MASZ PRAWO LATAĆ Krótki przewodnik dla osób

MASZ PRAWO LATAĆ
Krótki przewodnik dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej
podróżujących drogą lotniczą
Osoby niepełnosprawne oraz osoby mające trudności z poruszaniem się mają prawo do pomocy
podczas podróży lotniczej do i z Unii Europejskiej. Nie tylko osoby trwale niepełnosprawne mogą
skorzystać z tego prawa. Każdy, kto cierpi z powodu ograniczenia zdolności poruszania się, na
przykład z powodu wieku, urazu czy upośledzenia, może uzyskać taką pomoc.
Zadaniem tego przewodnika jest krótkie przedstawienie obowiązujących przepisów oraz
wyjaśnienie, w jaki sposób mogą Państwo skorzystać ze swoich praw.
W trakcie podróży mogą się Państwo natknąć na zwrot „osoba o ograniczonej sprawność
ruchowej”. Termin ten oznacza każdą osobę mającą trudności ze swobodnym poruszaniem się,
niezależnie od przyczyn z jakich trudność ta wynika.
Krok pierwszy – Przed podróżą
Przed podróżą powinni Państwo zastanowić się, jakiego rodzaju pomoc może być potrzebna oraz
zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa linii lotniczych. Lotniska, linie lotnicze i biura podróży
mają obowiązek zapewnić jasne i zrozumiałe informacje dotyczące obowiązujących zasad
bezpieczeństwa. Informacje powinny być upublicznione w takiej formie, by były dostępne dla
wszystkich pasażerów.
W większości przypadków zasady bezpieczeństwa przewidują, że osoby, które nie są w stanie
samodzielnie zapiąć pasów, opuścić swoich miejsc i dotrzeć do wyjścia ewakuacyjnego powinny
podróżować w towarzystwie osoby zdolnej do udzielenia im niezbędnej pomocy. Dotyczy to
również pasażerów mających trudności z oddychaniem, spożywaniem pokarmów, korzystaniem z
toalet lub zażywaniem leków.
W przypadku mniejszych samolotów mogą wystąpić ograniczenia
niepełnosprawnych podróżujących na ich pokładzie w tym samym czasie.
w
liczbie
osób
Linie lotnicze mogą odmówić dokonania rezerwacji dla osoby niepełnosprawnej jedynie w
wypadku gdy zasady bezpieczeństwa nie pozwalają na jej przewóz lub rozmiar samolotu albo jego
drzwi sprawiają, że przyjęcie na pokład lub przewóz tej osoby jest fizycznie niemożliwe. W
przypadku takiej odmowy linie lotnicze muszą poinformować pasażera o przyczynach odmowy.
Krok drugi – Rezerwacja
Podczas dokonywania rezerwacji należy zawsze poinformować linię lotniczą, jej przedstawiciela
lub organizatora wycieczki o pomocy potrzebnej w trakcie podróży.
Potrzeba pomocy powinna być zgłoszona nie później niż 48 godzin przed lotem, jednak także w
przypadku późniejszego zgłoszenia, lub nawet jego braku, linie lotnicze i pracownicy lotniska mają
obowiązek podjąć starania w celu otoczenia Państwa odpowiednią opieką.
Rezerwacja może być dokonana telefonicznie, osobiście albo za pomocą Internetu. Podczas
dokonywania rezerwacji przez Internet może się zdarzyć, że szczegółowe wytłumaczenie Państwa
potrzeb jest niemożliwe, w związku z czym muszą się państwo dodatkowo skontaktować z linia
lotniczą, jej przedstawicielem lub organizatorem wycieczki. Nie powinno to wiązać się z
dodatkową opłatą.
W trakcie dokonywania rezerwacji powinni Państwo upewnić się, czy Państwa potrzeby zostały
właściwie zrozumiane. Mogą Państwo poprosić aby pisemnie potwierdzono zgłoszenie potrzeby
pomocy na bilecie lub w planie podróży. Pomoże to Państwu złożyć reklamację, jeżeli właściwa
pomoc nie zostanie udzielona.
Zaświadczenia lekarskie
Jeżeli podróż lotnicza może negatywnie wpłynąć na Państwa zdrowie, powinni Państwo posiadać
lekarskie zaświadczenie zezwalające na lot. Zgłaszając potrzebę pomocy, nie muszą Państwo
przedstawiać żadnych zaświadczeń. Jeżeli przewożą Państwo w bagażu podręcznym płynne
lekarstwa lub sprzęt medyczny, zaświadczenie lekarskie umożliwi przeniesienie ich przez kontrolę
bezpieczeństwa.
Krok trzeci – Przybycie na lotnisko
Przed podróżą powinni Państwo zapoznać się z planem lotniska i rozmieszczeniem na jego terenie
wszelkich udogodnień. Informacje te mogą Państwo zdobyć kontaktując się z portem lotniczym lub
wyszukując w Internecie.
Porty lotnicze muszą wyznaczyć punkty, w których osoby niepełnosprawne mogą zwrócić się o
pomoc. Punkty te mogą Państwo znaleźć przy wejściach do terminali, na parkingach, w pobliżu
przystanków autobusowych lub stacji kolejowych zapewniających dojazd na lotnisko. Jeżeli zgłosili
Państwo potrzebę pomocy, informacja o tym zostanie przekazana na lotnisko.
Po przybyciu do terminalu, należy zgłosić się do wyznaczonego punktu pomocy albo stanowiska
odprawy. Linie lotnicze określą na ile przed odlotem powinni Państwo zgłosić się do odprawy.
Bardzo często względy bezpieczeństwa nie pozwalają na parkowanie w bezpośrednim sąsiedztwie
terminala, w związku z czym powinni Państwo zatrzymać się na najbliższym parkingu. Na parkingu
powinny być wyznaczone miejsca dla niepełnosprawnych i punkty, w których można zwrócić się o
pomoc. W niektórych przypadkach porty lotnicze zapewniają również miejsca parkingowe dla
pasażerów wymagających pomocy, a niebędących osobami niepełnosprawnymi. Wejścia dla
pieszych powinny być odpowiednio oznaczone i w pełni dostępne dla wszystkich użytkowników.
Krok czwarty – Odprawa biletowo-bagażowa (check-in)
W momencie dokonywania odprawy biletowo-bagażowej prosimy pamiętać o potwierdzeniu
dokonanego uprzednio zgłoszenia pomocy.
Jeśli dokonują Państwo odprawy biletowo-bagażowej elektronicznie z wyprzedzeniem np.
korzystając z internetu, powinni mieć Państwo możliwość potwierdzenia zgłoszenia pomocy oraz
wyboru najbardziej dogodnego miejsca.
Jeśli korzystają Państwo ze stanowisk samodzielnej odprawy biletowo-bagażowej w porcie
lotniczym, personel portu powinien być w stanie zapewnić odpowiednią pomoc w tym zakresie.
Jeżeli korzystają Państwo z wózka inwalidzkiego, najprawdopodobniej będą mogli Państwo
pozostać na nim do momentu opuszczenia poczekalni przedodlotowej w zależności od rodzaju
niepełnosprawności oraz infrastruktury portu lotniczego. Jeżeli nie będzie to możliwe, Państwa
wózek inwalidzki zostanie odprawiony i będą Państwo korzystali z wózka udostępnionego przez
port lotniczy.
Sprzęt umożliwiający poruszanie się
Przewoźnicy lotniczy oprócz przewozu sprzętu medycznego, mają również obowiązek
transportowania nie więcej niż dwóch urządzeń do poruszania się na jedną osobę niepełnosprawną
lub osobę o ograniczonej sprawności ruchowej, w tym elektrycznych wózków inwalidzkich, pod
warunkiem powiadomienia z 48 godzinnym wyprzedzeniem z zastrzeżeniem możliwych ograniczeń
miejsca na pokładzie samolotu.
Prosimy za każdym razem dowiadywać się z wyprzedzeniem u przewoźnika, czy są jakiekolwiek
ograniczenia, związane z bezpieczeństwem lub ochroną lotnictwa cywilnego, w przewozie
niektórych materiałów lub urządzeń wykorzystywanych przez Państwa, np. butli z tlenem.
Krok piąty – Kontrola bezpieczeństwa
Wszyscy pasażerowie oraz ich bagaż, włączając w to sprzęt używany do poruszania się, poddawani
są kontroli bezpieczeństwa. Kontrola bezpieczeństwa jest przeprowadzana w sposób
uwzględniający stopień i rodzaj niepełnosprawności.
Jeżeli nie są Państwo w stanie przejść samodzielnie przez bramkę magnetyczną, zostaną Państwo
poddani kontroli manualnej, przy ewentualnej pomocy ręcznego wykrywacza metali. Jeżeli operator
kontroli bezpieczeństwa nie będzie w stanie prawidłowo wykonać kontroli, będą Państwo
poproszeni o udanie się do oddzielnego pomieszczenia, w celu wykonania kontroli osobistej przez
osobę tej samej płci przy pełnym zachowaniu prywatności oraz poszanowaniu Państwa godności.
Sprzęt umożliwiający Państwu poruszanie się zostanie zgodnie z przepisami poddany kontroli
manualnej lub, w zależności od potrzeb, kontroli przy użyciu urządzeń rentgenowskich.
Personel wykonujący kontrolę bezpieczeństwa jest szkolony w zakresie poprawnego wykonywania
kontroli osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej. W związku z tym,
kontrola powinna zostać wykonana z uwzględnieniem Państwa niepełnosprawności oraz nie
powodować dodatkowych niedogodności. Prosimy o pełną współpracę ze służbami ochrony oraz
informowanie na temat Państwa niepełnosprawności, pomoże to uniknąć nieporozumień oraz
sprawi, że kontrola przebiegnie sprawnie.
Krok szósty – Przemieszczanie się po porcie lotniczym
Zarządzający portem lotniczym jest odpowiedzialny za udzielenie pomocy pasażerom
niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej sprawności poruszania się w dotarciu na pokład
statku powietrznego. Pomoc ta jest bezpłatna i obejmuje np. dokonania odprawy biletowobagażowej oraz przejście przez kontrolę bezpieczeństwa.
Minimalne usługi oraz zakres pomocy dostępnej na lotnisku określone zostały w Załączniku nr 1 do
rozporządzenia 1107/2006. Zazwyczaj porty lotnicze są wyraźnie oznakowane oraz ich
infrastruktura obejmuje dodatkowe udogodnienia dla pasażerów niepełnosprawnych takie jak np.
odpowiednio przystosowane toalety, telefony oraz windy.
W poczekalniach przedodlotowych powinny być miejsca siedzące zarezerwowane specjalnie dla
osób z ograniczoną sprawnością poruszania się. Powinny być one wyraźnie oznakowane i często
znajdują się w pobliżu punktu informacyjnego, tablic informacyjnych i odpowiednio
przystosowanych toalet.
Każdy port lotniczy zapewnia informację o lotach. Tablice lub ekrany informacyjne powinny być
zaprojektowane oraz umieszczone w taki sposób, aby osoby słabowidzące oraz poruszające się na
wózkach inwalidzkich mogły z nich swobodnie korzystać.
Niektóre porty lotnicze nie stosują głosowej informacji o lotach. Jeżeli nie mogą Państwo
przeczytać informacji o połączeniach lotniczych na tablicach lub ekranach informacyjnych,
personel portu powinien zapewnić Państwu właściwą informację.
Korzystanie z toalet w portach lotniczych
Personel portu lotniczego lub przewoźnika jest zobowiązany do zapewnienia pomocy w zakresie
przemieszczania się do toalet przed, w trakcie lub po odbyciu lotu. Jednakże pomoc ta nie obejmuje
osobistej asysty w toalecie.
Krok siódmy – Wejście na pokład
Pasażerowie niepełnosprawni oraz osoby z ograniczoną możliwością poruszania się zazwyczaj będą
wprowadzone na pokład samolotu jako pierwsze. Jeżeli nie są Państwo w stanie samodzielnie
wchodzić po schodach, wtedy sposób dostania się na pokład zależeć będzie od sytuacji oraz sprzętu
pozostającego w dyspozycji zarządzającego portem. Aby pomóc Państwu dostać się na pokład
personel może użyć np. specjalnie przystosowanych do tego wózków/krzeseł z szelkami
zapewniającymi bezpieczeństwo (używanymi często przy mniejszych samolotach) lub specjalnych
wind.
Jeżeli samolot znajduje się tuż obok budynku terminala i prowadzi do niego rękaw, zapewniony jest
wtedy łatwy dostęp bezpośrednio do kabiny.
Jeżeli nie mogą Państwo przejść samodzielnie do swojego miejsca w samolocie, wtedy zostaną
Państwo przetransportowani na wózku inwalidzkim przeznaczonym do tego celu.
Może się również zdarzyć, że będą Państwo transportowani do samolotu autobusem. Autobusy
używane w portach lotniczych są zazwyczaj niskopodłogowe i zapewniające łatwy dostęp
pasażerom niepełnosprawnym.
Szkolenie personelu
Personel udzielający bezpośredniej pomocy osobom niepełnosprawnym i osobom o ograniczonej
sprawności ruchowej zatrudniony w portach lotniczych oraz u przewoźników musi być
przeszkolony oraz posiadać wiedzę w zakresie udzielania pomocy osobom o różnych rodzajach
niepełnosprawności lub upośledzenia ruchowego.
Jednakże nie oznacza to, że personel będzie posiadał wiedzę ekspercką na temat wszelkich typów
niepełnosprawności i doskonale wiedział jak radzić sobie z każdym sprzętem używanym przez
pasażerów niepełnosprawnych lub osoby z ograniczoną możliwością poruszania się. Prosimy
pamiętać, że personel na lotnisku lub na pokładzie samolotu może potrzebować Państwa wyjaśnień
lub wskazówek na temat właściwego sposobu udzielenia pomocy tak, aby być w stanie podjąć
wszelkie właściwe starania w tym zakresie.
Krok ósmy – Na pokładzie
Przemieszczanie się po pokładzie może być utrudnione ze względu na rozmiary kabiny
pasażerskiej.
Wózki inwalidzkie nie zawsze mogą być umieszczone w kabinie i zazwyczaj są przewożone w
lukach przeznaczonych do transportu bagażu rejestrowanego. Jeżeli używają Państwo wózka
inwalidzkiego wyposażonego w baterie akumulatorowe, proszę upewnić się przed podróżą, że są to
tzw. „suche baterie”, które są dopuszczone do transportu bez dodatkowych ograniczeń. Dla służb
wykonujących kontrole bezpieczeństwa może być użyteczne umieszczenie na wózku informacji w
jaki sposób działa oraz z jakich baterii korzysta urządzenie.
Przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do podjęcia wszelkich należytych starań w celu
rozdysponowania miejsc siedzących tak, aby sprostać potrzebom osób niepełnosprawnych lub o
ograniczonej sprawności ruchowej zgodnie z prośbą i z zastrzeżeniem zachowania wymogów
bezpieczeństwa oraz dostępności.
W przypadku, gdy pomaga Państwu osoba towarzysząca, przewoźnik lotniczy zobowiązany jest do
podjęcia wszelkich starań, by zapewnić takiej osobie miejsce obok Państwa.
Informacja na pokładzie
Nowsze samoloty są lepiej przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Występują w nich
takie udogodnienia jak np. specjalne oznakowanie, oświetlenie oraz specjalne wyposażenie.
Niektóre szerokokadłubowe samoloty posiadają również toalety specjalnie przystosowane do
potrzeb osób niepełnosprawnych.
Przewoźnicy lotniczy zobowiązani są również do przekazywania istotnych informacji o locie
wszystkim pasażerom. Jeżeli potrzebują Państwo osobistego przekazania informacji w
odpowiedniej dla Państwa formie, proszę pamiętać o przekazaniu takiej informacji załodze.
Miejsce
Jeśli przydzielane jest Państwu miejsce przed lotem, przewoźnik lotniczy powinien zapewnić
możliwość zarezerwowania najbardziej dogodnego miejsca. Jeżeli miejsca są przydzielane w
momencie odprawy biletowo-bagażowej, personel powinien zaproponować Państwu
najdogodniejsze miejsce, które pozwoli na swobodne przemieszczanie się, będzie posiadało
ruchomy podłokietnik lub większą przestrzeń na nogi.
Jeżeli mają Państwo trudności w poruszaniu się, ze względów bezpieczeństwa nie będą Państwo
mogli siedzieć w miejscach, gdzie potencjalnie utrudniony byłby dostęp do sprzętu ratunkowego
lub mogłaby być zakłócona sprawność ewakuacji pasażerów. Obejmuje to przede wszystkim
miejsca przy drzwiach ewakuacyjnych, które często posiadają większą przestrzeń na nogi.
Czasami może się zdarzyć, że pasażerowie niepełnosprawni lub osoby o ograniczonej sprawności
ruchowej będą potrzebowały więcej niż jednego miejsca w samolocie. W takich przypadkach
przewoźnicy lotniczy zazwyczaj będą pobierali dodatkową opłatę, jednakże mogą zaproponować
specjalne zniżki.
Psy przewodnicy
Przewóz psów przewodników jest dozwolony w kabinie samolotu bez dodatkowych opłat. Warto
zauważyć, że ograniczenia stosowane zazwyczaj przez przewoźników odnośnie formy transportu
zwierząt (przewóz w klatkach) nie dotyczą psów przewodników. Psy przewodnicy o większych
rozmiarach mogą podróżować siedząc na podłodze, podczas gdy mniejsze mogą znajdować się na
kolanach swoich właścicieli.
Krok dziewiąty – Opuszczenie pokładu
Jeżeli wymagają Państwo pomocy podczas zejścia z pokładu, zazwyczaj będą Państwo ostatnimi,
którzy opuszczą kabinę pasażerską. Podyktowane jest to faktem, że poruszanie się oraz
świadczenie pomocy w pustej kabinie jest znacznie łatwiejsze.
Jeżeli potrzebują Państwo opuścić pokład szybciej, np. z uwagi na konieczność stawienia się o
czasie na kolejny lot, zalecane jest wcześniejsze poinformowanie o tym przewoźnika.
Gdy tylko jest to możliwe, należący do Państwa sprzęt służący do poruszania się powinien być
dostępny zaraz po wylądowaniu. Jeżeli nieszczęśliwie uległ on zniszczeniu lub zagubieniu,
zarządzający portem lotniczym jest prawnie zobowiązany do dostarczenia tymczasowego sprzętu
zastępczego, przy czym nie musi być on identyczny.
Personel portu lotniczego jest zobowiązany do udzielenia Państwu pomocy w przemieszczeniu się z
samolotu do hali bagażowej i odbiorze bagażu wraz z dopełnieniem procedur związanych z
przylotem (np. imigracyjnej, celnej) oraz pomocy w uzyskaniu lotów połączeniowych jeżeli
Państwa podróż tego wymaga. Port lotniczy zobowiązany jest również do pomocy w dostaniu się
do wyznaczonych punktów, gdzie będą mogli Państwo skorzystać z innych środków transportu, np.
taksówek lub autobusów.
Użyteczne informacje
Prosimy pamiętać, że bardzo istotne jest, aby powiadomić przewoźnika lotniczego, jego
przedstawiciela lub organizatora wycieczki z odpowiednim wyprzedzeniem o potrzebnej pomocy
związanej z Państwa niepełnosprawnością. Często istnieje również możliwość zwrócenia się o
pomoc z wyprzedzeniem bezpośrednio do portu lotniczego. Warto w tym celu, przejrzeć strony
internetowe przewoźników oraz portów, z których będą Państwo korzystali.
Jeżeli nie są Państwo usatysfakcjonowani poziomem otrzymanej pomocy, mogą Państwo złożyć
skargę do portu lotniczego lub przewoźnika. W sytuacji, gdy odpowiedź na Państwa zażalenie nie
będzie również dla Państwa satysfakcjonująca lub uznają Państwo, że zostało naruszone prawo
(rozp. 1107/2006) możliwe jest złożenie skargi do działającej w imieniu Prezesa Urzędu Lotnictwa
Cywilnego – Komisji Ochrony Praw Pasażera (KOPP).
Kontakt:
Komisja Ochrony Praw Pasażerów
adres e-mail: [email protected]
tel: +48 22 520 74 84, fax +48 22 520 73 47
Wydział ds. Kontroli Przestrzegania Praw Pasażerów
tel: +48 22 520 73 75, fax +48 22 520 73 47
Stanowisko ds. Prawno-Administracyjnych
tel: +48 22 520 73 82, fax +48 22 520 73 47