony w 2006 r. na mocy
rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006 r.
określa ramy wsparcia wspólnotowego na rzecz:
-zrównoważonego rozwoju sektora rybactwa,
-obszarów zależnych głównie od rybactwa a także
rybołówstwa śródlądowego.
Pomoc w ramach Europejskiego Funduszu Rybackiego skoncentrowana
jest na:
a) wspieraniu wspólnej polityki rybołówstwa w celu zapewnienia
eksploatacji żywych zasobów wodnych i wsparcie dla akwakultury
w
celu
zapewnienia
trwałości
w
sensie
gospodarczym,
środowiskowym i społecznym;
b) wsparciu trwałej równowagi pomiędzy zasobami a zdolnością
połowową wspólnotowej floty rybackiej;
c)wsparciu zrównoważonego rozwoju rybołówstwa śródlądowego;
d)
wzmacnianiu
konkurencyjności
funkcjonujących
struktur
oraz rozwoju ekonomicznie żywotnych przedsiębiorstw w sektorze
rybactwa;
e) wspieraniu ochrony i poprawy stanu środowiska i zasobów
naturalnych związanych z sektorem rybactwa;
f) wspieraniu zrównoważonego rozwoju oraz poprawy jakości
życia na obszarach, gdzie prowadzi się działalność należącą
do sektora rybactwa;
g) propagowaniu równości kobiet i mężczyzn w procesie rozwoju
sektora rybactwa oraz obszarów zależnych głównie od rybactwa.
Osie priorytetowe
W obecnej formie Europejski Fundusz Rybacki przewiduje udzielenie
wsparcia finansowego podmiotom związanym z sektorem rybackim w
ramach 5 priorytetów:
Priorytet 1. Środki na rzecz dostosowania wspólnotowej floty
rybackiej
Działanie 1. Pomoc publiczna z tytułu trwałego zaprzestania działalności
połowowej
Działanie 2. Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania
działalności połowowej
Działanie 3. Inwestycje na pokładzie statków rybackich i selektywność
Działanie 4. Rybołówstwo przybrzeżne na niewielką skalę
Działanie 5. Rekompensata społeczno-gospodarcza w celu zarządzania
wspólnotową flotą rybacką
Priorytet 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo
i rynek rybny produktów rybołówstwa i akwakultury
Działanie 1. Środki na rzecz inwestycji produkcyjnych w akwakulturę
Działanie 2. Środki na rzecz środowiska wodnego
Działanie 3. Środki na rzecz zdrowia publicznego oraz zdrowia zwierząt
Działanie 4. Rybołówstwo śródlądowe.
Działanie 5. Inwestycje w zakresie przetwórstwa i obrót
Priorytet 3. Działania służące wspólnemu interesowi
Działanie 1. Środki mające na celu ochronę i rozwój fauny i flory wodnej
Działanie 2. Porty rybackie, miejsca wyładunku i przystanie
Działanie 3. Promocja i rozwój nowych rynków zbytu
Działanie 4. Projekty pilotażowe
Działanie 5. Modyfikacja i zmiana przeznaczenia jednostek rybackich
Priorytet 4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od
rybactwa
Działanie 1. Wkład w zrównoważony rozwój obszarów zależnych głównie
od rybactwa
Priorytet 5. Pomoc techniczna
CENTRA PIERWSZEJ SPRZEDAŻY RYB
Jednym z rozwiązań rynku rybnego w kwestii podniesienia znaczenia i
efektywności działania jest działanie CENTRÓW PIERWSZEJ SPRZEDAŻY
RYB.
Centra Pierwszej Sprzedaży Ryb są miejscem budowania i działania rynku
pierwotnego,
jako
najważniejszej
składowej
obrotu
produktami
rybołówstwa, zorganizowanego zgodnie z założeniami Wspólnej Polityki
Rybackiej Unii Europejskiej.
Celem
jest
oraz
działania
zapewnienie
Lokalnych
jakości
bezpieczeństwa
Centrów
produktów
dokonywanych
Pierwszej
rybnych,
Sprzedaży
standaryzacji
transakcji
w
celu
Ryb
dostaw
sprostania
konkurencji w sektorze. Dzięki funkcjonowaniu Centrów możliwe jest
zapewnienie równowagi podaży i popytu na rynku produktów rybnych,
a także zapewnienie jakości oferowanych produktów – klasyfikacja ryb
pod względem kategorii wielkości i świeżości, etykietowanie, co powinno
również znaleźć korzystne odzwierciedlenie w cenie ryb. Poprawa jakości
dostarczanego
surowca
pozwala
na podniesienie
jakości
produktów
gotowych oferowanych konsumentom ostatecznym.
Dobrymi praktykami w dziedzinie tworzenia Centrów Pierwszej sprzedaży
Ryb
mogą
pochwalić
się
polskie
miasta:
Kołobrzeg,
Darłowo,
Władysławowo, Hel i Ustka, gdzie ze środków Ministerstwa Rolnictwa
i Rozwoju Wsi zmodernizowano obiekty będąc e własnością publiczną,
a w Ustce wybudowano nowy obiekt. Przy wsparciu funduszy pomocowych
Unii
Europejskiej
hale
zostały
wyposażone
w
nowe
urządzenia
do technicznej, informatycznej i biurowej obsługi ich działalności.
Lokalne Centra Pierwszej Sprzedaży Ryb mają funkcjonować na zasadzie
non – profit, czyli bez nastawienia na osiągnięcie zysku dla ich publicznych
właścicieli, a użytkownicy będą pokrywać jedynie koszty eksploatacji.
Będą to miejsca administrowane przez producentów rybnych.
Lokalne Centra Pierwszej Sprzedaży Ryb stanowią zgodnie ze standardami
Unii Europejskiej, miejsce zaoferowania produktów rybnych pierwszemu
nabywcy, a więc miejsce spotkania sprzedającego – rybaka i kupującego,
jednakże nie pośredniczą w dokonywanej pomiędzy nimi sprzedaży.
Stanowią jedynie miejsce gdzie dokonywane jest pierwsze przeniesienie
własności produktów rybnych.
Budynki i wyposażenie Lokalnych Centrów Pierwszej Sprzedaży Ryb
spełniają standardy Unii Europejskiej. Znajdują się tu:
- urządzenia do składowania,
- tunele do mycia pojemników na ryby,
- komory chłodnicze,
- wytwornice lodu,
- wewnętrzne środki transportu,
- wyposażenie laboratoryjne do kontroli weterynaryjnej,
- sprzęt komputerowy i biurowy.
Podsumowując:
Lokalne Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb, to:
- miejsce zaoferowania ryby nabywcy przy zapewnionej kontroli
weterynaryjnej i sanitarnej,
- zapewnienie sortowania ryb i klasyfikacji pod względem kategorii
jakości i wielkości,
-
nowe
możliwości
dla
rybaków
w
aspekcie
wykorzystania
utworzonej infrastruktury przez organizacje producentów rybnych,
które dysponując bazą wyładunkową, transportową, sanitarną,
informatyczną i biurową zdolne są o sprawnego posługiwania się
i zarządzania nowoczesną techniką, w zgodzie z obowiązującymi
przepisami, stając się w ten sposób uczestnikami europejskiego
rynku rybnego.
DOBRE PRAKTYKI – CZYLI KLUCZOWE PODMIOTY
BRANŻY PRZETWÓRSTWA RYB W POLSCE
Polski rynek przetworów rybnych po stronie producentów, działających
głównie
się
na
rzecz
zaopatrzenia
rozdrobnieniem.
produktów
skupia
Dopiero
największe
rynków
oferowanie
podmioty
lokalnych
cechuje
wysokoprzetworzonych
rynkowe.
Ze
względu
na zróżnicowany asortyment produkcji trudno jest jednoznacznie wskazać
lidera branży, jednakże do wiodących firm sektora polskiego przetwórstwa
rybnego zalicza się: Superfish, Wilbo, Lisner, Rieber Foods, Graal
oraz Łosoś. Swój udział w rynku przetworów rybnych mają również
mniejsze firmy, próbujące zaistnieć w skali ogólnopolskiej, do których
należą m.in. Frosta, Seko, Polarica, Dega, Proryb. Działająca od 25 lat
firma Superfish dominuje w dziedzinie przetwórstwa śledzi. W 2000 roku
większość udziałów w spółce wykupiła firma Abba Seafoods należąca
do
norweskiego
koncernu
Orkla
Foods.
Obok
śledzi
oferowanych
w najrówniejszych marynatach, Superfish jest drugim po Froście liderem
rynku konfekcjonowanych ryb mrożonych.
Do
wiodących
firm
działających
w
segmencie
produkcji
marynat
i przetworów rybnych należy też Lisner. Obecnie zakład ten wchodzi
w skład brytyjskiego koncernu Uniq plc. Lisner produkuje przetwory rybne
w nowoczesnej fabryce w Poznaniu. Konsekwentne
pozycjonowanie
pozwoliło zbudować silną pozycję marki Lisner na rynku przetworów
rybnych
ze
śledzia,
jako
produktów
wysokiej
jakości,
do
których
konsumenci mają duże zaufanie. Warto dodać, że znajomość marki Lisner
jest najwyższa wśród wszystkich marek produktów rybnych. Rynek
konserw rybnych w Polsce, mimo iż stanowi tylko 1 rynku produktów
rybnych ogółem należy do rozwijających się najbardziej dynamicznie.
Charakteryzuje
się
dużym
nasyceniem,
silną
konkurencją
oraz koncentracją produkcji. Cztery największe spółki: Wilbo, Graal,
Rieber Foods oraz Łosoś kontrolują ok. 60% dostaw na rynek wewnętrzny.
Wilbo skupia się na produkcji i sprzedaży konserw rybnych i mięsnych,
owoców morza oraz wysoko przetworzonych ryb mrożonych. Główne
marki konserw to: „Neptun”, „Neptun Premium” oraz „Taaka Ryba”. Wilbo
produkuje konserwy dla sieci handlowych pod markami własnymi.
Graal S.A. z Wejherowa jest obecnie najbardziej ekspansywną spółką
w branży rybnej. Od chwili wejścia na Warszawską Giełdę Papierów
Wartościowych spółka zanotowała 30% wzrost wartości akcji. Ostatnio
przejęła udziały w firmach Polinord i Syrena Royal oraz rozpoczęła budowę
linii technologicznej tuńczyka. Konserwy są sprzedawane pod kilkoma
markami: „Graal”, „Black Rose” oraz „Meg”.
Trzecim dostawcą konserw na rynek krajowy jest spółka Rieber Foods
Polska S.A., posiadająca zakład produkcyjny w Gniewinie. Najistotniejszy
jest dla tej firmy rynek eksportowy, nie rezygnuje jednak ona ze starań
o wysoką pozycję na rynku krajowym – dostarczająca 1/4 krajowego
spożycia konserw19. Dwie podstawowe marki to „King Oskar” i „Big Fish”.
Specjalizacją zakładu są konserwy produkowane ze szprotów norweskich.
Trzecim co do wielkości producentem ryb w Polsce jest Przetwórstwo Ryb
Łosoś z Włynkówka k/Słupska. Od czasu przeniesienia produkcji z Ustki
do nowoczesnego zakładu na terenie słupskiej SSE, spółka dynamicznie
zwiększa produkcję, która w ostatnim roku wzrosła aż o 62%. Firma
sprzedaje swoje produkty pod marką „Łosoś”, a także produkuje konserwy
pod marki sieci handlowych. Przedsiębiorstwo Dega z Sianowa w woj.
zachodniopomorskim jest największym producentem sałatek rybnych w
Polsce. Spółka proponuje swoim konsumentom ponad 50 rodzajów
wyrobów garmażeryjnych, głównie różnego rodzaju sałatek i przetworów
rybnych.
Potwierdzeniem
wysokiej
jakości
produktów
są
liczne
wyróżnienia i nagrody konsumenckie, m.in. Pomorski Produkt Roku 2004
oraz Polski Producent żywności 2004. Spółka ma status zakładu pracy
chronionej.
Wzrost atrakcyjności zawodu rybaka
Bardzo istotne z punktu widzenia ludzi, dla których rybołówstwo jest
jedynym źródłem utrzymania jest zachowanie trwałości akwakultury.
Młodzi rybacy, inwestując we własną przyszłość chcą mieć pewność,
że ich praca ma przyszłość, że nie muszą się obawiać o zatrudnienie w
dziedzinie którą wybrali.
Istnieje
wiele
zagrożeń
w
zawodzie
rybaka.
Zagrożenia
fizyczne
i finansowe dla rybaków są poważne, co tłumaczy, dlaczego tak wiele osób
rezygnuje z tego zawodu. Pilnie potrzebne są projekty i programy unijne
mające na celu rozwój technologiczny statków rybackich. W kontekście
wymiany lepszych praktyk w zakresie atrakcyjności zawodu rybaka.
Równie ważne jest, aby państwa członkowskie przyspieszyły proces
ratyfikacji konwencji MOP o pracy w sektorze rybołówstwa, przyjętej
w czerwcu 2007 r. Ostatecznym celem jest, aby działania połowowe stały
się bardziej zrównoważone, a przez to bardziej atrakcyjne.
Regulacje unijne zmierzają do rozwiązania tego problemy. Nowe Państwa
Członkowskie, w których akwakultura odgrywa istotną rolę, odniosą
szczególne korzyści z nowoprzyjętej strategii UE tj. trwałego rozwoju
akwakultury europejskiej. Celem tej ambitnej strategii jest utworzenie
od 8 do 10 tys. miejsc pracy w latach 2003-2008, zapewnienie
bezpiecznych
produktów
o
wysokiej
jakości
oraz
doprowadzenie
do nieszkodliwości branży dla środowiska.
Przewidziana jest nowelizacja zasad FIFG tak, aby lepiej ukierunkować
pomoc
na
hodowlanych
technologie
i
działań
proekologiczne,
przynoszących
dywersyfikacja
zbiorowe
gatunków
korzyści,
takich
jak promocja rynkowa, aktualizacja zasad bezpieczeństwa produktów
rybnych i zachowania zdrowia zwierząt, jak też zwiększenie możliwości
finansowania badań naukowych dotyczących akwakultury.
Rybołówstwo
śródlądowe,
istotne
dla
szeregu
nowych
Państw
Członkowskich odniesie korzyści z finansowania w ramach FIFG.
Jak w każdym zawodzie, tak i w rybołówstwie pracownicy dążą do stałego
podnoszenia
kwalifikacji.
Tylko
dobrze
wykonywana
praca
daje
satysfakcję, zwłaszcza w dobie ciągłych zmian technologicznych, nowych
metod skutecznego połowu oraz nowych regulacji prawnych.
Z
myślą
organizacji
podniesienie
cyklu
atrakcyjności
szkoleń
zawodu
organizowanych
rybaka
przez
Europejskich. Dzięki nim, osoby związane ze
powstała
Instytut
idea
Inicjatyw
środowiskiem rybackim
miały okazję na zdobycie nowej wiedzy na wiele ciekawych tematów,
ale również szansę na podzielenie się uwagami i doświadczeniem z innymi
uczestnikami szkolenia. Zajęcia warsztatowe i dyskusje pod okiem
moderatora-wykładowcy
mają
wywołać
problemach sektora rybołówstwa.
żywe
dyskusje
o
bieżących
Bardzo dziękujemy wszystkim
uczestnikom za czynny udział w
szkoleniach.
Wierzymy, że zdobyta wiedza okaże się
użyteczna w pracy.
POWODZENIA!