popularyzatorski opis rezultatów projektu

Nr wniosku: 147387, nr raportu: 12482. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. Marian Grzegorz Podstawka
Realizowane cele
Podstawowym celem naukowym projektu było opracowanie metody oceny efektywności produkcji
bioenergii i biociepła z produktów ubocznych rolnictwa, płynnych i stałych odchodów zwierzęcych oraz z
produktów ubocznych przemysłu rolno-spożywczego z punktu widzenia gospodarstw rolnych i gospodarki
narodowej i określenie perspektyw rozwoju bioelektrowni w Polsce. Drugim z celów projektu było
opracowanie programu (studiów wykonalności) rozwoju bioelektrowni w gminach z uwzględnieniem
rolniczej biomasy, wsparcia publicznego ze środków funduszy strukturalnych UE i ze środków krajowych.
Trzecim celem było ustalenie możliwości produkcji biogazu z odpadów rolnych i przemysłu rolnospożywczego w wytypowanych gospodarstwach i w gminach kraju.
Uzyskane wyniki
Przeprowadzone badania w ramach pierwszego etapu projektu pozwoliły przyjąć następujące wnioski:
1. Model przyjęty w ”Kierunkach rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020” – średnio
jedna biogazopwnia o mocy 1 MWel jest trudny do realizacji. Biogazownie o mocy powyżej 1MWel
musiałyby powstawać albo przy bardzo dużych gospodarstwach, których nie ma wiele w Polsce lub też
dokonywać zakupu substratów do produkcji, co jest nieuzasadnione ekonomicznie.
2. Określony w projekcie Ustawy o odnawialnych źródłach energii system wsparcia prosumentów energii
wydaje się lepszym rozwiązaniem z punktu widzenia polskich gospodarstw rolnych. Gospodarstwa
posiadające już 25-50 sztuk bydła mogłyby z własnych substratów zasilać biogazownie o mocy 40 kWel.
Biorąc pod uwagę znaczącą liczbę takich gospodarstw, zwiększa to szanse na realizacje idei
rozproszonej produkcji energii w Polsce (energetyki prosumenckiej).
Biorąc pod uwagę wyniki badań z poprzedniego etapu stwierdzono, ze powstające biogazownie winny być
lokalizowane w gospodarstwach dużych (ok. 30-50 ha użytków rolnych) i gospodarstwach bardzo dużych
(pow. 50 ha użytków rolnych) prowadzących produkcję zwierzęcą. Dla nich przygotowano studium
wykonalności dwóch biogazowni rolniczych: mikrobiogazowni o mocy 40 KWel i małej biogazowni o mocy
300 kWel. Wyniki wypracowane przez biogazownie znacząco się od siebie różnią. W aktualnej sytuacji
ekonomiczno-prawnej wskaźniki opłacalności wskazują na wysokie prawdopodobieństwo sukcesu
inwestycji w o mocy 300 kWel i duże prawdopodobieństwo porażki dla biogazowni 40 kWel
Kolejnym etapem badań było określenie potencjału produkcji biogazu rolniczego w Polsce, biorąc pod
uwagę liczbę gospodarstw rolnych ich powierzchnie oraz prowadzoną produkcje. Stwierdzono, że najwyższe
możliwości substratowe do biogazowni rolniczych zanotowano w północnych i zachodnich regionach kraju.
Wykorzystanie tego potencjału jest na niskim poziomie. Aktualnie największa liczba biogazowni działa w
województwie pomorskim. Jest to 9 elektrowni o łącznej mocy 10,489 MWel (zdecydowana większość
należy do Poldanor S.A). Natomiast w województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, warmińskomazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim łączna moc działających w nich biogazowni to 6-7
MWel. jedynie w województwie małopolskim nie działa żadna biogazownia.
W ostatnim etapie badań określono perspektywy rozwoju energetyki biogazowej. Gdyby przyjąć, iż
w każdej gminie wiejskiej funkcjonować będzie jedna biogazownia mająca parametry średniej aktualnie
funkcjonującej biogazowni w Polsce, to można oszacować łącznie krajowe efekty funkcjonowania
biogazowni. Przyjmując średnio ok. 40 t. kiszonki z ha użytków rolnych to zaspokojenie potrzeb na substrat
kiszonki z kukurydzy dla 1571 biogazowni wymagać będzie dodatkowych ok. 400 tys. użytków rolnych. Z
szacunków wynika, iż w Polsce niewykorzystanych jest ok. 1 mln ha użytków rolnych, co oznacza, iż bez
uszczuplenia powierzchni użytków rolnych wykorzystywanych dla potrzeb produkcji żywności można
zaspokoić potrzeby substratowe dla wszystkich 1571 biogazowni.
Znaczenie projektu. Badania dowiodły, że:
1. Inwestycje w biogazownie, są szansa rozwoju dla polskiego rolnictwa.
2. Istniejący system wsparcia tych inwestycji jest niewystarczający, w szczególności, jeżeli chodzi o
najmniejsze instalacje. Świadczy o tym niewielka liczba (54) funkcjonujących instalacji stanowiąca
jedynie 5% planów rządowych.
3. Biogazownie rolnicze, mogą być niezwykle interesującym narzędziem realizacji idei energetyki
prosumenckiej, gdzie zwykli ludzie (rolnicy) są zarówno producentami jak i konsumentami energii.
4. Największe możliwości powstawania tych biogazowni istnieją w Polsce północnej i zachodniej i tam
powinny być tworzone specjalne warunki dla tych inwestycji.
1