Streszczenie wykładu

XIII edycja interdyscyplinarnego seminarium „Problemy granic poznania w filozofii i nauce”.
prof. dr hab. Marek Szopa
Instytut Fizyki
Uniwersytet Śląski
Co algorytmy dopasowania mają wspólnego z transplantacją nerek?
11 lutego 2015 przeprowadzono pierwszy w Polsce tzw. przeszczep krzyżowy nerek od żywych
niespokrewnionych dawców. Zabieg przeprowadzono u dwóch par, w których mężczyźni chcieli
oddać nerkę swym partnerkom, ale nie mogli tego zrobić z powodu niezgodnej grupy krwi lub
niezgodności tkankowej. Dlatego też pary te musiały wymienić się nerkami. Podobne transplantacje
przeprowadzano na świecie od lat 90 ubiegłego wieku. Praktyka tego typu przeszczepów
oraz badania pokazują, że transplantacje krzyżowe nie są w stanie znacząco poprawić sytuacji tysięcy
osób oczekujących na przeszczep nerki.
W 2007 roku w Stanach Zjednoczonych zaproponowano metodę poszukiwania dawców do
przeszczepów nerek opartą na algorytmie dopasowania TTC. W metodzie tej zwanej NEAD
wykorzystuje się łańcuch dawców i biorców zapoczątkowany przez tzw. dawcę altruistycznego,
a operacje są przeprowadzane niejednocześnie. Dzięki niej, w krótkim czasie zwiększyła się liczba
przeszczepów od żywych dawców. Jej twórcy, amerykański ekonomista i matematyk Alvin Roth
oraz specjalista z teorii gier Lloyd Shapley, dostali w 2012 roku nagrodę im. A. Nobla w dziedzinie
ekonomii.
W prezentacji przedstawię teorię stabilnego dopasowania: algorytmy odroczonej akceptacji (lub
stabilnego małżeństwa) i algorytm TTC oraz ich zastosowania do różnych dziedzin życia społecznego.
Dzięki przedstawionym algorytmom możliwy staje się nowy rodzaj ekonomii, dla której alokacja dóbr
nie opiera się na pieniądzu, ale na matematycznych algorytmach dopasowania, co daje szerokie
możliwości optymalizacji wykorzystania zasobów. Omówię właściwości tych algorytmów oraz ich
odporność na manipulacje. Przedstawię cechy algorytmu TTC, dzięki którym krzyżowe transplantacje
nerek można było zastąpić łańcuchowymi.
Połączenie medycyny, matematyki i ekonomii daje unikalne możliwości polepszenia standardu,
a niejednokrotnie przedłużenia życia wielu tysiącom ludzi na świecie.
Na zakończenie przedstawię kilka anegdot z moich rozmów z Noblistą Alvin’em Roth’em.
4 marca 2015, godz. 15.30