Aktywność społeczna osób starszych na tle koncepcji starzenia się i

Monika Płomińska
INDEKS PREZENTACJI
 Definicja starzenia się
 Percepcja zdrowia przez ludzi starszych
 Postawy wobec starości
 Potencjał osób starszych i zalety ich zatrudnienia
 Koncepcja aktywnego starzenie się, działania dostosowawcze i aktywne
 Aktywność- podziały, klasyfikacja
 Formy aktywności społecznej
 Przedłużanie aktywności osób starszych, program Solidarność Pokoleń, pojęcie
zarządzania czasem
 Bariery aktywności
 Podsumowanie
 Źródła
STARZENIE SIĘ -DEFINICJA
Według WHO (Światowa
Organizacja zdrowia) starość dzieli
się na 4 etapy:
-wiek przedstarczy od 45 do 59
-wczesna starość od 60 lat do 74 lat
-starość pośrednia od 75 do 89
- starość późna od lat 90 do
momentu śmierci
W demografii starość definiuje się
w 3 etapach:
-młodszy wiek poprodukcyjny od
60 do 69 lat
-starszy wiek poprodukcyjny od
70 do 79 lat
-starość sędziwa, powyżej lat 80
PERCEPCJA ZDROWIA
POSTAWY WOBEC STAROŚCI
D.B. Bromley wyróżnia 5 postaw, jakie najczęściej przyjmują osoby
starsze. Są to:
 postawa konstruktywna
 postawa zależności
 postawa obronna
 postawa wrogości wobec otoczenia
 postawa wrogości wobec siebie
POTENCJAŁ ZAWODOWY OSÓB STARSZYCH
W badaniu Eurobarometru uczestnicy mieli ocenić każdą z podanych 12 cech użytecznych w trakcie
pracy pod kątem czy charakteryzuje ona ludzi starszych czy młodszych.
 Doświadczenie – 72% odnosi daną cechę do osób starszych
 Produktywność -26 % przypisuje tę cechę osobom starszym a 28% osobom młodszym; 39%
respondentów nie widzi różnicy
 Otwartość na nowe idee – 19% odnosi tę cechę do osób po 55 roku życia a 43 % przypisuje
osobom młodszym ; 31% nie widzi różnicy
 Kreatywność – 20% łączy tę cechę z osobami starszymi, 36 % z młodszymi a 34 % nie widzi
różnicy
 Znajomość nowych technologii- 55 % przypisuje tę cechę osobom młodszym a 22 % nie
dostrzega różnicy
Osoby starsze posiadają wiele zalet.
 doświadczenie
 lojalność
 dyscyplina w miejscu pracy
 większa ilość czasu na obowiązki służbowe
 opanowanie, spokój
 umiejętność słuchania
 chęć nauki
AKTYWNE STARZENIE SIĘ
Zgodnie z definicją WHO jest to proces tworzenia optymalnych możliwości w
zakresie zdrowia, uczestnictwa i bezpieczeństwa w celu zwiększania jakości
życia ludzi w okresie starości
Zgodnie z założeniami Unii Europejskie proces aktywnego starzenia się posiada
3 wymiary:
 aktywne starzenie na rynku pracy
 maksymalne wydłużenie liczby lat zdrowego życia
 udział w życiu społecznym
]
DZIAŁANIA AKTYWNE I DOSTOSOWAWCZE
Działania aktywne
 pośrednie – polityka migracyjna
 bezpośrednie – wpływające na
cykl życia
Działania
dostosowawcze
 reagowanie na
istniejące problemy
AKTYWNOŚĆ
Aktywność- przejawianie inicjatywy, czynny stan jednostki, angażowanie się w
różnego rodzaju zadania
Zachowanie aktywności w okresie starości posiada wiele zalet. Jednak, aby
przynosiła ona zadowalające rezultaty ważne jest aby osoba widziała jej sens i w
pełni angażowała się w wybrane przez siebie zadania. Postrzegane korzyści to
rzecz subiektywna, ważne jest więc aby każda osoba starsza dobrała rodzaj
aktywności wedle własnych potrzeb.
PODZIAŁ AKTYWNOŚCI
Klasyfikacja ze względu na
Klasyfikacja ze względu na pola
różne inicjatywy ludzkie:
zainteresowań
 samotnicza
 zawodowa
 domowo-rodzinna
 nieformalna
 kulturalna
 formalna
 edukacyjna
 religijna
 rekreacyjna
 społeczna
FORMY AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ
 wolontariat
 Uniwersytet Trzeciego Wieku
 akcje lokalne, koła i zrzeszenia emerytów
 wpływ rodziny
WOLONTARIAT
Wolontariat to świadoma, dobrowolna działalność podejmowana na rzecz innych,
wykraczająca poza więzi rodzinno-przyjacielsko-koleżeńskie.
Wolontariat to jedna z najbardziej popularnych i dających satysfakcję form działalności. Do tej licznych
zalet, zwłaszcza dla osób starszych należą:
 poczucie odpowiedzialności
 budowanie więzi z innymi osobami
 interakcje społeczne
 poczucie bycie użytecznym i potrzebnym
 zwiększenie kreatywności
 radość i poczucie spełnienia
Mimo tak licznych zalet, wolontariat w Polsce, nie jest to popularna forma aktywności dla
ludzi starszych.
Wynika to z tego, iż z wiekiem zmniejsza się zaangażowanie w nieodpłatne zajęcia, prace
społeczne do jakich należy wolontariat.
Osoby starsze nie zdają sobie sprawy, że w ich wieku można brać czynny udział w wielu
akcjach jako wolontariusz. Zajmują się głównie „wolontariatem rodzinnym”, który mimo
wielu pozytywnych aspektów nie daje tej samej satysfakcji co praca na rzecz innych.
Ludzie starsi boją podjąć się odpowiedzialności czy przejąć inicjatywę. Ważną rolę
odgrywa tutaj strach przed tym co nieznane.
UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU
Cele Uniwersytetu Trzeciego Wieku:
 upowszechnianie inicjatyw edukacyjnych
 poszerzanie wiedzy i umiejętności osób starszych
 aktywizacja intelektualna, psychiczna, społeczna i fizyczna
 nawiązywanie nowych kontaktów, zwiększanie aktywności społecznej
Uniwersytet Trzeciego wieku nakierunkowany jest na aktywność społeczną!
Akcje lokalne, koła i zrzeszenia emerytów
 alternatywna forma spędzania czasu
 wycieczki, poznawanie okolicy, regionu -> dofinansowania samorządów
lokalnych czy Unii Europejskiej
 budowanie przyjaźni i więzi społecznej
Wpływ rodziny
 odciążanie w obowiązkach domowych najbliższej rodziny
 pomoc w wychowaniu wnuków
 uczucie przynależności, miłości
PRZEDŁUŻANIE AKTYWNOŚCI OSÓB STARSZYCH
Zarówno z punktu widzenia jednostki jak i społeczeństwa ważne jest przedłużanie
aktywności osób starszych.
W momencie gdy wiele osób decyduje się na odejście na wcześniejszą emeryturę
(do czego zachęcał wcześniejszy system emerytalny) może dojść do sytuacji, gdzie
pracująca mniejszość ludzi młodszych będzie musiała utrzymać ludzi starszych,
pracując na ich emerytury-> załamanie systemu finansowego i systemu
zabezpieczeń społecznych
Mniej osób pracujących to również mniejsza produktywność państwa, osłabienie
jego roli jak i zahamowanie gospodarki!
PROGRAM „SOLIDARNOŚĆ POKOLEŃ”
Program „Solidarność Pokoleń” ma na celu lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich w
przedziale wiekowym 50 lat i więcej. Działania mają być podejmowane na wielu
płaszczyznach.
Oczekiwania : Aby program odniósł pożądane rezultaty, niezbędna jest chęć poszczególnych
osób do tego, aby wydłużyć swoją aktywność na rynku pracy.
Cel: osiągnięcie w perspektywie do 2020 roku wskaźnika zatrudnienia osób znajdujących
się w przedziale wiekowym 55-64 lata na poziomie 50%.
Adresat: osoby w wieku powyżej 50 lat. Jednakże działania skupiają się także na osobach w
wieku 60+ jak i do osób, które w przestrzeni kilku czy kilkunastu lat będą wchodzić w wiek
przedemerytalny
ZARZĄDZANIE CZASEM
Definicja: produktywne wykorzystanie czasu poświęcanego na pracę, zarządzanie
przedsiębiorstwem uwzględniając zróżnicowanie wiekowe pracowników, poprzez
odpowiednie wykorzystanie ich potencjału zgodnie z wiekiem czy doświadczeniem.
Zalety: Osoby starsze w przedsiębiorstwie znają kulturę organizacyjną, są jednym z
najbardziej stabilnych organów , reagują ze spokojem w sytuacjach kryzysowych, potrafią
ułatwić młodym osobom zrozumienie działalności, misji jak i wizji danej korporacji
Metody:
 Włączanie do zespołu rekrutacyjnego osoby dojrzałej
 Dostosowanie czasu pracy do możliwości osób starszych
 Dopasowanie form i sposobów prowadzenia szkoleń
.
BARIERY AKTYWNOŚCI
Dłuższa aktywność zawodowa posiada wiele zalet. Niestety, istnieje również wiele
barier, które skłaniają osoby starsze do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Są to
między innymi :
 sytuacja na rynku pracy
 postawy pracodawców
 dotychczasowy system emerytalny
 wizerunek osób starszych
 postawa i mentalność samych seniorów
PODSUMOWANIE
 Zjawisko starzejącego społeczeństwa będzie się rozwijać. Należy zatem zdać
sobie sprawę z istoty tego problemu, przewidzieć konsekwencje i spróbować
przeciwdziałać, gdyż negatywne efekty odczują młodsze pokolenie
 Wbrew panującej opinii ludzie starsi to nie osoby potrzebujące pomocy. Musimy
zatem umożliwić seniorom samodzielnego na miarę możliwości życia jak i
zapewnić stabilną i ważną (odczucie subiektywne) pozycję w strukturze
społeczności.
 Seniorzy powinni dążyć do integracji społecznej, do aktywnego udziału w
działaniach państwach (rola samorządów lokalnych, wolontariatu, UTW)
ŹRÓDŁA
 http://pl.starzyludzie.wikia.com/wiki/Postawy_wobec_staro%C5%9Bci_wg_D.B._Br
omleya
 https://www.mpips.gov.pl/seniorzyaktywne-starzenie/program-solidarnosc-pokolen/
 http://sjp.pwn.pl/slowniki/aktywno%C5%9B%C4%87.html
 https://cytaty.mfiles.pl/index.php/keyword/2152/0/zarz%C4%85dzanie_czasem
 http://wolontariat.org.pl/
Książki:
 „Starzenie się społeczeństwa polskiego” pod redakcją Grzegorza Ciury i Wojciecha
Zgliczyńskiego , Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu