Pobierz - mikroekonomia.net

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO
NR 382
PRACE KATEDRY MIKROEKONOMII NR 9
2004
MAREK KUNASZ
SZACUNEK KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO
SPÓŁEK GIEŁDOWYCH – WYNIKI BADAŃ
Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte zmieniły zasadniczo sposób funkcjonowania wielu organizacji. Spowodowały, że dotychczasowe teorie ekonomiczne opisujące rzeczywistość gospodarczą przestają być skuteczne, gdyż
powstały w warunkach stabilnego otoczenia, znikomej konkurencji, zamkniętych i odizolowanych od siebie gospodarek. Wzrost wymagań klientów, globalizacja i szybki postęp techniczny to zjawiska wyznaczające kierunek zmian
i konieczność poszukiwania nowych koncepcji, wiernie odwzorowujących opisywane zmieniające się środowisko. Rodzi się zatem pytanie, w jakim kierunku
powinny zmierzać te działania? Jakie koncepcje okażą się lekarstwem na dolegliwości nękające współczesne przedsiębiorstwa? Gdzie szukać nowych źródeł
przewagi konkurencyjnej? Kierunek ten reprezentuje rozwijająca się teoria kapitału intelektualnego.
Po raz pierwszy pojęcie „kapitał intelektualny” zostało użyte przez Johna
Kennetha Galbraitha, który w swoim liście do wybitnego polskiego ekonomisty
Michała Kaleckiego (1899–1970) pisał między innymi: „Jestem ciekaw, czy
zdaje Pan sobie sprawę z tego, jak wiele my na całym świecie zawdzięczamy
wkładowi Pańskiego kapitału intelektualnego w ostatnich dekadach”1.
1
Por. M. Jurek: Koncepcja kapitału intelektualnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
Szczecińskiego nr 304. Szczecin 2001, s. 35.
96
Marek Kunasz
Pierwsze praktyczne próby zdefiniowania kapitału intelektualnego oraz
opracowania sposobów jego pomiaru zostały podjęte przez Szweda Karla Erika
Sveib’ego na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, który wykupił
chylący się ku upadkowi magazyn gospodarczy „Affarsvarlden”, a następnie
zbudował wokół niego prężnie działające wydawnictwo gospodarcze E+T Frlag.
Sukces ten, jak sam twierdzi2, był wynikiem przesunięcia punktu ciężkości
z tradycyjnych metod gospodarowania na zupełnie nowego podejścia, które
stało się zaczątkiem nowej koncepcji.
Kolejne szwedzkie przedsiębiorstwa, WM-Data i Skandia AFS, zaczęły
eksperymentować z pomiarem i praktycznym wykorzystaniem kapitału intelektualnego na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. WM-Data
była pierwszą firmą na świecie, która opublikowała dodatek do sprawozdania
rocznego uwzględniający posiadany przez firmę kapitał intelektualny (1989
rok). Skandia AFS natomiast zasłynęła stworzeniem pierwszego w historii stanowiska dyrektora do spraw kapitału intelektualnego. Objął je w 1991 roku Leif
Edvisson, stawiając sobie za cel „wzrost i rozwój kapitału intelektualnego jako
istotnej i trwałej wartości oraz wprowadzenie go do bilansu przedsiębiorstwa3”.
Sporządzony przezeń w 1994 raport Visualizing Intellectual Capital wywołał
ogólnoświatowe zainteresowanie, a z L. Edvissonem skontaktowało się około
500 przedsiębiorstw z całego świata4. W firmie tej została zdefiniowana także
misja dla kapitału intelektualnego. Objęła ona między innymi następujące działania5:
a) zidentyfikowanie, wyodrębnienie i zapewnienie mierzalności tak zwanych aktywów miękkich;
b) rozwijanie i ukierunkowywanie kapitału intelektualnego między innymi przez rozwój zawodowy, tworzenie sieci w zakresie technologii
informacyjnej;
2
K. Sveiby: The New Organizational Wealth: Managing & Measuring Knowledge-Based
Assets. Berrett-Koehler, San Francisco 1997.
3
L. Edvisson, M.S. Malone: Intellectual Capital: The Proven Way to Establish Your
Company’s Real Value by Measuring its Hidden Brainpower. Piatkus, London 1997.
4
M. Strojny: Zarządzanie kapitałem intelektualnym. Ogólny zarys koncepcji. „Przegląd
Organizacji” 2000, nr 7–8, s. 17.
5
G. Osbert-Pociecha, M. Karaś: Wykorzystanie koncepcji zarządzania zintegrowaną wiedzą pracowników (kapitałem intelektualnym) w reengineeringu przedsiębiorstwa. „Przegląd
Organizacji” 1999, nr 3, s. 20.
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
97
c) powiększanie wartości kapitału intelektualnego między innymi przez
szybszy obrót wiedzą, przyspieszanie skomercjalizowanego transferu
umiejętności.
Jednak wydarzeniem, które można uznać za formalny początek powstania
koncepcji kapitału intelektualnego, było powołanie w Sztokholmie przez siedem wiodących postaci szwedzkiego świata gospodarczego tak zwanej Grupy
Konrada. Miało to miejsce 12 listopada 1987 roku. Jej celem było opracowanie
uniwersalnej metody wraz z zestawem wskaźników, która umożliwiłaby pomiar
i zarządzanie takimi aktywami niematerialnymi, jak wiedza, umiejętności, reputacja, dobre kontakty z otoczeniem, czyli wszystkim tym, co obecnie określa
się mianem kapitału intelektualnego i co decyduje o przewadze konkurencyjnej.
Grupa rzuciła w ten sposób wyzwanie tradycyjnym koncepcjom.
W efekcie intensywnych prac już w 1989 roku został opublikowany tak
zwany Raport Konrada6. Zawierał on ponad 30 pozafinansowych wskaźników
kapitału intelektualnego, wprowadził akceptowany do dziś podział kapitału
intelektualnego na przypisany jednostce (kapitał ludzki) i przypisany organizacji (zwany obecnie strukturalnym) oraz stał się fundamentem dalszych badań
nad problematyką kapitału intelektualnego7.
W raporcie wytknięto wady tradycyjnej sprawozdawczości, z której łatwiej
dowiedzieć się, ile środków zostało przeznaczonych na kupno nowych mebli
niż na edukację i podnoszenie kwalifikacji pracowników, że głównym zasobem
firmy są jej pracownicy, ale brakuje wskaźników, które by to pokazały „czarno
na białym”. W epoce industrialnej wystarczyło zestawić ze sobą kilka danych
dotyczących płynności, aktywności, rentowności lub zadłużenia, aby otrzymać
wiarygodny obraz kondycji danego przedsiębiorstwa i jego pozycji na tle konkurentów. Był to względnie prosty i pewny sposób dokonywania analiz finansowych, na których podstawie kierownictwo podejmowało później ważne decyzje dotyczące przyszłości przedsiębiorstwa. Raport Konrada podważył ich zasadność i adekwatność, dowodząc, że w zmienionych warunkach otoczenia
znaczenie wskaźników finansowych ulega szybkiej erozji. Zalecał, aby coraz
większą wagę przykładać do pozafinansowych wskaźników i informacji, takich
6
K. Sveiby: The Invisible Balance Sheet: Key Indicators for Accounting, Control and
Valuation of Know-How Companies. Affarsvarlden-Ledarskap, Stockholm 1989.
7
M. Strojny: op.cit., s. 16.
98
Marek Kunasz
jak na przykład przyjęcie lub odejście z firmy kluczowych pracowników, podkreślał znaczenie wiedzy i doświadczenia.
Autorzy raportu dokonali bardzo istotnych podziałów z punktu widzenia
następnych dokonań w tym obszarze wiedzy:
a) kapitału niezbędnego w działalności każdego przedsiębiorstwa na dwie
grupy:
– tradycyjny kapitał finansowy (traditional financial capital),
– know-how (know-how capital);
b) pojęcie kapitał know-how zostało później przemianowane na kapitał
intelektualny, który podzielono na dwie części8:
– kapitał intelektualny przypisany jednostce – częściej nazywany
„kapitałem indywidualnym” (indyvidual capital) i definiowany
w raporcie jako „indywidualne, osobiste i społeczne umiejętności,
doświadczenie, wykształcenie i inne umiejętności zorientowane na
zewnątrz w kierunku klientów przedsiębiorstwa”9,
– kapitał intelektualny przypisany organizacji – zwany też „kapitałem strukturalnym” (structural capital), definiowany w raporcie
jako „doświadczenie i historia całej organizacji zapisana w podręcznikach, programach komputerowych, narzędziach i koncepcjach wypracowanych w celu rozwiązywania problemów klientów”10.
Kapitał strukturalny to inaczej cała zgromadzona wiedza należąca do danej
organizacji, która istnieje niezależnie od fluktuacji zatrudnienia. Właścicielem
kapitału strukturalnego jest zatem organizacja, podczas gdy kapitału indywidualnego poszczególni członkowie organizacji. W przypadku odejścia z firmy
ważnego pracownika przedsiębiorstwo traci cały związany z nim kapitał indywidualny, zachowując jedynie tę jego część, którą wcześniej potrafiono utrwalić
w ramach kapitału strukturalnego. W zgodnej opinii wszystkich ekspertów w tej
dziedzinie, kapitał strukturalny jest zatem, przynajmniej w dłuższej perspektywie, cenniejszy dla przetrwania i rozwoju organizacji niż kapitał indywidualny.
8
A. Sokołowska: Zarządzanie kapitałem intelektualnym a zarządzanie wiedzą – integracja
i dezintegracja. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 928. Wrocław 2002,
s. 232.
9
K. Sveiby: The Invisible...
10
Ibidem.
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
99
W ramach kapitału indywidualnego niezbędna jest identyfikacja kluczowych pracowników czyli tych, którzy są bezpośrednio odpowiedzialni za tworzenie wartości dodanej firmy. Są to najczęściej wysokiej klasy specjaliści, mający duże doświadczenie i dobre kontakty z klientami. Stanowią rodzaj „kręgosłupa” każdej organizacji do tego stopnia, że ich jednoczesne odejście spowodowałoby całkowity chaos. Należy ich odróżnić od pozostałego personelu, który również ma swój udział w generowaniu wartości i przychodów, ale nie tak
znaczący i o zupełnie odmiennym charakterze. Z tego względu reszta personelu
jest zaliczana do kapitału strukturalnego, nie do indywidualnego11.
Efektem prac prowadzonych w Skandii AFS na początku lat dziewięćdziesiątych jest obecnie powszechnie używana i akceptowana prosta formuła matematyczna, definiująca kapitał intelektualny jako sumę kapitału ludzkiego (human capital) i kapitału strukturalnego (structural capital). Owocem tych prac
jest także podział aktywów niematerialnych organizacji na trzy grupy12:
a) strukturę wewnętrzną (kapitał strukturalny wewnętrzny), czyli patenty,
systemy komputerowe i administracyjne, koncepcja i kultura organizacyjna; twórcami tej struktury są pracownicy przedsiębiorstwa, które
jest jej posiadaczem;
b) strukturę zewnętrzną (kapitał strukturalny zewnętrzny), czyli relacje
z klientami i dostawcami, marki handlowe, reputacja i wizerunek firmy; może mieć postać bazy danych o klientach; jako kapitał podlegający zawłaszczeniu może być również przedmiotem obrotu;
c) kapitał ludzki – w nieodłączny sposób zintegrowany z człowiekiem
(pracownikiem), jego wiedzą doświadczeniem, obecnością i możliwościami działania w przedsiębiorstwie; kapitał ten nie może być zawłaszczony, lecz jedynie podlegać dzierżawieniu.
Wraz z odejściem pracownika traci się bezpowrotnie umiejętność, doświadczenie (rutynę) związaną z opanowaniem określonych mechanizmów
działania, powiązania nieformalne z klientami, dostawcami i innymi pracownikami13, dlatego kapitał ludzki należy uznać za najistotniejsze ogniwo w łańcuchu treści identyfikowanych przez koncepcję kapitału intelektualnego. Kapitał
11
Zob. http://free.net.pl/~mstrojny/.
12
K. Sveiby: The New Organizational Wealth: Managing & Measuring Knowledge-Based
Assets. Berrett-Koehler, San Francisco 1997, s. 10–12; M. Jurek: op.cit., s. 35–41, s. 37.
13
A. Francik: Zasoby wiedzy organizacji – szansa czy niepotrzebny balast? „Przegląd
Organizacji” 1998, nr 2.
100
Marek Kunasz
intelektualny wraz z kapitałem finansowym tworzy wartość rynkową przedsiębiorstwa.
W Skandii AFS podjęto także próbę umieszczenia kapitału intelektualnego
w bilansie przedsiębiorstwa, przyjmując trzy następujące założenia14:
a) informacje dotyczące kapitału intelektualnego są dodatkową, uzupełniającą, ale nie podrzędną informacją w stosunku do informacji finansowych;
b) kapitał intelektualny jest kapitałem niefinansowym, odzwierciedlającym ukrytą lukę między wartością rynkową i księgową;
c) kapitał intelektualny ma charakter zobowiązania, a nie majątku (aktywów).
Trzecie założenie ma szczególną wartość, gdyż oznacza, że kapitał intelektualny, jako element zobowiązań, musi być postrzegany w taki sam sposób, jak
kapitały własne, oraz że jest on pożyczony od grup interesów, to jest klientów,
pracowników itd. Przeciwwagą dla owych zobowiązań (zgodnie z zasadami
rachunkowości) jest wartość firmy (goodwill). Koncepcję tę przedstawiono na
rysunku 1. W konsekwencji prac wyłonił się także schemat wartości rynkowej
firmy, który przedstawiono na rysunku 2.
KAPITAŁ INTELEKTUALNY
Majątek
intelektualny
Aktywa
Pasywa
Oficjalny
bilans
Wartość firmy
Technologia
Umiejętności
Kapitał intelektualny
Ukryte
wartości
Rys. 1. Odzwierciedlenie kapitału intelektualnego w bilansie przedsiębiorstwa
Źródło: L. Edvisson, M.S. Malone: Kapitał..., s. 40.
14
L. Edvisson, M.S. Malone: Kapitał intelektualny. PWN, Warszawa 2001, s. 39.
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
101
Wartość rynkowa
Kapitał intelektualny
Kapitał ludzki
Kapitał finansowy
Kapitał strukturalny
Kapitał klientów
Kapitał organizacyjny
Kapitał procesowy
Własność intelektualna
Kapitał innowacyjny
Aktywa nieprzeliczalne
Rys. 2. Schemat wartości firmy „Skandia”
Źródło: L. Edvinsson: Developing Intellectual Capital at Scandia. „Long Range Planning” 1997, nr 30, vol. 30.
Gwałtowny wzrost znaczenia zasobów niematerialnych znajduje odzwierciedlenie w wycenie rynkowej przedsiębiorstw – na światowych giełdach wartość rynkowa większości przedsiębiorstw jest nierzadko nawet kilkakrotnie
wyższa od ich wartości księgowej. Zasoby rzeczowe i finansowe przedsiębiorstwa to zaledwie niewielka część jej rzeczywistej wartości. Liczne badania potwierdzają, że powiększa się ta dysproporcja. Charles Handy w 1995 roku szacował, że dla większości przedsiębiorstw wartość rynkowa przekracza cztero-,
pięciokrotnie wartość ich aktywów bilansowych. James Brian Quinn w 1993
roku zależność tę ujął w proporcji 3:1. Badania potwierdzone przez Gartner
Group w 1998 roku potwierdziły tę zależność. Zwrócono w nich także uwagę
na silne uzależnienie tej proporcji od sektora, w którym działa przedsiębiorstwo.
Ponadto w ostatnich dwudziestu latach znacznie rozszerzył się przedział między
szacowanymi na podstawie kosztów historycznych aktywami przedsiębiorstw a
ich całkowitą rynkową kapitalizacją. Dla przykładu, w USA w 1978 roku księgowa wartość mierzalnych aktywów (zawartych w bilansie) korporacji niefinansowych kształtowała się na poziomie 83% rynkowej kapitalizacji, a w 2000
roku stanowiła zaledwie 31% wartości firm wycenionych przez rynek.
K. Sveiby szacuje, że aktywa niematerialne mogą być źródłem aż 75%
wartości dodanej przedsiębiorstw, natomiast R. Booth podaje, iż wartość akty-
102
Marek Kunasz
wów netto firmy Coca-Cola wynosiła w 1996 roku 4% wartości rynkowej firmy, a firmy Microsoft – 6%15.
W świetle dotychczasowych rozważań uzasadnione wydaje się wykorzystanie do dalszych badań jednego z najczęściej prezentowanych w literaturze
przedmiotu sposobu pomiaru kapitału intelektualnego, zobrazowanego następującą formułą matematyczną:
kapitał intelektualny = wartość rynkowa – wartość księgowa.
Oczywiście, stosując tę metodę, należy pogodzić się z dużym uproszczeniem,
zakłada się bowiem, że rynek wycenia aktywa przedsiębiorstwa według ich
wartości księgowej. Precyzyjniejszych szacunków dostarczyłaby wszechstronna
analiza (na przykład wskaźnikowa) poszczególnych części składowych kapitału
intelektualnego przedsiębiorstwa. Kolejnym ograniczeniem, które stwarza
przedstawiona powyżej koncepcja pomiarowa, jest ograniczona liczba podmiotów, w których można dokonywać badań za jej pośrednictwem – sposobem tym
mogą się posiłkować jedynie spółki giełdowe16.
W dalszej części rozważań podjęto próbę oszacowania kapitału intelektualnego spółek giełdowych za mocą opisanego narzędzia. Badanie przeprowadzono na populacji 201 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Punktem odniesienia określenia wartości rynkowej i wartości księgowej spółek była sesja giełdowa z dnia 15 października 2003 roku.
Skorzystano z danych dystrybuowanych w witrynie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (www.gpw.com.pl).
15
Zob. C. Handy: Beyond Certainty. Hutchinson, London 1995; J.B. Quinn: Inteligent Enterprise. The Free Press, New York 1992; A.E. Singer, J. Calton: Dissolving the Digital Dilemma: Meta-Theory and Itellectual Property. „Human System Management” 2001, vol. 20, issue 1;
K. Sveiby: op.cit.; R. Booth: The Measurement of Intellectual Capital. „Management Accounting, CIMA” 1998, vol. 76, no 10; N. Bontis, N.C. Dragonetti, K. Jacobsen, G. Ross: The
Knowledge Toolbox: A Review of the Tools Available to Measure and Manage Intangible Resources. „European Management Journal” 1999, vol. 17, no. 4, s. 391–402; M. Jabłoński: Rola,
struktura i pomiar kapitału intelektualnego organizacji. „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa” 2002, nr 11, s. 13; M. Jabłoński: Postawić na intelekt. „Personel” 2002, nr 15, s. 32;
E. Głuszek: Problemy oceny kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu nr 916. Wrocław 2001, s. 155.
16
Por. M. Jurek: Pojęcie i pomiar kapitału intelektualnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 329. Szczecin 2002, s. 82.
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
103
Na podstawie danych dokonano analizy badanej populacji pod kątem
wartości wskaźników cena/wartość księgowa (C/WK)17, prezentujących, jak
w wycenie rynkowej odzwierciedlana jest wartość księgowa badanego podmiotu.
Dane zaprezentowane w tabeli 1 wskazują, że aż 46,3% badanej populacji
stanowią spółki giełdowe, które są wyceniane przez rynek poniżej wartości
księgowej (93 spółki). W tej grupie 14 podmiotów notuje ujemne wartości
wskaźnika C/WK (w tych przypadkach odzwierciedla on ujemną wartość
księgową zaangażowanych w przedsiębiorstwie zasobów). W świetle dotychczasowych rozważań należy stwierdzić, że w przypadku przedstawionych
spółek wynik konfrontacji wartości rynkowej z wartością księgową wskazuje na
brak kapitału intelektualnego, obliczony zaś miernik ma znak ujemny. Stąd w
dalszej części rozważań wyniki badań odnoszące się do tej grupy podmiotów
będzie używane pojęcie „ujemny kapitał intelektualny”.
W 28,9% badanych podmiotów zanotowano wartość wskaźnika C/WK
w przedziale 1–2, w 10,4% spółek – 2–3, 8 % firm – 3–4. W badanej populacji
6,5% to spółki, w których wartość wskaźnika przekracza poziom 4 (13 podmiotów na 201 badanych). Wynik tych badań przedstawiono w tabeli 1 i na
wykresie 1.
Na podstawie pozyskanych danych oszacowano kapitał intelektualny
w przekroju poszczególnych segmentów obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (rynek podstawowy, równoległy, wolny, NFI18), w skali
całej badanej populacji oraz z zastosowaniem podziału na firmy z „ujemnym”
i „dodatnim” kapitałem intelektualnym (tabela 2). Dla każdej kategorii pomiarowej obliczono następujące wskaźniki (wartość średnia dla grupy):
– C/WK – cena/wartość księgowa,
– KI/WR – kapitał intelektualny/wartość rynkowa,
– KI/WK – kapitał intelektualny/wartość księgowa,
– WK/WR – wartość księgowa/wartość rynkowa.
17
Wskaźnik C/WK (ang. P/BV – cena/wartość księgowa) wyraża stosunek wartości rynkowej akcji danej spółki (kurs) do wartości księgowej własnego spółki (według ostatniego bilansu) przypadającej na jedną akcję. Wartość księgowa jest to różnica między globalnym majątkiem
przedsiębiorstwa a zobowiązaniami (długo- i krótkoterminowymi). Po podzieleniu wartości
księgowej przez liczbę akcji otrzymuje się wartość księgową jednej akcji. Szerzej zob. W. Tarczyński, M. Kunasz: Rynek kapitałowy – co inwestor wiedzieć powinien. ZARR, Szczecin 2002,
s. 118.
18
Ibidem, s. 32, 63–66.
104
Marek Kunasz
Tabela 1
Wartość wskaźników cena/wartość księgowa w badanej populacji
C/WK
Liczebność
<0
>0
>1
>2
>3
>4
>5
>6
>7
>8
Razem
14
79
58
21
16
3
3
2
1
4
201
Liczebność
skumulowana
14
93
151
172
188
191
194
196
197
199
Udział
procentowy
7,0
39,3
28,9
10,4
8,0
1,5
1,5
1,0
0,5
2,0
100,0
Procent
skumulowany
7,0
46,3
75,1
85,6
93,5
95,0
96,5
97,5
98,0
100,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
>5 >7
>4 >6>8
< 0 – 7,0%
> 3 – 8,0%
> 0 – 39,3%
> 2 – 10,4%
> 1 – 28,9%
Wykres 1. Wartość wskaźników cena/wartość księgowa w badanej populacji
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
105
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
Tabela 2
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju segmentów obrotu*
Rynek
Rynek podstawowy
Rynek równoległy
Rynek wolny
NFI
Ogółem
W tym dodatni kapitał intelektualny
*
Wartość
rynkowa
163 833
2 202
691
1 673
168 399
Wartość
księgowa
100 932
1 467
353
2 178
104 931
Kapitał
intelektualny
62 901
735
338
–505
63 468
139 735
70 696
69 039
C/WK
KI/WR
KI/WK
WK/WR
1,62
1,5
1,96
0,77
1,6
0,38
0,33
0,49
–0,30
0,38
0,62
0,50
0,96
–0,23
0,60
0,62
0,67
0,51
1,30
0,62
1,98
0,49
0,98
0,51
Wszystkie dane finansowe w tabeli 1 i następnych podawano w mln zł.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Kapitał intelektualny wszystkich badanych spółek wynosi 63 468 mln zł,
z czego 62 901 mln zł (99,1%) stanowi kapitał intelektualny podmiotów notowanych na rynku podstawowym GPW w Warszawie. W ujęciu całościowym
średnia wartość wskaźnika C/WK ukształtowała się na poziomie 1,6. Oszacowany przy użyciu przyjętej formuły matematycznej kapitał intelektualny stanowi 38% wartości rynkowej badanych podmiotów i 60% ich wartości księgowej
(rysunek 3). Na podobnym poziomie ukształtowały się wskaźniki w grupie
spółek notowanych na rynku podstawowym.
0%
10%
20%
30%
40%
wartość księgowa
104 931
wartość
rynkowa
168 399
50%
60%
70%
80%
90%
kapitał intelektualny
63 468
10 0 %
Rys. 3. Struktura wartości rynkowej badanych spółek
106
Marek Kunasz
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Uwzględniając dotychczas przedstawione przesłanki podziału populacji,
oszacowano także kapitał intelektualny i pozostałe wskaźniki w grupie spółek,
dla których miernik kapitału intelektualnego przyjmuje wartości > 0 („dodatni
kapitał intelektualny”). Spółki te, mimo że stanowią jedynie 53,74% badanej
populacji, reprezentują 82,97% wartości rynkowej i 67,37% wartości księgowej
ogółu badanych podmiotów. Dla spółek o „ujemnym kapitale intelektualnym”,
stanowiących 46,26% ogółu, odpowiednie wskaźniki kształtują się na poziomie:
17,03 i 32,63% (zob. tabelę 3 i wykres 2).
Tabela 3
Wskaźniki opisujące grupy spółek
posiadających „ujemny” i „dodatni” kapitał intelektualny
Wskaźniki
Liczebność
Udział procentowy
Udział procentowy w wartości rynkowej
Udział procentowy w wartości księgowej
Dodatni kapitał
intelektualny
108
53,74
82,97
67,37
Ujemny kapitał
intelektualny
93
46,26
17,03
32,63
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
WR
90
WK
80
70
U
60
U
50
WR WK
40
30
20
10
0
dodatni kapitał
intelektualny
ujemny kapitał
intelektualny
U – procentowy udział w badanej populacji, WK – wartość księgowa, WR – wartość rynkowa.
Wykres 2. Wskaźniki opisujące grupy spółek posiadających „ujemny” i „dodatni” kapitał intelektualny
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
107
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Kapitał intelektualny spółek, w których został on, wyznaczony z zastosowaniem przyjętej formuły matematycznej, przyjmuje wartości dodatnie („dodatni kapitał intelektualny”) i wynosi 69 039 mln zł. Średnia wartość wskaźnika
C/WK w tej grupie kształtuje się na poziomie 1,98, natomiast kapitał intelektualny stanowi 49% wartości rynkowej badanych podmiotów. Potencjał kapitału
intelektualnego zgromadzonego w tych podmiotach jest prawie równy wartości
kapitałów własnych (reprezentujących ich wartość księgową), gdyż w tym wypadku wskaźnik przedstawiający stosunek kapitału intelektualnego do wartości
księgowej kształtuje się na poziomie 0,98. Na rysunku 4 przedstawiono strukturę wartości rynkowej w grupie spółek z „dodatnim kapitałem intelektualnym”.
0%
1 0%
2 0%
3 0%
wartość księgowa
70 696
4 0%
wartość
rynkowa
139 735
5 0%
6 0%
7 0%
8 0%
9 0%
kapitał intelektualny
69 039
10 0%
Rys. 4. Struktura wartości rynkowej w grupie spółek z „dodatnim kapitałem intelektualnym”
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
W kolejnym kroku analizy oszacowano kapitał w przekroju sektorowym
i branżowym. Wyniki analizy w pierwszym z wymienionych przekrojów przedstawiono w tabeli 4.
Kapitał intelektualny zgromadzony w spółkach reprezentujących sektor
przemysłowy (największy pod względem liczebności – 116 podmiotów) oszacowano na poziomie 20 136 mln zł i stanowił 47% ich wartości rynkowej. Dalsza analiza pozwala na zaprezentowanie następującej zależności: wartość księgowa spółek z analizowanego sektora stanowi 22,4% łącznej wartości księgo-
108
Marek Kunasz
wej podmiotów tworzących badaną populację, ich udział w globalnej wartości
rynkowej – 25,9%, a w kapitale intelektualnym – aż 31,5%. W spółkach z sektora finansowego, reprezentujących 53,6% wartości księgowej (choć liczebnie
stanowiących najmniej liczną grupę – 20 podmiotów), odpowiednie wskaźniki
struktury wynoszą: udział w wartości rynkowej – 51,9%, udział w kapitale intelektualnym ogółu – 49,1%, a kapitał intelektualny stanowi 36% wartości rynkowej podmiotów i wynosi 31 424 mln zł. W sektorze usług wartość kapitału
intelektualnego zgromadzonego w spółkach kształtuje się na poziomie 24 642
mln zł, stanowiąc 33% wartości rynkowej tych podmiotów, reprezentując jednocześnie 19,4% kapitału intelektualnego całej populacji. Przyporządkować
należy także porównywalne wskaźniki struktury dla ogółu populacji: 24-procentowemu udziałowi w wartości księgowej wszystkich objętych badaniem
podmiotu można przeciwstawić 22,2-procentowy udział w wartości rynkowej.
Szczegółowe dane przedstawiono w tabeli 5 i na wykresie 3.
Tabela 4
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju sektorowym
Branża
Przemysł
Finanse
Usługi
Ogółem*
*
Wartość
rynkowa*
43 183
86 488
37 055
166 726
Wartość
księgowa*
23 047
55 064
24 642
102 753
Kapitał
intelektualny
20 136
31 424
12 413
63 973
C/WK
KI/WR
KI/WK
WK/WR
1,87
1,57
1,50
1,62
0,47
0,36
0,33
0,38
0,87
0,57
0,50
0,62
0,53
0,64
0,67
0,62
Bez NFI.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Tabela 5
Struktura wartości rynkowej, księgowej i kapitału intelektualnego
w przekroju sektorowym
Liczebność
Przemysł
Finanse
Usługi
Ogółem
*
116
20
52
188
Udział
w populacji*
61,7
10,6
27,7
100,0
Mierzony liczbą spółek reprezentujących sektor.
Wartość
rynkowa
25,9
51,9
22,2
100,0
Wartość
księgowa
22,4
53,6
24,0
100,0
Kapitał
intelektualny
31,5
49,1
19,4
100,0
109
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
WR
60,0
WK
KI
50,0
40,0
WR WK
KI
WR
30,0
WK
KI
20,0
10,0
0,0
PRZEMYSŁ
FINANSE
USŁUGI
WR – wartość rynkowa, WK – wartość księgowa, KI – kapitał intelektualny.
Wykres 3. Struktura wartości rynkowej, księgowej i kapitału intelektualnego w przekroju sektorowym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Analizę przeprowadzono również na szczeblu branż wchodzących w skład
poszczególnych sektorów. Wyniki analizy i szacunek kapitału intelektualnego
w tym ujęciu przedstawiono w tabeli 6.
Tabela 6
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju sektorowym
Branża
przemysł
spożywczy
lekki
drzewny
chemiczny
materiałów budowlanych
budownictwo
elektromaszynowy
metalowy
inne
finanse
banki
ubezpieczenia
inne
usługi
handel
informatyka
telekomunikacja
media
inne
ogółem
Wartość Wartość
Kapitał
rynkowa* księgowa* intelektualny
43 183
23 047
20 136
7 721
2 552
5 169
318
268
50
5 601
1 106
4 495
16 484
10 367
6 117
1 457
573
884
2 566
1 865
701
883
722
161
7 605
5 441
2 164
549
154
395
86 488
55 064
31 424
82 473
53 489
28 984
1 459
858
601
2 557
717
1 840
37 055
24 642
12 413
2 512
1 203
1 309
5 299
1 538
3 761
23 694
18 403
5 291
3 308
1 195
2 113
2 243
2 303
–60
166 726 102 753
63 973
C/WK
KI/WR
KI/WK
WK/WR
1,87
3,03
1,19
5,06
1,59
2,54
1,38
1,22
1,4
3,57
1,57
1,54
1,7
3,56
1,5
2,09
3,45
1,29
2,77
0,97
1,62
0,47
0,67
0,16
0,80
0,37
0,61
0,27
0,18
0,28
0,72
0,36
0,35
0,41
0,72
0,33
0,52
0,71
0,22
0,64
–0,03
0,38
0,87
2,03
0,19
4,06
0,59
1,54
0,38
0,22
0,40
2,56
0,57
0,54
0,70
2,57
0,50
1,09
2,45
0,29
1,77
–0,03
0,62
0,53
0,33
0,84
0,20
0,63
0,39
0,73
0,82
0,72
0,28
0,64
0,65
0,59
0,28
0,67
0,48
0,29
0,78
0,36
1,03
0,62
110
Marek Kunasz
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Następnie branże uszeregowano według kryterium rosnącego udziału kapitału intelektualnego w wartości rynkowej. Efektem jest przedstawiony w tabeli 7 ranking branż.
Tabela 7
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju sektorowym – ranking branż
Branża
Branża drzewna
Informatyka
Branża spożywcza
Media
Branża materiałów budowlanych
Handel
Ubezpieczenia
Branża chemiczna
Banki
Branża metalowa
Budownictwo
Telekomunikacja
Przemysł elektromaszynowy
Przemysł lekki
Wartość
rynkowa
5 601
5 299
7 721
3 308
Wartość
księgowa
1 106
1 538
2 552
1 195
1 457
2 512
1 459
16 484
82 473
7 605
2 566
23 694
883
318
573
1 203
858
10 367
53 489
5 441
1 865
18 403
722
268
Kapitał
C/WK KI/WR
intelektualny
4 495
5,06
0,80
3 761
3,45
0,71
5 169
3,03
0,67
2 113
2,77
0,64
884
1 309
601
6 117
28 984
2 164
701
5 291
161
50
2,54
2,09
1,7
1,59
1,54
1,4
1,38
1,29
1,22
1,19
0,61
0,52
0,41
0,37
0,35
0,28
0,27
0,22
0,18
0,16
KI/WK
WK/WR
4,06
2,45
2,03
1,77
0,20
0,29
0,33
0,36
1,54
1,09
0,70
0,59
0,54
0,40
0,38
0,29
0,22
0,19
0,39
0,48
0,59
0,63
0,65
0,72
0,73
0,78
0,82
0,84
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
Wskaźnik odzwierciedlający relację kapitału intelektualnego do wartości
rynkowej ukształtował się na najwyższym poziomie w branży drzewnej – 80%
wartości rynkowej spółek z tej branży, według szacunków z wykorzystaniem
przyjętej do obliczeń formuły matematycznej, reprezentuje zgromadzony
w nich kapitał intelektualny, stanowiąc jednocześnie aż 406% ich wartości
księgowej. Wartość kapitału intelektualnego spółek z analizowanej branży
kształtuje się na poziomie 4 495 mln zł, natomiast w branży informatycznej
– kolejnej w rankingu – 3 761 mln zł, co stanowi 71% wartości rynkowej
i 245% wartości księgowej podmiotów ją reprezentujących. Następną w kolejności jest branża spożywcza – wartość kapitału intelektualnego w podmiotach ją
reprezentujących wynosi 5 169 mln zł, co stanowi 67% ich wartości rynkowej
oraz równowartość dwukrotności kapitału własnego (wartość księgowa).
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
111
Branżami, dla których relacja kapitału intelektualnego do wartości rynkowej jest najniższa, są kolejno: przemysł lekki, przemysł elektromaszynowy
i branża telekomunikacyjna. W pierwszej z nich (przemysł lekki) kapitał
intelektualny stanowi jedynie 16% wartości rynkowej, dla kolejnych wymienionych wskaźnik ten kształtuje się odpowiednio na poziomie 18 i 22%. Na
niski proporcjonalnie poziom kapitału intelektualnego w wymienionych branżach wskazuje również stosunek kapitału intelektualnego do wartości księgowej, przyjmując wartości 19, 22 i 29%.
Wartościowo największy kapitał intelektualny zgromadzono w sektorze
bankowym – 28 984 mln zł. Wynika to z faktu, że podmioty tworzące tę branżę
reprezentują aż 49,4% łącznej wartości rynkowej i 52,1% wartości księgowej
ogółu badanych podmiotów. Najmniejszy zaś wartościowo kapitał intelektualny
zidentyfikowano w spółkach reprezentujących przemysł lekki – 50 mln zł.
Ostatnim etapem badania był szacunek kapitału intelektualnego i analiza
wybranych wskaźników w pojedynczych spółkach giełdowych. Spółki uszeregowano według kryteriów:
– relacji kapitału intelektualnego do wartości rynkowej – wartości największe,
– relacji kapitału intelektualnego do wartości rynkowej – wartości najmniejsze,
– wartości kapitału intelektualnego – wartości największe.
Wyniki analizy mającej na celu stworzenie rankingu spółek, których relacja
kapitału intelektualnego do wartości rynkowej jest największa, przedstawiono w
tabeli 8. Wśród 10 spółek, dla których zaobserwowano największe wartości
wskaźnika KI/WR, tylko jedna wchodzi w skład indeksu WIG 20 (Świecie),
pozostałe zaś to spółki średnie i małe. Nie można wskazać dominującej w tym
zestawieniu branży, gdyż każda ze spółek reprezentuje inną.
Wartość wskaźnika przedstawiającego relację kapitału intelektualnego do
wartości rynkowej, będąca efektem zastosowania przyjętej formuły matematycznej, jest największa dla spółki Best i ukształtowała się na poziomie zbliżonym do jedności. Tak zaskakująco wysoka wartość analizowanego wskaźnika
jest efektem ogromnej dysproporcji pomiędzy wartością księgową (30.000 zł)
i wartością rynkową (13,21 mln zł). Kolejną w szeregu spółką jest EMAX.
Kapitał intelektualny oszacowany na poziomie 285,9 mln zł stanowi 92%
wartości rynkowej podmiotu. Dla następnej zaś firmy – PPWK – podobne
wartości kształtują się następująco: 8,60 mln zł i 91% wartości rynkowej.
112
Marek Kunasz
Tabela 8
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju spółek
– ranking według kryterium relacji kapitału intelektualnego do wartości rynkowej;
wartości największe
Spółka
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
BEST
EMAX
PPWK
GARBARNIA
TUP
SWIECIE
HOOP
BORYSZEW
LPP
CERSANIT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Spółka
BEST
EMAX
PPWK
GARBARNIA
TUP
SWIECIE
HOOP
BORYSZEW
LPP
CERSANIT
Sektor
Rynek
fin.
inf.
med.
lek.
ub.
drz.
spoż.
chem.
hand.
mbu
P
W
R
R
W
P
P
P
P
P
Sektor
fin.
inf.
med.
lek.
ub.
drz.
spoż.
chem.
hand.
mbu
Rynek
P
W
R
R
W
P
P
P
P
P
C/WK
412,75
12
11,18
8,36
8,2
7,08
6,24
6,19
5,48
5,09
Wartość
rynkowa
13,21
311,88
9,45
4,45
1,94
4 510,00
320,67
452,22
766,58
957,21
KI/WR
1,00
0,92
0,91
0,88
0,88
0,86
0,84
0,84
0,82
0,80
Wartość
księgowa
0,03
25,98
0,85
0,53
0,24
636,97
51,39
73,07
139,85
187,96
KI/WK
439,33
11,00
10,12
7,40
7,08
6,08
5,24
5,19
4,48
4,09
Kapitał
intelektualny
13,18
285,90
8,60
3,92
1,70
3 873,03
269,28
379,15
626,73
769,25
WK/WR
0,00
0,08
0,09
0,12
0,12
0,14
0,16
0,16
0,18
0,20
Oznaczenia do tabel 8–10. Sektor: bank. – bankowy; bud. – budownictwo; chem. – chemiczny;
drz. – drzewny; el. – elektromaszynowy; fin. – finanse; hand. – handel; inf. – informatyczny;
lek. – lekki; mbu – materiały budowlane; med. – media; met. – metalowy; nfi – NFI; spoż. – spożywczy; tel. – telekomunikacja; ub. – ubezpieczenia. Rynek: N – NFI; P – podstawowy;
R – równoległy; W – wolny.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
113
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
Podobną analizę przeprowadzono dla spółek posiadających „ujemny kapitał intelektualny”, z pominięciem jednak spółek z ujemną wartością księgową19.
Kryterium wyboru podmiotów do rankingu była wartość wskaźnika KI/WR (jak
najmniejsza). Wyniki analizy zaprezentowano w tabeli 9.
Tabela 9
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju spółek
– ranking według kryterium relacji kapitału intelektualnego do wartości rynkowej;
wartości najmniejsze
Spółka
Sektor
Rynek
P
P
R
W
N
W
W
W
P
R
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ELEKTRIM
OBORNIKI
ENERGOPOL
PEKABEX
12PIAST
ELKOP
ZEG
FASING
NOVITA
POLNA
tel.
drz.
bud.
bud.
nfi.
bud.
el.
met.
lek.
el.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Spółka
ELEKTRIM
OBORNIKI
ENERGOPOL
PEKABEX
12PIAST
ELKOP
ZEG
FASING
NOVITA
POLNA
Sektor
tel.
drz.
bud.
bud.
nfi.
bud.
el.
met.
lek.
el.
Rynek
P
P
R
W
N
W
W
W
P
R
Wartość
rynkowa
281,47
3,49
4,64
2,83
24,37
1,90
8,06
12,90
12,75
1,83
C/WK
0,09
0,23
0,24
0,27
0,28
0,28
0,28
0,33
0,33
0,34
Wartość
księgowa
3 082,84
15,48
19,28
10,45
88,54
6,76
28,50
39,56
39,09
5,35
KI/WR
–9,95
–3,44
–3,16
–2,69
–2,63
–2,56
–2,54
–2,07
–2,07
–1,92
Kapitał
intelektualny
–2 801,37
–11,99
–14,64
–7,62
–64,17
–4,86
–20,44
–26,66
–26,34
–3,52
KI/WK WK/WR
–0,91
10,95
–0,77
4,44
–0,76
4,16
–0,73
3,69
–0,72
3,63
–0,72
3,56
–0,72
3,54
–0,67
3,07
–0,67
3,07
–0,66
2,92
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
19
14 spółek: Alpras, Beefsan, Bytom, Ekodrob, Elektroex, IBSystem, LTL, ŁDA, Mostostal Zabrze, Pekpol, Pemug, Próchnik, Stalexport, Tonsil. W przypadku tych spółek wartość
analizowanego wskaźnika ma znak dodatni (właściwość przyjętej formuły obliczeniowej), nie ma
zatem bazy do porównań.
114
Marek Kunasz
Spółką, która (z wyłączeniem podmiotów z ujemną wartością księgową)
odnotowała najniższy poziom wskaźnika przedstawiającego proporcję między
wartością kapitału intelektualnego a wartością rynkową, jest Elektrim. W podmiocie tym wartość rynkowa stanowi jedynie 9% wartości księgowej jego zasobów. Efektem operacji matematycznej jest zatem „ujemna” wartość kapitału
intelektualnego –2 801,37 mln zł. Kolejne w rankingu spółki to Oborniki
i Energopol. W pierwszej wartość rynkowa stanowi 23% wartości księgowej,
a w drugiej – 24%, zatem wartości kapitału intelektualnego, obliczone za pomocą wykorzystywanej formuły, wynoszą –11,99; –14,64.
W analizowanej grupie, aż 3 spółki reprezentowały branżę budowlaną
(Energopol, Pekabex, Elkop), a 2 – przemysł elektrotechniczny (ZEG, Polna).
Analiza według segmentu obrotu wskazuje, że jedynie 3 spółki, spośród wymienionych w rankingu, reprezentują rynek podstawowy warszawskiego parkietu, natomiast pozostałe są notowane na rynku równoległym, wolnym i NFI.
Badane podmioty uszeregowano także według kryterium wartości kapitału
intelektualnego (tabela 10). Przeprowadzone badania wskazują, że w grupie spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie najwyższą
wartość kapitału intelektualnego odnotowano w Pekao SA – 13 653 mln zł
(67% wartości rynkowej firmy). Spółka reprezentuje 6,54 % wartości księgowej
ogółu badanych podmiotów, jednak jej udział w kapitalizacji giełdowej jest
zdecydowanie większy (12,18% ogółu). Efektem tej dysproporcji jest bardzo
wysoki udział analizowanego podmiotu w globalnym kapitale intelektualnym
(21,51%).
Kolejna spółka w szeregu – Telekomunikacja Polska SA – to firma, która
ma największy udział w kapitalizacji giełdowej (13,08%) i w globalnej wartości
rynkowej (13,01%), stąd udział w globalnym kapitale intelektualnym kształtuje
się na poziomie 12,89%, czyli niższym niż w Pekao SA. Wartość kapitału intelektualnego tej spółki oszacowano na poziomie 8 184 mln zł, co stanowi 37%
wartości rynkowej podmiotu.
W trzeciej w kolejności spółce – BPHPBK – kapitał intelektualny oszacowano na poziomie 5 386 mln zł, co stanowi 8,49% kapitału intelektualnego
całej populacji i 51% wartości rynkowej spółki.
115
Szacunek kapitału intelektualnego spółek giełdowych...
Tabela 10
Szacunek kapitału intelektualnego w przekroju spółek
– ranking według kryterium wartości kapitału intelektualnego
– wartości największe
Spółka
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
PEKAO
TPSA
BPHPBK
ZYWIEC
SWIECIE
BZWBK
PKNORLEN
HANDLOWY
AGORA
PROKOM
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Spółka
PEKAO
TPSA
BPHPBK
ZYWIEC
SWIECIE
BZWBK
PKNORLEN
HANDLOWY
AGORA
PROKOM
Rynek Sektor
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
bank.
tel.
bank.
spoż.
drz.
bank.
chem.
bank.
med.
inf
Rynek
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
Wartość
rynkowa
20 516
21 910
10 553
5 005
4 510
6 180
11 093
8 441
3 099
2 634
Sektor
bank.
tel.
bank.
spoż.
drz.
bank.
chem.
bank.
med.
inf
Kapitał
Procent Procent Procent
Wartość
intelekWR
WK
KI
księgowa
tualny
6 863
13 653 12,18
6,54
21,51
13 726
8 184
13,01
13,08
12,89
5 168
5 386
6,27
4,92
8,49
1 003
4 001
2,97
0,96
6,30
637
3 873
2,68
0,61
6,10
2 564
3 616
3,67
2,44
5,70
7 783
3 309
6,59
7,42
5,21
5 819
2 622
5,01
5,55
4,13
1 054
2 045
1,84
1,00
3,22
733
1 901
1,56
0,70
3,00
C/WK
2,99
1,6
2,04
4,99
7,08
2,41
1,43
1,45
2,94
3,59
KI/WR
0,67
0,37
0,51
0,80
0,86
0,59
0,30
0,31
0,66
0,72
KI/WK
1,99
0,60
1,04
3,99
6,08
1,41
0,43
0,45
1,94
2,59
WK/WR
0,33
0,63
0,49
0,20
0,14
0,41
0,70
0,69
0,34
0,28
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze strony www.gpw.com.pl.
W artykule podjęto jedynie próbę oszacowania kapitału intelektualnego
podmiotów wycenianych na giełdzie papierów wartościowych w ujęciu całościowym, sektorowym, branżowym i pojedynczych spółek za pomocą prostego
narzędzia, jakim jest formuła matematyczna, znacznie upraszczająca skomplikowany proces kształtowania kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Precyzję szacunku zwiększyłaby wszechstronna analiza (na przykład wskaźnikowa)
poszczególnych części składowych kapitału intelektualnego badanych podmiotów lub analiza dynamiki zmian (w badaniu zaprezentowano ujęcie statyczne –
116
Marek Kunasz
stan na wybrany dzień). Artykuł należy zatem traktować jedynie jako punkt
wyjścia dalszych badań autora, na przykład nad dynamiką zmian wartości kapitału intelektualnego podmiotów notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (wyboru tej grupy dokonano ze względu na możliwość
precyzyjnego określenia ich wartości rynkowej).
ESTIMATE OF INTELLECTUAL CAPITAL
OF STOCK EXCHANGE COMPANIES – RESEARCH RESULTS
Summary
The main aim of the paper is attempt of estimate of intellectuall capital enterpises
takes note on Warsaw Stock Exchange based on mathematical formula which indicate,
that intellectual capital = market value – book value.
Analysis is led in holistic, sectorial and sectoral captivation. Research are led on
grade of single company also.
Translated by Marek Kunasz