BIULETYN WDROśEŃ - Główny Instytut Górnictwa
Transkrypt
BIULETYN WDROśEŃ - Główny Instytut Górnictwa
BIULETYN WDROśEŃ 3/2003 (15) CZYSTSZEJ PRODUKCJI Główny Instytut Górnictwa - Krajowe Centrum WdroŜeń Czystszej Produkcji, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice Projekt Unii Europejskiej „Systemy zarządzania środowiskowego w małych i średnich przedsiębiorstwach” SPIS TREŚCI Projekt Unii Europejskiej „Systemy zarządzania środowiskowego w małych i średnich przedsiębiorstwach Projekt CP Zmniejszenie ładunku odprowadzanego w ściekach do stacji neutralizacji Projekt CP Zmniejszenie zuŜycia spręŜonego powietrza w Zakładzie Mechanicznej Przeróbki Węgla KWK Zofiówka Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) stanowią waŜne źródło wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w państwach Unii Europejskiej. Jednocześnie, ich wpływ na środowisko nie jest bez znaczenia (zuŜycie deficytowych zasobów, zanieczyszczenie, odpady itd.). Małe i średnie przedsiębiorstwa w większym stopniu niŜ duŜe przedsiębiorstwa napotykają na liczne przeszkody w rozwiązywaniu problemów dotyczących ochrony środowiska (np. niewystarczające zasoby, zbyt mało specjalistycznych ekspertyz, brak informacji i świadomości). Państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą ustanowić politykę i programy, aby pomóc MSP pokonać wspomniane przeszkody i poprawić efekty ich działalności środowiskowej. Obejmują one specyficzne inicjatywy mające na celu zachęcenie do wdraŜania systemu zarządzania środowiskowego. PoniewaŜ takie inicjatywy dotyczą duŜej róŜnorodności form oraz zawierają szeroki zakres wykorzystania wiedzy płynącej z najlepszych praktyk, rozwaŜono je jako obiecujący temat tzw. Best project (Projekt najlepszych sposobów postępowania). Efekty działalności środowiskowej MSP zwróciły takŜe uwagę twórców polityki na poziomie Unii Europejskiej. Zaowocowało to, między innymi, w uznaniu przez Radę Przemysłu (9 listopada 1999 r.), Ŝe w kontekście włączenia zrównowaŜonego rozwoju do polityki przemysłowej, szczególna uwaga musi być zwrócona na MSP. W dodatku, w swych stwierdzeniach z 14 - 15 maja 2001 r. Rada Przemysłu zobowiązała Komisję do wykorzystania Najlepszej Procedury w celu wspierania integracji zrównowaŜonego rozwoju z polityką przedsiębiorstwa, szczególnie w ramach Wieloletniego Programu dla Przedsiębiorstwa i Przedsiębiorczości, który w swej istocie skierowany jest na MSP. Jednym ze sformalizowanych instrumentów promowania zarządzania środowiskowego jest wspólnotowy system zarządzania środowiskowego i audytowania (EMAS), wprowadzony przez zweryfikowane ostatnio rozporządzenie unijne nr 761/2001. Artykuł 11 tego rozporządzenia nakłada na państwa członkowskie Unii obowiązek promowania uczestnictwa organizacji w EMAS, zwracając szczególną uwagę na zachęcanie do udziału w systemie małe i średnie przedsiębiorstwa. Artykuł ten zobowiązuje ponadto państwa członkowskie do informowania Komisji o działaniach podjętych w tym zakresie. W celu promowania wymiany dobrych praktyk w projekcie opisano i porównano specyficzne inicjatywy podejmowane w państwach członkowskich (zarówno na poziomie krajowym, a gdzie właściwe na poziomie regionalnym), aby zachęcić MSP do dobrowolnego wdraŜania systemów zarządzania środowiskowego. Projekt nie ogranicza się wyłącznie do sformalizowanych systemów zarządzania środowiskowego (np. ISO 14001 i EMAS). Inne podejścia, które mogą być odskocznią do wdroŜenia sformalizowanych systemów zarządzania równieŜ są objęte projektem. (Opracowano na podstawie raportu dr Ruth Hillary z firmy Scott Wilson). GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA - KRAJOWE CENTRUM WDROśEŃ CZYSTSZEJ PRODUKCJI Tel.: (032) 259 21 38, fax: (032) 259 21 31, e-mail: [email protected] http://cp.gig.katowice.pl Biuletyn sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Opracowanie biuletynu: Jacek Boba, Aleksandra Saratowicz Lipiec 2003 r. Redakcja i skład: Jacek Boba Grupa KĘTY S.A., ul. Kościuszki 111, 32-650 Kęty Projekt Czystszej Produkcji ZMNIEJSZENIE ŁADUNKU ODPROWADZANEGOW ŚCIEKACH DO STACJI NEUTRALIZACJI Opis problemu W Zakładzie Prasowni Zakładów Metali Lekkich „Kęty” S.A. w celu nadania odpowiednich własności uŜytkowych wyrobom, a takŜe z powodów związanych z technologią wytwarzania stosuje się chemiczną i elektrochemiczną obróbkę powierzchniową aluminium. W wyniku obróbki elektrochemicznej na powierzchni wyrobów powstaje chroniąca jej przed korozją barwna warstwa ochronna. Proces obróbki powierzchniowej jest jednak energochłonny, a znaczne zuŜycie kwasu siarkowego, który po przereagowaniu z aluminium tworzy związki trudne do wytrącenia z neutralizowanych ścieków przyczynia się do powstawania duŜych ilości osadów poneutralizacyjnych Zastosowane rozwiązanie Poszukując mniej energochłonnej technologii wytwarzania wody o odpowiednich parametrach tj. przewodności na poziomie 10 µS postanowiono dokonać zmiany technologii. Podjęto decyzję o wdroŜeniu produkcji wody zdemineralizowanej na drodze chemicznej poprzez wymianę jonową na kolumnach z odpowiednią Ŝywicą. Ponadto w celu wyeliminowania niekorzystnych zjawisk zakupiono urządzenie do regeneracji kwasu siarkowego. Automatyczne urządzenie retardacyjne umoŜliwia utrzymanie stałej zawartości aluminium w kąpieli. Specjalna Ŝywica wychwytuje jony metalu zaś pozostała część kąpieli powraca do wanny procesowej. Jednocześnie aby ograniczyć przenoszenia kwasu siarkowego na zwilŜonych elementach do kąpieli płuczących połączono wannę płuczącą znajdującą się po wannach z H2SO4 z wanną poprzedzającą. Układ taki spowodował cyrkulację jonów SO4 i w efekcie mniejsze zuŜycie kwasu. Schemat procesu przed modernizacją Uszczelnianie Płukanie wodą DEMI Płukanie Barwienie Płukanie Anodowanie Płukanie Urządzenie do destylacji wody Schemat procesu po modernizacji Uszczelnianie Płukanie wodą DEMI Urządzenie do demineralizacji wody Płukanie Cyrkulacja jonów SO4 Anodowanie Urządzenie do regeneracji kwasu siarkowego Płukanie Korzyści ekonomiczne Zysk finansowy powstały w wyniku wdroŜenia projektu wynosi około 92.700 zł/rok. Okres zwrotu poniesionych nakładów – około 17 miesięcy. Korzyści ekologiczne Korzyści ekologiczne uzyskane w wyniku wdroŜenia projektu : ograniczenie ilości powstających odpadów osadów poneutralizacyjnych o około 60 Mg/rok, co stanowi redukcję o około 20%. Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., Kopalnia Węgla Kamiennego „ZOFIÓWKA” Projekt Czystszej Produkcji ZMNIEJSZENIE ZUśYCIA SPRĘśONEGO POWIETRZA W ZAKŁADZIE MECHANICZNEJ PRZERÓBKI WĘGLA KWK ZOFIÓWKA Opis problemu W Zakładzie Mechanicznej Przeróbki Węgla (ZMPW), w procesie wzbogacania węgla metodą flotacji, wykorzystywane jest spręŜone powietrze. Stosuje się je do przygotowania nadawy do procesu flotacji, czyli dokładnego wymieszania odczynnika flotacyjnego z wodną mieszaniną mułów węglowych. ZuŜycie spręŜonego powietrza w tym procesie stanowi ok. 18% całkowitego zuŜycia tego medium w ZMPW. WiąŜe się to ze znacznym zuŜyciem energii elektrycznej. W celu oszczędności energii elektrycznej zuŜywanej w ZMPW rozwaŜono moŜliwość zmiany sposobu przygotowania nadawy do flotacji Zastosowane rozwiązanie Projekt CP polegał na zmianie sposobu przygotowania nadawy do flotacji. Wyeliminowano całkowicie spręŜone powietrze z etapu dozowania odczynnika flotacyjnego. Wykorzystano do tego celu agregat pomp nurnikowych, które wtłaczają odczynnik flotacyjny bezpośrednio do nadawy w rurociągu nadawczym. Modernizując sposób dozowania odczynnika naleŜało zapewnić przede wszystkim dokładne wymieszanie odczynnika flotacyjnego z nadawą. W przeciwnym razie mógłby nastąpić wzrost zuŜycia odczynnika, mniejsza wydajność procesu technologicznego, gorsza jakość koncentratu węgla. Pompa dozująca wyposaŜona jest w urządzenie do bezstopniowej regulacji wydajności, co umoŜliwia bardzo precyzyjne dozowanie objętości odczynnika. Dodatkową zaletą pomp nurnikowych jest moŜliwość łączenia kilku pomp w agregaty o wspólnym napędzie. Jednorazowe wyregulowanie skoku nurników w kaŜdej z pomp gwarantuje stały skład mieszaniny. Schemat procesu przed modernizacją koncentrat węglowy NADAWA: WODNA ZAWIESINA SUROWYCH MUŁÓW WĘGLOWYCH MIESZALNIK odczynniki flotacyjne spręŜone powietrze MASZYNA FLOTACYJNA odpady poflotacyjne AEROZOL ODDCZYNNIKÓW FLOTACYJNYCH (0,36 MPa 616 MWh/r) Schemat procesu po modernizacji koncentrat węglowy o niezmienionej jakości NADAWA: WODNA ZAWIESINA SUROWYCH MUŁÓW WĘGLOWYCH odczynniki flotacyjne (niezmienione zuŜycie) AGREGAT POMP NURNIKOWYCH (13 MWh/rok) MIESZALNIK MASZYNA FLOTACYJNA odpady poflotacyjne Korzyści ekologiczne Minimalizacja zuŜycia energii elektrycznej o około 600 MWh/rok, co stanowi 97,9% energii zuŜywanej przed wdroŜeniem projektu Czystszej Produkcji oraz wyeliminowanie stosowania spręŜonego powietrza, zuŜywanego dotąd w ilości około 7 370 000 m3/rok. Korzyści ekonomiczne Roczny zysk finansowy wynikający z wdroŜenia projektu wynosi około 115 000 zł. Okres zwrotu nakładów: 4 miesiące.