Gminny Program Pomocy Dorosłym Osobom Niepełnosprawnym i

Gminny Program Pomocy Dorosłym Osobom Niepełnosprawnym i Starszym Mieszkańcom Gminy
Czerwonak „Zachowaj Radość Życia” na lata 2015 – 2020.
Gminny Program Pomocy Dorosłym Osobom Niepełnosprawnym i Starszym Mieszkańcom Gminy
Czerwonak „Zachowaj Radość Życia” na lata 2015-2020 jest jedną z form prowadzenia w gminie
Czerwonak szerokiej polityki senioralnej, rozumianej jako ogół działań, w okresie całego życia człowieka,
prowadzących do zapewnienia warunków wydłużenia aktywności, zarówno zawodowej, jak i społecznej,
oraz samodzielnego, zdrowego, bezpiecznego i niezależnego życia osób starszych.
Cel główny Programu, jakim jest dążenie do pełniejszego udziału osób starszych i dorosłych
niepełnosprawnych w życiu społecznym oraz zapewnienie im niezbędnego wsparcia realizowany jest
poprzez cele szczegółowe:
1) Podniesienie stanu wiedzy społeczności lokalnej na tematy dotyczące problematyki starości
i niepełnosprawności; zadanie:
- edukacja w zakresie problematyki osób starszych i niepełnosprawnych.
2)
Podniesienie
aktywności
oraz
zapobieganie
pogorszeniu
sprawności
osób
starszych
i niepełnosprawnych; zadania:
- zwiększenie popularności aktywności fizycznej wśród osób starszych i niepełnosprawnych;
- zwiększenie zainteresowania seniorów i osób niepełnosprawnych udziałem w życiu kulturalnym
i społecznym;
- podniesienie kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych i starszych w wieku aktywności
zawodowej;
- podtrzymywanie aktywności oraz integracja międzypokoleniowa i społeczna.
3) Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych, w tym bezpieczeństwo
socjalne; zadania:
- organizacja usług z zakresu bezpieczeństwa socjalnego;
- przeciwdziałanie przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych.
Realizacja wytyczonych celów w 2015 roku:
1) Podniesienie stanu wiedzy społeczności lokalnej na tematy dotyczące problematyki starości
i niepełnosprawności - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania:
- zorganizowano: 1 spotkanie dot. profilaktyki udaru, 1 piknik zdrowotny, akcję „Biała Niedziela”,
- warsztaty dla seniorów, osób niepełnosprawnych (ogółem 65 uczestników)
- opracowano konkurs integracyjny dla klas szkoły podstawowej i gimnazjalnej „Bez ograniczeń-Burz
granice-Buduj mosty” (do realizacji w 2016 roku),
- zorganizowano 1 konferencję z zakresu bezpieczeństwa i zjawiska przemocy,
- zorganizowano spotkania edukacyjno-warsztatowe w zakresie opieki nad osobą starszą
i niepełnosprawną (12 uczestników),
- przeprowadzono 165 ankiet z osobami urodzonymi w latach 1946-48, (analiza - nie zgłaszano
potrzeb socjalnych),
- zamieszczono na stronie internetowej informację „Podziel się czasem”, w ramach działań
wolontarystycznych we współpracy z Caritas.
2) Podniesienie
aktywności
oraz
zapobieganie
pogorszeniu
sprawności
osób
starszych
i niepełnosprawnych - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania:
- 12 grup po 20 osób aqua aerobic w wodzie na Pływalni w Koziegłowach,
- przekazano mieszkańcom 51 karnetów na basen,
- 20 osób uczestniczyło w cyklicznych zajęciach z gimnastyki usprawniającej,
- z zakresu poradnictwa zawodowego odbyło się 17 zajęć aktywizujących, w których uczestniczyło
75 osób oraz 23 warsztaty - 5 osób, z zajęć grupowych i spotkań indywidualnych korzystało
5 osób,
- projekt „Równi na rynku pracy” - 40 spotkań z udziałem 21 osób,
- 1 piknik zdrowotny – Dzień Zdrowia w gminie Czerwonak,
- pracownicy GOPS uczestniczyli w pikniku WZINR Koło w Owińskach,
- na przegląd twórczości artystycznej zorganizowanym w Centrum Kultury w Luboniu z Warsztatami
Terapii Zajęciowej w Owińska wyjechało 12 osób.
3) Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych, w tym bezpieczeństwo
socjalne - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania:
- funkcjonowanie Zespołu Geriatrycznego - 10 posiedzeń,
- organizacja usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osoby zależnej – 54 osób,
- 1 konferencja,
- działania interwencyjne w zakresie Procedury „Niebieskie Karty” (7 osób starszych).
Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami
starszymi.
Działania, w ramach prowadzonej pracy socjalnej na rzecz osób niepełnosprawnych, starszych i ich
rodzin, dotyczyły w szczególności wydawania i pomocy w wypełnianiu wniosków o:
- ustalenie orzeczenia o niepełnosprawności dla dzieci do 16 roku życia (8 dzieci),
- ustalenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 roku życia (96 osób),
- skierowanie na turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem ze środków PFRON (skorzystały 4 osoby),
- dofinansowanie zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny ze środków PFRON
(skorzystało 6 osób),
- dofinansowanie do zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w przedmioty ortopedyczne i środki
pomocnicze z PFRON (skorzystały 2 osoby),
- dofinansowanie zakupu urządzeń lub wykonania usług z zakresu barier w komunikowaniu się
i technicznych (skorzystały 2 osoby).
Specjalistyczne i kompleksowe wsparcie osób niepełnosprawnych i starszych możliwe było dzięki
współpracy z instytucjami i organizacjami takimi jak: PFRON, PCPR, NFZ, szpitale, poradnie lekarza
rodzinnego, zdrowia psychicznego, poradnie specjalistyczne, hospicja, zakłady opiekuńczo-lecznicze,
pielęgniarki środowiskowe, pielęgniarki specjalistyczne, asystenci rodziny, kluby seniora, WTZ,
spółdzielnie socjalne, fundacje, wolontariat. I tak:
1) ze Stowarzyszeniem Osób i Rodzin na Rzecz Zdrowia Psychicznego „Zrozumieć i Pomóc”
w Poznaniu zorganizowano zajęcia psychoedukacyjne dla rodzin i opiekunów osób chorujących
psychicznie z gminy Czerwonak, w których uczestniczyły 2 rodziny;
2) z Wielkopolskim Związkiem Inwalidów Narządu Ruchu w Poznaniu, Koło w Owińskach podjęto
działania w zakresie realizacji Programu Wspierania Rodzin Sprawujących Opiekę Nad Osobami
Niepełnosprawnymi przez Koło w Owińskach;
3) z Fundacją „Bez Barier” przeprowadzono cykl spotkań warsztatowych z zakresu opieki nad osobą
zależną, uczestniczyło w nich 12 opiekunów.
W ramach Programu Pomocy Dzieciom Stowarzyszenia na Rzecz Niepełnosprawnych SPES – stypendia
dla dzieci w ciężkim stanie klinicznym - 1 rodzina złożyła wniosek stypendialny.
W 2015 roku udzielona pomoc w postaci finansowej i pracy socjalnej na rzecz osób starszych
i niepełnosprawnych ukształtowała się następująco:
Tabela 17. Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami starszymi
– dane statystyczne.
Liczba środowisk objętych pracą - ogółem
194
Liczba wywiadów cz.I
117
55
Liczba wywiadów cz.IV
144
Liczba osób w tych rodzinach
343
Liczba wywiadów cz.II
39
Liczba dorosłych niepełnosprawnych
145
Liczba kontraktów socjalnych
5
Liczba środowisk objętych samą pracą socjalną
Liczba dorosłych z zaburzeniami psychicznymi
69
Liczba wywiadów pogłębionych
0
Liczba osób z lekkim stopniem niepełnosprawności
11
Liczba środowisk objętych wsparciem wolontariusza
3
Liczba osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
85
Liczba wydanych wniosków o ustalenie
niepełnosprawności
65
Liczba osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności
49
Liczba innych wydanych wniosków z PFRON
22
Liczba dzieci niepełnosprawnych
12
Liczba planów pracy socjalnej
49
w tym, w wieku od 0-3
0
od 4-6
5
od 7-14
4
od 15-18
3
Liczba osób w DPS ogółem
14
Liczba osób skierowanych do DPS w 2015
6
Sprawy o DPS - odmowa, umorzenie, wygaśnięcie skierowania
4
Liczba spraw skierowanych do sądu o DPS
2
Współpraca z rodziną zewnętrzną
33
Liczba zorganizowanych wizyt domowych lekarza psychiatry
11
Liczba wizyt i odwiedzin
453
Liczba osób w Środowiskowych Domach Samopomocy
w Poznaniu
Współpraca z lekarzem i pielęgniarką, poradnia
zdrowia psychicznego, szpitalem, apteką
8
159
Działania interwencyjne
19
Udział w spotkaniach Zespołu Geriatrycznego
10
Udział w szkoleniach i superwizji
19
Współpraca z innymi instytucjami (MOPR, OPS, PCPR,
NFZ, WTZ, ŚDS, PUP, kurator, Spółdzielnia
Mieszkaniowa, Szkoła, PPP, Detoks, Enea, Gazownia,
Archiwum Państwowe)
Pomoc w uzyskaniu sprzętu rehabilitacyjnego i innych
dofinansowań w ramach fundacji, PFRON
119
27
Ankiety u osób rocznik 1946, 1947, 1948
165
Tabela 18. Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami starszymi
– działania i rezultaty.
Rezultaty twarde
LICZBA OSÓB
Nabycie statusu osoby niepełnosprawnej
43
Uczestnictwo w zajęciach w środowiskowych domach samopomocy
7
Uczestnictwo w grupie wsparcia dla opiekunów osób niepełnosprawnych i długotrwale chorych
19
Otrzymanie wsparcia specjalistycznego – lekarza psychiatry w postaci wizyt domowych i odpowiedniego leczenia
11
Otrzymanie specjalistycznej pomocy w postaci umieszczenia w placówce całodobowej - domu pomocy społecznej
12
Uczestnictwo w spotkaniach z psychologiem, uzyskanie wsparcia
12
Uczestnictwo w grupie wsparcia dla kobiet
0
Udział dzieci w koloniach i półkoloniach przez dzieci
3
Uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej
2
Dostarczenie żywności osobom starszym i niepełnosprawnym
63
Uzyskanie pomocy hospicyjnej
6
Skierowanie na oddział opieki długoterminowej
8
Uzyskanie opinii GOPS celem otrzymania pomocy z Fundacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych
3
W ramach zrealizowanych celów kontraktu socjalnego:
- uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej,
- uzyskanie statusu osoby bezrobotnej,
- uczestnictwo w grupie edukacyjnej celem wzmocnienia umiejętności i kompetencji wychowawczych wobec dzieci,
- ukończenie kursów zawodowych i szkoleń w ramach projektu,
- usprawnianie dziecka niepełnosprawnego, dodatkowe zajęcia rehabilitacyjne.
3
1
3
5
2
Osiągnięte rezultaty miękkie:
- poprawa sytuacji zdrowotnej, utrzymanie stanu zdrowia dzięki regularnym kontaktom z lekarzami,
lekarzami specjalistami, w uzyskaniu pomocy specjalistycznej - rehabilitacji, w tym w warunkach
domowych;
- umożliwienie korzystania z uprawnień przysługujących klientom poprzez pomoc w wypełnieniu
wniosków o zasiłki rodzinne, alimenty, dodatek mieszkaniowy, zasiłek pielęgnacyjny;
- poprawa funkcjonowania osób niepełnosprawnych w środowisku dzięki udzielanej pomocy klientom w
wypełnieniu wniosków o ustalenie niepełnosprawności, stopnia niepełnosprawności, uzyskanie
dofinansowania
do
zakupu
wózka
inwalidzkiego,
łóżka
ortopedycznego,
likwidacji
barier
architektonicznych, w komunikowaniu - PZON, PCPR;
- dbanie o przyjmowanie przez klientów koniecznych leków i korzystanie z potrzebnego sprzętu
medycznego dzięki systematycznym kontaktom z aptekami i sklepami medycznymi;
- pomoc klientom w załatwianiu spraw urzędowych poprzez min. redagowanie pism do różnych
instytucji;
- umożliwienie kontaktów ze środowiskiem lokalnym osobom niepełnosprawnym i starszym dzięki
nawiązywaniu współpracy z organizacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych i starszych,
organizacji pomocy wolontarystycznej;
- zwiększenie wśród klientów motywacji do podejmowania aktywności i uczestniczenia w życiu lokalnym
poprzez
współpracę
z
psychologiem
i
psychiatrą
oraz
organizowanie
grup
wsparcia
i psychoedukacyjnych;
- zwiększenie wśród społeczności lokalnej wiedzy z zakresu sprawowania opieki nad osobą chorą,
zależną, dzięki przedstawieniu ofert z zakresu pomocy opiekuńczej, a także pomocy instytucjonalnej.
Pomoc w formie usług opiekuńczych i pracy socjalnej.
Usługi opiekuńcze przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych
przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane
również osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie zamieszkujący
małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę
higieniczną, zalecaną przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów
z otoczeniem, w szczególności z rodziną, środowiskiem sąsiedzkim oraz instytucjami świadczącymi
pomoc i wsparcie - klubami seniora, środowiskowymi domami samopomocy.
Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania chorego, zgodnie z ustawą o pomocy
społecznej są obowiązkowym zadaniem własnym gminy. Na terenie gminy głównym organizatorem usług
opiekuńczych jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, poprzez działającą w nim sekcję usług
opiekuńczych, która to zadanie realizuje.
Usługi realizowane są na podstawie:
- Ustawy o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004 r. art. 17, art. 50 i 51;
- Uchwały Rady Gminy Czerwonak Nr 353 /XLIX/2010 z dnia 18 lutego 2010 roku w sprawie zmiany
uchwały Nr 166/XXV/2004 Rady Gminy Czerwonak z dnia 20 maja 2004 roku w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz
warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat oraz trybu ich pobierania.
W roku 2015 usługi opiekuńcze świadczone były dla 38 osób, które ze względu na wiek, chorobę
lub niepełnosprawność wymagały częściowej opieki i pomocy w zaspakajaniu niezbędnych potrzeb
życiowych. W stosunku do ogólnej liczby mieszkańców gminy stanowi to 0,15 %. Łączny wymiar
świadczonych usług wyniósł 8 978,5 godzin. Wartość realizacji tego zadania wyniosła 285 611,57 zł,
z czego 24 841,44 zł stanowił udział świadczeniobiorców w formie częściowych zwrotów za usługi, koszty
poniesione przez gminę to suma 260 770,13 zł.
Usługi opiekuńcze zabezpieczane były przez:
- 7 opiekunek środowiskowych zatrudnionych w GOPS w Czerwonaku,
- 3 osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia na wykonanie określonych zadań,
- 1 osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę na czas zastępstwa,
- 1 osobę realizującą zadanie w ramach odbywanego stażu.
Wśród świadczeniobiorców otrzymujących pomoc w postaci usług opiekuńczych w 2015 roku największą
grupę (22 osoby) stanowili seniorzy w przedziale wiekowym między 81 a 91 rokiem życia.
Tabela 19. Struktura wieku klientów usług opiekuńczych
Liczba osób
Lp.
Przedział wiekowy
1.
Ogółem
Liczba kobiet
Liczba mężczyzn
60-70 lat
8
6
2
2.
71-80 lat
7
5
2
3.
81-91 lat
22
20
2
4
92 lat i powyżej
1
0
1
38
31
7
Ogółem
Wśród problemów zdrowotnych występujących u świadczeniobiorców usług opiekuńczych
zdecydowanie dominowały zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmiany reumatoidalne kości i stawów
oraz schorzenia układu krążenia i narządów wewnętrznych. Występujące schorzenia, zwłaszcza
neurologiczne powodowały znaczne ograniczenia w funkcjonowaniu tych osób. W związku z tym
nastąpiło zwiększenie świadczonych usług opiekuńczych.
Tabela 20. Problemy zdrowotne osób korzystających z usług opiekuńczych
Lp.
Problemy zdrowotne
Liczba osób
1.
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmiany reumatoidalne kości i stawów oraz schorzenia układu krążenia
i narządów wewnętrznych
38
2.
Udar mózgu i choroby nowotworowe
24
3.
Choroby psychiczne, zaburzenia otępienne, stany depresyjne
30
4
Choroby wzroku (osoby niewidzące)
2
Działania poprawiające sprawność fizyczną i psychiczną klientów w 2015 roku:
- rehabilitacja w warunkach domowych – 12 osób,
- porady psychiatryczne w warunkach domowych – 12 osób,
- turnusy rehabilitacyjne – 2 osoby (środki z PFRON i dofinansowanie z pomocy społecznej),
- wyjazdy grupowe poprawiające sprawność psychofizyczną – 1 osoba,
- rehabilitacja w Zakładach Opiekuńczo-Leczniczych – 6 osób,
- leczenie w poradniach specjalistycznych – 18 osób,
- pomoc hospicyjna – 4 osoby,
- zajęcia Warsztatów Terapii Zajęciowej w Owińskach – 1 osoba,
- zajęcia ruchowe na basenie.
Dla osób, których stan zdrowia uniemożliwiał dalsze funkcjonowanie w swoim miejscu
zamieszkania, a usługi opiekuńcze były niewystarczające, za zgodą tych osób, skompletowano
dokumenty do Domów Pomocy Społecznej. Do DPS skierowano 6 osób, a w 2 przypadkach sprawy
o umieszczenie w DPS skierowano do Sądu. Ponadto 6 osób skierowano na pobyt dzienny
do Środowiskowego Domu Samopomocy w Poznaniu.
Osobom starszym i niepełnosprawnym udzielono dodatkowej pomocy. I tak 35 osób otrzymało
żywność w ramach Programu PEAD, 28 osób otrzymało paczki świąteczne zorganizowane przez sekcję od
prywatnych darczyńców.